■H
Witboek over Indonesië
NEDERLANDS
GEDULD IS NU
TEN EINDE
Nog koud en
onbestendig
Bezinning
gevraa
gd
Afschuwelijk drama in Le Mans
79 doden
103 gewonden
Toeschouwers onthoofd,
verminkt en verpletterd
I
.Arabeske in purper"
Een „Van Eemlandt 7
als feuilleton
Laatste waarschuwing
Het leven
is heilig
Auto wedstrijd
zij geen race
tegen de dood
Nederlandse bus
vliegt in brand
Twee kinderen gedood;
vijf in levensgevaar
Voorts nog twaalf zwaar- en
vier lichtgewonden
■sBl
ORR
IN OSNABRÜCK
Het weer
MAANDAG 13 JUNI 1955
79sfe JAARGANG No. 26318
Het geduld van de Nederlandse regering met de Indonesische
autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de mishandelin
gen van Nederlandse arrestanten is ten einde. Na talloze
mislukte pogingen om eerbied voor het recht en de menselijke waar
digheid te herstellen als basis voor de processen, die thans gevoerd
worden, heeft Den Haag zwaarder geschut in stelling gebracht: men
is overgegaan tot publicatie van een Witboek, om een beroep te doen
op het wereldgeweten. De tekst is heden gepubliceerd in Den Haag en
in New York, waar minister Luns bij zijn aankomst de Amerikaanse
pers een toelichting heeft gegeven. De regering heeft de Indonesische
autoriteiten op 12 Maart voor het laatst gewaarschuwd, dat zij
hiertoe zou overgaan. Lange tijd is het prestige van Indonesië ge
spaard en is publicatie uitgesteld. Nu de bewijzen omtrent de onhoud
baarheid van de toestand waarin onze landgenoten zich bevinden
zich opstapelen en van de andere kant de antwoorden op Nederlandse
nota's steeds langer uitblijven en steeds laconieker worden, ziet de
regering geen reden tot langer uitstel.
De hoofdpunten van de Nederlandse beschuldigingen zijn:
I. De autoriteiten in Indonesië hebben het de Nederlandse arres
tanten, die ervan beschuldigd worden gemene zaak met de revolu-
tionnaire Darul Islam te maken, onmogelijk gemaakt rechtskundige
bijstand in te roepen, hoewel dit internationaal gebruikelijk is.
II. Men heeft hun met physieke zowel als psychische dwangmidde
len een aantal verklaringen afgeperst, die als bezwarend materiaal
worden gebruikt.
III. Er wordt geen middel geschuwd om een veroordeling uit te
lokken.
IV. Ook de verdedigers worden onder zware druk gezet. In dit ver
band is het proces-Jungschlager tekenend voor de situatie. De
advocaat van deze arrestant, mr. Bouman, moest uit gerechtvaar
digde vrees voor eigen veiligheid uit Indonesië vluchten. Het Wit
boek gaat uitvoerig in op de wijze, waaróp hij onder psychische druk
is gezet. Zijn veilige overkomst naar Nederland heeft op dit punt
aanzienlijk bijgedragen tot de completering van het Witboek. Het
bevat woorden van oprechte bewondering en lof voor de Indonesische
advocate, mevrouw mr. Nani Razak. Zij heeft zich tegenover haar
eigen autoriteiten en de Indonesische pers moeten verdedigen met de
grondwet van Indonesië in de hand. Na aanhoudend voor het recht,
waarop de Republiek Indonesië gebaseerd heet te zijn, te zijn opge
komen, heeft zij ten slotte, evenals mr. Bouman, van de verdediging
van Jungschlager afgezien, daar zij geen zekerheid meer had, de ver
dediging ongestoord te kunnen voeren.
Amerikaans vliegtuig
van magnesium
Sinetex Motorjasjes f 42.75
^Aan zeey
DRIE DODEN IN
HET VERKEER
r -k
J
illlllllllllllll
Droeve lijst
Benzine op uitlaat
Spontane hulp
Gespannen toestand
in Singapore
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: J. J. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
«dvertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 50 cents per week,
f2.17 per maand, f6.50 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
Redders, geestelijken en familieleden zoeken op de tribunes van het circuit
van Le Mans tussen de slachtoffers naar bekenden en gewonden, die zij bijstand
kunnen verlenen.
(Vervolg op pagina 5)
De Amerikaanse luchtmacht heeft
Vrijdag voor de eerste maal een nieuw
prototype getoond, namelijk een jacht
vliegtuig voor opleidingsdoeleinden, ge
maakt van magnesium. De luchtmacht
stelt grote verwachtingen in dit toestel,
omdat magnesium sterker is dan alu
minium en twintig procent goedkoper.
Advertentie
(Tot Dinsdagavond)
Aanvankelijk nog hier en daar en
kele buien, maar ook opklaringen.
Later weer toenemende bewolking,
maar op de meeste plaatsen droog.
Vannacht kouder, maar morgenmid
dag iets minder koud. Matige, tijde
lijk zwakke wind tussen Noordwest
en Zuidwest.
Zon: 4.22-21.02. Maan: 0.40-14.02.
(Van onze weerkundige medewerker)
In het gehele land was Zaterdag een
weersverbetering te bespeuren. De
wind nam af, het was zonnig en de
temperatuur ging stijgen. Met grote
snelheid naderde inmiddels een actie
ve depressie over Ierland naar Enge
land, welke reeds Zondagochtend in
het Westen van ons land met regen
in Oostelijke richting trok.
De temperatuur blijft voor Juni
nog steeds ongeveer 10 a 12 gr. C. te
laag. Een rug van hoge luchtdruk, die
over de Britse eilanden trekt, zal,
evenals Zaterdag, «een weersverbete
ring brengen. De temperatuur, die
morgen 1316 gr. C. zal bedragen,
blijft echter te laag. Lang zal ook deze
verbetering niet duren, want ten
Westen van Ierland kwam vanmorgen
al weer een nieuwe depressie opda
gen aan zee.
Ook aan zee moet daarom de ko
mende dagen op een aanhoudend koel
weer gerekend worden met afwisse
lend perioden van zonneschijn en la
ter opnieuw enige regen.
Het verschrikkelijk ongeluk, dat
in Le Mans gebeurd is, dwingt
ons tot bezinning op het gema-
niak, waarin sommige sporten dreigen
te ontaarden, waarbij het om topsnelhe-
den te doen is. Men is blijkbaar nooit
tevreden. De vermogens van de mecha
nische vervoermiddelen moeten steeds
worden opgevoerd, totdattotdat er
rampen gebeuren, zoals nu tn Le Mans.
Het is onzin om zich te verdiepen in
de schuldvraag van dit speciale onge
luk, zo er al van iemands schuld sprake
is. Maar het heeft alle zin de algemene
oorzaak aan te wijzen van zulk soort
rampen: het onvermogen van de mens
om zich zelfbeperkingen op te leggen.
De mens kan veel, hij kan steeds
meer, maar hij is bepaald niet gevor
derd in de deugd der beheersing. Hij
heeft de krachten van de natuur tot on-
worden opgevoerd, totdattotdat er
gelooilijke ontwikkeling gebracht, hij is
met technische hulpmiddelen tot het
haast onmogelijke in staat, maar zijn
geestkracht is op pijnlijke wijze daarbij
ten achter gebleven, want hij kan niet
uit voorzichtigheid en wijsheid afzien
van wat binnen zijn (technisch) vermo
gen is gekomen. Men beseft dat nooit zo
duidelijk als wanneer er plots een onge
luk gebeurt, dat de „normale" omvang
op schokkende wijze te buiten gaat.
Het is van onbetwistbaar nut dat er
snelle auto's zijn en dat zij op hun snel
heid worden beproefd, maar laat men
daarbij geen onnodige risico's nemen en
zich in ieder geval niet schuldig maken
aan axcesen, waarbij alleen van sen
satie en record-jagerij sprake is. Men
mag het tekenend achten voor de men
taliteit van de organisatoren van zulke
evenementen, dat in Le Mans de race
niet werd afgelast, maar doorging als
iets wat nu eenmaal noodzakelijk was.
Dat schijnt zo gebruik te zijn. Bjj het
edele streven naar de toppen (van snel
heden bijvoorbeeld) let men niet op
kleinigheden.
De krant bevat vandaag veel onheils
tijdingen. Er zijn typische „ongelukken"
bij, welke misschien moeilijk hadden
kunnen voorkomen. Maar een catastro
phe als die te Le Mans springt daaruit
naar voren zowel door haar omvang
als door haar karakter. Zou zij hen, die
het aangaat, tot bezinning brengen? La
ten wij het hopen.
Ontploffende racewagen
richt luguber
bloedbad aan
n het twee en dertigste jaar van de historie van de 24-uurs race van Le
Mans voor sportwagens is Zaterdag omstreeks zeven uur een afschuwe
lijk ongeluk gebeurd, dat een vreselijk bloedbad heeft aangericht onder
de meer dan 250.000 toeschouwers. Tenminste 77 personen zijn gedood en
105 meer of minder ernstig gewond door de welhaast met atomische kracht
rondvliegende brokstukken van een Mercedes-sportwagen, die bestuurd
werd door de Franse coureur Pierre Levegh en die in brand vloog en explo
deerde na een botsing met een ervoor rijdende, al afremmende, plotseling
haar rechts uitwijkende Austin Healy, die bestuurd werd door de Engels
man Macklin. De Mercedes was juist de hoofdtribune, op welke hoogte snel
heden van ongeveer 30 km per uur werden bereikt, gepasseerd toen de
botsing met de voor een Jaguar uitwijkende Austin Healy plaats vond.
De stuurloos geworden Mercedes ploegde zich een weg door een dubbele
rij strobalen, schoot vervolgens over een één meter hoge talud, raakte op
dat ogenblik in brand en explodeerde. De brandende brokstukken vlogen
met enorme kracht, op schouderhoogte, over de tweede omheining, in het
rond en richtten een met geen woorden te beschrijven catastrofe aan. Onge
veer twintig van de dicht opeengepakt zittende toeschouwers werden door
de stukken metaal van de zilverkleurige Mercedes onthoofd, anderen vatten
vlam door met brandende benzine doordrenkte delen en nog weer anderen
werden verminkt of verpletterd door de uiteengescheurde stukken van de
carrosserie en het chassis van de geëxplodeerde auto. De in panische angst
wegrennende mensen en de grote hitte van de brandende resten maakten
georganiseerd reddingswerk eerst een kwartier na het incident mogelijk.
Voor velen mocht hulp toen al niet meer baten. Het stoffelijk overschot van
de coureur trof men meters van de plaats van het ongeval, onthoofd aan.
(Vervolg op pag. 6)
Op de provinciale weg, de Gooweg
te Noordwijkerhout is Zondag een auto
bus tegen een personenauto gereden. Bij
dit ongeval werden twee personen ge
dood en één ernstig gewond.
De autobus komende uit de richting
Noordwjjk kwam op de smalle weg in
botsing met een uit Haarlem komende
personenauto, die aan de kant van de
weg tegen een hek terecht kwam. Van
de zich in de personenauto bevindende
drie personen, de heer en mevrouw
Van Bruggen uit Haarlem en een veer
tienjarige jongen, die volgens de poli
tie vermoedelijk hun zoon is, werd de
jongen op slag gedood. De heer Van
Bruggen overleed kort na het ongeval
ter plaatse. Zijn vrouw moest in ernsti
ge toestand naar het Academisch Zie
kenhuis te Leiden vorden overgebracht.
Zaterdagmiddag is te Winterswijk de
zevenjarige Henkie Klooster, die naast
zijn vriendje fietste, door een vracht
auto overreden en op slag gedood.
J~~\ e recherche-romans van de
f I heer W. H. van Eemlandt
hebben in korte tijd zulk
een (welverdiende) opgang ge
maakt, dat ,,'n Van Eemlandt"
een begrip is geworden op het
terrein van de betere ontspan
ningslectuur. Zij worden gepre
zen om hun hoge peil, knappe
compositie en boeiende verhaal
trant.
Wie is eigenlijk die W. H. van
Eemlandt? Hij is een hoofdambte
naar der belastingen, die een
groot aantal Indische dienstjaren
achter de rug heeft, in Nederland
bij de belastingopsporingsdienst is
werkzaam geweest en nu in Baarn
rustend is voor zover men
iemand, die in twee jaar tijds on
geveer 12 boeken schreef, „rus
tend" kan noemen. Achter de door
hem aangenomen schrijversnaam
gaat zijn burgerlijke naam schuil:
W. H. Haasse. De heer Haasse is
de vader van de bekende schrijf
ster Hella Haasse.
71 /f en heeft van Van Eemlandt
/rf gezegd, dat hij kan wed-
-7 '-*■ ijveren met schrijvers van
wereldformaat als E. A. Poe en
Conan Doyle. Of dat zo is zullen
onze lezers mede kunnen beoorde
len, want wij prijzen ons gelukkig,
een door Van Eemlandt geschre
ven feuilleton te kunnen publice
ren. Het is getiteld „Arabeske in
Purper" en speelt o.a. in Am
sterdam. Commissaris Van Hout- 1
hem van de Amsterdamse recherche, een door Van Eemlandt gecreëerde
speurder, lost twee misdrijven op. En wat de typische charme van dit boek
is: de lezer wordt zelf bij de reeks van opwindende avonturen betrokken,
zowel in de opbouw als bij de oplossing der misdaden. De eerste afleve
ring van het feuilleton vindt U in dit nummer.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De speciale medewerker van het
Duitse sportnieuw sag entschap S 1 D
meent, dat de catastrophe van Le Mans
als een laatste waarschuwing voor de
autosport moet worden beschouwd en
voor de belanghebbenden aanleiding
dient te zijn eindelijk de consequenties
te trekken uit de tragische ervaringen
van de laatste jaren. Wanneer dit niet
geschiedt zal de definitieve afschaffing
van de wedstrijdsport niet te vermijden
zijn, want het is het leven dat heilig is,
en niet de vooruitgang.
Na een aantal maatregelen te hebben
opgesomd tot vergroting van de veilig
heid voor de toeschouwers verklaart de
Duitse deskundige dat, wat de coureurs
betreft, hun deelneming aan een wed
strijd niet langer een „race tegen de
dood" mag zijn. In weerwil van de be
perking van de cylinderinhoud halen de
moderne wagens nog zulke hoge snelhe
den dat een volkomen controle op een
circuit onmogelijk is. Derhalve is het
zaak dat de internationale federaties de
maximale snelheden van racewagens en
racemotoren beperken, en tevens de
maatregelen tot bescherming van het
publiek uitbreiden. Worden die maatre
gelen niet genomen, dan zal in de toe
komst niemand meer de verantwoorde
lijkheid voor de evolutie van de auto-
mobielsport op zich kunnen nemen.
Anderzijds heeft de heer Lelievre,
president van de automobielclub van
West-Frankrijk, die de 24-uurs race
organiseert, verklaard dat lering zal
worden getrokken uit de ramp. Hij
verzekerde tevens dat de wedstrijd,
die van essentiële betekenis is voor de
sport in de wereld, zal worden ge
handhaafd.
Advertentie
ONBEPERKTE GARANTIE
OP DE VERING.
l«U££f, «ODEN. SN 51 AAL WARENF ABRIEKIN f| ZEVENBERGEN,
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiuii
Zaterdagmorgen omstreeks kwart
over negen is, zoals wij nog in een deel
van onze vorige editie konden berich
ten, in de stad Osnabriiek een uit Vrie-
zenveen afkomstige autobus met drie
en veertig kinderen van het Hervormd
Jeugdkoor uit de gemeente Den Ham
en vier volwassen begeleiders uit Den
Ham tijdens de rit in brand geraakt.
Toen de buschauffeur, Anton Heuver,
uit Den Ham, door een Duitse employé
van een langs de weg staand tankstation,
op de achter de bus komende rook en
vlammen opmerkzaam was gemaakt en
de bus tot stilstand was gekomen, scho
ten de vlammen omhoog en ineens
was het gehele interieur van de auto
bus een laaiende gloed. De heer Gurk
en omstanders deden wat ze konden
om de inzittenden te redden. Ze slaag
den erin alle kinderen, op twee na, uit
het fel brandende vehikel te krijgen.
Het bleek spoedig, dat het aantal do
den twee bedroeg, n.l. de twee veer
tienjarige meisjes Jantje Kosters en
Ineke Heikens. In de consternatie vlak
na het ongeluk dacht men, dat nog
twee zwaargewonde kinderen de dood
hadden gevonden. Vandaar dat aanvan
kelijk gesproken werd van vier doden.
Gelukkig bleef het aantal doden be
perkt tot twee.
Levensgevaarlijk gewond waren de
veertienjarige Alie Schutmaat en de
vijftienjarige Jantje Vrijlink (twee
meisjes), de twaalfjarige Henk Leewis,
de twaalfjarige Gerrit Podde en de der
tienjarige Jan Ardesch, allen uit Den
Ham; zeer ernstig gewond, maar niet
in levensgevaar verkerend, bleken te
zijn de volgende jongens: de twaalf
jarige Frederik Jan Koskamp, de vijf
tienjarige Gerrit Jan Kelder, de twaalf
jarige Bertus Podde, de vijftien
jarige Cor Snel, de vijftienjarige
Henk Rensink, de twaalfjarige Frederik
Jan Dalvoorde en de vijftienjarige Mar-
tie Kremer, en de volgende meisjes:
de dertienjarige Dini Marsman, de der
tienjarige Henny Stokvis, de dertienja
rige Gezina Vrijlink, de veertienjarige
Herma Jansen en de zestienjarige Hen
ny Bloemendal, allen uit Den Ham.
Licht gewond bleken het zestienjari
ge meisje Henny Kelder, het dertien
jarige meisje Hendrika Voort, de 52-
jarige heer Jacob Gorter, hoofd van
de Hervormde school te Den Ham die
optrad als reisleider van het Hervormd
jeugdkoor, en de chauffeur, Anton
Heuver, allen uit Den Ham.
Voorts bevonden zich in de autobus
mevrouw Gorter en de heer D. J. Snel,
onderwijzer aan de Hervormde school
en leider van het Hervormd Jeugdkoor,
en zijn echtgenote.
Ongedeerd bleven twee en twintig kin
deren.
Het gezelschap was Zaterdagmorgen
omstreeks vijf uur uit Den Ham ver-
De kinderen, die met de schrik vrij
kwamen, werden liefderijk opgenomen,
doch de schrik bleef nog lange tijd op
hun witte gezichtjes te lezen.
trokken om een uitstapje van één dag
te maken naar het Teutoburgerwoud.
Toen de autobus door Osnabrück reed
bemerkte, zoals is gemeld, de Duitse
employé van een tankstation dat er
vlammen en rook aan de achterzijde
uit de bus sloegen.
Het is gebleken dat zich enige blik
ken benzine onder de achterbank in de
bus hebben bevonden. Een van deze
blikken was, door onbekende oorzaak,
niet gesloten. Er is, zo neemt men
aan, benzine uitgelopen die de vloer van
de bus heeft doordrenkt en door die
vloer op de, uiteraard hete, uitlaat is
gedruppeld. Daardoor ontstond de
brand.
Zaterdagmiddag omstreeks vijf uur
was de burgemeester van Den Ham,
de heer G. Bramer, met ouders van
de omgekomen en in levensgevaar
verkerende kinderen in Osnabrück aan
gekomen.
De heer Bramer heeft verklaard
niets dan lof te hebben voor de wijze
waarop van Duitse zijde hulp is en
wordt verleend.
De gewonden zijn voor het merendeel
opgenomen in het stadsziekenhuis van
Osnabrück. Enkelen bevinden zich in
het Marien-Hospital.
In de toestand van de zwaargewon
de kinderen is geen verandering ge
komen. Volgens de dienstdoende dok
ter in het stadsziekenhuis bevinden
zich vijf var de daar opgenomen kin
deren nog steeds in levensgevaar. De
toestand van één hunner, een jongen,
is zeer ernstig. Over de verdere ont
wikkeling van de toestand der pa
tiëntjes zou naar de mening van de
dokter pas over vijf a acht dagen
een oordeel mogelijk zijn.
Twee van de kinderen, die in het
Marien-Hospital verpleegd worden,
zijn buiten levensgevaar. De toestand
van een derde kind is echter nog zeer
ernstig.
In het afgelopen weekeinde heeft er
een gespannen toestand in Singapore
geheerst, vanwege de maatregelen die
de regering heeft genomen om een drei
gende staking van zeventigduizend ar
beiders uit industrie- en vervoersbedrij
ven te vermijden. Zesduizend buschauf
feurs zijn gisteren in staking gegaan als
protest tegen die maatregelen.
