Regeling van rechten op
grond op N.-Guinea
Drie Engelse
in Amsterdam verwacht
Nieuw informatiebureau
in C.S. gereed
■■■V- .-yr TT*
1
Internat, textiel
conferentie te Amsterdam
Kruiswoordraadsel
EB
Andrews
Wetsontwerp binnenkort naar
Tweede Kamer
Met totaal 3500 passagiers
aan boord
Plattegronden van Amsterdam
op zes plaatsen
Schmutzer en Caton
uit voorarrest
ontslagen
-3SRJ®
P.T.T.-ambtenaar
stal 2000 gld.
ARABESKE-
Sastroamidjojo:
Witboek is laster
IN PURPER
U perst dagelijks 3kg
vocht en voedsel
door uw maag
VRIJDAG 24 JUNI 1955
PAGINA f
SHEAFFER^
SMOKKEL*
VRAGEN OVER
F INS'TBR WOLOE
De zaak-Bandjarnegara
Grote aanvoer van
nieuwe aardappelen
Italiaanse kabinetscrisis
PRESIDENT GRONCHI
POLST POLITICI
Een stumpervolgens
zijn verdediger
Veel ten goede veranderd
in afgelopen drie jaar
Uitzonderingen arbeids-
verbod 14-jarige meisjes
7»
Gasontploffing in
Bladel
Echtpaar ernstig gewond
door W.H. VANEEMLANDT
n
Oplossing kruiswoordraadsel
van Donderdag
Crisis op Cyprus
wordt ernstiger
Vluchtelingenkinderen door
Koningin ontvangen
Binnenkort is de indiening by de
Tweede Kamer te verwachten van een
wetsontwerp tot wijziging van de be
windsregeling Nieuw-Guinea. Het voor
naamste onderwérp, waarop dt voor te
stellen wijzigingen betrekking hebben,
is de belangrijke kwestie van de grond
rechten op Nieuw-Guinea (art. 39). Aan
deze herziening is een langdurig en
intensief overleg voorafgegaan tussen
de minister van Overzeese Rijksdelen,
prof. Kernkamp, en de gouverneur van
Nederlands Nieuw-Guinea, dr. J. van
Baal. Het hele ontwerp ligt nu kant
en klaar op het ministerie en met de
indiening er van wordt slechts gewacht
tot de bewindsregeling Nieuw-Guinea,
zoals die op 7 Juni j.l. de Eerste Ka
mer is gepasseerd, in het Staatsblad
zal zijn verschenen. De kwestie van de
grondrechten is ten nauwste verweven
met belangrijke vraagstukken van eco
nomische er bevolkingspolitieke aard.
De bedoeling is enerzijds om te voor
komen, dat autochthone beschikkings
rechten de economische ontwikkeling in
Westerse trant voor onbeperkte tijd be
lemmeren en anderzijds om waarbor
gen te scheppen tegen depossedering
van de bevolking. De hoeveelheid be
bouwbare grond op Nieuw-Guinea is nu
eenmaal niet groot en bovendien maken
de extensieve landbouwmethoden van
de Papoea's het nodig, dat zij over re
latief veel grond beschikken. De oplos
sing is nu gezocht in de introductie
van een duldplicht. Als het algemeen
belang zulks eist, kunnen de inheemse
rechtsgemeenschappen worden ver
plicht een inperking van hun rechten
op de grond te gedogen.
De Papoea's zijn over het algemeen
sterk aan hun grond gehecht. De ver
schillende clans oefenen er beschikkings
rechten op uit, die in menig opzicht
doen denken aan de rechten, die de mo
derne staat op zijn territoir heeft, en
die dan ook een sterk publiekrechtelijk
karakter dragen. Met ons recht van
eigendom zijn zij niet te vergelijken.
Zij kunnen nooit worden ontvreemd of
onteigend. De Papoea's beschouwen
zichzelf niet als eigenaars, maar als
beheerders voor hun afstammelingen.
De gemeenschap verleent gebruiksrech
ten op een deel van de grond aan haar
leden. Deze gebruiksrechten worden
eventueel collectief uitgeoefend. Maar
steeds behoudt de gemeenschap zich
eer. recht van toezicht voor op het ge
bruik van de grond. Geen enkel indivi
du kan zonder toestemming van de ge
meenschap grond vervreemden. En de
gemeenschap beslist ook over de toe
kenning van gebruiksrechten aan
groepsvreemden binnen haar grondge
bied.
De thans in Nieuw-Guinea geldende
agrarische wetgeving steunt op artikel
39 van de bewindsregeling, dat weer
is afgeieid van artikel 51 Indische
Staatsregeling. In die staatsregeling is
nauwelijks rekening gehouden met de
alleen buiten Java levende beschik
kingsrechten. Hoewel een wettelijke er
kenning van deze rechten dus niet was
gegeven, zag het bestuur zich in de
praktijk genoopt het beschikkingsrecht
als een economisch belang te ontzien.
Daarmee was dus een zeer onduidelijke
toestand geschapen. In vele gevallen
werd op Nieuw-Guinea toch wel een
aanvaardbar' plossing gevonden,
maar bijvoorbeeld in de omgeving van
Hollandia, waar de druk van de Wes
terse samenleving op de Papoea's het
sterkst is, en waar de bevolking van
Kajapoeloeh bij de haven bijvoorbeeld
reeds door de Amerikanen in 1945 uit
gestrekte sago- en klappercomplexen
zijn ontnomen, is verzet ontstaan tegen
toenemende penetratie. Ook in Mano-
kwari doen zich wel moeilijkheden voor.
En de gebeurtenissen in Randewaja op
Japen, waar de bevolking een groepje
kadasterpersoneel aftuigde alleen om
dat zij meende met Indische kolonisten
te maken te hebben, spreken duidelijke
taal.
Door de losse structuur van de Pa-
poa-samenleving hebben conflicten over
deze materie nog geen algemeen poli
tiek belang, maar wat op Nieuw-Guinea
nog niet is (iets als een nationaal be
wustzijn), kan komen. Een duidelijke
regeling op wettelijke basis, onttrokken
aan de sfeer van de patriarchale be-
stuursbemoeienis, is dus bijzonder toe
te juichen. Niet in het minst ook ter
voorkoming van een ander gevaar, na
melijk dat de bevolking, die niet altijd
even veel besef toont voor het algemeen
belang, er, zoals de gouverneur het
uitdrukt, ,,de boter uitbraadt". Het be
hoeft wel geen betoog, dat een wijzi
ging van de bewindsregeling slechts
een juridisch begin is. De economische
openlegging van het land en het toe
kennen van een dominerend aandeel
daarin aan de zwakste partij, met name
de primitieve Papoea-gemeenschap,
zijn de volgende stappen.
De Amsterdamse haven zal, onvoor
ziene omstandigheden voorbehouden,
ook deze zomer weer driemaal belang
rijke buitenlandse schepen op bezoek
krijgen. Het havenbeeld zal don wor
den verlevendigd door de aanwezigheid
van Engelse passagiersschepen, die
evenals de voorafgaande jaren Am
sterdam weer als Nederlandse aanloop
haven hebben verkozen.
Van 13 op 14 Juli zal de ruim 29.000
B.R.T. metende „Iberia" van de
P. O.-St. Nav. langszij de éta
blissementen der N.V. Stoomvaart Mij
„Nederland" gemeerd zijn met onge
veer 1400 passagiers aan boord.
De „Iberia", een zusterschip van
de „Arcadia", welk op 18 Augustus
1954 gastvrijheid genoot bij de „Neder
land", maakt een 13-daagse Europese
cruise, waarbij onder meer Gothen
burg, Hellesylt, Merak, Loen, Oslo,
Amsterdam en Southampton worden
aangedaan. Het schip wordt 13 Juli om
acht uur des morgens verwacht en zal
op 14 Juli om 12 uur des middags
weer vertrekken.
Op 30 Juli zal om 8 uur. 's-ochtends
het s.s. Orion" van de Orient Line
in Amsterdam aankomen met ongeveer
900 passagiers aan boord. Dit 24.000 ton
metende schip zal eveneens weer lig
plaats kiezen langszij de etablissemen
ten van de N.V. Stoomvaart Mij. „Ne
derland". Het heeft dan een korte reis
gemaakt door de Noordelijke wateren.
Op 31 Juli om 6 uur des avonds ver
laat dit toeristenschip de Amsterdam
se haven.
Tenslotte wordt op 10 Augustus om
8 uur des morgens het 28.790 ton me
tende dubbelschroef-turbinestoomschip
„Orsova" met ongeveer 1200 passa
giers in Amsterdam verwacht, even
eens op thuisreis van een Noordelijke
cruise. Dit schip, dat op 22 Juli van
het vorige jaar ook in de Amsterdam
se haven vei*bleef, trok destijds aan
dacht door de nogal afwijkende bouw
wijze, inrichting en het ontbreken van
masten. De „Orsova" die op 11 Augus-
Advertentie
's werelds fijnste
precisie-vulpen
Een wónder... deze
Sheaffer's Snorkel
vulpen met de be
roemde zuigbuis.
(Lekt niet, vlekt niet.
Altijd een volmaakt
schone pen).
Het Tweede Kamerlid Maenen (KVP)
heeft minister Beel vragen gesteld over
de gang van zaken in de raad van Fin-
sterwolde.
Is de minister bereid een onderzoek te
doen instellen, zo vraagt de heer Mae
nen, en, indien mocht blijken, dat de
bezwaren van de raadsminderheid ge- i
grond zijn, maatregelen te overwegen j
om deze op korte termijn zoveel moge- j
lijk op te heffen?
Op een wel zeer ongewoon tijdstip, n.l.
a.s. Zondag om half tien, zal mr. M. G.
de Bruin, chef van de Dienst van Eco
nomische Zaken van de N.S., het her
bouwde en geheel gemoderniseerde in
lichtingenbureau van de Ned. Spoor
wegen in de hal van het Centraal Station
te Amsterdam in dienst, stellen.
De verbouwing van dit inlichtingen
bureau is een onderdeel van de totale
reorganisatie van de hal, die flink op
schiet, maar nog wel niet deze zomer
klaar zal komen. Men rekent er echter
Ook de twee laatste verdachten in de
zaak-Bandjarnegara, de heer I. A. M.
Schmutzer en Joseph Thomas Caton,
alias Mohammed Mahpudin, zijn Donder
dag in Djakarta uit voorarrest ont
slagen. Dit gebeurde na de vierde zit
ting in deze zaak. Evenals de eerder tn
vrijheid gestelde eerste verdachte, de
heer E. J. M. Versteegh, hebben zij stads
arrest.
In deze zaak zal op 22 Juli de Officier
van Justitie zal requisitoir houden. Op
29 Juli komt de verdediging aan het
woord.
De drie verdachten in deze zaak, allen
werkzaam op de onderneming Bandjar-
negara, werden op 22 Januari 1954 in
Tasikmalaja gearresteerd. Zij worden
er van beschuldigd steun te hebben ver
leend aan benden. De heer Versteegh
werd op 9 Juni uit voorarrest ontslagen.
Hij en de heer Schmutzer komen voor
op de lijst van Nederlandse arrestanten
in Indonesië, die in het „Wiitboek" is
opgenomen. (ANP-PIA).
Deze week is overal de nieuwe aardap
pelenoogst begonnen, op alle aardappelvel-
lingen nam het aanbod sterk toe, zodat het
tus om 8 uur des ochtends Amsterdam
weer zal verlaten, zal ook, evenals de
vorige maal een ligplaats worden aan
geboden door de N.V. Stoomvaart Mij.
„Nederland".
per kg betaald, maar Dinsdag en Woens
dag liep de prijs voor de grote maat te
rug tot 15 18 ct. per kg. Vooral in Noord-
Holland is er een groot aanbod.
De Italiaanse christen-democratische
partij heeft gisteren de drie kleine cen
trum-partyen, de liberalen en de soci
aal-democraten die de coalitie-partners
van premier Scelba zijn geweest, en de
republikeinen, die buiten de coalitie
hebben gestaan, gevraagd deel te ne
men aan een anti-communistische re
gering van vier partyen. Intussen is
president Giovanni Gronchi een serie
besprekingen met politieke leiders be
gonnen om te trachten de regeringscri
sis tegen Maandag beëindigd te krijgen.
De eerste politicus die gisteravond door
hem ontvangen werd, was Enrico de
Nicola, de vroegere president van de
na-oorlogse voorlopige Italiaanse repu
bliek.
Politieke kringen in Rome houden het
echter voor mogelijk dat de feitelijke
taak van kabinetsformatie zal toevallen
aan Ezio Vanini, een vroegere minister
voor de begrotingen en de man die Ita-
lië's nieuwe tien-jaren-plan dat een eind
aan de werkloosheid moet maken, ont
worpen heeft. Hij behoort tot geen der
beide vleugels van de christen-demo
cratische party en heeft grotere directe
regeringsondervinding dan de meeste
andere candidaten voor opvolging van
Scelba.
Een regering van de vier centrum'
partijen zou beschikken over een een
voudige meerderheid in de beide Ka
mers, maar zonder de vijf stemmen
van de republikeinen zou zij één stem
aan de meerderheid te kort komen. De
republikeinen hebben steeds met Scelba
meegestemd gedurende de 16 maanden
dat hij premier was, hoewel zij gewei
gerd hadden tot de regering toe te tre
den met als motief dat de christen-de
mocraten gedeserteerd waren uit de
kruistocht voor een waarlijk verenigd
Europa.
op, dat de nieuwe voetgangerstunnel van
het Stationsplein naar de hal van het
C.S., 31 meter lang, op Zaterdag 23 Juli
in gebruik kan worden genomen. In de
tunnel worden 22 etalagekasten aange
bracht, die tegelijk voor de verlichting
van de tunnel zelf zullen zorgen. De
tunnel is bijna zes meter breed en bijna
twee en een halve meter hoog. De bijna
ronde hal van de tunnel op het Stations
plein heeft een middellijn van bijna acht
meter. De tunnel kan worden bemalen
als er regen valt anders zou hij onder
water komen te staan. Hij kan des nachts
met hekken worden gesloten. In de hal
van het C.S. is men bezig de hokjes aan
te brengen voor de stationsambtenaren,
die in de nieuwe centrale ingang naar
de perrons de kaartjes zullen controle
ren. Deze nieuwe ingang komt in de
plaats van de twee huidige, die zullen
verdwijnen, evenals de huidige loketten
voor de kaartjesverkoop. De nieuwe
loketten komen aan weerszijden van de
middeningang. De hal zal van bordessen
worden voorzien, te bereiken vanuit de
wachtkamers. Ongeveer half Augustus
hoopt men gereed te zijn met de nieuwe
V.V.V.-kiosk, die boven de ingang naar
de voetgangerstunnel op het Stations
plein wordt gebouwd. Het werk is aan
zienlijk vertraagd door de wintervorst.
Intussen laat de V.V.V. thans op zes
plaatsen in de stad grote plattegronden
van Amsterdam plaatsen, n.l. by het
C.S., op het Rokin by het V.V.V.-kantoor
en by het Spui, op het Muntplein en op
het Leidseplein.
Deze kaarten zijn speciaal hiervoor
door Publieke Werken vervaardigd en
in zes kleuren gedrukt. Er zijn er een
honderdtal. Men hoopt in vier of vijf
weken klaar te zijn. Aan de ene zijde
tonen de borden de kaart van de bin
nenstad van Amsterdam met de voor
naamste gebouwen en aan de andere
zijde een plattegrond van de gehele stad
met Schiphol. Duidelijk wordt aangege
ven waar men staat. Er is echter afgezien
van knoppen of wijzers, zoals men die op
plattegronden in het buitenland wel aan
treft, omdat ze niet in de practijk bleken
te voldoen. In verschillende Amsterdam
se hotels, waar men dergelijke platte
gronden van Amsterdam wel had aange
bracht, zijn ze alweer verdwenen.
Burgemeester Van Heivoort van Boxtel is gisteren aan de Tilburgse Hogeschool gepromoveerd tot doctor in de eco
nomische wetenschappen. Hier ziet men de promotor prof. Heere tijdens zijn rede. Eerste van rechts is drs. L. de Mast,
gemeentesecretaris van Tilburg; naast hem de jonge doctor.
Tegen een 29-jarige oud-loketambte
naar van de P.T.T. te Amsterdam, die,
hoewel hij met mathematische zekerheid
wist terstond gesnapt te zullen worden,
toch f2.000 wegnam, heeft de Officier
van Justitie bij de Amsterdamse recht
bank 10 maanden, waarvan vier voor
waardelijk en aftrek van de preventieve
hechtenis geëist.
De jongeman had uit de z.g. postzegel-
kas, die de ambtenaren onder hun be
heer houden, in de periode van 1 De
cember 195417 Maart j.l. telkens be
dragen genomen. Deze kas wordt eens
per maand gecontroleerd. Verdachte
vertelde, dat hij een paar keer geld uit
een andere kas had genomen en daar
mee het tekort in zijn eigen kas had
aangevuld, opdat bij contröle geen on
regelmatigheden zouden worden ontdekt.
Als „noodsprong" had hij op 16 Maart
j.l. uit de kas, waarvan de inleggingen
en uitbetalingen voor de spaarbank lo
pen, een die dagelijks wordt afgerekend,
f 2.000 genomen. Hiervan had hij f 1700
in zijn postzegelkas gestort. Terstond
werd deze fraude geconstateerd.
„Ik wist niet meer hoe ik er uit moest,
komen", aldus de verdachte. „Ik kan
niets. Ik héb een minderwaardigheids
complex".
De verdediger mr. W. K. S. van Haas-
tert, merkte in zijn pleidooi op, dat de
jongeman zijn minderwaardigheidsge
voel heeft willen afreageren. Hij is pa
tiënt en een stumper.
Uitspraak Woensdag 29 Juni.
De nieuwe voetgangerstunnel bij het
Centraal Station te Amsterdam nadert
de voltooiing: 23 Juli wordt hij in
gebruik genomen. Gisteren woei er al
een vlag op de nieuwe V.V.V.-kiosk,
die boven de tunnelingang komt, en
waarvan de spanten nu gesteld zijn.
Donderdag is in het Carltonhotel te
Amsterdam de derde Internationale Tex-
tielgroothandelsconfcrentie geopend door
de heer F. H. W. Klein Bog, voorzitter
van de Federatie van Textielgrossiers-
honden. Vertegenwoordigers van de
groothandel in textiel uit Duitsland,
Australië, België, Canada, Denemarken,
Finland, Frankrqk, Engeland, Italië,
Luxemburg, Noorwegen, Nieuw Zee
land en Nederland waren aanwezig.
In zijn openingswoord merkte de heer
Klein Bog o.m. op dat dè derde confe
rentie gezamenlijk door België en Ne
derland is georganiseerd. Spreker zeide
dat in de afgelopen drie jaar veel ten
goede is veranderd. Importrestricties,
prijsvoorschriften en andere overheids
maatregelen zijn in vele landen sterk in
gekrompen. Industrie en detailhandel
zijn zich beter bewust geworden van de
grote betekenis van de grossier als regu
lateur in het distributieproces. De groot
handel, aldus de heer Klein Bog, moet
voortdurend waken voor het verbeteren
van zijn distributieapparaat. Spreker be
pleitte de oprichting van een internatio
naal secretariaat, waar permanent alle
vraagstukken in studie worden genomen
die de leden in het belang van de ge
zamenlijke textielgroothandel naar voren
brengen.
Daarna begon men met de eerste werk
zitting, die tot onderwerp had: de groot
handel en de reclame. Door de heer
Landheer (België werd hierover een
rapport voorgelezen. Spreker onder
zocht de verschillende vormen van re
clame en zeide dat men zich aan de
activiteit hiervan niet kan onttrekken.
Hij was ervan overtuigd dat het in het
belang van de textielgroothandel was
aan de reclame deel te nemen. Des mid
dags werd nog een tweede werkzitting
gehouden met als onderwerp: de in- en
uitwendige rationalisatie in de textiel
groothandel.
Vanavond zullen de deelnemers aan
de conferentie ontvangen worden door
het gemeentebestuur van Amsterdam in
het Stedelijk Museum. Vrijdag zullen
de deelnemers, na een bezoek gebracht
te hebben aan het Groothandelsgebouw
te Rotterdam, vertrekken naar Ostende,
waar de conferentie verder zal worden
voortgezet om haar einde te vinden Zon
dag a.s. te Brussel met een bezoek aan
de tweede internationale textieltentoon-
stelling.
Per 1 Juli treedt in werking een
wijziging van de Arbeidswet, welke
bedrijfsarbeid voor meisjes beneden de
leeftijd van 15 jaar verbiedt. Hierbij
valt echter op te merken, dat als
overgangsmaatregel het verbod niet
zal gelden voor haar, die op 1 Juli aan
staande niet alleen leerplichtvrij zijn,
doch bovendien op die datum de leef
tijd van 14 jaar reeds hebben bereikt.
Het verbod geldt dus wel voor meis
jes, die na 1 Juli 14 jaar worden en
voor haar die na 1 Juli leerplichtvrij
worden. Dit houdt in, dat na 1 Juli'
geen arbeidskaarten meer worden uit
gereikt aan 14-jarige meisjes, met uit
zondering van diegenen, voor wie,
krachtens bovenstaande overgangsbepa
ling, het verbod niet geldt. Wanneer
een individuele dispensatie wordt ver
leend, geldt deze alleen voor arbeid
in het bedrijf, dat de dispensatie heeft
verkregen.
In de woning van. het gezin L. te
Bladel heeft zich Donderdag een gas-
è^plosie voórgedaan. Als gevolg hier
van werden de heer en mevrouw L. ern
stig gewond. Zij zijn in zorgwekkende
toestand overgebracht naar het zie
kenhuis te Eindhoven. De materiële
schade is aanzienlijk.
De oorzaak van de ontploffing moet
waarschijnlijk worden gezocht in de
omstandigheid, dat de slang van het
gastoestel is losgeraakt, nadat Woens
dagavond was verzuimd de hoofdlei
ding af te sluiten.
Advertentie
Als u na een flinke maaltijd nog eens écht
trek hebt in koffie met slagroom of in iets
anders dat er net niet meer bij kan
wanneer u door zittend werk of nauw
sluitende kleding uw spijsvertering een
voudig geen kans geeftdan gaan uw
maag en ingewanden protesteren. Een op
geblazen gevoel, oprispingen, hoofdpijn en
landerigheid, dit alles wijst er op dat uw
spijsvertering een handje geholpen moet
worden. Neem een glas heerlijk bruisend
Andrews Gezondheidszout, twee lepeltjes
op een glas water. Andrews verfrist tong
en mond en verdrijft voedselophoping uit
maag en ingewanden. Het bevat - in sma
kelijke en prettige vorm - de geneeskrachtige
stoffen die storingen in de spijsvertering
opheffen en voorkomen.
Gun u geregeld 's morgens vroeg even tijd
voor een heerlijk bruisend glas Andrews.
Dan functionneert van binnen alles weer
vlot en gaat u met méér plezier aan het
werk. f. 1.65 per bus.
GEZONDHEIDSZOUT
Sprekende op een zeer druk bezochte
ontvangst van de Bond van Politieper
soneel in Bandung heeft de Indonesi
sche minister-president, mr. Ali Sastroa-
midjojo, gewaarschuwd voor de activi
teit van de Nederlanders, die tweespalt
trachten te zaaien door verdachtmakin
gen. Hij noemde het Witboek over de
Nederlandse arrestanten in Indonesië
laster en spoorde het politiecorps aan
zich niet door insinuaties te laten beïn
vloeden.
Vice-president Hatta noemde het na
tuurlijk, dat men ontevreden is over de
huidige toestand. Wat een mens schept,
is nooit volmaakt, zei hij. Hij consta
teerde met vreugde de vooruitgang van
de bond. Het coöperatiewezen beval hij
aan als uitweg uit de sociale nood.
(PIA)
In Wenen liep ik Corpulo tegen het lijf, die al sedert
jaren de man is voor het nieuws uit de Balkan-
landen. Hij zag er welvarend uit en stelde mij voor
met hem samen te doen. Ik beloofde dat ik er eens
over zou denken. Toen kwam hij nog wat verder
over de brug en bood mij de leiding aan van de
spionnage in het Nabije Oosten. Uiteraard heb
ik mij tot niets verbonden; trouwens, ik ben er
zeker van dat zijn aanbod alleen ten doel had mij
uit te horen en er achter te komen voor wie ik
werk. Van mij is hij niet wijzer geworden! Uit
wat ik daarna in Boedapest opstak én in Wenen, én
in München, leid ik met zekerheid af, dat niemand
van de vertrouwde oude garde op het ogenblik verle
gen behoeft te zijn om voor de komende tien jaar be
slag te leggen op een lucratief baantje bij een van
de grote particuliere inlichtingendiensten. Jammer,
dat jullie geen aspiraties hebben in die richting want
het is nu de tijd voor het bespreken van plaatsen
op de eerste rij vóór de grote voorstelling begint!"
„En wanneer zal het gordijn opgaan?"
„Beste GérardEigenlijk is de opvoering al
aan de gang sedert Augustus 1914! Hoewel dat maar
een generale repetitie is geweestVoor 1939 is
Duitsland niet klaar met de voorbereidingen tenzij
er dingen gebeuren die we nu niet voorzien. Maar
de rolverdeling is klaar en zelfs persagentschappen
die hun berichten zo graag camoufleren kunnen voor
de wereld niet lang meer verborgen houden wie de
voornaamste acteurs zullen zijn."
Gedurende dit in rap Frans gevoerde gesprek was
Helmstra opgestaan om het vertrek met vlugge, on
geduldige stappen op en neer te lopen. Nu bleef
hij voor Gérard staan. Zijn lenige gestalte rekte zich
uit, zijn vreemde, lichte ogen fonkelden, uit zijn ge
hele houding sprak een nauwelijks te bedwingen
levenskracht en energie.
„Zolang wij leven, Gérard, komt de wereld niet
tot rust! Reken daarop! De toekomst is niet aan
degenen, die denken het door hun gemoedelijke,
plichtsgetrouwe leventje van alle dag tot iets te
kunnen brengen. Alleen de stoutmoedigen, de zelf
verzekerden, de vooruitzienden zullen hun kansen
krijgen in een mate, waarvan zelfs zij niet hadden
kunnen dromen! Oorlog betekent voor hen goed be
taalde, drukke arbeid en Jan Salie en zijn kornui
ten zijn er om het geld te fourneren en zich te
bukken onder de macht van hen, die ze smalend avon
turiers noemen. Ook voor mensen als jij, Gérard,
èn Eugène gespecialiseerde, wetenschappelijke
werkers, zal een gulden tijd aanbreken, want de
kluizen van de banken zullen te klein zijn om de
schatten te bergen, nodigvoor bewapening enoorlogs-
toebereiding. De millioenen van vandaag zullen uit
groeien tot de milliarden van morgen. Zorg er bij te
zijn!"
Er werd geklopt. Giulia vroeg, of de heren aan
tafel wilden gaan, Eugène antwoordde met een
peinzend hoofdknikje.
„Laten we onze koffie in de bibliotheek gaan drin
ken," stelde Gérard voor, toen Giulia na het diner
de geurige drank binnendroeg.
„Dat is een goed idee," vond Helmstra met een
blik op de klok. ,„Het is nu half negen. Ik vertrek
met de nachttrein van elf uur van hier naar het
Noorden. We hebben dus nog twee uur voor onze
conferentie."
De gemakkelijke stoelen werden dichter bij de
haard getrokken en een goede sigaar werd met zorg
geknipt en aangestoken. Toen Eugène de gast zijn
kop koffie had aangereikt, maakte hij een beweging
alsof hij een revolver op het hoofd van Helmstra
richtte. Op melodramatische toon zei hij
„En nuWaar is Mikailian?"
De Nederlander leunde nog wat gemakkelijker ach
teruit in zijn ruime fauteuil. Aandachtig beschouwde
hij de witte as van zijn sigaar en richtte toen zijn
blik, nu doordringend en scherp, op de spreker.
„Waar is Mikailian?" herhaalde hij toonloos. Pein
zend ging hij voort: „Mikailian is spoorloos voor
het ogenblik. Hij heeft zijn huis in Amsterdam ver
kocht en vertrok op 30 October volgens zijn zeggen
naar Constantinopel. De opbrengst van de verkoop
van het perceel is ook inderdaad op 10 December op
zijn naam overgemaakt naar het filiaal van het
Crédit Lyonnais aldaar. Zijn meubilair is door een
Zwitserse transportonderneming als transitogoed naar
Constantinopel vervoerd. Het werd ingeklaard en in
ontvangst genomen door een Turkse gemachtigde van
Mikailian. De handtekening van die gemachtigde op
de vrachtbrief is niet te ontcijferen
Helmstra deed een paar behaaglijke trekjes aan
zijn sigaar.
„Onze vriend zelf ging in een zwarte Rolls-Royce
van Amsterdam naar Wenen. Daar verkocht hij zijn
wagen aan een zekere Hauffer, een oude zakenre
latie van hem. En dan breekt het spoor van de Ar
meniër af. Natuurlijk heb ik mijn eigen vrienden in
Oost-Europa, die over betere speurders beschikken
dan de plaatselijke politie, ingeschakeld. Maar tot
nu toe zonder resultaat. Mikailian is ondergedoken
mèt de millioenen, afkomstig uit de kluis van de
Continentale in Amsterdam. Natuurlijk kan hij mij
op de duur niet ontlopenMaar voor het ogenblik
is hij de dans ontsprongen."
Weer pauzeerde de bezoeker voor hij verder ging.
„Je herinnert je, Gérard, dat nadat we de losse
inhoud van jullie, voor het bergen van het geld
gebruikte koffers in mijn wagen hadden geladen, ik
jullie naar het Centraalstation heb gebracht, vjyi-1
waar jullie met de eerste trein naar Keulen zijn ver-
trokken, als de gebroeders de VersignyWonder
lijk dat de Amsterdamse politie jullie niet onder de
buitenlandse reizigers van de vroege Zondagtreinen
heeft gezochtMaar eigenlijk is dat niet zo
vreemdDe recherche zocht een echtpaar; niet
twee heren met een legaal paspoort en met bestem
ming BazelIk ben toen verder gereden naar
mijn huis in WassenaarVandaar stuurde ik jul
lie die kleren achterna in twee koffers. Ik had jul
lie verteld, dat ik binnen enkele dagen voor een
dringende zaak naar Montevideo moest. Toen ik
half November in Holland terugkwam en met Mi
kailian wilde overleggen, hoe wij die massa contan
ten zouden wegwerken, vond ik de vogel gevlogen.
(Wordt vervolgd)
Horizontaal:
1. pl. in Italië; 6. adellijke dame; 10.
titel; 11. juiste gewicht; 14. water in
Brabant; 15. deel van het hoofd; 18.
deel van Amerika; 19. voorzetsel; 21.
bevel; 22. grof; 24. gevaarlijke plaats
in zee; 26. bijb. naam; 27. voorzetsel;
29. koningin (Fr.); 31. stad der oud
heid; 32. zang noot; 34. zeevogel; 36.
schrede; 38. naamloze vennootschap
(Duits); 39. van gelijke waar-de; 41.
visnet; 43. smook; 45. ter -attentie van
(afk.); 46. episch dichtstuk; 47. in
orde; 48. verstand; 50. vloerbedekking;
51. akelige; 53. meterton (afk.); 54.
boom; 56. soort bij; 57. ambtshalve
(Lat. afk.); 59. te zijner plaatse (Lat.
afk.); 60. mil. vliegbasis in Nederland;
63. familielid; 65. vochtig koud; 67.
afgelegen; 68. bergweide; 70. nieuw
(Eng.); 72. jongensnaam; 74. meisjes
naam; 76. water bij Rotterdam; 78.
reeds; 79. leesteken; 81. windrichting
(afk.); 82, wapen; 83. gebrom.
Verticaal:
1. schaaldier; 2. slingerplant; 3. vo
gel; 4. de onbekende (afk.); 5. soort
onderwijs (afk.); 6. meisjesnaam; 7.
voorzetsel; 8. familielid; 9. bedrijf;
12. schaakmeester; 13. losse naad; 16.
rang in het leger (afk.); 17. prijs (afk.);
19. voegwoord; 20. stofmaat; 23. voor
malig Nederl. eiland; 25. boom; 28.
bloeiwijze; 30. afgodisch; 31. Utr. Ste
delijk Orkest (fak.); 33. afzonderlijk;
35. insect; 37. strijdperk; 38. bouwland;
40. groet; 41. luchtvaartmij.; 42. knaag
dier; 44. deel van het hoofd; 49. dwaas;
52. behoeftig; 53. kameraad; 55. bij
woord; 56. vallei; 58. weersgesteldheid;
59. toestand van rust; 61. dus (Lat.);
62. inwendig orgaan; 64. jongensnaam;
66. Fr. pers. vnw.; 67. deel van Amerika;
69. titel (afk.); 71. voegwoord; 73. Oos
terse jongensnaam; 75. plaats in Duits
land; 77. gewicht; 79. vr. munt; 80.
naamloze vennootschap (Duits).
Horizontaal:
1. Aziaat - gros; 2. noen - urgent; 3.
andijvie - F.A.O.; 4. leest - koran; 5.
lt. - eend; 6. hiel - jarige; 7. ave -
bananen; 8. bont - lol; 9. eo - ankd -
bas; 10. erica - egaal; 11. stro - Emma.
Verticaal:
1. analphabeet; 2. zone - ivoor; 3.
iedereen - is; 4. anijs - tact; 5. vtl -
nar; 6. tui - tjalk; 7. rek - anode; 8.
G.G. - Oeral ge; 9. refrein - bam;
10. onaangenaam; 11. stonden - sla.
De politie van Larnaca op Cyprus
heeft gisteren met traan gasbom men
moeten werken om een menigte uit el
kaar te drijven die de vrijlating eiste
van Cypriotische nationalisten. De me
nigte die schreeuwde, schold en op de
politiemannen spuwde, was samenge
stroomd op een plein in Larnaca waar
v«f jongeren waren veroordeeld wegens
het trachten „met wapengeweld" de re
gering van de Britse kolonie omver te
werpen. Toen de menigte aanstalten
maakte prikkeldraadversperringen te
verwyderen die de politiemannen buiten
het rechtsgebouw beschermden, kregen
zij het bevel traangasbommen te ge
bruiken. De vijf jongeren kregen gevan
genisstraffen variërend van drie tot ne
gen jaar.
H.M. de Koningin heeft Donderdag
middag op paleis Soestdijk een 22-tal
kinderen uit het vluchtelingenkamp
Spital an der Drau ontvangen. Deze
kinderen vertoeven, op uitnodiging van
het comité voor vluchtelingenhulp te
Spijkenisse, voor de tijd van ongeveer
drie maanden bij diverse gezinnen al
daar. De kosten voor reis en verblijf
worden geheel door de inwoners van
Spijkenisse betaald. Tijdens de ontvangst
werden de kinderen onthaald op limo
nade, ijs en taartjes, terwijl het pop
pentheater „De Vleermuis" uit Laren
een voorstelling gaf van „De onzicht
bare dief". De kinderen werden o.a.
vergezeld doorde burgemeester van
Spijkenisse.
