Wereldprimeur voor Wageningen
De see, berekend en geïmiteerd in de seegangstank
Bijzonder kleuteronderwijs moet
offers blijven brengen
Vraa^ en Antwoord
Kampioen tekenaar-,
schoonschrijven
Meer zekerheid vóór het breken van de champagnefles
Er zullen waarborgsommen moeten
worden gestort
Léon Claessens
ARABESKU
IN PURPER
Morgen hoogtijdag
Heiligdomsvaart
PRAKTIJKEXAMEN
RES A.HILVERSUM
Neptunus roert zijn
zeevork
ZATERDAG 16 JULI 1955
FAGINA 4
Boek over H. Maagd
veroordeeld
Osservatore Romano
in satellietstaten
'V' '.J.
,v n r,
m mm®.
door W. H. VANEE
Louwerszee niet voor
1965 droog?
(Van onze correspondent)
V?P de jaarvergadering van de Ned.
vereniging voor Landaanwinning, welke
Vrudag te Leeuwarden is gehouden, is
de inpoldering van de Louwerszee ter
sprake gekomen. Ir. H. M. G. Dibbits,
die dit onderwerp behandelde, was van
oordeel dat de uitvoering niet voor 1965
gereed zal kunnen komen. Op deze
mededeling volgde een levendige dis
cussie, waarbij door verschillende leden
nogmaals op een krachtige aanpak van
de inpolderingswerkzaamheden werd
aangedrongen, omdat zonder de
voltooiing van dit plan het Noorden
nooit voldoende zekerheid zal krijgen
omtrent de sterkte van zijn zeewering.
Het congres, dat onder leiding stond
van wnd. voorzitter ir. V. J. p, de
Bocq van Kuffeler, was mede als ge
volg van de sterke ledenaanwas in het
afgelopen jaar bijzonder goed bezocht.
Medegedeeld werd dat het vorig jaar
vierhonderd nieuwe leden konden wor
den ingeschreven, waardoor het totale
ledental tot ruim duizend is gestegen.
Dr. ir. S. Smeding, oud-directeur van
de Wie ringermeer en de N. O. Polder
werd bij enkele voordracht en z.h.s.
tot voorzitter gekozen.
Kasteel ten geschenke
Ballet der Lage Landen
We hebben er allemaal wel eens naar staan kijken, hoe zo'n zeereus buiten
gaats werd gebracht door twee, drie sleepboten. Een schip vaart uit, een
drijvende stad gaat een nieuwe zon tegemoet. Uit de gestroomlijnde schoor
stenen kringelt een begin van rook, passagiers op de verschillende dekken
boven elkaar hangen over de railing, een hoog opgaand geheel van torens
en masten, dat in de verte verdwijnt en het zal maanden duren voor de
thuishaven weer wordt aangedaan. Als leek, als landrot, die nog nooit een
behoorlijke schuit onder de benen heeft gehad, bekruipt je een vaag ver
moeden van de enorme organisatie, die nodig is, om zo'n stukje Nederland
onder vreemde luchten drijvend te houden. Zoveel duizend ton kolen wer
den ingenomen, zoveel duizend liter olie voor de motoren, zoveel duizend
sinaasappelen, om de passagiers af en toe eens met iets fris na te verrassen.
Maar direct al als eerste noodzakelijkheid: welk een eisen moeten tegenwoor
dig niet gesteld worden aan de zeevaardigheid van zo'n oceaankruiser. Goed,
zo'n Oranje, zo'n van Oldenbarneveldt dobberen op precies dezelfde natuurwet
als het opgetuigde klompje, dat door kinderen in een speelvijvertje te water
wordt gelaten. Maar wat voor zekerheid hebben de opvarenden, dat het ge
weldige schip een harde zee trotseert en niet óók op een gegeven moment
als een dooie vis de buik naar boven draait? Wat kan zo'n schuit precies
hebben? Wat gaat er precies om in de zee? Welke zijn precies haar krach
ten? In welke samenhangen kunnen deze optreden en waar kan men die
verwachten en wanneer? En aangenomen dat de stabiliteit van een zeeschip
genoegzaam is te vertrouwen, is de bouw, de vorm van roer, schroef en romp,
is de gewichtsverdeling wel precies zoals die wezen moet, d.w.z. in optima
forma terzake rustige ligging en economische voortbeweging? In hoever is
iedere tewaterlating nog een gok? Merkt men eerst, als de schuit van de
helling in het water plonst, of op de proefvaart of tijdens de eerste tochten
of de motoren „voordelig" werken dan wel met groot energieverlies? Of
de boot abnormaal veel slingert, dompt, stampt of giert of naar welke andere
schipperstermen nog méér nukken en grillen vertoont bij een bepaalde
zeegang.
Het antwoord hierop ligt voor de
hand. Nederland i» een natie die al eeu
wen «chepen bouwt en uitreedt. Onze
werven en maatschappijen hebben zich
de ervaring van honderden en honder
den jaren zeevaart door voorouders te
nutte gemaakt. En verder is er nog de
wetenschap die er het hare toe bijdraagt
om grote verrassingen b(J en na de te
water lating vóór te zijn. AI blijft, dat
bij ieder nieuw model, bij ieder nieuw
schip eigenlijk, dat te water gaat, nog
enige spanning heerst. Om deze zo klein
mogelijk te doen zijn, om reeds vóór de
champagnefles breekt zo zeker moge
lijk te zijn van de gedragingen van het
vaartuig, zullen rederijen en werven bij
na altijd het scheepsbouwkundig proef
station in de armen nemen, dat een na
tuurgetrouw miniatuurtje maakt van
het te bouwen schip, een prototypje dat
in de proefwatertjes van genoemd sta
tion wordt te water gelaten en van on
der tot boven uitgeprobeerd en dat zo
veel mogelijk in omstandigheden die
overeenkomen met die waarin het echte
schip straks zal verkeren.
Hiermee zitten we meteen in de vol
le zee van ons onderwerp: het Neder
lands Scheepsbouwkundig Laboratori
um in Wageningen, dat momenteel
bezig is met de bouw van een wereld
primeur: een sleeptank waarin model
len beproefd kunnen worden in situa
ties waarin straks het echte schip ook
werkelijk zal komen te verkeren.
Een sleeptank derhalve die tevens een
zeegangstank is, een kunstpias die zo
veel mogelijk alle geheimen van de
zee in zich verborgen houdt en die
ook op elk door de experimenteur ge
wild moment openbaart. Een gewoon
sleepbassin met rustig water is geen
kunst meer. Maar hoe krijg je een
proefplas met een kleine Neptunus on
derin die zijn zeevork roert precies
zoals de god uit de klassieke geschrif
ten? Deining, huizenhoge golven,
windstilte, diverse waterbewegingen
tegelijkertijd in verschillende richtin
gen? Professor Van Lammeren, di
recteur van het Scheepsbouwkundig
Proefstation in Wageningen, heeft ech
ter met zijn wetenschappelijke staf net
zo lang gespeurd tot hij een mechanis
me ontdekte dat de functie van een,
pseudo-Neptuun zou kunnen vervul
len. Niet in Amerika. Daar vond hij
wel sleepbassins met golfbewegingen,
maar deze waren niet natuurgetrouw,
nJL te regelmatig, niet complexe ge
noeg, zodat proefnemingen in een te
ideaal vaarwater genomen zouden
moeten worden. De vondst werd uit-
eindelijk niet gedaan in een scheeps
bouwkundig proefstation, maar in een
waterloopkundig laboratorium van een
turblnefabriek te Grenoble. In deze
onderneming werd gewerkt met een
mechanisme waarvan men niet ver
moedde dat het van zo groot gewicht
zou zijn voor scheepsbouwkundige
proeven.
Het vlakwater-sleepbassin dat het Wa-
geningse Proefstation sinds 1932 in ge
bruik heeft, is 250 meter lang en daarin
wordt geëxperimenteerd met modellen
die een gemiddelde lengte hebben van
zes meter. Deze modellen zijn een haar
fijne copie van het te bouwen origineel
en soms gebouwd uit hout doch meestal
uit paraffine. Het model wordt in een
kleivorm gegoten, vervolgens met de
frees en daarna met de hand tot op een
millimeter nauwkeurig afgewerkt, want
een geringe afwijking verlaagt de waar
de van het experiment niet weinig. Im
mers, hoe miniem ook, bij het origineel
vindt men straks de gevolgen van die
onnauwkeurigheid ongeveer 60 maal zo
groot terug. Staal is minder geschikt als
bouwstof voor de modellen, omdat dan
bootjes zouden ontstaan zo broos als zil
verpapier, terwijl paraffine dit voordeel
heeft, dat men naar hartelust kan weg-
polijsten of erbij smelten. Het model
krijgt een natuurgetrouw schroefje van
brons of wit metaal en een motortje,
zodat het op eigen kracht kan varen.
Los daarvan kan het gesleept worden
door een sleepbrug die net bassin in de
breedte overspant en op rails loopt die
links en rechts over heel de lengte langs
het water zijn aangebracht. Ir. die sleep-
wagen zijn tevens meetapparaten inge
bouwd. Door een of meer dagen zo'n
model te slepen, gaat men na welke
vorm van schroef, romp en roer de
meest gunstige is. Men controleert al
dus het gedrag van het scheepje onder
bepaalde omstandigheden, o.a. met be
trekking tot vaartverlies tengevolge van
ruwe boeg, zeegang, wind, diepgang en
dergelijke. Een overdreven dompen,
stampen of slingeren komt zodoende
reeds bij het model aan het licht. De
meeste sleeptanks beschikken ook over
een golfapparatuur om de proefsituatie
zo echt mogelijk te maken. Tot nog toe
beschikte het Proefstation in Wagenin
gen niet over zo'n golfslag-verwekker
en wel hierom niet, omdat de opgewek
te golven te regelmatig zijn, loodrecht
in de langsrichting van het bassin wor
den uitgezonden en het model op kop
of achtersteven raken. Deze onnatuur
lijke regelmaat deed de scheepsbouw
kundigen in Wageningen de vraag
stellen of de optimale vorm van het mo
del in geïdealiseerd vaarwater ook een
optimale vorm van het echte schip in
volle zee zou opleveren. Een vraag die
zij meenden ontkennend te moeten be
antwoorden. En zfl wachtten +ot dit jaar
Maart, alvorens zij de eerste spade lie
ten steken voor een zeegangstank. Deze
wordt slechts honderd meter lang, ter
wijl de daarvoor bestemde modellen
slechts een gemiddelde lengte zullen
krijgen van drie meter. De bouwkosten
zijn bijna twee millioen. Volgend jaar
hoopt men de zeegangstank in gebruik
te kunnen nemen.
De vinding waarop de verwekker
van natuurlijke golven berust, is vrij
simpel achteraf. Worden de regelma
tige golven veroorzaakt door lange
schudplaten uit één stuk, de echte zee
gang wordt veroorzaakt door schud
platen die in verschillende stukken
zijn verdeeld. Deze stukken of elemen
ten zijn door een kleine tussenruimte
gescheiden. Het ene element komt
telkens iets later in werking dan het
De proefmodellen worden nauwkeurig gemaakt.
De Heilige Stoel heeft volgens de
„Osservatore Romano" zijn afkeuring
te kennen gegeven van het door de
Duitse priester Johan Pinsk geschreven
boek „Grundsaetzliche und Praktische
Erwaegungen zur Christlichen Erkuen-
digung im Marianischen Jahr", omdat
hierin wat de figuur van Maria betreft
„te veel, zo niet geheel van de lering
der Kerk zou worden afgeweken.
Microfilm-opnamen van pagina's uit
de „Osservatore Romano", met tekst
van toespraken van Z.H. de Paus zou
den circuleren in de onder Russische
invloed staande gebieden, met name in
Polen en Tsjecho-Slowakije. Dit zou
volgens Italiaanse persberichten zijn
meegedeeld door onlangs uit die ge
bieden gekomen vluchtelingen. De films
zouden in West-Duitsland vervaardigd
zijn. (A.F.P.)
andere, door fans wordt windkracht
opgewekt en het resultaat is een on
regelmatig en dus natuurlijk golfpa
troon. Men kan een Pacific imiteren
of een Atlantic,' holle golven maken
en bolle, grote en kleine en die alle
maal ln diverse richtingen. Dat het
modelonderzoek hierdoor niet weinig
wordt uitgebreid, spreekt vanzelf.
Om één proétscheepje uit te proberen
is in het vlakwater-sleepbassin ge
middeld een dag nodig, in de zee
gangstank te naasten bij een week.
Sinds 1932 zijn in Wageningen reeds
1400 modellen te water gelaten. Na af
loop van een proefneming wordt het
schuitje weer omgesmolten, op het
schroefje na dat een plaatsje krijgt aan
een der muren van de overbouwde tank.
Het Nederlandse schip is in Wagenin
gen gedurende al die jaren voor 25 pet.
verbeterd. Aan ieder modelletje wordt
wel wat verholpen. Nu eens voor 3, dan
weer voor 8, een enkele keer zelfs voor
50 pet. Het nuttig effect werd b.v. voor
de helft verbeterd bij een veerboot voor
Indië. Juist voor de onderontwikkelde
gebieden ligt dit percentage hoog. Maar
er is in Wageningen ook nog een beurt
schip-type onderzocht dat in Nederland
bijzonder veel voorkwam en ook dat kon
de helft van de brandstof besparen na
verbeteringen die dank zij een model
onderzoek konden worden aangebracht.
En er is nog steeds werk aan de win
kel. Zeker nu de zeegangstank werke
lijkheid gaat worden. Wageningen dat
tot nog toe op dit terrein bij de beste
zusterinstituten van de wereld een beet
je achterlag, ligt er met de toepassing
van deze nieuwe vondst plotseling een
slag op voor.
JAN ELEMANS
nieuwe zeegangstank in Wage
ningen in aanbouw
Vacantie en reizen
In deze vacantietijd bereiken ons
talloze vragen over tochten per fiets,
bromfiets of auto naar de een of an
dere plaats ln binnen- of buitenland.
Wij moeten onze lezers verzoeken
zich in het stellen van zulke vragen
te beperken, omdat de stroom anders
niet te verwerken is. In de meeste
gevallen zal men zelf zonder noemens
waardige inspanning (b.v. door een
simpele blik op de kaart) kunnen ach
terhalen wat men aan de krant vraagt.
Men vrage ook niet het onmogelijke.
Zo schreef één lezer, dat hij op door
reis naar Lugano van Zaterdag op
Zondag zou overnachten in een be
paald hotel te Bazel. Vraag: welke
kerk is in de bnurt van het hotel en
hoe Iaat zijn daar de missen? Op zul
ke vragen kunnen wij moeilijk ingaan,
maar wat is eenvoudiger, dan dat de
vacantieganger ter plaatse even in
formeert naar kerk en missen?
Laat men dus in het algemeen niet
aan ons vragen wat men zonder veel
inspanning zelf kan achterhalen. Laat
men zeker niet vragen naar iets wat
door de vraagsteller gemakkelijker te
achterhalen is dan door ons.
Mej. W. Wat is de kortste weg van
Hillegom naar Haalderen en wat is de
mooiste route?
Antwoord: Langs de Westeinder plas
sen naar Uithoorn, Loenersloot, Oud-
Loosdrecht, Lage Vuurse, Soest, Wou
denberg, Leersum, Wageningen, Val
burg, Eist, Bemmel. Dit is vrijwel ook
de kortste route.
J.G.V. Wat is de kortste weg per
fiets van Beverwijk naar Vught en hoe
veel km bedraagt deze afstand?
Antwoord: Beverwijk, Amsterdam,
Utrecht, Schalkwijk, Culemborg, Zalt-
bommel, Den Bosch, Vught. De afstand
is ongeveer 115 km.
Mej v.d. L. Hoeveel km is het van
Leiden naar Groningen en hoeveel km
is het van Den Haag naar Groningen?
Antwoord: Rond resp. 238 en 230 km.
J. de B. Wat is de mooiste fiets
tocht van Haarlem naar Roermond en
hoeveel km bedraagt deze?
Antwoord: Haarlem, Aalsmeer,
Utrecht, Wijk bij Duurstede, Tiel, Hees,
Volkel, Gemert, Deurne, Meyel, Roggel,
Horn, Roermond. Afstand ongeveer 196
km.
C. S. Zoudt U mij een reis per
fiets willen beschrijven van Eindhoven
door Belgie naar Sittard Geen hoofd
wegen)
Antwoord: Binnenweg naar Maashee-
ze, Loozen, Bree, Rotum, Born, Sit
tard.
A. S. Kunt U m\j de kortste en
mooiste route opgeven van Haarlem naar
Groesbeek per fiets en hoeveel kilo
meter is dit?
AntwoordHaarlem, Aalsmeer, Uit
hoorn, Utrecht, Wijk bij Duurstede, Tiel,
Wamel, Nijmegen, Groesbeek. De af
stand is ongeveer 125 km.
G. v.d. V. Welke route moet ik
volgen voor een reis van Haarlem naar
Dortmund?
Antwoord: Haarlem, Amsterdam,
Amersfoort, Arnhem, Emmerick, We-
sel, Recklinghausen, Dortmund-Mengen-
de. Afstand ongeveer 255 km.
2) de bedoelde verklaring is bij de AN
WB toeristenbond verkrijgbaar, vraagt
U maar een op het kantoor.
Th. R. Wilt U ons de afstanden
opgeven van a) Haarlem naar Den
Haag: b) Den Haag naar Rotterdam:
c) Rotterdam naar Nijmegen: d) Nij
megen naar Stavoren: e) Stavoren naar
Enkhuizen: f) Enkhuizen naar Haar
lem?
Antwoord: a) 53 km: b) 19 km: c)
Rotterdam-Nijmegen via Ridderkerk,
Gorinchem, Wadenoyen, Tiel, Valbrug,
Nijmegen. Afstand ongeveer 115 km.
d) Nijmegen-Stavoren: Nijmegen, Arn-
n, Apeldoorn, Zwolle, Hasselt, Blok
zijl, Kulnre, Limmen, Balk, Stavoren.
Vragen voor deze rubriek moeten
worden gericht aan de Redactie van
ons blad (met in de linker-boven-
hoek der enveloppe: „Vragenru-
briek"). De beantwoording geschiedt
gratis. De Redactie behoudt zich
echter het recht voor, bepaalde vra
gen niet voor beantwoording in
aanmerking te doen komen. Over
de beslissing dienaangaande kan
niet worden gecorrespondeerd. Gaar
ne vermelding van naam en adres
bij de ingezonden vragen.
Men houde er nog rekening mee,
dat men minstens 14 dagen op ant
woord zal moeten wachten en dat
het ons niet mogelijk is, in te gaan
op verzoeken tot persoonlijke beant
woording der brieven.
seltjke verenigingen voor vreemdelingen
verkeer.
L v.d. B. Wat is de kortste rou
te van Heemstede naar Middelburg?
Antwoord: Heemstede, Haarlem, Den
Haag, Rotterdam, Numansdorp, Steen
bergen, Bergen op Zoom, Woensdrecht,
Goes, Middelburg.
Vacantie en vergoeding
V. d. B. Ik ben vertegenwoordiger
en geniet, naast mijn salaris en pro
visie, een vast maandelijks bedrag voor
reis- en verblijfkosten. Neem ik nu va
cantie, dan krijg ik geen vacantietoe-
slag, maar wordt ook de reiskostenver
goeding verminderd met een evenredig
deel der genoten vacantiedagen. Is dat
niet erg schriel berekend?
Antwoord: U werkt niet onder C.A.O.-
verband en er bestaat voor U geen
bindende loonregeling. Tenzij in een
overeenkomst anders is bepaald, kunt
U natuurlijk geen recht doen gelden
op onkostenvergoeding tijdens de dagen,
waarop U niet werkt voor Uw werk
gever en in dit geval kunt U ook geen
recht doen gelden op vacantietoeslag.
Bij de arbeidsinspectie in Uw district
(Utrecht) kan men U aan de hand van
door U te verstrekken gegevens volle
dig inlichten. Het adres is Maliebaan
97. Bent U aangesloten bij een bond,
dan kan men U daar inlichten.
R.K. vacantiehuizen
In verband met vragen betreffende
R. K. Vacantiehuizen en jeugdherber
gen laten wij hieronder nog eens vol
gen een lijst van platsen, waar derge
lijke tehuizen zijn gevestigd:
Aardenburg, Ameland, Arum (Fr.),
Amsterdam, Baarlo (L), Bakkum (N.H.
Beek bij Didam, Bouillon (2 georgm va-
cantieweken), Castricum, Denekamp,
Ede, Eifel (2 georg, vacantieweken)
Galder (N.B.), Hilvarenbeek, Hoender-
lo, Hoog Elten, Klimmen (L), Kwints-
heul, Larochette (Lux.), (2 georg. va
cantieweken), Middelburg, Nunspeet,
Oeffeit (N.B.), Oisterwijk, Oude wete
ring (Z.H.), Posterliolt, Raalte (O),
Rietmolen (Gld.), Slagharen (O), Texel,
Twello, Utrecht, Valkenburg (L), Vor-
den, Vught, Well (L), Zeist, Zorgvlied
g)d).
Reisvereniging
Het secretariaat van de afdeling
Haarlem der Nederlandse Reisvereni
ging voor katholieken is niet, zoals wij
onlangst in deze rubriek berichtten, ge
vestigd in de Eemstraat 16, maar bij
de heer G. Kroon, Stuyvesantstraat 82
rd. te Haarlem. Wij vermelden deze
correctie onder dank jegens degene die
ons op de fout attendeerde.
Belastingen
B. V. Ik moet omzetbelasting be
talen voor het reinigen van bierleidin
gen. Is dat wel juist?
Antwoord: Wie als zelfstandig onder
nemer diensten verricht, moet daar
over in het algemeen 4 pet. omzetbe
lasting betalen. Bepaalde categorieën
zijn daarvan vrijgesteld, wat het ver
richten van diensten betreft vnl. in die
categorieën welke „leed" betreffen. De
wet gaat er n.l. van uit dat de omzet
belasting door degene, die haar beta
len moet, wordt doorberekend aan de
cliënt, zodat tenslotte de uiteindelijke
cliënt of consument deze belasting
draagt. Een tandarts b.v. is nu vrijge
steld, omdat men iemand voor zijn pijn
lijke kiezen niet ook nog eens belasting
wil laten betalen. Voor het drinken van
bier heeft de wet geen aanleiding ge
vonden tot speciale tegemoetkomingen,
behalve het bedrag ad f 7.87, het welk
f 7,78 moet zijn.
Advertentie
Boekh,, Ned., Fr., Duits, Eng. en Spaans
De kortste en voordeligste opleiding
(Bekende Schriftelijke Cursus)
(Van onze parlementaire redacteur)
De ministers die het wetsontwerp
kleuteronderwijs hebben ondertekend,
geven in de Memorie van Antwoord hun
mening over de verhouding openbaar
en bijzonder kleuteronderwijs, zoals de
ze in de nieuwe wet is neergelegd. Er
is ongelijkheid in behandeling bij de
stichting van scholen, zo geven de mi
nisters toe, maar de wet sluit dan ook
aan bij de L.O.-wet. Bij de stichting van
een bijzondere kleuterschool zal dus de
storting van een allerminst geringe
waarborgsom worden gevraagd. De wet
biedt in ieder geval de gelegenheid om
daar waar de behoefte aan deze scho
len bestaat daarin op redelijke wijze te
voorzien. De ministers zijn ervan over
tuigd dat het particulier initiatief niet
tekort zal schieten wanneer het erom
gaat de benodigde waarborgsommen
bijeen te brengen. Het feit dat tot dus
ver de meeste kleuterscholen bijzonde
re scholen zijn geweest sterkt hen in
deze overtuiging.
Zij betreuren het dat sommige Ka
merleden menen dat de financiële ge
lijkstelling in feite tot achterstelling van
het openbaar onderwijs zou hebben ge-
Bij de leerlingen van de St.
Antoniusschool ie Schin op
Geul hebben de Tour de France
grootheden tijdelijk afgedaan.
De 14-jarige Lêon Claessens,
nationaal kampioen in tekenen
en schoonschrijven, is immers
op het ogenblik hun grote fa
voriet. Aan hem dankt de la
gere schooljeugd van Schin op
Geul een dag vrij-af en zijn
klasgenoten een reisje naar
Apeldoorn. Léon heeft dit al
les voor zijn medescholieren
verdiend door een rijmprent
van veilig verkeer mooi te te
kenen en te kleuren en de tekst
in zijn beste schoonschrift over
te schrijven. Met dit werkstuk
nam Léon Claessens deel aan
een onlangs door het Amster
dams Schrijfmuseum, het Ver
bond voor V:ilig Verkeer en de
N.V. Talens-fabrieken uitge
schreven kleur-, teken- en
schrijfwedstrijd. Ook zijn klas
genoten Jan Savelberg en Jef
Swillens namen hieraan deel sa
men met 12.0Cu andere lagere
school-leerlingen uit heel ons
land. Léon Claessens „versloeg"
al deze deelnemers en verwierf
met zijn tekening volgens de
jury „een juweeltje van een werkstuk" niet enkel de provinciale prijs
voor Limburg, maar ook de nationale Veilig-Verkeers. en Museumprijs
1955.
Deze prestatie ziet Léon beloond met twee-honderd-vijftig gulden
voor zichzelf en vierhonderd voor zijn school.
„Zoeë get haw ich gaar - oet neet verwach", luidt het commentaar
van Léon Claessens. Ook zijn oude,, hadden dit niet verwacht, al prijkt
op Léon's rapporten overal een tien voor tekenen. Deze tien, alsmede
het feit, dat Léon eens met succes deelnam aan een tekenwedstrijd
voor de lagere schooljeugd van Valkenburg, hadden vader en moeder
Claessens er wel van overtuigd, dat hun oudste zoon het wellicht nog
ver in schilderen zou kunnen brengen, maar nationaal kampioen, dat
hadden zij beslist voor onmogelijk gehouden. Dit kampioenschap laat
er bij de familie Claessens dan ook geen twijfel meer óver bestaan, wat
Léon met September, wanneer hij de lagere school verlaat, moet Pa"
doen. Léon gaat dan immers naar de school van de broeders te tie
om zich verder in het tekenen te bekwamen. „Tekenen", aldus
„is een van mijn liefste bezigheden". Daarnaast werken op de -
derij van de buren. Wat Léon's grootste hobby is, kan «V tpj.pr,
zeggen. Aan beide kent hij evenveel vrije tijd toe. >>\.z°"n%eer hpf
ik practisch de hele dag, maar door de week assisteer tk, w
maar even kan, op de boerderij".
Het schoolreisje, dat Léon voor zijn klasgenoten een <nooie
gelegenheid om afscheid te nemen van zyn vrie Broederjuvenant
tekenleraar „meister" J. Geuskers, voordat hij naar
te Heer vertrekt, om er broeder-tekenaar te worae
Ongeveer 170 km. e) boot, uur 10
minuten varen, f) EnkhuizenHaar-
lem: Enkhuizen, Hoorn, Avenhorn. De
Rijp, Krommenie, Santpoort Haarlem.
Afstand ongeveer 64 Km. Voor bijzon
derheden verwijzen wij U naar de plaat-
30
,,Onze baas is een man van het vakdie hoef
je niets te leren. Het karwei wordt op de minuut
geregeld en is voor jou, Baron, in een paar uur af
gelopen. Met die koudmakerij heb je niets van doen...
Daar kom je helemaal niet aan te pas. Je hoeft
alleen maar op de plaatsen, die je worden opgegeven,
je ponem te laten zien en daarna ga je onmiddellijk
de grens over. De baas zelf zal je precies vertel
len wat je te doen hebt en uit de manier, waarop
hij dat zal aanleggen, kan je zelf wel zien, dat hij
geen beginneling is. Het gaat zó: vandaag of morgen
krgg je een prentbriefkaart over de post van een of
andere griet buiten de stad. Ze zegt dat ze je dan
en dan, zo en zo laat, zal komen opzoeken. Zorg
ervoor, dat je dan alleen thuis bent, want dé baas
komt zelf bij je. Je moeder en die kostganger moet
je dan maar de deur uitbonjouren. Neem voor ze
uitgaan maar afscheid. Zijn je papieren in orde?"
„Dat is voor elkaar. Ik ga immers naar die Bels
in Charleroi. Ik kan ieder ogenblik vertrekken."
„Okée, Baron. Als we straks de deur uitgaan,
wandelen we ieder onze eigen kant op en we kennen
elkaar niet meer voor de zaak is afgelopen. Hou je
haaks, Baron.... Aannemen! Afrekenen!"
Enige dagen later zat de Baron aan het ontbijt.
De havermout in zijn geëmailleerd bord was tot zijn
tevredenheid geheel overdekt met een dikke laag
bruine suiker en hij zou juist de eerste lepel van de
lekkernij naar de mond brengen, toen zijn moeder
binnenkwam en met een opgetrokken neus hem tus
sen duim en wijsvinger een groezelige prentbrief
kaart voorhield. Het was een met onwaarschijnlijke
kleuren opgesmukte foto van de Utrechtse Dom en
de kaart zag er uit, of iemand die een klein mensen
leven lang in een niet al te frisse zak had meege
dragen, zo beduimeld en besmeurd was ze. In on
regelmatige, grove letters waren het adres en het
daarnaast geplaatste bericht meer getekend dan ge
schreven.
UTRECHT, 13 Junie.
Liefe Jaapie morgen kom ik in mokum en ben
om 3 uur bij uw tuis.
Veel liefs van Uwe Anna.
Jacob fronste de wenkbrauwen, krabde zich achter
het oor en merkte gemelijk op:
„Nou moet ik net morgen terug naar mijn Bels
met zijn pierement!" Met een verlegen grijns keek
hij naar zijn moeder op. „Zeg, ouwetje" hij gaf
haar een jongensachtig knipoogje, „als je nou mor
genmiddag dat japonnetje ging kopen in die winkel
op de NieuwendijkGisteren zei je me nog, dat je
daar zo effectief verkikkerd op was. Dan neem je
Bet van beneden mee en als jullie die jurk gekocht
hebben, ga je samen naar de bios en daarna neem
je in de stad nog een pierenverschrikkertje op mijn
goeie reis. Is dat wat?"
Hoofdschuddend keek zijn moeder hem aan. Nou
moest zij met alle geweld de straat op, om Jaap
het rijk alleen te laten met die meid uit Utrecnt.
Dat was de eerste keer dat hij haar zoiets leverde......
in haar eigen huis.... Maar dat japonnetje mocht je
toch ook niet zo weg gooien. Even weifelde ze tussen
gekrenkte trots en hebzucht..... Zou ze de boel op
stelten zetten en Jaap aan zijn verstand brengen
dat hij maar een andere gelegenheid moest zoeken
voor zijn herdersuurtje en dat dat schepsel bij haar
geen poot over de vloer zou zetten? Ofzou ze het
geld voor dat japonnetje maar aannemen en tien gulden
extra vragen om er dat hoedje bij te kopen. Liet dat
ze zich ooit druk had gemaakt om een hoofddeksel,
maartien gulden was tien guldenAch, eigenlijk
was hij een doodgoeie jongenWat had hij haar
niet verwend sedert zijn thuiskomst. En morgen ging
hij weer voor wie weet hoe lang er vandoor! Moeder
bezweek! Weliswaar schoorvoetend en de eer aan
zich houdend, maar ze bezweek. Jacob kon er zeker
zeker van zijn, dat hij van twee uur tot een uur of
zes onbespied door de scherpe ogen van moeder en
van Bet zich aan de dwalingen zijns weegs zou kun-
neHoe6ïfatVekémt Gerrit morgen thuis?"
Maar iongen, je weet nu toch wel, dat Gerrit Dins-
da'èstot acht uur 's avonds dienst heeft. Nee, die
7aiip niet komen storen......Ik ga even naar Bet om
tP vraeen 0f ze morgenmiddag mee kan. Wanneer
kom fe weer terug uit Belgie?"
Dat weet ik nog met. De zomer en het najaar
zlin de beste tijd om er met een orgel op uit te gaan
Misschien tegen Kerstmis. Maar ik zal je gauw wat
centen sturen en je schrijven waar je me vinden
lean.-.-"
De volgende dag had Jacob dan toch eindelijk
zijn moeder geloosd. De hele morgen had ze elke
gelegenheid te baat genoemen om hatelijke opmer
kingen te maken over het verleden en de toekomst
van meiden, die 's middags een kerel kwamen
opzoeken. Ze had haar lange ervaring te hulp ge
roepen om een haarfijn uitgesponnen psychologische
analyse te geven van het karakter der juffers van
lichte zeden en ze had demonstratief het enige stuk
zilver dat ze in huis had, een theelepeltje dat ze
dagelijks gebruikte, in haar linnenkast, weggeslo
ten. Maar Jacob liet zich niet voeren. Hij grinnikte
waarderend bij de meer flamboyante vondsten van
de scherpe tong der oude vrouw en gaf haar een
zoen, toen ze van een boodschap terugkwam met
een paar halfverlepte bloemen, die ze in een ge
barsten melkkan op het beste pluche tafelkleed
zette.
Tegen twee uur hadden ze afscheid genomen en
daarna had de Baron zich geschoren, zijn blauwe
pak aangetrokken en zijn koffertje gepakt voor de
reis. In het zakje van de boezelaar, die zijn moe
der over de leuning van haar stoel had gewor
pen, stak hij een briefje van vijf en twintig gulden.
Om precies drie uur weerklonken er voetstappen
op de kale houten trap. Een schrale man met
grijzend haar, harde, koude ogen en een onwrikbare
mond trad de open kamerdeur binnen. Hij knikte
zonder te glimlachen, monsterde Jacob even van
dichtbij en zei toen:
(Wordt vervolgd)
leid. Het gaat niet om een zo sober
mogelijke voorziening. Er is thans juist
een regeling die de gemeenten in staat
stelt het kleuteronderwijs op een rede
lik peil te verzorgen.
De regering meent dat een bedrag
van 8,50 per leerling voor leermidde
len en overige uitgaven ter verzekering
van een goede gang van zaken ruim
voldoende mag heten. In 1950 is naar
men aanneemt 4,25 per kleuter be
schikbaar gesteld ten behoeve van het
openbaar onderwijs.
Een leerlingenschaal van 40 acht men
de meest juiste in tegenstelling tot de
30 die sommige Kamerleden hadden ge
wild. Alleen reeds omdat men noch de
toekomstige groei noch de financiële
consequenties kent wordt aan het cijfer
40 vastgehouden. Ongewenst wordt het
geacht en ook niet noodzakelijk om het
kleuteronderwijs kosteloos te verstrek
ken. De kleuters zijn niet leerplichtig.
Het staat de ouders vrij hun kinderen
al of niet naar de kleuterschool te stu
ren.
De Maastrichtse Heiligdomsvaart gaat
morgen een recordaantal pelgrims
boeken. De pastoors van alle 350
parochies van het diocees Roermond
zullen met hun parochianen naar Maas
tricht pelgrimeren voor de grootste
Mariale plechtigheden evenals alle le
den van het kathedrale kapittel, de
dekens en de seminaristen van het
groot-seminarie dit zullen doen.
In tegenwoordigheid van priesters en
gelovigen draagt mgr. Lemmens, bis
schop van Roermond, om half elf in de
openlucht voor de O.L. Vrouwe Basi
liek een pontificale Hoogmis op.
's Middags nemen alle pelgrims deel
aan een massale bidweg ter ere van
O.L. Vrouw „Sterre der Zee, aan wie
mgr. Lemmens tot besluit van deze
Mariale dag zijn bisdom zal toewijden.
Ook wordt in de kapel van „De Sterre
der Zee" een gedenksteen onthuld ais
herinnering aan de tochten van „de
Sterre der Zee" door Limburg.
Op het O.L. Vrouweplein zal Zondag
om half vijf nog een andere plechtig
heid plaats vinden n.l. de reliekentoning.
Merkwaardig is, dat dit de eerste
toning van de relieken van de basiliek
in de openlucht is. In de middeleeuwen
bestond er tussen de kapittels van de
O.L. Vrouwebasiliek en de St. Servaas-
kerk grote onenigheid over het al of
niet tonen van de relieken iri de open
lucht. Aan deze jarenlange strijd maak
te tenslotte Karei V een einde. Hij de
creteerde, dat de relieken van de basi
liek alleen in de kerk en met buiten
mochten worden getoond.
De huidige schatbewaarder van de
O.L. Vrouwebasiliek kapelaan J. Habets,
acht zich niet langer door Karel's de
creet gebonden, reden waarom hij voor
de duizenden pelgnms, die Zondag in
Maastricht zUm 'n de openlucht de
relieken zal tonen.
(Van onze correspondent)
Mr. B. F. baron van Verschuer te Leur
heeft aan de Stichting Vrienden der
Gelderse Kastelen het 16e-eeuwse kas
teel Huis te Echteld, ook genaamd de
Wyhenburg, geschonken en daaraan de
toezegging verbonden, in belangrijke
mate te zullen bijdragen in de kosten
van restauratie. De gemeente Echteld
zal tien procent van de restauratie
kosten voor haar rekening nemen. Zowel
bij de schenker als bij de gemeente en
de Vrienden der Gelderse Kastelen leeft
de stellige verwachting, dat de minis
ter van O. K. en W. met een rijkssub
sidie de algehele restauratie mogelijk
zal maken.
Het kasteel is in zijn huidige vorm
het meest gave voorbeeld van een adel
lijk huis in Gelderland in de trant der
16e eeuw. Op het ogenblik doet het
dienst als appelpakhuis.
Het „Ballet der Lage Landen" onder
leiding van Mascha ter Weeme zal op
Maandagavond 18 Juli a.s. in de Stads
schouwburg te Amsterdam zijn laatste
openbare opvoering ln het seizoen geven.
