Per 1 September
Ned. Spoorwegen
verhogen de
tarieven
Sterk gestegen personeelskosten
zijn er de oorzaak van
BOELGANIN wil
Eisenhowers plan
alsnog bestuderen
Russische
buitenlanc
uit op zijn zomerresidentie
Diemier nodigt
se diplomaten
Utoyo vraagt
pensioen aan
DE
EERSTE ATOOMBOM
Afbetaling^
Wat is er tegen?
El Glaoui roept
Berbertroepen
naar Marrakesj
FAURE kondigt plan aan voor
hervorming in Marokko
„Mijn woorden verkeerd uitgelegd"
Koning Boudewijn
tekent de wet
van Collard
Meisje met brand
wonden naar
ziekenhuis
6 Augustus 1945
Volgende week in Parijs besprekingen
tussen Rusland en W est-Duitsland
Het
weer
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1955
6
79ste JAARGANG No. 26365
Gemiddeld ruim
zes procent
Indon. legerkwestin
De kabinetsformatie
in Indonesië
Dinsdag a.s. definitieve
samenstelling gereed
Ernstige baldadigheid
te Nunspeet
West-Duitse soldaten
krijgen minder soldij
Sociaal
commentaar
PEK HÓÓG DE BOUWKOSTEN,
verhoogde B!/MA6ENL
Franse gebieden aan
Zuidpool in de
Franse Unie
IETS FRISSER
Aan zee
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
Suède Damesjasjes f 110.-
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon; Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. I3muiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. vah der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERIbNIIklAKlbh 28 cents per millimete"
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
•dvertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 50 cents per week,
f2.17 per maand, f6.50 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
(Van onze Utrechtse redacteur)
minister van Verkeer en Waterstaat heeft de Ned. Spoorwegen toe-
Stemming gegeven de spoorwegtarieven met ingang van 1 September a.s. te
Verhogen. Niet worden verhoogd de prijzen van de enkele reis- en retour-
kaarten op de afstanden beneden 20 km, omvattende 32 procent van het
totale aantal reizigers, dat op enkele reis- en retourbiljetten reist. De ver
hoging van de prijzen dezer biljetten heeft dus betrekking op afstanden van
20 km en hoger. Van 20 km af worden deze prijzen verhoogd met gemiddeld
2/3 procent, terwijl de stijging geleidelijk groter wordt op afstanden boven
*50 km.
He prijzen van de maandtrajectkaarten en weekkaarten, die bij een vorige
gelegenheid niet evenredig zijn verhoogd, worden thans verhoogd met ge
middeld 12 en 13,5 procent. Deze percentages kunnen op sommige afstanden
Tvat hoger of lager liggen.
De prijzen van de weektrajectkaarten, de vastrechtkaarten en de jeugd-
kaarten zullen niet worden verhoogd en blijven derhalve gehandhaafd op
het niveau van 1952.
De prijzen van de algemene abonnementskaarten worden met f 10 voor
de derde klasse en met f 14 (f15 voor de eerste maand) voor de tweede klasse
Verhoogd. Zij komen derhalve op f 137 voor de tweede en f 95 voor de derde
klasse in de eerste maand en op f 115 resp. f 80 voor de volgende aanslui
tende maanden.
Premier Boelganin van de Sovjet
unie heeft gisteren meegedeeld, dat
Rusland alsnog bereid is de voor
stellen van president Eisenhower voor
wederzijdse militaire inspectie nader te
bestuderen. Boelganin zei dit tijdens de
speciale zitting van de Opperste Sov
jet, welke Donderdag aanving en giste
ren werd beëindigd en waarin hij ver
slag uitbracht over de conferentie van
Genève. Eergisteren sprak Boelga
nin over de voorstellen van Eisenhower,
als zouden deze onpractisch en onuit
voerbaar zijn. Gisteren zei de Russi
sche premier echter dat zijn woorden
door zekere couranten vermoedelijk
bedoelde hjj Westerse bladen zo wa
ren uitgelegd, dat hij het plan Eisenho
wer voor wederzijdse luchtverkenning
had verworpen.
De minister motiveert zijn toe
stemming voor de wat genoemd wordt
matige verhoging" met te wijzen op
de financiële situatie van de N.S.,
U eiker directie reeds op 1 November
1954 een desbetreffend verzoek indien
de naar aanleiding van de sterk ge
stegen personeelskosten in verband
•hiimiiimimmniiiiinniiiHitiiHiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiii
Uit zeer betrouwbare bron is te Dja
karta aan het persbureau P.I.a. beves
tigd, dat generaal-majoor Bambang
Dtoyo, wiens benoeming tot chef-staf
Van" de Indonesische landmacht oorzaak
k'as van de huidige kabinetscrisis, in
*en brief aan president Sukarno en de
vice-president Hatta een aanvrage om
kensioen heeft ingediend.
>J>e Indonesische kabinetsformateur Ha-
hlVp (Masjumi) heeft gisteren overleg ge
deald met de P.N.I., de Nahdatul Ulama,
de t.S.I.I. (Verenigde Islamietische Partij),
rus "tai Indonesia Raya en de Partai Bu-
lfaKj (Arbeid). Hij legde deze partijen het
U0 '"«tsprogram voor, dat hij had overge-
rai."eh van de drie vorige formateurs. Ha-
lUkr,® 'eide, dat het program geen moei
lijkheden opleverde. Wel echter zijn moei-
van het.n.verbonden aan de samenstelling
ahinet
Uiterlijk z
Woorden. zullen de partijen ant-
luenselling vati j® kan de definitieve sa-
en Donderdag kabinet gereed komen
Porteren aan vice 1 de formateur te rap-
Harahap wil probeSrldent Hatta.
Partijen zitting te gev" zoveel mogelijk
teneinde een rustige atrno-fL" het kabinet.
Voor de verkiezingen. eer te scheppen
met de diverse loonronden in 1954.
Behalve de twee algemene loonron
den kreeg het personeel van de N.S.
verleden jaar op 1 Juli nog een extra
loonsverhoging bij de nieuwe samenstel
ling van het reglement dienstvoorwaar-
den. Een en ander had tot gevolg de
directie wees erop in het laatste jaar
verslag dat de welvaartsstijging van
ds Nederlandse economie aan de Ned.
Spoorwegen voorbijging.
In 1954 bedroeg de winst slechts 2,6
miilioen gulden tegen 4,8 millioen in
1953 en 5,5, millioen in 1952. De exploi
tatiekosten bedroegen in 1954 339 mil
lioen gulden, hetgeen ruim 34 millioen
gulden méér was dan in 1953 (waaron
der ruim 21 millioen gulden wegens ge
stegen lonen), waartegenover een in
komstenstijging stond van slechts 32
millioen gulden, terwijl het vervoer van
reizigers en goederen belangrijk toe
nam. De welvaartsloonronde van 1 Oc
tober 1954 drukte slechts op het laat
ste kwartaal van net boekjaar 1954. Ge
vraagd werd, dat in 1955 de exploitatie
kosten de inkomsten zouden overtref
fen. terwijl van regeringszijde herhaal
delijk betoogd is, dat de Ned. Spoor
wegen „selfsupporting" moeten zijn.
Aanvankelijk wilde de minister geen
toestemming tot tariefsverhoging ge
ven, in verband met de loon- en prijs
politiek van de regering, maar de al
gemene verwachting was, dat het hier
slechts een kwestie van uitstel betrof,
hetgeen thans inderdaad het geval blijkt
te zijn geweest.
Koning Boudewijn van België heeft
Woensdag de schoolwet van minister
Collard, die tot zoveel beroering i„ de
afgelopen tijd aanleiding heeft gegeven,
getekend. Deze wet vermindert de sub
sidie aan bijzondere scholen en stelt
een zekere staatscontrole in. Zij wil ook
voor degenen, die dat wensen, in over
wegend katholieke streken openbaar
onderwijs mogelijk maken.
In sommige Vlaamse gemeenten zijn
op officiële gebouwen bekendmakingen
aangeplakt, dat „de dwangwet" aldaar
niet zal worden toegepast. (ANr)
„Bij deze gelegenheid, zo vervolgde
Boelganin in de Opperste Sovjet, wil ik
er nogmaals op wijzen, dat wij uiter
aard onze eigen ontwapeningsvoorstel
len huldigen, maar wij hebben nim
mer geweigerd en zullen ook nooit wei
geren de voorstellen van anderen ernstig
te bestuderen, omdat wjj de wens koes
teren een geschikte oplossing voor dit
ingewikkelde vraagstuk te vinden."
„De Sovjet-Unie onderschat aller
minst de moeilijke problemen welke
nog dienen te worden opgelost ten einde
ons wederzijds verrtrouwen geheel te
herstellen, daarom hechten wij bijzon
der veel belang aar de komende con
ferentie van ministers in October te Ge
nève. Uit naam van onze regering
spreek ik de voldoening uit over de
verklaringen van president Eisenhower
en de premiers Faure en Eden welke
te Genève werden uitgesproken."
In een verklaring, waarin de werk
zaamheden van de Russische delegatie
te Genève werden goedgekeurd, zei de
Opperste Sovjet, dat een verdere ont
wikkeling van de sfeer van zakelijke
samenwerking, die thans bestaat, de
belangen van de vrede zou dienen. Mik
hail Suslov, een nieuw lid van het pre
sidium van het centrale comité van de
communistische partij, die de verkla
ring voorlas, zei dat de resultaten van
de conferentie het bankroet betekenen
van de „politiek van kracht", Hjj waar
schuwde echter dat de voorstanders
van een nieuwe,oorlog, hoewel zij veel
aan kracht hebben ingeboet, hun wapens
nog niet hebben neergelegd. Deze per
sonen, zoals de Amerikaanse senator Jo
seph McCarthy, zouden blijven trachten
de internationale sfeer te vergiftigen,
doch hun positie wordt meer en meer
„belachelijk en hopeloos".
Gedurende het debat werd het woord
gevoerd door vijftien afgevaardigden.
De schrijver Ilya Ehrenburg kreeg een
hartelijk applaus, toen hij naar de Brit
se, Amerikaanse en Franse volkeren
verwees als „onze geallieerden van
gisteren en vandaag en, ik geloof, onze
vrienden van morgen". De sprekers leg
den over het algemeen de nadruk op de
oproep van maarschalk Boelganin tot
meer culturele uitwisselingen en con
tacten tussen Oost en West. Hieraan
ontleend men de verwachting dat Russi
sche burgers spoedig als toeristen naar
het buitenland zullen mogen gaan.
Nikolai Tsitsin, de directeur van de
enorme landbouwtentoonstelling te Mos
kou, drong aan op een „grote uitbrei
ding" van de contacten tussen Russi
sche en buitenlandse geleerden. „We
moeten een eind maken aan onze voor
oordelen betreffende de prestaties van
buitenlandse geleerden", zo zei hjj.
Premier Boelganin van de Sovjet-
Unie heeft gisteren de hoofden van bui
tenlandse diplomatieke missies in Mos
kou uitgenodigd Zondag een dag door
te brengen in zijn zomerresidentie
buiten Moskou. United Press tekent
nierbij aan dat de uitnodiging van Boel-
jtanin aan de buitenlandse diplomaten
vni.ee,rsteo is ,welke ooit door het hoofd
an de Sovjet-regering werd gedaan.
jF een lunch worden aangeboden
u'lKiTe lf> laten zullen gelegenheid
mvK zwemmen, te zeilen en
te en. Niet alleen de ambassadeurs
en gezanten, maar ook hun echtgenoten
en kinderen werden uitgenodigd.
Het buitenverblijf van Boelganin ligt
honderd km. buiten Moskou. De gas
tei. zullen de lunch met de maarschalk
gebruiken. Daarna zal men kunnen
vissen, of zich aan de watersport wij
den. Tenslotte zal men een concert
kunnen bijwonen.
Onder de uitgenodigden bevinden
zich de Amerikaanse ambassadeur
Bohlen, de Britse zaakgelastigde Par
rot en de Franse zaakgelastigde Le
Roy
In een ijssalon te Nunspeet zijn Vrij
dag enkele jongens en meisjes aan het
experimenteren geweest met het zoge
naamde „ijswater", dat wel eens op
feestjes wordt gebruikt en de eigen
schap heeft beurtelings koud en warm
aan te voelen. Een der jongens gaf een
flesje met dit soort water aan het meis
je A. L„ dat hiervan bij een ander
meisje, de 21-jarige J. M. S. uit Hooge-
zand een hoeveelheid onder haar blous-
je goot. Laatstgenoemde, die een bran
dende sigaret tussen de vingers had,
trachtte hierop haar blousje van boven
te sluiten. Waarschijnlijk als gevolg
van het feit, dat het „ijswater" snel
verdampt en de dampen zéér brand
baar zijn, ontstond een steekvlam,
waardoor de kleren in brand raakten.
Direct werden pogingen aangewend de
vlammen te blussen, hetgeen gelukte,
doch het meisje had toen reeds ernsti
ge brandwonden aan armen, hals en
gelaat opgelopen. Zij werd naar het
Pius-ziekenhuis in Harderwijk vervoerd
en is daar opgenomen.
De politie heeft proces-verbaal we
gens baldadigheid opgemaakt; zij zal
voorts een onderzoek naar het zoge
naamde „ijswater" instellen.
De West-Duitse Bondsraad heeft gis
teren het mes gezet in de salarissen,
die minister Blank voor zijn vrijwilli
gers had voorgesteld. Zij waren door
de vertegenwoordigers der Duitse lan
den te hoog bevonden en deze hebben
niet willen toegeven, ondanks een nood-
kreet van minister Blank, dat men
slechts door attractieve salarissen goe
de krachten als vrijwilligers zou kunnen
aantrekken. Een woordvoerder van het
ministerie sprak de vrees uit, dat de
zuinigheid van de Bondsraad het ve.el
moeilijker zal maken de ruim tweehon
derd duizend gevraagde vrijwilligers
bijeen te krijgen. Ook net „Verbond van
Duitse Soldaten" heeft al protest aan
getekend.
Volgens de door de Bondsraad aan
vaarde regeling zal de viersterren-ge-
neraal een maandelijks salaris van
2800 mark krijgen, waardoor hij 400
mark beneden de staatssecretaris blijft,
die als zijn burgerlijke chef geldt. In
de lagere generaalsrangen begint de
salarisschaal bij 1600 mark De offi
cierssalarissen zullen van luitenant tot
overste variëren tussen 500 en 1400
mark. De elite onder de onderofficieren
kan tot bijna 500 mark komen. De
laagst betaalde onder hen is de „Getrei
ter", die het met 239 mark zal moeten
stellen. (ANP)
jU A
(Van een bijzondere medewerker)
Onze vooroorlogse ervaringen met
het afbetalingswezen zijn voor
het grootste deel van minder
prettige en vaak zelfs van zeer ongun
stige aard. In het archief van die tijd
bewaren wjj nog talrijke dossiers van
mensen, die bij afbetalingsmagazijnen
hadden gekocht en ofwel minderwaar
dige goederen hadden ontvangen ofwel
met de afbetaling waren vastgelopen eh
dan bleken verzuimd te hebben de klei
ne lettertjes van het contract te le
zen en nu geld en goed kwijt raakten.
Onder dege-
Vandaag is het tien jaar geleden dat
de Japanse stad Hirosjima door een
atoombom werd getroffen. Het was de
eerste maal dat van dit wapen in een
oorlog gebruik werd gemaakt.
De bom had onbeschrijfelijke ellende
aangericht. Op 6 Augustus 1945 werden
in Hirosjima 260.000 personen gedood.
Er waren 163.263 gewonden en vermis
ten. Van die gewonden zijn er later nog
velen gestorven aan de gevolgen van
de radio-actieve straling. Ook de ma
teriële verwoesting is ontzaglijk
groot geweest. 63.431 gebouwen werden
geheel vernield. De ramp die zonder
weerga was in de geschiedenis van de
mensheid, was geschied in een fractie
van een seconde.
Een ooggetuige heeft de verschrikke
lijke gebeurtenissen later als volgt be
schreven: „Plotseling stond het hart van
de stad in een fel spookachtig schijnsel.
De mensen stopten hun vingers in hun
oren, zij deden hun ogen dicht en lieten
zich op de grond vallen. Een kolossale
ontploffing deed hemel en aarde trillen
en het scheen alsof de wereld geëxplo
deerd was. De hitte was duizend maal
sterker dan die van de zon. Stalen te
lefoonmasten braken in stukken. Tussen
10 uur 's morgens en 2 uur 's middags
stond de hele stad in brand. De gewon
den riepen om water, maar dat was er
niet".
Het was op deze dag dat de wereld
zich met ontsteltenis bewust werd dat
het atoomtijdperk was begonnen.
Het grootste deel van de Marokkaan
se bevolking van Marrakesj is gisteren
in staking gegaan uit protest tegen het
besluit van de Pasja, El Glaoui, om de
Arabische bevolking te laten betalen voor
het onderhoud van een nieuw contin
gent Berber-troepen, dat de orde moet
handhaven. De krachtig anti-nationa
listische Pasja heeft vijf honderd Ber
bers uit de bergen laten komen om zijn
persoonlijke wacht te versterken. De
inwoners van het Arabische stadsdeel
moeten nu 500.000 francs per dag beta
len voor het onderhoud van deze troe
pen, die bij de bevolking zeer impopu
lair zijn. De proteststaking omvat winke
liers, Arabische zakenlieden en arbei
ders. Intussen is de avondklok, die op
21 Juli werd ingesteld, in de Europese
wijk Donderdag opgeheven, maar in
het Arabische stadsdeel is de avond
klok van kracht gebleven.
In Casablanca heeft de politie veer
tien Marokkanen gearresteerd onder
beschuldiging van een groot aantal po
gingen tot brandstichting te hebben ge
daan. Een militair gerechtshof in Casa
blanca veroordeelde gisteren vijf Ma
rokkanen ter dood wegens terrorisme.
Een zesde Marokkaan, ervan beschul
digd een wapen verborgen te hebben
gehouden, werd tot tien maanden ge
vangenisstraf en een boete van 12.000
francs veroordeeld. (U.P.Reuter)
Konale wed^tnjdef van*de UHoS' wfLl" lUSt vinden- we meU het van ranke zeilboten. Gisteren zijn er de interna-
„noiiand Week begonnen. Geen ontspanning dus voor de zeilers, maar harde strijd. Op deze
foto is de 16 m2. Streepklasse aan bod.
De eerste diplomatieke besprekingen
tussen de Sovjet-Unie en de bondsre
publiek zullen volgende week in Pa
rijs beginnen, zo is gisteren in Bonn
officieel meegedeeld. Bonn wil bij deze
gelegenheid een poging doen om ook
het vraagstuk van de Duitse hereni
ging en de mogelijkheid van een terug
keer van de nog in Rusland verblijven
de Duitse krijgsgevangenen op de agen
da der conferentie in Moskou te plaat
sen. De Sovjet-regering heeft in haar
nota aan Bonn slechts het aanknopen
van diplomatieke, economische en cultu-
Ie betrekkingen als hoofdpunten der
conferentie genoemd.
De West-Duitse regering is echter,
naar een woordvoerder meedeelde,
voornemens reeds in Parijs een aide
memoire te overhandigen, waarin de
kwesties worden genoemd, die naar
haar opvatting eveneens behandeld die
nen te worden. Naar reeds eerder
door de partij van dr Adenauer is ver
klaard, kunnen de Russische onder
handelaars moeilijk aannemen, dat de
kwesties der hereniging en der krijgs
gevangenen bij de conferentie van Duit
se zijde zullen worden doodgezwegen.
De West-Duitse ambassadeur in Parijs,
Von Maltzan, zal tijdens het weekeinde
naar Bonn komen om instructies te
ontvangen voor de besprekingen, die
hij met de Russische ambassadeur Wi-
nogradov zal voeren. (A.N.P.)
De Franse Nationale Vergadering
heef! haar goedkeuring gehecht aan een
wetsontwerp betreffende het opnemen
van de Franse gebieden in het Zuide
lijke deel van de Grote Oceaan en aan
de Zuidpool als een zelfregerend ge
bied in de Franse unie.
Het nieuwe gebied omvat de Kergue-
len en Crozet eilandengroepen, de ei
landen St. Paul en Nieuw-Amsterdam
en Ideliëland op het Zuid-pool-vaste-
land. (Reuter)
In een redevoering waarbij premier
Faure van Frankrijk de lopende zitting
van het parlement sloot, kondigde hij
aan, dat zijn regering plannen heeft
spoedig te beginnen met de hervor
mingen in Marokko, waar thans een
zeer ernstige situatie is ontstaan, aldus
de premier. In Tunis is het, aldus
Faure, thans Frankrijk's taak de be
trekkingen tussen Frankrijk en het pro
tectoraat te regelen overeenkomstig
de accoorden waarbij aan Tunis bin
nenlandse autonomie wordt verleend.
In Algiers voert Frankrijk twee paral
lel lopende taken uit: het herstellen
van de orde en het uitwerken van de
hervormingsplannen.
(Van onze weerkundige medewerker)
Zo op het eerste gezicht zou men
vandaag ook voor morgen nog een
mooie zomerdag verwachten met tem
peraturen van ongeveer 20 graden, zo
als die vanmiddag in ons land nog wer
den gemeten. Boven Scandinavië is de
luchtdruk sterk blijven dalen onder in
vloed van een depressie, die van IJs
land naar het Zuid-Oosten is getrokken.
Ook in ons land daalde de barometer
vanmorgen aanzienlijk. In de komende
nacht zal het koufront van deze de
pressie ons land bereiken, vergezeld
van enkele buien en e?n naar Noord-
West ruimende wind. Morgen zal deze
wind polaire lucht uit de omgeving
van IJsland aanvoeren, welke enkele
graden kouder is dan de lucht waar
in wjj ons vandaag nog bevonden. Voor
al in het binnenland zijn morgen enke
le buien te verwachten, terwijl in de
kustprovincies een frisse en krachtige
wind zal waaien. Er komt echter ook
zonnig weer voor.
Krachtige Noord-Westelijke wind, la
ter afnemend. Lagere temperaturen van
16-18 gr. C. Enkele buien, maar ook
opklaringen. Zeewater-temperatuur bij
na 18 gr. C.
Advertentie
(Tot Zondagavond)
Wisselende bewolking en voorna
melijk in het binnenland enkele ver
spreide buien. Matige, nu en dan
vrij krachtige Noord-Westelijke
wind. Koel.
Zondag:
Zon: 5.11-20.23. Maan: 21.33-9.32.
Maandag:
Zon: 5.13-20.22. Maan: 21.33-10.54.
nen die zich nu
tegenstander
verklaren van
het afbetalings
wezen zijn er
zonder twijfel
velen die met ons deze ervaring heb
ben gedeeld. De afbetalingsmagazijnen
hadden beslist een slechte naam, maar
de kopers op afbetaling als regel niet
minder. Iemand die zichzelf respec
teerde ging niet naar dergelijke za
ken toe.
Wij menen te mogen zeggen dat dit
een voorbije toestand is. Tegen het
thans groeiende systeem van kopen
op afbetaling zijn andere en meer door
slaggevende argumenten.
Daar is op de allereerste plaats het
prijspolitieke gevolg, hetwelk onont
koombaar is. Kopen op afbetaling be
tekent immers het verstrekken van een
extra crediet aan de koper en dit cre-
diet moet worden goedgemaakt door
een bepaalde rentevergoeding. In de
ze rente wordt evenwel niet alleen de
gebruiksvergoeding van het geld gere
geld, maar ook het risico dat de geld
schieter loopt. Om welke bedragen het
bij een enigszins omvangrijk worden
van dit systeem gaat, blijkt o.m. uit
de nota van de Centrale Nederlandse
Verbruikscoöperaties, die wij vorige
week hieromtrent citeerden. Teneinde
een omzet te kunnen handhaven of weer
bereiken die overeenstemt zowel met
de klanten als met de behoeften van
de klantenkring van de coöperaties,
acht deze nota een Centraal Financie
ringsinstituut noodzakelijk dat kan wer
ken met een bedrijfskapitaal van
750.000 a 1.0000.000.
En dit betreft alleen een detaillist,
die in vergelijk met de totale detail
handel van Nederland slechts een ge
ring percentage van -de omzet heeft.
In Amerika waar het kopen op afbe
taling een fantastische omvang heeft
aangenomen is de omzet van gebruiks
goederen via dit systeem gestegen tot
een bedrag van, schrik niet, zes biljoen
dollars (zes duizend milliard). Dit be
tekent dat het grootste percentage van
de Amerikaanse gebruiksgoederenom-
zet derhalve is belast met de rente van
een lopend crediet en met een bepaal
de risicopremie.
Wanneer een „detaillist" als een Cen
trale van Nederlandse Verbruikscoö
peraties georganiseerd tot dit systeem
overgaat, zal ook de georganiseerde
middenstand niet kunnen achterblijven
en in dat geval kunnen wjj er rustig
op rekenen, dat binnen enkele jaren een
belangrijk deel van de Nederlandse
verbruiksgoederen-omzet via het af
betalingssysteem zal lopen. Men kan
zich afvragen, hoe dit te passen is in
de huidige prijspolitiek van Overheid,
handel en vakcentrales. Want een be
lasting van de prijs met deze renten
betekent, hoe dan ook, prijsverhoging
en het refrein op prijsverhoging ken
nen we: loonsverhoging.
Een tweede ernstige bedenking die
we niet kunnen ontgaan bij het
bezien van dit Systeem is het ge
vaar van opschroeving der behoeften
door twee oorzaken: le een onbeheers
te reclame. 2e de te gemakkelijke toe
gankelijkheid tot het begeerde goed.
Voor wat het eerste betreft behoe
ven we maar rondom ons heen te zien.
De reclame is zo geperfectionneerd en
psychologisch uitgebalanceerd dat wij
dikwijls de gedachte krijgen zonder be
paalde behoeftebevredigingsmiddel niet
langer te kunnen leven. Wij verstaan het
volledig, dat een fabrikant zijn goede
ren graag slijt, dat een middenstander
graag verkoopt, maar beschikt de Ne
derlandse consument over het alge
meen over wat men wel eens een
„consumentenmoraal" noemt van zoda
nige kwaliteit, dat hij zich op de aller
eerste plaats door zijn redelijke be
hoeften en pas in laatste instantie door
opgeschroefde reclame laat leiden?
De gemakkelijke toegankelijkheid tot
het begeerde goed zal zonder twijfel,
juist ook met het oog op dat tekort aan
een juiste consumentenmoraal, vele
zwakkeren onder de consumenten tot
onverantwoorde aankopen verleiden.
Indirect is ook hier weer het gevolg
onjuiste opschroeving van het levens
niveau. die op haar beurt van invloed
zal zijn op looneisen.
Nauw verband hiermee houdt het ge
vaar van de over-creditering vein het
publiek. Er zijn op het ogenblik al op
gemakkelijke condities leverende za
ken, die niet de minste moeite nemen
om naar de ci edietwaardigheid van
hun clientèle te informeren. Door een
juridisch goed in elkaar gezet huur
koopcontract, met een aan -woeker
grenzende rente, hebben zij Zichzelf
reeds enkele garanties geschapen. Des
ondanks hebben wij de laatste maanden
meerdere gevallen door Nederlandse
rechtbanken zien behandelen, waarbij
aanvankelijk eerlijke mensen ten gevol
ge van dit systeem tot oplichting waren
gekomen. Hier maakte de gelegenheid
dikwijls de dief.
Er zijn natuurlijk wel een aantal
middelen aan te geven, waardoor de
nadelen van het systeem kunnen wor
den ingeperkt. Hierbij denken wij voor
al aan de noodzaak van een grote zelf
discipline, zowel bij de crediet-gevende
instanties als bij hen die op zich nemen
verkoopbare goederen te propageren en
bij de consumenten. In Amerika heeft
mer! Hiervoor het systeem van de z.g.
„units uitgedacht. Kleinere of grotere
samenbundelingen van mensen, die el
kander en elkanders crèdietwaardig-
heid kennen. Daardoor heeft men kans
g;ezien het manco-risico voor wanbeta
ling terug te brengen tot een half a één
procent. Gezien de fabelachtige omzet
via de units is dit inderdaad bewon
derenswaardig.
Al met al geloven we dat het niet
zonder meer opgaat afwijzend te staan
tegenover het afbetalingssysteem, maar
wel moeten de nadelen ervan terdege
in de gaten worden gehouden.
Britse geleerden zijn bezig met plan
nen voor de bouw van een door atoom-
kacht voortbewogen koopvaardijschip,
aldus is gisteren meegedeeld door de
nationale vereniging voor onderzoekin
gen op het gebied van de scheepsbouw.
Een groep deskundigen is thans aan
het werk in het Britse centrum voor
atoomonderzoekingen te Harwell.
(Reuter)
