Kapel van Le Corbusier trekt
reeds duizenden bezoekers
Individuele beslissing en
kerkelijk gezag
I
I EHBO-Zondag! I
„SPIERRHEUMATHIEK"
H'
Vrijheid üan
kinderen Gods
Beeld van.
Notre Dame du
Haut" in nieuwe
omgeving
GROEI VAN PERSOONLIJKHEID
Vereffen MORGEX een oude
schuld en geef royaal op
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1955
PAGINA 7
W?" anneer men door het prachtige landschap van Oost-Frankrijk
reist, gaande van Belfort naar Ronchamp, ontwaart men
Oostelijk de plateaux en de golvende velden van Haute Saöne,
Westelijk ziet men de ronde toppen van de keten der Vogezen en als
•jet licht helder is kan men in het Zuiden de plooien van de Jura en
?e toppen van de Alpen zich zien verheffen. Het is een heerlijk vredig
land en de vergezichten hebben door de blauwe gloed van de grote
Wouden een heel bijzonder karakter. Al van verre ziet men op de top
van een der hoogste heuvels, de Bourlémont geheten, een vreemd
Wit bouwsel. Men ziet een zware witte toren, die er als een donjon
Uitziet en een groot schuin aflopend dak. Het is verbonden met het
Jandschap, zoals ruïnes van oude kastelen dat kunnen zijn met dit
verschil, dat de heldere witte kleur van het bouwsel schittert in de
2on. Het is een fascinerend wit, dat je aantrekt en je sneller doet
voortgaan. De aarde wordt rood als de Sierra's in Spanje, zware
oiken en heidestruiken, die men Bruyère noemt, omzomen de weg.
Men komt in Ronchamp en ineens gonst het van de industrie. Er
sijn steenkolenmijnen en fabrieken en de zware sneltreinen van de
Ajn Parijs-Bazel denderen langs. Straaljagers van het vliegveld
Uuxeuil schreeuwen door de lucht, de rust schijnt verdwenen. Wij
gaan verder, een smalle snel-stijgende zijweg in, waar auto's in eerste
versnelling voortzwoegen en op de top van de Bourlémont verrijst,
öls een wonderlijke plastische massa, de witte kapel van Le Corbusier,
net nieuwe heiligdom van Notre Dame du Haut, een eeuwenoud ge
bade-beeld, dat thans in een volkomen nieuwe omgeving geplaatst is.
Liturgische weekkalender
Clement Attlee van
ziekte hersteld
I r is diep paars gekleurd-
Een pijnlijk lichaamsdeel drukt de levensvreugde
en levensmoed evenzeer als een ernstige ziekte
Opzienbarende architectuur
eeuwenoud pelgrimsoord
in een
De bedevaartskerk van Ronchamp, zo
als men haar ziet liggen als men de
heuvel opkomt. De toren gelijkt op
een donjon. Het gebouw heeft Le
Corbusier zelf wel eens met een schip
vergeleken.
liet eeuwenoude mirakuleuze Maria
beeld van Notre Dame-du-Haut, dat
thans in een volledig nieuwe omgeving
geplaatst is.
Voot het eerst had ik de kapel gezien
In maquette-vorm op een expositie de
1 Art Sacré in het Musée de l'Art Mo-
tieme te Parijs. Toen trof mij reeds
de fascinerende vormgeving. Reeds
enige maanden is de bouw gereed: de
kapel werd op 25 Juni ingezegend en
trekt dagelijks honderden bezoekers.
Op Zondagen staan er zelfs zeven-
lot negenhonderd auto's geparkeerd op
de velden rond de kapel. Dan wordt
er elk uur een H. Mis gelezen. De
grote dagen van de pelgrimage zijn
15 Aug. en 8 Sept. Er plegen op die
dagen tienduizenden pelgrims bijeen
te zijn op de heuveltop.
Bezoek tot uii Venezuela
Ook de belangstelling van vaklieden
Is bijzonder groot. Talloze architecten
komen de wonderlijke kapel, die haar
Weerga niet vindt, bekijken. Nog dezer
dagen waren er de professoren en stu
denten van de school voor Hogere
Bouwkunst te Wenen en zelfs uit Vene
zuela zun er bezoekers geweest.
betreden de kapel met zeer
terul ?p -g®voelens want er is niets
vinden van de principes van
KerKenbouw uit de historie, waarop
01 en- thans nog voortbouwt en die in
onze tijd gebaseerd zijn op de oud-Chris
telijke basilica, gemengd met een hang
baar de Romaanse stijl. Maar ieder
eerlijk mens komt hier onder de indruk
Van de oorspronkelijkheid, de spiritua
liteit en de geestelijke spanning, die
5 de architectuur gevangen zijn. Le
jC^rbusier is zelf niet Katholiek. Zijn
,"°eder was streng calvinistisch en hij
'eeft met zijn broer, Pierre Jeanneret,
wf i?bn rechterhand is bij alle bouw-
haa S' een protestantse opvoeding ge-
Ron'cwl was dus voor de clergé van
de opdrapheen zeer gëdurfde daad hem
van de kerk Seven voor het bouwen
kerk die I?è >,et is trouwens de eerste
De kanunniken°ïb"sier gebouwd heeft.
H/w» H^deUl
adviseerd door de ?„se"rnten ^alloy ge-
Kunsten, de heernsp^teur der Schone
n Ronchamp) en h ^a
L'Art Sacré' da
gehad Le Corbusl^Vn
«ciucmuste architecten van 'deze tuu
Uit te nodigen een ontwerp vo® tpd
4Molzan )p Aartchic.x
kapel te maken. De Aartsbisschop' Van
Grenoble, mgr. Dubourge, die zeer Je*1}
deed voor de moderne kerkenbouw jn
*iin diocees (hij heeft de voleinding van
het werk met mee mogen maken) sti
muleerde dadelijk >-et plan. Le Corbu
sier toog met enthousiasme aan het
werk. Hij heeft drie jaar lang plannen
gemaakt en steeds zijn studies door
nieuwe vervangen. Men heeft achttien
maanden aan de uitvoering van het pro
ject gewerkt, een project dat vele moei
lijkheden met zich bracht omdat de
bouwplaats zo geïsoleerd is gelegen. Zo
menselijkheid, spiritualiteit en
n onze vorige beschouwing hebben
nooit of nimmer tegen bestaande ker
kelijke voorschriften in mogen worden
genomen. Wij moeten weliswaar altijd
ons eigen geweten volgen, maar deze
regel veronderstelt, dat dit geweten
eerst objectief juist gevormd is, d.i. in
overeenstemming met de goddelijke en
kerkelijke wetten. Maar, nóg eens, bin-
'wij met nadruk gesteld, dat de Ka- nen deze goddelijke en kerkelijke wet
tholieke leer binnen het kader van
het kerkelijk gezag een ruim terrein
van vrije zelfwerkzaamheid open laat.
Alleen al om de zeer nuchtere reden,
dat het nu eenmaal onmogelijk en on
gewenst is alles in ons leven voor te
schrijven en uit te stippelen. Wij begrij
pen dat echter nog veel beter, wanneer
wij bedenken, dat de afzonderlijke mens
in de orde der genade, dus: in boven
natuurlijk opzicht een uniek wezen is,
en dat hij voor zijn denken, voelen en
handelen op dat niveau een strikt per
soonlijke beslissing moet nemen, in
overeenstemming met de wil van God,
die met betrekking tot zijn speciale,
persoonlijke beslissing voor hem alleen
geldt. Voor een ander zal Gods Wil dan
weer anders zijn, omdat die ander óók
een uniek wezen is met eigen omstan
digheden, aanleg en behoeften, en die,
op zijn beurt, Gods Wil als voor hem
alleen geldend 'heeft te beschouwen.
Voor allen echter geldt, dat, als zij die
(goede) persoonlijke beslissing nemen,
dat besluit een genade is van God, wel
ke het menselijke handelen boven
natuurlijke geaardheid en waarde
schenkt en dus deel doet hebben aan
het goddelijk leven zelf. Dit is het on
begrijpelijk verheven voorrecht van de
gedoopte mens, die door de heiligma-
kende genade werkelijk vergoddelijkt
wordt.
Wanneer wij nu, in staat van genade,
aldus handelen, na een persoonlijke be
slissing, dan is dat tevens een z.g. „cha
rismatisch" handelen. Iedere gedoopte
heeft volgens Sint Paulus zijn eigen
„charisma", d.i. zijn eigen gave, zijn
eigen roeping. In strikte zin worden
hiermee bedoeld de bizondere, boven
natuurlijke gaven, die iemand ontvangt,
niet zozeer voor zijn eigen heiliging,
maar voor de geestelijke vooruitgang
van anderen, zoals b.v. een grote wijs
heid, die de natuurlijke krachten te
boven gaat, inzicht in de diepste gods
dienstige waarheden, de gave der talen,
de kracht om wonderen te doen, enz.
Het is duidelijk, dat zulke speciale ga
ven rechtstreeks door God geschonken
worden. Zij komen dus voor bij leden
van de kerk, maar vallen vanzelfspre
kend geheel buiten de gewone, normale
gang van zaken. Weliswaar komt uit
sluitend aan het Kerkelijk gezag het
recht toe definitief uit te maken of zul-
grote
geestelijke concentratie. Gewone arbei- ke bijzondere gaven in een concreet ge-
ders en aannemers uit het dorp hebben val van echt-goddelijke oorsprong zijn,
heeft men alleen om het cement en het
beton aan te maken anderhalf millioen
liter water met tankwagens omhoog
moeten brengen. Toch is de bouw naar
verhouding niet bijzonder duur geweest.
De kosten bedragen zestig millioen
francs, dat is zeshonderd duizend gul
den in Nederlands geld omgerekend.
Dit bedrag is overigens nog niet bijeen.
Het pelgrimsoord Notre Dame du
Haut" moet in de eerste tijden van
het Christendom gesticht zijn op de
plaats waar vroeger heidense eredien
sten gehouden werden. Uit 1274 is een
charter bekend, dat vele voorrechten
verleent aan kruisridders, monniken
en arbeidslieden, die de plaats be
zochten. De oude kapel weerstond de
honderdjarige oorlog en de invallen
van de Zweden maar werd tijdens de
Franse revolutie verwoest. In de ne
gentiende eeuw werd zij opgebouwd
en de grootste pelgrimstocht vond
plaats in 1873 toen vele tienduizenden
inwoners uit de Elzas en Lotharingen,
juist ingelijfd bij Duitsland na de oor-
iog van Bismarck, in rouwklederen
naar Ronchamp kwamen. In 1913 trof
de bliksem de kerk en een groot deel
werd verwoest Men herbouwde het
geheel in neo-Gothische stijl maar de
jongste oorlog sprak een vonnfsover
het bedevaartsoord toen de bevrii
dingslegers de Rijn naderden.
Zin voor pelgrimages
weer ontwaakt
De behoudenden wilden de verwoes
te kerk restaureren maar de leiding
gevende geestelijken beseften, dat
Ronchamp geenszins een lokaal klein
pelgrimsoord behoefde te blijven in
het zich industrialiserende deel van
Oost-Frankrijk. De zin voor pelgrima
ges is weer ontwaakt bij de Scouts,
de Katholieke Actie en de Pax Chns-
ti-beweging. Zij wilden een plaats, die
geheel zou zijn aangepast ,.aaI? de
eisen van de moderne tijd, zij wilden
hun tijd zelfs vooruit ziin.
In dit opzicht zijn zij geheel en al
geslaagd. Le Corbusier heeft een ruimte
ceseh',i«n. 'Ve checl gec.oncinieerd is
maar het feit van die gaven is enkel
en alleen aan God afkomstig. „De Geest
waait waar hij wil", dat is in de loop
der kerkgeschiedenis bij herhaling dui
delijk geworden.
n het verband van deze beschouwing
nemen wij echter het woord charis
ma in een veel bredere, of, als u
wil, in oneigenlijke zin. Elke inspraak
van de genade kunnen wij dan een cha
risma noemen, een bijzondere hulp, een
verlichting van ons verstand of een
sterking van onze wil, die .ons in een
bepaald geval onder de leiding van God
de bedoelde persoonlijke beslissing doet
nemen. Telkens wanneer wij op die
wfjze met de aansporing der genade
medewerken groeit onze persoonlijkheid
in gelijkenis met God. Worden wij een
vruchtbaarder lidmaat van het Mystiek
Lichaam, nemen wij toe in heiligheid.
Hoe meer wij dus aan de genade beant
woorden, hoe meer wij ons ontwikkelen
als natuurlijk èn bovennatuurlijke per
soonlijkheid. Zeer veel van deze beslis-
singen nu (n.l. om mee te werken met Britse premier een aanval van lichte
ten bestaat er voor ieders leven nog
genoeg gelegenheid zelf onze beslissin
gen te nemen. En dat zijn wij zelfs ver
plicht. Gods genade werkt waar zij wil
en juist daarom heeft de afzonderlijke
mens bijzondere rechten in de kerk. Wij
moeten nooit vergeten, dat de kerk niet
alleen bestaat uit haar verschillende in
stellingen, haar geboden, haar Sacra
menten, haar bestuur en gezag, maar
dat daarnaast, daarboven en daartus
sendoor God zelf altijd werkzaam is. De
kerk vergete wij niet, dat zij het
enige heilsinstituut is voor de hele
mensheid is geen starre organisatie,
maar een levend organisme van levende
en vrije mensen, tot welker structuur
het charimatische als een wezensele
ment van dynamische rusteloosheid be
hoort. De genade heeft ons de vrijheid
der kinderen Gods geschonken. Die vrij
heid behoren wij te benutten tot groter
uitgroei in heiligheid. Het kerkelijk ge
zag, zelf voorgelicht door de H. Geest,
leidt ons daarbij. Maar niet om van ons
onzelfstandige kuddedieren te maken;
integendeel. De goddelijke en kerke
lijke wetten zijn er juist op gericht om
ons tot ware vrijheid op te voeden.
ZONDAG 21 Augustus: 12e Zondag na
Pinksteren; eigen mis; 2 geb. H. Joanna
Francisca; 3 geb. oct. O. L. Vr.; Credo;
pref. van de H. Drieëenheid; groen.
MAANDAG; Onbevlekt Hart van Maria;
eigen mis; 2 geb. (in stille missen) H.H.
Timotheus en gez.; Credo; pref. van
O.L.Vr.; wit. Utrecht: Kerkwijding van
de kathedraal; mis Terribilis; 2 geb. (in
stille missen) octafdag van O.L.Vr.; Cre
do; gewone pref.; wit.
DINSDAG: H. Philippus Benitius, belijder;
mis Justus; 2 geb. en laatste evang. van
vigilie van H. Bartholomeus; wit.
Utrecht: Onbevlekt Hart van Maria; eigen
mis; 2 geb. H. Philippus; 3 geb. vigilie;
4 geb. voor de Kardinaal (verjaardag van
bisschopskeuze); Credo; pref. van O.L.Vr.;
laatste evang. van vigilie; wit.
OENSDAG: H. Bartholomeus, apostel;
eigen mis; Credo; pref. van de apostelen;
rood. Den Bosch: Kerkwijding van de
Kathedraal; mis Terribilis; Credo; gewo
ne pref. wit.
DONDERDAG: H. Lodewijk, belijder; eigen
mis; 2 geb. A cunctis; 3 geb. naar keu
ze; wit. Utrecht Haarlem, Roermond:
H. Gregorius, bisschop-belijder; mis Sa-
cerdotes; 2 geb. H Lodewijk (Utrecht: 3
geb. oct. kerkwijding; Credo); wit. Den
Bosch: H. Bartholomeus. apostel; eigen
mis; 2 geb. H. Lodewijk; Credo; pref. van
de apostelen; rood.
VRIJDAG: H. Zephyrinus, paus-martelaar;
mis Si diligis; 2 geb. a cunctis: 3 geb.
naar keuze; pref. van de apostelen;
rood. Utrecht en Den Bosch: Mis van
Kerkwijding; 2 geb. H. Zephyrinus; 3
geb. Concede; Credo: gewone pref.;
wit.
ZATERDAG: H. Joseph Calasanctius belij
der; eigen mis; (Utrecht en Den Bosch:
2 geb. oct. Kerkwijding; Credo); wit.
ZONDAG 28 Augustus: 13e Zondag na
Pinksteren; eigen mis; 2 geb. H. Augurti-
nus; 3 geb. H. Hermes; (Utrecht en
Den Bosch: 3 geb. oct. Kerkwijding; 4
geb. H. Hermes); Credo; pref. van de
H. Drieëenheid; groen.
De echtgenote van de leider van de
Britse socialistische partij, Clement Att
lee, heeft medegedeeld dat de vroegere
de genade, die ons in dit of dat speciaal
geval aanspoort tot aldus handelen)
liggen in de zuiver private sfeer, vallen
dus buiten de voorschriften der Kerk,
omdat, zoals reeds gezegd, de Kerk on
mogelijk voor alle persoonlijke omstan
digheden harer afzonderlijke leden ge
detailleerde bepalingen kan geven. Het
spreekt vanzelf, dat die beslissingen
hersenthrombose goed heeft doorstaan.
Hij was al weer ter been en zou voor
bereidingen treffen om op vacantie te
gaan in Pembrokeshire. Attlee is 72 en
werd twee jaar geleden nog geopereerd
wegens een blindedarmontsteking. Vóór
hij een week geleden ziek werd, had
hij een vacantie in Joegoslavië door
gebracht (UP)
Advertentie
Ofj ae acntergruna nogmaals de grote toren, vooraan ae oeiae kleinere torens,
die het voorportaal flankeren.
rond het offer der Christenheid. Zij
leidt tot concentratie en devotie en heeft
grote intimiteit. Het geheel is zeer ge
durfd, wat technische constructie be
treft, maar ook wat geestelijke achter
grond aangaat. Sommigen zullen dit re
sultaat van scheppingsdrang misschien,
calvinistisch noemen, want voor rijke
versiering voor vele heiligenbeelden enl
decoratieve bijkomstigheden uit de
oude kerken die het rijke RoomseI
leven kenmerken, is geen plaats. Het
interieur is sober en de altaar-tafels
zijn eenvoudige blokken steen. De ruim
te is practisch rechthoekig, de vloer
loopt af naar het priesterkoor, dat al
leen door een enkele trede en de com
muniebank van het schip is afgeschei
den Het dak is golvend en steunt slechts
op 'enkele betonnen dragende elemen
ten en rust niet op de wanden. Er is
zelfs een ruimte van ongeveer tien cen
timeter tussen het dak en de wanden,
welke met gas is afgeschut. Hierdoor
lijkt het alsof het dak zweeft. De zuide
lijke wand is zeer dik, ongeveer een]
meter zelfs. Hierin bevinden zich de
vensters, naar buiten taps toelopend,
waardoor een zeer merkwaardig licht
ontstaat. Het glas is direct in het betonl
gevat en door de architect zelf beschil-j
derd. De grote deur in de Zuidelijke
wand is gesierd met felkleurige emails,
die eveneens door Le Corbusier ontwor
pen zijn. De grote toren is als een grote
plastische massa gedacht, maar doet
toch denken aaneen donjon. Eén wand
van de toren is vol glas, waardoor ge
zeefd licht naar beneden valt op een der
ztf-altaren. De beide andere zijaltaren
•Min geplaatst onder de kleinere torens,
SBsm dft Noordelijke ingang flankeren.'
fiPéfei<HJ 'fN rnrffti van de zijkapellen Is scharlaken-
r!'°geschilderd, het bloedig offer van
I gassend effect. Een der zijwanden van
Altaar in de open lucht
m-m v"**,* ■#- x ISllFf L - wv I-
ÊÖNtet* - - 1* iSll 3 ten dak en zijwanden door. Ook daar
.T ,i.i i r;
MaBz*- I'M- r j. 'Ml missen in de openlucht te kunnen cele-
fcerelntpr,: brêren op dagen, waarop de toevloed van
e wanden ru, van i- oeaevaartskerk van Ronchamp. Tussen het dak pelgrims erg groot is. Boven het altaar
lüOnoen met de diov vaeen srnalle strook licht naar binnen. De dikke bevindt zich een raam, waarvoor de mi-
Phggende ramen geven iets van de sfeer der Catacomben, raculeuze Madonna is opgesteld. Het
Het geheel ademt grote rust. beeld Is zowel van binnen als van bui
ten te zien. Men hoeft het bij plechtig
heden buiten slechts om te draaien. De
belon-constructie is uiteindelijk zeer dun,
maar een achttal centimeters. De dikte
van de muren is verkregen door natuur
steen, welke bij de afbraak van de
oude kerk vrij kwam. De wanden zijn
met beton bekleed en hebben een zeer
ruw oppervlak. Men heeft bij het op
brengen van deze laag gebruik ge
maakt van een z.g. beton-kanon, waar
door de massa met kracht tegen de
wanden werd gespoten.
Zo leeft in Ronchampeen eeuwen
oude Maria-devotie in een nieuw huis.
Het is zeer verblijdend, dat ook onze
tijd met zijn eigen middelen en zijn
eigen conceptie-vermogen een nieuwe
kerk wist te scheppen, die getuigt van
De geëmailleerde deur, die Le Corbu
sier zelf beschilderd heeft met symbo
lische voorstellingen. De deur draait
in twee vleugels door middel van een
spil open, waardoor de schildering
altijd zichtbaar blijft.
de bouw verricht en zij hebben met
groot enthousiasme gewerkt, zo vertel
de mij Jean Chaux, de gardien van de
kapel, die zelf cok heeft meegewerkt.
Als een opzichter
Hij woont in een oude keet naast de
j nieuwe kerk en schenkt er wjjn en li
monade. Hij vertelde mij, dat Le Cor
busier bijna iedere veertien dagen en-
kele dagen op de bouw verbleef. Hij
werkte mee alsof hij een gewone opzich-
j ter was. HU kwam dikwijls in de keet
i een glas drinken en had zeker niet de
allure van een der meest importante
j bouwmeesters van de wereld, die hele
steden heeft gebouwd in Pakistan en
Zuid-Amerika en die opdrachten krijgt
tot uit Tokio toe. Eigenhandig schreef
deze man „Vous êtes bénit entre les
femmes, Ave Maria, Gratia plena" op
de glasramen als een eerlijke getuige
nis, die uit alle delen van dit wonderlijk
bouwsel spreekt, als een nieuwe sobere
mystiek van onze twintigste eeuw. Deze
architecturale en geestelijke conceptie
geeft moetd voor de toekomst, hoewel
de moeilijkheden met het H. Concilie
de Congregatie der H. Riten te
Rome nog niet geheel zijn opge
lost. De kerk is wel ingewijd maar
met de definitieve consecratie wil men
nog enige tijd wachten omdat de gelo
vigen eerst moeten bewijzen in deze
.-evolutionnaire kerk te kunnen bidden.
Nu moet men van nieuwsgierige toe
risten niet verwachten dat zij vurige
bidders zijn. Zij storten zelfs in Char-
tres of Amiëns doorgaans geen
gebed. Maar de grote schare pelgrims,
de nonnetjes, en de vele priesters, die
wij op de Bourlémont in gebed verzon
ken zagen doen wel vermoeden, dat
de nieuwe ruimte die Le Corbusier
schiep zeker niet dodend is voor de re
ligiositeit. MARIUS VAN BEEK
Zorgen kunnen ook rheumatische
pijnen veroorzaken; men spreekt
dan wel van „spanningspijn", in
het spraakgebruik verbasterd
tot „zenuwpijn". De behandeling van
dergelijke pijnen is natuurlijk geen
eenvoudige zaak. In elk geval zal de
patiënt ermee gebaat zijn als hij met
zijn dokter (als deze tijd heeft) zijn
moeilijkheden kan bespreken. Boven
dien zal inzicht in de aard van de
pijn werken als een probaat pijnstil
lend middel.
Er zijn tenslotte ook ernstige vor
men van spierrheuma, die een li
chaamsdeel min of meer buiten be
drijf kufinen stellen. Deze ziekten (o.a.
van de schouder) zijn wel uitermate
chronisch; eenmaal begonnen schrijden
ze langzaam voort met perioden waar
in het beter lijkt te gaan. In tegen
stelling tot het gewrichtsrheuma zün
(Van onze medische medewerker)
et moet u wel
duizelen als u
de laatste tijd
J. geregeld de berichten
in de krant en door
de radio hebt gevolgd
over de rheuma-actie.
Nu eens gebruikt men
L het woord rheuma als
vv verzamelnaam voor al-
lerlei ziekten en aan-
doeningen, die alle ge
meen hebben dat M)
gepaard gaan met pijn in gewrich
ten en ledematen, dan weer doelt men
op de beruchtste ziekte uit deze
groep het chronisch gewrichtsrheuma.
In de groep van rheumatische ziek
ten neemt spierrheumatiek een
belangrijke plaats in. Het aantal men
sen met klachten over spierrheuma
is waarschijnlijk zeer groot. Nauw
keurige gegevens zijn niet bekend,
ook al omdat veel mensen met deze
klachten niet naar de dokter gaan of
omdat zij van de kant van de volge
lingen van Aesculapius geen heil ver
wachten, of omdat zij zelf door er
varing geleerd hebben hoe zij met
hun pijnen en pijntjes moeten om
springen. Waarschijnlijk is spierrheu
matiek de meest voorkomende vorm
van rheuma.
Nog meer dan het ernstige ge
wrichtsrheuma is spierrheumatiek
verwaarloosd en heeft men zich bij
de voortgeschreden gevallen onvol
doende gerealiseerd dat een overigens
gezond maar pijnlijk en minder va
lide lichaamsdeel evenzeer de levens
vreugde en levensmoed drukt als een
ernstige ziekte.
Gelukkig is het verloop van de
meeste aandoeningen die wij tot
spierrheumatiek rekenen veel min
der chronisch dan gewrichtsrheuma.
Het algemeen welbevinden lijdt in
de meeste gevallen minder en de
ziekteduur is op een enkele uitzon
dering na beperkt. De oplettende le
zer heeft inmiddels begrepen, dat
spierrheuma zelf ook een verzamel
naam is voor verschillende aandoe
ningen. Om er enkele te noemen;
spierrheuma in de eigenlijke zin van
het woord, vetbreukjes, herhaalde
overbelasting, infectieziekten. Met de
laatste vorm heeft iedereen wel eens
kennis gemaakt. Een echte griep bij
voorbeeld begint vaak met spierpij
nen in rug en ledematen. De overi
gens onschuldige zomergriep (een
heel andere ziekte dan de gewone
griep) kan zijn slachtoffer zeer pijn
lijke en soms angstige dagen bezor
gen; patiënt en arts kunnen door de
pijnen in de borst, die soms zeer he-
vig zijn, denken aan een ernstige
hart- of longziekte. Na enkele dagen
zakt de pijn echter en is de patiënt
weer volkomen de oude. Ook een an
dere onschuldige vorm van echt
spierrheuma hebben de meeste men
sen wel eens leren kennen. Het be
kendst bijvoorbeeld: een stijve nek
of schouder, veroorzaakt door kou
vatten.
Door toepassing van plaatselijke
warmte is men er na hoogstens een
paar dagen weer van verlost. Is dat
niet het geval dan kan er iets anders
achter zitten. Sommige mensen zijn
er zeer gevoelig voor, en zij zullen
afkoeling (tocht!) dus zo veel moge
lijk vermijden.
Tussen haakjes even het volgende:
sommige mensen zijn zo bang voor
tocht, dat het er op gaat lijken dat
zij bang zijn voor frisse lucht, zij be
nadelen en hinderen daarmede zich
zelf en andere mensen.
deze aandoeningen meestal heel goed
vatbaar voor behandeling, al wil dit
niet zeggen dat zo'n behandeling een
kwestie van enkele dagen is. Medica
menten, massage en soms röntgen
stralen moeten er aan te pas komen.
Rust speelt bij alle vormen van
spierrheuma een belangrijke rol, maar
evenals bij gewrichtsrheuma geldt hier
dat rust alleen de kwalen niet geneest,
maar in tegendeel verstijving of ver
groeiing van het betreffende lichaams
deel tot gevolg kan hebben. In de
ernstige gevallen moeten daarom rust
en beweging zorgvuldig gedoseerd wor
den.
Dit zijn enkele van de vele vormen
waaronder spierrheuma en alles wat
men daarbij onderbrengt zich aan ons
voordoen. Rugpijnen, die voor een deel
ook hieronder vallen en waardoor tal
loze mensen geplaagd worden, bewa
ren wij voor een andere keer.
St
