De oprichting van
de twee nieuwe
bisdommen
Succes voor regering-Faure
DE NATIONALE VERGADERING
AKKOORD MET
MAROKKAANSE
POLITIEK
Kardinaal
Innitzer
overleden
Kernpunten van verkiezingsstrijd
Eigendomsrecht en
partijvorming op
levensbeschouwelijke
grondslag
Duizenden
doden in de
Pendsjaab
■4
Zelfbewustheid
HOF
S
Ministerie
van Justitie
ingelicht
De grenzen der
bisdommen
Hei weer
MAANDAG 10 OKTOBER 1955
79sfe JAARGANG No. 26419
Tijdstip van ingang
Nieuwe Bisdommen
Geen goedkeuring
gevraagd
Geheel Zeeland
bij Breda
Enige dagen rust voor
mgr. W. Mutsaerts
In verband met over
vermoeidheid
mmmmm
Volkomen onverwacht
miiiiiiiiiim
Kerk en partij
De caritas
JËP x -
DUFFEL MONTY COATS 59 50
Adenauer lijdt aan
lichte bronchitis
Weinig verandering
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIE! ARIEk 28 cents per miilimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
«dvertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRI3S 50 cents per week,
f2.17 per maand, f6.50 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
Naar aanleiding van het bericht
Tut de Osservatore Romano over de
Oprichting van twee nieuwe bisdom
men, Rotterdam en Groningen, waar-
Van wij zaterdag reeds gewag maak
ten, kan nog worden medegedeeld,
dat het besluit van Z. H. de
Paus ook hoge kerkelijke kringen
ln ons land ten zeerste verrast heeft.
Niet, (jat
een uitbreiding op zich van
het aantal bisdommen een verrassing
genoemd mag worden daarop heeft
men in Nederland reeds jarenlang
aangedrongen doch men was vóór
dat men van de publicatie in de Os-
Servatore op de hoogte werd gesteld
n°g onkundig van het tijdstip, waarop
het besluit zou kunnen worden ge-
hornen.
De nieuwe grenswijzigingen brengen
belangrijke gevolgen met zich mede
Vooral op organisatorisch gebied. Zo zul
len misschien ingrijpende voorzieningen
moeten worden getroffen bij organisa
ties en instellingen op velerlei terrein.
Tot dusver kenden immers de meeste
katholieke Nederlandse organisaties een
diocesane opbouw. Bij een uitbreiding
Van het aantal bisdommen zou men dan
formeel moeten overgaan tot de oprich
ting van twee nieuwe diocesane afde
lingen met alle daaraan verbonden
moeilijkheden van financiële en per
soonlijke aard. Het is dan ook niet ge
heel en al onmogelijk, dat door de uit
breiding van het aantal bisdommen tot
fen andere opbouw zou worden beslo
ten.
Ten aanzien van het tijdstip waarop
deze ingrijpende wijzigingen zullen in
gaan, vernemen wij, dat verwacht mag
borden dat in een van de eerst vol
gende nummers dat dus zeer spoedig
t®,^wachten is van de „Acta Apos-
vew^.Sedis" een Pauselijke Bulle zal
van u inen, waarin de officiële tekst
In ^Pauselijk besluit is opgenomen.
nieuWp esluit zullen de grenzen van de
den biS(jommen nauwkeurig wor-
®o|f V«ebakend en te verwachten is
nunVide Pauselijke Nuntius Inter-
met de Paol° Giobbe in Den Haag
,7 erjng der Pauselijke be
sluiten zal worden belast. Op zijn ver-
Zoek zullen de bisschoppen van Neder
land de gelovigen daarvan wel zo spoe
dig mogelijk door middel van een her
derlijke brief van de gewijzigde situa
tie op de hoogte brengen. Men mag aan
nemen, dat de technische maatregelen,
Welke door de Internuntiatuur voor de
afsplitsing van de beide nieuwe bis
dommen zullen moeten worden geno
men, geruime tijd in beslag zullen ne
men.
Ten aanzien van de benoeming van de
nieuwe bisschoppen vernemen wij, dat
beiden vrijwel zeker rechtstreeks door
Rome benoemd zullen worden. Er zal
dus, in tegenstelling tot wat in Neder
land gebruikelijk is geen voordracht
van drie personen in alphabetische
v°lgorde door het betrokken kapittel
aan Rome voorgelegd worden, omdat
de nieuwe bisdommen uiteraard nog
?e?n kapittel bezitten en het minder
luist geacht wordt een dergelijke voor
dracht te vragen aan de kapittels van
de bisdommen, waarvan de nieuwe bis
dommen worden afgescheiden. Het valt
met te verwachten dat de benoemin
gen door Rome reeds spoedig af zul-
en komen.
Het moet, aldus voegt het A.N.P.
Het feit dat twee nieuwe bisdommen
*°uden worden opgericht, werd reeds
wee maanden geleden aan het minis
erie van Justitie bekend gemaakt in
p. d schrijven van informatieve aard.
brief hield geen verzoek om
Eer-i uring van de zetels in. Een der-
ho verzoek is tot op heden ook
g niet gedaan.
.De vraag of bij de oprichting van
euwe bisdommen de goedkeuring van
v®,.ov.erheid vereist is, kan niet met
oiiedigg zekerheid beantwoord wor-
l n- Minister Van Hall was bij de be-
jjjdideling van de Wet op de Kerke-
«Ke Genootschappen in 1853 van me-
mg, dat de formele goedkeuring van
e overheid vereist was. Schokking,
e commentator van deze wet, nam
hot aan dat de goedkeuring geen
tie g ^on hebben op de residen-
v maar alleen op de feitelijke plaats
jO vestiging. Als reden daarvoor gaf
Voort"' ^at de overheid moest kunnen
v omen, dat een bisschopszetel ge-
vin Was in een katholieke omge-
bin terwiJ1 als feitelijke verblijfplaats
J voorbeeld een gereformeerde ge-
hp'5nte gekozen zou worden. Zeker-
ieid bestaat op dit punt echter niet.
m 1853 werden de zetels, zoals die
momenteel nog liggen, aanvankelijk niet
goedgekeurd, omdat de feitelijke ver
blijfplaats in verschillende gevallen
yan, de zetel afweek. De feitelijke ver
blijfplaats voor Haarlem was Sassen-
netm, voor Den Bosch was het Haa-
ren en voor Breda de gemeente Hoeven,
goedkeuring had toen betrekking
deze feitelijke verblijfplaatsen. In
(2 volgde de goedkeuring van de
genlijke zetels, die toen ook tevens
e werkelijke verblijfplaatsen gewor-
•p .waren- Voor deze goedkeuring was
hJFE een nieuw verzoek aan de over-
Oeid gericht.
iiiHiiiiiiMiiiiiiuiii ui ii minim mum in mimi urn ui iiiii mi
De nieuwe grenzen der bisdommen
in Nederland zijn als volgt vastgesteld:
Het bisdom Groningen zal omvat
ten de provincies Groningen, Fries
land, Drente alsmede de Noord-Oost-
Polder.
Het bisdom Haarlem beslaat
voortaan de gehele provincie Noord-
Holland (inclusief het Gooi) en het bis.
dom Rotterdam de provincie Zuid-
Holland.
Van nu af aan zal het bisdom B r e -
d a het tegenwoordige diocees Breda
omvatten, alsmede de gehele provincie
Zeeland. Bovendien wordt het deke
naat Geertruidenberg van het bisdom
Den Bosch afgescheiden en aan Breda
toegevoegd.
Kathedraal van Groningen zal zijn de
dekenale kerk van Groningen, de H.
Martinus. de kathedraal van Rotter
dam, de' dekenale kerk van de H.H.
Laurentius en Ignatius.
Dit besluit is door de H. Vader goed
gekeurd op 14 Juli.
De Nederlandse regering alsmede de
Nederlandse bisschoppen zijn op de
hoogte gesteld.
Deze grenzen gelden als _de algemene
regels. Bij de praktische uitvoering er
van kunnen enkele ondergeschikte wij
zigingen nodig zijn.
Het K.N.P. verneemt, dat de benoe
ming van de nieuwe bisschoppen nog
wel enige tijd op zich kan laten wach
ten in verband met het feit, dat de H.H.
Congregaties in Rome 20 oktober de
gewone werkzaamheden hervatten.
Een groot aantal vraagstukken, dat-
in verband met deze wijzigingen ont
staan is, zal moeten worden opgelost,
deels in het Vaticaan, deels in Neder
land zelf.
Voor wat de voordracht aan de H.
Stoel betreft voor de bezetting der
bisschopszetels, staat het vast, dat deze
kwestie door het Vaticaan in verschil
lende landen anders wordt opgelost.
Voor Nederland ligt het wellicht voor
de hand, dat de H. Vader eerst de ad
viezen van de. Nederlandse bisschoppen
zal inwinnen.
De wijzigingen worden van kracht on
de dag, dat de pauselijke bul hier
over wordt gepubliceerd.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiMiiiii
hieraan toe, niet onwaarschijnlijk ge
acht worden, dat tegelijk met beide
nieuwe bisschoppen ook de nieuwe
Aartbisschop van Utrecht benoemd zal
worden.
Het A. N. P. verneemt voorts, dat
er in Rome tendenzen zijn te bespeu
ren die er op wijzen, dat de Paus wel
licht binnenkort een ordegeeste
lijke als aartsbisschop of bisschop zal
benoemen, gezien ook de verhouding
in Nederland tussen wereldgeestelijken
en ordegeestelijken. Voor het herstel
van de hiërarchie was deze verhouding
wereldgeestelijken-ordegeestelijken 3:1,
terwijl thans de verhouding juist an
dersom is in het voordeel van de orde
geestelijken.
Wij laten deze mededeling uiteraard
geheel voor rekening van het A.N.P.
al kan niet worden ontkend, dat in de
berichten van onze Romeinse corres
pondent elders in dit blad een soort
gelijk geluid doorklinkt.
Ten aanzien van de achtergronden van
het Pauselijk besluit kan, menen wij. het
volgende gesteld worden. En in Rome,
en in Nederland wordt reeds jaren
lang door velen de behoefte gevoeld
aan een uitbreiding van het aantal bis
schopszetels, omdat door de sterke
toename van de bevolking en de daar
door eveneens zeer sterk gestegen
werkzaamheden het contact tussen bis
schop en gelovigen te gering was ge
worden. lis het voornaamste oogmerk
van deze nieuwe maatregel mag dan
ook het streven van Rome genoemd
worden om het persoonlijk contact tus
sen bisschop en gelovigen te verleven
digen. Bij de bestaande indeling, zo heb
ben w(j wel eens uit kerkelijke krin
gen vernomen, deed zich niet zelden
zo'n overvloed van werk voor, dat het
bisschoppelijk apparaat soms een admi
nistratief lichaam dreigde te worden.
ft
Ongetwijfeld zullen vele Nederlandse
katholieken zich afvragen of deze wij
zigingen in de indeling van de Neder
landse Kerkprovincie nog op enigerlei
wijze verband houden met de vraag of
opnieuw een Nederlander tot het Kar
dinalaat zal worden toegelaten. Men
herinnert zich dat onmiddellijk na de
dood van Kardinaal de Jong hierover
berichten zijn verschenen. Wij menen
te weten, dat de nieuwe indeling in dit
verband irrelevant genoemd moet wor
den.
De mogelijkheid, dat Z. H. de Paus
een Nederlander tot Prins van de Kerk
zou verheffen, moet in de oude en de
nieuwe situatie gelijk worden beoor
deeld.
Op advies van zijn huisarts zal Z. H.
Exc. mgr. W. P. A. M. Mutsaerts enige
dage rust moeten houden in verband
met oververmoeidheid. Er is geen eti
ket reden tot ongerustheid. Over eni
ge dagen zal monseigneur zijn ge
wone werkzaamheden kunnen hervat
ten.
iiiiiiummiiiiiiiimmiimimiiimiiiimmiimiiiiiiiiimmiiiiiiimiimiiiiiimiiiiiiiiiiimwiminiiimiiiiimmiimmmmmi
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiini
Pro). Romme op het spreekgestoelte tijdens het K. V. P.-congres te Utrecht.
(Van onze parlementaire redacteur)
De rede, waarmede prof. Romme het kader van de K.V.P. in Utrecht een
overzicht heeft gegeven van de situatie rond de verkiezingen in 1956, liet
een positief geluid horen Wii gaan deze verkiezingen meer dan ooit in het
„pro"-teken voeren. Naarmate onze positie groeiende is, voelen wij ons
verplicht ons volk de eigen katholieke weg te wijzen, de beste voor het land:
de weg der rechtvaardigheid die uitstraalt van Gods wet en van Zijn Kerk,
aldus de fractievoorzitter van de K.V.P. in de Tweede Kamer. De mens moet
daarbij gezien worden als een wezen, dat verantwoordelijkheid en tevens
liefdeplichten ten opzichte van zich zelf en ten opzichte van anderen heeft.
In het vervullen daarvan vindt hij zijn eigen geluk. Er is temeer reden voor
ons om het volk deze weg te wijzen, omdat men ons de laatste tijd weer gaat
degraderen als een partij, die slechts een anti-houding zou aannemen. Wij
zijr wel anti-socialistisch en anti-liberaal, maar dat dan a een omdat wij
vóór ons eigen program zijn.
Prof, Romme ging de noodzaak tot sa-
geen enkele politieke groepering net
verder kan brengen dan een minder
heid. Op het gebied der buitenlandse
politiek constateerde hij weinig onenig
heid. echter met één uitzondering. Hij
kon zich niet geheel aan de indruk ont
trekken, dat de houding en de beoorde
ling van socialistische zijde ten aanzien
van Nieuw-Guinea enigermate met de
slechte gang van zaken in Indonesië
samenhangt. H ij herinnerde aan de fel
le politieke aanval van ir. Vos, waarte
genover hij het irreëel noemde, om
over het hoofd te zien, dat bij dr.
Drees ,,mijn collega lijsttrekker,
maar dan bij een andere partij" het
beginsel omtrent de verhouding Neder
land-Nieuw Guinea „vuurvast" is ge
borgen.
Hij herinnerde ook aan het af-
scheidsartikel van dezelfde socialis
tische heer Vos bij gelegenheid van
het tienjarig jubileum van dr. Drees
als minister-president en wilde de
ontwikkeling van deze controverse in
socialistische kring eerst eens af
wachten, alvorens zijn verdere hou
ding te bepalen. De practische kant
van de zaak Nieuw-Guinea loopt in
ieder geval bij minister Luns geen ge
vaar, aldus prof. Romme, welke me
dedeling met een daverend applaus
werd onderstreept.
Wat de binnenlandse politiek betreft,
had prot. Romme meer klachten. Hij
herinnerde aan het schrijnende cijfer
omtrent de weduwen en wezen: 56 pet.
van de weduwen beneden 65 jaar moe
ten met hun gezinnen leven van een in
komen van minder dan duizend gulden.
Een noodregeling, door de KVP reeds
een jaar geleden ontworpen, ondervond
toen aller instemming, maar tot onze
grote teleurstelling, aldus prof. Rom
me, heeft dit plan nog geen ander re
sultaat gehad dan dat de regering een
Advertentie
ONBEPERKTE GARANTIE
OP DE VERING.
HAZETFABRIEKEN TE ZEVENBERGEN
SFR-advies he^ft aangevraagd
Hier klopt iets niet, maar de klop om
meer menselijkheid zal moeten worden
gehoord."
Omtrent de gezinspolitiek kon hij in
de afgelopen parlementaire periode wel
tevreden zijn. Het klimaat is verbeterd,
er is een beduidende verbetering in de
progressie voor de kinderaftrek geko
men, er staat een definitieve regeling
der kinderbijslag op tafel, het wetsont
werp op de lichtvaardige echtscheiding
is behandeld en er is een begin van een
gezinsraad, waarmede een stelselmati
ge gezinspolitiek kan worden opge
bouwd.
Hoewel de kleuterwet-Cals een be
langrijke stap in de goede richting is,
meende prof. Romme dat het toch niet
irreële zou zijn °m "e financiële gelijk
stelling van het gehele onderwijs in het
verkiezingsprogramma op te nemen.
Hij herinnerde aan de eerste resultaten
met de PBO en aan het begin van een
zelfstandige middenstandspolitiek aan
het miljard belastingverlaging' dat
méér had kunnen zijn ais niet door so
cialistisch tegenstreven de kabinetscri
sis in mei was ontstaan.
Tenslotte vroeg hij de aandacht voor
het belangrijke punt van de waardering
van het particuliere eigendom. Het is
om verschillende redenen weer actueel
geworden, aldus prof. Romme: in ver
band met belastingen en huren, met de
bevordering der ondernemingsgewijze
produktie, de successiebelasting, de be
zitsvorming en de familie-vennootschap
pen. Maar vooral is de zaak actueel
vanwege de gevaarlijke theorie, dat
dergelijke kernkwesties niet met zede
lijke beginselen te maken zouden heb
ben. Juist nu het economische zozeer in
het middelpunt staat van de politiek,
blijkt uit de strijd om deze kernkwes
ties hoe onmisbaar een eigen politieke
organisatie voor katholieken is, waarin
men kan verdedigen dat dit recht op
eigendom uit besparingen een recht is,
ons door de natuur geschonken. Vroe
ger, toen het ging om meer ideële kwes
ties, zoals het onderwijs, werd de nood
zaak van een eigen partij, op de diepe
re levensinzichten gebaseerd, veel ge
makkelijker ingezien. Prof. Romme
voorzag dat deze kwestie een belangrij
ke rol zou gaan spelen in de verkie
zingsstrijd.
Ten aanzien van de partyverhoudin
gen deelde hy nog mede dat zpn stand
punt ten opzichte van het communisme
niets veranderd was en dat hy zich op
recht verheugde over de herstelde een
heid met de party van de heer Weiter.
Hij sprak zelfs de hoop uit, dat de
dwingende kracht van de redeiykheid
ook de katholieken in andere partijen
nog zal overtuigen. Velen die er an
ders over dachten, zijn immers door de
ervaring reeds tot de overtuiging geko
men, dat samenwerking op de grond
slag van principiële levensbeschouwing
onmisbaar is.
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS, hedenmorgen.
Met 477 stemmen voor en 140 tegen
lieeft de Franse Nationale Vergadering
zondagmorgen om vüf uur de Marok
kaanse politiek van de regering-Faure
aanvaard. De parlementaire veldslag
is dus uiteindelijk gewonnen door de re
gering. De overwinning was overi
gens in dezelfde nacht tussen twaalf
en drie uur nog lang niet zeker. Een
motie van de socialisten, die door de
Kamer is aanvaard, eist van de rege
ring ten eerste de oprichting van
een troonraad in Marokko en ten
tweede de vorming van een prc-
sentatieve regering in Marokko die
met Frankrijk kan gaan onderhande
len. Een en ander onverwijld. Aan de
ze motie zat aanvankelijk nog een pa
ragraaf vast, waarin wantrouwen te
genover de regering werd uitgespro
ken. Dank zij deze paragraaf verkreeg
de motie van het begin af aan veel
meer stemmen dan een regeringsgezinde
motie. De Gaullisten en andere tegen
standers van de regering zagen hierin
een middel om zonder verantwoorde
lijk te zijn voor het mislukken van de
Marokkaanse politiek de regering tot
aftreden te kunnen dwingen. Toen deze
situatie uiterst kritiek werd. verkreeg
premier Edgar Faure, die tijdens het
gehele debat zich een voortreffelijk en
slagvaardig debater toonde, van de so
cialisten de toezegging dat zij zich nog
even zouden beraden over deze para
graaf. Na een zeer woelige fractiever
gadering van de socialisten werd be
sloten deze passage, waarin van wan
trouwen tegenover de regering sprake
was, te schrappen. De regering was
hiermee gered en ook de Marokkaanse
politiek.
Hoe groot dit succes van premier Ed
gar Faure en minister Pinay ook moge
zijn, men make zich geen illusies over
de lange levensduur van dit bewind.
Morgen begint het grote debat over
Algiers, waar de problematiek en op
vattingen weer geheel anders liggen dan
bij de partijen, die gisternacht de meer
derheid vormden. Als vaststaand neemt
men aan, dat bij de eerste de beste ge
legenheid een nieuw offensief tegen de
regering ontketend zal worden. De so
cialisten en communisten hebben door
hun houding van vannacht een deel
van hun politieke opvattingen kunnen
steunen en, hetgeen misschien nog be
langrijker is. kunnen vermijden dat zij
voor het mislukken van een progressie
ve politiek in Marokko, wat de politiek
van de regering-Faure toch is, de ver
antwoordelijkheid zouden hebben. Zij
weten te goed dat de regeringsmeerder
heid zodanig is teruggelopen, dat bij de
eerste de beste onbetekenende kwestie
deze meerderheid niet sterk genoeg
meer zijn zal om de regering te steu
nen. In dat geval ligt de verantwoor
delijkheid voor een ongewenste crisis bij
de rechtsen. En daar gaat het om.
Voor de eerste maal in de geschie
denis spoelt het water van de buiten
haar oevers getreden rivier Jamuna
de hoofdstad van Indië, Nieuw-Delhi,
binnen. De voorstad Shahdara staat ge
heel blank. Honderden soldaten werken
aan de spoordyk welke deze voorstad
met Nieuw-Delhi verbindt in de hoop
de varbinding te kunnen redden. Het
water, dat in de afgelopen vpf dagen
Noord-West-Indië heeft geteisterd, begint
in andere delen wat terug te lopen. In
het westeiyk deel van de Pendsjaab,
in Pakistan, duurt de ramp evenwel
nog in volle hevigheid voort. Naar
raming zijn duizenden mensen om het
leven gekomen en ongeveer 500 dor
pen verwoest.
Theodor kardinaal Innitzer, aartsbis
schop van Wenen, is zondagmorgen
vroeg in het katholieke ziekenhuis van
de Oostenrijkse hoofdstad aan een
hartverlamming overleden. Kardinaal
Innitzer zou eind december 80 jaar zijn
geworden. Enkele weken geleden werd
de kardinaal in een ziekenhuis opge
nomen, doch spoedig wegens algeheel
herstel wederom ontslagen. De dood
van de Prins der Kerk is volkomen
onverwacht gekomen. Met het bestuur
van het aartsbisdom is thans zijn coad
jutor belast, mgr. Jachym, die tot
vicaris van het kapittel werd gekozen.
Kardinaal Innitzer, aartsbisschop van
Wenen, werd 25 december 1875 te Wei-
pert in Noord-Bohemen geboren. In de
Oostenrijkse hoofdstad studeerde hij
voor priester. In 1902 werd hij gewijd.
Als studieprefect aan het Weense se
minarie studeerde hy theologie aan de
universiteit van Wenen. Na zijn promo
tie werd hij in 1912 benoemd tot hoog
leraar aan de Weense universiteit, na
eerst enige jaren docent te zijn geweest
in de nieuw-testamentische bijbelwe
tenschappen. Twintig jaar was dr. In
nitzer wetenschappelijk werkzaam. Ge
durende het studiejaar 1928-1929 was
hij rector-magnificus van de Weense
universiteit.
Eén jaar heeft dr. Innitzer een^rege-
ringsfunctie bekleed. Van 1929 tot 1930
was hij namelijk minister van sociale
zaken in het Oostenrijkse bondskabinet.
Op 19 september 1932 volgde zijn be
noeming door paus Pius XI tot opvol
ger van aartsbisschop Piffl. Een half
jaar later werd hy tot kardinaal ver
heven.
Als aartsbisschop van Wenen had
kardinaal Innitzer een zeer moeiiyke
en verantwoordelijke taak. Kerk en
party werden dikwijls op een lijn ge
steld, zodat de Kerk verantwoordelpk
werd gesteld voor fouten op politiek
vlak gemaakt. In 1938 kwam een
nieuwe moeilijke periode in het ker-
kelüke bestuur: de aansluiting van
Oostenryk met het nazi-Duitsland.
Kardinaal Innitzer hoopte op grond
van uitdrukkelijke oeloften van Hitier
op vryheid van godsdienst, maar deze
hoop bleek al spoedig ydel. Daarna
heeft de kardinaal in zijn strijd tegen
de nazi's steeds al zü'n krachten inge
spannen om de Kerk van binnenuit
sterker te maken. In 1934 riep hy de
Katholieke Actie in Oostenryk in het
leven teneinde de leken sterker aan de
Kerk te binden. Hij betrok leken in de
zielzorg om daardoor enigszins tege
moet te komen aan het tekort aan
priesters. Vooral ijverde hp ook voor
de liturgische vernieuwing. In 1938 werd
de Katholieke Actie door de nazi's ver
boden. Eerst in 1945 kon zij wederom
tot nieuw leven worden gebracht.
De inneriyke uitbouw en versterking
der Kerk bevorderde de kardinaal voor
al ook door een intensieve uitbreiding
der parochies. Van 1932 tot 1950 stichtte
hy niet minder dan 65 nieuwe paro-
chieSk dat is meer dan in de vooraf
gaande 150 jaren was gebeurd.
Grote activiteit ontplooide kardinaal
Innitzer ook op het gebied van de cari
tas. Vooral tijdens de oorlog kon deze
organisatie zegenrijk werk verrichten,
niet het minst voor niet-katholieken
en voor joden. Het was ook gedurende
deze periode, dat kardinaal Innitzer het
gesprek met andersdenkenden bevor
derde. Na de oorlog bleef er een vrucht
baar contact bestaan. Op 75-jarige leef-
tüd kreeg kardinaal Innitzer hulp bü
zün omvangrijke bestuurswerk in de
persoon van de jonge coadjutor mgr.
Jachym. Kardinaal Innitzer genoot bij
katholiek en by niet-katholiek een grote
populariteit. (K.N.P.-Rtr)
Er schijnt in de Katholieke Volks
partij een opmerkenswaardige
gezindheid gerijpt: zelfbewust
heid. Wie het goed meent met de
partij mag zich daarover verheugen,
want echte zelfbewustheid verraadt
innerlijke kracht.
Het bewijs van zelfbewustheid
wordt niet door één daad geleverd
en zeker niet door een manifestatie
als het gisteren gehouden congres.
Veeleer bestaat het gevaar, dat men
na afloop van zulk een bijeenkomst
van duizenden, na het verklinken
van redevoeringen en harmoniemu-
ziek en na het optrekken van het
(sigaren)rookgordijn, last krijgt van
de bange twijfel of het allemaal niet
veel mooier schijnt dan het in wer
kelijkheid is. Men voelt de neiging
het hele vertoon minzaam te verwij
zen naar het plan van „brood en spe
len", waarbij „brood" in het onder
havige geval vervangen dient te wor
den door „boerenkool met worst".
Maar van de andere kant is het niet
onmogelijk, dat zulk een congres de
bevestiging levert van wat te voren
uit betrouwbaarder tekenen duide
lijk is geworden: een inderdaad her
wonnen innerlijke kracht. Welnu, wij
voor ons hebben het gevoelen, dat dit
laatste inderdaad het geval vas. Het
manifestaire scheen de werkelijkheid
om en nabij te dekken.
Uit de redevoeringen klonk een
eigen, krachtig geluid. Prof Romme
wond er minder doekjes om dan hij
wel eens gedaan heeft, zonder noch
tans zijn onmiskenbaar redenaars
talent met de even onmiskenbare
homiletische inslag te verloochenen.
Tegenover de kwaadwillige verdacht
making van de partij na het akkoord
met de K.N.P. stelde hij openlijk en
zonder reserve zijn vreugde over het
vooruitzicht, dat wellicht één katho
lieke partij zou mededingen in de
verkiezingen van volgend jaar. En
tegenover de kleinmoedige beducht
heid voor onenigheid stelde hij te
recht zijn vertrouwen in de goede uit
werking van meningsverschillen en
meningsuitwisseling binnen de daar
toe ruimte latende grenzen van be
ginsel- en werkprogram.
In dezelfde positieve sfeer lag zijn
consigne om bij het voeren van de
verkiezingsstrijd te benadrukken
waar de partij vóór is, niet waar zij
tégen is. De typisch Rommiaanse uit
drukking, dat de campagne „in het
pro-teken" moet komen te staan, zij
hem daarbij vergeven, want op het
zelfde moment, dat het taai-geweten
tegen die uitdrukking protesteert
voelt men haar verdienste, in zoverre
men haar maar niet vergeten kan.
Prof. Romme toonde zich voor
stander van het doortrek
ken der beleidslijnen en van
het zich sterk maken door kundig
heid en getal. De kundigheid en
het getal, maar vooral de kundig
heid, kunnen voor wat de Tweede
Kamerfractie betreft, versterkt wor
den door de verzoening met de
K.N.P. En de richtlijn tot voortzet
ting van de politieke arbeid zonder
zich daarbij door wie dan ook te
laten hinderen, mag worden gezien
als een uiting van de beslistheid,
waarmee men een eigen weg wil
gaan, nauwelijks oor hebbend voor
de verdachtmakingen, welke uit de
socialistische hoek komen aangewaaid.
Die verdachtmakingen lijken trou
wens vooralsnog weinig effectief.
Mr. Burger, de leider van de Twee
de Kamerfractie der P. v. d. A„
heeft onlangs geprobeerd aan het
woord „restauratie", waarnaar o.a.
de K.V.P. zou streven, een magisch
afschrikkende betekenis te geven.
In de oren van de doorsnee-burger
heeft „restauratie" echter een pret
tige en vertrouwenwekkende klank
in zoverre men alles wat de moeite
waard is restaureert ook zichzelf,
n.l. in de restauratie van trein of
station. En is het vervelende ge
scherm met progressief en conserva
tief wel zo gevaarlijk dat daar een
plechtige congres-resolutie tegenover
moet worden gesteld?
Een samenvattend oordeel over de
geest en de sfeer van het congres
kan misschien het best worden ge
geven naar aanleiding van' de beti
teling „inzet van de verkiezingscam
pagne", welke wij bij herhaling aan
het congres hoorden geven. De ma
nifestatie van gisteren verdient die
betiteling namelijk ten volle, met als
voordeel terzijde, dat het vergeten
van een eerdere, ongelukkige, inzet
er door wordt vergemakkelijkt.
LJ0RI5
B01ST
>STR. HAARLEM TEL 13439
R. 48 A DAM - TEL 717162
Op de Oostenrijkse Katholiekendag in september 1952 schreed kardinaal
Innitzer aan het hoofd van de grote processie. Rechts naast de kardinaal een
officier van de Zwitserse Garde. (De kardinaal trad op als Pauselijk Gezant).
Links van de kardinaal de Oostenrijkse bisschop mgr. Fried.
Kanselier Adenauer, die reeds een
week verkouden is, lydt aan een lichte
bronchitis. Hy zal nog enkele dagen
het bed moeten houden.
Advertentie
(Verwachting tot dinsdagavond,
opgemaakt te 10 uur).
Vannacht en morgenochtend plaat
selijk mist. Overdag over het alge
meen zonnig weer. Overwegend
matige oosteiyke wind. Iets lagere
temperaturen.
Zon: 6.58-17.59. Maan: 1.48-15.55.
