Huize Bosbeekin Heemstede wordt
uitgebreid
Reeds volgend jaar wordt met
de bouw besonnen
I
i
mm
m
DONDERDAG 17 NOVEMBER IN CONCERTZAAL
Koor Katholiek Haarlem met werken
van J. S. Bach en Gabriël Fauré
K
w-
H
18000
DOOR EEN ZATERDAGSE BRIL
w
H
M
Pater dr. Zeno belicht leven
en werken van Newman
De woonvleugel
Overige afdelingen
F orum-avond over
jeugdproblemen
Fraai uitbreidingsplan
De ziekenafdeling
De kapel
Inboedelveiling 22/23 nov. '55
garageden hout
Mr Phaff voor de B. O.I. W.
over het stadhuis
Getuigen opgeroepen
Voor leden üan Geloof
en Wetenschap
Wijkcomité-Oost
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1955
PAGINA 3
In een grachtenhuis aan de
Amstel, waar het architecten
bureau Tholens en Van Steen-
hardt Carré zijn domicilie heeft,
liggen in vier of vijf tekenin
gen de eerste plannen voor de
Uitbreiding van „Bosbeek" te
Heemstede, het door fraai natuur
schoon omgeven landgoed aan de
Glipperweg, waarin enkele zus
ters van de Voorzienigheid zijn
gehuisvest. Ongeveer vijf jaar
geleden kochten de zusters van de
Lauriersgracht te Amsterdam
Bosbeek" met de bedoeling dit
huis te gelegener tijd te bestem
men tot rustoord voor zusters, die
een werkzaam leven achter de
rug hebben. Men kan de religieuze koopsters een compliment maken
voor de keuze ,want het bijna zes hectare grote landgoed dunkt ons
een goed oord, dat zyn bewoonsters ongetwijfeld de zozeer verdiende
rust voor hart en geest zal weten te bieden.
Naar wij vernemen, is het de bedoeling, dat reeds volgend jaar
tot de uitvoering van de plannen wordt overgegaan in verband juist
met de miserabele toestand, waarin het huidige rusthuis van de
zusters te Scheveningen verkeert. Vooraleer echter met de werk
zaamheden kan worden begonnen zal de gemeenteraad van Heem
stede eerst een wijziging van het bestaande uitbreidingsplan moeten
goedkeuren.
i
Verkooplokaal NOTARISHUIS
ZWAARDERE STRAF
IN HOGER BEROEP
GOEDERENVERVOER VAN 200 kg TOT 1400 kg
Wiegelied van de dood
H.H. MISSEN OP ZON-
DAG
INTERIEUR'
WWm
anneer men de jongste ontwer
pen aan een aandachtige be-
TI schouwing onderwerpt reali
seert men zich waarschijnlijk voor het
eerst de grote ruimte, waarin „Bosbeek"
is gelegen, want de vijf gebouwen, die
in de toekomst het rusthuis zullen vor
men, werken geenszins storend op het
omringende landschap. Ongetwijfeld
dient men daarvoor de beide architec
ten te prijzen, die in hun opzet zozeer
de harmonie tussen bouwsel en natuur
hebben nagestreefd.
In totaal zullen er vijf nieuwe gebou
wen verrijzen: een ziekenafdeling, een
kapel, een woonvleugel, een keuken
ruimte en een retraitantenafdeling. In
dit gehele complex zal het thans be
staande gebouw, dat in laat achttiende
eeuwsc stijl werd opgetrokken, een do
minerende rol spelen. Deze opzet Vol
doet dan aan de eisen, die de Heem-
steedse schoonheidscommissie de archi
tecten heeft gesteld. De voorgestelde
uitbreiding schept de mogelijkheid om
ongeveer tweehonderd zusters onderdak
te verschaffen.
Ongetwijfeld de meest indrukwekken
de afdeling is het ziekenhuis voor in
tern gebruik. Het bestaat uit twee lagen:
parterre zijn geprojecteerd een afdeling
voor positieve tb-patiënten, een kleine
ziekenzaal, twee vertrekken voor ern
stige zieken, een dagverblijf, zes kamers
voor chronische patiënten, een even
gToot aantal kamers voor overspannen
zieken en tenslotte enkele dienstver
trekken.
Op de eerste verdieping, die vanaf
de parterre met een lift te bereiken is,
vindt men allereerst een grote zieken
zaal met een capaciteit van 24 bedden.
Vóór deze zaal is een vrij hangend bal
kon geconstrueerd, waarop de patiënten
Van deze afdeling met hun bed of rol
stoel gereden kunnen worden. In het
balkon zijn uitsparingen aangebracht,
die voldoende licht doorlaten voor de
zieken, die op de parterre worden
verpleegd. Voorts bevinden zich op de
ze etage nog een dokterskamer, een be
handelkamer, een zonnekamer, vertrek
ken voor de verpleegzusters, een labo
ratorium en een apotheek, een dagver
blijf voor de lopende patiënten en de
gewone dienstvertrekken, zoals toilet
ten, badkamers enz.
Uit deze opsomming is het de lezer in
tussen duidelijk geworden, dat hier met
recht gesproken mag worden van een
volledig modern-geoutilleerd medisch
centrum, dat in een gemeenschap van
honderden mensen volop zin van be
staan heeft.
Haaks op de ziekenafdeling staat de
woonvleugel, die een lengte krijgt van
ongeveer vijftig meter. Deze vleugel
bestaat uit drie woonlagen en biedt
woongelegenheid aan ongeveer honderd
zusters. Op de begane grond is een gro
te recreatiezaal geprojecteerd, die ruim
twee en een halve meter uit de gevel
steekt. Het overige deel van deze af
deling is gereserveerd voor achttien zus-
terkamers.
De eerste en tweede verdieping tellen
elk veertig kamers met de nodige
dienstvertrekken (toiletten, badkamers
enz.). De architecten hebben bij de op
zet van dit gedeelte rekening gehou
den met de Nederlandse zin Yoor net"
heid, want op elke etage bevindt zich
een „beddenklopbalkon", waar behalve
matrassen geklopt zeker ook stofdoeken
Uitgeslagen zullen worden.
In de hoek, die gevormd wordt door
de verbindingsstukken van ziekenafde
ling en woonvleugel en welke hoek pre
cies negentig graden is, ligt de kapel.
ben van deze traditie niet willen afwij
ken en projecteerden de kapel in het
hart van het totale complex „Bosbeek".
Maar behalve traditie hebben voor een
centrale ligging ook utiliteitsoverwegin
gen gegolden. Bij de projectie zijn de
scheppers ervan uitgegaan, dat de ka
pelbezoekers over het algemeen meer
bedaagde mensen zullen zijn, wie het
lopen niet zo gemakkelijk meer afgaat.
Het zal een fraaie kapel worden met
een afmeting van achttien meter in het
vierkant en een tentdak. Het altaar zal
een echte offertafel zijn, dus zonder
tabernakel, dat naar alle waarschijn
lijkheid althans dat is de bedoeling
van de ontwerpers in het centrum van
de kapel zal worden geplaatst. De
aanwezigen zijn dus rondom het altaar
gegroepeerd, behoudens kleine gedeel
ten, die vrijgehouden moeten worden
voor looppaden, o.a. een naar het sa
cramentsaltaar, dat gelegen is achter
het hoofdaltaar. Deze wijze van aan
wezig-zijn (vooral) bij het heilig mis
offer vinden wij persoonlijk zeer mooi:
de band tussen de priester als middelaar
en zo duidelijker mediator bij het
Offer en de gelovigen is wel heel bij
zonder verzinnebeeld.
Teneinde ook de patiënten die op de
eerste etage van de ziekenafdeling wor-
In elke kloostergemeenschap neemt de
Kapel een zeer bijzondere plaats in: het
is een plek, die door religieuzen meer
dan eenmaal per dag wordt bezocht,
vaak ligt zij dan ook in het centrum van
•ru kloostercomplex. De architecten
■iholens en Van Steenhardt Carré heb-
A&vertentl»
Directeur W. N. WOLTZR1NK
Bilderdhkstraat bt) de Zjjlweg
Haarlem Tel. (K 2500) U92S
Inzendingen van huisraad worden dage-
UJka aangenomen. Eigen afhaal dienst.
Bovenstaande maquette geeft de lezer
een indruk van de voorgestelde uitbrei
ding van huize „Bosbeek" aan de Glip
perweg te Heemstede, die onder leiding
van het Amsterdamse architectenbureau
Tholens en Van Steenhardt Carré zal
worden uitgevoerd. Het hoge gebouw
stelt het huidige „Bosbeek" voor, aan
beide zijden, waarvan twee paviljoens
zijn geprojecteerd, respectievelijk be
stemd tot retraitantenafdeling en keu
kenruimten. De twee gebouwen, die
met elkaar een hoek van negentig gra
den vormen, zijn de ziekenafdeling (het
meest linkse gebouw) en de woonvleu
gel; in de hoek ligt de kapel.
Ö»C
den verpleegd in de gelegenheid te
stellen de verschillende kerkelijke fees
ten mee te vieren heeft men in de ka
pel een zogenaamd ziekenbalkon ge
construeerd, dat vanuit de ziekenafdeJ
ling gemakkelijk te bereiken is: de pa
tiënten kunnen direct naar de kapel
worden gebracht.
Deze kapeletage is door middel van
een opengewerkte trap verbonden met
de eigenlijke kapel, zodat de priester
ook daar de Communie kan uitreiken.
De keukenruimte en de retraitanten
afdeling de twee kleinste gebouwen
liggen elk aan een kant en op ge
lijke afstand van het bestaande land
goed „Bosbeek". Zij zijn door middel
van rechte gangen met het huis ver
bonden, terwijl het gebouw, waarin de
keukens zijn ondergebracht, eveneens
middels een gang met het woonpaviljoen
verbonden is. De heren Tholens en Van
Steenhardt Carré hebben van de ni
veauverschillen in het terrein profijt
getrokken, want om de verschillende
afdelingen te bereiken behoeven de zus
ters slechts gebruik te maken van en
kele trapjes, bestaande uit een gering
aantal treden.
De keukenafde
ling bestaat uit
twee lagen. Par
terre bevinden zich
de brood- en dien
keuken, de kook-
en groentekeuken
en de afwaskeuken.
Op de eerste ver
dieping ligt dan
ook over de gehele
lengte van het ge
bouw een refter
en een kleine keu
ken met een dienst
lift.
Ook de retrai
tantenafdeling heeft
twee verdiepingen,
op elk waarvan
ongeveer twintig
retraitantencellen
zijn geprojecteerd.
Bovendien is er een
flinke ruimte die
als conferentiezaal
en als bibliotheek
voor retraitanten
kan worden ge
bruikt.
Uit het vorenstaande is het de le
zers wel duidelijk geworden, dat zowel
de opdrachtgeefster als de architecten
de verbouwing van „Bosbeek" beter
is het wellicht te spreken van aan
bouw flink hebben aangepakt. De
architecten hebben zich naar ons oor
deel bijzonder kundig van hun op
dracht gekweten: eerstens hebben zij
het natuurschoon zo weinig mogelijk
schade willen berokkenen en vervolgens
een plan ontworpen, dat allerminst sto
rend op het landschappelijk schoon
werkt. Het uitzicht, dat men vanuit alle
gebouwen op de rijke natuur heeft, is
steeds weer anders.
Het is nu maar te hopen, dat de in
stanties de gemeenteraad van Heem
stede en de provinciale planologische
dienst, die Gedeputeerde Staten van
Noordholland moet adviseren hun
oordeel omtrent de voorgestelde wijzi
ging spoedig zullen uitspreken, want
de zusters van de Voorzienigheid heb
ben een modern rusthuis meer dan hard
hodig.
Het gerechtshof te Amsterdam heeft
een reeds negen keer veroordeelde 31-
jarige Haarlemmer terzake van oplich
ting van een 15-jarige jongen, conform
de eis veroordeeld tot één jaar en drie
maanden met aftrek van de voorlopi
ge hechtenis (ruim vier maanden). De
ze straf is hoger dan die, welke de recht
bank in Haarlem had opgelegd: deze
was n.l. tien maanden met aftrek.
In juni j.l. had de man in de Haar
lemmerhout een 45-jarige jongen ont
moet die het ouderlijk huis was ont
vlucht, omdat zijn moeder hem bestraft
had. De jongen had zijn spaarbankboek
je bij zich en na overleg met de man
werd besloten het geld, 110, van de
bank te halen. Het tweetal reisde naar
de hoofdstad, waar enkele verteringen
werden gebruikt. De man betaalde met
het geld van de jongen. Hij stuurde de
knaap daarna met slechts enkele gul
dens op zak weg en verdween zelf met
de rest van het geld, dat hij grotendeels
in drank omzette.
Bij de 31 oktober gehouden aanbe
steding voor de aanleg van parkeer-
stroken. rijwiel- en wandelpaden langs
de Boulevard de Favauge en de Boule
vard Barnaart werd het laagst inge
schreven door de aannemer B. Smalle-
gange te Aerdenhout, voor een bedrag
van ƒ205.480, aan wie het werk door
burgemeester en wethouders te Zand-
voort werd gegund.
Reeds maandag 14 november zal met
de werkzaamheden een aanvang worden
gemaakt.
oor Katholiek Haarlem geeft op
donderdag 17 november in de
gemeentelijke concertzaal zijn
traditioneel najaarsconcert. De dirigent,
Albert de Klerk, koos wederom twee
belangrijke werken uit de koorliteratuur
te weten de kantate 140 „Wachet auf,
ruft uns die Stimme" van J. S. Bach,
en de Requiemmis van Gabriël Fauré.
Getrouwe bezoekers der concerten van
het koor zullen zich wellicht herinneren
dat op het najaarsconcert in 1946 deze
dodenmis eveneens op het programma
vermeld stond.
Kantate 140
et is te betreuren dat de kerke
lijke kantates van Bach, zeker
wat ons land betreft, geen ge
meengoed van het muziekminnend pu
bliek zijn geworden. De rijke verzame
ling dezer werken, (Bach schreef er
meer dan 200, niet meegeteld het grote
aantal dat verloren raakte) vormt een
niet te omvatten schat van de verheven-
ste en diepst ontroerende kunst. De
vruchtbaarheid van Bach op dit ter
rein, is voor een belangrijk deel toe te
schrijven aan de omstandigheid dat op
hem de plicht rustte voor kantates
ten dienste van de godsdienstoefeningen
Bach's tijd was de volgorde in de pro
testantse eredienst op zondagen totaal
anders dan nu. De kantate nam in die
tijd gedurende de eredienst een zeer
belangrijke plaats in. Van de tegenwoor
dige luisteraar eisen ze echter een ge
heel aparte instelling, wanneer ze in
concertzalen, kerken of waar ook, maar
in ieder geval los van de eredienst, ge
zongen worden.
Om ze naar behoren te waarderen,
moet men wel ietwat ingevoerd zijn in
Bach's kunstvormen, waarbij enig be
grip van de opbouw dezer composities
onmisbaar is.
De tekst van de kerk-kantate werd aan
vankelijk gevormd door teksten uit de
J. S. BACH
bijbel en liederen uit de gezangenbun
del. Bach week hiervan ai, door ook in
zijn kantates geestelijke liederen, aria's
en duetten met beschouwende teksten
in te voeren.
Bij het beluisteren van Bach's kan
tates is het van het allergrootste be
lang, die vooral te ervaren als een ka
rakteristieke stemming, welke recht
streeks uit de tekst voortkomt, met an
dere woorden de muzikale motieven te
beluisteren geheel in harmonie met de
geest die uit de tekst tot de hoorder
spreekt.
De kantate 140, over het lied van Phi-
Advertentie
Een der grootste expeditiefirma's van Haarlem en geheel Nederland bestelde dezer
dagen bij ons haar zesde 1400 kg RENAULT bestelauto in 1955. terwijl haar gehele
wagenpark reeds enkele tientallen RENAULTS bevat.
Immers: RENAULT is goedkoop in aanschaf, heeft weinig reparatie, lage onderdelen-
prijzen en zeer gering brandstofverbruik.
Enkele prijzen; 1400 kg bestelauto, compleet t 6900.
1000 kg bestelauto, compleet f 6700.
300 kg bestelauto, compleet f 4190.
(brandstofverbruik 1 op 15)
200 kg bestelauto, compleet f 3995.
(brandstofverbruik 1 op 17)
VERTEGENWOORDIGING VOOR HAARLEM EN OMGEVING:
WAGENWEG 166—168 TELEFOON 12138 en 15056.
„Bosbeek", dat ongeveer vijf jaar ge
leden door de congregatie van de
„Arme zusters van het Goddelijk
Kind", beter bekend als de zusters van
de Voorzienigheid, werd gekocht om
te gelegener tijd te worden ingericht
als rustoord, is gelegen in een prach
tige omgeving. Het huis werd in laat-
achttiende-eeuwse stijl opgetrokken en
getuigt ook nu nog van de voornaam
heid van de tijd, waarin het werd ge
bouwd.
Advertentie
Gisteravond heeft de Haarlemse ge
meentesecretaris, mr. H. E. Phaff, voor
de leden van de B.O.I.W. een lezing ge
houden over de uitwendige historie van
het stadhuis. Mr. Phaff sprak in de so
ciëteit van de B.O.I.W. aan de Bakenes-
sergracht voor een uiterst belangstel
lend gehoor, aan de hand van een reeks
unieke lichtbeelden. Een kort vraag
gesprek, waarbij vrij diep werd inge
gaan op enkele interessante details, be
sloot het officiële gedeelte van de
avond. Volgende week zaterdagmiddag
om drie uur zal de gemeentesecretaris
de leden van de B.O.I.W. tijdens een
excursie in het stadhuis iets meer ver
telen ever de inwendige geschiedenis.
In de Grote Houtstraat ter hoogte van
het Proveniershuis werd gisteravond on
geveer tien minuten voor half elf een
militair door een passerende auto aan
gereden, nadat de militair tevoren in
aanraking was gekomen met een voor
bijrijdende bromfietser en daardoor naar
links was geweken. De automobilist ver
voerde de militair, die schaafwonden
opliep aan het gezicht en klaagde over
pijn in zjjn arm, naar de Ripperdaka-
zerne. De bromfietser is wel afgestapt,
maar weer doorgereden voordat de poli
tie hem naar de toedracht kon vragen.
Hij wordt daarom verzocht zich voor
het geven van inlichtingen te melden
bij het bureau van de verkeerspolitie in
de Lange Wijngaardstraat, evenals
eventuele andere getuigen van het on
geval.
einige dagen nog maar, en
met klaroenstoten zal Sint
Nicolaas in zijn vertrouwde
bisschopsstad worden ontvangen.
Zijn komst drukt nu reeds een merk
waardig stempel op het stadsleven,
op de mensen en in de winkels. De
kinderen komen langzamerhand op
temperatuur en de sfeer, waarbin
nen wij allen zonder menselijk op
zicht zo graag toeven, benadert die
der gelukzaligheid.
Ieder jaar opnieuw groei ik om
streeks deze tijd naar mijn eerste
klas in de lagere school terug, naar
die mysterievolle dagen, waarin mij
verteld werd, dat de grote heilige
na even het allerheiligenfeest in
de hemel te hebben meegevierd
op de boot stapte in Madrid en
koers zette naar ons lieve land.
Ik moet in dat vertelsel blijven
geloven, want het ongeloof zou do
delijk zijn voor mijn schoonste illu
sies. Al weer enkele dagen geleden
heb ik met glanzende ogen (en tan
den) geknabbeld aan de eerste spe
culaas en evenals vroeger heb ik
met verlangen uitgezien naar de
eerste sinterklaasfiguur, die nog
maar schoorvoetend de adverten
tiekolommen was binnengestapt. De
dagen worden korter en donkerder,
de winkels groter en lichter; de stad
steekt zich in een feestkleed, dat
flonkert en schittert.
Ik wil er nog niet in geloven, dat
de handel het kinderfeest heeft ver
knoeid; ik zoek nog niet achter ie
dere vermoeid-glimlachende winke
lier een verkapte Sinterklaas, die zijn
baard, mijter en staf misbruikt om
er rijker van te worden, een simo-
nist dus, die zich behaaglijk achter
zijn toonbank heeft genesteld. Sint
Nicolaas is namelijk ook in Haar
lem de wonderlijke bisschop, in wie
men misschien wel weigeren kan te
geloven; maar het kan zo vreemd
niet lopen of diezelfde „men" zal
er aan moeten geloven.
Daarom wordt het in het Haar
lemse met recht een lichtfeest, waar
in het ons niet moeilijk zal vallen
weer kind te zijn. De straten worden
tJOiRNQ—
opgetuigd met kronen en fonteinen,
met eenvoudige kermis-lichtjes of
met een eindeloze rij triomfbogen.
Ik wil niet graag spreken van een
sprookje, omdat Sinterklaas voor mij
geen sprookje is, maar de nog al
tijd levende personificatie van de
goedheid die ooit als een nederige
tabberd de ziel èn het lichaam van
een echte Sint omhuifd heeft.
Wij trekken zo langzamerhand nu
de stad in om onze inkopen te
doen; wij willen zelfs de schoenen
bij de centrale verwarming niet leeg
laten staan en wij halen de schou
ders op voor de simpele zielen, die
er dit jaar niets aan willen doen,
omdat zij zich met dat kinderspel
niet wensen in te laten. Natuurlijk
zijn ook die mensen weer present
ik heb ze van de week ontmoet
en zij beschouwen zich de ver
lichte geesten van onze moderne tijd.
Maar vindt u het dan niet merk
waardig, dat die verlichte geesten
dissoneren in een verlichte stad?
eemstede heeft intussen ge
zorgd overigens tegen wil
en dank voor een spannend
feuilleton in de kranten, dat zeker
geen sprookje is. Op het ogenblik,
dat deze regels zwart op wit worden
gezet, is het befaamde hert uit Groe-
nendaal nog steeds op tournee en
het vriendelijke dier, dat in de verte
familie van Bambi moet zijn, neemt
het er eens goed van. Met een ge
liefd germanisme mogen we nu
vaststellen, dat er in Kennemerland
een ware hertenkamp is ontstaan.
De wildste verhalen doen de ronde
en het wild in de duinen heeft er
maar plezier om. Het schijnt, dat
de redeloze duinbewoners niet zo
zonder rede zijn. dat zij hun jongste
aanwinst, het Groenendaalse hert,
er op uit sturen om boodschappen
te doen. In Velsen is zes-ender reeds
bij een winkel-gesignaleerd en er
gens moet een groenteboer nog
zitten wachten op het geld, dat het
hert aan groenten heeft verorberd,
er wordt zelfs gefluisterd, dat het
dier geschaterd heeft om al die
hardlopers, die meenden hem te
kunnen vangen.
Wij leven nu in de dagen van de
St.-Hubertusjacht, maar enkele da
gen geleden is het parool uitgege
ven om niet op het dier te jagen.
Probeer het hert te lokken en te
voeren, is het devies: ik betwijfel
echter of het dier aan de bedoelin
gen van dat aanlokkelijk devies zal
beantwoorden. Ik geloof eerder, dat
het de mensen voert, maar dan
naar een triest échec.
Helaas heeft de ranke zwerver
(nog) geen kans gezien het Noord
zeekanaal over te steken, want ik
gun hem zijn vrijheid, zolang er
geen mensen zijn, die hem met ver
stand en geduld en zonder gejaagd
heid weer in Groenendaal kunnen
terugbezorgen.
Och ja, ik weet het wel, als Sint
Hubertus nog geleefd had, was het
geweide hert reeds lang gevangen,
want ook hij was immers een ge
wijd man? Maar
zijn die er nu niet
meer?.
GABRIËL FAURÉ
lippe Nicolai „Wachet auf, ruft uns die
Stimme", was bestemd voor de 27ste
zondag na het Drievuldigheidsfeest, een
zondag die overigens in de bouw van
het kerkelijk jaar slechts zelden voor
komt. Alleen wanneer pasen heel vroeg
valt, zoals tijdens Bachs cantoraat in
1731 en 1742, kómt deze zondag tot een
kerkelijke viering. Het Evangeliever
haal ging toen blijkbaar over de toen
wijze maagden die met hun met olie
gevulde lampen de komst van de brui
degom verwachten. In verband daarme
de behandelt de inhoud van de kantate
de „Mystieke bruiloft van de ziel met
Christus."
Het stuk opent met een groots opge
zette koorkoraalbewerking van het eer
ste vers uit het lied, „Wachet auf",
waarbij de cantus-firmus melodie in de
sopraan ligt. In een kunstige bewer
king strengelen de andere stemmen en
het orkest zich hier om heen. In no.
2 schildert Bach in een recitatief, dat
door de tenor-solist wordt voorgedra
gen, de stemming van gespannen ver
beiding bij de komst van de hemelse
bruidegom. In een prachtig duet van
sopraan en bas vraagt de sopraan in
het derde onderdeel dezer kantate
„Wann kommst du mein Heil?", waar
op de bas telkens herhaalt „Ich kom-
me, dein Heil". No. 4 geeft het tweede
vers van het koraal uit het lied, „Wa
chet auf," nu echter alleen door de te
noren gezongen als melodie tegen een
achtergrond van violen en continuo. De
intrede van de bruid in de bruiloftszaal
wordt in no. 5 door de bas recitativisch
verhaald, hetgeen in no. 6 wordt ge
volgd door een enigszins feestelijk,
geestelijk liefdes-duet, gezongen weder
om door sopraan en bas-solist, spreken
de over het geluk en de schoonheid die
heersen in de hemelse bruiloftzaal. In
dat prachtige duet bereikte het compo
sitorisch kunnen van Bach een hoog
tepunt.
Tenslotte wordt het werk besloten met
een homophone (d.i. gelijkluidende) ko
raalzetting van het derde vers uit het
lied, „Wachet auf," dat luidt: „Gloria
sei dir gesungen, mit Menschen und
englischen Zungen."
et opzet hebben wij betrekkelijk
uitvoerig geschreven over Bachs
werk, omdat wij menen dat dit
stuk moeilijker zal aanspreken dan het
Requiem van Fauré, waarvan stemming
en strekking uiteraard bij het publiek
dat de concerten van Koor Katholiek
Haarlem bezoekt, meer vertrouwd mag
verondersteld worden. Mede omdat het
koor dit sublieme werk reeds eerder
heeft verklankt, menen we te mogen
volstaan met een beknopte beschrijving.
Fauré schreef het Requiem naar aan
leiding van de dood van zijn moeder.
Ofschoon het kwalitatief een zeker zo
hoge graad bereikt als de gelijknamige
werken van Mozart, Berlioz en Verdi,
verschilt het toch hemelsbreed hiervan.
De enorme dramatiek van het Dies Irae
sprak de fijnbesnaarde kunstenaarsziel
van Fauré niet aan. Hij heeft dit on
derdeel van de Reqiemmis dan ook
niet gecomponeerd. Uit het hele werk
spreekt meer de zachte vertroosting,
de ernst en de stille smart. We denken
slechts aan het verheven en edele „Pie
Jesu" door de sopraan-soliste voorge
dragen, het schone en gedragen Agnus
Dei", en het vertroosting schenkende
„In Paradisum deducant te Angeli'
Een Franse schrijver heeft dit Requiem
een „Berceuse de la mort", genoemd.
Hij had het niet mooier kunnen karak
teriseren, want het is inderdaad met
de onvergelijkelijk schone muziek in dit
genre een „wiegelied van de dood."
Moge tenslotte hier een opwekking vol
gen voor velen, om te gaan luisteren
naar twee meesterwerken uit de mu
ziekliteratuur. Het koor met de dirigent
Albert de Klerk, de solisten Leny Schin-
deler sopraan; Han le Fèvre, tenor;
Hans Wilbrink, bas; Kees Bornewasser,
orgel en het N. Ph. Orkest zal ongetwij
feld zijn beste krachten geven, tot het
verkrijgen van een zo schoon mogelijk
klinkend resultaat.
JAN LAARVELD
De leden van Geloof en Weten
schap te Haarlem is gisteren aan
getoond, dat het schijnbaar con
trasterende element in de naam hun
ner vereniging inderdaad slechts
schijnbaar is. Pater dr. Zeno O.Cap.,
belichtte in een lezing over John Henry
Newman speciaal de synthese, die deze
moderne kerkvader had gevonden tus
sen geloof en wetenschap, een syn
these, die vervat is in zijn conclusie,
dat het verstand geen overheersende
invloed mag uitoefenen op het terrein
van het geloof. De verhouding tussen
geloof en wetenschap geeft stof tot
conflicten. Newman heeft een studie
gemaakt van de weg, die tot zekerheid
leidt op n'importe welk terrein en
tenslotte vastgesteld, dat door de kracht
van het logisch sluitend bewijs zelden
of nooit iemand tot de waarheid is ge
voerd. Die weg wordt de mens aange
geven door zijn vermogen, om uit al
lerlei willekeurige gegevens, zoals
waarschijnlijkheden, ervaringen en ver
moedens, absoluut zekere concusies te
trekken.
Zo ongeveer kan men wel de kern
omschrijven van de uiteenzetting, die
pater Zeno in de Stadsschouwburg gaf
over het leven en werken van kardi
naal Newman. De spreker schetste
uitvoerig de levensloop van „het groot
ste genie, dat de Anglicaanse kerk heeft
voortgebracht". Newman heeft zich in
zijn jonge priester jaren, toen hij dus
nog bedienaar was van de Engelse
staatskerk, laten meeslepen door het
rationalisme, dat in de jaren 1830 diep
wortel schoot in Europa. Het kwam bij
hem neer op vrijdenkerij in een milde
graad. Een reis, die hij ondernam naar
het middellandse zeegebied, was de
aanleiding tot de latere Oxfordbewe-
ging. Vooral na zijn reis wijdde hij
vele jaren van studie aan het pro
bleem: geloof en wetenschap, waarvoor
hij tenslotte de oplossing vond. Zijn
zienswijze is neergelegd in het boek
werk „Essay on the development of
christian doctrine", waarin hij het sta
tische geloof en de dynamische weten
schap in een juiste verhouding tot el
kaar stelt. Hij komt tot de bevinding,
dat beide elementen nooit in tegen
spraak met elkaar kunnen zijn.
Verdere studiën brengen hem tot de
overgang naar het katholicisme. Hij
wordt tot priester gewijd en brengt
d~ orde der Oratorianen naar Enge
land over. Veel miskenning heeft hij
daarna, ook van katholieke zijde, nog
moeten ondervinden alvorens hem de
hoge eer van het kardinaalschap werd
vergund. Pater Zeno stelde nog spe
ciaal de gehoorzaamheid in het licht,
die Newman steeds betracht had aan
het kerkelijk gezag, ook wanneer hij
er van overtuigd was, dat de kerke
lijke overheid in het ongelijk stond.
„Het is deze gehoorzaamheid, die ka
tholieke intellectuelen nog van hem
kunnen leren, onvoorwaardelijke ge
hoorzaamheid aan een hoger gezag, dat
vaak wordt uitgeoefend door jongere
personen". Newman leert intogenheid en
simpele ernst.
Pater Zeno beantwoordde nog een
drietal vragen, die vanuit het audito
rium hem werden gesteld en mocht
daarna de dank aanvaarden van de
voorzitter, mr. F. Vorstman, die hem
in een gevat slotwoord namens de
aanwezigen grote erkentelijkheid be
tuigde voor de leerzame lezing.
Advertentie
mcia ctii 6L-
H. Bavo (Kathedraal): 6.30, 7.30, 9 (Hoog
mis) 11 en 12 uur.
H. Antonius van Padua: 6.30, 7.30, a.30,
(Hoogmis) 10, 11 en 12 uur.
H. Jozel: 6.45, 8, 9.15 (Hoogmis) en 11 uur;
18 uur: Avondmis.
O. L. Vr. Rozenkrans (Spaarne): 6, 7.30,
9 10.30 (Hoogmis) en 12 uur.
H.Joannes de Doper (Amsterdamstraat):
6.30, 7.30, 8.30, 9.30 (Hoogmis), 11 en 12 u.
H. Hart (Kleverpark): 6.30, 7.45, 9, 10.30
(Hoogmis) en 12 uur.
H H. Elisabeth en Barbara (Paul Kruger-
straat) 6.30, 7.45, 9 (Hoogmis) en 11 u.
U. Liduina (Rijksstraatweg): 6.30, 7.30, 8.30,
9.45 (Hoogmis) en 11.30 uur.
O. L. Vr. van Zeven Smarten (Rijksstraat
weg). 6.30, 7.30, 8.45 (Hoogmis), 10.15 en
11.30 uur, 18 u. Avondmis.
HH. Petrus en PauJus (Tesselschade-
straat): 6.30, 7.45, 9 (Hoogmis), 10.45 en
12 uur.
Allerheiligste Drieëenheid: 7.30, 9 (Hoog
mis), 10.45 en 12 uur.
Hulpkerk Bloemendaal: 7.30 en 9 uur.
O. L. Vr. Onbevlekt Ontvangen (Overveen)
7, fi, 9 (Hoogmis), 10.30 en 11.30 uur.
H. Agatha, Zandvoort: 7.30, 9 (Hoogmis)
en 11 uur.
H Bavo (Heemstede): 7.15, 8.45, 10 (Hoog
mis) en 11.30 uur.
O L. Vr. Hemelvaart (Heemstede), 7. 8.30
(Hoogmis), 10, 11 en 12 uur.
H. Antonius van Padua (Aerdenhout): 7.30,
9 (Hoogmis) en 11 uur.
HAARLEM
Donderdagavond 17 november om
8 uur belegt het wijkcomité Haarlem-
Oost een openbare vergadering, die
gewijd is aan de jeugdproblemen. De
bijeenkomst vindt plaats in het paro
chiehuis Teylerplein-Amsterdamstraat.
Na de pauze zal een forum vragen be
antwoorden betreffende de jeugd, de
baldadigheid etc.
Het forum staat onder leiding van de
heer S. Heyers, gemeentelijk inspecteur
voor de lichamelijke opvoeding. Voorts
hebben zitting het gemeenteraadslid
mevr. v. d. Wall-Duyvendak, de heer
W. van Liemt, voorzitter van de Haar
lemse Jeugdraad, de heer A. Sandtke,
lid van de jeugdcommissie van de
K.N.V.B., en drs. W. Hazevoet, advi
seur van B. en W. inzake de maat
schappelijke opbouw in Haarlem.
O
