Nieuwe Haarlemsche Courant | 1955 | 19 november 1955 | pagina 3

Voor de woningbouw in
Bloemendaal is 1955 het

jaar van de doorbraak

Metselaar bij Houtbrug:
Onbezoldigd verkeersagent

E

Plaats. Hildebrandt-monument
in Oosterpark te Amsterdam

TAXI 18000

Provincie vindt evenwicht tussen
te aan huizen en behoud
van natuurschoon

behoeftt

E

D

FRANS PIELAGE 70 jaar

1

DOOR EEN ZATERDAGSE BRIL

W

Aanbesteding woningen
in De Glip

H

„Een wilde vogel" van Anouilh
in de Stadsschouwburg

I

Zeer verdienstelijk kerkmusicus

CENTRALE VERWARMING

rtóy

Hommage aan
Bronner

SLEUTEL WEG

DE HAAT VAN DE ARME

ZATERDAG 19 NOVEMBER 1955

PAGINA 3

,rt£
all"

„DE TIJD" DOET STOUTMOEDIG VOORSTEL

Oplossing nadert voor
onhoudbare gevallen*

Nagelaten werk van
Fik Abbing

Kees Verwey opent
expositie met pieus woord
ter herdenking

Nog deze maand
ondershands

EE-KA-JU 2 JAAR

(1ROEN ék Co.

BLOEMENDAAL TEL. 22143

„DE SLEUTELSPECIALIST"

.Bronner onwaardig

H

e»

e#

.,S«'

3^'

1 llllll PU

ven na vijf uur gistermiddag ontstond er een bijna feestelijke ver
keersopstopping rond het kruispunt Grote Houtstraat—Raamvest.
Weliswaar stond er een jeugdig agent opgesteld met een verkeers
bord, maar toen een motorrijder een overtreding beging, verliet de agent
zijn post, om de motorrijder in de Grote Houtstraat langs het trottoir
een berisping te geven. Gelukkig had hij voor hij weg ging zijn ver
keersbord aan alle zijden op rood gezet. Degenen, die wachten moesten,
hadden aanvankelijk nog wel wat belangstelling voor de twistende agent
en de motorrijder, maar aangezien beiden van geen ophouden schenen
te weten, duurde het wachten wat al te lang.

Op een gegeven ogenblik begonnen de autobestuurders op hun claxon
te drukken en de fietsers begonnen te bellen, teneinde de agent aan zijn
feitelijke taak te herinneren. Het mocht evenwel niet baten, want de
agent en de motorrijder bleven bakkeleien. Op zulke ogenblikken komt
de praktische aard van de Hollander boven. Een bouwvakarbeider, die
juist van zijn werk terug kwam, stapte resoluut op het verkeersbord
toe en gooide de kant van de Grote Houtstraat op groen. Juichend zette
de file zich in beweging. Mocht men gedacht hebben, dat dit de agent
naar zijn verkeersbord zou hebben teruggeroepen, dan. was men bedrogen
uitgekomen. De metselaar bleef dus het verkeer regelen.

Alles ging goed, tot er een andere agent langs kwam, die tot zijn
stomme verbazing een burger aan het verkeersbord zag staan. Hij sprong
dus tussen het verkeer en nam het verkeersbord over. Het klinkt sarcas
tisch, maar het is nu eenmaal waar, dat vrijwel onmiddellijk daarop een
auto' een meisje op de fiets aanreed. Gelukkig was de schade niet ern
stig. Er werden inderhaast een paar krijtstrepen op het asfalt getrokken
en het verkeer reed weer verder. Intussen was eindelijk de eigenlijke
verkeersagent ook weer klaar met zijn akkefietje, zodat hij op zijn beurt
het verkeersbord weer kon overnemen. Op dat ogenblik waren er reeds
vier agenten ter plaatse, om het verkeer te regelen.

Na enkele ogenblikken was alles weer normaal. Op de brug speelde
de accordeonist nog altijd „Kiss me, Oh kiss me....'

Het Amsterdamse dagblad „De
Tijd" doet in haar editie van he
den het stoutmoedige voorstel, het
Hildebrand-monument, nu Haarlem
zo lang treuzelt met de aanvaar
ding ervan, dan maar te plaatsen
in Amsterdam bijvoorbeeld in
het Öosterpark. Het blad meent dat
daarin de gerechte straf zou zijn
gelegen voor de kortzichtigheid der
Haarlemmers en dat aldus eer zou
worden gebracht aan prof. Bron
ner, de schepper van het monument
„dat eerder de naam verdient van
Bronner-monument dan van Hilde
brand-monument".

Wij laten hierna enkele uitvoe
rige aanhalingen volgen uit het ar
tikel van „De Tijd".

Wij twijfelen niet aan de goede be
doelingen van de heren studenten,
leden van het dispuut „B.E.E.T.S.",
die deze week naar Haarlem getogen
zijn om de burgemeester toe te spreken,

Advertentie

Wanneer Bloemendaal er in slaagt voor het einde van 1956 het extra
bouwvolume van 100 woningen, waarover wij deze week schreven,
geheel te verbruiken, zullen bijna alle zeer urgente gevallen van
Woningnood in deze gemeente zijn verholpen. Weliswaar staan er daarna,
voorzover men zich tot op heden heeft laten inschrijven, nog 200 gegadigden
op de wachtlijst, maar hun huisvesting is op het ogenblik niet uitgesproken
onhoudbaar. Het vergeleken met andere Nederlandse gemeenten vrij gun
stige aspect van de huisvesting in Bloemendaal is ten dele toe te schrijven
aan de betrekkelijke geslotenheid van deze gemeente ten opzichte van
woningzoekenden uit andere plaatsen, voortkomend uit het feit, dat Bloe
mendaal een woongemeente is en geen industrieën heeft, ten dele ook aan
de royalere houding, die de Provinciale Planologische Dienst de laatste tijd
aan de dag legt, waar het de goedkeuring van bouwterrein betreft. Deze
instantie heeft kennelijk een evenwicht gevonden tussen de behoefte aan

woningen in Bloemendaal en de wenselijkheid om het unieke natuurschoon j den geleidelijk door de regering aan
van deze gemeente zoveel mogelijk te ontzien, waardoor beide factoren tot woningen geholpen. Maar in 1947 be-
l<un recht kunnen komen. Het gebrek aan geschikte bouwterreinen was en I droeg het woningtekort nog altijd 800
ciate0!La]tijd een #root struikelblok, maar de medewerking van de provin- I Auks' Tussen 1945 en 1955 werden in
muleeTdTU? heeft dit 'aar tot het van de doorbraak gemaakt, for- lBloemendaal In het seheel oneeveer
mr. J c C wÏÏ.endaa,se wethouder van sociale zaken en volkshuisvesting

naar het' f.Vaa^S^Vvu^n.6" denkbeeldie knipoogje

De volgende week zal het eerste van
de drie flatgebouwen aan de Domp-
vloedslaan in Overveen worden opge
leverd. Elk gebouw telt 12 woningen,
die gemiddeld een huurprijs moeten
opbrengen van 80.per maand.

plaats, waar nu de rij arbeiderswonin
gen staat aan de Domvloedslaan. Deze
woningen zullen te zijner tijd worden
afgebroken.

Urgentie-programma

ven gunstig als nu het beeld is
van de woningbouw in Bloemen
daal, zo hachelijk leek de toe
stand nog in 1947. Bloemendaal ver
toonde na de oorlog een belangrijke
bevolkingstoename, waardoor een ge
weldig tekort aan woningen was ont
staan. 22 huizen werden in de oorlogs
jaren onbewoonbaar, terwijl de bevol
king met 3400 zielen was toegenomen
tot boven de 20.000. Nadien zijn tal van
gedurende de oorlog geëvacueerden
naar hun eigen woonplaats terugge
keerd en de vele gerepatrieerden wer-

Er zijn dit jaar veel huizen in Bloe
mendaal klaargekomen en vele komen
n°: oor -nir.rt gereed. Zo werden in
de loop van 1955 37 arbeiderswoningen
bet.okx^p ,2 etagewoningen (flat
gebouw Hartenlust), terwijl de volgende
week het eerste van de drie flatgebou
wen aan de Dompvloedslaan wordt op
geleverd. Deze drie gbouwen tellen
tesamen 36 woningen, waarvoor onge
veer 50 gegadigden zijn. De huurprijs
bec!raag'ge- rr> 80 per maand,
tn de vrije sector wordt voorts gewerkt
aan kleine complexen, o.a. aan de
Ernst Casimiilaan en een reeks grote
re woningen op de hoek Jilianalaan-
Learalaan, van welke laatste reeks
dinsdag het hoogste punt werd bereikt
De gr-; een te Blo- endaal heeft daar
naast tot einde 1956 de beschikking
Over een bouwvolume van 100 wonin
gen. Omdat er geen restant mag wor
den overgeheveld naar een volgende
Periode wordt alles op alles gezet om
deze 100 woningen een plaats te ge
ven. Er zijn aanvragen ingediend om
aan de westzijde van de Bovenweg 63
woningen te bouwen, terwijl er daarna
nog een terrein resteert voor ongeveer
30 huizen. Omdat nog niet vaststaat, of
en hoe de nieuwe verbinding tussen
Haarlem en Zandvoort tot stand komt,
is voorlopig ongeveer de helft van de
daarachter gelegen grond geblokkeerd
door de provincie.

Het ligt in de bedoeling om buiten
deze 63 woningen nog de bouw van
een flatgebouw voor werkende vrouwen
te bevorderen. De N.V. Bouwkas Ne
derlandse Gemeenten wil 41 woningen
bouwen i I'S van f 15.000 a f 220.000 en
21 duurdere) en de woningbouwvereni
ging „Aerdenhout" vroeger één ge
heel vormend met de woningbouwver
eniging „Bloemendaal" heeft ver-
tocht om grond voor 20 woningen in
Ufpacht te verkrijgen, welke verzoe
ken de raad donderdag heeft goedge
keurd.

Vervolgens zullen woningen verrijzen
de Noordlaan en omgeving te Bloe-
jhendaal-noord. Donderdag ging de
aad akkoord met de gedachte om het
^schikbaar gekomen terrein uit te ge-
®n ten behoeve van de bouw van 23
o oningen. Wethouder Hijszeler deelde
des ni.ede, dat de onderhandelingen met
,3e stichting „De goede Herder" over
de xLankoop van een stuk terrein aan
de dn°0rdlaan en Duinlustparkweg voor
Zen h W van n°ëmaals ongeveer 20 hui
deze t vredigend verlopen, zodat ook
ben ansactie wel doorgang zal kun-
vinden.

Kwetsbaar

Op, het gebied van de woningbouw
kw 'oemendaa! een bijzonder
alleen m e are gemeente. Immers niet
van een °i?,:en aan de huizen omwille
de omgevin rmon'sche verhouding met
den, ook mo ?peciale eisen gesteld wor-
tigheid terre ™et de grootste omzich-
°P woninaenni uitgezocht worden, waar
breuk te Jr. Kunnen staan, zonder af-
karakter en d" 3an het landschappelijk

woningzoekenden en hebben de redelii-
ke zekerheid, dat voor het einde van
het volgend jaar 90 urgente gevallen
kunnen worden geholpen. In 1956 reste
ren dan nog 200 minder urgente aan
vragen. Op dit ogenblik bedraagt het
totaal nog 350, waaronder 142 jonge ge
zinnen zijn begrepen.

Reserve

e mogelijkheden om na einde 1956
de woningnood verder op te hef
fen zijn voorzover het bouwter
rein betreft zeer gunstig. Wij schreven
reeds, dat aan de Bovenweg, naast de
63 woningen, waarvoor aanvragen zijn
ingediend, nog 130 woningen kunnen ge
bouwd worden. Ten zuiden van de r.-k.
kerk in Vogelenzang liggen nog ettelij
ke hectaren grond, die door de gemeen
te zijn aangekocht voor woningbouw.
Er zal al naar behoefte van worden ge
bruik gemaakt. In Vogelenzang kan
nauwelijks nog van woningnood gespro
ken worden. Enkele huizen wachten
slechts op afbraak.

In Aerdenhout ligt bij de Klaphek
laan nog een terrein, dat geschikt is
voor ongeveer 15 woningen. Tenslotte
biedt de grond aan de Noordlaan bij
Santpoort plaats voor totaal 45 huizen.
De mogelijkheden geven derhalve geen
reden tot ongerustheid.

Het enige plan, dat op het ogenblik
tde vr'J sector op stapel staat, is een
flatgebouw van drie woonlagen met te
zamen ongeveer 20 woningen aan de
Kleverlaan tegenover de melkinrichting
van de firma Houtgraaf. De provincie
heeft verboden huizen te bouwen op de

ongeveer

300 woningen gebouwd, waardoor de
toestand snel verbeterde. Toen de situa
tie wat overzichtelijker werd, besloot
het gemeentebestuur een urgentiepro
gramma op te stellen voor de bouw
van 170 woningen. Dat gebeurde in ja
nuari 1953. Einde 1956 zal dit program
ma hopelijk verwezenlijkt zijn. Van de
170 woningen zijn er op het ogenblik
88 gereed.

Nog altijd worden er in Bloemendaal
vrij veel huizen verkocht. Het vorig
jaar verwisselden 95 leegkomende
woonhuizen van eigenaar, die een ge
middelde prijs van 36.000 opbrach
ten. 50 pet. der kopers was afkomstig
uit de eigen gemeente, de overigen kon
den doorgaans met aanbieding van een
woning elders als ruilobject, een woon
vergunning krijgen.

Uit de bovenstaande gegevens bljjkt
wel, dat Bloemendaal op hef gebied
van de woningbouw allerminst achterop
raakt. Alle mogelijkhede nworden be
nut, moeilijkheden stuk voor stuk uit
de weg geruimd en de enige wens, die
men nog kan uiten, is, dat de ver
schillende woningbouwverenigingen in
Bloemendaal zo rechtvaardig mogelijk
delen in het nog te bouwen woningcon
tingent.

In een gevoelige toespraak, recht uit
het hart en gebaseerd op de persoonlij
ke omgang, herdacht Kees Verwey gis
teravond de in dit jaar overleden schil
der F. H. Abbing, zulks als inleiding
op de tentoonstelling van nagelaten wer
ken van deze schilder in het Huis Van
Looy.

De vriendschap onder kunstenaars,
aldus Verwey, waarover ik de laatste
tijd veel heb nagedacht is zeer ingrij
pend en daardoor ook zeer moeilijk om
dat iedere kunstenaar een muur, een
wering om zich heeft opgetrokken, die
bjj ieder contact voelbaar is en waarop
ieder initiatief eerst stuit. In het ver
band van de Hollandse Aquarellisten-
kring, waar ik Abbing heb leren kennen
is deze moeilijkheid meermalen naar
voren gekomen.

Eens heeft hij mij op een onverwacht
moment gezegd: Ik kom jou opzoeken
en hij heeft woord gehouden. Het merk
waardige in zijn houding is, dat hij als
een lenige jonge hond uit zijn eigen ves
ting wist te springen. Abbing had de
vriiheid zeer lief en wilde al'- s wat hem
knelde verbreken. Ook in zijn werk is
dit duidelijk waarneembaar. In de in
richting van de expositie hebben wij de
verspringingen van monumentale en
vrije kunst bewust gedemonstreerd.

Het is niet toevallig dat hij juist in de
aquarel zijn vrijheid heeft uitgevierd.
Zijn laatste, onvoltooid gebleven, werk
is wel de apotheose van zijn geaardheid,
de synthese van vrijheid en gebonden
heid. Het is het mozaïek-ontwerp voor
de Amsterdamse Bank waaraan ik hem
in zijn ziekte met opmerkelijke kracht
en frisheid heb zien werken. Het heeft
de atmosferische openheid van zijn
landschappen, we hebben Jan Groenen-
stein bereid gevonden het ontwerp uit
te voeren.

We mogen Fik Abbing de kroon die
hem toekomt niet onthouden. Hij be
hoorde tot de elite der Nederlandse
schilders. „Mevrouw Abbing, het was
ons een voorrecht deze expositie te
mogen inrichten zoals het ons een voor
recht was met Fik te hebben mogen
verkeren. Aldus besloot Verwey
zijn spontane toespraak, waarbij naast
de weduwe en de kinderen van Abbing
een grote schare vrienden en de Haar
lemse kunstenaars en kunstvrienden een
aandachtig gehoor vormden.

Tevoren had de schilder Sjoilema de
gemeente Haarlem bedankt voor de ge
boden gelegenheid.

Frans Pielage, algemeen bekend en
geacht kerkmusicus, wordt 21 no
vember a.s. 70 jaar. Niemand uit
de kerkmuziekwereld zal het bevreem
den, dat het kerkkoor „Benedicamus
Domino" van de Sint Antonius-kerk,
waaraan hij tot 1 september j.l. was
verbonden, te samen met een groep
zangers, die bij rouw- en trouwdiensten
op zijn verzoek haar medewerking ver
leende, en met collega's-leden van de
r.-k. Organisten en Directeuren Vereni
ging deze gelegenheid aangrijpen om
Frans Pielage met zijn 70-ste verjaar
dag geluk te wensen en hem alsnog te
huldigen voor zijn langdurige en nauw
gezette werkzaamheid als kerkmusicus.

De jubilaris heeft namelijk geduren
de 50 jaren zijn krachten gegeven aan
het koor van de „Paterskerk". Eerst
als „waarnemer" tijdens het organist
schap van Philip Loots, na het overlij
den van deze eminente en begaafde
organist-componist als assistent-orga
nist en kort na het aftreden van de heer
P. van Kessel als directeur-organist.
Na het bereiken van de 65-jarige, of wel
pensioengerechtigde, leeftijd bleef
Frans Pielage op verzoek de gezongen
diensten inclusief de rouw- en trouw
diensten op de werkdagen verzorgen.
Een werkzaamheid, die wat de bezet
ting van het koor betreft, bijzondere
eisen stelt.

Vijftig jaren als kerkmusicus werk
zaam te zijn geweest, wil zeggen: de
beide, de z.g. oude en nieuwe richting
in de kerkmuziek met de daar tussen
gelegen overgang en de later ontsta
ne, onderling verschillende stromin
gen te hebben medegemaakt en met
tact de gerezen moeilijkheden te heb
ben omzeild.

Frans Pielage, die in zijn jeugd nog
enige tijd muziekles van Philip Loots
had genoten, heeft in die Loots-tijd veel
ondervinding opgedaan. Dit bleek dui
delijk na die tijd uit zijn orgelspelen en
na het aanvaarden van het directeur
schap uit zijn leiding. Hij verzorgde de
Gregoriaanse zang en de meerstemmi
ge muziek op voortreffelijke, echt-ker-
kelijke, wijze. Meermalen werd een mis
van Loots, o.a. de grootse St. Francis-
cus-mis door de K.R.O. uitgezonden.
Daarnevens schonk Pielage aandacht
aan werken van componisten uit de jon
gere generatie. Hij plaatste, om slechts
enkele werken te noemen, Jan Nie-
land's Missa Festiva, Missa Solemnis
en Te Deum laudamus op het repertoi
re. De uitvoeringen van deze werken,
menigmaal met de componist aan het
orgel, werden algemeen hoog geprezen.

Stelde Pielage zich altijd disponibel
om bij ziekte en andere eventualiteiten
voor collega's in te vallen, daarenboven
neemt hij thans op verzoek al enige
tijd, bij gebrek aan voldoende jonge, er
varen krachten, de voornaamste dien
sten in de H. Martinus-kerk te Hillegom
waar. Men ziet, van rust nemen is geen
sprake. De ingewijden zullen zich hier
over niet verbazen, gezien Pielage's

grote vitaliteit en werklust, bovenal zijn
liefde voor de kerkmuziek.

Wij hebben ons bepaald tot Piela
ge's werk op kerkmuzikaal terrein.
Wellicht zouden andere personen de
loftrompet willen steken over zijn
werkzaamheid op dat van de politiek.
Weer anderen zouden wellicht willen
spreken over zijn optreden in een ge
waad, gelijkend op dat van een bis
schop vooral op dat van de bis
schop van Mira.

Op dinsdag a.s. op de feestdag van de
H. Cecilia, patrones van kerkmusici en
koorzangers, zal te 9.30 uur in de St.
Antoniuskerk tot intentie van de jubila
ris een plechtige H. Mis worden opgedra
gen. Na de Mis wordt in de pastorie ge
legenheid gegeven de jubilaris te com
plimenteren.

Zoals u zult bemerken heeft deze
plechtigheid plaats één dag na de
verjaardag. Frans Pielage is name
lijk op 21 november afwezig! O. K.

in Blopmoüj schat aan natuurschoon
maakte hT t? Deze laatste factor
Dienst biiznna r0vin(Liale plan°logische
goedkeurt r ®chr.lel waar het de
houw het„!n.f terreinen voor woning
net veranHo Zoal® gezegd is dit nu aan
directeur- 5' wethouder en de
Vestineshuran 1 Bloeme"daalse Huis
zien hein uda heer N. Kraetzer,
tischo toekor"st vol optimis-
kenen erTrTw^" teSemoet. Zij re-
Rfsluiten w 'iaar 55 te kunnen
en met een totaal aantal van 320

Wanneer de raad van Heemstede met
het voorstel van B. en W. akkoord kan
saan zal binnenkort tot onderhandse
aanbesteding van de 114 woningen ten
oosten van de Glipperweg in het zo
genaamde uitbreidingsplan De Glip
worden overgegaan. Zoals wp reeds
eerder bericht hebben ziet de wethou
der van Openbare Werken en Volks
huisvesting slechts in een onderhand
se aanbesteding de mogelijkheid om op
korte termijn met de bouw van de be
trokken woningen te beginnen. Het is
namelijk de bedoeling, dat in begin
1957 de eerste woningen betrokken kun
nen worden.

De r.-k. Judo vereniging Ee-ka-ju
(eerste katholieke judovereniging) viert
op 20 november haar twee-jarig bestaan
met een demonstratie-middag. Deze uit
voering, die wordt gehouden voor de
ouders van de meer dan 50 leden der
vereniging, vindt plaats in de gymnas
tiekzaal van de St. Petrus Canisius-
school, Timorstraat 17 te Haarlem.

Advertentie

oensdag was het groot feest
ter redactie. Niet vanwege
de komst van Sint Nico-
laas alleen, maar evenzeer vanwe
ge de Haarlemse gemeentebegro
ting, die met twee lijvige-in oranje
omslagen gehulde boekdelen 'ons
werd bezorgd. Ik kan moeilijk ver
band leggen tussen de .begroting
en Sinterklaas, tenzij dat van het
gebruikelijk tekort, dat beide ver
gezeld. Maar daar blijft het ook bij
want de pepernoten van de Sint
kunnen toch moeilijk vergeleken
worden met de gepeperde noten,
die maar al te vaak uit de begro
ting vallen.

Nu ben ik een gelukkig man; ik
heb vrijwel niets te maken met de
indrukwekkende cijfers, die keu
rig in slagorde staan opgesteld in

ie grote boeken. Ak kijk hoogstens
even na, of die bepaalde referen
daris nog steeds op hetzelfde sa
laris staatof de een of andere
directeur van een gemeentelijke
dienst al aan zijn maximum is.

Voor het overige gun ik graag
onze expert de begrotingskluif en
wacht ik rustig het resultaat af
van zijn smaak, die in de kranten
kolommen geïllustreerd wordt.

Dat is woensdag dan gebeurd en
met vette, van drukinkt druipende
koppen heeft hij u en mij duidelijk
gemaakt, dat wij in Haarlem bij
na een tekort hebben van twee mil
joen gulden.

Ik weet niet, hoe het u vergaan
is, maar ik ben door dat kapitale
tekort helemaal niet geschokt ge
worden; ik heb heel rustig gesla
pen en d£ andere dag ben ik zon
der stoornissen aan het werk ge
gaan.

Niemand schijnt zich ongerust
te maken, zelfs de ethouder van
financiën niet, die deze week na
al dat gecijfer maar eens vrij-af
heeft genomen. En er is ook nie
mand, die met het voorstel komt:
„Laten we in Haarlem per ziel nu
twaalf gulden schokken, dan zijn
we uit de narigheid".

Waarom doen we het (gelukkig)

niet? Omdat niemand enige na
righeid in dat tekort ziet.

Wij leven in een welvarende stad
de Sint heeft dat woensdag nog
getuigd - en wie wel vaart bij een
tekort is een gelukkig mens. Daar
houden wij het op en van de twaalf
gulden, die wij ieder, door niet bij
tepassen, nu verdiend hebben, kan
wellicht een deel voor de stille ar
men afgezonderd worden. Want
die mensen moeten van een eeuwig
durend tekort leven. En geloof me
dat is bepaald begrotelijk.

ildebrand is mij deze weel
meer dan eens tot gezel
schap geweest. De zwoegen
de banketbakkers achter (of voor)
hun wens deden mij aan het kos
telijke Verguld-partijtje denken
en een wandeling in Den Hout
heeft mij Robertus Nurks in her
innering gebracht. Ik was blij hem
niet te ontmoeten en ik heb geno
ten van het prachtige najaar, dat
voor mij nergens mooier dan in
Den Hout zich ontplooit. Een dro
merige zon kleurt het leven tot
een gelukkige mystiek en de mu-

ziek van een herfstwind heeft ver
rassende akkoorden.

Ik heb er rustig gewandeld, ik
heb dien onvergankelijke sfeer ge
proefd, waarin Hildebrand, zelfs
in het bijzijn van zijn nurkse neef,
de natuurlijke vreugde vindt van
zijn wondere stad en lange tijd
heb ik staan kijken in de doorkijk
naar de Kleine Hout, waar ooit
het monument van de Camera-fi
guren zou moeten worden opge
richt.

Ooit is daartoe ook beslist, toen
er alleen maar Haarlemmers in
Haarlem woonden; in het begin
'er dertiger jaren, toen de stad
niet welvarend heette. Intussen is
het monument een plaag geworden,
die wij 'och met plezier over ons
afbidden. Maar dat gebed wordt
zelfs niet verhoord.

Als ik het ngzamerhand goed
ga begrijpen, komt het monument
nimmer in Den Hout, nu B. en W.
de reeds lang gekozen plek hebben
afgewezen.

Het gevaar is niet denkbeeldig,
dat Hildebrand de algemene opi
nie tegen zich gaat krijgen en dat
Haarlem een kleine Argentinië zal
worden, waarin Hildebrand en zijn
Camera-paladijnen de rug wordt
toegekeerd met het gevolg, dat -
evenals die Italiaanse beeldhouwer
met zijn Eva Perón-monument -
orof. Bronner met zijn monument
blijft zitten.

Misschien ben ik toch nog te wei
nig Haarlemmer om die jarenlan
ge marteling te begrijpen. Ik vind
het in ieder geval een .trieste af
faire, die niet te lang meer mag
duren.

Kom, gemeenteraad van Haar
lem, leg die honderdduizend gul
den voor de plaatsing van het mo
nument nu maar op tafel en houd
u bij uw woord van 1933.

Is één ton nu wer
kelijk zo monumen
taal voor een wel
varende stad?

Advertentie

LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493

hem te verzoeken het monument van
prof. Jan Bronner, het z.g. „Hilde
brandt-monument" alstoch op de be
stemde plaats in de Haarlemmerhout
te doen plaatsen, om daarna een mop
klei, waarin enkele misvormingen wa
ren aangebracht, op een piëdestal te
onthullen, als symbool van de toekom
stige onthulling van het levenswerk
van de oud-hoogleraar in de beeld
houwkunst. Burgervader Cremers mo
ge dan een reünist zijn van genoemd dis
puut, maar dat neemt niet weg, dat de
zaak wel al te bar wordt. Wanneer
men flauwe grappen moet gaan uitha
len om een met de grootste zorg en
nauwgezetheid uitgevoerd beeldhouw
werk in de belangstelling te brengen,
dan blijkt dat het gehele college van
hooggeachte bestuurderen van de stad
Haarlem, dit monument niet waardig
is. Wij doen daarom het volgende voor
stel aan gemeenteraad en college van
B. en W. te Amsterdam: Offreer het
Oosterpark in de hoofdstad voor plaat
sing van het monument aan het eer
biedwaardige Hi'ldebrandt-comité en
verander de naam van het park In Ni-
colaas Beets-park.

Hildebrandt moge geen Amsterdamse
figuur zijn en Nicolaas Beets moge voor
zover ons bekend is rooit in Amsterdam
gewoond hebben, maar prof. Jan Bron
ner heeft dat zeker. De plaatsing in het
Oosterpark zou dan ook op de eerste
plaats een hommage aan Bronner zijn,
een eerbetoon aan de man, die dertig
jaar de leider was van de beeldhouw-
afdeling der Rijksakademie en grote
betekenis heeft gehad in de recente
ontwikkeling der beeldhouwkunst in
Nederland.

Uit het artikel nemen wij nog het
volgende over:

De huidige toestand is de beeld
houwkunst, maar vooral Bronner
onwaardig. Zelden heeft een monu
ment zo het uitgesproken karakter
van een beeldhouwer tot expressie
gebracht als juist dit. Men kan daar
om meer spreken van het Bronner-
monument, dan van het Hildebrandt-
monument. Bij de laatste expositie op
Sonsbeek, waar het gehele monument
stond opgesteld, verzuchtte Bronner
nog: „Het staat hier mooi, ze moesten
het er maar laten, dan waren we
eindelijk van alle geharrewar af".
Betreedt men het Oosterpark vanaf
de Linnaeusstraat, dan ziet men achter
de grote vijver, waar zwanen statig
ronddrijven en meeuwen klapwiekend
opvliegen, een groot grasgazon liggen,
dat een weinig glooiend oploopt. Het
is omzoomd door wilgen en hoge beu
ken. Welnu een mooiere plek voor een
monument als dit is bijna niet denk
baar. De sfeer van deze plaats is uniek
en voor beschadigingen van de beelden
groep behoeft men er niet te vrezen.

Waar men in Haarlem schoorvoetend,
saboterend en zwartkijkerig de schone
Hout voor Bronners werk tracht te
vrijwaren, zou hier het beeldhouwwerk
juichend worden binnengehaald.

Wij hopen, dat de magistraten van
Amsterdam in bovenstaande regelen
aanleiding vinden, om in onderhan
deling met het, Hildebrandt-comité te
treden. Of moet de beeldhouw er
3ronner eerst gestorven zijn vóór
men hem eer wenst te bewijzen? Of
moet hij nog ernstiger belachelijk ge
maakt worden door studenten in
zwarte frakken en moppen klei, of
moeten de leerlingen van Bronner
(er zijn vele respectabele beeldhou
wers van middelbare leeftijd onder)
met spandoeken gaan optrekken?
„De Tijd" eindigt het artikel met een
beschouwing over „Nurks", de meest
onaangename Amsterdammer en „Een
onaangenaam mens in de Haarlemmer
Hout" en besluit:

Zo zullen dan hopelijk de Haarlem
mers in de toekomst met de eerste
trein naar Amsterdam kunnen komen
op zondag en met de laatste terug gaan,
om te wandelen in het Nicolaas Beets-
park, om het monument te bezien, dat
door eigen kortzichtigheid ontging aan
de Hout. Zij zullen niet zijn met slik
natte fijngekrulde bakkebaarden, maar
zij zullen een krans kunnen leggen bij
Nurks, die volmaakt onaangename Amï
sterdammer.

M.

n „Een wilde vogel", gisterenavond
door de Toneelgroep „Theater" in
de Stadsschouwburg te Haarlem
gespeeld, tekent Jean Anouilh schril en
onbarmhartig de haat, welke de armoe
de aan de mens meegeeft. Niet zozeer
de haat tegen het zorgloze en strijdloze
leventje van de rijke, maar de haat
vooral tegen de modder, de gemeen
heid en de weerzinwekkende vuiligheid,
waarin de mens door de armoede ge
bracht kan worden. Bij gevoelige na
turen, die niet kunnen vergeten dat de
armoede het lichaam onder de luizen
brengt en de ziel tot ontstellend mo
reel verval, verscherpt de haat tot
voor het leven en het geluk aan de zijde
van iemand, die de verstikkende in
vloed van de armoede niet heeft ge
kend. Thérèse, de wilde vogel, wil en
durft dan ook niet de liefde accepteren
van de rijke jongeman, die nooit strijd
heeft gekend en het geluk altijd zonder
banale bijsmaak heeft geproefd en
het tekent de prestatie van de jonge
Mia Goossen, dat zij ons haar houding
tegenover de jongeman, de motieven
van haar vlucht heeft duidelijk ge
maakt. De kwellende herinneringen
aan haar jeugd, haar walging tegen
haar omgeving, zelfs tegen het gedrag
van haar ouders, kon zij niet in alle
schrijnende hevigheid op ons over
brengen; haar spel, gekenmerkt door
studieuze toewijding, met bewogen
soms felle accenten, gaf ons echter een
indruk van Anouilh's leidende gedachte
en dat is voor de jeugdige toneelspeel
ster een opmerkelijk resultaat.

Er waren verschillende, in details
zuiver afgewerkte rollen, die een pak
kende schakering gaven aan de ontstel
lende miskenning van menselijke eigen
waarde, waartoe de armoede en de
maatschappelijke mislukking voeren
kan. Geen verheffende karakters, in
hun bereidheid om alles te offeren aan
de kans op een goed leventje in scherpe
banaliteit getekend door Fientje Berg-
hegge, Diny Sprock, Ad. Noyons als de
geslagen, mislukte pianist en vooral
door Hans Tiemeyer als de vader, tege
lijk verfoeilijk en belachelijk, die pre
cies alle gevoel van eigenwaarde heeft
verloren. Frans v. d. Lingen was voor
al de superieure figuur, de rijke gast
heer, maar in het tweede bedrijf voor
al boeide hij door zijn hulpeloos gebrek
aan begrip, waarom zijn rijkdom tus
sen he^ geluk van hem en Thérèse
moest staan, In het eerste bedrijf
waarin de regie van Elise Hoomans
goed de sfeer had getroffen, liep Jan
Verhoeven vakkundig als kellner heen
en weer; Hetty Beck aanvaardde men
natuurlijk weer zonder meer door de

trefzekere gemakkelijkheid van op.
den; Jacq. Snoek maakte iets zee
goeds en treffends van de moeilijke ro
van Hartman, de begrijpende geest, die-
even een suggestie geeft van zijn eigen
hunkering naar geluk.

Jean Anouilh, cynisch en onbarmhar
tig duidelijk als steeds, heeft in „Een
wdde vogel" meer gepraat nodig ge
had dan in zijn ander werk, vooral in
het tweede bedrijf, waar hij de goed
kope tegenstellingen te lang uitspint.
Maar ook gelijk steeds voelt men in het
stuk de deernis over verbijsterend ver
val over de onmacht van de mens om
mislukking, jeugd en omstandigheden
te overwinnen en zich dankbaar open
te stellen voor waarachtig, simpel ge
luk. In zijn meedogenloze scherpte is het
moreel en maatschappelijk verval toch
deerniswekkend; 't bovenstaande maakt
echter duidelijk genoeg, dat er onder
scheidingsvermogen nodig is om de
grond voor deze deernis te ontdekken.
Een onderscheidingsvermogen, dat dé
jeugd mist.

Advertentie

De nieuwe
PASTOE

meubelcatalogus
is uit!

Na overschrijving van f 2.-

op giro 51638 en bij
vermelding van letter x

op het girostrookje, sturen
wij U gaarne deze geheel

nieuwe Pastoe catalogus,
welke o.m. een volledige

beschrijving geeft van
de volkomen nieuwe
samenvoegbare meubelen.

U.M.S.
Rotsoord 1 Utrecht.