Speciale busdiensten der bedrijven halen
hun arbeiders van heinde en ver
Gravin Elisabeth - 400jaar dood-
breekt haar been
Mijnen: 170 bussen, 12.000 personen
25.000 kilometer
TABAKSVERSLAVING
H
I
Voor de Vierde Vrijheid
I
Massale volksverhuizing elke dag
opnieuw in Nederland
Foucaultslinger geplaatst
Verste afstand:
85 kilometer
Geen terugkeer tot
oude regeling
\V. A. Grollenberg
j Is ge er vroeg genoeg voor zoudt opstaan en
als ge er ook in de namiddaguren enige
tijd voor zoudt uittrekken, zoudt ge elke
a9 in ons land, van noord tot zuid, van oost tot
Uest, een gigantische volksverhuizing kunnen
^Qarnemen van vele honderdduizenden, die per
rein, bus of eigen vervoermiddel naar en van hun
üerk trekken. Allereerst de forens natuurlijk, van
°udsher al; verder de talloos velen, die in de vol
gepropte treinen soms tachtig kilometer moeten
leg gen om op de plaats van hun werk te komen.
Dan de jakkeraars op fiets of bromfiets, scherp
turend in de mist, die voor dertig, veertig kilo-
gieter niet opzij gaan. En tenslotte het leger dat,
meestal slapend, in bussen, speciaal gecharterd
(foor de bedrijven waar zij werken, wordt ver
boerd, soms tot vijfentachtig kilometer heen en
^ifentachtig kilometer terug. Dit busvervoer,
r"Xa-'it de officiële lijndieristen, heeft een enorme
mvang aangenomen. Vóór de oorlog reeds waren
er verscheidene grote bedrijven, die niet genoeg
arbeidskrachten in de plaats van vestiging of de
directe omgeving konden vinden, en eigen bussen
kodden lopen, - na de oorlog, en vooral sinds de
industrialisatie op volle toeren is gekomen, moet
men van heinde en verre de werkkrachten
laten komen.
Mocht ge eens matineus zijn en in de nacht om
ongeveer vijf uur tussen Roermond en Venlo
rijden, ge zoudt langs de weg troepjes mijnwer
kers vinden, wachtend op de bus voor de mijn.
Zo zoudt ge in de Brabantse zuidwesthoek even
eens stampvoetende arbeiders voor Rotterdam
kunnen aantreffen, jongelui ergens tussen Enk
huizen en Medemblik voor de Zaanse levensmid
delenindustrieën, verweerde mannen bij Fijnaart
voor Vlaardingen, Den Hélder voor Veisen, diep in
de Betuwe voor Arnhem. Niet alleen de grootste be
drijven, de Staatsmijnen, Philips, Wilton-Fijenoord,
de A.K.U., die in Twenthe, hebben véle tientallen
bussen langs de weg lopen, speciaal bestemd voor
het vervoer van het personeel, ook véle kleinere
ondernemingen hebben verscheidene bussen in
dienstbestemd voor dit vervoer. Een volksver
huizing, waarvan de meesten geen weet hebben.
Veroorzaakt niet alleen doordat men in de plaats
waar men werkt slechts zeer moeilijk een woning
kan krijgen, voorts niet alleen door de gewéldige in
dustriële expansie van de laatste jaren, maar ook
voortgékomhn uit het verlangen van de arbeiders
in hun landelijke omgeving te blijven wonen,
liever dan de volksopeenhoping in de industriële
agglomeraties te versterken. Zij hebben er graag
een of anderhalf uur, 's morgens zowel als
}s avonds, in de bus voor over om bij thuiskomst
in het vertrouwde, dorpse milieu terug te keren,
met de mogelijkheid van tuinieren, kippenfokke-
rijtje, of alleen maar een praatje in het dorpscafé
of op de brink.
Onthulling uitgesteld
v^ebren J?ebfclen ®en bezettingsgraad
D? *s h0°S. men in aan-
Een volgroeide, evenwichtige persoonlijkheid
zal niet gemakkelijk verslaafd raken aan
roken, snoep of drank
Kinderbijslag
Handel in blanke slavinnen
Tien arrestaties op
Aruba
ZATERDAG 10 DECEMBER 1955 PAGINA 5
De zuidwesthoek van Brabant heeft
een* dergelijk groot arbeidspotentieel,
dat er van Rotterdam uit als het ware
een slag om de arbeiders aldaar is ont
brand. Vooral de Rotterdamse overslag
bedrijven gebruiken het aanbod van on
geschoolden graag. Verscheidene bus-
ondernemers, die wii om inlichtingen
vroegen, rijden met dertig bussen naar
het industriële gebied van de Maasstad.
Het merendeel van de arbeiders komt
uit Etten-Leur en St.-Willebrord. On
derweg worden die van de noordwest
hoek, Fijnaart en Steenbergen, en ook
van de Zuidhollandse eilanden opgepikt.
Zeker een drieduizend man rijdt dage
lijks een 50 a 60 km heen en terug naar
Rotterdam, Vlaardingen, Pernis en zelfs
naar Delft. Als er veel werk is in de
landbouw vermindert dit aantal aan
stonds, maar een groot deel blijft toch
aan het werk voornamelijk in de Rotter
damse haven.
Ev.en een willekeurige greep uit een
der grote Rotterdamse bedrijven: Wilton-
Fijenoord. De arbeiders van dit bedrijf
komen voor een groot deel uit Capelle
aan den IJssel, van slechts 20 km afstand
dus. Voor dit vervoer van ongeveer elf
honderd personen rijden dagelijks 25
bussen een 600 a 700 km, kosten ruim
drie ton per jaar.
Waar men ook informeert, overal hoort
men van de moeilijkheid, arbeiders aan
te trekken, en van de noodzaak, speciale
bussen voor hen te laten rijden. De slag
om de plattelandsbewoner voor wie er
werk is in de grote industriële bedrij
ven, neemt, hoewel geruisloos, in alle
hevigheid toe. Een koekfabriek in Zaan
dam haalt met drie bussen haar arbei
ders van 60 km ver, een beperkt bedrijf
in Alkmaar haalt elke dag per bus hon
derd man, een industrie in Nijmegen
rijdt met bussen Brabants oosthoek in.
Er zijn maar weinig bedrijven, wél die
in het noorden van het land, die niet ge
noodzaakt zijn, mee te doen aan dit spe
ciale busvervoer.
(Van onze speciale verslaggever)
Op de dag en het uur, waarop het
vierhonderd jaar geleden was, dat Eli
sabeth, gravin van Hoogstraten en Cu-
lemborg, zittend in haar stoel op het
kasteel te Culemborg, op tachtigjarige
leeftijd overleed, was vrijdagmiddag in
het nieuwe bejaardencentrum „Elisabeth-
Hof" te Culemborg een aantal genodig
den bijeen voor een plechtigheid, die
geen doorgang vond, omdat de gravin
haar been gebroken had. De commis
saris van de Koningin in Gelderland,
jhr. dr. C. G. C. Quarles van Ufford,
verscheen niet, omdat het standbeeld
van de gravin afwezig was. Beeldhou
wer Mari Andriessen was er wel, maar
het beeld was in het atelier gebleven.
Klaar voor het vervoer, viel het beeld
om en brak een stenen been. Bur
gemeester K. van Koningsbruggen vol
stond toen met het onthullen van een
gipsmodel op halve grootte. Vermoede
lijk zal Andriessen nu een geheel nieuw
beeld maken, mogelijk van brons, dat
over enige maanden door het gemeen
tebestuur aan het college van protec
toren van het Elisabeth weeshuis zal
worden overgedragen.
Het was een zinvolle gedachte, gravin
Elisabeth te herdenken, want na vier-
Staatsmijnen hebben wel het meest
•K^ntische busnet in ons land. Dagelijks
«tt.*r 17» bussen op de weg, <he one
zen h<*n en terug maken, twaalfduu
kiln^. Personen vervoeren en die ~5.U0W
Vó6 er onder hun wielen wegdraaien,
s,. de oorlog ging de verste rit tot
tj Pnen en Roermond, ongeveer veer-
jrjf kilometer van de mijn Maurits af.
teerden toen reeds zevenduizend mijn
de s verv°erd. Sinds het einde van
Vo-j0r'°8' is men de kompels van steeds
da der gaan halen. Niet verder echter
ihu onSeveer 85 km van het werk. Wat
jhjï°udt, dat het busnet van de Staats-
e Jden een gebied bestrijkt van Tegelen
Blitterswijk,
v®eze naar
„®fpelt en Overpelt.
via Venray, Deurne,
Budel en, in België, tot
dat ertien uren-grens. Dat wil zeggen,
dn aien het sociaal onverantwoord acht
arbeiders langer dan dertien uur
ritereen van huis te doen zijn.
2r, zijn sPeciale mijnwerkersdorpen
dn reVVar} de miJnen, ver ook van
«e mogelijkheid van massificatie. Echt
omgeving bijvoorbeeld telt niet min
der dan duizend mijnwerkers onder de
ierduizend mannelijke ingezetenen bo-
meen zekere leeftijd. Uit Thorn kwa-
than Vr°eger twaalf man voor de mijn,
miin« bi->na iedereen; het dorp is een
kent HkersdorP geworden, maar het
enveert? édelen daarvan niet. Twee
de n/r Procent van het personeel van
een,I,f"nts wordt per bus aangevoerd,
restT Percentage komt per fiets, de
hu "\v°et. De mijnen hebben een grote
enriovf- rneming gesticht, waarin drie-
N v I'S ondernemingen deelnemen: de
Vopri E'V- (Verenigd Arbeiders Ver-
O0 t.ntalo lrncfnn VioHrnf DGT
^ten
gaat niet verder dan de
vier
totale kosten bedragen per
a-u0.miljoen gulden, waarvan de
twint- rs acbt ton betalen, gemiddeld
hleei- pro.cent dus. Er is een min of
liju mgenieus stelsel voor de gedeelte-
Eecr, etalin§ ingevoerd, waardoor er
<3ie bestaat, dat de arbeiders,
sen u V de mijn wonen, van de bus-
hoDo ^1-11 maken. De in verhouding
Ziin schrikt hen wel af. De bussen
Jonenden.6 6erSte plaats voor de vér"
hachttïwB t at het vervoer v°or de
dat l ?ng ,met 20 intensief is als
deLn°7 *7 dagploeg- De arbeiders? Ook
busvon van, ver gekomen zijn over't
is Zt vPeA.,zeer te spreken. Het vervoer
tJ e 1' comfortabel; er wordt veel
geslapen, ook wel gekaart en na het be
ëindigen van de werktijd weten zij in de
«ortst mogelijke tijd thuis te zijn.
Het gebied, van waar de industriestad
Eindhoven haar personeel haalt, bestrijkt
voor een deel dat, van waar de mijnen
hun mensen halen. De grens is ongeveer
Maaseyk, Venlo, Mill, Den Bosch, en,
zuidelijk, Diest achter Turnhout. De
verst wonenden van de zesduizend man,
je dag in dag uit per bus gehaald wor-
n, zitten ruim anderhalf uur in de bus.
busse1nnopVT^ Emdhoven dagelijks 126
veI0t. p9hpin„hadden enkele bedrij-
eigen"busdienstet?amUUrlijk allereerst
maar dat laar hebben
drijven aldaar gevestigd hadden tot voor
kort verscheidene bussen lopen. Sinds
kort is daar het arbeidersvervoer, op
voorbeeld van Eindhoven, centraal ge
organiseerd. Van ervaring kan men hier
nog niet spreken, gedetailleerde gege
vens heeft men nog niet. Intussen spreekt
de noodzaak van een bundeling van
krachten en ondernemingen genoeg om
het belang van dit vervoer voor de be
drijven te karakteriseren.
Voor Gelderland hebben wij enkele
veelzeggende gegevens van de A. K. U.
verscheidene vervoêrsondprni331 bebben
overkoepelende busondernpm .min§ei?.e™
de N,V. Vipré <N.V,X^'
dustrieel personeel in het rayon Eind
hoven), waarvan de oud-chef van het
vervoer van Philips, de heer p. Dekker
directeur is. Men zette er van de aan
vang alles op alles op, het vervoer zo
economisch mogelijk te doen geschieden.
Het eerste jaar werd een half miljoen
bezuinigd! De bezettingsgraad van de
bussen is 96. De kosten per man per kilo
meter in 1954; 1.07 cent. Dit moet zeer
laag zijn.
De toename van 4.400 personen in 126
bussen en 10.000 km per dag in 1948 tot
de 6000 personen van thans in hetzelfde
aantal bussen met 12.000 km per dag zou
tekenend kunnen zijn voor de groei van
de bedrijven. Echter, tot 1954 ging het
vervoer snel achteruit. Het totaal
I januari van dat jaar 61 bussen met 2800
personen. Oorzaak: steeds meer arbei
ders in de bedrijven waren in de omge
ving van de lichtstad komen wonen.
Sinds 1954 is het vervoer intussen ver
dubbeld als gevolg van het feit, dat men
zich door de grotere industriële bedrij
vigheid - denk o.a. aan D.A.F. - genood
zaakt zag, meer arbeiders uit de verre
omtrek te halen.
Aanvullende taxidienst
De Vipré rijdt voor Philips (twee
derde, van het totale Eindhovense ver
voer) de D.A.F.Karei I, Aïda en
nog een twintigtal andere bedrijven.
De zaak is goed georganiseerd. Men
heeft, evenals bij de mijnen, hier en
daar overstapplaatsen, waar diverse
lijnen elkaar kruisen, er zijn contro
leurs en controleuses op iedere bus. Er
is een boete- en premiestelsel. Zelfs
heeft men hier en daar een taxidienst,
waar een klein aantal arbeiders niet
langs een route van een bus woont, en
waar de acht a tien kilometer per taxi
naar een centraal punt goedkoper zijn
dan dezelfde afstand als omweg per
bus.
Twenthe met zijn groot industrieel
apparaat hebben wij op het stuk van de
busdiensten voor het personeel niet voor
u kunnen uitkammen. Vele van de be-
Minister mr. J. M. A. H. Luns (rechts) staat hier in het gebouw van de Ver
enigde Naties in New York samen met de algemeen secretaris van de Ver
enigde Naties, Dag Hammarskjöld, bij de Foucaultslinger, die in de lobby
van de zaal voor de algemene vergadering is geplaatst als gift van Nederland.
medi
(Van onze
medische medewerker)
et roken wordt wel
beschouwd als de
meest verbreide
verslaving die de mens
heid heeft gekend. Het
wonderlijke is echter dat
de nicotinist zijn ver
slaafd zijn zelden zal
erkennen, integendeel de
vergelijking met morfi-
nisten, alcoholisten, spe
lers en dergelljken is
in staat zijn hartgrondi
ge boosheid op te wek-
zich lichamelijk zelfs beter gaan voe
len. Geestelijk zal hij de eerste weken
en maanden een harde dobber hebben
en zware strijd met zichzelf moeten
voeren, want de tabaksverslaving ligt
uitsluitend in de geestelijke sfeer en
moet daar uitgevochten worden.
In de moeilijke, onrustige tijd waar
in wij leven neemt het aantal oneven
wichtige, niet volgroeide, persoonlijk
heden sterk toe. Hierin moeten wij
rokers neemt helaas nog steeds toe;
begrijpelijk, de oorzaken doen zich
onverminderd gelden. Gelukkig is er
echter ook een voorlopig nog klein
aantal mensen dat zich gaat afvra
gen of de verslaving aan het roken
wel menswaardig is.
Richtlijnen zijn moeilijk te geven
omdat vooral het karakter van de per
soon in kwestie, maar ook de omstan
digheden waaronder hij leeft en werkt
van grote invloed zijn. Een voorbeeld:
bij het zaken doen pleegt men elkaar
de ene sigaret na de andere aan te
bieden, meestal durft men niet te wei
geren. Ten onrechte, ik ken een zaken-
ken «e ooosneia op te wex-
onschulrii<?nrechte' want roken is niet
nni,g.en de tabaksverslaving is
rakter enSZins EeTrTcrheVên^-
hlen® h^dl" dagel^s om ons
men in die uitgaf voor wat
men m die dagen voor tabak hield,
dan voor de noodzakelijke levensbe
hoeften. Niet voor niets snnf ,™i
dat de tabaksstandaard de gouden
standaard in die dagen had vervan
gen.
In dit verband denk ik ook aan de
eigenaardige tegenstrijdigheid, die te
vinden is in het feit dat me'n ener
zijds miljoenen uitgeeft aan de kanker
bestrijding, maar inzake longkanker
zichzelf bedriegt en aan de meest doel
treffende methode (het voorkómen)
veel te weinig aandacht besteedt.
Vroeger kwam bij arbeiders in anili-
nefabrieken veelvuldig kanker van de
urineblaas voor. Tegenwoordig niet
meer, dank zij de terecht genomen
preventieve maatregelen. Geen mens
zal zich hiertegen verzet hebben, de
arbeiders het minst. En wat zien wij
bij roken en longkanker?
De ta.baksverslaving is niet geheel
van dezelfde aard als alcoholisme en
morfinisme. Als een morfinist plot
seling geen morfine meer krijgt,
ontstaan zogenaamde abstinentie-
(onthoudings) verschijnselen: de pa
tiënt wordt lichamelijk ziek. Onthou
ding van nicotine geeft daarentegen
geen lichamelijke klachten. Als de
nog aanwezige nicotine na enige da
gen is uitgewerkt, zal de ex-roker
tenslotte de oorzaak zoeken van het
onmatig toenemen van het roken.
Zware rokers zien wij vooral bij ner
veuze, onevenwichtige personen,
waarmee vooral niet wordt gezegd
dat elke zware roker onevenwichtig is!
Niet meer in staat zijnde de grote
en kleine levensproblemen het hoofd
te bieden, gaan zeer velen, na gefaald
te hebben, zich tevreden stellen met
(of vluchten in) de surrogaatbevre
diging van het roken. De levenspro
blemen blijven echter onopgelost.
Een volgroeide, evenwichtige, per
soonlijkheid zal niet gemakkelijk ver
slaafd raken aan roken, snoep of
drank. Ja waarde lezer, in de volks
wijsheid dat iemand die niet rookt wel
zal snoepen, zit veel waars. Natuur
lijk moeten wij dergelijke „wijsheden"
met begrip hanteren en niet als abso
luut laten gelden.
De verveling speelt zeker ook een
rol. De mens krijgt steeds meer vrije
tijd maar is niet in staat om deze
altijd op nuttige wijze te besteden. Er
worden heel wat rokertjes opgestoken
uit verveling.
n hoeverre is het nu mogelijk voor
een verslaafd roken om van zijn
slechte gewoonte af te komen? De
praktijk leert dat zulks erg moeilijk,
maar mogelijk is. Het aantal ketting-
man die op een gegeven moment het
besluit nam geen enkele sigaret meer
te accepteren. Hij heeft dit volge
houden en voelt er zich wel bij, zijn
zaken gaan er niet minder om. Hij
rookt nu eigenlijk alleen nog des
avonds; na het eten geniet hij intens
van zijn sigaar. Een dergelijke radi
cale methode heeft soms succes, maar
stelt hoge eisen aan de wilskracht.
Men kan ook proberen geleidelijk min
der te gaan roken, een hulpmiddel
hierbij is misschien zich elke keer voor
het opsteken af te vragen of het niet
even uitgesteld kan worden. Verloof
de echtgenolo)t(e) of andere ver
trouwden uit eigen kring kunnen hier
bij waardevolle steun verlenen. Als dit
lukt zal men ervaren dat de tussen
pozen steeds groter kunnen worden en
kan het ook zover komen dat men al
leen rookt om er van te genieten.
Elkeen die het wil proberen, moet
voor zich zelf uitmaken, eventueel met
advies van anderen, welke methode
voor hem of haar het meest geschikt
is. Hoe men het ook probeert, het
zal altijd strijd kosten; voortdurende
strijd is echter zeer menselijk en be
paaldelijk niet vernederend. De mens
heeft op velerlei gebied te strijden,
wel in de eerste plaats tegen zich
zelf. st
honderd jaar leeft deze vrome vrouwe
nog voort in haar talrijke goede wer
ken, o.a. de weeshuizen te Hoogstraten
(B.) en Culemborg, die uit haar nage
laten vermogen werden gebouwd. Nu
het historische weeshuis te Culemborg
niet langer in een behoefte voorziet,
hebben de protectoren een deel van het
kapitaal besteed aan de bouw van een
prachtig bejaardencentrum aan een van
Cuiemborgs mooie dreven. Historische
grond, zoals de voorzitter van het col
lege, de heer H. J. J. ten Berge, op
merkte, omdat de eerste aanleg van
de dreven uit de regeringsperiode van
Elsabeth dateert.
Enige maanden geleden werd het
nieuwe centrum in gebruik genomen.
Woensdagavond is de gravin reeds her
dacht, tijdens een bijeenkomst in de
Barbarakerk, door mr. P. J. W. Beitjes,
provinciaal chartermeester te Arnhem.
Vrijdagmorgen werd in de katholieke
kerk een H. Mis opgedragen ter nage
dachtenis van Elisabeth en 's avonds
hield het historisch genootschap A.W.K.
Voet van Oudheusden een buitengewo
ne vergadering in de burgerzaal van
het stadhuis, tijdens welke mr. J. D. de
Jong het leven van de gravin schetste en
deken J. Lauwerijs, als voorzitter van de
oudheidkundige kring van Hoogstraten,
een toespraak hield. De middagplechtig
heid werd o.a. bijgewoond door een
vertegenwoordiger van de Belgische
ambassadeur in Nederland.
Vandaag heeft het gemeentebestuur
van Culemborg een krans gelegd op het
graf van Elisabeth in Hoogstraten. Haar
stoffelijk overschot rust in de St.-Ca-
tharinakerk onder een albasten tombe,
naast dat van haar tweede echtgenoot,
Anthonis van Lalaing. Eeuwenlang
heeft Culemborg gemeend, dat het hart
van Elisabeth was bijgezet in het graf
van haar eerste echtgenoot, Johan van
Luxemburg, die in de Barbarakerk te
Culemborg begraven ligt. Dit is echter
niet het geval geweest. Het komende
standbeeld wint hierdoor nog aan be
tekenis, een blijvende herinnering aan
de vrouw, wier waarlijk vorstelijk mild
dadigheid en diep-Christelijke vroom
heid zoals dr. Th. Ausems S.J. het
uitdrukt in een artikel in „Streven"
zuivere glans gegeven heeft aan de gra
felijke titel van Culemborg, die het Ne
derlands Koninklijk Huis toekomt.
Vrijdagmorgen heeft de Amerikaanse
ambassadeur in ons land namens zijn
regering een viertal straaljagers van
het type Thunderstreakovergedragen
aan de Nederlandse regering, die verte
genwoordigd werd door de minister van
Oorlog en Marine, ir. C. Staf. De machi
nes op het platform van de luchtbasis
Volkel, waar de plechtigheid plaats
vond.
(Van onze parlementaire redacteur)
De plannen om de kinderbijslagrege
ling terug te brengen tot het oude sys
teem, waarbij pas voor het derde kind
bijslag wordt ontvangen, zijn voorlopig
van de baan. Minister Suurhoff heeft
de Tweede Kamer laten weten, dat dit
een looncompensatie noodzakelijk zou
maken van 6 per week. Deze alge
mene loonronde zou lijnrecht tegen de
nieuwe loonpolitiek met differentiatie
indruisen. De herziening in deze zin
van de wet zal voorlopig niet tot stand
kunnen komen.
Wel zal er een algemene herziening
van de kinderbijslagregeling komen,
waarbij het onderscheid tussen loon-
trekkenden en zelfstandigen zal komen
te vervallen. Al het mogelijke wordt
gedaan om voor de zelfstandigen een
regeling te treffen, die het opbrengen
van de premies van de definitieve
ouderdomsvoorziening mogelijk maakt.
Het is echter niet uitgesloten, dat dit
niet precies zal samenvallen met het
ingaan van de definitieve ouderdoms-
verzekering.
Uit betrouwbare, onofficiële bron,
verneemt het ANP uit Willemstad, dat
op Aruba een tiental personen is ge
arresteerd wegens handel in blanke
slavinnen. Het vermoeden bestaat, dat
de Arubaanse politie een internatio
nale organisatie op het spoor is, die
vrouwen onder valse voorwendselen
I naar Aruba heeft gelokt.
k vond de Limburgse meis
jes wel aardig, maar die
ene uit Amsterdam.,.."
vertelt ons de heer W. A.
Grollenberg. En zo kon het
gebeuren, dat hij zich verloof
de met de pleegdochter van
Abraham de la Mar. En zo kon
het ook, dat deze in 1913 na
een bevestigend antwoord op
zijn vraag: „Kun je wat orga
niseren?" tegen zijn schoonzoon
zei: „Kom in mijn advertentie
bureau". De jonge gemeente
secretaris liet zijn ambities
naar het burgemeestersambt in
het Meerssense heuvelland
achter en trad in de zaak, het
reclamebureau De la Mar, dat
maandag zijn 75-jarig bestaan
viert.
De heer Grollenberg, die in
middels 68 jaar is, vertelt met
zichtbaar genoegen van die
eerste tijd en van alles wat
daarmee samenhing en er aan
vooraf ging. Over de koppig
heid van zijn schoonvader b.v„
die het als directeur van het
Reuter-persbureau in Neder
land presteerde voor één dag
de Nieuwe Rotterdamse Cou
rant zonder buitenlands nieuws
te laten. Hoe de oude heer, die
de functie van Reuter-directeur van zijn vader Alexander had overgeno
men, gaandeweg zo geboeid raakte door het reclame-wezen, dat hij in
het jaar van prinses Wilhelmina's geboorte het advertentiebureau De la
Mar oprichtte, een der eersten in ons land. Sedertdien heeft de reclame
een ontzaglijke vlucht genomen; een vlucht, waarbij De la Mar steeds
mee de voorste posities heeft ingenomen.
„Ik begrijp nu", zo zegt de heer Grollenberg, de huidige directeur,
„waarom Abraham de la Mar 'om organisatievermogen vroeg. Hij wist in
het piille, experimentele begin reeds, dat er voor alle richtingen in de
reclame specialisten zouden komen, die verenigd moesten worden. Orga
nisatie om campagnes te kunnen voeren, die wetsvoorstellen zouden tor
pederen, gelijk bv. gebeurd is, toen het wegvervoer in een benarde
positie kwam".
De heer Grollenberg houdt niet op over de reclame te spreken. Ach
terover leunend in zijn stoel in de werkkamer van zijn woonhuis ver
telt hij met levendige gebaren en af en toe schiet hij in een lach als
hij zich weer een mooi voorval herinnert uit de rijke historie van De
la Mar. Over de imperator Abraham met zijn profetische uitspraken.
De heer Grollenberg laat echter na zich zelf te noemen.
We vragen herhaaldelijk: ,.U bent toch betrokken geweest bij belang
rijke initiatieven van Katholiek Nederland? IVat moeizaam komt dan
zijn relaas. Omdat de heer Grollenberg vergeet reclame voor zichzelf te
maken, laten we het aan de lezer over zijn activiteiten te waarderen.
Zijn activiteiten in het directorium van de Kromstaf feesten en voor
het 'bijeen brengen van het miljoen voor de Universiteit. „Prachtig
feest" zegt de heer Grollenberg, „zoiets doe ik nu en dan graag". Voorts
zijn werk voor het bijeenbrengen van het geld voor de „Radio Anno
Santo". „Ik heb bijzonder dierbare herinneringen aan onze contacten met
de Paus en zijn toenmalige staatssecretaris Montini". In 1936 is onder
zijn leiding in het Vaticaan de Nederlandse inzending verzorgd en inge
richt voor de internationale tentoonstelling van de katholieke pers,
waarbij voorgoed de faam van de vaderlandse katholieke pers in de
wereld gevestigd is. „Paus Pius XI kwam bijna elke dag een praatje
met ons maken. Zijn enthousiasme over de Nederlandse inzending was
buitengewoon groot".
Dan heeft de heer Grollenberg het over de talenten, die voor de
reclamewereld zijn gewonnen,
,De tekenaar Eppo Doeve hebben we van de Wageningse landbouw
hogeschool gehaald. Karei Sartory, de ideeënrijke, hebben we kunnen
aantrekken, mr. Jan Derks, en een hele school van krachten, die voor
een groot deel inmiddels zelfstandig in het vak zijn begonnen. Mijn
zoon was eveneens geknipt voor het vak, maar die werd Dominicaan.
Daartegen kon ik niet protesteren. Hij heeft het desondanks niet
kunnen laten: de Atlas van de Bijbel is door hem samengesteld. Het is
eigenlijk niet meer verantwoord, dat het reclamevak aan het toeval, aan
uitzonderingen wordt overgelaten. Per jaar wordt er in Nederland
f 18u miljoen aan reclame besteed, hetgeen in vergelijking tot andere
landen nog niet zo verschrikkelijk veel is. Men zal ook zien, dat de
reclame in de toekomst nog veel belangrijker gaat worden. Ontelbare
mogelijkheden liggen onaangeroerd te wachten. Een wetenschappelijke
opleiding is een dringend vereiste".
De nieuwsvoorzieningvan de huisvrouw, heeft men de reclame ge
noemd. De Britse persmagnaat Lord Beveridge betitelde haar als ,,de
voorvechter van De Vierde Vrijheid van de mens", het recht namelijk zijn
inkomen naar eigen goeddunken te besteden.
Abraham de la Mar wist er reeds van mee te praten. Wij. kranten
mensen, erkennen nu zijn macht, waarvoor de roemruchte N. R. C. eens
moest buigen. Onze pagina's zijn er vol van.
Uit vrijwel geheel deze provincie wor
den ongeveer 1.650 personeelsleden per
bus aangevoerd. De vijfentwintig spe
ciale bussen, die vrijwel continu rijden,
leggen per dag tussen de 3 a 4000 km
af, wekelijks 26.550 km. Kosten per
jaar ruim acht ton. Wat zegt het per
soneel ervan, zo hebben wij gevraagd.
Antwoord: In het algemeen ruilt men
zijn huis en tuin met geit en konijn
enz. niet graag tegen een flatje in de
stad.
