24 december 1832: Generaal Chassé
geeft de Citadel te Antwerpen over
KERSTNACHT 1759: Zware
uitbarsting van de Vesuvius
ZALIG KERSTFEEST
■annm
SCHEEPVAARTBERICHTEN
Huisartsen en
minister
Dim regeerde vele jaren,
arbeidsvrede, nijver sparen
leerde hij de vrome schare,
vormden ook de steunpilaren
van zün rük: de wereldbol.
Wel werdhü er. hoorndol7
daar je nooit iets zag gebeuren
wat de zaak eens op kon fleuren,
iedereen was braaf en lief
.kwam er nu maar eens een dief.
Met dit soort gedachten
zat vorst Dim te wachten,
op zün hoofd een zware kroon,
rustig op een gouden troon
ZATERDAG 24 DECEMBER 1955
PAGINA 19
Vooraanstaande K.L.M.-
employé overleden
Onwelwillende
houding
21 mille verduisterd
Accountant veroordeeld
tot anderhalf jaar
verzenJAN BOMANS
tekeningen: CAREL VOGES
Copyright: De Tijd
0
c
C.A. O. metaalindustrie
ongewijzigd verlengd
Boot van 8000 jaar oud
Olplossing kruiswoordraadsel
van vrijdag.
Indië bestelt bagger-
materieel in Nederland
7") eeds op 13 augustus 1831 was het Nederlandse leger na
de tiendaagse veldtocht uit België teruggetrokken.
J- Slechts één post kreeg bevel stand te houden m ver
band met de controle op de Schelde. Een mariniers
korps met een aantal schepen hield het '"laamse Hoofd met
onderhorige forten en de Citadel van Antwerpen bezet.
Generaal baron Chassé voerde het bevel al sinds de tijd,
dat de eerste relletjes een jaar daarvoor, na de beruchte
opvoering van de „Muette de Portici" te Brussel, waren
uitgebroken. Al in oktober 1830 had Chassé de polders aan
de zijde van het Vlaamse Hoofd onder water laten zetten
en trok hij met het vierde militaire Kommando terug op de
Citadel. Hij had 4500 man tot zijn beschikking en tijdens
de oktoberdagen, toen de onafhankelijkheidsbeweging in
België baan brak, werd er geregeld gevochten, waarbij de
kanonneerboten goede diensten bewezen om de aanvallen
af te slaan. De moeilijkheid echter was, dat slechts drie
schepen door stoomkracht werden voortbewogen. De an
dere schepen waren roeiboten of zeilschepen. Door hevige
Tijdens de tiendaagse veldtocht deed
Chassé uitvallen, overmeesterde het
fort St.-Marie en plantte de Hollandse
vlag op post Pijp Tabak, hetgeen een
bijzondere heldendaad geweest schijnt
te zijn. Ook de doorgraving van de
Scheldedtjk werd wederom ter hand ge
nomen. Belgische brigantijnen werden
buitgemaakt en een „gehuurde stoom
boot" stoomde zelfs de rivier op. Na
de wapenstilstand bleef Antwerpen be
zet. Er werd nog wel eens geschoten,
maar er werden ook toneelvoorstellin
gen en muziekuitvoeringen gegeven ter
opbeuring van de gemoedsstemming
der schepelingen. Ook de verjaardag des
Konings werd vrolijk gevierd. De stem
ming was best tot op 15 november het
Franse Noorderleger onder generaal
Gérard over Belgisch grondgebied op
rukte. Op 30 november eiste hij de over
gave, maar Chassé weigerde en zeide
Antwerpen zolang neutraal gebied te
zullen verklaren, tot de vijand gebruik
zou maken van de verdedigingswerken
van de stad. Toen de vijand de werken
betrok, opende Chassé het vuur.
Intussen werden onze kusten door een
Engels en Frans eskader geblokkeerd.
stormvlagen werden de schepen, die midden op de Schelde
lagen, nog wel eens naar de kade gedreven. Dan stroomde
een menigte Antwerpenaars toe, om het schip te overwel
digen zodra het de kade bereikte. Toen dan ook op 19 de
cember de „Komeet" bijna tot aan de kade gekomen was,
riep kapitein-luitenant ter zee Koopman de Belgen aan de
kant toe, dat zijn manschappen met brandende lont voor
de kruitkamer hadden plaats genomen. Daarop gaf hij met
een dramatisch gebaar de sleutel van de kruitkamer af aan
een zijner luitenants. Indien de Belgen de boot zouden
aanranden, zou heel het schip exploderen. De stormvlaag
bedaarde, maar het gevolg was toch, dat alle officieren
plechtig verklaarderliever een wisse dood te verkiezen dan
een smadelijke behandeling te ondergaan. Op 5 februari
zou Van Speyk, toen hij, voor Austruweel het anker uit
werpend, door de harde wind toch naar de kade dreef en
een grote menigte volks toesnelde, de daad bij het woord
voegen.
Chassé situeerde zijn schepen zo gun
stig mogelijk, maar op 5 december
moest hij „Pijp Tabak" prijsgeven. Bij
de Kruisschans en de Perel werden
zware gevechten geleverd, waarna men
tenslotte moest terugtrekken Op 10 de
cember ging de stoomboot Chassé op
drift en sloeg spoedig om, by de ster
ke stroom voor het gat, dat in de Schel-
dedijk gegraven was. Op 17 december
trok men geheel terug op de Citadel
en men slaagde er in totaal 550 grana
ten van de schepen naar het fort te
brengen. De 23ste namen de Fransen
bezit van het Vlaamse hoofd en daags
voor Kerstmis werd, na het afkomen
van de beslissing des Konings, de Ci
tadel door Chassé overgegeven. De Eer
ste Kerstdag brachten de overgebleven
manschappen met elkaar door. Van een
feestviering zoals op des Konings ver
jaardag was geen sprake. De stemming
onder de verdedigers van het laatste
bolwerk was gedrukt. Op Tweede Kerst
dag werden de schepelingen en officie
ren door de Fransen ontwapend. De of
ficieren van de citadel mochten hun de
gens behouden, die van het Vlaamse
Hoofd echter niet. Daarna werden de
Reeds dagenlang hadden sterke aard
schokken een aanstaande uitbar
sting van de Vesuvius aangekon
digd. Wie vluchten kon, vluchtte. On
middellijk werd er in Napels een negen-
daagse bidstond en uitstalling van de re
liekschrijn met het hoofd van de Heilige
Januarius gelast. Daags voor Kerstmis
kwam het tot een zware uitbarsting.
Vier kilometer van de zee verwijderd,
ontstond een lange spleet in de helling
van de berg, vurige lava stroomde
daaruit en vloeide naar Torre d'Annun-
Ciata.
Aan hef trage voortgaan van de
lavastroom was hef te danken, dat
er ditmaal zo weinig mensen omkwa
men. De materiële schade was ech
ter groot. De bevolking had gehoor
zaamd aan de oproep, die de onder
koning van Napels ruim honderd
jaar daarvoor in brons had laten
neerschrijven toen in 1631, ook weer
vlak voor Kerstmis bij een uitbarsting
meer dan 4000 mensen en 6000 stuks
vee werden gedood. Het bij de vre
selijke ramp van 79 bedolven Hercu-
laneum werd nog vijf meter dieper
onder de lava begraven en in Napels
lag de vulkaanas dertig centimeter
hoog.
„O kinderen en kleinkinderen, u-
lieden gaat het aan" heet het op de
bronzen inscriptie. „De ene dag schit
tert als de andere en met de dag
van gisteren schept de dag van mor
gen zijn lering, hoort, ik waarschuw
tJ! De schoot van deze aarde ver
bergt veel pek, aluin, zwavel, ijzer,
goud, zilver, salpeter en waterbron
nen. Vroeger of later ontbrandt hij.
Vooraf echter steunt hij, raast en
doet de aarde beven. Hij spuwt
rook, vlammen en bliksems uit, doet
de lucht sidderen, dreunt, huilt en
jaagt de bewoners voort. Vlucht, zo
lang ge nog vluchten kunt. Bereikt hij
U, dan is het met gedaan en gü
zjjt dood! Als gij verstand hebt hoort
dan de stem van het marmer, dat tot
U spreekt".
In deze dramatische oekase ligt de
dramatiek van deze vermaledijde streek
verborgen. Honderden jaren is het stil
rond de berg en de vruchtbaarheid en
rijkdom van de grond trekt de mensen
aan, tot ineens de uitbarsting komt en
dood en vernietiging aanricht. Dat was
al zo ten tijde van het Romeinse Rijk.
Bij de uitbarsting van Kerstmis 1759
waren de opgravingen naar de in '79
verwoeste steden in volle gang. Men
werkte echter niet op wetenschappeln-
ke wijze, want de archeologie als we
tenschap bestond nauwelijks. In die tijd
was de geleerde Winckelmann naar
Pompei en Herculaneum gekomen en
hij is de eerste geweest, die een cri-
tisch oordeel over de werkwijze formu
leerde. Hij deed dit overigens in be
woordingen, waarmee hij de razernij
van allen, die bij de opgraving betrok
ken waren, op zijn hals haalde. Zo
wist hij te melden, dat de leider van
opgravingen net zo veel van de oud
heid afwist als „de maan van kreef
ten". Hij signaleerde, dat men delen
van een wagenbestuurder en de paar
den van een vierspan had gevonden.
De antieke brokstukken van ver
guld brons waren beschadigd, waarop
de koning beval, dat uit de stukken
één heel paard moest worden samen
gesteld. Ook had hij ontdekt dat een
schilder fresco-fragmenten vervalste en
tegen hoge prijs verkocht aan een ge
leerde Jezuiet, directeur van een Col-
leggio te Rome. Door zijn kritiek tastte
Winckelmann de bestaande reputaties
dusdanig aan, dat hem de raad werd
gegeven Napels maar te verlaten. Toen
men hem in 1769 weer wat gunstiger
gezind was door zijn baanbrekend werk
„Monumenti Antichi" werd hij op door
reis te Triëst doodgestoken door een
onverlaat, die het gemunt had op gou
den sieraden die Keizerin Maria Tere-
sia hem geschonken had.
Op 43-jarige leeftijd is in Amsterdam
overleden de heer Norman Kelso. een
Engelsman die werkzaam was bij de
K.L.M., belast met „research en de
velopment" voor vliegtechnische aange
legenheden. De heer Kelso nam in
1945 van Engeland uit als een der eer
sten deel aan de „fooddroppings" boven
bezet Nederland. Hij trad op 15 januari
1947 in dienst van het interinsulair be
drijf der K.L.M. te Djakarta en was
vervolgens bij de K.L.M. op Schiphol
werkzaam bij de dienst opleiding vlie
gend personeel en als secretaris van
„General Operations".
Geen arglistige krijgers zjjn verborgen
»n de romp van dit paard, dat staat op
gesteld midden in Kopenhagen. Het
moet slechts dienen om de voorbijgan
gers er op te wijzen dat er mensen zijn,
die graag een prettig Kerstfeest vieren,
maar er niet de middelen voor hebben.
De vier poten van het stro-paard zijn
daarom voorzien van grote collecte
bussen.
verdedigers in krijgsgevangenschap
naar Frankrijk gezonden tot 7 juni 1833.
De tijd vervormt bijna alle histori
sche gebeurtenissen. Het is voor ons,
levend in Benelux-verband, bijna on
denkbaar de Tiendaagse Veldtocht voor
ernst te houden en wij vragen ons af
of de daad van Van Speyk niet bijzon
der overdreven is. Tegelijk kan men
zich de verbittering van de verdedi
gers voorstellen. Immers, België was bij
Nederland gevoegd na het Wener-con
gres met het doel een bufferstaat tegen
Frankrijk te vormen, dat bijna heel
Europa bezet had. Twintig jaar later
zijn het de Fransen, die de Nederlan
ders gevangen komen nemen, met steun
van de Engelsen. Over de moed der
Nederlanders geven de militaire rap
porten een vreemd licht. Op 29 oktober
had Chassé aan de minister van Oorlog
gerapporteerd: Ik zou met de overge
houden 3000 man de Citadel op luister
rijke manier kunnen verdedigen indien
mijne troepen slechts middelmatig wa
ren, maar aangezien mijn infanterie tot
niets in staat is wordt de toestand zeer
precair.
De dagorder aan het einde van de
Tiendaagse Veldtocht had geluid, zoals
bijna alle dagorders bij terugtochten
van alle legers luiden: „De zege onzer
wapenen is volkomen. Gisteren en he
den stonden onze voorposten op twee
uren afstands van Brussel en geen Bel
gisch leger is er meer.Met eere ke
ren wij terug naar onze grenzen. Een
talrijk leger uit Frankrijk rukt België
binnen."
5?
In een adres aan de leden van de
Tweede Kamer heeft de Landelijke
Huisartsenvereniging stelling genomen
tegen de uitlatingen die minister Suur-
hoff 14 december in de Tweede Kamer
over de bereikte honorariumovereen
komst heeft gedaan.
Het bestuur meent dat de minister
door te zeggen dat hij een verhoging
van het honorarium in één keer met
35 pet rijkelijk hoog vindt een onjuist
beeld gegeven heeft van de situatie
rond het artsenconflict.
Een vergelijking van deze verho
ging van 35 pet met de loonronden gaat
volgens de artsen niet op. Het betreft
hier immers een honorariumopbouw, die
tien jaar te laat komt, gedurende welke
tijd de artsen ernstige schade hebben
geleden. Er wordt bovendien op gewe
zen dat het hier gaat om een bruto-
honorarium, waarbij sinds de uitgangs
datum reeds kostenstijgingen zijn opge
treden. Een vergelijking met verhoging
van het netto-inkomen gaat dus niet op.
De artsen betreuren in hoge mate,
dat de hoogste gezagsdrager op het ge
bied van de volksgezondheid een zo on
welwillende houding tegenover hen
heeft aangenomen. Dit zal het normale
contact zeker bemoeilijken. De huisart
sen zullen deze pijnlijke situatie onder
het oog moeten zien, aldus het adres.
Tot een jaar en zes maanden gevan
genisstraf mot aftrek van voorarrest
heeft de Utrechtse rechtbank een 58-ja-
rige accountant uit Utrecht veroordeeld
wegens verduistering van f 21.140.
De verdachte, die een vertrouwens
positie had bekleed bij een ver
eniging van handelaren in bouw
materialen, had zich in de jaren
1950-1955 regelmatig contributiegelden
van de leden toegeëigend in plaats van
deze aan de penningmeester van de
vereniging af te dragen.
Geëist was twee jaar met aftrek.
DIM DOM
b
In de dezer dagen gehouden vergade
ring van de vakraad voor de metaal
industrie zUn partijen overeengekomen
de collectieve arbeidsovereenkomst in
de metaalindustrie, welke tegen 31 de
cember was opgezegd, ongewijzigd tot
en met 31 maart 1956 te verlengen.
Het besluit tot verlenging kon wor
den genomen, nadat tussen partijen
uiteraard onder voorbehoud van de ver
eiste goedkeuring hunner ledenvergade
ringen in principe overeenstemming
was bereikt over de wenselijkheid de
C.A.O. op een aantal punten te wijzi
gen, waarvan als belangrijkste kunnen
v/orden genoemd: verlaging van de
leeftijdsgrens, waarop het z.g. volwas
sen loon wordt bereikt; verhoging van
de jeugdlonen; vermindering van de ge
meenteklassenverschillen; uitbreiding
van de vakantie en verhoging van de
vakantietoeslag; doorberekening van de
loonsverhoging van 6 pet. van oktober
1954 in de premie van het bedrijfspen
sioenfonds; verbetering van de uitke
ring bij ziekte.
De verlenging van de onderhandelings
periode was om. nodig omdat verschil
lende van de hierboven genoemde pun
ten nog een nadere bestudering vereisen,
terwijl de lonen, gelet op hetgeen daar
omtrent op ander niveau gaande is, nog
niet in de besprekingen konden wor
den betrokken.
Bij de aanleg van de snelverkeersweg
Eursinge-Hoogeveen is in het Blikken-
veen te Pesse onder ruinen een, merk
waardige vondst gedaan, waarvan men
dacht dat het een uitgeholde boomstam
was. Bij het onderzoek van het biolo-
gisch-archeologisch instituut te Gronin
gen is thans gebleken, dat het voor
werp een boo. is met een 'lengte van
drie meter en een middellijn van 40
centimeter. Het door het instituut in
gestelde onderzoek heeft uitgewezen dat
het vaartuig tussen de 8000 en 9000 jaar
oud moet zijn, en daar ter plaatse in
het veen terecht gekomen is. De vondst
zal worden geconserveerd en naar het
provinciaal museum van oudheden te
Assen worden vervoerd.
Het staat wel vast, dat dit de oudste
boot in Europa is.
De prijsvraagredactie wenst jullie al
lemaal van harte een Zalig Kerstfeest.
Zingt maar mooi Kerstliedjes, snoept lek
ker en komt niet te veel aan de schaap
jes in het stalletje. Voor sommigen van
jullie hebben wij een kerstcadeautje.
Ziehier de prijzen.
Ie Prijs (spel): Marjan Nelis, Stuyve-
santstraat 33, Haarlem.
2e Prijs (briefpapier): Traudi Blok
ker, Antillenstraat 10, Beverwijk.
3e Prijs (jongensboek): Hans Mooye-
kind, Noordlaan 8, Santpoort.
Zij hadden, met vele anderen, de
prijsvraag in ons nummer van 17 de
cember, zó opgelost:
Horizontaal: 2 tros, 4 stier, 5 aard
appel, 7 roodkapje, 10 ieder, 11 stam.
Verticaal: 1 ster, 2 trap, 3 stal,
6 aak, 7 roos, 8 duim, 9 peer.
Ziezo, en nu maar weer aan de gang.
Nieuwe inzendingen aan de redactie
van dit blad. Liefst per briefkaart. In
linkerbovenhoek schrijven „Kinderprijs
vraag". Naam van je krant vermelden.
Geef ook je leeftijd op.
Horizontaal: 1. or; 3. ave; 6. oke; 9.
v.s.; 11. kasteel; 14. termiet: 16. mi; 17.
ara; 18. r.r.; 19. de; 20. eter; 22. kilo;
25. ga; 27. enig; 28. belet: 30. daar; 31.
na; 32. ee; 34. nel; 35. ne; 36. a.m.; 37.
saldo; 40. garen; 42. erg: 43. bea; 44.
koele; 47. sloom; 50. da; 51. re; 52. sos;
54. du; 55. aa; 57. anti; 58. oline; 60.
drab; 61. lt.; 62. eire; 64. onze; 66. n.t.;
67. ed.; 69. die; 70. ad: 71. terdege; 74.
koreaan; 78. Ijl; 79. leg; 80 aks; 81. ga.
Verticaal: 1. o.k.; 2. ramenas; 3. at;
4. vest: 5. ee; 6. oè; 7. krul; 8. em; 9.
vergaan: 10. st.; 12. si; 13. laren; 14.
takel; 15. ir; 19. den; 20. egel; 21. eb;
23. it: 24. oder; 26. arm; 29. les; 33.
edele; 35. naald; 38. ako; 39. ore; 40.
ges; 41. ego; 44. kanteel; .45. erie; 46.
roi; 48. oude: 49. maandag; 50. dal; 52.
slede; 53. snoek; 56 abt; 58. or; 59. en;
63. idee; 65. zerk; 68. dr; 70. aa: 71. tij;
72. dl.; 73. g.g.; 75. o.a.; 76. es; 77. na.
Een belangrijke order ter waarde van
ruim 8.5 miljoen gulden is geplaats bij
de IHC Holland Den Haag, de export
organisatie van zes baggerspecialisten.
Het contract voorziet in de levering
van een dubbelschroef z.g.n. sleephop
perzuiger met een laadvermogen van
niet minder dan 3000 ton baggerspecie.
Deze baggerzuiger zal tewerkgesteld
worden in Vizagapatam een haven aan
de oostkust van Indië.
Betrekkelijk kort geleden is nieuw
baggermaterieel in de haven van Cal
cutta in bedrijf genomen, eveneens ge
leverd door de IHC, ter waarde van
eveneens ruim 8 miljoen gulden.
Ethiopië Vandaag eindigt het be
zoek van president Tito van Joegoslavië.
De politieke besprekingen tussen Joego
slavië en Ethiopië zijn gisteren afge
sloten. Vandaag zal een gemeenschap
pelijk communiqué worden uitgegeven.
MURENA p. 23 K. Enggano n. Shimitsu.
ORESTES 23 op 500 mijl zw Landsend n.
Kitts.
OOTMARSUM 27 te Havre verw.
PAPENDRECHT p. 23 Dungen. n. Aruba.
PRINS WILLEM II 23 te Lissabon.
PYGMALION 23 te Paramaribo.
PHIDIAS 23 v. Barcelona n. Tarragona.
PLATO p. 23 Holtenau n. Amst.
PRINS MAURITS 22 te Hamburg.
PRINS ALEXANDER p. 23 Ouess. n. Leixc.
PRINS F. WILLEM p. 23 Finist. n. Valenc.
PRINS FR. HENDRIK 22 te Bremen.
PRINS W. G. FREDERIK 23 van Gandia
naar Rotterdam.
PEPERKUST 24 te Lagos verw.
RITA 22 te Pladjoe.
HOELF p. 23 Dungen. n. Savona.
RONDO p. 23 Djeddah n. Djakarta.
STAD BREDA n. 23 Dungen. n Hampt.
STRAAT BALI 23 te Santos.
SARPEDON 23 v. Marcacaibo n. Caracol.
STRABO p. 23 Gibr. n. Amst.
SARANGAN 23 te Barcelona.
SLIEDRECHT 1 jan. te Fahaheel verw.
SOMMELSDIJK 23 te Antwerpen.
SALAWATI p. 23 Sabang n. Colombo.
STRAAT SOENDA 25 te Penang verw.
SUNETTA 27 te Niigata verw.
STAD ALKMAAR p. 22 Stadtlander n. Rd.
STAD ROTTERDAM 22 op 125 mijl no
Bermuda n. Hampton R.
STAD VLAARDINGEN 23 op 620 mijl
wzw Azoren n. Philad.
ABBEKERK 23 te Pt Swettenham.
ALBLASSERDIJK p. 23 Bahama n. Antw.
ALNATI p. 23 Dungeen. n. Rio Janeiro.
AMSTELPARK p. 23 Dungen. n. Hampt. R.
ARTEMIS 23 v. Pta Cardon n. Houston.
AMBIORIX 23 v. Freder. n. Aarhuus.
AMSTELSTAD 23 op 550 mijl wzw Azoren
n. Philadelphia.
ALAMAK 22 te Damman.
ALMKERK 23 te Amsterdam.
ARENDSD1JK 23 te New York.
AVERDIJK 23 te Rdam.
AMPENAN 23 te Cheribon.
AMSTELVEEN p. 23 Wight n. Hamp. T.
ALBIREO p. 23 Las Palmas n. Recife.
ALDABI p. 23 Ouess. n. Antwerpen.
AMSTELDIEP 23 te Assab.
AMSTELLAND p. 23 Ouessant n. Montev.
ARENDSKERK 23 v. Pt Said n. Genua.
ARIADNE 23 te Tanger.
ALCETAS 23 te Amsterdam.
AEGIS 23 te La Guaira.
BANTAM 23 te Belawan.
BLOMMERSDIJK 22 op 560 mijl n Azoren
n. Antwerpen.
BOREAS 23 te Sevilla.
BOSKOOP 22 v. B. Ventura n. Guayaq.
CISTULA 22 op 200 mijl o Mogadisco n.
Lorenzo Marques.
CLEODORA 23 te Pladjoe.
ZONDAG
HILVERSUM I, 402 m. NCRV: 7.00
kerstzangdienst, 8.00 nieuws, 8.15 orgel.
IKOR: 8.30 kerstsamenkomst. KRO: 9.30
nieuws, 9.45 gram., 9.55 pl. Hoogmis, 11.30
gram., 11.35 clavecimbel, 12.00 kerstlie
deren, 12.25 herhaling kerstallocutie van
Z.H. Paus Pius XII, 12.40 instr. octet.
13.00 kersttoespraak door H.M. de Ko
ningin, 13.15 nieuws. 13.20 gram., 13.30
kerstprogr., 14.00 omr.ork, groot koor en
sol.. 15.30 jeugd, 16.30 Vespers. NCRV:
17.00 prot. pr„ 18.30 vocaal ens., Bach-
ork. en sol.. 19.00 knapenkoor, blaaskwin-
tet en sol., 19.30 caus. KRO: 19.45 nieuws,
20.00 caus., 20.20 Promenade-ork. en sol.,
21.05 het Kindeke Jezus in Vlaanderen.
21.40 gram., 22.10 fluit en harp, 22.45
Avondgebed, 23.00 nieuws, 23.15 gram.
HILVERSUM H, 298 m. VARA: 8.00
nieuws, 8.18 orgel, harp, viool en zang,
8.40 carillonmuz., 8.50 voordr. met muz.,
9.30 kerstliederen. VPRO: 10.00 voordr.
IKOR: 10.30 prot. pr. AVRO: 12.00 caril
lon, 12.05 amus.muz., 12.35 Even afreke
nen, Heren!, 12.45 matrozenkoor, 13.00
kersttoespraak door H.M. de Koningin.
13.15 nieuws, 13.20 meded., 13.25 militai
ren. 14.00 boek, 14.20 gram., 14.45 hoor
spel, 15.10 strijkkwartet. 15.45 jeugd, 16.00
kerstviering bij het Leger des Heils.
VPRO: 17.00 kerstfeest bij de zending.
VARA: 17.30 jeugd, 18.00 nieuws, 18.15
kerstliederen. 18.45 toespraak, 19.00 gram.
AVRO: 20.00 nieuws, 20.05 amus.muz.,
20.35 voordr., 20.45 disco-caus.. 21.30 act.,
21.40 gram., 22.10 klankbeeld. 22.50 gram..
23.00 nieuws, 23.15 gram.
ENGELAND, BBC, home service, 330
m13.00 kerstprogr., 14.10 amus.muz.,
14.40 Negro-spirituals, 16.15 kerstorato
rium, 20.10 recital.
BBC, light progr., 1500 en 247 m:
16.15 kerstprogr., 17.15 amus.muz., 21.30
samenzang, 22.00 amus.muz., 23.30 dans-
muz.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK,
309 m: 12.00 klassieke muz., 13.10 symf-
ork„ 14.30 kamermuz., 15.15 amus.muz
17.30 kerstliederen, 18.15 blaasork., 19.30
kerstprogr., 22.00 gevar. muz., 0.15 dans-
muz., 1.15 gevar. muz.
FRANKRIJK, nat. programma, 347 m:
11.15 ork.conc., 15.30 Les Saltimbanques.
opera, 17.45 Nationaal ork.. 20.00 lichte
muz., 21.45 kamermuz.
BRUSSEL, 324 m: ork.conc,, 12.34 ork.
conc., 19.45 koorzang, 20.50 ork.conc.,
23.05 dansmuz.
484 m: 20.00 Lohengrin, opera, 23.00
dansmuz.
ENGELAND. BBC, European Service.
Uitz. voor Nederland: 8.00-8.15 Engelse
les v. beginnelingen, herhallngslessen.
(Op 464 en 76 m). 17.45-18.15 Nieuws en
Hoe het Kerstfeest in Engeland was. (Op
224 en 49 m).
DUITSE TELEVISIEPROGRAMMA'S
12.00-12.30 Int. borreluurtje. 16.30-18.00 V.
d, jeugd. 20.00 Voordr., 20.20-22.00 Das
Christelflein, sprookjes-opera.
BELG. TELEVISIEPROGR. Franse uilz.
18.45 Testbeeld. 19.00 Kath. uitz. 19.30
Weekjourn. 20.00 Act, 20.15 Nws. 20.40
T.V.-feuill. 21.10 Gevar. progr. 22.30 Nws.
BELG. TELEVISIEPROGR. Vlaamse
uitz.: 14.30 V. d. jeugd. 15.15 Progr. over
de Congo. 15.45 Panorama. 19.30 Nieuws.
19.45 Quiz. 20.20 Kerstsprookje. 21.00
Amahl en de nachtelijke bezoekers, ope
ra, 22.00 Nws. en sportact.
MAANDAG
HILVERSUM I, 402 m. KRO: 8.00
nieuws, 8.15 gram.. 8.25 pl. Hoogmis.
9.30 nieuws, 9.45 kerstliederen. IKOR:
10.00 prot. pr. NCRV: 12.00 orgel en
beiaard, 12.45 gram., 13.00 nieuws, 13.05
amus.muz„ 13.35 gram., 14.00 viool en
piano, 14.30 hoorspel, 15.30 meisjeskoor,
16.00 kerstfeest in de Amsterdamse Jor-
daan, 17.00 kleuters, 17.15 jeugd. 17.35
gram., 17.45 regeringsuitz., 18.00 gram.,
18.20 kamermuz., 19.00 nieuws, 19.10 or
gel, 19.45 beiaardspel, 20.00 radiokrant,
20.20 Paasbergkoor, Gelders ork. en sol.,
21.50 caus., 22.10 salonork., 22.45 prot. pr.,
23.00 nieuws, 23.15 kerstfeest bij de zen
ding, 23.40 prot. pr.
HILVERSUM II, 298 m. AVRO: 8.00
nieuws, 8.15 gram., 9.30 kamerork. en
solist. VPRO: 10.00 voordr., 10.30 prot
pr., 11.45 kerstgroet. AVRO: 12.00 kerst-
muziek, 12.35 sport, 12.40 chansons. 13.00
nieuws, 13.05 gram., 13.10 L'Arlésienne,
opera, 15.40 jeugd, 16.00 kerstliederen,
17.00 sport, 17.30 dansmuz., 18.00 nieuws,
18.15 gram., 19.20 kamerork., viool en re-
citant, 20.00 nieuws, 20.05 kerstconc.,
20.55 radiojourn., 21.10 amus. muz., 22.00
hoorspel, 22.45 lichte muz., 23.00 nieuws,
23.15 kerstconc.
WIJ KIJKEN NAAR TELEVISIE
NTS: 20.15-22.15 Filmprogr.
ENGELAND, BBC, home service, 330
m: 12.00 amus.muz., 14.40 filmmuz., 19.30
amus.muz.. 20.00 ork.conc.
BBC, light progr., 1500 en 247 m
12.45 dansmuz., 13.45 ork.conc., 15.25
kerstliederen, 19.00 gevar. muz., 21.30
amus.muz., 23.15 dansmuz.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK.
309 m: 12.00 omr.ork. en sol., 12.30 amus.
muz., 13.10 ork.conc., 18.00 gevar. muz.,
20.00 Die Zirkusprinzessin, operette, 22.05
dans- en amus.muz., 22.30 lichte muz.,
22.45 amus.muz.. 23.00 dansmuz., 0.15
symf.ork. en solist, 1.15 gevar. muz.
FRANKRIJK, nat. programma, 347 m:
12.00 ork.conc., 15.30 symf.muz., 16.10 ka
mermuz., 20.00 nationaal ork.
BRUSSEL, 324 m: 12.15 instr. trio, 12.55
instr. trio. 14.00 In terra pax, oratorium.
17.10 lichte muz., 19.40 koorzang. 22.15
polyfone muz.
484 m: 14.00 The Messiah, oratorium.
16.15 lichte muz.. 17.25 pianorecital. 20.00
kamermuz.
ENGELAND, BBC, European Service.
Uitz. voor Nederland: 8.00-8.15 Engelse
les voor beginnelingen, hefhalingslessen
(Op 464 en 76 m). 17.45-18.15 Nws. en
kerstamusement. (Op 224 en 49 m).
DUITSE TELEVISIEPROGRAMMA'S
16.30-17.25 V. d. jeugd. 20.00 Een les tn
schaatsenrijden. 20.30-22.00 Feuerwerk
operette.
BELG. TELEVISIEPROGR. Franse uitz
18.45 Testbeeld. 19.00 Sport. 19.30 Kook-
praatje. 20.00 Act. 20.15 Nws. 20.40 Ge
var. progr. 23.30 Nws.
DINSDAG
HILVERSUM I. 402 m. KRO: 7.00
nieuws, 7.10 gram.. 7.45 Morgengebed,
8.00 nieuws, 8.15 gram., 9.00 huisvrouw,
9.40 gram.. 10.00 kleuters. 10.15 gram..
10.30 vocaal ens„ koor, ork. en soliste,
11.00 vrouw, 11.30 lichte muz., 11.50 als
de ziele luistert. 12.00 Angelus, 12.03
gram., 12.15 boeren en tuinders, 12.33
lichte muz., 12.55 zonnewijzer, 13.00
nieuws. 13.20 dansmuz., 13.45 gram., 15.00
strijkork., 15.30 gram., 15.45 plattelands
vrouwen. 16.00 zieken, 16.30 Ziekenlof,
17.00 jeugd, 17.40 koersen, 17.45 regerings
uitz.. 18.00 jeugd, 18.20 sport. 18.30 RVU,
19.00 nieuws, 19.10 gram.. 19.15 Boek der
Boeken, 19.30 gram., 20.20 act., 20.35 de
gewone man, 20.40 gram., 21.25 Oecu
menisch forum, 21.55 viool en piano. 22.15
mannenkoor en sol., 22.40 gram., 22.45
Avondgebed, 23.00 nieuws, 23.15 gram.
HILVERSUM II, 298 m AVRO: 7.00
nieuws, 7.10 gym., 7.25 gram. VPRO: 7.50
prot. pr. AVRO: 8.00 nieuws, 8.15 gram.,
9.00 gym. vrouw, 9.10 vrouw, 9.15 gram.,
9.40 prot. pr., 10.00 gram., 10.50 kleuters,
11.00 Tirolermuz., 11.30 piano, 12.00 or
gel, piano en viool, 12.35 piano. 13.00
nws., 13.15 gram., 13.20 theater-ork. en
soliste, 13.55 koersen. 14.00 amus.muz.,
14.30 caus., 14.50 amus.muz., 15.00 vrouw.
15.30 bas-bariton en piano. 16.00 gram.,
16.30 jeugd, 17.30 gram., 18.00 nieuws.
18.15 piano, 18.30 jeugd, 18.45 gram.. 18.55
Paris vous parle, 19.00 kinderen, 19.05
gevar. progr., 19.45 toneel, 20.00 nieuws.
20.05 radiojourn., 20.15 fragm. GrSfin Ma-
ritza, operette, 21.25 de antwoordman,
21.40 militairen. 22.30 strijkkwartet. 22.55
ik geloof dat23.00 nieuws. 23.15
sport, 23.20 New York calling. 23.25 gram.
WIJ KIJKEN NAAR TELEVISIE.
KRO: 20.15 Wereldvisie, weerber. en act.
20.55 Film. 21.10 Pauze. 21.15 Amahl.
kerstopera. 22.10 Epiloog.
ENGELAND, BBC, home service, 330
m: 12.00 amus.muz., 14.55 ork.conc.. 17.00
koorconc., 20.10 Pagliacci, opera. 23.15
pianorecital.
BBC, light progr., 1500 en 247 m:
13.00 ork.conc., 14.00 dansmuz.. 17.00
pianospel, 17.15 jazzmuz., 18.00 amus.muz.,
22.00 gevar. muz., 0.15 dansmuz.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK,
309 m: 12.00 amus.muz.. 13.15 omr.ork.
en sol., 16.00 amus.muz.. 16.20 strijkkwar
tet. 17.45 amus.muz., 19.15 filmprogr., 20.55
symf.ork., 22.10 jazzmuz., 0.25 pianotrio.
FRANKRIJK, nat. programma, 347 m:
12.30 pianorecital. 14.05 cello en piano.
19.20 zang en plano, 20.00 kamermuz.
BRUSSEL, 324 m: 15.00 strijkkwartet,
16.30 Madrigalen, 17.10 pianorecital. 21.15
ork.conc., 22.15 december, radiofonische
cantate.
484 m: 15.00 ork.conc.. 16.05 lichte muz.
20.00 gevar. muz., 22.15 oude muz.
ENGELAND. BBC, European Service.
Uitz. voor Nederland: 17.45-18.15 Nieuws
en Vraaggespr. Boeken en schrijvers. (Op
224 en 49 m).
DUITSE TELEVISIEPROGRAMMA'S:
16.30 V. d. kind. 17.00-17.30 V. d. vrouw
en progr.overz. 20.00 T.V.-spelen. 21.30-
'22.00 Filmprogr.
BELG. TELEVISIEPROGR. Franse uitz.
18.45 Testbeeld. 19.00 Gevar. progr. 20.00
Act. 20.15 Nws. 20.40 Progr. over Londen,
20.45 Gevar. progr. 21.55 Litterair progr.
22.45 Nws.
BELG. TELEVISIEPROGR. Vlaamse
uitz.: 19.30 Nws. 20.00 Progr. over de
rolschaatssport. 20.20 Groot symf.ork. 21.30
Politiefilm. 22.20 Nws.
CALTEX NEDERLAND p. 23 Wight n.
Kopenhagen.
CALTEX DELFT p. 23 Finst. n. Sidon.
CALTEX LEIDEN p. 23 Kreta n. Sidon.
CALTEX PERNIS p. 23 Malta n. Sidon.
CORILLA p. 23 Rio Grande n. Curacao.
DELFLAND 23 te Amsterdam.
DORESTAD 22 v. N. Weymouth n. Curacao.
DORDRECHT 25 te Liverpool verw.
DUIVENDIJK p. 23 Azoren n. Antwerpen.
ESSO ROTTERDAM p. 23 Malta n. Antw.
ENA 23 te Glasgow.
FLEVO 23 te Amsterdam.
GRAVELAND 23 te Santos.
GANYMEDES 23 v. Pto Barrios n. Jacmel.
GABONKUST p. 23 Monrovia 'n. Takoradi.
GAASTERLAND 22 te Bremen.
GAASTERKERK p. 23 Sabang n. Penang
GUINEEKUST p. 23 Ouess. n. Dakar.
HOOGKERK 23 v. Yokoh. n. Nagoya.
HERSILIA 23 te Trinidad.
HILVERSUM 23 te Antwerpen.
HERMES 23 te San Jose.
HATHOR p. 23 Kp. Bou. n. Tunis.
HELICON 23 te Maracaibo.
HELDER 22 op 650 mijl o Berm. n. Engel
ILIAS 23 te Rotterdam.
JASON 22 te Kaap Haitien.
KARSIK p. 23 Priok n. Penang.
KALYDON 23 te Fredericia.
KERTOSONO 23 te San Francisco.
KOTA GEDE p. 23 Bermuda n. Charleston.
KOTA INTEN p. 23 Malta n. Rotterdam.
KRYPTOS 23 op 300 mijl nw Kp Comirir
n. Geelong.
KABYLIA p. 22 Kreta n. Banias.
KOTA AGOENG p. 23 Dungen. n. Djakarta.
LAURENSKERK p. 23 Tersch. n. Kopenh.
LIMBURG 24 te Rangoon verw.
LAREN BERG 23 te La Guaira.
LEERSUM 23 te Brownsville.
LOENERKERK p. 23 Karachi n. Aden.
LEKKERKERK p. 23 Gibraltar n. Havre
LOPPERSUM p. 23 Gibraltar n. Almeria.
LISSEKERK 23 v. B. Shapour n. Basrah.
LIBERTY BELL 23 te Fahaheel.
MALEA 23 te Singapore.
MODJOKERTO 23 te Soerabava.
MYONLAp. 23 Miri n. Saigon.
MAASKERK 23 te Hamburg.
MADOERA 24 n.m. ca 4 u te Amst. verw.
MAUREEN 23 op 1200 mijl o Berm. n. Phil.
MIJDRECHT p. 23 Malta n. Banias.
SIRRAH p. 23 Thursday Isl. n. Pt. Kembla.
SOESTDIJK p. 23 Ceylon n. Belawan.
STAD MAASSLUIS p. 23 Finist. n. Casabl.
STAD SCHIEDAM p. 23 Ouess. n. Savona.
SUMATRA p. 23 Guardef. n. Djeddah.
SARPEDON 22 te Maracaibo.
TAMO 23 v. St. Vine. n. Rio Jan.
TANKHAVEN I 23 te Belawan.
TERNATE 23 te Lissabon.
TJIKAMPEK 23 te Semarang.
THEMISTO 22 op 425 m. w.z.w. Azoren n.
Golf v. Mexico.
TIBERIUS 23 te Guadeloupe.
TJISADANE p. 22 Madag. n. Pt. Louis.
TROMPENBERG 28 te St. George verw.
TABINTA 23 te Hamb.
TOMORI 23 te Aden.
VAN NOORT p. 22 Timor n. Brisb.
VAN CLOON 23 op 400 m. w.z.w. Ceylon n.
Singapore.
VAN NECK 23 op 600 m. o.n.o. Zanzibar n.
O.-Afrika.
WONOSOBO p. 23 Str. Banka n. Singap.
WALTON JONES 22 v. Shimitsu n. Singap.
WIELDRECHT 23 v. Curacao n. Paulsboro.
WESTERTOREN p. 23 Bahia n. Curacao.
WONOGIRI 23 v. Penang n. Colombo.
ZIJPENBURG 23 te Bagnoli.
ZEELAND p. 23 Kp. St.-Vinc. n. Halifax.
BONAIRE 23 te Barbados.
GROOTE BEER 23 v. Pt. Said n. R'dam.
ORANJEFONT. p. 23 Kp. Blanco n. Kaapst.
ORANJESTAD 23 v. Dover n. Trinidad.
RUYS 23 te Pt. Elisabeth.
RIJNDAM 23 te R'dam.
WILLEMSTAD 23 te Aruba.
ALDERAMIN 24 te Karachi.
ALWAKI 23 te Calcutta.
ARENDSDIJK 24 te New York.
BLOEMFONTEIN 24 te East London.
CALTEX UTRECHT p. 24 Alg. n. Sidon.
DUIVENDRECHT 23 v. Furfleet n. Liverp.
GAASTERKERK 24 te Penang.
GROOTEKERK 24 te Pt. Elizabeth.
KREBSIA p. 24 Dungen. n. Curacao.
LOPPERSUM 23 te Almeria.
MOLENKERK 23 v. Karachi n. Aden.
PRINS CASIMIR 23 te Havre.
PRINS FR. WILL. p. 24 Kp. St.-Vinc. n.
Valencia.
RADJA p. 24 Natuna n. Labuan.
SIBAJAK p. 24 Daedalus n. Aden.
STAD SCHIEDAM p. 24 Finist. n. Savona.
TOMORI 24 te Aden.
TRITON p. 24 Tampa n. Curacao.
WONOSOBO 24 te Singapore.
STRABO 22 te Malaga.
TROMPENBERG 28 te St. George verw.
LEERSUM 23 te Brownsville.
OOTMARSUM 27 te Havre verw.
HEELSUM 22 te Bremen.
LARENBERG 21 van Barbados n. La Guaira.
GABONKUST 22 v. Freet. n. Takoradi.
ARENDSKERK 22 te Suez.
BINTANG vertr. 24 van Damman n. Bahr.
NlAS 24 te Port Said verw.
SUMATRA 23 te Djibouti verw.
ABBEKERK 23 te Prt. Swettenham.
ALBLASSERDIJK 22 van Havana n. Antw.
ALNATI p. 22 Finisterre n. Rio Jan.
AMSTELPARK 22 van R'dam n. Hampt. R.
APPINGEDIJK 22 te Rio Janeiro.
ARENDSKERK 23 te Prt. Said.
ATJE RAY s. 23 te Wilmington.
AVERDIJK 23 te Rotterdam.
BANTAM 23 te Belawan.
BORNEO 23 te Halifax.
BOSKOOP 22 van Benaventura n. Guayq.
EOS 22 te Amsterdam.
FALCO 22 te Rotterdam.
FRIESLAND SSM. 23 te Kopenh.
GRAVELAND 23 te Santos.
HERSILIA 23 te Trinidad.
KERTOSONO 23 te San Francisco.
KOTA AGOENG p. 23 Dungeness n. Tj. Pr.
LAURENKERK 22 van R'dam n. Kopenh.
MADOERA 24 te R'dam verw.
MELISKERK 23 te Genua.
ORANJESTAD p. 23 Casquets n. Madeira.
PAPENDRECHT p. 23 Dungen. n. Aruba.
PHRONTIS 22 te Amsterdam.
POLYDORUS 23 te Djeddah.
POSEIDON 23 te Curacao.
PRINS WILLEM II 22 van Sevilla naar Lis
sabon.
PYGMALION 23 te Paramaribo.
RUIJS 23 te Prt. Elizabeth.
STAD BREDA 22 van R'dam n. Hampt. R.
STRAAT BALI 23 te Santos.
TIBERIUS 23 te Guadeloupe.
TJISADANE p. 22 z.o.-punt Madagascar n.
Prt. Louis.
WAAL 22 te Amsterdam.
WIELDRECHT t. 22 nam. van Curagao n.
Paulsboro.
WILLEM RUYS 23 te Singapore.
WONOGIRI p. 24 Sabang n. Colombo.
IJSSEL 22 te Amsterdam.
