De professor, de pastoor en Sara
VADER, HET BESTE
PAARD VAN STAL"
HEBBEN we het
RAAD VOOR DE KUNST
VELPON lijmt zo vast als een huis!
Vitamine A tot en met Z
H
Lichte muziek op
zwarte schijven
a
H
Prestige
zo ver gebracht?
Drie vertaalde romans
Handen en Li ppen
ruw?PUROL
Globale samenstelling geregeld
LITERAIRE KRONIEK
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1956
2.250 VOOR EEN
GOED IDEE
Topbedrag bij de K.L.M.
Ook de C.H.U. vraagt
zendtijd
Vraag
de Juiste
soort
Een gezonde volwassene krijgt (zonder
hoogtezon) voldoende vitamine D binnen
met het dagelijks voedsel
Langs de wegen
AGGUWACHT
Derde vocalisten
concours
Spel over bevrijding
van Nederland
TAUIIXA
oeken over gelukkige mensen zijn veel minder talrijk dan boeken over
h\ mensen die gelukkig willen zijn, maar het nu eenmaal niet of slechts
op de laatste bladzijden kunnen worden. De kwestie is voorts, wat
rnen onder geluk wenst te verstaan. Hans Nicklisch, die een roman
leeft geschreven over een uitgesproken gelukkige familie, ziet geluk als
een vrij simpele toestand. Men moet niet te hoog willen vliegen en niet te
dlep in zichzelf turen, dan gaat alles heel redelijk en als men dan nog zo'n
beetje de kunst verstaat die toestand argeloos te ervaren, welnu, dan kun-
nen wij mensen werkelijk heel gelukkig met elkaar leven.
Een gelukkige familie
Dat is zo ongeveer de filosofie, neer
gelegd in „Vader, het beste paard
!atl sta 1". Godfried Bomans vertaalde
deze roman van Nicklisch uit het Duits,
^aar hij luistert naar de titel „Vater.
hnser bestes Stück" 1). De naam van de
vertaler maakt reeds duidelijk in welk
vlak dit geluksverhaal ligt: in het hu
moristische. Vader is „professor", een
kwalificatie welke in Duitsland minder
Zwaar weegt dan bij ons. Men moet zich
de man voorstellen als een geleerd,
hiaar beminnelijk en een tikkeltje kwa
jongensachtig hoofd der familie. Een
Professorale figuur uit moppenblaadjes
ls hij zeker niet. Hij is met name niet
Vergeetachtig. Eerder het tegendeel.
Nicklisch ziet deze professor behept
met de neiging dingen weg te pakken,
jvelke hem, strikt genomen, niet toebe
horen. Potloden bijvoorbeeld.
„Elk potlood dat hij zag, stak hij
in zijn zak natuurlijk gedachteloos
en ip de veronderstelling, dat het z'n
eigen potlood was. Als moeder dan
bij het borstelen van zijn jasje zijn
zakken leeghaalde en hij de verzame
ling zag, keek hij verbaasd naar het
hoopje potloodstompjes en begreep
helemaal niet hoe hij daaraan geko
men was. Het waren altijd stompjes,
^ant de langere exemplaren hadden
Wij, kinderen, er allang uitgevist. Als
een van ons een potlood nodig had,
begaf hij zich regelrecht naar het
)asje, dat vader op dat moment in
gebruik had",
j. Heze potloden-anecdote is voorbeeldig.
De verbaasdheid, waarmee vader bij tijd
jp, wijle ontdekt hoeveel potloden hij
haasaS' verschilt nauwelijks van de ver-
rjjiA heid, waarmee hij af en toe zijn
al dat*1 aan Seluk telt. Hoe heeft hij
geëie Keluk zich zo gedachteloos toe-
|en ®n<d! Het is een mooi thema voor
Hans ?an en men moet zeggen, dat
heeft ic'klisch er iets kostelijks van
vertel ig6lnaakt. Hij laat de geschiedenis
gelukki*1 door de hinderen die uit dit
iLsnrnt. Professorale gezin zijn voort-
Rnmanc Zijn stijl werd door Godfried
riietsino V^tig overgenomen onder ver
been hit humor. Nicklisch had zich
tere vertaler kunnen wensen.
Stenen voor brood
...*ed®Te vertaler vertaalt het beste in de
lijn die hem ligt. Zo vertaalde J. W.
(Vervolg van pag. 1)
Dat was principieel fout, want daar
door gingen we toen reeds de verder
felijke weg op van het materialisme.
Daar ook ligt naar onze stellige mening
de verklaring voor het zo merkwaar
dige feit, dat de maatschappelijke on-
iust en onrust met het stijgen van de
welvaart eer toe- dan afnemen. Daar
°°k ügt één van de oorzaken van de
massale vervreemding van hogere
Waarden.
Steeds meer komen we nu tot de ont-
dekking, dat de geestelijke verheffing
van de arbeiders verre is achterge
bleven bij de materiële.
Ook de werknemers zelf voelen dat
terdege aan. Er ontstond de laatste
pentallen van jaren een vlucht naar
ae.t witte-boordjes-beroep. Een mentali-
v.e« van „mij n-zoon-moet-doorleren". In
oog van de wereld stijgt hij immers
de maatschappelijke ladder als tij-
kps het werk zijn handen schoon en zijn
?ren onberispelijk kunnen blijven.
e "aar terwijl de U.L.O.scholen, H.B.S.-
1p etl gymnasia zich steeds meer vul-
ook met kinderen uit werknemers-
-fmgen afkomstig, zijn de resultaten
6chts: scherpere tegenstellingen in de
finnen grotere materiële eisen en neel
S(fa,k daardoor ontwaarding van de men-
jDke persoon.
ti *s dat alles niet vreselijk konserva-
i®* wat we hier schrijven? Willen wt
4" terug naar: armoe voor de armoe
Wat we hier schrijven? Willen we
lui1 terug naar: armoe voor de armoe-
•jJders? Neen, beslist niet. Maar we vin-
Vn!? de eisen aan de persoonlijkheids
vorming te laag gesteld. We willen
En dat meerdere kan alleen tot
wrpd komen door een bewuste en ge-
jjjVftte wijziging van het opvoedingssche-
le^e moeten die hogere eisen wel stei
ls» e wereld uit het begin van de
eeuw gaf de botsing tussen opko-
inei f industrie en een onvoorbereid
tui ®1 Nieuwe technische ontwikke-
en®f'j zijn hun opmars begonnen. Kern-
^ezi j elektronica en cybernetica zijn
k0ttl|. de omtrek van een nieuwe toe-
er ni. te bepalen. De geschiedenis is
een ,or)s duidelijk te maken, dat zulk
0p entwikkeling, als zij niet goed wordt
des vangen, een dodelijk gevaar is voor
Dat ,®nS"eid in plaats van een zegen,
bïervtdoelden we toen we boven op-
der<s -n' dat de ontdekkers en uitvin-
aiet hebben duidelijk gemaakt, dat
e'k eTï.e z° moest benut, dat het in
Nu i t ten zegen zou zijn.
taak i men stellen dat dit niet de
dan wfvari die uitvinders. Akkoord,
kenijfp ^t die bijzondere taak voor re
is de K-vaa de mensen wier roeping het
te bereiden^6" 2P volle leven voor
feugdleideri! °uders' Priesters, leraren,
"riz.
svstematil»urn?tig' wetenschappelijk
de or>t\vikk,,'? als gearbeid wordt aan
*1 ^harden van de kernenergie,
Passing van i ens moet aan de aan-
zigende om". de mens bij de zich wij-
En dat alle» ^e n worden gewerkt
God ontvangen3^1®," vanuit onze van
lijk aandeel i» opdracht: ons mense
van het Godd»V?veren in de afbouw
Aan de noeV1J schePPingsplan.
heen zien ontbreek dle we, rond °ns
de systematiek m4 evenwel volkomen
seminaria We] en dan wordt op
over maatschannfufiu»or Praktijkmensen
praat. Evenzo on ri uVerïou?mgen ge-
roepenvoorlichtine •olen- Ge
zichtspunt van de beroensethLt64 ge"
breekt zo goed als Behed K™, °nt"
organisaties van kweekscholen d? i -6
dmg van onze seminaria hie? niet lei"
ter planmatigheid aanbrengen'J? m "N"
hier ook niet de K.V.P. een sterk» 4
gaan geven, opdat de maatschappelijk4
vorming en aanpassing blijvend een ver!
schema'6 Van het °Pvoedings-
Hofstra de Duitse roman „Dass dies»
Steine Brot werden" van R d i g e r
Syberberg met smaak, omdat de
soberheid, waarmee Syberberg zijn per-
sonages in deze roman ook in hun
felle conflictsituaties schetst, Hofstrs
welgevallig is.
De roman heet in het Nederlands
„Stenen voor brood" 2). Het boek
behoort tot verscheidene genres. Het is
een priesterroman. Maar het is ook een
typisch sociale roman. Men zou zelfs van
een tendenzroman kunnen spreken, in
dien de soberheid van Syberbergs pen
voering de onaangename pretenties,
welke een tendenzroman heeft, niet on
gedaan maakte.
Pastoor Heim is zieleherder in een
arm bergdorp, waarvan de bewoners
tot de bedelstaf zijn vervallen sinds in
hun nabijheid een groot stuwmeer werd
aangelegd. Onder het water van dat
stuwmeer ligt hun beste grond. Daar
liggen ook alle dierbare, oude dorps
herinneringen. Ook de weg die naar
het dorp voerde ligt onder water, en
het kerkhof, en de boerderijen van
Sanders en Schoneberg. De mensen van
het dorp zijn een paar kilometer ver
derop gaan wonen, tegen de kale ber
gen aan.
Men denkt bij dit boek aan het ware
verhaal van het dorpje Tigne in de
Franse Vogezen.
Syberberg heeft, uitgaande van een
situatie, die een „realistisch" beschrij
ver van dorpstragiek doet smullen, al
zijn schrijfkracht aangewend, om de
zaak sober te houden. Hij klaagt niet
aan. Hij schetst slechts. Hij schetst,
hoe pastoor Hein onmachtig is verbe
tering te brengen in het lot van zijn
parochianen. De hogere machten zijn
tegen hem. Noch de staat noch de
kerk is bereid hier te helpen. Pastoor
Heim ervaart dit als een uitdaging.
Hij „organiseert dukaten", of anders
gezegd: hij verschaft zich de „stenen"
die tot „brood" zullen moeten worden
voor de noodlijdende bevolking. Zijn
goedbedoelde daad brengt de mensen
echter geen geluk. Het „hoe" en
„waarom" van een en ander vormt de
inhoud van deze merkwaardige ro
man, waarvoor Syberberg in 1954 de
Duitse „Welt in Buch-Preis" ontving.
Onschuldig verbannen
De derde roman van vandaag is een
staaltje van historische romantiek.
„Sara Dan e" van Catherine Gas-
kin 3) heet op de omslag „het epos
van een vrouwenleven, nauw verweven
met de geboorte van een nieuw conti
nent, boeiend en meeslepend van de eer
ste tot de laatste bladzijde". Dat nieuwe
continent is Australië, in de tijd waarin
deze roman speelt nog slechts een straf
kolonie. Het lieftallige Londense meisje
Sara Dane wordt derwaarts verbannen,
beschuldigd van diefstal van drie gou-
Vrijdagmiddag heeft de president-di
recteur van de KLM, de heer X. A.
Aler, een prijs van 2.250 uitgereikt
aan ir. H. Feis, boordwerktuigkundige
in dienst van de maatschappij, voor
een technisch idee, dat deze heeft op
gevat en uitgewerkt en dat voor de
KLM een aanzienlijke kostenbesparing
met zich brengt.
Dit is het grootste bedrag dat door
het bureau ideeën aan een vinding
rijke KLM-er werd uitgereikt.
In de drie jaar, dat de ideeënbus
nu bij de KLM in gebruik is, werden
3.854 ideeën van het personeel beloond
met een totaalbedrag van 27.771.50.
HANS NICKLISCH,
schrijver van het boek dat in Neder
land in een vertaling van Godfried
Bomans verscheen onder de titel „Va
der, het beste paard van stal".
den souvereinen, toebehorend aan sir
Geoffrey Watson, en van een gouden
ring, die het eigendom was van Richard
Barwell. Sara is onschuldig, maar is te
trots om te spreken, want ze heeft in
haar hart een stille liefde voor Richard.
Die liefde zal ze ook in Australië niet
verloochenen, ook al leert ze daar rede
lijk gelukkig te worden met andere man
nen, met Andrew Maclay, die zijn car
rière opgaf om haar te volgen, en Louis
de Bourget, een rijke Franse emigre met
een geheimzinnig verleden. Men ziet: er
zit kleur genoeg in het verhaal.
Catherine Gaskin kan smeeïg ver-
tell en,precies zoals de liefhebbers en
-hebsters van dit genre het willen. De
vertaling door Louis van Orden is in
fraai kunstleer gebonden.
NICO VERHOEVEN
Als de politie zich be
roepshalve met de kunst
gaat bemoeien wordt het
moeilijk; zowel voor de
politie als voor de kunst.
Dat zie je maar weer in
Nijmegen. Daar heeft de
commissaris zich geërgerd
aan „Suuske Perdaems"
Zulks vanwege het feit dat
er in het stuk een dorpsveldwachter
voorkomt die vrijt met de pastoors
meid en die als onderpand van de
wederzijdse liefde af en toe een lek
ker hapje en een sigaretje van zijn
beminde krijgt toegeschoven. Wat
steekt daar in? Niets, zou men zeggen.
Maar de Nijmeegse waarnemend
politiecommissaris vindt van wel. Hij
acht „de belachelijke voorstelling
van de dorpsveldwachter een aantas
ting van het prestige van de politie".
Ik vraag mij in gemoede af waar
cf hoe die dorpsveldwachter belache
lijk is. Wijl hij vrijt? Of omdat hij de
lekkernijen van zijn liefje in gretige
dankbaarheid savoureert? Ik heb wel
eens de indruk dat de wereld er een
stuk plezieriger zou uitzien als méér
agenten meer vrijden en meer lekkere
hapjes tot zich namen. Daar wil ik
overigens wel buiten blijven. Maar
dan moet de politie ook die toneel
veldwachter niet in het belachelijke
trekken. En zich bovendien nog be
ledigd achten.
Zoals de zaken nu liggen in Nijme
gen zie ik wel een prestige „aange
tast". Niét echter dat van de politie;
maar dat van de pastoorsmeiden.
1) Hans Nicklisch: „Vader, het beste paard
van stal". Uitg. De Toorts, Haarlem.
21 Rüdiger Syberberg: „Stenen voor
brood". Uitg. Pax, Den Haag.
3) Catherine Gaskin: „Sara Dane". Druk
kerij De Spaarnestad, Haarlem.
Het dagelijks bestuur van de Christe-
lijk-Historische Unie heeft zich tot
minister Cals gewend met een schrij
ven, waarin wordt gezegd dat de C.H.U.
wat radio-uitzendingen betreft, in pre
cies dezelfde omstandigheden verkeert
als de V.V.D. De C.H.U. zal gaarne,
wanneer eventueel zendtijd ter beschik
king van daarbij belang hebbende poli
tieke partijen zal worden gesteld, als
„belanghebbende politieke partij" 'wor
den beschouwd.
Zoals dezer dagen gemeld* heeft het
centraal comité van A.R.-kiesverenigin
gen minister Cals op dezelfde gron
den verzocht ook aan de A.R.-partij ra
diozendtijd beschikbaar te stellen.'
Advertentie
In staatsblad no. 34 is een algemene
maatregel van bestuur gepubliceerd ter
uitvoering van de wet op de Raad voor
de Kunst. Deze raad zal het officiële ad
viescollege van de min. van O. K. en W.
zijn met betrekking tot kunstzaken. In
dit besluit, dat in nauw overleg met de
voorlopige Raad voor de Kunst is opge
steld, wordt de globale samenstelling van
de raad, alsmede de mogelijkheid voor
plaatsvervanging van afwezige leden, ge
regeld. Ter verduidelijking van de gron
den, waarop het besluit is gebaseerd, is
in het staatsblad in afwijking van het
geen gewoonlijk gebeurt ook de toe
lichting gepubliceerd. Aan besluit en toe
lichting kan het volgende worden
ontleend.
De raad zal uit 6 afdelingen bestaan,
n.l. voor Algemene Zaken, Beeldende
Kunsten en Bouwkunst, Filmkunst, Let
teren, Muziek en Theater opera,dansen
toneel), een indeling die in hoofdzaak
gelijk is aan die van de voorlopige Raad
voor de Kunst. Alleen de afdeling Thea
ter is nieuw. In de toelichting wordt
opgemerkt, dat de in deze afdeling sa
mengebrachte vormen van kunst een in
zekere mate verwant karakter hebben en
dat voor hen overeenkomstige praktische
problemen gelden;
Het grote aantal leden dat de raad zal
tellen (80) wordt verklaard, doordat de
wet op de Raad van de Kunst voor
schrijft, dat tenminste de helft van de in
de raad te benoemen kunstenaars wordt
benoemd op voordracht van represen
tatieve kuntenaarsorganisaties. Bij het
uitwerken van de globale samenstelling
werd er rekening mee gehouden, welke
kunstenaarsorganisaties voor dat voor-
drachtsrecht in aanmerking zouden moe
ten komen en het betrekkelijk grote
aantal representatieve kunstenaarsorga
nisaties in Nederland moest wel leiden
tot een betrekkelijk groot aantal voor
drachtsplaatsen. Daarnaast moeten ook
de verschillende vormen van kunstbe
oefening in de raad worden vertegen
woordigd. Niet alleen de raad in zijn
geheel, maar ook de meeste afdelingen
zullen in meerderheid uit kunstenaars
bestaan. Daarnaast is' gestreefd naar de
mogelijkheid van een behoorlijke ver
tegenwoordiging van de groepen, die
weliswaar niet zelf uit kunstenaars be
staan. maar krachtens hun aard geacht
kunnen worden goed van het kunstleven
in Nederland op de hoogte te zijn.
Verwacht mag worden, dat thans het
in werking treden van de definitieve
raad niet lang meer op zich zal laten
wachten. De minister heeft de organisa
ties, die daarvoor naar zijn oordeel op
grond van de wet en het thans gepu
bliceerde besluit in aanmerking komen,
reeds uitgenodigd tot het doen van voor
drachten. Nadat die voordrachten zijn
binnengekomen, zal de minister djenen
te overwegen welke van de voorgedragen
kunstenaars en wie verder in de raad
moeten worden benoemd. Tegelijk met
de benoeming van de leden zullen de wet
en het thans gepubliceerde besluit in
werking treden.
Daarna zal nog een koninklijk besluit
moeten worden afgekondigd over de
dagelijkse raad, waarbij de leiding van de
dagelijkse gang van zaken van de Raad
voor de Kunst zal berusten. De wet
schrijft voor, dat over het ontwerp voor
dit besluit de Raad voor de Kunst moet
worden gehoord. Dit is'de reden waarom
de regeling van de dagelijkse raad niet
gelijk met die van de indeling van de
raad plaatsvindt.
Engeland Bij tussentijdse verkie
zingen te Blaydon heeft de Labourpar-
tij haar zetel in het Lagerhuis behou
den. Vergeleken bij de jongste algeme
ne verkiezingen behaalde Labour een
stemmenwinst van 3,4 procent.
Advertentie
(Van onze medische me
dewerker)
e verschillende
vitamines hebben
weinig gemeen
schappelijk, zij lijken
wat hun chemische
structuur betreft in
waar wij het al eerder over gehad
hebben in de kroniekjes over hoogte-
zon en Engelse ziekte.
oe komen wij aan vitamine d? Op
de eerste plaats kan de mens het
zelf maken: ultra-violette stra
len (zon of hoogtezon) bewerken in
het geheel niet óp el- de huid de omzetting van cholesterol
kaar en ook hun wer- in vitamine d. Bij gebrek aan zon
kan de mens ook vitamine d met het
voedsel of apart innemen. Verschil
lende voedingsmiddelen bevatten vita-
king is heel verschillend
De enige overeenkomst
waaraan zij hun gemeen
schappelijke naam te dan
ken hebben, is dat zij in zeer geringe
hoeveelh'id toch absoluut noodzakelijk
zijn voor de gezondheid. Vroeger is
men hier op afgegaan, omdat men in
de scheikunde nog niet zo ver gevor
derd was en aannam dat zij, gezien
hun eigenaardige en grote betekenis
voor het leven, wel veel op elkaar
zouden lijken. Ter onderscheiding
krijgen zij als afzonderlijke naam een
letter van het alfabet. Er wordt bij
wijze van grap wel eens gesproken
over vitamine a tot en met z. Dat
grapje is er niet eens zo ver naast,
want het aantal vitamines is nog wel
lijnen. Het is trouwens aan te bevelen
een dergelijk apparaat niet op eigen
houtje maar op advies van en in over
leg met een arts te gebruiken. Som
migen schrijven de hoogtezon ook wel
een toniserende, d.w.z. een verfris
sende, opwekkende, kracht toe. Dit
effect is geenszins bewezen en het lijkt
mij vooralsnog meer magisch dan re-
eel, hetgeen niet weg neemt, dat men
wel iets van dien aard kan ervaren.
Het is immers te begrijpen, dat ie
mand die regelmatig een „hoogtezon-
mine droomboter en tegenwoordig
ook margarine, waaraan in de fabriek
een ruime hoeveelheid wordt toege-
geen 26, maar als wij ons bepalen voegd, zodat wij alleen al door mar-
tot de mens zijn wij het doztfnreeds garine op brood en door het middag-
ruimschoots gepasseerd. Ei z(jn nu maal ongeveer aan onze trekken ko-
ook heel wat andere stoffen bekend, men. Verder bevatten melk kaas en
die in minimale hoeveelheden invloed eieren nog vitamine d Rundvet en
op de gezondheid uitoefenen. Het is reuzel daarentegen weinig of niet
bijvoorbeeld gebleken, dat niet alleen Er zijn mensen die extra vitamine d
ijzer maar ook de metalen koper
en kobalt van belang zijn bij de
bloedvorming, terwijl de mens ook
mangaan en zink nodig heeft, echter
in zulke kleine hoeveelheden, dat deze
alleen met ingewikkelde instrumenten
nodig hebben, bij bepaalde ziekten,
zwangeren, jonge moeders die hun
kind zelf voeden (zij moeten voor
twee zorgen) en vooral groeiende kin
deren (ter voorkoming van Engelse
ziekte). Zij kunnen levertraan of vita-
meetbaar zijn. Strikt genomen zou mine d in druppels of tabletten ge-
men deze stoffen ook tot de vitamines bruiken.
kunnen rekenen, al wordt het in de
praktijk niet gedaan.
De alfabetische volgorde doet er
niet veel toe en daarom zullen wij
vandaag beginnen met vitamine d,
Natuurlijk is ook hoogtezon ge
schikt, deze is alleen veel duurder,
minder eenvoudig te hanteren en niet
helemaal ongevaarlijk als men zich
niet zorgvuldig houdt aan de richt-
bad" neemt, zich ongetwijfeld door de
rustpauzen verfrist en versterkt zal
voelen. Veel mensen gunnen zich daar
nauwelijks meer de tijd voor. Als zo
danig kan een hoogtezon zeker een
gunstige werking uitoefenen, de vraag
is alleen of dat nu echt niet op een
goedkoper en onschuldiger wijze kan
gebeuren.
Samengevat: een gezonde volwasse
ne krijgt met het dagelijks voedsel
meer dan genoeg vitamine d, er is dus
geen enkele reden zich zorgen te ma
ken om een eventueel tekort aan dit
vitamine.
N.B. Een jonge of a.s. moeder moet
niet alleen extra vitamine d gebruiken
maar ook extra melk drinken (min
stens een liter per dag), omdat melk
veel kalk en andere belangrijke stof
fen bevat. Zonder kalk is vitamine d
nutteloos.
ST.
De jazzmuziek komt nu ook écht officieel haar plaats opeisen in
het muziekcultuur-gebied van Europa. Het heeft er tenminste
in het vorige weekeinde op het internationale jazzfestival in San
Remo van gedaverd. Gedaverd in tweeërlei opzicht, zowel van de
eigenlijke muzikale prestaties als van het enthousiasme, dat na ieder
volgend programma losbarstte. En tussen de bedrijven door ging het
er in San Remo al niet anders aan toe dan bij het jaarlijkse filmfestival
in Cannes. Journalisten en fotografen hobbelden achter de „sterren"
aan. Met name achter Roman Full, in werkelijkheid Roman Mussolini,
de verlegen 28-jarige zoon van de vroegere dictator. Roman, die tot de
beste jazzpianisten van Italië wordt ggrekend, maakte in San Remo
zijn publiek debuut als pianist in een bekend Italiaans sextet. Hij moet
zijn muzikale begaafdheid geërfd hebben van zijn vader, ^ie in zijn
jonge jaren viool speelde. Weshalve in San Remo als „mopje van de
week" werd getapt, dat pa Mussolini de wereld een heleboel narigheid
zou hebben bespaard, wanneer hij een échte eerste viool was gaan
spelen. En nu we dan toch met de jazz zo'n beetje op het politieke vlak
zijn verzeild geraakt, meteen maar gezegd, dat het achter het ijzeren
gordijn weer taboe is met de jazz. De enige Sovjet-jazzband, welke
vorig jaar in de enige nachtclub van Moskou werd geïnstalleerd en
sindsdien drommen mensen trok, is op bevel van hoger hand naar huis
gestuurd. Er zit nu weer een klein conventioneel orkestje, seint de cor
respondent van United Press, dat afgezaagde deuntjes speelt.
M
pnrliSiBBnftliihiffii IMI r I, i iM «iimiii
Madna, Bezemer en Ilcken druk aan de „studie".
Achter het ijzeren gordijn dus he
lemaal geen jazz, „achter de
dijken" des te meer, ook al is
dan met enig ongeduld, maar intus
sen met nog meer spanning, uitge
zien naar de Philips Langspeelplaat
B 0800 L: „Jazz behind the dikes
nr. 2". Zij is er nu dan eindelijk en...
zij mag er waarachtig zijn! In alle
opzichten. Zowel wat de eigenlijke
inhoud, de muziek, betreft als ten
aanzien van de opname, de weer
gave en de „verpakking": een
Nederlands fabrikaat, dat in de
„betere klasse" op de wereldmarkt
kan worden gepresenteerd. Waar
voor met name de „big boys"
van de Amerikaanse jazz hun petje
mogen afnemen. Terzake: 16 jazz
nummers in moderne stijl. Gecompo
neerd dan wel gearrangeerd en
uitgevoerd door Nederlandse jazzmu
sici. Te weten: het septet van Her
man Schoonderwald, het kwartet van
Frans Eisen, het kwintet van Wessel
Ilcken met zang van Rita Re^s, het
trio Rob Madna en het kwartet Tony
Vos.
Het zou ons heus te ver voeren,
alle zestien nummers afzonderlijk te
bespreken. Slechts enkele algemene
opmerkingen. Vooreerst dat de jazz
muziek, die via deze plaat te beluis
teren is, ervan getuigd:, dat onze Ne
derlandse jongeren, die deze muziek
al uitvoerend „componeren" (thema
met variaties) er nuchtere, serieuze
opvattiingen op na houden. Zij zoe
ken het succes bepaaldelijk niet in
holle techniek, in wilde effecten en
sensationele „uitschieters". Eerder
is er een streven merkbaar naar een
naar-binnen-toe werken. In het
scheppen van fijne, suggestieve
sfeer. In de intieme improvisatie.
Er is prima evenwicht tussen het
karakter van de melodie-instrumen
ten en de vaak sterk persoonlijke stijl
van' de bespelers. Bij het samenspel
zijn niet zelden verrassende samen
klanken opgeroepen. Intussen is het
andere kernpunt van de muziekvorm
van de jazz allerminst verwaar
loosd. Integendeel. Aan ritme, aan
„swing" en ook aan de zogenaam
de „beat"-effecten is geen gebrek.
Maar ook zeker geen teveel. De har
monie tussen melodie en ritme is
vakbekwaam uitgebalanceerd. De
drummers Fred Gilhuys, Cees See
en (met aan het hoofd) Wessel Il
cken weten, om zo te zeggen, hun
partijtje te slaan. Dat Rita Feys de
hare weet te zingen, valt niet in alle
opzichten volmondig te beamen. Af
en toe mist zij de fijnere intonatie,
de echte „kleur".
De weergave is glashelder. Tot in
details. En de verpakking is het
mag een keer gezegd typisch Phi
lips: keurig verzorgd. Bij het inte
ressante commentaar is nog een foto
reportage gevoegd ook!
Moet het evenzeer een genoegen
zijn te dansen op de „Piano
Dance Party" Philips 33
toeren nr B. 07748 R— het is daarbij
beslist de moeite waard om er ernstig
naar te gaan zitten luisteren. Dat
zullen met name de werkelijke-jazz-
liefhebbers willen doen. De acht
dansnummers worden hier namelijk
gepresenteerd door gevierde, moder
ne jazzpianisten. Ieder in zijn eigen,
strakke, dan wel gematigde jazzstijl.
De plaat laat technisch knap en vaak
zeer melodieus klavierspel horen. Ge
raffineerd tonen-vlechtwerk tegen het
Jazz van over de oceaan, maar
dan overgeplant naar de Amster
damse Apollohal. Op de Philips-
plaat 45 toeren 421002 BE zijn opna
men vastgelegd van het jazzfestival
1954. Aangemoedigd door juichende,
joelende (waarom nou?) en fluitende
„fans" geeft Lionel Hampton twee
nummers ten beste op de vibrafoon:
„How high the moon", als een „wer
velwind", met een verdraaid knappe
„aanzet" en het rustiger „Stardust".
Akkoord, een tweede man moet Lio
nel het virtuoos gegoochel op de vi
brafoon nog verbeteren. Vliegensvlug
meesterwerk is het. Improvisatie en
fantasie van de bovenste jazz-plank.
Het orkest bepaalt zich hoofdzakelijk
tot ritmische begeleiding.
Liefhebbers van dansmuziek kun
nen aan het jongste repertoire
van Philips en Decca hun hart
ophalen. Oude dansen zijn weer in
de mode. Mocht ge er de charmante
ERROLL GARNER
wisselend patroon van de ritmische
begeleiding. Waarbij bij voorbeeld de
linkerhand niet schijnt te weten wat
de rechter doet, (Erroll Gamer)
maar het intussen precies uitgekiend
heeft. De anderen zijn: Eddie Hey-
wood, Teddy Wilson, Frankie Carle,
het Lou Stein trio, Dardanelle, Joe
Sullivan en. Jess Stacy. Een „knap
pe" plaat. Prima weergave.
Deel van het Herman SchoonderwalcLseptet
et orkest van Malando be
hoeft nauwelijks aanbeveling,
zeker niet wanneer het tan
go's gaat spelen. En wat voor tan
go's'. Campanulas, Porque, Las Flo-
ristas en Bar-
rioreo, vier
composities uit
de keurklasse.
Van een bij
zonder bekoor
lijke muzikali
teit en van een
zwevend, mee
slepend ritme.
Malando han
teert zelf de
accordeon met
zijn bekende
smaak voor de
fijne accentjes.
Hij weet zich
daarbij ge
steund door
met name de
violisten, die
een gevoelige
partij strijken.
Een klein-
maar-dapper
zwier en het frisse tempo echt goed
van willen proeven, schaf dan zonder
talmen de Philips 33 toeren P 10076 R
aan. „Old Time Dances" heet het al
bum. De gezeUige, fleurige tekenin
gen op het omslag in de rose-kant-
kleur doen u reeds de danskriebels
in de benen slaan. Dan is het alleen
nog maar een kwestie van de saffier
op de zwarte schijf te plaatsen. Als
ge dan nog rp uw stoel blijft zitten,
zijt ge een augurk, gewoonweg, het
spijt ons.
Veertig minuten stijldansen uit de
oude doos.
Acht nummers. Achtereenvolgens:
Buramel Petrus, Valse Basque, Fei-
erahend, Friihlingsboten, La Petite
Tonkinoise, de Veleta, de Stettiner
Kreuzpolka en Les Patineurs. Per
fecte uitvoering door het orkest van
Jan Corduwener, de Tiroler Holzha-
cker Bub'n en de Edelweiss-Kapel.
Een verrukkelijke plaat voor de hele
familie. Weergave uitstekend.
Een vooral ritmisch, maar ook
muzikaal niet minder voortref
felijke selectie van (moderne)
dansnummers is verzameld op de
33 toeren Deccaplaat LF-1190. Vier
quick-steps en vier Engelse walsen,
uitgevoerd door het orkest van Ha
rold Smart, het huisorkest van het
„London Dance Institute". De num
mers: I'll always be in love with
you, What '11 I do?, The boy next
door, A kiss in the dark, Let's do
it (heeft niets met de voorgaande
„kiss" te maken), That certain fee
ling, Nice work if you can get it en
S'wonderful. „Strict Tempo for Dan
cers" heet de plaat en daar is niets
te veel mee gezegd.
LIONEL HAMPTON
dansplaatje. Philips 422649, PE, 45
toeren.
En dan zet de Amerikaanse pia
nist Liberace zich achter de
vleugel. In de zaal pinken hon
derden vrouwen een traan weg. De
pianist Liberace is de lieveling van
het Amerikaanse publiek, van de
vrouwen in het bijzonder. Hij is ie
ders moeders symbool van een zoon.
waarover zij met trots aan de buur
vrouw kan verhalen. Hij is, zonder
oneerbiedig te willen zijn. de John
ny Ray voor iedere bakvis van
beteren huize.
Maar intussen is h\j in alle ernst
een begaafd pianist. Tenminste be
heerst hij de techniek van het kla
vier tot in de fijnere finesses. Over
de sfeer, de diepgang, de intonatie
van zijn spel zouden verschillende
smaken mogelijk tegenover elkander
kunnen worden gezet. Zeker, wan
neer hij, zoals via de Philipsplaat
S3 toeren B 07675 zijn vertolkingen
laat horen van bepaalde, karakteris
tieke gedeelten uit klassieke piano-
werken (Rachmaninoff, Grieg, Cho
pin). Deze zijn verbonden en ver
weven in arrangementen van Gor
don Robinson voor piano (speciaal
voor Liberace) en orkest (het or
kest van Paul Weston). Toch wel
verbazend knappe arrangementen in
dit speciale genre. De orkestratie is
nergens opdringerig. Zij omlijst
hoofdzakelijk, zij benadrukt links en
rechts de piano-soli, zij verbindt de
fragmenten. Het is een stemmig ge
heel. Een populair arrangement kan
men zeggen, maar zij is dan toch
populair op niveau. Met handhaving
van de klassieke piano-partituur. En
met eerbied er voor, ook al zou men
deze zeer betrekkelijk kunnen noe
men. Maar dan niet bij Liberace.
die men zeker niet een gebrek aan
overtuiging kan verwijten: die naar
onze smaak ook wel speelt met
begrip van en oprecht gevoel voor
de hooggestemde intenties, die de
klassieken hebben voorgestaan. Zij
zullen zich niet in hun graf omdraai
en, de meesters, maar zij zullen,
zij het dan met een knipoog-met-een
tikkeltje-verwijt aan het adres van
de arrangementen Liberace een
waarderend klopje op de schouder
niet willen onthouden. Vermelden wij
afzonderlijk nog het Warschau-con-
cert, waarmee Liberace op imposan
te wijze zijn bijzonder repertoire
opent. Ook de weergave van deze
plaat is magnifiek.
De veelzijdigheid van het orkest
van Paul Weston helt op de
Philipsplaat B 21749 H over
naar het zoetige, filmisch genre bij
de begeleiding van twee songs. Het
„Maria, Maria, Maria", lief tot aan
het „devote" toe en „The Kentuckian
Song", opgewekt en mannelijker, re
gelrecht uit de huifkar, die door de
wildwest hobbelt. Het Norman Lu-
boff Koor zingt in de geijkte Ame
rikaanse zangstijl- Een „mooi" plaat
je nochtans voor de liefhebbers.
FREDERIC
Een accumulatorenfabriek te Amster
dam heeft het plan opgevat om met
speciale z.g.n. service-wagens een „ac-
cuwacht" te vormen, die langs Neder
landse wegen alle automobilisten on
derweg behulpzaam zal zijn, indien zich
moeilijkheden voordoen met de accn,
hetgeen in dit koude jaargetijde veel
voorkomt.
Deze accuwacht krijgt aanhangwa
gens achter gewone auto's. In deze wa
gens bevinden zich behalve nieuwe en
ruilaccu's ook een volledig controle
apparaat, onderdelen enz. De fabriek zal
een groot aantal van deze wagens in
gebruik nemen.
Op 16, 17, 18 en 19 september 1956 zal
te 's-Hertogenbosch het derde Interna
tionale Vocalisten Concours worden ge
houden. Dit concours wordt door de
Stichting 's-Hertogenbosch Muziekstad
wederom georganiseerd in samenwerking
met het Nederlands Impresariaat, de Ne
derlandse Katholieke Radio-omroep en
de Vakgroep voor concerterende voca
listen van de Koninklijke Nederlandse
Toonkunstenaarsvereniging.
Deelname aan het concours staat open
voor jonge zangers en zangeressen uit alle
landen, die geboren zijn na 31 decem
ber 1920. Leerlingen van conservatoria
kunnen slechts aan het concours deel
nemen met toestemming van de directeur
van hun conservatorium. Behalve een
optreden voor de Nederlandse Katholieke
Radio-omroep, een optreden met Het
Brabants Orkest en uitwisseling met ver
schillende landen in Europa, worden voor
de prijswinnaars geldprijzen tot een to
taal bedrag van 4500 in het vooruitzicht
gesteld.
De minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen heeft aan de auteurs
Mies Bouhuys, Michel van der Plas en
Jan Wit elk een opdracht verleend tot
het schrijven van een kort eenvoudig
spel, handelende over de bevrijding van
ons land van vreemde overheersing en
over de betekenis van de vrijheid.
Deze spelen dienen geschikt te zijn
om op of omstreeks de bevrijdingsdag
door kinderen in schoolverband te wor
den opgevoerd Het is de bedoeling, dat
in de spelen liederen worden opgeno
men, die door de kinderen gezamenlijk
kunnen worden gezongen. De drie
auteurs hebben de hun verleende op
dracht aanvaard en hopen in de loop
van 1956 met hun werk gereed te ko
men.
De president van de Philippijnen, Ra
mon Magssay streeft naar de vestiging
van een zelfstandig Philippijns gezant
schap bij de Heilige Stoel.
