Ernstig conflict over
tussen werknemers
de loonpolitiek
en werkgevers
Grote bezwaren bij werknemers
tegen inmenging van regering
Grote afstand
tussen beide
voorstellen
De koude teistert Europa
Italië
Herders in
leveren ware
veldslag tegen
de wolven
Voor de Friezen is de
winter pas echt met
een Elfstedentocht
Katwijkse logger
aangevaren door
Britse treiler
Ook geen
betaald
voetbal
De tweede breuk
BREUK IN STICHTING VAN DE ARBEID
„La Cantuta'
zwijgt
WÊmmaêmmim
Vorst veroorzaakt
weer moeilijkheden
Jeen van den Berg
in Elfstedentocht
Vorst houdt aan5
kans op sneeuw
nuftftiu ocfcteijcu rnw
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1956
79sfe JAARGANG No. 26524
Sinds 27 januari geen
berichten van het vlot
Auto door trein
gegrepen
,L...
g jagf i%|8
Onaangenaam verrast
BI
■■H
- i
iiiBSWMH
wËSm
mm
Luchtverkeer gestremd
Voetganger bevroren
(uuf
Suède jasjes in kleuren 110.-
Minder wind
VERU006DE BOUWKOSTEN.
VERHOOGDE BUD PASEN
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 50
Telefoon 5790
Directie: J. J. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen,
hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Se verin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERI fcNl ifci AKitr- cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
«dvertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRIJS 50 cents per week,
f2.17 per maand, f6.50 per kwartaaL
Voor klachten over de bezorging na S30
uur 's avonds teL 21544.
(Van onze Haagse redactie)
Naar wij in een deel van onze vorige
"Plage nog konden berichten is het
jTÜdag in de Stichting van de Arbeid
*°t een breuk gekomen tussen werkge
vers- en werknemersorganisaties. Er
iverd in de gisteren gehouden verga
dering n.l. geen overeenstemming be-
'eikt over de in de nabije toekomst
'e nemen loonmaatregelen. Beide groe-
Pen van organisaties hebben omtrent
"et gebeurde een officiële verklaring
afgelegd. Van de zijde der werkgevers
deelde men het volgende mede:
Naast overeenstemming hierin be
staande dat zowel in de voorstellen
Tan de werknemersvakcentralen als in
die van de werkgeversorganisaties ge
sproken werd over de mogelijkheid
Van een eenmalige uitkering in 1956
en van het overgaan tot een meer ge
differentieerde loonpolitiek bleek een
belangrijk verschil ten aanzien van de
hierby In acht te nemen grenzen. De
ze begrenzing vond in het werkgevers-
voorstel haar grondslag enerzijds in
de onlangs in de S.E.R. gevoerde be
raadslagingen, anderzijds in de door de
werkgeversorganisaties nagestreefde
stabilisatie van het prijsniveau. Op
grond hiervan werd o.m. rekening ge
houden met het feit, dat waarschijn
lijk op ruime schaal in 1956 gebruik
zal worden gemaakt van de mogelijk
heid om de bijkomende arbeidsvoor
waarden te verbeteren tot een hoogte
van 3 procent van de bestaande ionen.
Ook werd door de werkgevers in aan
merking genomen de loonsverhoging,
die waarschijnlijk begin 1957 noodzake-
lijk zal zijn in verband met de invoe
ring van de wettelijke ouderdomsver-
zekering en een verdere aanpassing
van het huurpeii.
Het voorstel van werkgeverszijde om
de beide standpunten op zo kort moge
lijke termijn met de regering te be
spreken werd door de werknemersver
tegenwoordigers onaanvaardbaar ge-
acht. De werkgeversorganisaties heb-
Pen de regering op de hoogte gebracht
aP de ontstane situatie."
De besturen van de drie vakcentra
len deelden mee dat zij aan de verte
genwoordigers van de centrale werkge
versorganisaties de volgende voorstel
len had gedaan:
Den uitkering ineens ter hoogte
Van tenminste twee weken loon, ter
55
Vrienden van de opvarenden, van het
vlot La Cantuta maken zich ongerust
over het uitblijven van nieuws over het
wet een radiozender uitgeruste vlot. Zij
bollen trachten een hulpexpeditie uit te
listen.
Er is sinds 27 januari niets van het vlot
Vernomen. De laatst-bekende positie was
106. 46 WI. 4.6 Nb., of ongev. 2000 mijl
van de kust van Peru en 600 mijl van de
Galapagoseilanden, in de Humbslatstro-
ming.
Het vlot poogt dezelfde weg te gaan
als destijds de „Kon Tiki".
Overal in Peru hebben radio-amateurs
gepoogd, signalen van „La Cantuta" op
te vangen, doch zonder enig succes.
Enige ongerustheid gevoelt men t.a.v.
net lot der vijf opvarenden, vier mannen
onder wie de Rotterdammer Andries
Rost, en een vrouw, hoewel men alge
meen nog wel aanneemt, dat hetzij de
radiozender bezweken is, of wel de be
manning het te druk heeft met ongun-
§e stromingen of slecht weer.
Op de onbewaakte overweg te Eenum
's vrijdag een vrachtauto van de firma
Moorlach uit Uithuizermeeden door
ae trein gegrepen die om 10.08 uit Lop-
Persum was vertrokken naar Appinge-
Pam. De twee inzittenden van de auto
^erden vrij ernstig gewond. De auto
,erd bestuurd door de heer G. J. D
Jot Uithuizermeeden. Naast hem zat de
^"-jarige W. B. uit Uithuizen. Beiden
"rden naar het ziekenhuis in Gronin
gen gebracht. De auto werd totaal ver
foeid. De trein had bijna een uur ver
daging. De auto was geladen met
brandstoffen en veevoeder. De wagen
s.efd meegesleurd en kantelde in de
°°t langs de spoorbaan.
v P het Britse schip „Theron", dat de
„dfrtiermakers van de Zuidpoolexpe-
si"« van het Gemenebest naar de ba-
geh °n aan de Weddellzee heeft
Uv, racht, ontstond op de moeizame reis,
*ti»rs Ooor gevaarlijke ijsschotsen, ern-
h„f Sebrek aan water. Deze foto toont
P'kh leider der expeditie met een
hegfooweel een ijsberg onder handen
fli( en hoe vervolgens de stukken,
V|>rde aks zullen worden gesmolten,
en doorgegeven naar de kok in de
keuken.
.A
compensatie van de in 1955 ontstane
achterstand. 2. Indien over het eerste
punt een bevredigend akkoord zou wor
den bereikt: een verhoging van de
richtlijn voor de loonvorming in de be
drijfstakken met 3 pet. en daarboven
voldoende ruimte voor toepassing van
verantwoorde differentiatie. 3. Tenein
de gevolgen voor het prijspeil zoveel
mogelijk te voorkomen zouden de vak-
centralen de verwezenlijking van loons
verhogingen in de verschillende bedrijfs
takken niet op één uniform tijdstip wil
len doen plaats hebben, maar deze over
een bepaalde periode willen spreiden.
De werkgeversvertegenwoordigers
daarentegen wensten niet verder te
gaan dan: 1. Medewerking te verlenen
aan het openen van de mogelijkheid
tot het verstrekken van een uitkering
ineens over 1955 van ten hoogste 2 pet.
van het jaarloon, voor zover daarover
overeenstemming tussen de betrokken
partijen wordt bereikt, echter met uit
zondering van die gevallen, waarin de
werknemers reeds door middel van
winstuitkeringen deel hebben gehad in
de toegenomen welvaart. 2. Het schep
pen van een differentiatiemogelijkheid
van 2 pet. boven de huidige richtlijn,
te realiseren na afloop van de geldende
collectieve arbeidsovereenkomsten, met
dien verstande, dat voor langlopende
contracten en voor bindende loonrege
lingen bijzondere voorzieningen dienen
te worden getroffen.
Nadat de werkgevers deze voor de
werknemers onaanvaardbare voorstel
len hadden medegedeeld, verklaarden
zij, dat in verband met de grote
afstand tussen de beide voorstellen
de beide standpunten aan de regering
dienen ta worden voorgelegd. Reëel
overleg met de werkgevers was daar
door onmogelijk. De vakcentralen deel
den daarop mee, dat zij hun voorstel
len als niet te zijn gedaan beschouw
den en dat zij zich alle vrijheid van
handelen voor Dehielden. Ook achtten
zij, dat de Stichting van den Arbeid
door deze houding der werkgevers
heeft opgehouden te functioneren. De
vakcentralen hebben voorts besloten:
1. De regering met de stand van za
ken op de hoogte te stellen.; 2. De
bevoegde organen der drie centralen
tegen a.s. maandag bijeen te roepen."
Bij een vergelijking van de beide
verklaringen valt het op, dat de rol die
de regering in het overleg zou spelen
niet bijzonder duidelijk tot uiting komt.
Aangezien dit juist het punt is waarop
de onderhandelingen op zo abrupte wij
ze afgebroken zijn ligt hier echter de
kern van de moeilijkheden.
Van werkgeverszijde deelt men ons
nader mede, dat er enige onduide
lijkheid bestaat over het voorstel van
de werkgevers. Er was reeds tijdens
de yergadering bekend gemaakt, dat
minister Suurhoff gesuggereerd had
om met de beide partijen van gedach
ten te wisselen. Toen bleek, dat de
voorstellen van de partijen zover uit
elkaar lagen, dat het horen van de
derde partij, de regering, het bereiken
van een compromis slechts kon be-
t vervolg op pagina 7)
.vi;
Hoe hard het wel wintert in Italië, dat op het ogenblik de koudste dagen van
deze eeuw beleeft, toont deze foto, gemaakt in de uitlopers van de Abruzzen
in de buurt van Rome. Een van de redders, die een tunnel door de sneeuw
hebben gegraven naar een huisje, dat op de top van een heuvel volkomen was
ingesneeuwd, strekt de hand uit naar de twee bejaarde bewoners, die langs
deze weg uit de zolderverdieping van hun woning stapten.
Nagenoeg overal in Europa is de
vorst in volle hevigheid teruggekeerd.
In West-Duitsland daalden de tempera
turen gisteren tot 32 graden Celsius on
der nul. Zeker drie mensen zijn om het
leven gekomen en velen moesten we
gens bevriezing van ledematen in zie
kenhuizen worden opgenomen. De
scheepvaart op de Rijn boven Bingen
is thans zo goed als gestremd. Op en
kele plaatsen in de Sont is het ijs zo
dik, dat het gisteren mogelijk was te
voet van Denemarken naar Zweden te
gaan. In Italië is opnieuw veel sneeuw
gevallen. Herders moeten in felle
sneeuwstormen ware veldslagen leve
ren om hun kudden tegen de wolven
te beschermen. In de Abruzzen en in
Zuid-Italië zijn nonderden dorpen van
de buitenwereld afgesloten. Amerikaan
se particuliere instellingen tot hulpver
lening hebben 2.000 ton voedsel en kle
ding ter beschikking van de noodlijden
de Italianen gesteld. De voorraden la
gen al opgeslagen in Livorno, zodat
met de distributie terstond een begin
is gemaakt. Transportvliegtuigen van
de Italiaanse luchtmacht zijn opgeste
gen van het vliegveld Ciampino bij Ro
me om tien ton meel en twee ton
spaghetti boven geïsoleerde dorpen af
te werpen. Het Vaticaan heeft honderd
wagonladingen voedsel naar het zuiden
van Italië en naar het eiland Sicilië ge
zonden. Het aantal Italianen, dat als
gevolg van de barre winter in de af
gelopen tien dagen het leven heeft ver
loren, is gestegen tot 70.
In Venetië zijn niet minder dan
40.000 flessen melk bevroren en in stuk
ken gesprongen. In Parijs vroor het gis
teren twaalf graden. Op het vliegveld
Orly ondervond het luchtverkeer ver
traging, de vliegvelden van Nice en
Marseille moesten gesloten worden. In
Monte Carlo ligt 40 cm sneeuw.
In Wenen reden gisteren bijna geen
particuliere auto's. In de Tiroolse al
pen trekken troepen herten langs de
hoofdwegen, op zoek naar voedsel. Het
waterverloop van de Donau wordt ern
stig bedreigd door ijs, dat zich over
een afstand van 18 km heeft gevormd
boven de krachtcentrale van Jochen-
stein. Op Hongaars gebied heeft zich
over een afstand van 200 km pakijs
in de Donau gevormd.
In Zwitserland is gisteren het eerste
slachtoffer van de nieuwe koudegolf ge
vallen. Het was een voetganger, die
doodgevroren werd gevonden 'bij een
landweg nabij Lausanne. De tempera
tuur daalde gisteren in Lausanne tot
min 24 graden Celsius.
In Griekenland helpen drie vliegtui
gen van de Amerikaanse luchtmacht bij
de bevoorrading van ingesneeuwde dor
pen in de Peloponnesus.
Ook de scheepvaart ondervindt grote
hinder van stormen en koude. In Deen
se havens zijn meer dan 100 schepen
ingevroren. Aan de Zuidzweedse kust
moest een poging om een ingevroren
schip van onbekende nationaliteit te ont
zetten worden opgegeven, omdat het
schip in een mijnenveld dat uit de oor
log dateert, vastzit. Een ijsbreker die
J was uitgezonden, is teruggeroepen. De
Botnische golf is dichtgevroren. Ook de
haven van Helsinki loopt gevaar.
Het 767 ton metende Italiaanse
vrachtschip „Regolo" wordt na een dag
van zware storm vermist uit de Joe
goslavische haven Senj. Het is niet be
kend of het schip is gêzonken of van
zijn kabels losgeslagen is. Het had een
bemanning van dertien koppen aan
boord.
TT oor de Friezen is de winter pas echt begonnen, toen donderdag-
1/ avond j.l. de Friese elfstedencommissie het besluit nam, om dins-
dag de tiende door haar uitgeschreven Elfstedentocht te laten ver
rijden.
Deze monstertocht over bijna 200 km langs de elf Friese steden
Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindelopen, Workum, Bolsward, Harlin-
gen, Franeker, Dokkum en Leeuwarden, beheerst nu de gesprekken van
de Friezen. Er wordt druk gedelibereerd over de kansen en de te ter-
wachten prestaties en niemand zal het de Friezen kwalijk nemen, dat zij
hopen op een herhaling van 3 februari 1954, toen een der hunnen, de
destijds nog onbekende onderwijzer Jeen van den Berg uit Nijbeetsna
een recordtocht van 7 uur en 35 minuten zegevierend als eerste over
de eindstreep aan de voet van de trotse Oldenhove midden in Friesiands
hoofdstad gleed.
- Jeen van den Berg was in één slag minstens zo populair als Abe
Lenstra en dat wil toch wel wat zeggen.
De Friese zeilers en kaatsers mogen vooral wanneer zij er in sta
gen de Hollanders te verslaan in hoog aanzien staan in het land van
heit en mem, ware sport bedrijft men pas als men de Elfstedentocnt kan
uitrijden en de winnaar wordt in het noorden een nationale held.
(Vervolg pag. 4)
Op de Noordzee, een honderddertig
mijl ten noorden van Den Helder, is
vrijdagmorgen de Katwijkse logger Voor
waarts KW 140 van de rederij N. Haas
noot, aangevaren door de Britse
treiler Grimsby 472. De Katwijkse
logger was vissende, toen in een sneeuw
bui de Engelsman in zicht kwam. Hef
schip kwam recht op de Katwijkse logger
aangevaren, maar schipper IJsbrandt
van der Bent mocht in de veronderstel
ling verkeren, dat de Engelsman ook
hem had gezien en voor een vissend
vaartuig zou uitwijken. De Grimsby 472
bleef echter dezelfde koers varen, zodat,
toen hij de logger op een meter of tien
genaderd was, deze laatste niets anders
kon doen dan volle kracht achteruitslaan.
Een aanvaring kon niet meer voorkomen
worden, maar wel verplaatste de logger
zich nog zoveel, dat deze niet midscheeps,
maar tussen het want en de voorsteven
geramd werd, Op de plaats van aanva
ring gaapte een gat van enige meters
hoog, waardoor het water met grote
kracht naar binnen drong.
De bemanning, vrezende, dat het schip
binnen korte tijd zou zinken, kon op de
Britse treiler, die onmiddellijk langszij
kwam, overstappen, Het was slechts voor
een kort ogenblik, want de Willem Cor
nells KW 16, die in de buurt was, schoot
direct toe en nam de Hollanders van het
Engelse schip over. Toen bleek, dat het
waterdichte schot in het voorschip van
de Voorwaarts het hield, zijn enige man
nen op de voorover liggende logger over
gestapt om «daar alles in gereedheid te
brengen voor een mogelijke sleepreis
naar IJmuiden. De Dine Marie KW 57,
eveneens van de rederij Haasnoot, meld
de ook naar de plaats van de aanvaring
te stomen om samen met de KW 16 te
proberen de Voorwaarts te behouden.
Om half vijf vrijdagmiddag maakte de
KW 16 vast De KW 57 had toen nog
ongeveer 20 mijl te stomen. De trossen
werden op het achterschip van de Voor
waarts vastgezet omdat men het schip
achteruit wilde slepen, teneinde zodoende
zo min mogelijk druk te hebben op het
waterdichte schot. De zee was kalm en
al was het vinnig koud, de mannen had
den goede hoop het te zuilen klaren.
Wanneer zich geen nieuwe moeilijkheden
voordoen kunnen de drie schepen ver-
Ook de wedstrijden van het betaald
voetbal, die waren vastgesteld voor zon
dag 12 februari, zijn in verband met de
gesteldheid van de terreinen afgelast.
De programma's van 12 februari wor
den nu verschoven naar zondag 26 fe
bruari. Op zondag 19 februari worden
de wedstrijden gespeeld, die oorspron
kelijk waren vastgesteld voor zondag
5 februari.
Behalve drie passagiers en post heb
ben drie vliegtuigen, die vrijdag op het
vliegveld te Ballum op Ameland zijn
geland, zuurstofflessen voor een patiënt
te Nes en een elektromotor voor een
graanmalerij te Hallum meegebracht. De
vliegtuigen namen zes passagiers en
post mee naar Leeuwarden. Hoewel de
waterstand op de Wadden wel zo hoog
is, dat de veerboot bij hoog water ge
regeld vlot komt, kan deze niet varen,
omdat het vaarwater tussen Nes en
Hol werd geheel met ijs bedekt is.
De Waai bij Nijmegen was vrijdag
middag voor eenderde met betrekkelijk
zwaar drijfijs bedekt. De scheepvaart
stroomopwaarts naar de Rijn was vrij
wel geheel gestaakt; alleen schepen
met zware motoren voeren nog de ri
vier op. De vaart met sleepboten
stroomopwaarts lag zo goed als stil.
Er kwamen nog wel veel schepen
stroomafwaarts.
In het Maas-Waalkanaal werd nog
geschut voor schepen, die van de Waal
de Maas op wilden. Met grote moeite
konden deze schepen nog door de sluis
komen. Men heeft de schepen geschut,
omdat men de toegang van het kanaal
naar de Waal, de zogenaamde haven
mond, zoveel mogelijk open wil hou
den voor de tijd dat de dooi invalt.
De door de sluis gevaren schepen
hebben nu allemaal een ligplaats in
het kanaal.
moedelijk in de loop van vanavond in
IJmuiden binnenlopen.
Vanmorgen half 8 hadden de Kat
wijk 16 en de Voorwaarts 50 mijl van
de moeizame thuisreis afgelegd. De
KW 57 was in de buurt maar had nog
niet vastgemaakt, wat in de loop van
de morgen zou gebeuren, zodat met
twee trekkende slepen iets sneller ge
lopen kan worden en zonder tegenslag
vanavond om negen uur IJmuiden be
reikt zal zijn. Uit een gesprek tussen
de twee Katwijkse loggers is gebleken
dat de scheepswand van dek tot kiel
gescheurd is en dat de Voorwaarts pre
cies ter hoogte van het voorlogies werd
geraakt. Op dat moment bevond nie
mand zich in het logies, maar de be
manning was in het ruim aan het werk.
Toen zij aan dek kwamen, zagen zij
hun kleren en andere bezittingen weg
spoelen.
(Eigen bericht)
Jeen van den Berg heeft ons vanmor
gen meegedeeld, dat hij aan de „Elfste
dentocht" deel zal nemen.
Hij slaat zijn kansen om de tocht weer
te winnen redelijk hoog aan, „hoewel het
ijs veel slechter is en je natuurlijk nooit
kunt weten." Bovendien heeft Jeen
van den Berg ditmaal niet op dergelijke
afstanden getraind. Wanneer hij echter
niet gehandicapt zal worden door pech
aan zijn schaatsen hetgeen in verband
met de toestand van het ijs zijn eerste
zorg is zal hij dankbaar gebruik kun
nen maken van zijn goede vorm van het
ogenblik.
Naar alle waarschijnlijkheid zullen ook
Huiskes en Van 't Oever voor de Elf
stedentocht starten.
Het K.N.M.I. te De Bilt deelt mede:
De grote koude duurde ook afge
lopen 24 uur in vrijwel geheel Europa
voort. Afgelopen nacht kwamen op vele
plaatsen weer zeer lage temperaturen
voor. In Zweden en Finland vroor het
hier en daar meer dan 35 graden. In
Duitsland, Polen en Tsjechoslowakije
20 tot 30 graden. In ons land, België
en Frankrijk over het algemeen 10 tot
15 graden. De koude breidde zich ver
der naar het zuidwesten uit In Madrid
daalde het kwik tot iets beneden 5 gra
den onder nul, terwijl zelfs op de Ba
learen 6 graden vorst voorkwam na
sneeuwval.
In Noord-Scandinavië werd het vorst-
gebied echter aangetast door een ta
melijk actieve depressie, welke in zui
delijke richting beweegt. Deze bracht
langs de kust van Noorwegen tijdelijk
dooi, maar de noordenwinden voeren
opnieuw koudere lucht aan, waarin
sneeuwbuien voorkomen.
Dit storingsgebied zal zich zondag
over Denemarken in de richting van
ons land uitbreiden en de kans op
sneeuw groter doen worden. Gedurende
de nacht zal op de meeste plaatsen
tijdens afnemende wind opnieuw stren
ge vorst voorkomen. Morgen overdag
loopt de temperatuur vooral in de
kustprovincies tijdelijk op. maar waar
schijnlijk zal het niet tot dooi komen.
Aavertentte
BARTELJ0 RISSTR HAARLEM TEL 13439
FERD. B0LSTR 48 A DAM TEL. 71716?
Verwachting tol zondagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Heldere nacht met op de meeste
plaatsen strenge vorst, morgen over
dag meer bewolking met voorname
lijk in het noorden van het land
plaatselijk enige sneeuw en tijdelijk
afnemende vorst. Matige tot zwakke
wind, aanvankelijk noordoostel-k,
later veranderlijk.
Zondag: Zon: 8.0517.49. Maan:
7.49—18.56.
Maandag: Zon: 8.0317.50. Maan:
8.08—20.06.
(Van een bijzondere medewerker)
Door de houding van de werkgevers
moet de Stichting van de Arbeid
geacht worden niet meer te func
tioneren".
Deze verklaring, van werknemers
zijde afgelegd tijdens de gisteren ge
houden Stichtingsvergadering, zal ve
len in den lande pijnlijk hebben ver
rast De Stichting van de Arbeid
immers is (was?) het enige ter we
reld bestaande permanente overleg-
instituut tussen werkgevers, boeren,
middenstanders en arbeiders, tot stand
gekomen op basis van volkomen vrij
willigheid. En als rodanig had dit in
stituut van zijn eerste optreden af de
officiële erkenning als adviesorgaan
van de regering. De wederopbouw van
ons vaderland zou een geheel ander
tempo hebben gehad, de maatschappe
lijke verhoudingen een volkomen an
der beeld hebben vertoond, ware tij
dens de oorlog de Stichting niet tot
stand gekomen. Nog afgezien van het
onwaardeerbaar grote goed van de ar-
beidsvrede, zij hier met name gedacht
aan de totstandkoming van de wet op
de P. B. O., aan welke totstandkoming
de Stichting van de Arbeid zulk een
belangrijk aandeel heeft gehad. Zal
het voor velen een pijnlijke verrassing
zijn, een gevoel van echt diepe teleur
stelling moet er wel zijn bij figuren
als mr. Stikker in Londen, minister
De Bruijn, Evert Kupers, die met deze
breuk een ideaal gebroken zien.
Insiders inmiddels zullen zonder de
profeet-achteraf te spelen, kunnen ge
tuigen: het was te voorzien en.... wij
hebben hiertegen nadrukkelijk ge
waarschuwd. Meer dan eens heeft het
leven van de Stichting aan een zijden
draad gehangen. De eerste keer was
dit het geval bij het zogenaamde
loonrondje van december 1951. Reeds
toen verklaarden sommige bestuursle
den: het gaat weer te °oed in Neder
land. Wij kunnen de weelde van de
vreedzame samenwerking niet ver
dragen. Telkens als de loonpolitiek
aan de orde was, dreigde de samen
werking verbroken te worden. Wij
denken aan de reële loonsverlaging
(consumptiebeperking) met vijf procent,
in verband met de Korea-moeilijkhe-
den; aan de invoering van de werk
loosheidswet; aan het opheffen van
de consumptiebeperking in 1953 en
tenslotte aan de „welvaartsloonronde"
van 1954.
Degene, die het meest recht heeft
te stellen, dat hij nadrukkelijk
voor een komend conflict heeft
Teletypeband Sm. VB Algemeen,
gewaarschuwd, is zonder twijfel prof.
mr. W. F. de Gaay Fortman, die tij
dens het congres, georganiseerd ter ge
legenheid van het tienjarig bestaan van
de Stichting op 4 mei 1955 o.m. zeide:
„Vergis ik mij niet, dan moet men he
laas in de laatste jaren spreken van
een verschraling van dat overleg. Die
verschraling mag niet alleen worden
toegeschreven aan het optreden van de
S.E.R. Inderdaad is, dank zij de voor
lopige richtlijnen, het werk van de
Stichting belangrijk ingekrompen, maar
er heeft naar mijn mening ook plaats
gegrepen een verkilling in de verhou
dingen tussen hen, die in de Stichting
samenwerken. Naarmate wij de gevol
gen van de oorlog en bezetting te bo
ven kwamen, naarmate het econo
misch leven na de crisis van begin
1951 zich in sterk opwaartse richting
ontwikkelde kwamen oude tegenstellin
gen weer boven en ontstonden soms
nieuwe. Over het nieuwe systeem van
loonvorming openbaarden zich duide
lijke meningsverschillen. Het voor Ne
derland kenmerkende directe verband
tussen de levensbeschouwing en de op
bouw van het organisatieleven leidde in
de zomer van 1954 tot een conflict in de
Nederlandse vakbeweging, dat ik al
thans diep betreur. Het is voorts een
bekend feit dat nood en gebondenheid
eerder tot samenbinding leiden dan
welvaart en vrijheid. Het is naar mijn
mening plicht op deze dag voor het ge
vaarlijke in deze ontwikkeling te waar
schuwen." Zoekend naar een verkla
ring, dus naar een uitweg stelde spre
ker: ,,Een van de oorzaken er zijn
er vele waardoor wij met de per
manente en geregelde samenwerking
en overleg in een impasse zijn ge
raakt is, aat geen acht geslagen is op
Levenbachs waarschuwing van 1945
dat niet alleen een uitwendige aaneen
schakeling van particulier- en over
heidsgezag; wenselijk is, doch dat daar
boven een innerlijke syntese van deze
beide gezagsbronnen noodzakelijk is.
De voorlopige richtlijnen voor de taak
verdeling tussen de Stichting en de
S.E.R. waren een uitwendige aaneen
schakeling van particulier en over
heidsgezag. Meer was waarschijnlijk in
1951 niet mogelijk. Thans behoeven wij
echter dringend een innerlijke syntese
van beide gezagsbronnen."
Men heeft de innerlijke syntese
niet kunnen vinden. De aanlei
ding tot deze breuk is de toe
nemende ergernis over wat men in ar
beiderskringen noemt: het nodeloos
uitstellen van mogelijke verbeteringen
in de welvaartspositie van de arbei
ders. Een van de voormannen van de
nationale leiding der K.A.B. verklaar
de ons: men de werkgevers wil
eenvoudig niet. Elke week uitstel van
verbetering wordt als winst beschouwd.
Wij kunnen daar begrip voor hebben,
maar wij zijn het er allerminst mee
eens. Er is een groot verschil tussen
oorzaak en aanleiding. Dat het S.E.R.-
rapport nog niet voor publicatie is vrij
gegeven, dat wii de concrete wederzijd
se voorstellen als besproken in de
Stichtingsvergadering nog niet volledig
konden bestuderen, dit alles, moeten
wfl zeggen, waren technische cijferpro-
blemen, waar met goede wil uit te ko
men zou zijn. Maar de oorzaak ligt veel
dieper. Mentaal ontbreekt nog juist dat
gene wat samenwerking tot eendracht
maakt. Dat is het betreurenswaardige
in deze aangelegenheid. Overigens ligt
het voor de hand dat deze scheiding
in het overleg de drie arbeiders-vak-
centralen voor de noodzaak plaatst
weer steviger steun bij elkaar te zoe
ken. Zal de ene breuk de andere ophef
fen? Hoe verheugd wij ook zouden
zijn over het herstel van de raad van
vakcentralen. de prijs die ervoor moet
worden betaald is ons te hoog. Laten
wij van harte hopen dat het zal bij
ken te zijn een tijdelijk niet functione
ren van de Stichting. Wij kunnen de
samenwerking niet missen.
