Oud-KNIL-er eist salaris
over bezettingsperiode
Staat ontkent sijn rechten
Regering
Noordrijn-
Westialen
gevallen
RUSSISCH PARTIJCONGRES
KEURT RAPPORT VAN
KHROESJTSJEV GOED
Arren en looikes wedijveren
in schoonheid
Krui swo o rd raadse l
Van het jaar experimenteer-
scholen voor L.O. en U.L.O.
Per slee naar Marken en terug
Moedige vrouw
overbluft
autodieven
ERIC DE NOORMAN
Scherpe kritiek op letterkundigen
Brand in kazerne
te Kampen
Acht gedeserteerde
legionaires gepakt
IR
De vrouw naast
Khroesjtsjev
Jaarprogramma van Katholiek
Pedagogisch Centrum
WW®»
DINSDAG 21 FEBRUARI 1956
PAGINA n
Steinhoff volgt Arnold
als premier op
Bus contra tram
H. C. A. van Dijk, ridder
orde SU-Gregorius
Zestien gewonden
Verkiezingen Francis
caans kapittel in
Brazilië
Laatste groet aan
Jo Sternheim
Woensdag opgebaard in
Stadsschouwburg
In Amsterdam
Gustave Charpentier
overleden
Arthur Rank actief
h
Pi pil
Concours d'élégance
in Midwolda
4 5 6 7 8 9 10 11
Onderwijsvernieuwing set door
Benoemingen bij het H.O.
Donderdag zijn voor de rechtbank te
Den Haag onder presidium van mr. P.
Meijes de pleidooien gehouden in het
proces, dat mr. E. J. Froeling, gepen-
sionneerd majoor van het voormalige
K.N.I.L. en hoofdbestuurslid van de
„Nederlandsch-Indische Officiersvereni
ging" aanhangig heeft gemaakt te
gen de staat der Nederlanden ter ver
krijging van zijn achterstallig salaris
over de periode van de Japanse be
zetting. Het proces steunt op artikel
2a van de „Garantiewet militairen
K.N.I.L.", waarbij gegarandeerd wordt
de voldoening van alle rechten en aan
spraken, welke deze militairen geduren
de hun dienst hij het voor
malige K.N.I.L. toekwamen volgens
de op 26 december 1949 geldende be
palingen.
Pleitend voor eiser zeide mr. Van
Rijckevorsel in zijn pleidooi, dat het
gaat om twee beslissende vragen: 1)
bestaat het recht op bezoldiging gedu
rende de Japanse bezettingsperiode en
2) indien dit zo is, valt dit recht dan
onder het betreffende artikel van de
garantiewet?
Pleiter voerde aan. dat in de voor
het K.N.I.L. geldende bezoldigingsre
gelingen niet wordt vermeld, dat
krijgsgevangenschap geen recht geeft
op bezoldiging. Z.i. bestaat er dus
niet de minste twijfel, dat de" K.N.I.L.
militairen het recht op bezoldiging
hebben behouden. Pleiter herinnerde
er hierbij aan. dat aan de K.N.I.L.-
militairen, die bij het uitbreken van
de oorlog in Nederland waren en in
De 58-jarige socialist Fritz Steinhoff
zal optreden als de nieuwe premier van
het Westduitse „Land" Noordrijn-West
falen. Hij zal trachten zijn nieuwe re
gering volgene week woensdag aan de
Landtag voor te stellen. Zoals wjj gis
teren in een deel van onze oplage heb
ben gemeld, heeft de Landtag in Düssel-
dorf zich gisteren met 102 tegen 96 stem
men uitgesproken vóór een z.g. „con
structieve" motie van wanvertrouwen in
de regering van de Christen-Democra
tische premier Karl Arnold. Het „con
structieve" element van de motie be
stond hierin, dat zij niet tegen de per
soon van Arnold was gericht, maar te
gen het gevaar, dat de C.D.U.-meerder-
heid in West-Duitsland het karakter
krijgt van een één-partijenregering De
motie van wantrouwen was ingediend
door de socialistische oppositie en door
''de Vrije Democraten (liberalen), die
tot dusver de regering-Arnold altijd
hebben gesteund.
In de federale politiek staan de Vrije
Democraten van dr. Thomas Dehler of
ficieel achter de regering van bondskan
selier Adenauer, maar in werkelijkheid
bestaat de samenwerking slechts hierin,
dat de Vrije Democraten telkens op het
laatste ogenblik hun neiging tot on
enigheid met Adenauer hebben bedwon
gen. Het is dus te verwachten, dat de
nederlaag van premier Arnold in Noord-
rijn-Westfalen van invloed zal zijn op
de gehele politieke toestand in de
bondsrepubliek.
Dat blijkt al dadelijk uit het feit. dat
door de regeringswisseling in Düs-
seldorf een dusdanige verschuiving
optreedt in de verhoudingen binnen
de Bondsraad (vertegenwoordiging
der Lander) dat dr. Adenauer daar
niet meer automatische over de twee
derde meerderheid beschikt, die b.v.
nodig is om de grondwet te herzien.
Hij is thans afhankelijk van de be
slissing, die de socialistische premier
van Beieren, Wilhelm Höaner, neemt
over de wijze, waarop de vijf vertegen
woordigers van Beieren in de Bonds
raad (totaal: 38 leden) hun stem zullen
uitbrengen. Högner heeft beloofd zijn
beslissing van geval tot geval afhanke
lijk te stellen van de zienswijze van
zijn coalitieregering.
De nieuwe premier van Noordrijn-
Westfalen, Steinhoff, heeft gezegd, dat
de socialisten en de Vrije Democraten
in zijn regering elk vier portefeuilles
zullen beheren. De negende portefeuille
komt ter beschikking van de r.-k. Cen
trumpartij, als die geneigd is met de
nieuwe coalitie samen te werken. Van
de 200 zetels in het parlement van
Noordrijn-Westfalen bezetten de Chris
ten-Democraten er 90, de socialisten 75,
de Vrije Democraten 25 en de Centrum
partij 9.
De voorzitter van de Vrije Demo
craten in Noordrijn-Westfalen, Fried-
rich Middelhauve, die bij de beslis
sende stemming in Düsseldorf niet
aanwezig was, zal vermoedelijk af
treden, aangezien hij steeds de rege
ring Arnold heeft gesteund.
Zijn functie in de partij zal worden
overgenomen door de 38-jarige Willi
Weyer, een vooraanstaand figuur onder
de jongere liberalen die tot dusver mi-
nistes van Wederopbouw was en in de
nieuwe regering de portefeuille van fi
nanciën krijgt te beheren.
Bondskanselier Adenauer heeft gis
teren verklaard, dat de regeringswis
seling in Noordrijn-Westfalen moet wor
den bestudeerd om te zien, of zijn Chris
ten-Democratische partij de coalitie met
de Vrjje Democraten in de federale re
gering kan voortzetten.
De bondskanselier deelde mee, dat het
dagelijks bestuur van zijn partij vrijdag
bijeenkomt om de toestand te bespre
ken. (AFP-DPA-Reuter)
Duitse krijgsgevangenschap zijn ge
raakt, het salaris wel is uitbetaald.
Bovendien heeft het gerechtshof in
december bij een proces, dat door
voormalige Nederlands-Indische amb
tenaren tegen de staat wordt gevoerd,
beslist, dat de ambtenaren inderdaad
recht hebben op uitbetaling van hun
salaris over de periode van hun in
ternering door de Japanse bezettings
troepen.
De aan de K.N.I.L.-militairen uitge
keerde rehabilitatiegelden dienden
aldus pleiter als een gedeeltelijke
vergoeding van de geleden oorlogsscha
de en doen niet af van de eis, zoals
die door de K.N.I.L.-militairen wordt
gesteld.
De tweede vraag beantwoordend
kwam mr. Van Rijckevorsel tot de con
clusie, dat de tekst van de garantie-
wet niet de geringste twijfel laat be
staan.
Pleitend voor de staat zeide mr.
Hoogeweegen in een uitvoerig pleidooi,
dat uit het feit, dat de bezoldigings
regeling van 1938 niet aangeeft, dat
de salarissen tijdens krijgsgevangen
schap dienen te worden uitbetaald, niet
het recht kan worden ontleend op be
zoldiging over deze periode. Bovendien
werd na de Japanse capitulatie door
het toenmalige Nederlands-Indische
gouvernement besloten tot het doen van
rehabilitatie-uitkeringen en werd het
recht op salaris over de tijd van de
krijgsgevangenschap niet erkend.
Vervolgens ging pleiter uitvoerig in
op de achtergrond van de „Garantie-
wet K.N.I.L.-militairen", die z.i. niet
de bedoeling heeft de K.N.I.L.-militai
ren een garantie te geven indien de Re
publiek Indonesië haar bij de R.T.C.
aangegane verplichtingen niet zou na
komen.
De president van de rechtbank merk
te hierna op, dat men er wel van uit
gaat. dat er geen recht bestaat op uit
betaling van de salarissen, doch dat
dit nergens uitdrukkelijk is gesteld.
Bij de replieken bestreed mr. Van
Rijckevorsel aan de hand van schrif
telijke stukken het door de pleiter van
de staat gestelde, waarbij hij opmerkte,
dat de staat door juridische spitsvon
digheden aan zijn aansprakelijkheden
tracht te ontkomen.
De president bepaalde de uitspraak
op 26 maart a.s.
Zaterdagavond wam de heer R.
A. S. de B. van de Schansweg
in Rotterdam tot de ontdek
king, dat zijn personenauto, die voor
de deur had gestaan, verdwenen was.
De hospita van de heer B„ mevrouw
S. J. van der Burg-Verb rugeen, ging
met hr~ eigen ruto op zoek en na
enige tijd zag zij de bewuste wagen
inderd d in een straat staan. Twee
mannen stonden erbij te morrelen
aan het stuurslot. Mevrouw van der
-urg ging onverschrokken op hen af
en slaagde er in hun na een korte
worsteling het contactsleuteltje te
ontfutselen. Verbluft door dit kordate
optreden nam het tweetal de vlucht.
De politie werd gewaarschuwd en
na een speurtocht door de omgeving
vond me- - e->- twee mannen,
die als verdachten in aanmerking
kwamen. Het waren de 20-jarige fa
brieksarbeider B. IJ. en de 21-jarige
instrumentmaker R. S. Een van hen
viel direct door de mand, maar de an
der bleef hardnekkig ontkennen, tot
dat mevrouw Van der Burg er bij
kwam en hem herkende van hun
ontmoeting bij de auto
De heer H. C. A. van Dijk, notaris
te Amsterdam, Qui do Gezellestraat 18,
is benoemd tot ridder in de Orde van
St.-Gregorius. Zaterdag j.l. heeft de de
ken van Amsterdam, mgr. G. P. J. v. d.
Burg hem de versierselen opgespeld.
De heer Van Dijk heeft zich op vele
wijzen voor de katholieke gemeenschap
verdienstelijk gemaakt; Het is o.m. kerk
meester van de Begijnhofparochie, be
stuurslid van de stichting Fonds voor
Kerkenbouw in het bisdom Haarlem,
voorzitter van het bestuur van het Ge
sticht van Liefde „St.-Bernardus", se
cretaris van de Vereniging tot Wel
dadigheid van de Allerheiligste Ver
losser, regent van de stichting
Begijnhof en St. Andrieshof, bestuurslid
van de sportstichting van het St.-Ig-
natiuscollege en van het Katholieke
Jeugdwerk in de Obrechtparochie. De
heer Van Dijk heeft onlangs de zestig
jarige leeftijd bereikt.
31. Eric is zich volkomenbewust van het feit, dat hij geheel in de macht
van Tugwal en zijn knechten is. Er is niets waarmee hij de despoot schaak
mat kan zetten. Met een snijetende stem vraagt Tugwal: „Ken je de vrouw
beneden?" „Nee", geeft Eric kortaf terug en voegt er hatelijk aan toe:
„Het is jammer, dat ik hier niet meer levend uit zal komen, want dan kon
ik, al was het alleen maar voor wat je dat arme meisje hebt gedaan, je er
eens ongenadig van langs geven!" Tugwal heeft zichtbaar moeite, zich in
bedwang te houden en geeft een teken aan een paar beulsknechten. Deze
grijpen Eric en binden hem aan een eigenaardig gevormde paal vast. „Voor
de laatste maal", snauwt Tugwal dreigend, „wat is het geheim van de.
helm?" Er komt een vreemde roekeloosheid over de Noorman. Als ik dan
toch moet gemarteld worden, denkt hij, en het einde de dood is, zal ik er
het mijne nog van hebben en deze ellendige kerel dwars zitten tot mijn
laatste ademtocht. Hij lacht Tugwal in zijn gezicht uit en zegt temend: „Ik
weet er alles van, allei wat jij zo graag wilt weten, maar ik zal wel wij
zer zijn, het jou aan je neus te hangen". Rood van drift springt Tugwal op
en schreeuwt, machteloos van woede: „Dat wil ik dan wel eens zien!"
„Ja", knikt Eric, „je ziet maar, hoor. Maar, weet je, ik ben dol op gehei
men.... om ze te bewaren!" Snakkend naar adem valt Tugwal in zijn
zetel terug. Hijgend stottert hij: „de, de ijzers, vooruit!" Met een uiterst
vriendelijke blik staat Eric hem aan te staren en de man maakt in zijn
razernij een beweging, alsof hij Eric aan wil vliegen. Op dit moment komt
een krijger haastig binnen en fluistert Tugwal iets in de oren. Deze steekt
zijn hand op en de kerels, die reeds doende waren, de ijzers uit het vuur
te halenstaken hun bezigheid. De deur gaat open en gesteund door twee
krijgers, die kennelijk beschaamd zijn over hun taak en medelijden hebben
met hun gevangene, strompelt Orisia naar binnen. Haar blik valt op Eric,
die nog aan de paal gebonden staat. Betekenisvol kijkt ze hem aan, als ze
naar voren treedt. Tugwal wenkt driftig met zijn hand. „Breng haar hier
naast", beveelt hij, maar het meisje is hem voor. Terwijl haar blik die
van de Noorman vast houdt, stoot ze haastig uit: „Het geheim van de helm
zit in het vizier".
Gisteren ontstond er op de G. J. de
Jonghweg in P tterdam een aanrijding
tussen een autobus van de „Twee Pro
vinciën" en een tramwagen van lijn 15.
De bus slipte in een bocht en botste
tegen de voorzijde van de tram. Van
de zeventien arbeiders, die in de bus
op weg naar Dordrecht waren, werden
er zestien gewond. Het ergst bleken er
aa-i toe te zijn de 40-jarige chauffeur
H. Groenendijk, de 60-jarige los werk-
rr W. C. van Klaveren en de 52-jarige
los werkman W. de Neef. Zij zijn naar
het ziekenhuis Coolsing ->bracht In
de tram waren geen gewonden. Zowel
de tram als de bus werden ernstig be-
■chadigd.
Op het twintigste communistische
partijcongres, dat in Moskou wordt ge
houden, is gisteren met algemene stem
men Khroesjtsjevs ontwerp voor het
communisme in het „Na-Stalinistische
tijdvak" aangenomen. Men verwacht,
dat premier Boelganin vandaag zijn
verslag over het zesde vijfjarenplan
zal uitbrengen. Er rest dan nog de
verkiezing van de leden van het cen
trale comité. Het congres eindigt mis
schien op vrijdag. Voor de eerste maal
zal ter gelegenheid van de sluiting een
volksmanifestatie worden gehouden
waarschijnlijk in het Dynamo-stadion,
waar meer dan 80.000 personen bijeen
kunnen komen.
Tot degenen die gisteren het woord
voerden, behoorde de president van het
presidium van de Opperste Sovjet, Kli-
menti E. Vorosjilov. Het belangrijk
ste deel van zijn rede was gewijd aan
,,de ontwikkeling van de democratie in
de Sovjet-Unie", in het bijzonder de
groeiende rol van de plaatselijke Sov
jets bij het opstellen van economische
plannen.
Vorosjilov kondigde aan, dat de Op
perste Sovjet spoedig een aantal nieu
we wetten zal aannemen ter verho
ging van pensioenen, verzekeringsuitke
ringen, lonen en salarissen. Hij zei dat
de arbeidswetgeving hervormd moet
worden, omdat deze „verouderd is en
geen weerspiegeling vormt van de jong
ste economische veranderingen."
Hij bevestigde, dat wettelijke her
vormingen en een nieuwe strafwetge
ving in de maak zijn. De hervorming
van het wetboek van strafrecht werd
in 1953, na de dood van Stalin, aan
gekondigd. De natuurkundige M. I. V.
Kurchatov, lid van de academie van
wetenschappen, verklaarde, dat de
Sovjet-Unie voornemens is twee atoom
energiestations in de Oeral te bouwen.
Zij zullen elk een capaciteit van een mil
joen kilowatt hebben. Een atoom-ener-
giestation zal ook worden gebouwd in
de omgeving van Moskou. De atoom-
stationa zullen meer energie produce
ren dan enig bestaand hydro-elektrisch
station in de U.S.S.R., zei hij. De
atoom-ijsbreker die de Russische ge
leerden voornemens zijn te bouwen, zal
volgens Kurchatov „twee of drie jaar
lang zonder nieuwe brandstof in te ne
men" langs de noordelijke Russische
zeeroutes kunnen varen.
Kurchatov zei dat de Russische ge
leerden ook werken aan atoommachi
nes voor andere schepen, vliegtuigen
en landvoertuigen.
„De Sovjet-geleerden zouden graag
aan de oplossing van vraagstukken be
treffende thermo-nucleaire reacties wil
len werken tezamen met geleerden van
andere landen, met inbegrip van de
Verenigde Staten." De Russen, zei hij,
schatten de technische en wetenschap
pelijke prestaties van de Amerikanen
zeer hoog.
De Russische auteur Mikhail Sholok-
hov leverde scherpe kritiek op de
vereniging van Sovjet-schrijvers. Hij
was van oordeel dat zekere Sovjet
schrijvers „zich voor de werkelijkheid
isoleerden." Niettemin noemde Sholok-
hov de Sovjet-literatuur de grootste van
de wereld. Hij betoogde, dat in Rus
land „weinig nieuwe, goede, intelligen
te boeken worden gepubliceerd als ge
volg van het feit dat vele schrijvers
zich van het leven isoleren."
„Vele schrijvers in Moskou leven
in een vicieuze cirkel - Moskou, villa
in de buitenwijk, Zomeroord," aldus
Sholokhov, „dezelfde toestand zien
wij n Leningrad, Kiev, Minsk en an
dere grote steden. Om deze reden is
het moeilijk goede boeken te verwach
ten, tenzij er verandering in de situ
atie optreedt. Het is noodzakelijk dat
de schrijvers hun helden creëren op
Tijdens het kortelings te Divinopolis
(Brazilië) gehouden kapittel van de pa
ters Franciscanen werd tot custos ge
kozen de aftredend provinciaal pater
Seraphim Lunter uit Bolsward en tot
definitoren de Nederlandse paters Ber-
trando van Breukelen uit Woerden, Pa
ter Gaudeoso Nieuwenhuizen uit Am
sterdam, pater Carlos Schep uit Zaan
dam en de Braziliaanse pater Aloysio
Lorscheider.
Zoals reeds bericht werd op ditzelfde
kapittel pater Hieronymo Jansen tot
provinciaal gekozen.
collectieve boerderijen, op machine-
tractorstations, in arbeiders-neder
zettingen."
Sholokhov, schrijver van het boek
„Rustig vliedt de Don", is een van
de bekendste romanschrijvers van de
Sovjet-Unie van dit ogenblik. Hij maakt
ook deel uit van het centrale comité
van de communistische partij.
Gisteren sprak ook nog D. N. Aidit,
die de afgevaardigden de groeten over
bracht van de Indonesische communis
tische partij.
(Reuter-U.P.)
In het bovenste stuk van het oudé
gedeelte van de Koornmarktkazerne
van de koninklijke landmacht, staande
aan de Koornmarkt te Kampen, is
brand uitgebroken.
In de Koornmarktkazerne is de twee
de C.O.A.K. (Centrale opleidingsschool
administratief kader) gevestigd. Een
deel van de machines van de garni
zoenswerkplaats en een leslokaal met
schrijfmachines zijn verloren gegaan.
De materiële schade is vrij groot. Er
deden zich geen persoonlijke ongeluk
ken voor. Omstreeks drie uur had men
de .brand, die om een uur was uitge
broken, in bedwang. De brand is ont
staan in dat gedeelte van het gebouw,
waarin tot 1923 de officiersopleiding, de
zogenaamde „hoofdcursus" was geves
tigd. In de onmiddellijke nabijheid van
de kazerne staat de historische Boven
kerk. De brandweer pakte het vuur met
negen stralen aan. De bovenverdieping,
waar onder andere de kleermakerij en
de wapenkamer gelegen waren, brand
de geheel uit. Het voorste deel van de
kazerne kon door de aanwezigheid van
een brandmuur behouden blijven.
Het stoffelijk overschot van Jo Stern
heim zal woensdagmiddag een uur op
Zorgvlied in Amsterdam worden begra
ven.
De directie van de Stadsschouwburg in
Amsterdam zal degenen, die de toneelspe
ler een laatste groet willen brengen, hier
toe woensdagochtend van elf tot twaalf
uur in de stadsschouwburg de gelegen
heid bieden. Om twaalf uur wordt de
schouwburg gesloten. De ingang naar de
chapelle ardente is bij de Marnixstraat.
De uitvaart geschiedt van de Stadsschou-
burg uit om half een, nadat de wethou
der voor de Kunstzaken mr. A. de Roos
namens het gemeentebestuur onder de pe
ristyle van de schouwburg een krans aan
de baar zal hebben gehecht.
Als slippendragers(sters) zullen funge
ren Albert van Dalsum, A. Defresne, J.
Defourny, Ben Groenier, Ferd. Sterneberg,
Nell Knoop, Marie Hamel, mr. Boekei, Rob
de Vries en Johan Walhain. Vier leden I
van het gezelschap Theater uit Arnhem,
waaraan de overledene het laatst was ver
bonden, zullen de dodenwacht betrekken.
Acht uit het Franse Vreemdelingen
legioen gedeserteerde soldaten, vermoe
delijk allen Duitsers, zijn de vorige
nacht door de Havenbrigade der Ko
ninklijke Marechaussee in Amsterdam
van het Duitse m.s. „Henry Böge" ge
haald. De verstekelingen zijn overge
geven aan de vreemdelingendienst der
Amsterdamse politie, die hen na con
trole over de grens zal doen zetten.
De „Henry Böge" was afkomstig uit
de Franse haven Oran in Algerië.
De Franse componist Gustave Char
pentier is zaterdagavond op 96-jarige
leeftijd in een ziekenhuis te Parijs
overleden.
In 1950 dirigeerde Charpentier zeif
nog tijdens een opvoering van de opéra
comique Louise, zijn bekendste werk,
dat in 1900 in première ging. „Louise"
speelt in Montmartre, de Parijse wijk,
waar Charpentier jarenlang woonde en
werkte.
In 1912 nam hij Massenets plaats in
als lid van het Institut de France. In
1950 werd hij benoemd tot groot-offi
cier in het Legioen van Eer.
Met zijn cantate „Didon" won hij in
1887 de Prix de Rome. Hij componeerde
nog twee andere opera's, een orkest
suite „Impression d'Italie" en een koor
werk tqr gelegenheid van de Victor
Hugo-eeuwfeësten in 1903.
De belangrijkste Britse filmmaat
schappij, de „J. Arthur Rank organi
sation", heeft de meest grootscheepse
filmplannen bekend gemaakt, welke
ooit door een Britse studio zjjn onderno
men.
De directeur van de Rank organisatie,
John Davis, zeide, dat zijn maatschap
pij plannen klaar heeft voor het maken
van 20 speelfilms, waarvan de kosten in
het totaal een 30 miljoen gulden zullen
bedragen.
Door de aanhoudende vorst is het
eiland Marken al sinds enige tijd ge-
isoleerd. Men onderhoudt nu echter een
geregelde taxidienst tussen Monniken
dam en Marken. De Markers houden
het echter bij de ouderwetse manier
en gaan met sleden en een paard heen
en weer.
De „Pravda", het blad van de Rus
sische communistische partij, publiceer
de gisteren een foto van het twintigste
partij-congres, waarop men de 46-jarige
mevrouw Ekaterina Foertsewa, secre
taris van de Moskouse partij-afdeling,
ziet zitten tussen de leiders van het
land, aan de rechterzijde van Khroesj
tsjev. Zij is geen lid van het presidium
van het centrale partijcomité,
In 1955 deed Khroesjtsjev een onge
wone stap door haar uit te nodigen de
parade ter gelegenheid van de eerste
mei gade te slaan op het. platform dat
voor de hoge partijleiders gereserveerd
is. Zij is de enige vrouw in de hogere
regionen van de partij. Waarnemers
houden het voor mogelijk, dat haar ster
nog verder zal stijgen.
Duizenden Groningers hebben zich
maandagmiddag in Midwolda op de bij
na 10 hectaren grote ijsbaan van „Eigen
kracht" kunnen verlustigen in een
schouwspel dat ongetwijfeld lang in het
geheugen zal blijven. Een concours
d'élégance voor arren en looikes had
maar liefst 22 van deze combinaties naar
de door het Midwolder Bos omzoomde
baan gebracht, waar het echt winters
landschap, argeloos beroerd door de ijle
zonnestralen, eenieder zich terug deed
wanen in vroeger tijden.
Felle kleuren, rinkelende bellen, snui
vende paarden en bovenal de sierlijke
ranke lijnen van de arren maakten van
dit concours een evenement zoals er in
jaren niet in het noorden is geweest.
Het programma vermeldde een ringrij-
derij over een parcours van 300 meter,
waarbij de looikes zich door hun vaste
re ligging favoriet toonden. Maar bij
de wedstrijd in schoonheid wonnen de
arren het toch verre. Aan het eind volg
de een lange tocht door het Midwolder
Bos over de besneeuwde lanen van de
Ennemaborgh, wier strakke lijnen een
fel contrasterende entourage vormden
voor deze pittoreske stoet, die door tal
lozen met bewondering werd gadege
slagen.
Uitslagen Ringrijderij: 1. O. Ch. Mel-
lema, Beerta (looike-tweespan), Con
cours d'Elégance: Arren 1. J. P. Mel-
lema, Nieuw Scheemda, Looikes-een-
spannen 1. H. Zijlker, Midwolda, Looi-
kes-tweespannen 1. D. D. Dijkstra, Mid
wolda.
co
tri
Horizontaal:
1. gevechts
wagen
- stipt
2. volmaakt
- akelig
3. tafelfles
- Padvinders-
Vereniging
Nederland
4. dag vóór van
daag
5. deel van ge
laat
- rijstbrande
wijn
6. opnieuw
- uitroep van
Pijn
7. de maat nemen
8. wortel r»
- wilde woud
ezel
9. typograaf <X>
- voedsel
10. meisjesnaam
- adellijk per-
soon
31. gezelschapspel o
Verticaal:
1. klap fff,
- voedseltas
2. langzaam
muziekstuk
- echtgenoot
3- bedrijf
- Europ. vul
kaan
4. zuivelprodukt
- opgewekt
5. eerste trap bij
voetbal
- Europeaan
6. patrouille-
leider (afk.)
- liefdegod
7. pochen
- voegwoord
8. domheid
9. hemelbrood
- landbouw
werktuig
- getij
10. familielid
- specerij
11. overborstrok
- 500 vel papier
V
Nog dit jaar, in september, zullen
5 ik 6 katholieke lagere scholen in
Nederland het nieuwe leerjaar beginnen
als experimenteerscholen, waarin de
onderwijsvernieuwing concrete gestalte
krijgt. Tegelijkertijd zullen de nieuwe
denkbeelden op onderwijsgebied ook
een begin van experimentele toepas
sing vinden op een klein aantal katho
lieke u.l.o.-schoten. Een en ander onder
auspiciën van het Katholiek Paedago-
gisch Centrum, het centraal katholiek
orgaan voor vernieuwing van opvoe
ding en onderwijs, dat samen met ge
lijksoortige organen uit de kringen van
het protestants-christelijke en het neu
trale onderwijs de drang naar vernieu
wing van het onderwijs tracht te con
cretiseren. De overheid, overtuigd, dat
onderwijsvernieuwing niet moet wor
den opgelegd, maar moet groeien uit
het onderwijs i-elf, steunt het streven
van de drie centra met een royale sub
sidie; voor 1956 is op de rijksbegroting
hiervoor een half miljoen gulden uit
getrokken.
Het Katholiek Paedagogisch Cen
trum werd tien jaar geleden reeds op
gericht, maar verkeert nog in het
jeugdstadium, zoals de voorzitter, prof.
H. Robbers S.J., tijdens een te Utrecht
gehouden persconferentie mededeelde.
Het centrum is ontstaan als advies
college van het Katholiek Onderwijzers-
verbond en nadien uitgebreid, via de
organisaties van leerkrachten, tot alle
takken van katholiek onderwijs, uitge
zonderd het hoger onderwijs. Het ka
tholiek l.o. beschikt, gemeenschappelijk
met het b.l.o., v.g.l.o., u.l.o. en de
kweekscholen, over een eigen pedago
gisch bureau, evenals het nijverheids
onderwijs en het middelbaar en voor
bereidend hoger onderwijs. De drie pe
dagogische bureaus werken coördinerend
samen in het Katholiek Paedagogisch
Centrum, dat bepaalde studie-objecten
uitbesteedt aan de R.-K. Centrale voor
Studie en Research, waarin o.m. het
Kaski, het Mgr. Hoogveldinstituut en
het Instituut voor Toegepaste Psycholo
gie vertegenwoordigd zijn.
Voor 1956 heeft het centrum een aan
tal plannen opgesteld, die gedeeltelijk
een voortzetting zijn van de werkzaam
heden in 1955. Hiertoe behoort o.m. de
voorbereiding van de experimenteer-
scholen voor het l.o., zoals het uitwer
ken van leerplannen en de instructie
van de betrokken leerkrachten. Het cen
trum meent, dat thans voldoende leer
krachten zijn „omgebogen in de nieuwe
richting" om op beperkte schaal offici
eel me; het experiment te beginnen,
waarbij speciale aandacht zal worden
gewljs aan individueel onderricht, gro
tere zelfwerkzaamheid van de leerlin
gen, creatieve uitingen en de sociale
opvoeding. Het doubleren zal zoveel
mogelijk beperkt worden.
Ook voor het U.L.O. wordt gewerkt
aan uitvoerige richtlijnen. Een klein
aantal experimenteerscholen zal onder
supervisie van het paedagogisch bu
reau voor bet L.O. c.a, volgens moder
ne didactische en methodische beginse
len gaan werken. Het personeel zal in
periodieke bijeenkomsten voorlichting
ontvangen en gelegenheid krijgen er
varingen uit te wisselen. Dit experi
ment moet gezien worden ais een eer
ste, maar belangrijke stap naar alge
hele hervorming van net U.L.O., welke
hervorming naar het oordeel van de
voorbereidende commissie enerzijds be
hoort te steunen op het inzicht in aard.
kunnen en behoeften van de leerlingen,
anderzijds op de eisen, die het gods
dienstige, sociale, economische, cultu
rele en politieke leven van deze tijd
aan de abituriënten stellen. De com
missie meent, dat men vooral ten aan
zien van de eisen, die het leven aan
hun stelt, nog geheel in het duister
tast. Dit maakt het onmogelijk voor
stellen te formuleren met betrekking
tot de differentiaties en de leerplannen
van de eventuele bovenbouw van het
gereorganiseerde U.L.O. Voor dit we
tenschappelijk onderzoek zal een ge
schikte instantie ingeschakeld dienen te
worden.
Een belangrijk project, waaraan
deelgenomen wordt door alle bij het
centrum aangesloten organisaties, is
het samenstellen van een rapport
over de vernieuwing van opvoeding
en onderwijs, dat richtlijnen zal be
vatten voor het katholiek onderwijs
in deze tijd van het kleuteronderwijs
af t.m. het V.H.M.O. en de kweek
scholen.
Voor het V.H.M.O. staat in 1956 o.m.
op het programma een aantal studie
conferenties over de psychologie van
de klassegemeenschap en de conse
quenties daarvan voor het lesgeven.
Voor 1956-1957 is een aantal studiecon
ferenties in voorbereiding over de mo
derne onderwijsmethoden van Dalton,
Montessori, enz. Voorbereid door een
werkgroep zal in het najaar een lande
lijke bijeenkomst voor leraren gehou
den worden over de plaats en beteke
nis van de overdracht der cultuurgoe
deren binnen het katholieke V.H.M.O.
In deze sector van het onderwijs zijn
enige werkgroepen opgericht, o.a. een
voor moderne talen, die de mogelijk
heid bestudeert tot coördinatie bij het
onderwijs in Nederlands, Frans, Duits
en Engels.
Op het gebied van het kleuteronder
wijs staat een kadercursus op het pro
gramma voor leerkrachten, die betrok
ken zijn bij de theoretische en prakti
sche opleiding van a.s. kleuterleidsters,
welke cursus o.m. lessen over psycho
logie, kleuterhygiëne en paedagogie
omvat.
De plannen voor het L.O. omvatten
o.m. een voortgezette cursus over on
derwijsvernieuwing en een cursus over-
de expressie op de lagere scholen.
Tot buitengewoon hoogleraar in de
faculteit der rechtsgeleerdheid aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht is benoemd
om onderwijs te geven in het fiscale
recht, mr. H. Schuttevaer, thans lector
aan deze universiteit. Voor het tijdvak
van 1 februari tot en met 31 december
1956 is benoemd tot wetenschappelijk
ambtenaar bij de natuurkunde aan de
Rijksuniversiteit te Groningen M. Botte-
ma, thans hoofdassistent.
