Menselijke verhoudingen Kruiswoordraadsel (sé D DAAR IS TANTE Schoonheid LAK Prins Bernhard algemeen voorzitter van internationale conferentie Koningin spreekt deelnemers toe sms91J;;;sshd/ ERIC DE NOORMAN No» 11 DE HEILIGE BENEDICTUS JAN WAGENAAR 7EKEN SCHIKPVAARIBERICHTEN tmm Wü W m cursus Scktf luulerx VRIJDAG 16 MAART 1956 PAGINA 9 MARKTBERICHTEN Oplossing kruiswoordraac'isei van donderdag JÉ W***: J -Mm* - li a mm, w - r 111 m: mm m „Als we het probleem van de mense lijke verhoudingen niet aanpakken en oplossen, gaat de mens en de menselijke Waardigheid in de revolutionaire ont wikkeling, die zich heden ten dage voor al op economisch en technisch terrein aftekent, verloren". Dit is de gedachte Welke bij de organisatoren van de In ternationale Conferentie over de mense lijke verhoudingen, welke van 315 september a.s. te Berg en Dal bij Nijme gen met als thema „Onderzoek inzake factoren die de menselijke verhoudingen beïnvloeden" gehouden zal worden, heeft voorgezeten. De aanpak van dit probleem, dat overal ter wereld urgent is en aller wegen als zodanig gevoeld wordt, heeft een mondiale allure. Uit alle landen ter wereld zijn door een com missie van voorbereiding, welke onder voorzitterschap staat van prof. dr. F. J. Th. Rutten, hoogleraar aan de R.-K. Universiteit te Nijmegen, ge zaghebbende personen uitgenodigd, die ofwel door wetenschappelijk on derzoek ofwel door publikaties zich op dit terrein verdienstelijk heb ben gemaakt, of ook in hun maat schappelijke functie grote activiteit in dit opzicht ontwikkelen. Allereerst zal de verkenning van de situatie aan de orde komen en vervol gens de wijze van aanpak en oplossing van dit probleem in de verschillende landen. Meer dan tweehonderd per sonen uit praktisch alle landen van de Wereld hebben reeds deelnemirfg toe gezegd; ook de minder ontwikkelde gebieden, o.m. Indië, Pakistan en Thai land, zijn vertegenwoordigd. Voor een simultane vertaling van al het gespro kene in Frans, Duits, Engels en Spaans wordt zorg gedragen. Het aantal deel nemers zal beperkt blijven tot 250, daar volgens de bedoeling van de organisa toren de bijeenkomst allereerst het karakter draagt van een werkconferen tie; het accent komt dientengevolge te liggen bij de secties en de discussiebij eenkomsten, welke zich met de voor naamste aspecten van het probleem zullen bezig houden. De eerste en de laatste dag van de conferentie zullen echter de vergaderingen, die overigens in het hotel Groot Berg en Dal bij Nij megen georganiseeerd worden, in de grote zaal van 't Concertgebouw De Ver eniging te Nijmegen gehouden worden. Prof. Rutten, die gisteren te Amster dam uitvoerige mededelingen over dit congres verstrekte, legde er zeer sterk de nadruk op dat men het begrip mense lijke verhoudingen niet zoals thans in de Verenigde Staten gemeenlijk ge schiedt, te veel tot het vlak van de produktiviteit moet beperken. Het is een vraagstuk, dat zich op alle gebieden Van het leven voordoet. Als onderwerpen ter behandeling staan o.a. op de agenda: Veranderingen en weerstanden in de menselijke ver houdingen in verband met: de overgang van een agrarische naar een industriële maatschappij, het verzwakken van de gezinsbanden en van het gemeenschaps leven, de emancipatie van de vrouw, de overgang van met het leven gegeven gezaghebbers naar functioneel gekozen leiders, en de betrekkingen tussen werkgevers en werknemers. De grote activiteit, die in de jaren na de eerste wereldoorlog in ons land op het gebied van de menselijke verhoudingen aan de dag gelegd is, zowel in het wetenschappelijk onder zoek als ten aanzien van de toepas sing in de praktijk, heeft zodanig de aandacht getrokken in andere landen, dat uit verschillende delen van de wereld, waaronder de Aziatische, de wenselijkheid naar voren is gebracht om in ons land een internationale conferentie aan dit probleem te wij den. Het nationale belang van deze conferentie wordt sterk geaccentueerd door het feit dat H. M. de Koningin niet alleen het beschermvrouweschap heeft aanvaard, maar ook zich be reid heeft verklaard de deelnemers tijdens de openingszitting toe te spreken, terwijl Z.K.H. Prins Bern hard het algemeen voorzitterschap op zich heeft genomen en als zodanig een aantal plenaire vergaderingen persoonlijk zal leiden. In de commissie van voorbereiding, welke onder voorzitterschap staat van prof. dr. F. J. Th. Rutten, hebben o.m. zitting mr. J. A. Berger, voorzitter van het college van rijksbemiddelaars, prof. dr. P. J. Bouman, mevr. G. F. For- tanier-de Wit, prof. dr. W. F. de Gaay Fortman, mgr. dr. J. M. J. A. Hanssen, coadjutor bisschop van Roermond, en prof. dr. E. de Vries, directeur van het institute of Social Studies. Kaasmarkt Gouda. 15 maart: Aan voer: acht partijen. Notering: eerste kwaliteit f2.25 tot f2.29, tweede kwali teit f2.20 tot f2.24, extra belegen kwa liteit tot f 2.40. VEEMARKT DELFT, 15 maart. Aanvoer 1129 stuks vee. Notering: nucht. kalv. f 40— 50, biggen f 4049, lopers f 65110, dracht, zeugen 1 275400, magere varkens per kg lev. gew. f 1.651.75. BARNEVELD, Eierveiling S. B. E. 15 mrt. Aanvoer 782.440 stuks. Prijzen: eieren van 49-60 gr. f 14.1116.66, 60-61 gr. f 16.79—16.98, 61-62 gr. f 16.48—16.75, 62-67 gr. f 16.70—17.61, alles per 100 st. Coöp. Veluwse Eierveiling Weekaan- voer ca. 900.000 stuks, waarvan 271.000 geveild. Prijzen: eieren van 47-60 gr. f 14 —16.62, 60-61 gr. f 16.73—16.75, 61-62 gr. f 16.82—16.84, 62-69 gr. f 16.89—18.04, alles per 100 stuks. (20 maart a.s. Paasveiling). Eiermarkt en Pluimveemarkt Eier markt: Aanvoer ca. 1.300.000 stuks. Prij zen f 16.50—17.50, algemene prijs f 17.00 per 100 stuks, kiloprijs f 2.74 (basis 62 gram). Prijzen: slachtkippen f 1-952.05, per kg, slachtkuikens f 1.401.60 per kg, zware witte kuikens f 1.60—-1.75 per kg, N-H. blauwe kuikens f 1.90-2.10, N.H. blauwe kuikens f 2.35—2.50 PeP «8- LIJNOLIETERMMNMARKT ROTTER DAM, 15 mrt. Voorl. omzet: 5 ton. Note ringen: mrt. 133.60 (133.85), mei 133.30 (133.15), juli 132.95 (132.45), sept. 130.30 (129.80). COPRATERMI.TNMARKT AMSTERDAM, 15 mrt. Stemming: rustig. Omzet: nihil. Noteringen: mrt., apr., mei, juni, juli, aug. 67% (68), sept., okt., nov„ dec., jan., febr. 671/2 (67%). KOFFIETERMIJNMARKT AMSTERDAM, 15 mrt. Stemming: vast. Omzet: nihil. No teringen: mrt. 2.42—2.45 (2.37%—2.41), mei 2.401/2—2.41 (2.37-2.40), juli 2.33%—2.34 (2.30—2.32), sept. 2.25%—2.26% (2.21%— 2.24), dce. 2.21i/2—2.24 (2.23—2.23%). KOFFIETERMIJNMARKT ROTTERDAM, 15 mrt. Stemming: rustig. Noteringen: mrt. 2.40—2.43 2.40—2.43), mei 2.35—2.39 (2.35—2.39), juli 2.31—2.33 (2.30l/2—2.31), sept. 2.23—2.25 (2.23—2.33%), dec. 2.21%— 2.23 (2.19%2.20). .Horizontaal; 1 militair, 7 militair, 13 Dieró naam> 14 met buskruit gevuld pa- 18 vi Jpbisje, 16 groet, 17 soort vaartuig, 22 Jaktemaat, 19 vreemde munt (afk.), 28 vh?rzetsel> 23 larve, 25 herkauwer, Woord onier' 31 hlviSe wind, 34 bij- onmpcfu het zÜn> 37 deel v- e- traP> 33 hond L ar getal, 39 glnlesmiddel, 40 45 iri-i Frans lidwoord, 44 titel (afk.), h. hnenknaald, 48 zangnoot, 50 deel v. 57 52 wandelplaats, 54 schaakstuk, milfeiid ?2st' 59 naschrift (afk.), 61 fa- 65 sledé fifi Eelo£te' 64 verlaagde toon, duur vari oh gevaarlljke plek m zee 67 69 groente 7nn-Vloed. 68 als volgt (afk.), kostbare stof 7J LT' ZT" 77 hoofddeksel 79 eL<afkJ',get'i muziekteken, 85 wanpn^Q^S u lielid, 100 jongensnaam 102 L!j £aml" de zee. 104 slot (Du^.'Toe^vei 'lo? vorm van zwaaien, 110 vroeger i19 m politie (afk.). 113 niets uitgezond^d 116 anno (afk.), 118 dierengeluid 190 voorzetsel, 121 stofmaat, 123 water in Utrecht. 125 uiteinde v. e. rivier, 128 al dus, 130 het verliezen, 131 gedegen. Verticaal: 1 selenium (afk.), 2 boom, 3 Chin, maat, 4 grote bijl, 5 water in Bra bant, 6 vervoermiddel, 7 fris, 8 dubbel klank, 9 luchtmacht (afk.), 10 voorzet sel, 11 voetbalvereniging (afk.), 12 Fr. lidwoord, 15 modder, 17 vorm van snoei en, 20 gebruiker van een genotmiddel, 21 niet dicht, 22 Fr. lidwoord, 23 wand versiering, 24 insect, 26 naamloze ven- bootschap (Fr.), 27 teken van verdriet, 29 titel (afk.), 30 pl. in Noorwegen, 32 zintuig, 33 waterhoogte <afk roem 37 spandraad, 39 jong, 41 fee43 r,°aats in N-H 44 Duits pers. vnw 4P6 Mj (Eng.), 47 noodsein, 49 goud (Fr5Q middlleeuws hoofddeksel, 51 deel berg, 52 schrede, 53 wapen, 55 geeste lijke, 56 zangnoot, 57 hetzelfde (afk 58 inwendig orgaan, 60 baardje, 63 drank, 65 Eng. bier, 71 vragend vnw., 72 Fr. voegwoord, 73 eenh. v. kracht (afk.), 75 klein plantje, 77 kleurrijk, 78 aan- zien, 80 Oosterse titel, 81 deei v. e. boom, 83 rang in het leger (afk.), 84 vr. munt, 86 landbouwwerktuig, 88 kledingstuk, 89 loterijbriefje, 90 vlaktemaat, 91 gebruik in kleding, 93 aanw. vnw., 95 uitheems zoogdier, 98 geb. in Rusland, 99 bericht, 101 dienstwillige (afk.), 103 bevel, 105 aanslibbing, 106 pers. vnw., 108 maan stand (afk.), 109 glibberig, 111 zangnoot, 114 wapen, 115 uniek, 117 bijwoord, 119 vriend (Fr.), 121 ik (Lat.), 122 dieren- eigenschap, 123 eerstvolgende (afk), 124 titel (afk.), 126 dubbelklank, 127 nummer (afk.), 128 dedato (afk.), 129 natuurkundeterm (afk.). Horizontaal: 1 postulant, 2 rut - lui aard, 3 ademen - glad, 4 ravage - be, 5 lepelaar 6 gamelan - dus, 7 RAI - robot, 8 Ierseke, 9 ere - getal, 10 te - onge rief, 11 snit - infect. Verticaal: 1 prak - iets, 2 oud - pare ren, 3 ster - mare, 4 maleis - O.T., 5 ule vel - een, 6 lunapark - G.I., 7 ai - ge noegen, 8 nagel - erf. 9 tal - adoptie 10 rabaut - A.E.C., 11 adders - elft. BOSCUFONTEIN p. 16 Kp. St. Vine. n. Mombassa. J. V. OLDENBARNEVELT 15 te Suez. NIEUW AMSTE1 AM 15 te Port au Prince ORANJEFONTEIN p. 16 Kp. Finst. n. Kaapstad. ORANJESTAD 15 te La Guaira. RUYS 15 te Manilla. SIBAJAK p. 16 Kp. Finisterre n. Sydney. WILLEMSTAD 15 te Amsterdam. MAASDAM 15 te Gibraltar. ARIADNE 16 te Hamburg verw. ABBEKERK p. 16 Ouess. n. Genua. ALBLASSERD1JK 15 te Havre. AMSTELDIEP 15 te Massowah. AARDIJK 15 te New York. AEGIS 15 te Aruba. AALSUM p. 16 Kp. de Gata n. Marseille. ALDABI 15 te Santos. AAGTEKERK p 16 Kreta n. Port Said. ALCHIBA 15 te Hamburg. ARENDSKERK 15 te Melbourne. ARGOS 15 te Oran. ALAMAK p. 16 Gibralt. n. Antwerpen. AMSTELBRUG p. 16 Daedalus n. Suez. AMSTELVEEN p. 16 Aden n. Bahrein. ALPHARD 14 te Antwerpen. AMSTE .DIJK 15 te Rotterdam. ALPHERAT, 15 dw. Berm. n. New York. APPINGEDIJK p. 16 Trinidad n. R. Jan. ABBEDIJK 15 te Rotterdam. ARTEMIS 16 te Mobile verw. BENNEKOM 15 te Guayaquil. BOREAS 15 te Amsterdam. BORNEO p. 16 Sabang n. Belawan. BENINKUST 15 te Bordeaux. BINTANG 14 te Semarang. BLITAR 16 te Surabaia. BRITSUM 18 te Londen verw. BUSSUM p. 16 Djeddah n. Fahaheel. CALTEX THE HAQUE 14 te Rotterdam. CALTEX DELFT p. 16 Kp. Finst. n. Rdam. CRANIA 19 te Bombay verw. CHARIS 15 op 800 mijl o. Barbados n Dordrecht. CELEBES p. 16 Aden n. Suez. CINULIA 16 op 300 mij! zw. Azor. n. Cur. CORYDA p. 16 Madeira n. Curasao. CAMITIA 16 op 400 mijl zw. Azor. n. Rdam. CALTEX PERNIS 16 v. Band. Mash. n. Rc 'erdam CASTOR 15 te Porto Cabello. CALLISTO 15 te Antwerpen. DUIVENDIJK p. 16 Plimon. n. S. Francisc. DRENTE p. 16 Socotra n. Belawan. DORESTAD p. 16 Aden n. Suez. DEO FAVENTE 15 te Lissabon. DELFLAND p. 16 Fern. Nahor. n. Las JpcllïYlclS DaLeRDIJK 15 te Londen. EEMLAND 16 te Amsterdam. ESSO NEDERLAND p. 16 Ouess. n. Ban. ESSO ROTTERDAM 14 te Rotterdam. ESSO DEN HAAG p. 16 Kp. Bon. n. Antw. ENA 15 te Paranagua. EEMDIJK 15 te Hamburg. FARMSUM 15 op 550 no. Berm. n. Havre. FRIESLAND p. 16 Daedalus n. Rotterdam. GOOILAND 15 te Rio Janeiro. GAASTERKERK p. 16 Messina n. Genua. GAASTERLAND 16 te IJmuiden verw. HATHOR p. 16 Kp. Finist. n. Rdam. HERMES p. 16 Kp. Finist. n. La Guaira. HAARLEM 14 te Rotterdam. ISIS 15 v. Trinidad n. Londen. IVOORKUST 15 te Porto Amboin. KARA 15 te Cochin. KATELYSIA p. 16 Aden n. Suez. KORATIA 15 te Sydney. KOROVINA p. 15 Holtenau n. Invergordon. KERTOSONO p. 15 Nogadisco n. Djibout. KOTA BAROE 15 te Napels. KIELDRECHT 16 te Rangoon. KOPIONELLA 16 te Plymouth. KELLIA 15 te Rotterdam KREBSIA 14 te Curasao. KYLIX p. 16 Pt. Elisab. n. Curasao. KALINGA p. 16 Aden n. Rotterdam. LAWAK p. 16 Charlesv. n. Cristobal. LOOSDRECHT 15 te Havre. LIBERTY BELL, 15 te Piladelphia. LEKHAVEN p. 16 Madeira n. St. Vine. LEKKERKERK 1) te Abadan. LAURENSKERK 15 te Kharramshar. LETO 15 v. Balik Papan n. Australië. LOPPERSUM p. 16 Dungen. n. IJmuiden. LEMSTERKERK 14 te Rotterdam LOENERKERK p. 15 Makalla n. Bahrein. LINDEKERK 15 v. Sharja n. Suez. LAERTES 15 te Bohihan. LIEVE VROUWEKERK 16 te Bremen verw MELJSKERK 16 v. Labuan n. Singapore. MAUREEN 16 te Rotterdam. MENTOR 15 te Amsterdam. MYONIA p. 16 Singapore n. Pladju. MARPESSA p. 15 Amazone riv. n. Cur. MARIEKERK 15 te Antwerpen. MAETSUYCKER 17 te Fremantle verw. MOORDRECHT p. 16 Chalest. n. W. Indië. MITRA p. 15 Guardaloupe n. Curasao. MALEA 16 Okinawa te Yokohama. MACUBA. P. 15 Luzon n. Bunju. MIJDRECHT 16 te Curasao verw. NOORDZEE 15 tc Santos. NESTOR 16 te Paramaribo. OVULA 16 te Surabia verw. OUWERKERK 15 te Djibouti. OOSTKERK p. 16 Napels n. Genua. ORION p. 16 Mel! n. Tunis. OOTMARSUM 15 te Havre. OPHIR 16 te Djakarta. POLYDORUS p. 16 Kp. Bon. n. Algiers. PENDRECHT p. 16 Algiers n. Fahaheel. PURFINA NEDERLAND II p. 15 Kp. Kalh. n. Portland. (M) POSEIDON 15 te Barbados. PLATO 15 te Tarragona. PRINS WILLEM IV 14 te Rotterdam. PRINS MAURITS 14 te Dakar. PRINS FREDERIK p. 16 IJm. n. Rdam. PERNA 15 te Singapore. PHILETAS 15 te Tanger. RONDO 15 te Belawan. ROTTI 14 te Basrah. ROELF p. 15 Holtenau n. Gdynia. RIJNLAND p. 15 St. Vine. n. Las Palmas. RIDDERKERK 15 dw. St. Helena n. Kaapst SOLON p. 15 >ren n. Maracaibo. STAD ARNHEM p. 16 St. Pauls R. naar St. Vincent. STENTOR 14 te Punta Cardon. STRAAT SOENDA 15 te Kaapstad. STAD SCHIEDAM p. 16 Hoek v. Holland n. Savona. STAD VLAARDINGEN 15 te Narvik. SAL \TIGA 16 te Cochin verw. SCHEI (PENDRECHT p. 16 Dungen. n. Rotterdam SUNETTA 15 te Balik Papan. SAROENA 15 te Pladju. STATUE OF LIBERTY 16 dw. Cors. n. Tripoli. SCH1Ë 15 te Rotterdam. STAD ROTTERDAM 16 op 900 mijl no Bermuda n. Hampton Roads. TARIA 15 op 200 mijl zo Townsv. n. Miri. TANKHAVEN III 16 te Penang verw. TRAJANUS 16 te Rotterdam verw. TOMOR1 16 te Belawan. TABINTA p. 16 Aden n. Belawan. TROMPENBERG 15 v. Antw. n. Hamilton. THEMISTO 16 op 675 mijl zw. Azoren n. Golf van Mexico. TASMAN 15 te Surabaie. TABIAN 15 te Belawan. TERO p. 16 Madeira n. Antwerpen. TAWALI 17 te Karach' verw. TJIBODAS 15 te Djakarta. TEUCER 16 Wight te Liverpool. UTRECHT 16 te Surabaia. VAN HEUTSZ 15 te Surabaia. VAN LINSCHOTEN 15 v. Lagos n. Duala. VASUM p. 16 Malta n Gibraltar. VAN CLOON 15 te Belra. WITMARSUM p. 15 Azorer, n. Houston. WESTLAND 15 te Buenos Aires. WONOGIRI p. 15 Azoren n. Alexandrië. WAAL 15 te Llmasspl. WESTERTOREN p. 15 Vittoria n. Cur. WIELDRECHT 15 te Ceuta. ZONNEWIJK 14 te Talcahuano. ATLAS 15 te Rotterdam. BALI 15 te Tandjong Oeban. HERSILIA 15 te New York. ARGOS 15 v. Oran n. Algiers. AENEAS 16 te Istanboul. ILIAS 15 te Faro. JAVA 15 v. Bremen n. Amsterdam. WIELDRECHT p. 16 Mellilla n. Istanboul. ANDIJK 15 te Veracruz. ANGOLAKUST p. 16 Dungen. ARKELDIJK 16 te New Orleans. BALI 15 te Singapore. CALTEX LEIDEN 16 Dungen. n. Sidon. CISTULA 15 te Miri. CORILLA 16 te Singapore. ESSO AMSTERDAM p. 16 Meillia n. Antw. GAROET 16 te Manilla. HERSILIA 15 te New York. HOUTMAN 15 v. Kobe n. Hongkong. KOTE AGOENG 16 v. Colombo n. Aden. MODJOKERTO p. 16 IJmuiden n. Rdam. ONDINA 17 te Priok verw. 319^^ 16 te Cebu. SCHELPWIJK 15 v. Punta Cardon n. Gibr. SCHIELIJK p. 16 IJmuiden n. Antwerpen. ZEELAND 15 v. Mogadiscio n. Salala. AAGTEKERK p. 14 Livorno n. Port Said. AGAMEMNON 14 te Curacao. ALDERAMIN 14 te Aden. ALTAIR 14 te B. Aires. ANKER p. 14 Wight n. Amsterdam. APPINGEDIJK 13 van Curagao n. Rio Jan. BUSSUM 13 te Port Said. CALTEX LEIDEN 14 te Rotterdam. DELFSHAVEN 13 te Rotterdam. DIEMERDIJK 14 te San Francisco. DUIVENDIJK 14 te Cristobal. GROOTE BEER p. 14 Southampt. n. Halitax. HATHOR p. 14 Kp. Vincent n. Rotterdam. HERA p. 14 Dungen. n. Rotterdam. LEERSUM p. 13 Bahamas n. Houston. NOORDZEE p. 14 Rio de Jan. n. Santos. ORANJESTAD 14 te Curasao. PENDRECHT p. 14 Kp. St. Vincent naar Mena al Ahmadi. PRINS CASIMIR 14 te Antwerpen. PRINS FREDERIK HENDRIK 14 te Halif SIBAJAK p. 14 Dungen. n. Sydney. PRAT-1K' 52. De Noren, die op een dergelijke aanval bedacht waren, maken als één man rechtsomkeert en vluchten terug. De krijgers rennen met woeste kreten achter hen aan, maar door de diepe duisternis missen hun wapens gelukkig het doel. Alleen Erwin heeft een wonde opgelopen, die echter niet ernstig blijkt. De donkerte is evenwel ook oorzaak, dat de achtervol gers hen dreigen kwijt te raken. Het vermetele viertal wacht koelbloedig, tot ze weer ontdekt zijn en ditmaal zit een grote troep hen achterna. Axe heeft, bij wijze van uitdaging, de Romeinse helm weer opgezet en dit maakt de mannen van Tugwal dubbel fel. Zo lokken ze de krijgers mee naar de rand van de op er vlakte. In het heldere licht van de volle maan duidelijk zichtbaar, rijden de Noren de vlakte op, schijnbaar om deze over te ste ken naar het woud aan de overkant. De nog steeds niets vermoedende bende rent onverdroten achter hen aan. „Nu maar hopen, dat het lukt gnuift Svein. Tegelijkertijd zien ze enige beweging aan de bosrand, waar ze Motu's krijgers weten. „Tijd, om ons terug te trekken", roept Eric met een grimmig spotlachje, terwijl i hij naar een bosje rechts voor hen wijst. Haast ongemerkt veranderen de Noren van richting. Volkomen op elkaar ingesteld en elkaar ook zonder veel woorden begrijpend, maken ze een handige afleidende beweging. En met Moru's mannen voor en Tugwals krijgersachter hen, weten ze het op onnavolgbare wijze klaar te spelen, het aangeduide bosje te bereiken. In een oogwenk zijn ze tussen de be schuttende stammen verdwenen, waar ze even blijven wachten. Het ge schreeuw en gejoel, dat dan tot hen doordringt, spreekt voor zichzelf. „Ze hebben elkaar gezien", zegt de Noorman grijnzend, „en zullen elkaar cok wel even aangenaam bezig houden. Vooruit, mannen, nu naar de graf heuvel, zolang die vrienden het daar samen nog zo druk hebben.'" .y.-Ay.yv.w-K'-KXC-:-"'-: vXvXv' Rome omstreeks het jaar 500. De grote macht van het Ro meinse rijk is verdwenen. Maar Rome heeft zijn aantrekkings kracht behouden. Rome is nog steeds een stad van weelde en genot, een stad van veel weten schap, maar ook een stad van bederf en slechtheid. Niet ie dereen voelt zich in de stad op zjjn gemak. Ook Benedictus niet. Zij vader heeft hem hierheen gestuurd om te studeren. Maar Benedictus kan het er niet uit houden. Hij verlangt naar de rust en de stilte, om daar God te kunnen dienen. Hij'vestigt zich op een stil le plek in de bergen bij het Subiacomeer. Weldra komen nog enkele vrome jongelingen zich bij hem voegen. Een kloostergemeen schap ontstaat. Twaalf monniken leven er bij dat meertje, ieder in hun eigen huisje. Ze bidden, lezen, zingen en werken. Alles wat zij doen, de ganse dag, is ter ere Gods. Toch bevalt het leven om dit bergmeer Benedictus niet Hij wil zich nog meer afzon deren. Hij verlaat deze streek en vestigt zich op een berg ten zuiden van Rome: de Monte Cassino. In het begin van de zesde eeuw heeft deze naam nog een onbekende klank. Maar weldra zal Monte Cassino bekend wor den over heel de wereld. Want het is op deze berg, dat Bene dictus in het jaar 529 zijn we reldberoemde orde gaat stich ten. De orde der Benedictijnen is de eerste grote kloosterorde in West-Europa. Benedictus heeft daar zijn regels opgesteld. De regels, die het leven van hem en zijn volgelingen bepalen. De eerste en belangrijke van al zijn regels is deze: Niets mag gesteld worden boven de goddelijke eredienst." Al het bidden, overwegen, le zen, schrijven, zingen en wer ken moet dus gericht zijn op God. God eren, God dienen, dat is het voornaamste doel in het leven van deze mensen. Bij Benedictus en zijn volge lingen wordt de heilige mis het middelpunt van iedere dag! Op de Monte Cassino ver rijst dus het eerste klooster van de Benedictijnen. Talrijke malen wordt het ge plunderd of verwoest. Maar evenzovele malen herbouwt men het. Van uit dit klooster trekken de volgelingen van Benedictus naar Engeland. Uit Engeland komen andere volgelingen (o.a. de heilige Willibrordus en Bo- nifacius) naar ons land. Dank zij dus het grote werk van de Heilige Benedictus ver breidt het christendom zich dus over Engeland en Nederland. Benedictus blijft op de Mon te Cassino. Dertien jaren blijft hij de lei der van de eerste Benedictij nen. In het jaar 542 sterft hij. Zijn feest vieren we op de eerste dag van de Lente: 21 maart. Het Vredespaleis te Dén Haag is ook te zien (in het klein natuurlijk in de miniatuurstad Madurodam te s-GravenhageLet maar op de bezoekers op de achtergrond. Stabat Mater. Aldus heet, naar de eerste woorden, een der mooiste voortbrengselen der middeleeuwse kerkelijke dichtkunst. De vervaardiger daarvan is niet met zekerheid bekend; men neemt aan dat de schrijver is -Tacobus de Be nedictus, een in 1306 overleden Franciscaner monnik, of wel de H. Bernardus. De tekst is in verschillende talen, door Vondel, Bilderdijk en Heije in het Nederlands overgezet. Het beroemdst zijn de compositiën van Palestrina, Pergolesi, Haydn, enz. Er zijn niet veel steden op deze aarde, die kunnen bogen op het bezit van het grootste ter wereld en het kleinste. Toch ligt een dergelijke stad eigenlijk zo dicht bij, dat wij hiervoor heus geen verre rei zen behoeven te maken, name lijk Den Haag. Stel je voor, dat je in het cen trum van een grote stad een ge bouw binnen gaat, hier een trap bestijgt, plotseling op een duintop staat en rondom je Scheveningen, de zee, de duinen en in de verte die zelfde stad Den Haag ontwaart, alles in het Panorama Mesdag. Maar dan Scheveningen en Den Haag, zoals het was in 1881. Toen de vissersschepen op het strand lagen omdat een haven nog niet bestond. Het is alles zo „echt", dat de bordjes Verboden op het duin te lopen" geen overbodige luxe zijn, want wat een hoge duintop lijkt is in werkelijkheid slechts een laagje zand van enkele de cimeters! Je kunt je niet voorstellen, dat alles zich op een afstand van 14 meter bevindt, terwijl je toch zoudt zweren afstanden van 5 meter tot oneindig te zien. De lengte van dit groot ste schilderij ter wereld is 120 meter, de hoogte 14 meter. Van het grootste naar het kleinste is in Den Haag maar 'n kwestie van enkele minuten. Voelden wij ons nietig bij de aanschouwing van het Panora ma Mesdag, in Madurodam, de miniatuurstad van Nederland, wanen wij ons een Gulliver in het land der dwergen. Op 1/25 van de ware groot te is hier een stad gebouwd die met het aangrenzende heu vellandschap, het vliegveld, de polders en het havencomplex een oppervlakte van 18.000 m2 beslaat. Urenlang kunnen wjj hier dwalen door drukke winkelstra ten. Wij kunnen de stilte van het oude Begijnhof beleven of een bezoek brengen aan de eeuwenoude gothische stads wijk van Madurodam. Boven alles uit rijst de toren van de Grote Kerk, die elk kwartier zijn carillonklanken over de daken laat klinken. Het is druk op het station van Madurodam. Daar rijdt juist de internationale trein binnen. Naar het nabijgelegen dorpje vertrekt net een lange goederentrein. Langs het vliegveld, waar de nieuwste typen met draaiende motoren gereed staan om op te stijgen, loopt de brede ver keersweg, waar de auto's af er aanrijden. Het is werkelijk verbazing wekkend zo natuurgetrouw de werkelijkheid hier is nage bootst. Niets is vergeten, noch het haringkarretje op de oude grachten, noch het draaiorgel, dat zijn opgewekte klanken te gen de geveltjes omhoog laat klateren. Met welk een oneindig geduld zijn hier de groentenkwekerijen van het Westland (de tuin van Holland) aangelegd en niet te vergeten de kleurige bollenvel den. samengesteld uit 20.000 tulpen van nauwelijks 2 centi meter hoogte! De wandeling door dit droom- paradijs voor jong en oud wordt besloten met het havencomplex. Grote oceaanstomers liggen langs de kaden, waar hoge kra nen de goederen uit de vracht schepen lossen. Wanneer tenslotte de avond valt, gaat Madurodam niet sla pen. Stuk voor stuk flitsen de lichten aan in huizen en fabrie ken en Nederlands verlichte vlaggenschip met zijn flonke rend j weerschijn in het water biedt dan een fantastische aan blik. De vuurtoren laat zijn schijn sel over haven en zee flitsen en de muziek uit het concert gebouw of de orgelmuziek uit de Grote Kerk klinken wonder schoon door het nachtelijk duis ter. (Slot) Eindelijk vond vader het tijd, om weg te gaan om tante te halen. Vijf uur wees de klok. Dan komen we zeker op tijd, dacht vader. ,,Als we nog even treuzelen, hoef ik niet lang te wachten," dacht moeder. ,,Het is nu pas kwart voor vijf. Tien minuten lopen en we zjjn op het station. Nog tijd genoeg dus!" Zo was iedereen voldaan. Toen moeder zich gekleed had voor de plechtigheid, wees de klok tien minuten over vijf. „Nu moeten we toch heus gaan," drong vader aan. Moeder keek naar de klok: tien over vijf; dan is het vijf minuten voor vijf. Prachtig! dat hebben we keurig gedaan. Niemand wist echter, dat het nu \ijf minuten voor half zes was. „Ja, laten we maar gaan," besliste moeder eindelijk. „Het is hoog tijd," bromde vader. Was het hoog tijd? Neen, het was al te laat. Want terwijl vader en moe der naar de deur liepen, ging de bel. „Wie zullen we nu op visite krijgen?" Jaantje was al naar de deur gelopen en deed die open. Wat een schrik! Tante Agatha stapte binnen. Haar gezicht stond lang niet vriendelijk. „Goeie middag allemaal," klonk het bits. „Hartelijk is anders. Ik had toch wel mo gen verwachten, dat er ten minste iemand aan het sta tion zou staan. Dat er iemand zou zijn om me te helpen in dit dolle verkeer. Maar enfin, ik ben er toch gekomen." Op deze stortvloed van boze woorden viel een vreemde stilte. Men leidde tante naar de ka mer. Men ontdeed haar van mantel en hoed. Slechts stamelende welkomst groeten weerklonken. Het duurde vele minuten, voor men tante een beetje ver zoend had met de koude ont vangst. „Heus tante Agatha," her haalde vader voor de zoveel ste maal, „ik begrijp er niets van. Juist om op tijd aan het station te zijn, had ik de klok een extra kwartier voorgezet. U bent toch met geen vroegere trein gekomen?" „Ik ben met de trein geko men, die ik geschreven heb. Ik houd me altijd aan mijn woord. Maar die klok van jullie, die is een kwartier achter!" „Een kwartier achter?" her haalde vader. „Daar begrijp ik helemaal niets van." En de anderen keken even verbaasd. Hoe kon hun klok nu ineens een kwartier achter zijn. „Dat ze geen half uur meer voor was, dat wist ik wel," ver telde moeder. „Ik heb de klok zo straks een kwartier terug gezet!" „Hebt u de klok teruggezet?" riep Jaantje verrast uit. „Maar moeder, dat héb" Ik ook ge daan." Vader begon de zaak door te krijgen. Hij keek zijn zoon Bert eens aan: „Dan heb jij zeker het laatste kwartier voor je rekening genomen?" Bert kon niet anders doen dan bekennen. En daarmee was de zaak opgelost. Tante Agatha nam het nu ook maar van de vrolijke kant op. Ze was nog al vergevens gezind. Ze wist trouwens, dat ze hier welkom was; ze bleef tenmin ste langer is dan ze eerst van plan was. Om die klok, die achter en voor was, hebben ze allemaal nog menif keer gelachen. Jan Wagenaar, geschied schrijver, in 1709 te Amster dam geboren, begon in 1738 de „Tegenwoordigen staat der Nederlanden" en daarna aan zijn „Vaderlandse Historie", waarvan hij van 1749'59 een en twintig delen uitgaf. Ook zijn „Beschrijving van Amster dam" (1760'68) is van waar de. Van 1756'60 werd hij door de regering van Amster dam belast met de redactie van de Stadscourant. II (Slot) Vorige week hebben wij een en ander medegedeeld over de lakkunst uit het verre oosten. Lak is een plantaardig voort brengsel. Het is het sap van de lakboom, dat evenals rub ber en hars getapt wordt. Langs twee inkervingen, die recht van boven naar beneden lopen in de stam, druipt het stroopachti- ge vocht in een onderaan be vestigde mosselschelp. De in boorlingen oogsten zoveel rpo- gelijk dagelijks en bij schemer licht. Het felle zonlicht maakt het lak, dat van nature honing- kleurig en doorzichtig is, troe bel en zwartachtig. Een volwas sen boom levert twee a drie gram per dag en pl. m. 600 gram in het hele jaar en is na 7 jaar uitgeput. Als je bedenkt, dat voor het lakken van bij voorbeeld een tafel meerdere kilo's lak nodig zijn, begrijpt men dat de lakboom in Indo- China in onmetelijke hoeveel heden moet voorkomen om aan de behoefte te kunnen voldoen. Hij groeit er dan ook als on kruid. Het ruwe lak, dat als een kleurloze massa, gereinigd, in houten vaten uit Indo-China komt, wordt eerst dagenlang met een houten spatel (strijk mes) geklopt en daarna met plantaardige kleurstoffen ver mengd tot de zogenaamde kleurlakken. Zwart lak daaren tegen wordt verkregen door het ruwe lak in een vijzel met een stuk ijzer te roeren, acht dagen, soms ook twee weken. Het ijzeroxide maakt het lak langzaam-aan zwart. Men heeft getracht tenminste deze eento nige voorbereidingen van klop pen en mengen en roeren ma chinaal te doen verrichten, maar men is daarvan toch te ruggekomen. Niets gaat hierbij boven de menselijke hand en de volmaaktheid wordt slechts door eindeloos geduld bereikt. Om een lak goed te krijgen spe len tijd en haast geen rol, mo gen ook geen rol spelen. Lak ken van een voorwerp betekent het aanbrengen van minstens 30 tot 4C laklagen of meer. Tus sen iedere twee lagen ligt een droogtijd van 10 dagen minstens een a twee maanden is al be ter en een tot twee jaar zou de lakwerker het liefste zijn. Want zijn de eerste twee we ken voldoende om het lak te harden, dan betekent iedere week langer rust verbetering van die hardheid, van de hel derheid, van de doorzichtigheid en van de glans. Het ruwe lak, door een doek gezeefd, wordt gebruikt voor de eerste lagen op het te lak ken hout. om de houtporiën te vullen. Hout van de tulpen boom wordt gebruikt of noten hout. dat zó fijn geschuurd is dat het aanvoelt als satijn. Schipluiden (bij Vlaardinger- ambacht) heeft een heel mooi wapen om te tekenen, namelijk een voor anker liggend ouder wets zeilschip. Lucht en water zijn blauw. Het schip is van goud (geel). De vlag en wim pel natuurlijk rood-wit-blauw. Hier zie je de Nederlandse stoomboot „Oranje" in Madurodam.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1956 | | pagina 9