^slaagde proefneming
f'IET VAN HEERDEN
DOOR EEN ZATERDAGSE BRIL
te., n
In 1985moeten in Haarlem
200.000 mensen
wonen en werken
oef
^toonstelling in Haarlemse Vishal
Schuwt het gemakkelijk succes
VI
lichting vrij
H
n
"V
Aardappelen
Volgende week lustrum-concert
met Mis van Bruckner en
Te Deum van Andriessen
TAXI IUOOO
N\ S°ed
Sf
^£asg,o^dijneci
Bestaande parochies voor zielzorg
te groot en economisch te klein
Tien jaar
Vrije 1 ija in
Haarlem
«i
°y4
vojfc,
»i>V
SLEUTEL WEG?
Meer concerten op het
Cavaillé Coll-orgel
Om~r.Piet van ,?,eerc!en'
„pEURSEN
OROEN t o.
KOOR KATHOLIEK HAARLEM
ZATERDAG 21 APRIL 1956
PAGINA 3
f
Uit vroegere ervaringen te verwachten viel, heeft de schilde-
N ^E'ntentoonstelling in de Vishal in de eerste weken na de
f Y Petling al vele malen meer bezoekers getrokken dan elders het
zijn geweest. De gunstige ligging van de Vishal voor ten-
is iugen kan dan ook gevoegelijk buiten de discussies blijven;
A ^etloegzaam bewezen door de feiten. Moet een belangrijk deel
%v SUcces van exposities bij Leffelaar aan diens persoon toege-
tWeh worden, het is verheugend, dat, mede door zijn ijveren, zo
Sosh- en spontaan voorzien is in het verlies van zijn aantrekkelijke
f badgelegenheid, doordat B. en W. de zoeven vrijgekomen Vishal
j chikking van de schilders hebben gesteld.
.'•ik Weliswaar juist - en duidelijk - dat de Vishal niet als tentoon-
'et, 5SrUimte voor kunstvoorwerpen is gebouwd, maar men vergete
rWf t er nog andere en betere voorzieningen kunnen worden
Sstj n dan de voorlopige van het ogenblik. De urgentie van een
belegen expositieruimte heeft ook eeen sociale kant; de nood
Naf6 Vilders is acuut en zij kunnen hun tekorten niet opsparen
-l u ,er ooit een modern museum gebouwd is. Het gaat dus om
"aiVr
aflfy't
s.i y?
3
fteh
e ei of de lege dop
YS
ÏU
CS
DE SLEUTELSPECIALIST'
Spreekbuizen in de
woningen in de
Hannie Sehaftstraat
Leda-kachels aan het
Top Naeffplantsoen
fVh Mi "1
A'\
,n- Wilhelm in a-
!n samenwerking
^Hketbakkers
J. VAN DIER BiROGGE
IiN HET ZILVER
Katih. Middenstand besprak Haarlems toekomst:
CENTRALE VERWARMING
POW-R-MATIC Oliebranders
JAN LAARVELD
Verkooplokaal NOTARISHUIS
Inboedeiveiling 8/9 mei 1956
Onderwijszaken
Middeleeuws
NJieuwe parochies
Forensen
'Ck
iig*r tf.
49 J
ro'e
u«',
ns"
.3°
O9
4»
Spfl
,pr"/t
„u
£cr 11
\t
iep
,ste"
>0
KLtUi* zeer provisorische proefne-
SfVi^h n ten spoedigste de maatre-
'Y^en moeten worden, die van
h!VV Van artistiek oogpunt uit ge-
hV" ai ®ven aantrekkelijke ruimte
deze vanuit publiciteitsstand-
°P dit moment reeds is.
Ik .n fj'Jkheden daartoe zijn aanwe-
ate chif °°ncretisering ervan is bij
6cten van Openbare Werken
?aPgedragen door B. en W.
het zijn, indien men zich
i 6 vaWi'de op de oorspronkelijke
n de Vishal in de 18e eeuw.
NAt overigens wel eigenaardig,
f» S?0Uwtie> dat jarenlang in de
do,, b blindedarm eigen, langs
«bi YpRerk heeft gelegen, plotse-
V tl,. rumoer doet ontstaan.
6'"chting op zichzelf redelijk
beter dan in menige
ber'dige tentoonstelling blijkt,
C^^He^de kunstzaal. En ofschoon
i„ nooit kolommen zou aan-
NN» dat*n museumzaal, komt het
tifj, lhj>, nu de visbanken zijn weg-
''n~ de bestaande kolommen
It»' uin»; doen ontstaan van een
YOtteit. welke het bekijken
i L 1 fr,!1 derlijke geëxposeerde wer-
'CKtk 'de komt,
visie, welke hij in zijn vroegste werk
reeds vertoonde.
In dit verband herinneren wij ons het
stilleven van een schaal met aardap
pelen in paarsig-grijs: men kan zich
moeilijk een stugger, van ieder charme
ontdaan onderwerp indenken. Zijn ob
jecten zijn sindsdien veranderd, maar
hij heeft hun charme, die ongetwijfeld
te accentueren zou zijn, nooit bespeeld.
Men zou daaruit de gevolgtrekking kun
nen maken, dat hij het gemakkelijk suc
ces schuwt.
Zijn kleur is geworden van paarsig-
Blik in het interieur van de Vis
hal, waarin bij wijze van proef
een tentoonstelling, werk van Piet
van Heerden bevattend, gehouden
wordt. De Haarlemse gemeenteraad
zal zeer binnenkort beslissen of
de Vishal al dan niet als expositie
ruimte voor kunstwerken gaat
dienen.
grijs tot een minder koel okergeel en
mat-bruin, zodat men eigenlijk nauwe
lijks van kleur kan spreken. Zij heeft
als zodanig dan ook geen werking en
een incidentele toevoeging van aan af
wijkende tint dient slechts ter onder
scheiding van de tekening of tot onder
steuning van het modellé.
Zowel de gekozen objecten als het
verf-materiaal dienen slechts het uit
drukken van des schilders bezig zijn
met het meest primaire z ij n van de
dingen. En steeds weer schildert hij
het raadsel, het geheim, de met zwijgen
beantwoorde vraag, de ontoegankelijk
heid van elk zijner figuren.
De middelen waarvan Van Heerden
zich bedient zijn in de loop der jaren
directer geworden, zijn schilderwijze
spontaner synthetiserend, als aanvaardt
hij de geslotenheid van ieder wezen als
een feit.
Een ander aspect aan zijn werk is
de plastische tendentie die het ver
toont. De centraal gestelde figuur werkt
als een monochroom beeld van enig
materiaal, en het meestal ruime vlak
er omheen werkt als een neutraal fond.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat
Van Heerden zich aangetrokken heeft
gevoeld tot een materiaal van de reëele
ruimte. In een drietal in gips gegoten
beelden bewijst hij plastische kwalitei
ten te bezitten en in volumes te kun
nen denken; vooral de kleine torso is
een fraai beeld.
De tentoonstelling blijft tot begin mei
te bezichtigen.
L. T.
Aavertenti
ff
LANGE V EERSTRAAT 10
TEL 11403
In de toelichting op het voorstel van
B. en W. van Haarlem om twee stads-
organisten aan te stellen, welk voor
stel vandaag aan de raadsleden is toe
gezonden, verklaart het College van
plan te zijn het Cavaillé Coll-orgel in
het gemeentelijk Concertgebouw vaker
dan tot nu toe te doen gebruiken voor
openbare orgelbespelingen. Tot nu toe
was het zo, dat gedurende de koude
wintermaanden geen orgelconcerten
konden worden gegeven in de Sint Bavo
op het Miiller-orgel. Deze leemte kan
men opvullen door 's winters orgelcon
certen te doer geven in het gemeente
lijk Concertgebouw. B. en W. stellen
zich voor, dat dit vooral gedurende het
voor- en naseizoen en voor pauze-con
certen tijdens de wintermaanden zal
geschieden.
De stadsorganist, die der traditiege
trouw de orgelconcerten in de Sint Ba
vo verzorgt, zou zijn taak dan echter
verdubbeld gaan zien. Hij heeft reeds
de taak ongeveer 50 orgelconcerten te
verzorgen, terwijl hij bovendien belast
is met het toezicht op de beide gemeen
telijke orgels. In bepaalde gevallen moet
hij bovendien de tweede organist ver
vangen tijdens kerkdiensten van de Ne
derlands Hervormde Gemeente. Tenein
de te voorkomen, dat deze functionaris
wordt overbelast, hebben B. en W.
voorgesteld nog een gelijkwaardige
stadsorganist aan te stellen, die speci
aal belast zal worden met de orgelcon
certen in het gemeentelijk concertge
bouw op het Cavaillé Coll-orgel. De ho
gere kosten achten B. en W. ruim
schoots verantwoord door het voordeel
van de meerdere concerten.
B. en W. hebben een adviescommis
sie benoemd, bestaande uit de heren
Sem Dresden, prof. Hendrik Andriessen
en George Stam. Deze commissie heeft
voor de beide functies van stadsorganist
toen de volgende voordrachten opge
steld: Voor de ene functie 1. Piet Kee,
Alkmaar; 2. Klaas Bolt, Haarlem; 3.
C. J. de Wolff, Enschede. Voor de ande
re functie: 1. J. A. de Klerk (Albert de
Klerk), Haarlem; 2. S. C. Jansen, Am
sterdam; 3. C. J. de Wolff, «Enschede.
Als bijzondere ei~ bij het samenstel
len van de voordrachten heeft gegolden
de bekwaamheid in het improviseren. De
Kerkeraad van de Nederlands Hervorm
de Gemeente heeft tegen dé voordrach
ten geen bezwaar. B. en W. stellen voor,
dat ieder der beide te benoemen func
tionarissen een jaarsalaris gaan verdie
nen van 6000,-.
Wanneer de gemeenteraad ermee ac-
coord gaat, zullen de 104 boven- of eta
gewoningen aan de Hannie Sehaftstraat
die boven de winkels aldaar gebouwd
zijn voor de Coöperatieve Woningbouw
vereniging Gemeentepersoneel G.A.,
worden uitgerust met telefonische huis
aansluitingen. Hierdoor zullen micro
foons met spreekhoorns bij de voordeu
ren in de hal van iedere woning en
spreekraampjes in het portiek bij de
voordeur aan de straatzijde worden
aangebracht. De kosten daarvan bedra
gen 10.400,- in totaal. Van de bewo
ners zal een wekelijkse vergoeding van
20 cent worden gevraagd. B. en W. stel
len de gemeenteraad voor aan de be
treffende woningbouwvereniging voor
dit doel een voorschot te verlenen van
10400,-.
Ook stéllen B. en W. de raad voor
aan de woningbouwveeniging „Onze
Woning" een voorschot te verlenen van
23.200,- voor het aanbrengen van
Leda-kachels in de helft van de 56 een
gezinswoningen aan en bij het Top
Naeffplantsoen en in de conciërgewo
ning aan de P. C. Boutensstraat. Ge
vraagd was om de kachels in alle een
gezinswoningen te doen plaatsen, maar
B. en W. willen eerst in de helft van
de woningen een proef doen nemen.
Van de bewoners zal een vergoeding
van 1,50 per week worden gevraagd.
Advertentie
>Parante vitrines voor te-
hw "e as van het gebouw ge-
w'i aa» weerszoden lopers op
Si "'Afto. n ®envoudig velum onder
In n en losse expositieschot-
1 WNeu nkgerektheid van de hal te
S VNxvjn louden vóór de definitie-
L't ,5 zeker nog de moeite lo-
*V tM „*r®ttig aanzien aan het in-
Ok^St dat het thans nog
1 \va>n<'-r die omstandigheden
a,,'Ük spreken van een
van geheimen
Kk ö^aN>plerende schilder is de
Vv
V 6Ui:
omet een zelfstandige
S debuteert, maar die wij
Ni *e verenigingsexposities,
De Acht, Kunst
Ntu Groep. Hij vertoont
2e ontwikkeling van de
Advertentie
ll
P
Ifi V'ê
r' V/é
64.
1 ANiSlNI>S 1851
Keenbedrijf
ipacht 107 - Tel. 14245
èln. een zu"en in Haarlem en
n SrN Vprue.^oot aantal banket-
iV tv*1 Yep krÜgbaar zijn, waarop
Y tl vóór moeder-
fehr,taart te bemachti-
mart te bemachti-
Iti, ede van de lotenverkoop
«illen5- Aan81? het Koningin Wil-
JtfShr1 K wlWis ter beschik
te 2ijn stellen, de loten
Uitsla„ 1?t,erdagochtend 12
s bekend worden ge-
Waarschijnlijk hebt u niet zo'ri
bewogen week achter de rug
als ik; het nieuws fladderde
ononderbroken als een hagelbui op de
hoofden van de redactieleden, die
ijlings her en der wegschoten, niet
om dekking te zoeken, maar om een
indigestie van nieuwshonger te ont
komen. Ik heb even mijn heil thuis
gezocht om bij de afwerking van de
schoonmaak te assisteren, maar dat
bleek tenslotte op zo'n financiële
schadepost uit te komen, dat ik de
redactie toch maar weer heb opge
zocht. Wat moet je immers anders
doen, wanneer je het presteert het
huishoudgeld van je vrouw in de vuil
nisemmer te deponeren?
Goed, het geld is weer terecht na
een minder aangename speurtocht in
genoemde emmer, en de stelling is
weer bevestigd, dat een schoenma
ker zich beter bij zijn leest kan hou
den. Nu was de afgelopen week het
nieuws op een bijzonder brede leest
geschoeid, en wat Haarlem be
treft beging en eindigde het werk
met een feestelijk bal.
Ik weet niet, of u ooit in Haarlem
een balavond hebt meegemaakt; in
dien u dat geluk hebt beleefd, zult
u hebben ervaren, dat er vaak heel
wat stroefheid en gedwongenheid
overwonnen moeten worden, eer de
stemming iets meer dan „geani
meerd" is.
De levenslust, waaruit het spon
tane dansplezier geboren wordt, treft
men volkomen en gaaf aan op een
schoolbal; geen evenement wordt in
tenser voorbereid en ingeleefd dan
zo'n feest, waarop de school danst en
de wereld enkele uren lang met recht
een dansfeest wordt.
Wat vijf en twintig jaar geleden
niet zou en mocht gebeuren, een echt
bal, vormde dit jaar een der hoogte
punten rond het zilveren bestaan van
„Sancta Maria". Met een verrukke
lijke ernst en in een nerveuze span
ning hebben de meisjes haar school
bal tegemoet gezien; thuis zijn er
critische woorden gevallen over de
garderobe, die alleen produkten ople
verde, waarmee je op een bal niet
kunt verschijnen, en de pa's en ma's
hebben maar gezwegen, wanneer
dochterlief rijkelijk putte uit haar
bakvissenvocabulaire om haar ver
wachtingen van het bal te illustre
ren. Met glanzende paardestaarten of
coquette permanent-krulletjes zijn zij
naar het feest getrokken en 's avonds
laat hebben zij in haar dagboek
haar hart uitgestort, kleine geheim
pjes, die zij in haar latere volwassen
heid temidden van de schoonmaak
ergens zullen terugvinden.
Gelukkig de vrouw, die ooit midden
in de rommel even durft te gaan
zitten om haar jeugddagboek door te
bladeren en met heimwee terug te
denken aan dat ene schoolbal, de her
innering waaraan het grote leven
plotseling nieuwe glans kan geven.
Het is u natuurlijk niet moeilijk
gevallen u een beeld te geven van
die dansende schoolmeisjes, maar
hebt u wel eens de sensatie beleefd
van een politiebal?
De jubilerende afdeling Haarlem
van Sint Michaël heeft de poppetjes
eens goed laten dansen, indien men
de vergelijking van politiemensen
met poppetjes niet beledigend wil vin-
•den. Zo'n politiebal heeft op zichzelf
al de sensatie, dat je steeds moet trots het tweede lustrum gaan vie-
zeggen: „Hé, die heb Ik meer ge- ren.
tie de laatste tijd bereiken, om
dat een of andere vereniging
tien jaar bestaat, weet ik niet pre
cies. De stand is bijna niet bij te
houden. Vorige week nog was ik in
gezelschap van vijfhonderd dames
van de K.A.V., die het tienjarig be
staan van haar organisatie vierden.
Blijkens die uitnodigingen is het jaar
1946 een vruchtbaar jaar geweest. U
herinnert zich nog wel die tijd, toen
iedereen iets oprichtte en de organi
satiewoede ieders hoofd op hol bracht.
Vele van die verenigingen of clubs
zijn inmiddels ter ziele gegaan, maar
er zijn er nog voldoende in leven ge
bleven, die met gerechtvaardigde
zien". Een agent blijkt ineens een
heel ander mens geworden te zijn,
wanneer hij niet in uniform is. Soms
blijkt een pet een gladde schedel ver
borgen te hebben, waar men een
rijke haardos vermoedde, en soms
ook heeft het martiale voorkomen
zonder uniform aan waarde ingeboet.
Politiemensen in civiel geven fei-
Een van de overlevenden is het
Koor Katholiek Haarlem, een ensem
ble, dat zo maar „ter gelegenheid"
in Haarlems gemeentelijk concertzaal
voor het voetlicht kwam en dat zich
nu heeft opgewerkt tot een van de
koren in Haarlem, die er mogen
zijn.
Ik memoreer met plezier dat tien-
ETAMINE voor de keuken,
90 cm breed 75
MARQUISETTE mef schulpen
tussenzetsel 1.85
ZWITSERSE MARQUISETTE
met schulp 3.95
190 cm hoge MARQUISETTE
met breed tussenzetsel 5.75
180 cm hoge VOILE, met
kant en tussenzetsel 9.95
telijk een vertekend beeld van een jarig bestaan, omdat ik een zwak heb
vertrouwde werkelijkheid, maar ik
kan u zeggen, dat zowel het politie-
congres als het bal mij geleerd heb
ben, dat civiele agenten alleraardig
ste mensen zijn.
Begrijpt u nu, dat ik niet boos
was, toen 's morgens na het bal een
civiele agent mij op de schouders
tikte en mij waarschuwde, dat ik
mijn hand had moeten uitsteken?
voor zingende mensen, die tot eigen
en andermans plezier en vreugde hun
vrije tijd besteden.
Zolang er nog mensen zijn, die
kunnen zingen, is er nog niets ver
loren in het leven. Daarom ben Ik
blij met het Koor, dat de belangstel
ling verdient van Haarlem; het mag
nu enige pretentie heb
ben zonder een toontje
lager te hoeven zingen.
KRUISSTRAAT 11
HAARLEM - TELEFOON 11491
Gisteren was het vijf en twintig jaar
geleden, dat de heer J. van der Brug
ge, chef-monteur bij het transportbedrijf
W. Houtkoper te Haarlem, in dienst trad
bij genoemd bedrijf.
Ten huize van de heer W. Houtkoper
jr. werd de jubilaris met zijn echtge
note ontvangen. De heer Houtkoper
sprak met waarderende woorden over
het werk van de heer Van der Brugge
en hij bood hem een radiotoestel ten
geschenke aan.
Namens het personeel werd het woord
gevoerd door de heer F. H. de Bruin,
die zijn gelukwensen vergezeld liet gaan
van een geschenk onder couvert. Me
vrouw Van der Brugge werd met een
bouquet bloemen verrast.
Verschillende zakenrelaties kwamen
pog feliciteren, waarna het feest thuis
in intieme kring werd voortgezet.
In het jaar 2000 heeft Haarlem vol
gens de maximale berekeningen
van de deskundigen 225.000 en vol
gens de minimale berekeningen 192.000
inwoners. Die nieuwe inwoners zullen
moeten ondergebracht worden in de
stad. Daarvoor zijn niet alleen huizen
nodig, maar allerlei soorten voorzienin
gen die de stad als levens-, woon- en
werkcentrum aanvaardbaar maken."
Met deze woorden verklaarde ir A. v.
d. Steld, hoofdingenieur-chef van de af
deling stadsontwikkeling van de dienst
Openbare Werken, gisteravond voor de
Haarlemse afdeling van de katholieke
Middenstandsvereniging, waarom men
met zijn plannen de toekom stigeont-
wikkeling van de stad in goede banen
moet trachten te leiden.
Ir. v. d. Steld is persoonlijk van me
ning, dat Haarlem omstreeks 1985
200.000 inwoners zal tellen, dat is 35.000
meer dan thans. Geografisch kan Haar
lem maar in beperkte mate groeien,
zelfs na een eventuele annexatie. De
omgeving van Haarlem kan weliswaar
méér nieuwe bewoners opnemen, maar
toch evenmin onbeperkt. Belangrijk is
cn dit verband de groei van de betrek
kelijk kleine gemeente Vijfhuizen, die
de deskundigen voorzien. Het kan bin
nen afzienbare tijd een forensenplaats
je worden van circa 20.000 inwoners.
Haarlem-noord is 'binnenkort volge
bouwd. In Haarlem-west en -zuid is
vrijwel geen uitgroei meer mogelijk.
Advert entte
BLOEMENDAAL
TEI,EF. 22143
Bruckners f-moll Mis, welke vrij
dag 27 april door Koor Katho
liek Haarlem onder leiding van
Albert de Klerk en met medewerking
van het Noordhollands Philharmonisch
orkest en solisten in de gemeentelijke
concertzaal zal worden uitgevoerd,
werd door de katholieke Oostenrijker
(wiens werken de laatste jaren steeds
beter begrepen en gewaardeerd gaan
worden) geschreven in een periode, wel
ke niet de gelukkigste in het leven
van deze componist genoemd kan wor
den. De „grote mis" werd opgezet toen
Bruckners psychische toestand sterk
depressief was. Des te meer respect
moet men hebben voor het bewonde
renswaardige talent van de componist,
die zich toen tot zulk een hoogte wist
op te werken. Munt de mis in e moll
uit door begenadigde innigheid, de f
moll mis zal de hoorders in vele pas
sages boeien door grootse monumen
taliteit. Vormtechnisch vindt men in
het werk een sterk streven naar een
heid tussen de delen onderling.
Smekend-biddend is de geest van
het „Kyrie eleison": bidden in een
stemming van rouwmoedige onderda
nigheid, maar ook van hevig verlan
gen. In levendige kleuren schildert de
componist met bewogen strijkersfigu
raties, opgelost in een prachtige viool
solo, de hoopvolle gedachten der bid
dende mensheid. Mild vertrouwelijk is
de stemming van het „Christe eleison",
dat gevolgd wordt door een dringende
climax in het derde Kyrië. De vorm
Advertentxe
Tf T' 7"
Een comité, dat steeds met beschei
denheid werkt, heeft vorige week zqn
eerste tienjarige periode afgewerkt.
Wjj doelen hier op het comité „De
Vrije Tijd" van de Haarlemse Sint Vin-
centiusvereniging, dat gedurende tien
jaren zo bijzonder veel werk heeft ver
zet, waarvan talrijke mensen hebben
kunnen profiteren.
Toen na de oorlog de Sint Vincen-
tiusvereniging zich weer ten volle kon
ontplooien en zich daarbij aan de nieuw
ste eisen van de tijd moest aanpassen,
werd de behoefte gevoeld om met de
verschillende gezinnen naast het ge
bruikelijk contact ook een andere band
te hebben. Er werd een r.-k. Comité
„Vermaak en Ontwikkeling" opgericht,
later Comité „De Vrije Tijd" genaamd,
dat niet alleen de godsdienstige maar
ook de culturele vorming van de ver
schillende gezinnen ter hand zou ne
men. Men belegde op gezette tijden een
contactavond, waarop in de eerste ja
ren alleen door kapelaan J. van der
Zalm, later door Verschillende sprekers
godsdienstige onderwerpen werden be
handeld. Mensen van naam hebben in
die serie diverse actuele onderwerpen
besproken, die vrijwel steeds de aan
dacht hadden van de toehoorders.
Daarnaast kon het comité enkele to
neelgezelschappen uit Haarlem of om
geving aantrekken om een avond te
verzorgen, terwijl' ook aan de muziek
de nodige aandacht besteed werd. Wij
memoreren slechts de Mozart-avond.
Ofschoon het comité zijn werk vrijwel
In stilte verricht, mag het steeds op
grotere belangstelling voor zijn werk re
kenen. De eerste contactavonden in
1946 werden bezocht door 10 k 12 per
sonen. De goede naam van de con
tactavonden, deed in de loop der jaren
dat aantal toenemen tot een gemiddel
de van 90 bezoekers.
Vorige week is het tiende jaar afge
sloten en de getrouwe bezoek(st)ers
hebben mogen vaststellen, dat die tien
jaar niet zonder vrucht zijn geweest.
van het „Gloria" geeft een eerste deel,
waarin het koor in vurige geestdrift
plechtige gedachten uitjubelt en dat ein
digt met de woorden „Domine Deus,
Agnus Dei, Filius Patrio". Prachtig
is de langzame middensatz, welke be
gint met „Qui tollis". Stemmingen van
rouwmoedigheid, erbarming en smeking
wisselen elkaar af, naargelang de tekst-
uitdrukking dat verlangt.
Vanaf „Quoniam tu Solus" tot in
„Gloria Dei Patris, Amen" treft men
herhalingen aan van de muziek uit
het eerste Gloria-deel. Een grandiose
fuga sluit dit deel af. In het „Credo"
wisselen imposante en bruisende delen
zich af met subjectieve en visionaire
tekstschilderingen. Prachtig is vooral
de tenor-solo ,,Et incarnatus est", waar
bij de houten blaasinstrumenten een
buitengewoon mooie partij krijgen en de
vioolsolo innig aandoet. Bijzonder lief
derijk behandelt Bruckner de woorden
„ex Maria virgine".
Indrukwekkend en zeer geïnspireerd
zijn de schilderingen van het „crucifi-
xus" en het resurrexit. De „ene Ka
tholieke Kerk" wordt gesymboliseerd
door een gewichtig koor-unisono. Dan
volgt weer een fuga en als het „vitam
venturi saeculi" opklinkt, hoort men
„Amen" en „Credo"-uitroepen, die het
grootse slot indrukwekkend inleiden.
In het „Sanctus", „Benedictus" en
Agnus Dei" treft men ontroerende mo
menten aan, waarbij de componist zich
sterk op de geestelijke waarde der tekst
heeft weten te bezinnen. In het „Sanc
tus" horen we reminiscenties aan het
„Kyrië", terwij] het „Benedictus" een
waarlijk hemelse indruk maakt. Het
Agnus Dei" is vooral merkwaardig,
omdat de componist hierin de voor
naamste misthema's nog eens moti-
visch verwerkt, en aldus de nadruk legt
op het organisch verband.' Tegenover
de rust van de slotzang „dona nobis
Pacem" treft nog sterk de beweeglijk
heid in de begeleiding, die hoofdzake
lijk door enkele blazers besloten wordt.
Ten aanzien van het tweede pro
gramma-werk, het „Te Deum" van
Hendrik Andriessen, mogen wij vol
staan met de vermelding dat de com
ponist de begeleiding, die oorspronkelijk
voor orgel is, heeft omgewerkt voor
orkest. Dit stuk wordt meerdere malen
in de kerken uitgevoerd.
Moge de programmakeuze voor vele
muziekliefhebbers aanleiding zijn dit
„lustrumconcert" van koor Katholiek
Haarlem te gaan bezoeken.
Advertentie
Dlrecteui W N WOLTERiNK
Bilderdilkstraat otl de ZHlwea
Haarlem Tel (K 2500' 11928
Inzendingen van nulsraad worden dagelURs
aangenomen Eigen afhaaidienst
B. en W. van Haarlem stellen de
raad voor het kerkbestuur van de pa
rochie van Sint Petrus en Paulus in
Haarlem-Noord medewerking te verle
nen voor het oprichten van een lagere
school in het parochie gebied. De school
moet ruimte bieden aan 211 leerlingen
en zal bestaan uit zes lokalen ieder voor
48 leerlingen hoogstens.
B. en W. van Haarlem stellen de
raad voor een bedrag van f 285 beschik
baar te stellen voor het kerkbestuur van
de parochie van Onze Lieve Vrouw van
Zeven Smarten en Sint Bavo, voor het
aanschaffen van een naaimachine voor
de Philomenaschool aan de Eemstraat.
B. en W. van Haarlem stellen de
raad voor een bedrag van f 2736 be
schikbaar te stellen van de Groen van
Prinsterervereniging, voor het aanschaf
fen van hulpmiddelen bij het schoonhou
den van vijf van haar scholen.
B. en W. van Haarlem stellen de
raad voor een bedrag van f 112.100 be-
scihkbaar te stellen voor de uitbreiding
van de H. Hartschool aan de Velser-
straat, met vier lokalen.
De enige kans ligt in Haarlem-oost:
Schalkwijk ten zuiden van de Schiphol-
weg, waar een stad is geprojecteerd
van ongeveer 40.000 inwoners. Dit plan-
Schalkwijk is dus de laatste mogelijk
heid om eventuele fouten in de con
structie van Haarlem te corrigeren. Is
er in de stad een ziekenhuis te weinig,
dan zal het daar moeten komen. Zo
ook een eventuele helicopterhaven.
Daarnaast zal bij de toekomstige
stadsontwikkeling van Haarlem ge
dacht moeten worden aan de ontwik
keling van bestaande gebieden. Met na
me het hart van de stad. De daar voor
gestane sanering is meer dan alleen
krotopruiming: de binnenstad moet
weer gezond worden gemaakt, afster
vende winkelstraten zullen tot nieuw
leven moeten worden gewekt. De toe
nemende woonbeschaving is in de be
staande woningen van de binnenstad
vrijwel niet door te voeren. De oorlog
heeft juist aan de oude binnenstads
panden de meeste schade toegebracht.
De stadskern is ontoereikend voor het
moderne verkeer en tenslotte zal men
aan de sanering moeten beginnen om
een terugval in de bouwnijverheid op te
vangen, wanneer de woningnood zal zijn
opgeheven.
De verbetering van de stadskern
moet tijdig worden voorbereid, aldus
ir. Van der Steld. Sanering brengt
onteigeningsproblemen, economische
en sociale en vooral ook aesthetische
vraagstukken met zich mee. Het ou
de karakter van de stadskern moet
gehandhaafd blijven, terwijl de kern
zijn plaats moet behouden in het mo
derne leven. De eigenlijke kern, de
straten in de onmiddellijke omgeving
van de Grote Markt dus, moet zo m
min mogelijk verkeer-aantrekkende
gebouwen tellen. Het moeten vooral
winkelstraten zijn. De oude stadskern
moet echter gehandhaafd blijven. Van
de daaromheen liggende ring van de
binnenstad zullen wel de nodige ge
bouwen moeten sneuvelen.
Bij het verbeteren van de binnenstad
zal men rekening moeten houden met
de diverse functies, die Haarlem heeft
in Zuid-Kennemerland en voorlopig nog
goeddeels ook voor het IJmondgebied.
Het is een administratief en een finan
cieel centrum, een distributiecentrum
met zijn winkels en verzorgende bedrij
ven, een cultureel en een vermaakcen-
trum en Haarlem heeft zijn industrie-
en. Daar staat tegenover, dat het we
genplan van Haarlem nog volkomen
Middeleeuws is. De gebouwen in de ou
de stad, behalve die langs de drukke
verkeersaders, zijn goeddeels bouwval
lig. En het is er zo vol, dat van een
uitbreiding van bestaande instellingen
vrijwel geen sprake kan zijn. In de bin
nenstad zijn verschillende openbare ge
bouwen nodig: een nieuw gerechtsge
bouw, een belastingkantoor, een politie
bureau.
Deze nieuwe gebouwen horen echter
niet in de stadskern zelf, zij horen in
de daaromheen liggende rand. In die
rand zullen trouwens de meeste veran
deringen moeten plaatsvinden. Hiermee
wordt niet bedoeld de buitenwijken,
maar de rand van de binnenstad. Veel
woningen in deze rand stammen uit de
19e eeuw; zij zijn geen kunsthistorische
specimina en zullen veelal moeten ver
dwijnen. In dit gebied zullen ook uitge
breide parkeerterreinen moeten komen.
In de stadskern zelf zal wel parkeerge
legenheid komen, maar zeker niet vol
doende om iedereen naar eigen goed
dunken te laten parkeren. Ook zullen
daar ringwegen moeten komen, van-
warauit men de stadskern gemakkelijk
kan bereiken, al zal men dan zijn voer
tuig achter moeten laten. De stads
kern zelf zal in de eerste plaats een
voetgangersdomein moeten worden. Om
een en ander te bereiken zullen ver
schillende maatregelen van bovenaf ge
nomen moeten worden. Dat is mis
schien voor sommigen vervelend, maar
in het belang van een goede stadsont
wikkeling is dit dringend nodig en men
zal zich daarbij neer moeten leggen.
Nadat ir. Van der Steld dus uitvoerig
aandacht had besteed aan de materië
le ontwikkeling van de stad Haarlem,
belic' tte pater dr. H. Dekkers CssR de
geestelijke gevolgen van de ontwikke
ling en met name de parochiële inde
ling. In Haarlem-noord meende men
aanvankelijk met één nieuwe parochie
te kunnen volstaan (de Petrus en Pau
lus) maar toen later bleek dat deze on
voldoende was, was er geen plaats
meer voor een tweede nieuwe parochie.
De kerk van Sint Jan in de Amster
damse buurt bedient eer. parochie, die
sociaal-economisch en ook religieus niet
sterk is. De parochie is vrij groot. Zij
telt 9000 zielen. Daarom zal in Parkwijk
een nieuwe parochie worden gesticht.
Deze zal klein moeten zijn, want men
kan de parochie van Sint Jan niet een
deel ontnemen, dat zü dringend nodig
heeft.
De binnenstadsparochies worden
daarentegen steeds meer ontvolkt.
De kerken worden te groot voor het
betrekkelijk kleine aantal parochia
nen. Financieel is dit een zware last,
want juist in deze tijd vragen deze
oude kerken de grootste onderhouds
kosten. Door de sanering van de bin
nenstad zal het zielental mogelijk nog
afnemen. Overigens is de trek uit het
centrum naar buiten het minst sterk
bij katholieken. De parochies in de
binnenstadsrand zijn evenals de Sint
Jan het grootst en het minst draag
krachtig. Ook religieus zijn zij het
zwakst. De nieuwe wijken met hun
vele kleine woningen stellen weer
aparte eisen. In drie jaar tijds blijkt
de oorspronkelijke bevolking volledig
vertrokken te zijn. De leeftijdsopbouw
is daar merkwaardig. Veel jonge kin
deren en jonge mensen, weinig oude
ren. Schalkwijk zal zeker één en mis
schien zelfs twee nieuwe parochies
moeten krijgen.
Ten slotte besprak dr. Derksen nog
het forensenprobleem, dat zich ook in
Haarlem steeds meer zal doen gelden.
De economische en cultureel sterkeren
worden aan de stadsparochies onttrok
ken, terwijl zij ook in hun eigen paro
chie in het forensendorp zich weinig tot
het parochieleven voelen aangetrokken.
Spreker vroeg zich af of men misschien
tot nieuwe boven-parochiële bindingen
zal moeten komen, die de centrale ste
den en de omliggende forensensteden
zullen moeten omvatten.
Het is bepaald jammer, dat de mid
denstanders die zelf zo nauw betrokken
zijn bij de toekomstige ontwikkeling van
de stad, blijkens de belangstelling voor
de sprekers van gisteravond, zo weinig
belangstelling aan de dag leggen.
