V „Friendship55 maakt een goede kans als opvolger van de dakota dn waterwinning tot waterfabriek iN K M m 1 wam Vv^ter voedt de immense Avoirs van de duinen ei' ie<l y „Fokker will span the world again 9 V ft1 VSt® >N\St6 fcrden".' Het n0" #>S«" ml °eltwrioonse- Ël Ir ri ÏÏMU h - In 1958 begint aflevering in tempo van drie of vier per maand ■kal ZATERDAG 21 APRIL 1956 PAGINA 9 11 tóNuV a»nh 70. Pachters I'll X r,3e kLj?geveer 100 E-tJhS ï**nia -alen 7"n nn N, Öbertifai voor Wa k: M - i tzV Wereldmissie van Morele herbewapening in ons land Penicilline-prijs te hoog? „De Groene Draeck" Zeiljacht van Prinses Beatrix - Mil 200 KUIKENS DOOR RATTEN GEDOOD H.H. WIJDINGEN - - 'tSóiw..-. «p ^jMPM Fokker will span the world again!" Met duidelijke, zij het bescheiden letters staat deze slagzin afgedrukt in een van de vele maandelijkse ■/s nieuwsbulletins, waarmee Fokker de wereldpers anderhalf jaar lang heeft voorbereid op een voor de Nederlandse vliegtuigindustrie hoogst be langrijke gebeurtenis, In een van de laatste bulletins wordt van deze ge beurtenis gewag gemaakt in één zin, die ondanks zijn korte zakelijkheid toch iets onthult van de gerechtvaardigde trots van een maatschappij, die na de oorlog weer van de grond af moest worden opgebouwd. „We hebben het genoegen U te kunnen meedelen, dat de Fokker F-27 „Friendship" 24 november zijn eerste vlucht maakte, die 34 minuten heeft geduurd." De vijf maanden die sinds deze „geboorte-aankondiging" zijn verlopen hebben aangetoond, dat er een goede kans bestaat dat de trotse slagzin bewaar heid zal worden. Opnieuw zullen in vele delen van de wereld Fokkervlieg tuigen starten en landen en voor diverse maatschappijen de lucht door kruisen. „Fokker will span the world again!" De mooie Loenderveenseplas hij Loosdrecht wordt in twee delen gesplitst ten behoeve van de wa tervoorziening van Amsterdam. Duidelijk ziet men reeds het be gin van de dijk, die de „schone helft" zal omsluiten. De typische legakkers voor de oude wal zul len verdwijnen. •ftsterdams zilte zorgen ;«eld, (Van een verslaggever) e loflied dat Jan Engelman ooit in A °lom willed dat Jan Er 'i b}t Van ?e.n heeft aangeheven op het levende /i j,u Griekenland, een loflied dat de Olym- 0 a nectar moest doen vergeten, lijkt het vo0t j~e?onnen opgave om nog belangstelling ,1... Nederlandse, en meer specifiek het "t ^slro (Jj.- A^uerianase, en m< ter,n Wa*er- Want laten wij eerlijk zijn, f0 ?°edkoop is en zonder aarzelen uit de iTVvin(r 's er voor de gewone burger geen 1 Vt "dei'ns' Get water blijft met zeep en vim p„er de categorie van gebruiksartikelen, zorg moge zijn voor een kleine kring *>r.ftnici, doch die er verder goed aan 'ti j' hg j^e'oze taak rustig en onopvallend te '1$ >!s!>ifa.,'<'erlander weigert drinkwater als een tyj.'ll dor'6*te erkennen. Zo gauw hij in rijmen- ^en Saat uiten, schakelt hij automatisch n kan zich ook moeilijk voorstellen dat het een met kraanwater lesbare dorst was, die Houtens de nobele dichtregel in de gedachte voerde: „Mijn dorst lei lippen aan kruiks koelen mond". Of hij moet toeval lig ook in Griekenland geweest zijn. Niettemin bestaat er een drinkwaterprobleem. En er is een tijd geweest dat niets de hoofdstedelijke gemeen teraad tot grotere opwinding kon brengen. Op het hoogtepunt van de crisis, een vijftig jaar geleden, heeft de toenmalige directeur van het gemeentelijk waterlei dingbedrijf, ir. J. M. K. Pennink, uitgeroepen dat de tijd niet ver meer was dat de pompen in de duinen bij Heemstede zout zeewater zouden geven in plaats van koel helder duinwater. De goede man heeft er vele slapeloze nachten om gehad en dat is jammer, want hij vergiste zich. De zoetwaterreservoirs van de duinen waren veel groter dan hij vermoedde. Dat hebben de hydrologen van zijn dienst later duidelijk aangetoond. Maar er wordt roofbouw gepleegd. «.sHV, ïjn de .°orgegaan met het Vjfw1 Se rir, Jl*ïmense reservoirs JV'vVj (U® natuur in een i n tuingrond heeft eeuwen- aan- t VVrjjHt '1)^(1 I "CCll Ci.CJ.ll~ V et na&eslacht onge- Mf. zorgen getobd, vfn- -'q -j p„' joig heeft ingegrepen L\V*Ö»e. die lr- Pennink >,"1 I, heef" voorgestaan. fcV'V 4's een gevende hand i^erleidingsingenieurs Xijbet^tuur op wachtgeld J^deljjker te zeggen: V W herleiding van Am- ''sL tiQ.^erk van de natuur J'iitK,r middel van een St 'JuiVan Lek bij Jut- if 41ts "en onder Heemste- hiiljoenen kubieke de natuurvoorraad .kunstmatige water- ae hoofdstad onaf- de neerslag, die I A SVelii^eden. 1.1 V if.'n iK gemeenteraads- b'afl V? hetUintop zijn blikken «K, cons??0'® brongebied ateerde nuchter: C A „5ebied is bet hier Wit Van^bemaiing is een vV? k 'eirt; Seven en nemer 'vt van ingenieurs, hl?(l£>t V "'b-'"--*-. h in et water, de na- kOn. "1 weg om grote stad te les- k ude duingrond en 1,1de weer weg om St&iïï*"' JulPbaas een K '-H i»»e} Pstation en fUtra- k yiN; >t.f,ngang van X ja- ■'K.'hi.^l ,.'t aan het Amster- ^0"Hna' onttrekken JSlange, 1,5 me- vSef de waterlei- ,1] H de Zorgen baren dan "J k iVj "ornoe waterader feb Wil wa,0it iets «"et ont- KJ *eha,|er?chapskwesties E.V^rv s.1" d' kan zich voor- K br^ren van de be- N ''ij 21 water- V nten mitsgaders l'C .'k' li in ,00rd, voordat A.; I'll, I;,'d i. der minne wa- »>nVSS»» kelukt, want op vNX 'lAh 'O „route ziet men NV irnaanbouw. Een 25 met mil- jaar. Het vamt 7 atmo- k %53 k7ande|i zal hü t On. ''ometer moeten echter bij vermelden dat Amsterdam niet alle 53 miljoen kubieke meter Lekwater alleen drinkt. Van het aan gevoerde water neemt de stad onge veer 53 pet. De rest wordt via een klei nere leiding door de Veisertunnel naai de Noordzijde van het Noordzeekanaal getransporteerd, waar de Provinciale Waterleiding de helft van deze water vloed in haar duinen bij Castricum in filtreert en het laatste kwart over laat aan de onlesbare waterverslinders van de IJmond: de Hoogovens en de Papierfabriek van v. Gelder. De balans levert nu voor de hoofdstad de volgen de gunstige cijfers op. Momenteel ver bruikt Amsterdam jaarlijks 54 miljoen kubieke meter water. De steil stijgen de consumptielijn wijst erop, dat bin nen afzienbare tijd het verbruik de 100 miljoen zal naderen. Het duinwa tergebied bij Heemstede zal van deze behoefte bijna zestig miljoen voor zijn rekening nemen. De produktieverho- ging wordt al spoedig een feit, want 1 januari 1957 komen de transportleiding en het zuidelijke infiltratiegebied ge reed. Over vijf jaar is ook het noordelij ke deel van de „waterfabriek" klaar voor produktie. De rest van de Amsterdam se behoeften moet grotendeels komen van de Loosdrechtse plassen. De plas sen zijn dus ook voor een belangrijk verhoogde produktie aangeslagen. Een maal orde op zaken stellend en de wa terbehoefte van minstens één komen de generatie schattend, heeft Amster dam al zijn waterbronnen onder han den genomen. In Loosdrecht heeft de stad zich met vlijt en geduld het bezit verwor ven van de grote Loenderveense plas een der mooiste plassen van het be faamde recreatiegebied, die echter zorgvuldig wordt vrijgehouden van zwem- en zeillustige indringers. Dit heeft al menige streekbestuurder ver droten, maar waar het om water gaat geeft de stad geen krimp. Sinds 1.932 wordt er al water uit de plas gewonnen, weliswaar geen water van superieure kwaliteit, maar toch goed drinkbaar. Er zijn echter gevaren aan deze winning verbonden. De Vecht gaat vlak langs de plassen en deze historische stroom is er in de loop der jaren niet beter op gewor den. Eerlijk gezegd is het een vies water. Daarom heeft Amsterdam zich eens voor altijd van deze indringster bevrijd door de aanleg van een gro te dijk midden door de Loenderveen se plas. Het westelijk deel van de plas wordt zorgvuldig van veen en ongerechtigheden bevrijd totdat er een klaar meer van 140 hectaren met een zandbodem op zes meter diep te overblijft. Dit meer wordt louter gevoed met het water dat uit de na bijgelegen Bethunepolder wordt ge pompt. De drassige Bethune levert jaarlijks ruim voldoende voor de Am sterdamse behoeften en bovendien zijn de boeren de hoofdstad ten eeu wige dage dankbaar omdat zij voor niets de polderbemaling op zich heeft genomen. Zelfs de natuurbescher mers zijn niet lang boos gebleven, toen zij van de Amsterdamse plan nen hoorden. Het werk is inmiddels al ver gevorderd. Volgend jaar om deze tijd hoopt men het eerste plas- rt' de P,oe" 'V'lf Vbih S'ine« daS>Productie. ASS? en de mecha- fy."* houden 'i 'ddschema b(j. Mingebied bij 2»^®,eds een nnil- 5«nd vergraven «>len aeht kilometer t» zhiVe'. Get principe ls vrij sim- e - v **lSev°erdn Vrij hooS fci'VvX >.V]' On vanwaar h. li U h;^lS^nZUond°e? i:t' v^lr>i(>rteh. nend kiezel en "drains" Qnaaar do er op en i6taard® wa*erwin- S.1, i-V^ia laet ho» tW?S van vljapJbaan'den Lekwater biet - v°idoen- a bet ,ue a w "et parelen- sche stelt verwe- tlfaa1' natuut' «Öi; ■Sh. "id crtje over «boeti en wij er WêÈmmt. y C 4 ?4'^- JÉ:. 'i :.t>. V<?, '-ft'/ if'?.-.' i v l 'y.^v Door deze betonbuizenelk zes meter lang en 1% meter dik met een gewicht van zes ton zal straks het Lekwater naar de duinen bij Heemstede vloeien. Men ziet de reuzenwurm hier in aanleg langs het Amsterdam-Rijnkanaal. De drassige bodem maakt fundering van elk buiselement noodzakelijk. Als straks de kuilen zijn dichtgeworpen, zal niemand meer iets van de enorme waterader merken. senwater van de nieuwe, veenloze kwaliteit naar Amsterdam te pom pen. Wat er dus ook verder voor proble men in de hoofdstad mogen zijn, er zal dank zij een gedurfd miljoenenpro ject altijd voldoende water zijn om de hoofden koel te houden. De Amstel en het IJ, de grachten en de Zuider zee, mogen het hart van de watermin- nende stedeling gewonnen hebben, maaf als de Amsterdammer zijn glas vult om, laten wij zeggen, zijn tanden te poetsen, dan prefereert hij klaar duinwater, desnoods met een scheutje Loosdrecht. Water dat niet de eer ge niet om door de dichterbent van Eijl- ders en Reynders in kroezen geheven te worden noch welt uit de bronaders van Elysium, maar Hollands water zonder ziektekiemen, koel nat voor nuchtere koppen. B. Kr. De ideologische wereldmissie van Morele herbewapening, die, zoals ge meld, een tournee zal maken door Ne derland. is vrijdag 20 april in Eindho ven aangekomen. De missie zal tien dagen in Nederland verblijven en in vijf plaatsen, te weten Eindhoven, Delft, Den Haag, Rotterdam en Utrecht voorstel lingen geven van een drietal toneelstuk ken. De wereldmissie van Morele herbe wapening bestaat uit meer dan 200 per sonen van 32 verschillende nationalitei ten. Tijdens het verblijf van de missie zullen het muzikale schouwspel ,,Het verdwijnende eiland", en de toneelstuk ken ,,Wij zijn morgen" en „De pantof fels van de dictator" worden opge voerd. Deze stukken werden geschre ven door Peter Howard met medewer king van Cecil Broadhurst, Will Reed en George Frazer. De premiere van „Het verdwijnende eiland" zal vandaag worden gegeven in Eindhoven. Verder zullen voorstel lingen worden gegeven op 22 en 23 april in Eindhoven, op 24 april in Delft, op 25 en 26 april in Den Haag, op 27 april in Rotterdam en op 28 en 29 april in Utrecht. De voorstellingen wor den gegeven in het Engels. Het Tweede-Kamerlid de heer Van Lienden heeft aan de ministers van Economische Zaken en van Sociale Zaken en Volksgezondheid schriftelijk de volgende vragen gesteld: 1. Is het juist, dat de prijs van peni cilline in ons land beduidend hoger is dan de wereldmarktprijs? 2. Indien de eerste vraag bevestigend moet worden beantwoord, kunnen de ministers dan mededelen, waarom dit zo ls en wat de ministers denken te doen om de Nederlandse prijs bij de wereldmarktprijs te doen aanpassen? 3. Kunnen de ministers doen onder zoeken, of in nog andere gevallen de Nederlandse prijs van geneesmiddelen boven de wereldmarktprijs uitgaat en over het resultaat hiervan nadere me dedelingen doen? 4. Indien uit het onder 3 gevraagde onderzoek blijkt, dat in meer gevallen bovenbedoelde verschillen aan de dag treden, wat denken de ministers dan te doen om deze te verminderen of onge daan te maken? Prinses Beatrix zal de Lemster aak, die haar als verjaardagsgeschenk is toe gezegd de naam „de Groene Draeck" geven. In onze geschiedenis ter zee heeft een schip van deze naam een grote rol ge speeld. „De Groene Draeck" was het admiraalschip van Piet Hein, waarop deze zijn laatste roemrijke strijd tegen de Duinkerkers in 1629 streed. Het schip stond in die slag onder bevel van Maerten Harpertsz. Tromp, die toen nog de rang van kapitein had. Momenteel wordt de Lemsteraak in tekening gebracht. Veel landgenoten hebben reeds een aantal geschenken voor de uitrusting en versiering er van aangeboden. Ook worden gelden over gemaakt op het gironummer van het comité „Varend Nederland" no. 1818, Amsterdam. Iedereen kan aan het ge schenk bijdragen. Het adres van het se cretariaat is Soetensteeg 46, Rotterdam. De jaarlijkse studiedagen van Bra bants Heem zullen op 6 en 27 mei in het Jacob Roelandscollege te Boxtel worden gehouden. Op 6 mei spreekt prof. dr. W Asselbergs over: Het turfschip van Bve- da in de literatuur, op 27 mei prof. mr B. Hermesdorf over het Brabantse ge zinsleven na 1500 in de Zuid West-hoek. Kort na het einde van de tweede wereldoorlog gingen werklieden van de Amerikaanse L^ckheed-f abri eken met bijlen en ijzerzagen een spik splinternieuw vliegtuig, de „Saturn", te lijf. Dat gebeurde overigens met medeweten en goedvinden van de di rectie: de „Saturn", die gebouwd was als opvolger van „het werkpaard" uit de tweede wereldoorlog, de dakota, moest gesloopt worden. De „Saturn" was misschien helemaal niet zo'n slecht vliegtuig, maar Lockheed had een verkeerd tijdstip gekozen om een opvolger van de dakota op de markt te brengen. De in 1934 ontworpen dakota, die voor de oorlog al op de Indië-route van de K.L.M. vloog en tijdens de oorlog vele miljoenen kilometers heeft afgelegd voor de geallieerde zaak, bleek nog geenszins aan het einde van zijn krach ten te zijn. In schier onuitputtelijke hoe veelheden was hij voor een zacht prijs je te koop en overal ter wereld bouwden de burgerluchtvaartmaatschappijen er hun vloten mee op. Geld voor nieuw materiaal was niet onmiddellijk voorra dig en zo eindigde de „Saturn" bij de sloper. we! vast, terwijl nog een stuk of twin tig orders in de lucht hangen. Over enkele jaren zullen niet alleen in Europa, maar ook in Amerika, Afrika en Australië „Friendships" met de em blemen van diverse luchtvaartmaat schappijen de luchtlijnen bevliegen, als opvolgers van de dakota. En al zullen er nooit zoveel „Friend ships" worden gebouwd als er na de oorlog dakota's waren, en al zal Fokker met dit toestel nooit zo zeer de luchtvaart gaan beheersen als in de jaren dertig met de beroemde F-7 en de F-7a 3m., toch zal het eerste na oorlogse Nederlandse passagiersvlieg- Door een druk op de knop kunnen de aluminium platen, waarmee de motor van de „Friendship" is omkleed, aan alle zijden worden weggeklapt, zodat het grondpersoneel zonder enige moeite tot alle geheimen van de turbine-propellor- motor kan doordringen. Verschillende andere vliegtuigen, die de burgerluchtvaart de een na de an der als dè opvolger van de dakota wer den gepresenteerd, kwamen om soort gelijke of geheel andere redenen even min aan hun trekken. De „Viking" van Vickers, de „Scandia" van Saab, de „Marathon" van Miles, de HD-32 van Hurel-Dubois, en de Super-dakota van Douglas werden geen van alle een eclatant succes. Voor sommige werden aanvankelijk wel wat bestellin gen geboekt, maar daar bleef het dan meestal bij. En al ondergingen deze machines geen van alle het lot van de ^Saturn", toch bewijst deze lijst wel welk risico er aan een uiterst kostba re zaak als het ontwerpen van een vliegtuig is verbonden. Fokker heeft zich door al die tegen slagen van de buitenlandse vliegtuig fabrieken niet van de wijs laten bren gen en is, na een uitvoerige marktana lyse, ook aan de slag gegaan. Men stelde vast wat de burgerluchtvaart van de opvolger van de dakota ver wachtte en heeft daar doelbewust op afgestuurd. Het resultaat was de F 27 „Friendship", een hoogdekker voor de korte afstanden, met twee straalturbi- ne-motoren. Aanvankelijk bleven ook voor de ^..Friendship" de bestellingen uit en leek het er op of dit Fokker-produkt evenmin een succes zou worden. Maar toen kwamen vrij snel achter elkaar de bestellingen binnen. En terwijl nog met verschillende lucht vaartmaatschappijen wordt onderhan deld, staat nu de bestelling van in to taal ongeveer vijftig „Friendships" (Van onze correspondent) Ratten hebben een waar bloedbad aangericht in het kippenhok van de heer Hoebink te Hengelo (G). Ongeveer tweehonderd kuikens werden doodgebe ten. Z.H. Exc. mgr. C. Kramer OFM, bisschop van Luan, zal zondag in de kapel van het missiehuis te Gemert het H. Diaconaat toedienen aan de eerw. fraters C. Vreeburg, Th. Rutjes, A. Lankveld, N. Noordermeer, M. Keu- nen, H. Meuwissen, A. Lamberts, P. van Horne, G. Hogervorst, J. van Veg- chel, J. Verberne en H. Hoffmans, al len van de Congregatie van de H. Geest en van het Onbevlekt Hart van Maria, en aan de eerw. fraters A. van der Staak en H. Bekker, van de Congregatie van de priesters van het Allerh.Sacra- ment. tuig weer voor een belangrijk deel de oude faam van Fokker terugbrengen in de wereld. De faam blijkt trouwens nog steeds in zekere mate te bestaan. Toen de di rectie van de Ierse luchtvaartmaat schappij Air Lingus bekend maakte, dat zij met goedvinden van de regering besloten had vier „Friendships" bij Fokker te bestellen, deed zii deze me dedeling vergezeld gaan van de opmer king, dat er reeds oude banden be staan tussen Ierland en Fokker en bracht zij de vlucht over de Atlanti sche Oceaan in herinnering, die Kings- ford Smith zes en twintig jaar gele den in een driemotorige Fokker maak te. Bovendien maakte een studiecom missie van de Ierse luchtvaartmaat schappij bekend, dat zij de prestaties en mogelijkheden van verschillende vliegtuigen had bestudeerd, maar dat de Fokker „Friendship" de meest ge schikte machine was gebleken om de dakota te vervangen. Joe de Bona, de directeur van Cen tral Airlines, een luchtvaartmaatschap pij in de V.S. met een binnenlands lijnennet, formuleerde met typisch Amerikaanse openhartigheid zijn me ning over Fokker nog duidelijker. Hij bezocht in het begin van deze maand Nederland om eens over vervangers van zijn twaalf dakota's te praten en bij die gelegenheid verklaarde hij op Schiphol: „Naar mijn mening is de Friendship de enig geslaagde poging om de dakota te vervangen. En boven dien, de naam Fokker zegt ons ook nog wel wat". Naast de vier „Friendships" die de Ieren hebben besteld, zijn er op het Fokker-vliegtuig nog de volgende vrij definitieve orders binnengekomen: Ze ven kleine Amerikaanse maatschappij en, waarvan er drie de concurrentie hopen te verschalken en daarom hun aankopen geheim houden, hebben sa men ongeveer dertig „Friendships" be steld en daarnaast nrg een voorlopige order geplaatst voor nog tien van deze machines. De vier maatschappijen die daarbij open kaart hebben gespeeld zijn: McKey, Bonanza, West Coast en Mohawk. Een dezer dagen heeft zich bij deze rij nog de Frontier Air lines gevoegd met een bestelling voor zes Friendships. De V.S. hebben dus tot nu toe 36 definitieve en tien voorlo pige orders opgeleverd, waarbij dan nog de bestelling van Joe de Bona komt die ongetwijfeld ook „Friendships" icha gaat aanschaffen. Al deze machines zullen gebouwd worden door de Ame rikaanse Fairchild-vliegtuigfabriek, die van Fokker de licentierechten voor de Friendship heeft gekregen. Uit Australië is verder een order binnengekomen voor twaalf Fokkers, Nederland heeft er drie besteld voor lopig twee voor de KLM en een ter vervanging van de regeringsdakota de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena heeft het voornemen bekend gemaakt „Friendships" te zullen aan schaffen voor gebruik in de Congo, uit Ierland wordt naast de definitieve or der van vier, nog een aanvullende be stelling van zes of acht „Friendships" verwacht en de luchtvaartmaatschap pij L.A.V. in Venezuela heeft eveneens te kennen gegeven tot de aankoop van „Friendships" te zullen overgaan. En dan zijn er nog verscheidene andere buitenlandse maatschappijen die van hun belangstelling voor de „Friendship" blijk geven; de Amsterdamse Fokker fabriek lijkt de laatste weken wel een snoepwinkel, het wemelt er van de bui tenlandse vliegtuig-experts die naar de F 27 komen kijken. De Amerikaanse vliegtuigfabriek Fairchild denkt volgend jaar reeds de eerste „Friendship" te kunnen af leveren. Fokker zelf is in dit opzicht wat minder optimistisch. In 1958 zal de eerste bij Amsterdam gebouwde F 27 worden afgeleverd, zo schat men. In feite zal dat de vijfde machine zijn, die bij Fokker is gebouwd. De eerste maakt reeds geruime tijd proefvluchten en zal daarna als demonstratievlieg tuig worden gebruikt. De tweede, die evenwel slechts uit een kale romp bestaat, ondergaat op het ogenblik in een grote water tank drukproeven. De derde, die inmid dels al aardig opschiet, zal voor demon stratiedoeleinden worden gebruikt. De vierde is eveneens voor de druktank bestemd en de vijfde zal dan het eerste exemplaar zijn dat geld in het laatje brengt. Tegen die tijd zullen er onge twijfeld weer nieuw orders binnen zijn, zodat Fokker dan deugdelijk voor bereid en met goede moed aan de slag kan gaan, om de „Friendship" in een tempo van, naar men verwacht, drie of vier per maand af te leveren. HUM* Niet alleen de buitenlandse luchtvaartmaatschappijen, die In de Friendship een opvolger van de Dakota zien, ook de technici van Fokker, die bij hun werk zaamheden zonder moeite zelfs tot de vleugel kunnen doordringen, zijn er „weg" van.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1956 | | pagina 9