wmmmm
Sociale politiek
Dit jaar vooral de nadruk op
de Rembrandtherdenking
Werk van oudercomité's
Moord betekent
Mill
Episcopaat stelt nieuw reglement vast
levenslang
vt r»!?1
«S
ESSO EXTRA
if Hi /fjjwffri};
PAGINA 5
ZATERDAG 5 MEI 1956
Sociaal nig zin om te
commentaar massa-mens met
zulk een hou
ding onverstan
dig handelt. Niettemin moet dit bij her
haling blijven geschieden; immers, een
staatkunde, die zich voltrekt buiten
het medeweten en vooral buiten het
medewillen van de individuele mens
wordt als dictatoriaal ervaren. En
heeft ook inderdaad iets dictoriaals;
zij het dan in een geheel andere zin
dan in de dictaturen, die we zozeer
verafschuwen.
Het Rembrandtjaar
tank
snellere start,
sneller optrekken,
meer kilometers per liter
(Wordt vervolgd)
door EWOUT SPEELMAN
v>Sgi niet ge"
O alT ,Baan"
lnaan"
Nlieuwe GA.O. voor
haringvisserij
■jj en curieuze foto zoals ge alleen in ons land kunt maken: de
Zy telt u ze maar na twintig molens aan de Kinderdijk in de
I J Alblasserwaard, het vlakke polderlandschap met zijn weidse
vergezichten en zijn overvloed aan water. Voor de Amerikanen
speciaal om van te watertanden, deze windmills, geheel overeenkom
stig het beeld, dat zij „at home" van ons land hebben gemaakt. Reeds
gaan er in het seizoen bussen naar deze streek, waarbij tevens Gouda
met zijn kaas en glazen, Haastrecht met zijn statige boerenhoeven,
Schoonhoven met zijn zilversmeden, Oudewater met Heksenwaag en
de onvolprezen Vlist op de grens van Utrecht en Zuid-Holland wordt
aangedaan. Ook weten toeristen individueel deze typische Hollandse
hoek te vinden. De provinciale V.V.V. van Zuid-Holland maakt pro
paganda voor het bezoek, maar de animo is nog niet zo groot omdat
dit gebied voor het toerisme nog niet geheel ontsloten is. Daar zal
spoedig verandering in komen. Er zijn plannen in voorbereiding dit
toeristisch zeer aantrekkelijke gebied meer in de aandacht van de
buitenlanders te plaatsen. Overigens, wij Nederlanders zullen hier
ook niet al te vaak komen. Ook wij mogen wel wat meer belang
stelling opbrengen voor unieke streken als deze. De bouw van een
groot restaurant aan de Kinderdijk zal het bezoek stellig stimuleren.
Een goede lunch met het zicht op twintig molens, kan een etentje
op de Eiffeltoren daar tegen op?
(Van een bijzondere medewerker)
De komende verkiezingen brengen
het staatkundig gebeuren van
zelfsprekend weer meer on
der de aandacht van het publiek.
De tot nu toe aangewende mid
delen blijken wel geëigend om vele tien
duizenden op de been te brengen. Zij
komen gaarne om eens iets nieuws
te zien, zoals bij de helicopter vluchten;
om zich massaal te ontspannen en te
vermaken, zoals bij de jeugdappèls. De
ze constatering is niet pessimistisch be
doeld. De mens wil nu eenmaal langs
zeer tastbare wegen benaderd worden
teneinde zich voor het meer ontastbare
open te stellen. Politiek, vorming, voor
lichting, zijn voor de meeste mensen
ontastbare zaken, „waar we toch geen
verstand van hebben" en die dus met
een al te rustig hart aan een kleine
I groep ter behartiging worden overge-
laten. Het heeft
misschien wei-
betogen, dat de
Gebrek aan staatkundige belangstel
ling is gebrek aan sociale zin. Het doel
van elke staatkundige activiteit toch is
de regelen vast te stellen die moeten
gelden voor het intermenselijk verkeer.
De mens, zowel individueel als in be
trekking tot andere mensen en groepen
van mensen, is steeds de inzet van de
ze vorm van werkzaamheid. Ook die
mens, die mij volkomen onbekend is,
ergens in Zuid-Limburg of in Pakistan.
Nu valt het ons de laatste tijd bij
zonder op, dat als er een politieke voor
lichtingsavond wordt gehouden waarop
het onderwerp „sociale politiek" wordt
behandeld, dat dan over de belangstel
ling niet mag worden geklaagd. Maar
in de gedachtenwisseling blijkt dan tel
kens opnieuw, hoe men het begrip so
ciaal zeer eng is gaan zien. Men denkt
aan sociale verzekeringswetten of aan
sociale werkgevers of aan sociale be
wogenheid en met dit alles bedoelt men
meer in het bijzonder de belangenbe
hartiging van een bepaalde maatschap
pelijke groep, n.l. van de minder-finan-
cieel-draagkrachtigen. Men vindt het
uitstekend, wanneer de positie van de
kleine zelfstandigen wordt besproken
of de rechtszekerheid van de arbeiders,
maar vraagt nou b.v. niet om aandacht
voor de middengroepen, want voor deze
bestaat in die kringen weinig interesse.
Het begrip sociale politiek reikt veel
verder en dekt zelfs wezenlijk geheel
de inhoud van de politiek. Het voorwerp
immers van staatkundige activiteit is
de sociëtas, de gemeenschap, en daarin
de individuele mens. Vandaar dat staat
kundige activiteit per se sociale acti
viteit is. Het betekent niet uitsluitend
de belangenbehartiging van een maat
schappelijke groep zoals de boeren,
de middenstanders of de arbeiders,
maar het gaat er juist om een goede
harmonie tussen diverse groepen te
scheppen. Daarbij kan het natuurlijk
gebeuren, dat op een gegeven moment
de nadruk bijzonder moet vallen op de
belangen van een bepaalde groep. In
feite is dit jaren het geval geweest met
de werknemers. En we mogen er trots
op zjjn dat de staatkundige activiteit
van de laatste dertig, veertig jaar een
vertekening van het maatschappelijk
leven voor een groot deel heeft gecor
rigeerd, doordat misstanden werden
weggenomen.
ten uit Duitsland. Zij komen voorname
lijk naar Amsterdam, meer voor de ge
zelligheid met wat daar voor hen
zo behoort, dan uit toeristische
motieven. Hoewel, de cheese-market
hebben zij allen wel gezien en Volen-
dam en Marken zullen ze ook niet
overslaan.
V|(e^rla})rtroPa£andamateriaal dat de Alge-
hereniging voor Vreemdelin-
1 'aar in het buitenland in diver-
iSt^N v«nft naast elkaar leggen dan zou
|S '^«n. .Amsterdam tot voorbij Wenen
W'1) hr,l(., rie miljoen honderdnegentigdui-
j hn+Ures en een-en-dertigduizend affi-
'V, ri A.N.V.V.-hoofdkantoor aan de
fi,''('eur uit. Daarnaast verspreidde
n'ia(|ri -V.V.'s nog ruim twee miljoen
C" t<Ü elor,v' erk- Het resultaat: naast grote
i t'W va 6 ^0°dwill over vrijwel de gehele
v2N o" *Wee miljoen driehonderdzeven-
l,Wlf'eij.tvJernachtingen, een dagbezoek van
ivSj, V^H y 'nt'g miljoen personen, een devie-
Jt \en besjt^hnnderdzesmiljoen, exclusief de
tt!1 i|(, !r|an r' aan ink°Pen en uitgegeven aan
VVtciifei.*Se vervoermaatschappijen.
H Vt v achter het bezoek van Jack en
Advertentie
Eén der etalage-„stukken", die in tal van reisbureaus in
binnen- en buitenland de aandacht vestigen op de Rem-
brandt-herdenking. Een doeltreffend propagandamiddel,
hoewel, wat de uitvoering betreft, verre van fraai. De affi
ches en de folders over deze belangrijke gebeurtenis zijn
heel wat smaakvoller.
concentratie in de beide „Hollanden"
steeds meer een beroep worden gedaan
op plaatsen in de omgeving, Zaandam,
het Gooi, noordelijk Noord-Holland.
Dank zij de logies-informatiedienst met
zijn telexen en zijn extra-werkkrachten
konden tot nu toe alle buitenlanders
zelfs op de drukste weekends worden
ondergebracht, al was het soms tot vijf
tig km van de gewenste verblijfplaats.
Deze logies-informatiedienst is uniek
in de wereld. Als hij niet tijdig in het
leven geroepen was zou er een chaos
zijn ontstaan. Met alle contra-propa-
ganda en verknoeien van good-will
daaraan verbonden.
De grootste invasie wordt weer ver
wacht uit Duitsland. Vorig jaar boek
ten de Duitsers eenentwintig procent
van alle overnachtingen. Nederland
komt bij hen slechts op de vijfde plaats.
Eenenzestig procent van de Duitsers
gaat naar Italië, Oostenrijk en Zwitser
land. Na Frankrijk komt ons land. Het
dagbezoek van onze Oosterburen is
echter enorm. Het potentieel is vijftig
miljoen! De Engelsen komen op de
tweede plaats. De meesten gaan naar
centraal-Europa, maar velen, die niet
zulke grote sommen te verteren hebben,
zoeken het in een goedkope oversteek
naar Nederland, waar zij meestal wei
nig kosten maken. Van de Amerikanen
komt men hier vooral de gemiddelde
en de kleine man tegen, de kantoorbe
diende, de eenvoudige boer en onder
wijzers, die een goedkope vakantie heb
ben dank zij de toeristentarieven en het
gunstige koersverschil. De meesten
vliegen op afbetaling. Van de rijke
Amerikanen zijn er al velen op Europa
uitgekeken. Men ziet hen nu reizen
maken naar Indië en de Kongo om te
gaan jagen op groot wild. Belgen en
Fransen strijden om de vierde plaats.
De eersten kennen ons land ongeveer
(Van onze Haagse redacteur)
Het Hoogwaardig Episcopaat heeft
een nieuw reglement vastgesteld voor
oudercomité's, waarin tevens behan
deld worden de katholieke diocesane
ouderraad en de katholieke nationale
ouderraad.
Het oude reglement dateerde van 1952;
het was opgesteld door de Ned. Kath.
Schoolraad en verwierf de goedkeuring
van het Hoogwaardig Episcopaat. Het
nieuwe reglement, dat aanzienlijk is uit
gebreid, gaat uit van de bisschoppen
zelf, waarmee dus de betekenis van de
oudercomité's onderstreept wordt. Het
verschil met de oude regeling blijkt ook
direct uit het eerste artikel van het
nieuwe reglement. Voorheen werd ge
steld, dat op initiatief van het school
bestuur aan elke school, waar de be
hoefte aan georganiseerd contact met
de ouders was gebleken, een oudercomi
té kon worden opgericht. De nieuwe re
dactie zegt echter, dat het dringend ge
wenst is, dat aan elke katholieke school
een oudercomité is verbonden.
Het nieuwe reglement geeft voorts
een meer uitgebreide taakomschrijving
van de oudercomité's Gesteld wordt,
dat het oudercomité een adviserende
taak heeft ten aanzien van alle onder
werpen, waarbij het gezin meer in het
bijzonder is betrokken, zoals: de rege
ling van schooltijden en vakanties; de
regeling van het huiswerk; de kindermis
en de kinderbiecht enz.; beroepen en
beroepskeuzevoorlichting; het werk van
de schoolgezondheidsdienst; de buiten
schoolse activiteiten; de verhouding met
het jeugdwerk, sportverenigingen, enz.;
de heffing van bijdragen; de invoering
van ingrijpende verandering in het
schoolwezen; de invoering van het on
derwijs in vakken, die vai. sociale of
hygiënische betekenis zijn (b.v. ver-
keersonderricht en zwemmen); en de
kleding van de kinderen in school,
eventueel schoolkleding.
Als doel van de oudercomité's wordt
genoemd: de samenwerking tussen
schooi en gezin te bevorderen door de
ouders in staat te stellen hun rechten
en plichten terzake de opvoeding, die
in de school wordt gegeven, beter uit
te oefenen. (Het aantal oudercomité's
was 1 januari 1955 de laatst be
kende gegevens 256 op in totaal
3322 scholen van GLO VGLO, ULO
en BLO).
Het reglement stelt, dat voor de er
kenning van het oudercomité een ver
klaring van „geen bezwaar" van de
zijde van het schoolbestuur vereist is Als
binnen vier weken nadat het ouder
comité aan het schoolbestuur heeft me
degedeeld, dat het gevormd is, geen
bezwaren zijn gemaakt wordt di ver
klaring van „geen bezwaar" als auto-
natisch gegeven beschouwd.
In het oiïöe reglement werd gesteld,
dat het comité minstens eenmaal per
kwartaal zou vergaderen. De nieuwe
redactie zegt, dat het comité vergadert zo
dikwijls het dit nodig acht. Het regle
ment spreekt verder ook over de (nog
niet gevormde) katholieke diocesane
ouderraad en de katholieke nationale
ouderraad. De vertegenwoordigers van
de oudercomité's van elk diocees ke
rnen jaarlijks bijeen in november. Zij
kiezen een diocesane ouderraad, waar
van de leden voor vier jaar zitting
hebben en eenmaal herkiesbaar zijn.
De gezamenlijke diocesane ouderraden
komen jaarlijks bijeen ter verkiezing
van de leden van een katholieke natio
nale ouderraad, die voor vier jaar wor
den gekozen en herkiesbaar zijn. De
diocesane raad zal de belangen van het
katholiek onderwijs in het diocees be
hartigen. De nationale raad krijgt tot
taak: voorlichting van de ouders op
het terrein van opvoeding en onderwijs
e van de vorming buiten schoolver
band, medewerking als adviesorgaan
aan de bloei van het katholiek onder
wijs in ons land en contact met de on
derwijzersorganisaties en m# andere
hiervoor in aanmerking komende in
stanties.
Als in een gemeenschap een groep
ten koste van andere groepen een
bevoorrechte positie inneemt,
mankeert er iets aan de gezondheid van
die gemeenschap. Bij pogingen om zulk
een euvel weg te nemen dient er even
wel tegen gewaakt te worden, dat de
onrechtvaardigheden zich nu niet een
voudig gaan verplaatsen. Het duidelijk
ste voorbeeld blijft voor ons nog altijd
de Russische revolutie van 1917. Ook
voordien leefde het volk letterlijk onder
de knoet van het kapitalisme. Officieel
werd het kapitalisme afgeschaft. In fei
te betekende het slechts een verplaat
sing van de dictatoriale macht naar
nieuwe kapitalisten en nieuwe machts
wellustelingen.
Voor een goede harmonie is het, om
het maar heel simpel te zeggen, nodig
dat er tussen de verschillende groepen
geen reden bestaat voor felle en mas
sale jaloezie. Misschien is dit al te
eenvoudig geformuleerd, maar toch
gaat het daar uiteindelijk om. De mens,
die slechts met de grootste moeite de
ene zaterdag schuldvrij aan de andere
weet te knopen, begrijpt niet goed
waarom er mensen zijn die het tien-,
twintig- of dertigvoudige inkomen hebben
als hijzelf. Wij begrijpen dit en stellen
daarom vaak dat het doel van de soci
ale politiek moet zijn vooreerst het
scheppen van werkgelegenheid, waar
door ieder aan zijn natuurrecht en na-
tuurplicht tot arbeiden kan voldoen. Op
de tweede plaats dient bevorderd, dat
de verdeling van de resultaten van de
gezamenlijke arbeid er toe leidt, dat
iedereen voldoende heeft. Wanneer
iedereen voldoende heeft, vinden we het
heus niet erg dat er dan ook nog mensen
zjjn die meer dan voldoende hebben. Dit
is zelfs voor de maatschappelijke voor
uitgang een gebiedende eis.
Het is goed te mogen constateren,
dat de hoofdstukken van het werkpro
gram van de Katholieke Volkspartij die
we mogen rekenen tot de sociale poli
tiek in engere zin van dat woord, ge
heel aansturen op de door ons hierboven
verdedigde richting. Ware het alleen
het werkprogram dan zou dit niet vol
doende grond bieden voor het uitspre
ken van vertrouwen in de K.V.P. op
13 juni a.s. Het is vooral het verleden
van voor en van na de oorlog, dat aan
dit vertrouwen vaste bodem geeft. Wan
neer we er alleen maar aan denken,
dat tussen 1947 en 1953 in Nederland
voor meer dan 250.000 mensen werkge
legenheid werd geschapen, hetgeen een
kapitaalsinvestering vorderde van meer
dan 7,5 miljard gulden, dan weten we
dat aan het eerste door ons gestelde
punt werd voldaan. Wanneer we daar
naast bedenken, dat de verdeling van
de uitkomsten van de arbeid er toe heeft
geleid, dat we in Nederland niet meer
mogen spreken van massale armoede,
dat integendeel Nederland gaat beho
ren tot de landen met een hoog alge
meen welvaartsniveau, dan menen we
met recht en reden te mogen verkla
ren, dat het katholieke volksdeel aan het
bereiken hiervan zijn aandeel heeft ge
leverd. Op enkele onderdelen van de
sociale politiek zoals die in de komen
de periode onze aandacht zal opeisen,
komen wü nog nader terug.
bevolking in Amsterdam laten lichten? Als ze daar
ingeschreven staat tenminste."
„Dat heb ik niet," bekende Galama met enige
schaamte. „Ik heb haar naam genoteerd uit andere
bronnen."
„Ziet u," verklaarde de ambtenaar. „Ik dacht zo,
ik wil toch eens kijken of die dame hier soms gebo
ren is. Dat is niet zo'n werk, we hebben een al-
phabetische klapper. Die sluit aan op het register
van geboorten, waar de namen chronologisch in
staan, dus op datum. De laatste jaren krijgt iedere
geborene direct een persoonskaart. Die vergezelt
hem als het ware tot het graf, reist mee van ge-
gemeente naar gemeente. Sterft iemand hier, of ver
huist hij, gaat de kaart in deze klapper. Dat is het
archiefregister.
Een duplicaat gaat naar de nieuwe gemeente,
bij overlijden of emigratie naar de Rijksinspectie.
Nu heb' ik hier op 12 mei 1932 een geboorteaangif
te van Anna Cornelia Tenty, door de vader Hendrikus
Pieter Tenty, van het kind geboren uit zijn huis
vrouw Antje Blaauw. Met potlood heeft de toenma
lige ambtenaar van de burgerlijke stand erbij ge
schreven: overleden 15 mei 1932 maar... dat pot
loodschrift is bijna niet meer leesbaar, er is aan
gegumd. Dat is niets bijzonders, dat kan de ambte
naar zelf hebben gedaan, omdat het klaarblijkelijk
een voorlopige aantekening pro memorie was. Maat
in het register van overlijden kan ik geen acte
vinden. Toch moet die er geweest zijn..."
„Ontbreekt een door de president van de recht
bank geparafeerd blad?" zei Galama, die met
■stijgend enthousiasme het rustige betoog van de
jonge ambtenaar had gevolgd.
„Precies mijnheer, blad zestien ontbreekt, het is
keurig verwijderd, maar er is aan dit boek ge
knoeid. Zonder twijfel. Trouwens, Ik kan nog op
andere manieren nazien, of het kind werkelijk is
overleden, op twee manieren zelfs. Ik heb in deze
trommel de doktersverklaringen van doodsschouw
aat eens kijken, hier heb ik het bosje 1930, 1931
hier is 1932, januari, maart, mei.... alstublieft
15 mei 1932, A. C. Tenty, 3 dagen, afgegeven door
dokter Masschaupt, doodsoorzaak Convulsies, dat
zijn stulpen, als ik het wel heb. Hendrikus Pieter
Tenty, de vader, woont hier niet meer, die heb ik
een paar Jaar geleden afgeschreven, die is met
zijn gezin geëmigreerd naar Australië, daar moei
een kaart van in het archiefregister zijn en op de
achterzijde van die kaart moet de naam vermeld
staan van het overleden kind Anna Cornelia
Mijnheer Pool pakte een klapper waarin het ar
chiefregister was opgeborgen, zocht even onder de
letter T.
„Verdraaid, dat is sterk", mompelde hij. „Op
deze kaart is het kind afgevoerd naar Amsterdam,
29 jaar na het overlijden, nou breekt mijn klomp."
„Allereerst mijn hulde", prees Galama, „kerel, als
je veranderen wilt, kom bij de politie."
'k Heb twee jaar bij het wapen van de marechaus
see gediend," zei de jonge ambtenaar bescheiden,
„maar mijn meisje vindt het zo onrustig, ik blijf
maar bevolkingsambtenaar."
„Die vrouwen toch," verzuchtte Galama, „maar nu
terzake heren, ik krijg een vermoeden dat zich hier
op uw secretarie zeer ongewone dingen hebben af
gespeeld. Die mijnheer Silvester, die volgens u wel
wat op deze dame lijkt, heeft hier gewerkt, zei u?
Als ambtenaar?"
„Niet precies," verklaarde de secretaris. „In 1952
kwam er een opdracht uit Den Haag, dat het ar
chiefregister gecopieerd moest worden. Niet alleen
hier, maar in alle plaatsen van Nederland. De
copieën moesten naar den Haag worden gezonden,
de inspectie heeft ze meen ik ondergebracht in
het buitenland. Een veiligheidsmaatregel in geval
van oorlog. Zou ons land weer bezet worden, dan
zullen wij waarschijnlijk wel opdracht krijgen alle
gegevens over de bevolking die we hier hebben
te vernietigen. Dan kunnen de registers later op
grond van de in veiligheid gebrachte copieën weer
gereconstrueerd worden. In de laatste oorlog is de
aanwezigheid van secretariegegevens voor heel veel
goede Nederlanders een ra*-^ geworden, enfin daar
behoef ik u verder niets over te vertellen. Via de
arbeidsbureaux werden voor 't copiëren losse krach
ten ingeschakeld, werkloze hoofdarbeiders. Die mijn
heer Silvester was er een van. Niet de slechtste
geloof ik, het was een nette kerel, aardige kerel
ook. Hij is hier een week of acht geweest."
Mijnheer Pool was naar de muurkast gegaan en
scharrelde wat in folianten, later in de kaartenbak
van de afdeling bevolking, welke evenals alle ande
re gegevens van alle andere gemeentelijke afdelin
gen in meergenoemde kast gemakkelijk plaats ge
vonden had.
Toen gaf hij de secretaris een wenk, die terstond
begrepen werd.
„Och Marie," zei hij vriendelijk. „Zou je even
naar mijn vrouw willen gaan, en vragen of ze je de
blauwe ballpoint geeft? Ligt in een van de laden
van mijn bureau op mijn kamer."
„Hier ligt een andere," zei Marie ijverig, maar
de secretaris wilde bepaald die blauwe ballpoint
hebben.
Argwanend nog een keer naar de bezoekers kij
kend, verliet Marie het vertrek, even later klepper
den haar klompen in de stille dorpsstraat. De se
cretaris greep de hoorn van de telefoon, die recht
streeks verbinding met zijn honderd meter verder
staande woning gaf en vroeg zijn vrouw Marie even
aan de praat te houden.
De inspecteur en Jan hadden verwonderd het ce
remonieel gevolgd. „Zo," zei de secretaris, „nu zijn
we onder ons. Marie is het best geïnformeerde
nieuwsblad van Graft en omstreken. De blauwe ball
point heeft ons al meer diensten bewezen, een èn
kele maal worden ook op een kleine dorpssecreta
rie wel eens dingen gezegd, die niet voor ieder:
oor bestemd zjjn. En wat had je nu, Pool?"
„Weet u ook de geboortedatum van die dame,
inspecteur?" vroeg de ambtenaar. ,,U hebt toch
voor informatie haar persoonskaart bij de afdeling
tisW„L e steeds
'ogle* °0m re-
tT^te aan-
dat in
a a «en taatsen in
(J„ eltort aan
h^t'sn b°uw van
%t. ,n tijd en
- se'2oen
>h aI
:Nht? «eer dan
De onderhandelingen over de lonen in
de haringvisserij zpn dit jaar zonder
enig gerucht naar buiten verlopen. Het
college van rijksbemiddelaars heeft zijn
goedkeuring aan de nieuwe C.A.O.,
overeengekomen tussen werknemers en
werkgevers, gegeven, zij het. dat de
lonen een kwartje per week lager zullen
zjjn, dan werd voorgesteld. Verwacht
kan worden, dat dit jaar zonder strub
belingen zal worden gemonsterd en uit
gevaren.
evei»vei
