Wedloo
)p met zeven oude fraters
Geheimen van de Efteling
«;Vra'
ƒ4800
De student en de politiek
Tref internationale afspraak
tot staking atoombomproeven
met melk meer mans DRIEKWART KAN
^S,
Aan bestaande erfelijke last wordt
door elke explosie iets toegevoegd99
Loongrens
invaliditeitswet
verhoogd tot
Dies van Sanctus Augustinus te Leiden
Ambtenaren
bouwen zelf
een huis
Verzoek van geleerden aan regering
i ^ii^jesn n^kippen, die Nederland telt, staat die van het
ï"r| ?p] hi "^e Efteling" in naarstigheid ver aan de spits.
AJeg<l en 1 VOrig seizoen in n0S geen half jaar tijds 138.000
1st 1 ^at at men ons één kip wÜzen> die haar dit nadoet. Is
üfl h' Waar ^jen de wonderkip in een soort afgodstempeltje heeft
h
°r<lT elke heer het moment der produktie als een plech-
,1 tecj3e'v'erd- Eén dubbeltje beneden in het offerblok en
°h het ritueel, dat precies afgestemd 12 seconden
een l.'nt er aan weerszijden van deze naarstigste aller
\e 'li Au*6 elektiasche kaars te branden ten teken, dat het
Wl e komt. De kip opent de snavel en maakt het
nid met de bevrijdende uithaal, dat sinds mensen
heugenis de komst van een ei begeleid heeft. Dan gebeurt er -
psychologisch zeer goed gezien! - enkele seconden niets. Degene, die
zijn dubbeltje geïnvesteerd heeft, geraakt in een afschuwelijke
paniek, tot daar plotseling het glanzend witte ei in zijn gretig ge
strekte hand ligt. De kaarsen springen uit, de kip sluit de snavel en
keert terug in haar staat van indolentie, terwijl de gelukkige bezitter
van het ei dit zorgvuldig openschroeft en zich verrast ziet met enkele
kleinodiën en bont gekleurde versnapering. En nu komt het geheim
van de kip van de Efteling: deze verrassing heeft men te danken aan
de Fraters van Tilburg en nog wel aan de veteranen van deze nuttige
Congregatie, zoals die verenigd zijn in Huize St.-Joachim tussen
Boxtel en Vught.
aliens» aar- Kan men
Promotie
PAGINA 9
Voorbeeld om na te volgen
dan
\ï,®aat "karners a
Up e nu een do
25 dienaren van de overheid in Uit-
huizermeeden zijn enige dagen geleden
begonnen aan de bouw van een huis
voor een van hun collega's. Het gaat
hier om een eengezinswoning van twee
verdiepingen, die men als het weer
meewerkt tegen het eind van de zo
mer gereed hoopt te hebben. Het werk
wordt verricht in de vrije tijd:
's avonds en zaterdagmiddags. Elk
van de bp het plan betrokkenen werkt
1 of 3 avonden of middagen in de week.
Ter zake kundig personeel van de ge
meentediensten heeft de leiding bij de
bouw.
Hen heeft al lang het voornemen ge
had een dergelijk plan uit te voeren,
maar de gelegenheid ertoe ontbrak tot
dat een van de ambtenaren te kennen
gaf, dat hij, met steun van de bouw-
kas van Nederlandse gemeenten, een
huis wilde bouwen. De initiatiefnemers
van deze bouwactie hopen, dat hun
voorbeeld zal leiden tot meer van der
gelijke acties, waardoor kan worden
meegewerkt aan een snellere oplossing
van de woningnood.
(Van een verslaggever)
„De radio-actieve stoffen die door de
proeven met atoombommen in de
dampkring zijn gebracht, bedreigen ons
van minuut tot minuut. Het is zeker
dat door deze in de kosmos aanwezige
energie erfelijke ziekten worden ver
oorzaakt. Het aantal miskramen neemt
toe, organismen worden beschadigd met
als gevolg zweren en kanker". Deze
woorden sprak vrijdagmiddag op een
persconferentie te Amsterdam prof. dr.
A. de Froe, anthropobioloog. De bijeen
komst was belegd naar aanleiding van
een verzoek dat het Comité stopzet
ting atoombomproeven dinsdag bij de
minister-president heeft ingediend en
binnenkort door de ministerraad be
sproken zal worden. De Nederlandse
Regering wordt gevraagd een voorstel
in te dienen bij de Verenigde Naties
behelzend: onverwijld een internatio
nale afspraak te treffen om de proeven
met atoomwapens over de gehele we-
Wij een ogenblik
CVW'1 hoi en het dezer
VrtSö eliike 8 daar als
iNS Park _5Ust temidden
"ou6"* bloeiende sier-
l^h hebben het dezer da-
StoV>ers en viswater.
C *>to "*ijk genaamd, is
H. goorf voor bejaarde
'en jb. verzorgd de dood
't laatste klinkt een
vandaag nog worden bediend
schonk ons éven een blik in het Pro-
fundiskamertje met de rijdende baar
want om te dragen zijn wij te oud
en bracht ons dan door het laantje
naar de kleine dodenakker met de
eendere ijzeren kruizen, waaromheen
de Kruisweg loopt en een flink stuk
gracht, ideaal viswater voor de fra
ters: er zit snoek en voorn en zo.
be(
j ten
J hij
is
schien wel de stille kracht van een
schietgebedje. En ze zagen kennelijk de
humor in van de situatie die hen op
de drempel der eeuwigheid nog
dienstbaar maakt aan 's werelds
bont vermaak.
Sneeuwwitje op hef dressoir
Zo werd deze middag een der gehei
men van de Efteling voor ons onthuld.
Een van de vele geheimen want een
sprookjéspark zit daar nu eenmaal vol
Wij, wereldling, voelden ons een
beetje beklemd, maar de frater-direc- J|.
teur lachte het weg. Hebt u, zo vroeg van.' De he~er Peter~Reynders' uït"Eind-
hij ons, op de altaardwaal gelezen: God hoven heeft ons een tip van de sluier
is Liefde? Welnu, daar lossen wij hier opgelicht. Hij is de man, die samen met
'j*r alles mee op. Alleen, vervolgde hij, be- Anton Pieck de Efteling haar gezicht
'St V]et in werkelijk- zigheid is wel een belangrijk iets voor heeft gegeven. Pieck zet zijn fantasieën
althans hebben oude mensen. En daarom zijn wij blij op papier en de heer Reynders reali-
fcb.blOon, moet als hier in met dat werk voor de Efteling, het vul- seert ze, maakt het sprookje, het ogen-
•1 'Zf)3TVl ön V» n o et rrr* lotl vo*t rt i r\ nl O etir» 011 ine onn» 1»!n nnUünlHU ev>w.e^nl Gl.« 1 „1 1j
^aam en haast ge- len van die plastic-eitjes voor de kip. schijnlijk onmogelijke tot werkelijkheid,
•nd ein- Het vorig seizoen konden wij het haast voert de regie. Hii is een geboren im-
jammer. zei ons niet bijbenen, zo hard als die kip maar provisator,
froï-v—...aai piuviaatui', deze heer Reynders, een
!Wn a.ter-directeur, zelf legde. Een ploeg van zeven, acht fra- groot knutselaar voor de Heer met een
Sen ang wachten met ters was er voortdurend mee bezig. Nu inventieve geest. Van beroep fotograaf
nn en daarom te kort hebben wij van de winter voor een vei- en cineast, maar de Efteling is zijn
''<lerh ,genieten- Ik ben hge voorsprong gezorgd, zodat ons grote hobby, zijn lust en zijn leven. Wat
aal£ jaar en in die niets gebeuren kan. Want u begrijpt, Anton Pieck en hij hier hebben ontwor-
lietl orven' zowat el- met al die feesten hier in huis en af pen, verwezenlijkt en opgebouwd, is
i>- '•geen te snel is op -
c th. ,s'echts 37. En dat
<4 '<,S te kort komen om
v' e* jubilea te vieren.
'./{l gaat er tegelijk ie-
ar zijn wij wel aan
t o„'de de directeur,
0 beRte fraters ziek, het V
i'- 1 met hem uit. Een
- ytet nem uit. iuen J
n?b i»Zei tegen hem: Nou,
'"iCVk er gauw geweest. en toe een uitvaart vallen er vaak da- uniek, overtreft ook de enige soortge-
VY Valt, kom me dan gen uit. De fraters doen het werk graag, lijke creatie ter wereld, die van Disney
:\V tijobiet n balen. De ander bet is een prettige bezigheid en zij kun- in Californië.
Xh'ijk«>ttadruk en verwis- nen er rustig hun sigaartje bij roken.
li».11 t,u fret bet eeuwige. Voor elk ei, dat zij vullen, krijgt het
;«,V S W 'at* Werkeüjk precies huis een halve cent. Dat lijkt weinig,
V' V, ij tden de frater die ge- maar het loopt aardig op. Het aldus
WWl dood hebben ge- verdiende geld is bestemd voor ver-
iiY's Qft /eHde stnfio won Ho fra^iinc van dp kanpl pn wi
Wij'®1 dat u daar ziet,
YiUil>hw^emen bet 't Pa-
MA \ve ge de zang „In
^k nuer.weer een weg
van "de fraaiing van de kapel en wij hebben er
.W o Nu liggen ze ons al heel wat mooie dingen voor kun-
'^h abti kerkhof achter nen aanschaffen.
dat u daar ziet.
In een der kamers van het huis za
gen wij de fraters aan het werk. Het
ging aan de lopende band, maar in
een rustig, vredig tempo. De lege
halve eierdoppen werden in houten
blokken geplaatst en zo doorgescho
ven. Kleurig ringetje er in. Efteling-
vlaggetje er bij. Schepje snoepgoed.
Dop er op. Dichtschroeven. Zo vulden
zich de dozen met eieren, tientallen,
honderdtallen, duizendtallen. Elk stuk
betekent straks een ritueel der 12 se
conden: kaarsen aan, kakelen, éven
wachten, floep, een ei. De oude fra
ters hadden er kennelijk plezier in.
Zij gaven aan elk ei hun glimlach
mee, iets van hun wijsheid en mis-
4 t, 6h biet de kaPe'. bet
'itJl N - het Pmfundiskamer,
V'^hter k®rkhof, alles in
k SjjSifhlaain' De directeur
©Nl tih s ka„ ?,len: eerst het
i^iAa^d b te k- ie' waar al-
tóet broden, een heel
de
ach-
nu een dood,
d'e daar moet
dt&rd k?s.teel van Doornroosje, wiens indrukwek.-
end problemen was, die op de Efteling moesten
Worden opgelost
De heer Reynders kan urenlang
vertellen over zijn Efteling-avontuur,
de vreemde situaties, waarvoor hij
kwam te staan. Neem alleen Sneeuw
witje, levensgroot in haar glazen kist.
Toen die kist bij de heer Reynders
bezorgd werd, was de enige veilige
plaats om haar te bergen: in de huis
kamer op het ontruimde dressoir.
Daar ook hebben Pieck en hij Sneeuw
witje in haar lange witte nylonjurk
gestoken en gekist. Zij zelf kwam
weer uit Lochem, de boven- en onder
helft van twee verschillende étalage
poppen, het onderdeel een beetje af
geplat voor het liggen. Het haar,
door Pieck ontworpen als lang en
ravenzwart, was het grootste pro
bleem geweest. Een pruikenmaker
heeft het tenslotte vervaardigd uit het
haar van zes Franse kloosterzusters
het meeste haar der pruikenma
kers komt namelijk uit zusterkloos
ters en vervolgens bijgeverfd. Toen
Sneeuwwitje daar levensecht in haar
kist op het dressoir lag, was het toch
wel griezelig. Het dienstmeisje dorst
voor geen geld 's morgens alleen de
kamer in, ook niet toen de kist met
een doek werd afgedekt.
Met Doornroosje was het weer anders
gegaan: die moest ademhalen in haar
slaap, evenals het keukenpersoneel, de
kok zelfs luid snurkend. Zo mogelijk
kon een en dezelfde apparatuur dit al
les bewerkstelligen: de boezem bewe
gen van Doornroosje, de kok doen snur
ken. Daartoe werd contact opgenomen
met een oude, gerenommeerde orgel-
fabriek in het zuiden des lands: of zij
een orgelpijp kon leveren, die een snur
kend geluid maakte. Inderdaad, dat kon
de firma, er waren orgelpijpen, die men
snurkers noemde.
Nee, de bedoeling was écht snurken:
gggghhhh... pfuiiii...
Gggghhhh... pfuiii...?
Juist, gggghhhh... pfuiii...
Monsieur Frangois, de geluidsexpert,
werd er speciaal voor uit de stemka
mer gehaald. Hij luisterde nauwlettend,
liet het geluid nog eens en nog eens her
halen, juist ja, encore une fois, en na
eindeloos experimenteren liet hij een
losse tong op precies de verlangde toon
trillen, het napiepen tenslotte verkregen
door de lucht half langs de orgelpijp te
doen ontsnappen. Nu moest nog het
ademhalen van Doornroosje worden ge
regeld. Hoe groot had u die boezem ge
dacht. vroeg de orgelbouwer. Even viel
er stilte in het deftig kantoor toen de
heer Reynders bekennen moest, dat hij
dat nog niet had nagemeten. Tenslotte
kwam de apparatuur in orde, een ma
chinerie, die alles perfect verzorgde,
boezembeweging en snurkgeluid, bere
kend voor minstens vijf keer de hon
derd jaar, dat Doornroosje volgens hel
sprookje verplicht is te slapen.
Zo leverden vaak eenvoudig schij
nende details de grootste moeilijkhe
den. Hoeveel geduln is er nodig ge
weest om het kakelen van een kip, die
een ei legt, op de band vast te leggen?
Hoe kwam men aan de stem van een
balkende ezel. bestemd voor Ezeltje
Strekje? Een bekende grammofoonpla-
tenfabriek leverde een opname, maar
die leek naar niets. Tenslotte is met
allerlei trucs een ezel van Burgers'
Dierenpark te Tilburg aan het balken
gebracht en dit geluid wordt thans
De kip van de Efteling, Neerlands
Naarstige Nutkip Nummer Eén, die
in zes maanden tijds 138.000 eieren
heeft gelegd, elk ei met bijbeho
rend ceremonieel van brandende
kaarsen, snavelbeweging en luid
gekakel. Het tempeltje, waar zij
troont, is een voortdurende bron
van kindervreugd en dat die bron
niet raakt uitgeput, is 's levens
laatste zorg der Fraters van huize
Steenwijk.
reld te staken. Tal van vooraanstaande
personen, van de belangrijkste groepe
ringen in ons land, zowel politiek als
levensbeschouwelijk, ondersteunen het.
In het comité en bij de ondersteuners
bevinden zich Nederlandse geleerden
van grote naam. Men stelt zich tot doel
de kennis omtrent het gevaar van de
radio-activiteit zoveel mogelijk uit te
dragen. Niet in een emotionele sfeer,
maar zakelijk en wetenschappelijk. Zon
der ook maar enigszins paniek te wil
len verwekken, willen de geleerden de
publieke opinie inlichten, zodat onder
zoekers op het gebied van de atoom
bom, die thans nog al te dikwijls onder
een militaire pressie van geheimhou
ding staan, zich door de mensheid ge
steund weten.
„Wij laten het nageslacht voor onze
daden betalen," zo stelde de voorzit
ter van het Comité, dr. F. Boestwin-
kel, vast. „Het westen veroorzaakt ge
vaar vooral in de voormalige koloniale
gebieden, waarmee een goede verstand
houding zo gewenst is".
Prof. A. de Froe wees op de gene
tische gevolgen van de atoombomproe
ven Hoe gevaarlijk de proeven quan-
titatief zijn, is nog onzeker. „We kun
nen echter onmogelijk wachten tot we
over deze materie meer inzicht heb
ben". De Nobelprijswinnaar prof. H. J.
Muller van de Universiteit van India
(V.S.) schat met vele andere geleerden
dat als gevolg van de reeds genomen
proeven, tienduizenden over de gehele
wereld verspreid erfelijke beschadi
gingen hebben opgelopen, die tot ver
minderde levensvatbaarheid van hen
zelf of van hun nakomelingen zullen
leiden. „We worden ieder minuut ge
bombardeerd."
De kernphysicus, dr. H. A. Tolhoek uit
Leiden, vertelde over de directe gevol
gen van een atoombomexplosie, die vrij
goed bekend zjjn. „Gemiddeld ontploft
op het ogenblik elk jaar 2,5 bom, het
geen aan ieder mens per jaar ten
minste 2/10 röntgen te ontvangen
geeft." De bioloog dr. W. H. van Dob-
ben uit Wageningen wees op de schade
aan de genetische constructie. Onder
zoek van de nakomelingen van radio
logen heeft ontstellende dingen aan het
licht gebracht. „Als de proeven verder
gaan, wordt onze genetische teruggang
nog groter. Aan onze bestaande erfelij
ke last, wordt door elke explosie iets
gevoegd." Prof. dr. B. R. A. Nijboer uit
Utrecht en dr. R. J. Helder uit Gronin
gen lieten zich in gelijke zin uit over de
funeste invloed van de radio-activiteit
op de lichaamscellen en kiemcellen.
(Van onze Haagse redactie)
De regering heeft bij de Tweede Ka
mer een wetsontwerp ingediend, waar
door een aantal onbevredigende punten
in de invaliditeitswet worden weggeno
men. O.m. wordt thans voorgesteld de
mogelijkheid te openen om de invali-
diteitsrente met terugwerkende kracht
uit te keren, indien door bijzondere om
standigheden de aanvraag te laat werd
ingediend. Reeds eerder werd getracht
dit door een aantal kon. besl. te regelen,
doch deze werden door de rechtbank
op juridische gronden onverbindend ver
klaard. Een wijziging in de wet zelf was
dus noodzakelijk. Een andere verbete
ring betreft de verhoging van de zgn.
„intrede loongrens". Moest tot nu toe
een werknemer, wanneer hij voor het
eeerst in loondienst trad, minder dan
3600,- per jaar verdienen om onder
de invaliditeitswet te vallen, dit be
drag zal volgens het voorstel thans
worden verhoogd tot 4800,-.
Reeds enkele jaren werd aan deze en
een aantal andere verbeteringen van
de invaliditeitswet behoefte gevoeld,
doch het was aanvankelijk de bedoe
ling hiermee te wachten tot de algehe
le herziening der invaliditeit-, weduwen-
en wezenvoorziening. Daar deze echter
nog wel enige tijd op zich zal laten
wachten, achtte de regering het niet
verantwoord, de incidentele wijzigingen,
langer uit te stellen.
al balkende zijn grote, gele tanden
laat zien. Wjj hebben bvj ons bezoek
aan de Efteling verschillende dubbel
tjes aan Ezeltje Strekje geofferd, al
leen om dat balken nog eens te horen,
een zonderling fluiterig, huilerig ge
luid. En tochi is het helemaal echt,
heeft de heer Reynders ons verzekerd:
zó balkt een ezel. Ook Ezeltje Strekje
is vernuftig geconstrueerd: in het
voetstuk zit de machinerie. Door één
poot gaan onder luchtdruk de goud
stukken omhoog, door de tweede
loopt de kabel naar de luidspreker
voor het balken, door het derde het me
chaniek, dat het zwiepen van de
staart bedient en door de vierde dat
van het openen en sluiten van de
bek. Ook hier is de regie van he'
grootste belang: voor het juiste effect
moet het tempo van elk onderdeel der
handeling nauwkeurig worden gere
geld.
Een vliegend tapijt
oEr zijn knappt technische staaltjes oi
op de Efteling vernomen ter inleiding de Efteling. zoals het dansen der schoen-
van het goudstuk, dat onder de zwie- tjes uit Andersens sprookje, de Ja
pende staart uitschiet, terwijl de ezel panse nachtegaal, de papegaai, die al
les herhaalt wat men hem voorzegt
en waarvan iedereen hardnekkig ge
looft, „dat er een vont achter zit". Hoe
het ook wel eens kan tegenlopen is ge
bleken bij de mislukte poging om het
huisje van de heks v«n Hans en Grietje,
het knusper knasper huisje, echt naar
koekjes te doen ruiken In twee opspui
tende fonteintjes voor het huis wer
den de sterkste essences gemengd: ma
rasquin, kaneel enz., genoeg om iemand
te bedwelmen, maar geen mens rook
iets.
Alle experimenten bleven vergeefs tot
de verklaring kwam: het chlorophyl
in het bladgroen der bomen neutrali
seert de reuk. Men wil nu proberen de
koekgeur met warme lucht, direct on
der de neus der bezoekers te brengen.
Over de toekomstplannen willen wij
niets verklappen behalve dan toch dat
idee van de heer Reynders om het
vliegend tapijt te reaiiseren Hij is op
die mogelijkheid gekomen door een re
portage in Life over het succes van
een uitvinder in Amerika met een
wiekloze helicopter. Dit apparaat blijft
in de lucht door de werking van ho
rizontaal geplaatste ventilatoren. De
stroom moet door een kabel van de
grond worden toegevoerd. Iets derge
lijks acht de heer Reynders ook op
de Efteling te verwezenlijken, waar
door een tapijt als in het Oosterse
sprookje zou kunnen zweven rondom
een minaret. Het geval is thans te
Delft in studie.
„Sanctus Augustinus", de katholieke
studentenvereniging te Leiden, vierde
gisteren haar 63e Dies Natalis.
Donderdagavond werden de feestelijk
heden ingezet met een „Fête Chantante"
in het „Eigen Huis", Rapenburg 24, te
Leiden, waar Jules de Corte een muzi
kaal divertissement bood.
Gisteren werd na een plechtige H.
Mis in de Lodewijkskerk, opgedragen
door de moderator der vereniging, prof.
dr. H. L. M. van Rooyen O.S.C. en een
officieel ontbijt op het Prytaneum
een buitengewone ledenvergadering ge
houden, waarop de voorzitter van de
Tweede Kamer, mr dr. L. G. H. Korten-
horst, erelid van „Sanctus Augustinus"
als gastspreker werd begroet. Dr
Kortenhorst hield een lezing over het
onderwerp „De student in de politiek"
In tegenstelling tot uitspraken, die
uit de mond van verschillende spre
kers op het Civitas-weekend in 1951
werden genoteerd, n.l. dat een student
zich liever niet met de politiek be
moeit, was spr. van mening, dat het
bestuderen van 's-lands politiek tot
de activiteiten van de jonge student
moet behoren.
Dr. Kortenhorst bestreed de idee, dat
de politiek va nNederland te saai is
voor de jonge intellectueel. Hij bewees
dit door enige voorbeelden te geven, die
de levendigheid van het politiek beeld
illustreerden. Daarnaast kan de student
zich bezighouden met meer algemene
politieke vraagstukken, zoals „gezag
en vrijheid, „rechten en plichten van
individu en gemeenschap", „recht tegen
over macht", etc.
„Juist in deze tijd, waarin de nieuwe
generatie een grote invloed uitoefent op
de richting van de politiek is het zaak.
dat studenten de politieke vraagstukken
bestuderen", aldus dr, Kortenhorst.
De praeses van „Sanctus Augustinus"
de heer J. van Moorsel, sierde tijdens
deze vergadering enige voortreffelijke
leden met het avunculaat.
's-Avonds vertrokken de „Augustijnen"
naar „De Oude Deyl" te Wassenaar
waar na het diner op de muziek van de
Delftse Studenten Jazz-band in gala
werd gedanst.
Vrijdagmiddag promoveerde aan de
r.-k. Universiteit te Nijmegen tot doc
tor in de Letteren en Wijsbegeerte
pater P. A. M. Geurts O.F.M. op een
proefschrift getiteld: Nederlandse op
stand in de pamfletten 15661584. Pro
motor was prof. dr. L. J. Rogier.
Pater dr. Geurts is verbonden aan
het St.-Bonaventura Lyceum te Leiden.
Advertentie
„i
Publikatie Nederlands Zvivelbureau, t Grovenhoge
