ËPENSMALDEEL V is
erfig van weggeweest'
ff
h2 'lSche hartelijkheid
"JjM (j o?e marinemannen
meest getroffen
(3 Roebel) de man
RïSd
MOCCONA
Vrouw duwt tijger in afgrond
D
D
D
R
E
Im,
MOCCONA
Jongen tracht
meisje te
vergiftigen
Drieperioden in de geschiedenis
van Roggeveens Paaseiland
Voorlopige resultaten van
Heyerdahls expeditie
Loonsverhoging voor
de kosters
|B.
f'
4
lillik
"fi5«
«x m
mm
Tussen neus en lippen
Perpetuum mobile
Een dode en drie
gewonden in
het verkeer
x x ^CVze wilden
Prinses GRACIA in
blijde verwachting
Ongevallen in
Apeldoorn
VRIJDAG 3 AUGUSTUS 1956
PAGINA J
1 hef.,
rat n'_
h°«eel
gen.,
i
De meisjes?
f;Y\
Heleboel verdriet
Nederlandse in Duits
land verongelukt
V*n te °nze zijde geen
L*. Cas bemanning waren
-1'1- leningrad even
Vit 6re vreemde ha"
KS? Werd,
9
;^%V7-8,wfrakf fe
\y »>eha^n e"
kV1pW«rki es af!
r>cei!}d ,R"ss?n
Nikabte—lijks
nu ook
in busjes van
Geen verstekeling
CAMERAS
Eindelijk
Ook
een manier
Zo maar
Douwe Egberts
oplosbare koffie
Benoemingen Paters van
de H. Geest
Loonsverhoging wordt
in bouwvak
doorberekend
Geen audiëntie
PiPi
Ti. i
lïÉCJ# i
jfe ft V
u 0"-(
K aU-P
ivro
dat
ibrui"
jrten-
cht
■engf,r>
sntifij/
sP0X
die na hun bezoek aan Leningrad, teruggekeerd in Den
WM- inkijken met het air alsof ze haar lezen kunnen.
'•VA Verslaggever)
Zeven Pro-
t'j' d- g s- onderzeeboot-
l%eesr'lrinfTaUd" Zijn'
K i' (Lu De heet, „terug
k\V ,1irirTOe9 al i?eTS liepen
Ae? kn>an?*h Helder
ir ft toen fen drie£nl? ee"
I J(. i Uit„n de extra de
i1 y^rQpiereikt en de vof^vas'
uft N aJen. ginoen JrePen
kM iSm'ho?Pjes sterke ve^;et
verhalen
,te ?vn,
iedereen
Sterke
,hiet-a
reizen te maken
,^'j Overigens
<X#«cht L. J
1 van
Goslings,
het Smaldeel,
eenmaal in Leningrad, nauwelijks
tijd gehad om te kijken, laat staan
te reizen. Het was „bezoeken over
en weer, handjes geven, moeizaam
gesprekken voeren via tolken, ren
nen door musea, party's geven en
nemen, wodka drinken, caviaar eten
en.veel norit slikken om je
maag in ceremonieel model te hou
den". -Als u van beperkingen zou
willen spreken", zei de vlagofficier
en een persconferentie in Nieuwe-
dieps „Peperhuisje", „dan was het
een beperking m.:ar het kan net
zo goed beleefdheid van de Russen
zijn geweest dat ik geen kans heb
gezien, om ergens alleen te wande
len en te kijken. Er ging altijd wel
een, overigens vriendelijk. Russisch
escorte mee"-
Toen we de kerk uitkwamen, wachtte
buiten een grote menigte, die ons uit
bundig toejuichte. Waarom? Wie zal het
zeggen? Men vertelde ons, dat er gods
dienstvrijheid is in Rusland, maar dat de
jeugd en de jongeren er geen belangstel
ling voor hebben. Godsdienst is goed
voor bejaarde mensen
„Schout bij Nacht, hoe vonden de jan
nen de meisjes?"
„Geen amoureuze belangstelling".
Jawel zo besloot de heer Goslings de
persconferentie ik zou nog wel eens
terug willen naar Rusland. Ik zou er
meer van willen zien en weten (of
schoon ik er nooit zou willen wonen),
want in vier of vijf dagen ben je be
slist geen Rusland-kenner.
In de trein, die ons uit Den Helder
terug bracht naar huis. zaten matrozen,
onderofficieren en adelborsten. Zij had
den in direct contact met de bevolking
meer gehoord en gezien dan de Schout
bij Nacht, die vliegensvlug een protoco
lair program had moeten afwerken. Die
mannen hadden vanuit de trein tussen
Leningrad en Moskou afschuwelijke ar
moede en ellendige woontoestanden ge
zien. Ze hadden in onrustige ogen een
heleboel angst gezien, wanneer ze met
jonge en oudere Russen praatten. Angst
en doffe gelatenheid. Die mannen zeiden
het ronduit: er is daarginds een hele
boel verdriet, onbewust verdriet mis
schien, maar ze weten niet beter, nog
niet tenminste. Misschien mogen ooil
hun ogen nog eens open gaan. In ieder
geval hebben wij vaak een brok in onze
keel gevoeld en op onze lippen moeten
bijten, stoere zeelui als we verdikkeme
zijn, want we zullen een krat wodka
verspelen als het niet waar is de Rus
sen, die gewone Russen, die meer dan 80
pet, die geen communist zijn, zijn lieve
mensen, hardstikke lief....
In het ziekenhuis te Bernkastel aan
de Moezel in Duitsland is de 22-jarige
mej. E. Winkler uit Amsterdam, die
door een fietser werd aangereden, over
leden. Mej. vVinkler, die in Bernkastel
familieleden bezocht, had bij de aan
rijding een schedelbasisfractuur ge
kregen.
JVi!acht vertelde dan
';r c 2lch van hoog tot
kN b W?Ct gedragen. Er
'Ssisc>i ank gehoord.
zijde beperkin
a\?6v41 I)56le§d. hebben wij
rep
van bemerkt,
gaan en staan
den niet on-
-?n uit hartelijke
(Al ^If^en USSen vergezeld,
'et Xen de RuS'
V] erschoon wij
jenden dat
ietautoriteiten
het
waren de n-
de niet
3»
i'nAkX v?n eigenlijk
gezoek
hél klrietaann vriendelijk-
IvX S (SSden ?n ginds te
jX.V WerHach ner8ens
zij door
e Russen wil-
1 <u de ^at weten, of-
fcSt iS S; oud k Ste vragen
fcr^r's AXerd ben je, hoe
X^id^ewerd
liAkXussen uit be-
ëee^aa/ gel00f"
n steek van.
V V ,-h hKk.
'i.'ltiAm. frnPl Zij juichten
°P de been,
en na
Kn
ivii;
toe^Vt van
de
de kapel, a)
gaf, ver-
•nX na, van de
6r den door een
Vnnt
»s Vj55 keeiiUïnaii-'l v°et wer-
marine-
a8otfi b. o-PT kregen
S X re het moe-
h°Ut K?-bde het
c blJ Nacht
geholpen door de Chef-Staf en een voor
lichtingsofficier toen verder maar in te
legramstijl antwoordde. De huizen zijn
groot in Leningrad, maar slecht onder
houden In de huizen staan vaak mooie
spullen'. De straten zijn breed. Ze zijn
Van asbakken voorzien. Er is weinig
verkeer. In Moskou is het wat drukker.
Pe mensen zijn somber gekleed. Som-
oer on, naar onze begrippen, eenvoudig,
Advertentie
misschien slecht. Een behoorlijk costuum
kost daar nog altijd 'pak weg 4 tot
500 roebel. De officiële koers is 95 cent.
De waarde, naar onze maatstaven gere
kend, niet meer dan een kwartje. Een
ijsje kost 3 roebel. De bemanning heeft
ongeveer 3 roebel per hoofd uitgegeven.
IJsje de man
Neen, we hebben geen maritieme za
ken met de Russen uitgewisseld. Er viel
niets uit te wisselen. Rusland is niet bij
de NATO aangesloten. We hadden ge
dacht, dat ze ginds belangstelling zou
den hebben voor onze radar, maar we
hebben er niets van gemerkt. Politiek is
er niet gevoerd, althans... enfin. Van
propaganda hebben we niets gemerkt.
We werden ginds van het vlootbezoek
van het Russisch Smaldeel in Rotterdam
op de hoogte gehouden, maar hebben
geen woord gehoord over die N.T.S.-
affaire. Onze bemanning is compleet
teruggekomen nou en of en we
hebben aan boord geen verstekeling ge
vonden De godsdienstoefeningen in
Leningrad leverden geen enkele moeilijk
heid op. Onze pater heeft een H. Mis
gelezen in het enige katholieke kerkje,
dat nog open is en onze predikant heeft
in de baptisten-kerk een dienst gehouden.
Leningrad heeft wel 80 kerken, geloof
ik, maar er zijn er nog slechts 7 voor
godsdienst in gebruik. We zagen in de
kerk praktisch alleen maar oude vrouw
tjes.
A averieri zie
e bladen m Calcutta kwamen
onlangs met het volgende
ware verhaal.
Een vrouw, die over een bergpad
in de provincie naar huis terugkeer
de met een grote bund®Lf
plotseling tegenover een machtige
tijger te staan. Zij verborg zich ach
ter de bundel gras, welke zu als
schild gebruikte, en drukte e
tegen de verbijsterde tijger, z, j
drong het ondier langzaam naar ae
rand van een diepe afgrond. l°en
duwde zij met de kracht der wan
hoop zowel het gras als de tijger in
de kloof
e ouders van de negenjarige
David Brown uit Bridlington
slaakten een zucht van op
luchting toen hun zoon aankondigde
dat hij zwemmen wenste te leren.
David kwam tot deze beslissing na
dat men hem voor de negende keer
bijna bewusteloos uit zee had opge
vist. Hij heeft een voorliefde voor
water, niet voor zwemmen.
e Fransman Georges Hoppe-
not, een verwoed visser, heeft
zijn vakantie in Noorwegen
betaald met de opbrengst van de
zalm, die hij daar gevangen heeft.
In de rivier de Eira in de Romsdal-
vallei kreeg hij niet minder dan
265 kg zalm aan de haak, de groot
ste knaap woog maar liefst 18 kg.
Hij verkocht de zalm aan plaatse
lijke winkels en hotels en kreeg
dozen chocola, een nieuwe das en
een dankbrief erin. Ossola was te
voren opgebeld door een man, die
hem vertelde waar de auto was en
daaraan toevoegde: ,,Ik wou in mijn
vakantie een beetje rondreizen en
daarom nam ik de vrijheid uw auto
te gebruiken. Dat u bedankt zijt, dat
weet ge
obert Hance te Londen is
schuldig bevonden aan het rij
den door een rood stoplicht.
Zijn verweer was, dat hij een 2Vs
ton „radio actieve bom" in zijn
vrachtauto had. Zijn verdediger ver
klaarde, dat het gevaarlijk was ge-
daarvoor het lieve bedrag van 3,500 weest als Hance plotseling had ge-
kronen ofwel een kleine 2.000 gulden
De vangst van Hoppenot betekende
tevens een record.
een Milanese zakenman, Cesare
Ossola, vond zijn auto, die een
maand geleden verdwenen
was, op een plein terug, met twaalf
remd met zulk een dodelijke lading
in z\jn wagen.
Hance zei, dat hij in dienst was
n van het centrum van atoomenergie
Geschenk in Amersham.
Het hof vroeg noch kreeg enige
verklaring waarom een „radio-ac
tieve bom" door de straten van Lon
den werd gereden. Hance kreeg in
tussen tien shilling boete opgelegd.
'■M'sbj
i
Zodat nu wel is komen
fvast te staan dat de heer
Drees een brede basis wil
en dat de heer Romme
per se een brede basis
wenst. En ook dat de heer
Drees niet zoveel zakelijke
verschillen heeft met de
he-r Romme en de heer
r mme nauwelijks met de
heer Drees. Het mag dus alleszins ver-
rbaar worden geacht dat er nog
geen kabinet kon worden gevormd.
Ondergetekende heeft zich gisteren
spoorslags naar Den Haag begeven om
zijn oor te luisteren te leggen bij de
auguren. Na nauwgezet toehoren is
hem dar, gebleken dat het waarschijn
lijk wel een informateur zal worden.
Deze informateur nu, zo verluidt, zal
allereerst tot taak hebben vast te stel
len dat' een brede basis de beste oplos
sing is om uit de huidige impasse te
geraken. En hij zal daarna moeten
nagaan of er werkelijk enig steek
houdend verschil van mening bestaat
tussen de heer Drees en de heer Rom
me of tussen de heer Romme en de
heer Drees. Uiteindelijk, zo verluidt
het, zal dan wel een opdracht worden
gegeven aan de heer Drees, die uiter
aard geen enkele kans van slagen
heeft. Of aan de heer Romme, wiens
pogen natuurlijk op niets zal uitlopen.
Als derde mogelijkheid laat men
nog open de vorming van een extra
nationaal, zaken super-kabinet. Op zo
breed mogelijke basis natuurlijk.
Een zeventienjarige jongen uit Eind
hoven heeft, gedreven door jaloezie, ge
tracht een zestienjarig meisje van het
leven te beroven. Hij had haar tijdens
de kermis leren kennen en was ver
liefd op haar geworden. Toen hij be
merkte, dat een van zijn vrienden het
meisje het hof maakte, wilde hij met
een maar korte metten maken. Hij
kocht bij een drogist een doosje rodent
en liep daarmee een dag op zak, zonder
vast omlijnde plannen. De dag daarna
vulde hij drie rumbonen door middel
van een glazen spuit met het vergif
en bood het meisje er twee van aan.
Gelukkig ontdekte het meisje door de
vieze smaak dat er iets niet klopte en
spuwde de rumbonen uit.
De jongen is onmiddellijk aangehou
den, heeft een volledige bekentenis af
gelegd en zal ter beschikking van de
justitie worden gesteld. Het méisje
heeft geen nadelige gevolgen ondervon
den van het gebruik van de vergiftigde
rumbonen.
Prins Rainier III van Monaco heeft
gisteravond in een radiotoespraak aan
zijn volk bekend gemaakt dat zijn echt
genote prinses Gracia in februari een
baby verwacht.
Het algemeen bestuur der Congre
gatie van de H. Geest heeft benoemd:
voor het bisdom Doumé (Kameroen)
pater C. Vreeburg uit Leidschendam;
voor het bisdom Morogoro (Oost-Afri-
ka) broeder Bruno van Dooren uit Ge-
mert; voor de prefektuur Bangassou
(Frans Equatoriaal Afrika)) broeder
Norbertus Verbeek uit Steenbergen.
Overste en econoom van het missie
seminarie te Gemert werd pater Ant.
Rooij akkers, tot nu toe econoom van
het missie-seminarie te Weert; pater
P Pelt, tot heden overste te Gemert,
blijft ais directeur aan hetzelfde semi
narie verhonden. Overste van het novi
ciaat te Gennep werd pater E. Welling,
tot nu toe overste te Weert; overste van
het missie-seminarie te Weert: pater J.
van Croonenburg, tot nu toe overste in
Berg-en-Dal en directeur van het Afrika-
Museum aldaar: econoom te Weert:
pater C. van Zijl, tot nu toe missionaris
in Angola; prefekt te Weert: pater A. de
Winter; studieprefekt aldaar: pater H
Bijl.
De Noorse ontdekkingsreiziger Thor
Heyerdahl heeft in Panama een aantal
mededelingen gedaan over zijn expeditie
naar het Paaseiland, dat 4000 km ten W
van Chili ligt.
In september van het vorige jaar arri
veerde Heyerdahl met vrouw, zoon,
enige Amerikaanse geleerden en nog een
kleine groep helpers aan boord van de
omgebouwde Groenlandtreiler „Christian
Bjelland" op het eiland, dat zijn naam
dankt aan het feit, dat het door de Hol
landse zeevaarder Roggeveen op Paasdag,
5 april, 1722 ontdekt werd.
Het eiland, dat nog maar enkele hon
derden inheemsen herbergt, is voor
oudheidkundigen in vele opzichten een
mysterie. Ér bevinden zich geweldige
muren van enorme, platte stenen, ter
wijl men tevens houten plankjes ge
vonden heeft, welke volgeschreven
waren met tot dusverre door geleerden
nimmèr ontraadselde schrifttekens. Vol
gens een bepaalde theorie zouden de
teksten gezongen ofwel voorgedragen
moeten worden, waarbij de eerste
regel van links naar rechts en de
daaropvolgende regel van rechts naar
links, maar op zijn kop, „gelezen" zou
moeten worden. De kunst van het
lezen van deze plankjes is echter ver
loren gegaan, toen de heerser van het
eiland en zijn „hofhouding" een hon
derd jaar geleden door Chileense sla
venhandelaren werden weggevoerd.
Hiermede verdwenen immers de men
sen, die het schrift het zogenaamde
Rongo-Rongo beheersten.
Het eiland is echter in het bijzonder
bekend door de gigantische stenen heup-
beelden, die op de naar de zee aflopende
hellingen staan of liggen. De beelden
bestaan uit een groot, langwerpig en van
boven afgeplat hoofd met gefronste
wenkbrauwen, samengeperste lippen en
een enigszins vreemde, wippende neus
met uitstaande neusvleugels, terwijl de
handen ter hoogte van de maag op de
romp zijn samengevouwen. Vroeger
schijnen de beelden nog een soort hoofd
deksels van rode lavasteen gedragen te
hebben. Volgens de theorie van Heyer
dahl zouden de oorspronkelijke bewoners
van het Paaseiland een blanke huid en
rood haar gehad hebben en uit Zuid-
Amerika afkomstig zijn. In Zuid-Amerika
schijnen inderdaad Indiaanse mummies
met rood haar en vrij blanke huid ge
vonden te zijn.
De beelden variëren in grootte van
1 m tot 12 m, terwijl er bij een van de
steengroeven nog een kolossaal beeld
van bijna 20 m ligt, dat een 50 ton zou
wegen. In de steengroeven bij de vul
kaankrater van het eiland liggen nog
157 beelden in verscheidene stadia van
bewerking.
Dit wijst er volgens Heyerdahl op, dat
er een Inval op het eiland is gedaan. De
oorspronkelijke, uit Zuid-Amerika af
komstige bewoners de z.g. langoren,
die hun naam ontleenden aan hun ge
woonte om hun oren kunstmatig uit te
rekken zouden toen verslagen zijn
door de z.g. kortoren, een Polynesische
stam. Alle mannen van Paaseiland zou
den daarbij gedood zijn, niet de vrouwen,
daarmee zijn de invallers later getrouwd
en ook hebben zij vele gewoonten van
de langoren overgenomen.
De beelden schijnen voorouders van
de oorspronkelijke bewoners te heb
ben voorgesteld; sommige zouden later
als reuzen en goden vereerd zijn. Een
van de beelden, die Heyerdahl gevon
den heeft, zat in een knielende houding
en had een baard. Dit beeld vertoonde
volgens hem grote overeenkomst met
een beeld in Tihuanaco in Peru.
Een van de raadsels, die de Noorse ge
leerde volgens zijn zeggen heeft opgelost,
was hoe het vervoer van de vaak tien
tallen tonnen wegende beelden van de
groeve bij de vulkaan naar de hellingen
van het eiland geschiedde; daarover heb
ben wij gisteren in het kort bericht.
Volgens de inheemsen werden de beel-
Door verkeersongevallen zjjn donder
dag te Apeldoorn drie ménsen zwaar
gewond, terwijl een het léven verloor.
Op de Amersfoortseweg reed de heer
W. D. Avegaat uit Soest in volle vaart
tegen een boom toen hij een voor hem
rijdende auto wildé passeren. De heer
Avegaat, die 55 jaar was, werd op
slag gedood. Zijn echtgenote, de 52-
jarige mevrouw A. Avégaat-Diederik
liep eén schedelbaslsfractuur en een
gebroken arm en bëen op.
Eveneens op de Amersfoortseweg
kwam een motorrijder, de heer J. Eind
hoven uit Utrecht, in botsing met een
militaire vrachtauto, toen die plotseling
links af sloeg. Op de duo zaten zijn
echtgenote en dochtertje. Vader en kind
kwamen met de schrik en enkele
schrammen vrij, doch mevrouw N.
Eindhoven-Schagen kreeg een schedel
basisfractuur.
Tenslotte werd de 61-jarige wielrijd-
ster J. Huisman op de Asselséstraat
aangereden door een militaire vracht
auto omdat ze geen voorrang verleen
de. Ook zij kreeg een schedelbasis
fractuur. Alle slachtoffers zijn naar het
Julianaziekenhuis overgebracht.
(Van onze Haagse Redactie)
Minister Zijlstra heeft de aannemers
nu officieel toestemming gegeven om de
3% loonsverhoging in de prijzen door
te berekenen. Dit betekent dus dat ook
in de lopende contracten hogere loon
kosten ingecalculeerd zullen worden.
Inmiddels is het overleg tussen werk
gevers en werknemers over aanzienlijke
nieuwe loonsverhogingen in volle gang.
Met grote eenstemmigheid werkt men
aan een plan tot sanering van de lonen,
welk plan er uiteindelijk toe zal leiden,
dat de zwarte lonen uit de bouwvakken
gaan verdwijnen.
Z.H. Exc. de bisschop van Haarlem zal
dinsdag 7 en woensdag 8 augustus geen
audiëntie verlenaa.
den vroeger met behulp van touwen In
de juiste positie getrokken. Heyerdahl
heeft nu de proef op de som genomen.
Hij wierf 180 eilandbewoners aan, die
zonder moeite een groot beeld van de
groeve over vlak terrein naar een helling
sleepten en het met behulp van touwen
overeind zetten. Wel kostte het hele kar
wei bijna drie weken. Heyerdahl veron
derstelt verder, dat het eiland, waarop
nu geen bomen meer groeien, vroeger
sterk bebost is geweest en dat de boom
stammen o.a. als hefbomen bii het op
richten van de reusachtige beelden ge
bruikt werden.
Vele beelden liggen echter op de grond
en het is alweer een vraag, hoe dat
komt. Zijn zij nimmer opgericht, zijn ze
door invallers op een of andere wijze
omgeworpen of zijn ze destijds niet goed
geplaatst, zodat zij door weer en getij
verzakt of omgevallen zijn?
Heyerdahl heeft verklaard, dat hij
niets op het eiland aangetroffen heeft,
dat zijn théorie dat Polynesië oor
spronkelijk werd bevolkt door Zuid-
Amerikaanse Indianen uit de pre-Inca-
periode zou kunnen verzwakken of
tegenspreekt.
Heyerdahl en de drie Amerikaanse ge
leerden hebben op Paaseiland ook grond
boringen verricht teneinde sporen te
vinden van de vroegere flora en inheem
se gemeenschappen op het eiland. Bij
deze boringen zijn zij tot 7.5 m diep
gegaan.
Uit hun onderzoekingen hebben zij
kunnen opmaken, dat er drie duidelijk
verschillende perioden in de geschiedenis
van Paaseiland zijn geweest. De eerste
periode zou de meest verfijnde zijn ge
weest. Onder de sporen uit deze periode
bevond zich metselwerk, dat zeer veel
geleek op metselwerk, zoals dat In Peru
is aangetroffen. De techniek en kwaliteit
van het metselwerk uit de latere perio
den was aanzienlijk slechter, aldus
Heyerdahl, die hieraan toevoegde, dat
de oudheid van de vondsten uit deze pe
rioden via het meten van de radio
activiteit der voorwerpen zal worden
vastgesteld. (De koolstof in velerlei
materie blijft zeer lange tijd radio-actief,
maar neemt volgens een vast schema af.
Met behulp van 'n Geigerteller kan men
uit het aantal slagen, dat deze geeft, vrij
nauwkeurig opmaken hoe oud een be
paald voorwerp is.)
Na Paaseiland voer de expeditie o.a.
nog naar Pitcairn, dat beroemd is ge
worden door de muiters van de „Bouniy",
en het Franse eiland Mangarewa. Hier
troffen zij niets bijzonders aan. Op het
eiland Rapa-iti ontdekten zij echter de
ruïnes van een versterkt dorp, Morongo
Uta. Deze ruïnes vertoonden volgens
Heyerdahl een merkwaardig grote over
eenkomst met die van de oude Jnca-
tempel van Machu Pichu in Peru. Het
dorp was ongeveer 400 m in doorsnede
en gelegen op een heuveltop. Heyerdahl
zei, dat dit zijn grootste oudheidkundige
vondst in Polynesië was. Het dorp moet
vroeger een bevolking van ongeveer 400
zielen hebben gehad, hoewel er tegen
woordig nog maar 300 mensen op Rapa-
iti leven.
„Al met al", zo zeide ae Noorse geleer
de, „meen ik, dat mijn theorie allerminst
omver geworpen is en dat deze jongste
ontdekkingen integendeel wel eens zou
den kunnen bewijzen, dat de kolonisatie
van Polynesië vanuit Peru zelfs nog eer
der heeft plaats gehad dan ik ver
moedde".
Hij voegde hier echter aan toe, dat de
Geigerteller hier uitkomst moest geven.
Hij meende, dat men ongeveer 18 maan
den nodig zal hebben om alle verzamelde
gegevens uit te werken en aan de hand
daarvan een theorie op te stellen.
De geleerden zijn van plan om per
vliegtuig naar de V.S. te reizen. De 450
ton metende „Christian Bjelland" zal
naar Noorwegen terugkeren, waar het
schip weer omgebouwd zal worden tot
treiler voor de Groenlandvaart.
SH
WÊËÈÉÈtÈmm*™
m
"O
«swtilllittÊitfaÉeeie
Twee der merkwaardige beelden op het Paaseiland.
Zoals ons bekend werd, heeft
de bisschop van 's Hertogenbosch de
kerkbesturen toegestaan hun kosters
een vakantietoeslag van 4 pet en een
loonsverhoging van 3 pet te geven.
Niets bijzonders, zou men zeggen.
Overal worden loonsverhogingen ge
geven, waarom niet voor de kosters?
Toch is deze zaak niet zo simpel. Kos
ters hebben nu eenmaal een eigen
aardig beroep, dat zich moeilijk leent
voor indeling in klassen, collectieve
arbeidsovereenkomsten enz. Er zijn
kosters met rijke werkgevers (kerk
besturen), maar ook met arme. Er
zijn kosters, dfe in hun werkkring een
volledige dagtaak vinden, maar vele
anderen werken slechts enkele uren
per dag als zodanig en moeten een
nevenfunctie vervullen om aan hun
trekken te komen. De laatsten vindt
men vooral in kleine parochies en op
het platteland, waar zij niet zelden
het kostersambt combineren met dat
van begrafenisondernemerAndere
kosters maken hun vrije uren produk-
tief als fondsbode of incasseerder van
katholieke organisaties. Weer anderen
vinden elders een volledige dagtaak
en spelen in hun vrije tijd voor kos
ter Er zijn dus allerlei variaties,
hetgeen een uniforme loonregeling
zeer moeilijk, zo niet onmogelijk
maakt.
Desalniettemin is er in de loop der
jaren wel enige ordening tot stand ge
komen. Elk bisdom heeft voor kosters,
evenals trouwens voor organisten en
ander personeel in dienst van de kerk,
een eigen loonregeling, waarin zoveel
mogelijk rekening gehouden is met ge
noemde variaties. Het meest eenvou
dig is de regeling, die enige jaren ge
leden in het bisdom Den Bosch werd
ingevoerd: minimaal een gulden per
uur. Let wel, het is een minimum-uur
loon; de kerkbesturen mogen meer
geven, zij het slechts met toestem
ming van het bisdom, zoals ook met
de jongste 3 pet het geval is. Ook in
het bisdom Roermond zijn de kosters-
lonen onlangs herzien. Dit bisdom
kent vier categorieën, ingedeeld naar
de hoeveelheid tijd, die de kosters aan
hun kerkelijke arbeid besteden. Over
1955 is de bekende 3 pet achteraf toe
gestaan; voor het lopende jaar is nog
geen bisschoppelijke beslissing geno
men. In het bisdom Haarlem dus
ook in het Rotterdamse bestaat
sinds 1949 een minimumregeling,
waarbij de gemeenten in vijf klassen
zijn ingedeeld. In een grote stadspa-
rochie kan het minimumloon 75 gul
den per week bedragen. De jongste
loonronde is niet verplichtend voorge
schreven, al heeft de bisschop haar
wel warm aanbevolen. Een koster uit
het Haarlemse gaf ons echter te ver
staan, dat nog vele collega's van deze
aanbeveling niets gemerkt hebben. In
het aartsbisdom Utrecht werd enige
jaren geleden het minimumweekloon
op 60 gulden gesteld, inmiddels ver
hoogd met de gebruikelijke percenta
ges. Hier en daar in het Utrechtse
en Groningse diocees hebben de kos
ters hun 3 pet ineens over 1955 gehad,
is bovendien de 6 pet over 1956 inge
voerd en wordt de vakantietoeslag
verhoogd. In het bisdom Breda zijn
nog geen richtlijnen voor loonsverho
ging gegeven. Wel worden incidentele
verhogingen aan de bisschop ter goed
keuring voorgelegd.
De situatie ligt dus in elk bisdom
anders. Eén ding hebben echter alle
kosters in het land gemeen: allen vin
den, dat er nog wel wat bp kan. On
getwijfeld heeft ook dit een rol ge
speeld bjj de oprichting van de Natio
nale Federatie van Diocesane Kos
tersbonden in Nederland, waarvan de
statuten enige weken geleden de goed
keuring van het Episcopaat verwier
ven. Ongetwijfeld zal de federatie
t.z.t. pogen een uniforme salarisrege
ling voor het hele land tot stand te
brengen, al zal het niet meevallen de
diócesane verschillen te overbruggen.
Dit neemt niet weg, dat er de laat
ste jaren reeds veel verbeterd is aan
de rechtspositie van de kosters. De
tijd is voorbij, dat zij genoegen kon
den nemen met een minimaal loontje,
omdat het ~.g. „verval" sterk terug
gelopen is. Wie denkt er tegenwoor
dig nog aan de koster een fooi te ge
ven bij het dopen?
