IN AMERIKA 100 DODEN PER DAG
DOOR AUTO-ONGELUKKEN
Ieder jaar komen ongeveer vijfduizend
kinderen op straat om het leven
■■■■<-■■
m
Industriële ontwikkeling vraagt
om bezinning en samenspel
AMSTLEVEN
VOEDSELVERGIFTIGING
D
E
De verschillende camera's
VOORZITTER JAARBEURS:
Materiële welvaart versluiert
het inzicht
New York tracht verkeersveiligheid te verhogen
Er wordt veel te
hard gereden
«m
i
Wrijf Kou en Pijn
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1956
PAGINA 7
'(V.
an
>o,
""m
m
J
I|9|
■Si
W^WZÊ
V r t
Liturgische weekkalender
P
H.H. Wijdingen
Jaargetijde voor
Kardinaal de Jong
Levensverzekering
BUREAU VOOR
PERSONEELVERZEKERING
Vergiftigingen door bedorven voedsel en door
stoffen, die geen voedsel zijn of behoren te zijn
Lijk van vermiste
opgehaald
Vader probeert
zichzelf en zoontje
te doden
Tien maanden geëist
weg met DAMPO
Im
jffljll
onze New Yorlcse correspon-
Hdente)
is eigenlijk niet goed te be-
firijpen waarom Amerikanen
ke zo verheugen op dergelij-
^elk'^ ^a®en aN Lv. ..Labour Day",
s e op de eerste maandag in
tev em r' Want iedereen weet van
fp 0Ijn 'n plaais van een nationale
s dag men een nationale rouwdag
aangezien er vast en zeker een
jj' delde van 450 mensen dood
'jven op de verkeerswegen. In 1951
karnen tijd ens dit weekeinde in sep-
v er 461 mensen onu in 1952 ble-
Ku 61 <IoocI' I-^e iaren daarop
tot sIecLt weer dit getal verlagen
1 r°nd de 400. en het vorig jaar was
ij6 Vveer 458. Het getal voor dit jaar
^a°g niet bekend, het zal ongeveer
']'er in New York, deze immense
n. Wordt er met man en macht ge-
om het aandeel van haar be-
jj°ners in de nationale ramp zo ge-
8 mogelijk te maken. Behalve da
j v°ne motorpolitie, herkenbaar in
Wit-groene politiewagens, worden
'""""■■iiiniiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiMi iiiiiiiiiniiii
""mi iiiimiiHiimiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii
6staat; nee, men moet opletten dat
en niet omver gereden wordt door het
Arkeer uit beide richtingen van de
jjtaat, die men aan het oversteken is.
I*ant dat verkeer mag voor of achter
A voetgangers om de straat inbuigen
ka«ruit de voetganger komt. Een voet-
w86t die dus onder bescherming van
sten^oene licht oversteekt, moet min-
ai naar drie kanten tegelijk en voor
dochter zich kijken, om niet onver-
ge» door een autobumper te worden
Vo£fePen. Dit is de reden waarom veel
Ov. gangers niet meer op de hoeken
lwrsteken, maar in het midden van
lij), huizenblok, wat theoretisch gevaar-
is. Doch de statistieken wijzen uit,
V^-.aet niet op de hoek oversteken even-
slachtoffers maakt als
Su,.0rik oversteken. En als wilden deze
v.'tl
dangers niet meer op de hoeken
•iB. Uteken, maar in het midden van
lijK huizenblok, wat theoretisch gevaar-
t is. Doch de statistieken wr":4"
^el n'et °P de hoek overstek
tip slachtoffers maakt als het wèl op
Su..0r'k oversteken. En als wilden deze
tnj'stieken de spot driven met de voor
in Yorkse verkeersregel: men
h% ?ruit opmaken, dat het oversteken
"et groene verkeerslicht twee keer
hgt Gevaarlijk is als dit te doen tégen
Verkeerslicht
%'tu.ls 1913 zijn 1.150.000 Amerikanen
«^Gekomen op de verkeersweg en nog
Schin5° miljoen zijn er gewond in ver-
iaa 'ende gradaties. In een gemiddeld
Waar 11.000 kinderen van 1 tot 15
tiw door ongevallen worden gedood, ko-
bijna 5000 van dit aantal slacht-
op rekening van auto-ongeluk-
hii,,i 1954 werden in totaal 4.100
kv'[>ren gedood door auto's en 215.000
ae« in auto-ongelukken gewond.
«Vr Amerika is de voornaamste reden
Jw de ongelukken de snelheid waar-
JPen rijdt. En op nationale feest-
%t6awil iedereen in de kortst moge-
SW Hid snel ergens l.een rijden. In de
iViV rÜden zich per jaar 3.800 auto-
?;,ar i en en auto-passagiers dood.
komt echter wel bp dat in die-
b steden nog eens 5000 voetgangers
stej^^ vnden <1954* door automo-
V^ychiaters zijn er langzamerhand
Goti °vertuigd dat de diverse vindin-
tr, °m gevaren voor autobestuurders
verminderen (onbreekbaar glas,
heipjvsrken van uitstekende scherpe
ttc a en knoppen, veiligheidsceintuurs
hun gevoel van zorgeloosheid en
Mo\ d alleen maar verhogen. Zij
ven dat alleen een federale wet,
autofabrikanten zou dwingen vehi-
V N te leveren, welke niet sneller
V h-v. 80 of 90 km kunnen rijden,
Nti Pen. Evenals het aanleggen
«tij stukken zeer ruwe weg, die plot-
de grote verkeerswegen zouden
'Afbreken. Verkeersrechters in
®h ork, die dag in dag uit de han-
v°l hebben met de verkeersover
vili. rs, zouden nor andere remedie.'
Vin-s. zouden nog andere remedies
invoeren. Sommigen van hen
tachtig niet gemarkeerde politiewa-
®ePs op uitgestuurd om verkeersover-
eders te vangen; twee politie-beli-
a°Pters doen uitsluitend verkeersob-
'etvatie-dienst boven de stad, 500
apkomende agenten worden op
a^lra-verkeerspatrouille gezonden: en
sterk uitgebreide politiegroep, die
A Verkeersongelukken onderzoekt, is
actie getreden: terwijl een totaal
j^h 2.500 politieagenten speciaal op
Verkeer moet letten.
vorige jaar werden ondanks der-
sbke voorzorgsmaatregelen 560 men-
lhn gewond in 364 verkeersongelukken
v 4e stadVreemd is het eigenlijk
VP i 'vant New York kent een onzinnige
jpkeersregel, welke oorzaak- van dui-
jAden ongelukken is. Men kan in deze
(Ad nooit zo maar rustig oversteken
atineer het groene verkeerslicht dit
1Bstnnt* riPP m on mnot nnl ottpn flat
eP dat aan iedere automobilist.
die een voetganger dood zou rijden,
zijn rijvergunning zou moeten worden
ontnomen voor een minimum van tien
jaar, terwijl hieraan nog extra straf
fen zouden worden toegevoegd, wan
neer de dode een kind of een oud
mens was. Anderen geloven dat de
bedreiging met een beperking van zijn
rechten als Amerikaans burger, na
een verkeersovertreding waarbij een
dode gemaakt wordt, de autobestuur
der voorzichtiger zou maken.
Doch niemand schijnt zich gereed te
maken om het initiatief te nemen tot
dergelijke drastische maatregelen. Wes
halve de lust om zichzelf of een ander
in de V.S. dood te rijden maar tot de
ongeneeslijke ziekten beschouwd moet
worden, die jaarlijks meer dan 30.000
slachtoffers maken. Wanneer men stil
staat bij dit getal beseft men eigenlijk,
ddt vrije dagen als „Labour Day" niet
eens de bijzondere qualificatie van „na
tionale rouwdag" verdienen. Want op
iedere dag van het jaar vallen onge
veer 100 doden op de verkeerswegen.
Rekent men drie en een halve dag voor
een lang weekeinde, dan is het feite
lijk niet meer dan logisch dat er de
gewone 350 verkeersdoden op de weg
blijven met een extra 100 voor het feit
dat een nationale „feestdag" als „La
bour Day" gevierd wordt
Een cynische observatie? Maar wie
lijdt er aan meer cynisme: de racende
automobilist of de observerende statis
ticus?
Zondag 9 september: 16e zondag na Pink
steren; eigen mis; 2 geb. H. Gorgonius;
Credo; pref. van de H. Drieëenheid;
groen.
Maandag: H. Nicolaas van Tolentijn, be
lijder; mis Justus; (Roermond: 2 geb.
H. Theodardue); wit.
Dinsdag: H.H. Protus en Hyacinthus,
martelaren; mis Salus; 2 geb. van de
zondag; rood. Roermond: H. Otgerus,
belijder: mir Os jpsti; 2 geb. H.H.
Protus en Hyacinthus; wit.
Woensdag: H. Naam van Maria; eigen
mis; Credo; pref. van O.L. Vr.; wit.
Donderdag: Mis van 16e zondag na Pink
steren; groen.
Vrijdag: H. Kruisverheffing; eigen mis:
Credo; pref. van het H. Kruis; rood.
Zaterdag: Zeven Smarten van O. L.
Vrouw; eigen mis; 2 geb. H. Nico-
demes; Credo; pref. van O. L. Vr.;
wit.
Zondag 16 september: 17e zondag na
Pinksteren; eigen mis; 2 geb. H.H.
Cornelius en Cyprianus; Credo; pref.
van van de H. Drieëenheid; groen.
rix>e Chicago is een van Amerika'» meest moderne snel
wegen.
Het Amerikaanse wegennet wordt voort
durend uitgebreid en verbeterd, en
kruispunten maken plaats voor viaduc
ten. Maar de automobilisten gaan steeds
harder rijden en het aantal verkeers
ongelukken stijgt ieder jaar op onrust
barende wijze.
Zondag 30 september zal mgr. dr. J.
H. G. Lemmens, bisschop van Roer
mond, de H.H. wijdingen toedienen aan
de fraters van het scholasticaat der
H.H. Harten uit Valkenburg in de pa
rochiekerk van de H. Jozef te Broek-
hem-Valkenburg. Het H. Priesterschap
ontvangen: fr. Theophoor van de
Meerakker uit De Eerde, fr. Hubertus
van der Heijden uit Mariahout, fr. Wil-
librort Groot Zevert uit Beltrum, fr.
Augustinus Verdaasdonk uit Breda, fr.
Michael Verweij uit Poortugaal, fr. Ig
natius Heemskerk uit Noordwijkerhout,
fr. Mattheus Peeters uit Veldhoven, fr.
Dominicus Vester uit Breda, fr. Mar-
tinus Kloosterman uit Utrecht en fr.
Paulinus van den Bosch uit Sittard.
Gisteravond, aan de vooravond van
de dag, waarop een jaar geleden Z.E.
Joannes Kardinaal de Jong in de vroege
morgen overleed, heeft diens opvolger
als aartsbisschop van Utrecht, mgr. dr.
B. J. Alfrink, in een nietropolitane kerk
te Utrecht een pontificaal jaargetijde
gecelebreerd.
De rouwfloers, waarmee het priester
koor was omhangen, zal velen van de
honderden aanwezigen - onder wie vele
priesters, fraters en zusters - herinnerd
hebben aan de rouw, die het verschei
den van de beminde kerkvorst verleden
jaar in het ele land opriep. Omgeven
door zes kaarsen was op het priester
koor een katafalk geplaatst, waarop de
rode kardinaalshoed rustte.
Mgr. Alfrink werd geassisteerd door
de vicaris generaal, mgr. D. Huurde-
man, als presbyter assistens, mgr. J.
Geerdinck, officiaal en proost van het
metropolitaan kapittel, en mgr. A. E.
Rientjes, emeritus-pastoor van Maars-
sen, als troondiakens en twee kapelaans
van de St. Catharinaparochie als mis-
diakens.
Do jaarlijkse stijging van onze natip-
nale produktie neemt langzaam maar
gestadig af; er is nog wel een stijging,
maar de procentuele betekenis hiervan
daalt. Tegelijkertijd neemt de consump
tie toe, het laatste half jaar zelfs aan
zienlijk, en stijgen de investeringen in
de private sector zeer aanmerkelijk.
Deze ontwikkeling bergt gevaren in
zich, aldus mr. W. H. Fockema An-
dreae, voorzitter van de raad van be
heer van de Koninklijke Nederlandse
Jaarbeurs, in zijn gebruikelijke inleiding
tot de najaarshcurs, die a.s. dinsdag
morgen geopend wordt. De Britse au
teur Charles Morgan in zijn verhaal
„The River Line" citerend, pleitte de
voorzitter voor een „creative pause".
Er is sedert de vóorjaarsbeurs (maart)
in en buiten ons land veel voorgeval
len, dat om bezinning vraagt. Vragen
betreffende de grondslagen van onze
staatkundige en maatschappelijke Instel
lingen waren toen niet primair aan de
orde, maar sindsdien is de rust ver
stoord, al deden zich nog geen onher
stelbare ongelukken voor.
Materiële welvaart, aldus de heer An-
dreae, versluiert het inzicht in de vra
gen betreffende onze welstand. De pre
sident-directeur van de Herstelbank
heeft in zijn laatste jaarverslag met na
druk de aandacht gevraagd voor struk-
turele zwakheden van de Nederlandse
economie, maar de rustverstorende wer
king van dergelijke critische en waar
schuwende geluiden wordt als regel
in de huidige omstandigheden niet bij
zonder op prijs gesteld en autoritair
weggewapperd of met een fier beroep
op de historie beantwoord. Wanneer de
vraag gesteld wordt of Nederland op
het gebied van de koopvaardij niet ach
terop komt. wordt met een zeker ge
mak gesteld, dat Nederland als zee
varende natie zijn rechtmatige plaats
in de vaart der zee niet zal opgeven.
Maar zijn er voldoende mannen bereid
om het zeegat uit te gaan? En staat de
rest van Nederland achter hen in het be
sef, dat wij zonder 'n sterke koopvaardij
onze plaats in de wereld niet kunnen
behouden? Er is bepaald meer opwin
ding over het betaald voetbal dan over
de Nederlandse zeevaart. Maar de toe
komst van de zeevaart eist bepaald een
„creative pause", de voetballerij nauwe
lijks.
In soortgelijk licht dienen thans de
vraagstukken betreffende de Nederland
se industrialisatie te worden gesteld. In
enkele jaren is onze nijverheid tot een
veel belangrijker bestaansbron uitge
groeid dan voorheen voor mogelijk werd
gehouden. De stabiliteit hiervan Is zo
essentieel, dat onder geen voorwaarde
het risico gelopen mag worden, dat ons
industrieel potentieel te eniger tijd on
voldoende vuurvast zou blijken te zijn.
Momenteel geven de volledige bezet
ting van onze industriële ondernemin
gen en aangename dividenddeclaraties
geen direkte aanleiding tot zorgen.
Vandaar dat ernstige waarschuwingen
van deskundigen in brede kring niet al
te tragisch genomen worden. Statisti
sche gegevens over de groei van onze
nijverheid geven het publiek ten onrech
te het behaaglijke gevoel, dat deze
kwantitatieve vermeerdering gelijk
staat met een dienovereenkomstige stel
lige toeneming van de welvaart. Maar
zonder twijfel staan heel wat Neder
landse industriële ondernemingen voor
grote en moeilijke vraagstukken betref
fende financiering, modernisering, con
centratie en organisatie, waarvan de
behandeling vraagt om ondersteuning
door een „creative pause". Zonder twij
fel is het gevoelige bezit van onze
groeiende nijverheid een onderwerp, dat
in alle geledingen van onze samenle
ving een medeverantwoordelijkheid op
roept, die duidelijk dient te worden ver
staan.
De sektor van het bedrijfsleven zal
slechts kunnen gedijen wanneer er
sprake zal zijn van een verstandig
Advertentie»
4akti svtH
neai:
(Van onze medische medewerker)
ezer dagen las ik
in onze krant een
berichtje over een
internationaal congres
van dierenartsenhygië
nisten, dat vorige week
in Utrecht is gehouden.
Op dit congres hebben
de deelnemers uit liefst
27 landen o.m. de con
trole op vlees en andere
levensmiddelen bespro
ken en tevens uitgeweid
over de wenselijkheid deze controle
in alle landen uniform uit te voeren.
Is dat dan zo belangrijk, zult u vra
gen. Mede dank zij een goed functio
nerend controle-apparaat komen
in ons land gelukkig betrekkelijk wei
nig ernstige ongelukken voor door on
deugdelijke voedingsmiddelen. In En
geland zijn voedselvergiftigingen lang
geen uitzondering, men ziet daar zelfs
regelmatig epidemietjes.
In warme landen is het gevaar voor
voedselbederf veel groter dan in ons
gematigde klimaat; een van de rede
nen waarom ens klimaar minder on
gezond is dan het lijkt. Na deze mis
lukte zomer is dit een schrale troost,
maar in elk geval een zekere gerust
stelling. In dit verband is het ook de
moeite waard te weten dat er na
de niet veel betere zomer van 1954 min
der verkoudheidziekten en dergelijke
in de winter van 1954-1955 schijnen te
zijn voorgekomen.
Voedselvergiftiging is een heel ruim
en vaag begrip. Men rekent er toe
niet alleen vergiftigingen door bedor
ven voedsel maar ook sommige ver
giftigingen door stoffen die helemaal
geen voedsel zijn of behoren te zijn.
Als iemand paddestoelen eet, die
niet voor consumptie geschikt zijn en
dan ziek wordt, is er eigenlijk geen
voedselvergiftiging, want dergelij
ke giftige paddestoelen zijn geen voed
sel. Tegen eetbare paddestoelen is
overigens geen enkel bezwaar: enkele
boletensoarten, champons, hame-
kammen (cantharellen) zijn voor wie
ervan houdt een lekkernij. De voe
dingswaarde komt ongeveer overeen
met die van groenten.
In roggearen kan zich een schimmel
woekering, het zogenaamde moeder-
koorn ontwikkelen; de roggekorrels
worden vervangen door een groot,
blauwzwart, hanespoorachtig vormsel.
Dit is zeer giftig en veroorzaakt in
dien het met de rogge meegema-
len en verwerkt wordt een ernstige,
vaak dodelijke ziekte. Vroeger kwa
men vergiftigingen hiermede veelvul
dig voor, soms zelfs als ware epide
mieën zonder dat echter van besmet
ting van mens op mens sprake is. Te
genwoordig alleen nog in landen waar
de landbouw op een lage trap van ont
wikkeling staat en er onvoldoende con
trole is. De giftige moederkoornpro-
tijd 1*0 minuten gekookt worden. Het
eipoeder dat wij kort na de bevrijding
in 1945 kregen was ook nog al eens
besmet. Dezelfde bacterie veroorzaakt
ook wel eens vergiftigingen door
vlees of vis. In en kort na de oorlog
werd nu en dan ondeugdelijke gerookte
paling zwart verhandeld met als ge
volg verspreide epidemietjes van pa-
ratyfus. 's Zomers (in warme landen
dus altijd) voelt deze bacterie zich
zeer op zijn gemak.
Een heel andere soort vergiftiging
is het zogenaamde botulisme,
dat alleen voorkomt na gebruik
van conserven (voornamelijk vlees)
die niet goed zijn bereid. De bacillus
botulinus zelf is niet gevaarlijk. Als
dukten worden in de geneeskunde voor
verschillende doeleinden toegepast, o.
a. in de verloskunde (vandaar de
naam) en bij sommige gevallen van
migraine.
chte voedselvergiftigingen ont
staan meestal door bedorven
voedsel, evenmin een scherp om
schreven begrip. Limburgse kaas bijv.
lijkt qua geur en smaak intens be
dorven en is' het in zekere zin ook;
toch wordt niemand er ziek van en
kan het de smaakpapillen van de lief
hebber aangenaam prikkelen. Boven
dien zjjn er voedingsmiddelen, die nie
mand bedorven zal noemen en waar
sommige Kinderen of ook we) oudere
mensen toch niet tegen kunnen. Van
aardbeien bijvoorbeeld krijgen sommi
ge kinderen galbulten.
De meeste voedselvergiftigingen zijn
daarentegen een gevolg van bedorven
voedsel dat scnijnbaar zuiver was. De
ze vergiftiging uit zich meestal in
maag/darmstoornissen en wordt ver
oorzaakt door bacteriën die zich in
het voedsel ontwikkeld hebben, zodat
men evenzeer van besmetting als ver
giftiging kan spreken. In het meren
deel der gevallen is dit de paratyfus-
bacterie.
Eende-eieren zijn heel vaak hier
mede besmet, daarom moeten zij al-
de in blik of glas verpakte conserven
evenwel niet voldoende verhit zijn, zo
dat niet al deze bacteriën gedood zijn,
gaan zij een gemene gifstof vormen.
Zij hebben hiervoor geen lucht nodig.
Een minimale hoeveelheid van deze
gifstof is voldoende om een mens of
dier te doden. Hierbij treden geen
maag/darmverschijnselen op maar
verlammingen. Dit vergif is bestand
tegen verwarmen, het wordt pas ver
nietigd na minstens een kwartier ko
ken, hetgeen in de praktijk niet ge
beurt omdat de inhoud van glas of
blik al gaar is. In ons land is deze
vergiftiging echter zeer zeldzaam ge
worden door de zorgvuldige bereiding,
de keuring en de controle. Bovendien
weet iedereen wel dat onbetrouwbare
conserven weggegooid moeten wor
den.
Met het voedsel kunnen ook wor
men en hun eieren geconsumeerd wor
den, hier is nauwelijks sprake van
vergiftiging. Dit neemt niet weg dat
de worminfecties nog niet zeldzaam
zijn. Een andere keer meer hierover.
Alle genoemde en nog andere vor
men van voedselvergiftiging zijn een
voorwerp van voortdurende zorg van
de instanties die zich bezig houden met
het toezicht op het voedsel, dat ten
verkoop wordt aangeboden. St.
samenspel van ondernemers en werk
nemers, konsumenten en overheid,
om door vrijwillige bewaking en be
heersing van -vitale factoren als pro
duktie, ordeliike consumptie en orde
lijke investering het evenwicht te
handhaven. Er bestaat vooral behoef
te aan het eenvoudig zichtbaar ma
ken van deze samenhang der dingen,
waaruit in brede kring een les ge
trokken zal moeten worden, wil men
werkelijk bijdragen tot behoud van
een sterke industriële basis voor onze
volksgemeenschap. Dat betekent dus
een „creative pause" van brede al
lure, waarin de waarschuwende stem
men een eerlijke kans krijgen.
De voorzitter liet deze overwegingen
aan de najaarsbeurs voorafgaan omdat
hjj het op een goede wijze „doen" van
de beurs voor de zakenman ook als
een „creative pause" beschouwde. Ver
kopers, kopers en belangstellenden vin
den er de mogelijkheid om afstand te
nemen van het eigen straatje en nieuwe
mogelijkheden vrij op zich te laten in
werken. De beurs biedt een frisse en
vernieuwde kijk op eigen en gezamen
lijke verantwoordelijkheden.
Uit het Noordhollands kanaal te Alk
maar is het lijk opgehaald van de 22-
jarige machinist eerste klasse der Ko
ninklijke marine W. E., afkomstig uit
Fijnaart in Noord-Brabant en gelegerd
te Den Helder. De jongeman was sinds
maandag jl. vermist. Vermoed wordt,
dat hij vorige week tijdens de Alkmaar-
se kermis onder invloed van sterke
drank te water is geraakt.
De procureur-generaal bij het
gerechtshof te 's-Gravenhage heeft gis
termiddag een gevangenisstraf van tien
maanden en ter beschikking stelling van
de regering geëist tegen een 33-jarige
wasmachineverhuurder uit Voorburg,
die een poging tot doodslag zou hebben
ondernomen op zijn vijfjarig zoontje Leo
door met grote snelheid met zijn auto
tegen een geparkeerd staande bestel
wagen op te rijden. Het zoontje, dat
bij zijn vader op schoot zat, liep een
hersenschudding en een gebroken been
op. De procureur-generaal achtte het
ten laste gelegde bewezen, doordat zo
wel de echtgenote als zijn schoonouders
hadden verklaard, dat hij had gezegd:
„Als Tine (zijn vrouw) niet bij mi) te
rugkomt, rij ik me met de kleine jongen
te barsten".
Een week voor de aanrijding, om
streeks midden juli van het vorig jaar,
was de vrouw van verdachte met haar
drie kinderen midden in de nacht van
hem weggevlucht naar haar ouders,
omdat zij bang was vermoord te wor
den. Na enkele dagen kreeg de vader
het zoontje Leo met medewerking van
de politie terug. Het hof zal 21 septem
ber vonnis wijzen.
Advertentie
I J. V
V. n. r.: box, klcinbeeldtoestel ionder), platencamera 9x12 cm (boven),
klapcamera, twee-ogige reflex.
Voor iemand die zich een foto
toestel aan wil schaffen en die,
staande voor de etalage van
een grote fotozaak, de geweldige
verscheidenheid ziet van maten, uit
voeringen en prijzen, moet de keus
wel heel moeilijk zijn. Er zijn toe
stelletjes bij van iets meer dan een
tientje, maar wie duizend gulden be
steden wil kan óók terecht! En toch
kunnen met al die toestellen, ook de
goedkope, goede foto's worden ge
maakt, al geldt ook hier, zoals over
al elders, dat alle waar naar zijn
geld is. Welk toestel en welk nega
tiefformaat men wil kiezen hangt
geheel af van wat men ermee wil
gaan doen.... en van de inhoud van
de portemonnaie. Beginnende met
het kleinste zullen we hier de meest
voorkomende typen de revue laten
passeren.
Er zijn allereerst de kleinbeeldtoe-
stellen. De naam zegt al, dat hiermee
kleine kiekjes worden gemaakt, heel
kleine zelfs: ongeveer 24x36 rijm of
nog kleiner. Niet groter dus dan een
flinke postzegel. De negatieven, van
deze toestellen afkomstig, worden
nooit zonder meer afgedrukt (con-
tactdrukken noemt men vaktechnisch
de afdrukken op het formaat van het
negatief zelf) doch altijd vergroot,
tot een formaat van in de regel
9X12 cm. Voor degene, die snel, ge
makkelijk en goedkoop wil fotogra
feren zijn de kleinbeeldtoestellen
ideaal. Er gaan veelal 36 opnamen
op een film, prima geschikt dus voor
het vastleggen van reisherinneringen.
De duurdere toestellen van dit type
hebben verwisselbaar optiek, zodat
men er ook tele- en groothoekopna
men mee kan maken. Men vergete
bij dit alles niet, dat de kleinbeeld
toestellen een beperkt terrein heb
ben. De_ vakfotografen gebruiken ze
dan ook voor zeer specifieke doel
einden, meestal voor sport, repor
tagefotografie waar het op snelheid
aankomt of voor het vervaardigen
van kleurendia's (diapositieven ver
krijgt men met omkeerfilm en zfjn
bedoeld voor projectie. Daar kan
men geen negatief voor gebruiken,
hetgeen de lezers die zelf vergroten
onmiddellijk zullen begrijpen, want
kijk maar wat we op ons vergrotings-
raam te zien krijgen!)
In negatiefformaat volgt op de
kleinbeeldtoestellen 6X6 cm. Dit
zijn meestal reflexcamera's met
twee lenzen boven elkaar. De boven
ste is voor de zoeker, de onderste is
de opnamelens. Met een normale film
kunnen op deze camera twaalf op
namen worden gemaakt, een prettig
aantal, niet te veel en niet te weinig.
Deze reflexcamera's danken hun
orote en nog steeds stijgende
populariteit hoofdzakelijk aan de
matglaszoeker, die zich bovenop de
camera bevindt en die even groot is
als de foto zal worden. Men kan dus
precies bekijken wat men fotogra
feert, een enorm voordeel, dat veel
amateurfotografen al menige teleur
stelling heeft bepaard. Bovendien is
het formaat net groot genoeg om de
contactafdrukken in een album te
plakken. We kunnen deze camera
niet genoeg aanbevelen. Het type is
niet voor niets geliefd bij alle be
roepsfotografen over de hele wereld.
Tot de bekende merken behoren Rol-
leiflex, Rolleicord, Ikoflex en sinds
kort de bijzonder goede Japanse
Kalioflex, Beautiflex en Fodorflex,
om maar enkele van de grote serie
Japanse reflexcamera's te noemen.
We waarschuwen er echter voor, dat
er enkele twee-ogige reflex-toestel
len in de handel zijn, waarop we de
kwalificatie boerenbedrog mogen
toepassen. Toestellen namelijk, waar
van de twee lenzen niet gekoppeld
zijn, zodat men niet automatisch zijn
opnamelens via het matglas op
scherp kan instellen.
Tenslotte de grotere formaten.
Op de eerste plaats 6X9 cm,
wat men bij de meeste boxen
vindt. De box is de eenvoudigste
camera, met zeer beperkte mogelijk
heden, doch men kan er goede foto's
mee maken. Hiervoor is een goede
lichtverhouding nodig, een niet be
wegend onderwerp en een gunstige
afstand tussen object en camera. Na
de box komt de klapcamera, de goed
kopere, veredelde boxen als hei ware,
die meestal verschillende sluiter
snelheden en diafragma's hebben.
De eenvoudige hebben geen afstands
instelling, precies als de box, maar
duurdere kunnen door verdraaiing
van een ring bij de lens op verschil
lende afstanden ingesteld worden.
Er zijn er ook met gekoppelde af
standsmeters, een groot voordeel
uiteraard. Er is in deze toestellen
een enorme sortering, in vele prij
zen. Men winne het advies van een
goede fotohandelaar in alvorens een
klapcamera te kopen. Grootste voor
deel van dit type: gemakkelijk mee
te nemen door plat model in inge
klapte toestand, terwijl men er toch
negatieven van behoorlijk formaat
mee krijgt.
Nu zijn we aangeland bij de
platencamera's, die bij het
formaat 6X9 beginnen, zoals
de Speed Graphic, een nogal inge
wikkeld toestel met twee verschil
lende sluiters (Compur en spleetslui-
ter), in gebruik bij persfotografen.
Deze camera heeft een nog beken
der grote zus formaat 9X12 plaat.
De platencamera's, waarvan er vele
merken en typen in de handel zijn,
staan bekend om de ongeëvenaarde
scherpte, die zt bewerkstelligen.
Voor grote overzichtsfoto's en inte
rieurs worden ze veel gebruikt, ook
al omdat men van de duurdere typen
de stand van lens en achterwand kan
veranderen, waardoor men verteke
ningen opheft. Men heeft de platen
camera's tot enorm grote plaatfor
maten (18x24 cm). Dat ze goed zijn,
kunt u in verschillende fotostudio's
zien, waar houten modellen uit
grootvaders tijd nog steeds met
groot succes gebruikt worden....
