GEREPATRIEERDEN zijn ballingen
vaderland
in eigen
Tal van aanpassingsproblemen
N
N
ïeuw rapport
Goede resultaten tijdens de
eerste helft van de
Jaarbeurs in Utrecht
ONZE ADEMHALING
D
A
„Indonesië in val
strik van Moskou'
Moskouse communiqué
ongepast geacht
RACE OM DE VLAG
D
M
INDISCHE NEDERLANDERS
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1956
PAGINA 5
A
JA
T>.
Vergadering Tweede
Kamer
Ziekenfondsverzekering
GESMOKKELDE
j SIGARETTEN
<n -
in outparkte Veisen
-i '"et hei .r^^ijk verstopt
De Indonesisch-Russische verklaring
In de pers
Hans Kaart aan
„Bayerische Staatsoper"
Naar een scheuring
in Indonesische
coalitie-regering?
Boek over hongersnood
voor katholieke artsen
H.H. WIJDINGEN
Secretaresse jongste drie
prinsessen
Frisse lucht en goede ventilatie noodzakelijk
ren r
16.^
Nadat de Koningin dinsdag in ver
enigde vergadering der beide Kamers
de nieuwe zitting van de Staten-Gene-
raal zal hebben geopend, komt de
Tweede Kamér des namiddags drie uur
bijeen in openbare vergadering.
In deze vergadering wordt de rijks
begroting voor 1957 aangeboden. Voorts
wordt de nominatie voor het voorzitter
schap opgemaakt.
(Van onze speciale verslaggever)
a de Souvereiniteitsoverdracht brak, zoals alge
meen bekend, een periode van barre ongewis-
de I aan voor de in Indonesië vertoevende Ne-
e'anders en Indische Nederlanders,
rii
lijk *Ut1- kes'aan kwam in letterlijke en figuur-
geje *'n op bet spel te staan. Zij werden in de
te eeenheid gesteld de Indonesische Nationaliteit aan
henien, hetgeen de meesten om begrijpelijke redenen
'Berden. Zij wilden Nederlander blijven. Maar daar-
e groeiden hun moeilijkheden. En zij kozen de
tr' 6S'i Voor ^and liggende oplossing zij repa-
eerden. Maar die ..oplossing" betekende vooralsnog
alleen maar een verschuiving van de moeilijkheden.
Zij, de gerepatrieerden, moesten en moeten - zich
hier een geheel nieuw bestaan verschaffen. In een
milieu dan bovendien, dat de meesten van hen geheel
vreemd is. Zij moeten ook worden ..opgevangen" in
Nederland. De moeilijkheden zijn er nu van twee
kanten, van de zijde van de gerepatrieerden en van
de zijde van de gemeenschap, waarin zij ingescha
keld moeten worden. Maar. en dat is een gelukkige
omstandigheid, die moeilijkheden zijn niet onoplos
baar. Vooral ook hierom, omdat het een belang is
voor de Nederlanders zelf. dat de gerepatrieerden
zo spoedig mogelijk een zelfstandige gelijke plaats in
hun midden gaan innemen.
itiatfar is echter wel meteen de proble-
tipu Een vrij wijdvertakte problema-
keri_ Het „Centraal Comité van
s°ciai en Par'ic,|lier initiatief voor
ttw zorg ten behoeve van gerepa-
ihët \?en", dat zich tot nu toe samen
tot de overheid vooral het lot van de
trie °P heden ongeveer 300.000 gerepa-
haaf en heeft aangetrokken, wijst er in
Ver °nlanSs verschenen jaarverslag o-
<3jj ^955 waaraan de gegevens voor
harin i voora' zijn ontleend met
itj™ op: de vraagstukken zijn vele.
ije heeft o.m. rekening te houden met
h j.® omstandighedenwaarin gerepa-
ver]T n aankomst in Nederland
JWleren- z'l zijn dikwijls niet al te
êeli!i,Siant: Men moet overwegen de mo-
im, en de manier van een eerste
vaiMng" in Nederland. Daar is de
V®SV on°Plosbare kwestie van de huis-
Zo
flfg n8- die van de werkgelegenheid en
Zietl.Van de financiële en sociale voor
ts hngen. En deze dingen klemmen des
eer' naar de mate waarin het pro-
de-?111 van de gerepatrieerden in Ne-
thofd mmder onderkend wordt. De
e„ 6 „men" kent het inderdaad niet
w^en kan er dus in het geheel niet
rrri voor lopen.
Nochtans is er ondanks dit alles
- het een en ander gepres-
A?rd om het repatriëren de repa-
hianten mogelijk en ook lichter te
jjaken. Zulks vooral dus door toe
fen van het C.C.K.P., dat overigens
h® laatste tijc pas er toe kon over-
5aan aan boord van het schip, dat
ePatrianten vervoerde, een Maat-
-hhappelijk Werkster te laten mee-
A'zen. Dit was n.l. meer dan nood
zakelijk gebleken. Verreweg de mees-
gi van de gerepatrieerden wisten,
j.°®n zij nog in Indonesië vertoefden,
v1' bij geen benadering wat hun te
„achten stond. Aan voorlichting
„aaromtrent had het hun in dat land
„"eraard te enen male ontbroken.
L.an de andere kant wist men ook
hjer in Nederland bij geen benade-
T'ng met welke mensen men te ma
ken zou krijgen en welke hun spe
cifieke moeilijkheden waren. Een
Maatschappelijk Werkster aan boord
kon hier. dus naar twee kanten goed
®n alleszins verhelderend werk doen.
E>e
Kerepatri eerden-Zorg nu zelf be-
y (Vervolg van pag. 1)
M 'arbij komt het vooral door ons
•*- katholieken gehuldigde maat-
So0nlH,schappelyke principe der per
UKe verantwnnrHpliikhpiH nnk vont
van godsdienstige plicht, het
'iike evenzeer een van maatschappe-
*(jn \?ard' Het zal een ieder duidelijk
IVq .Wanneer wij eraan herinneren, dat
Hei?., Nederland een periode hebben
end, waarin de gemiddelde leeftijd
1>1 'een arbeider, vooral van hen, die
<W."e industrie werkzaam waren', de
ISen® jaren niet'ver te boven ging.
bpjl zwak volk is niet tot grote ar-
V6 sPrestaties in staat en moet derhal-
<ie-®en armetierig bestaan leiden. Uit
[Ills Redenering zijn drie zaken duide-
b'.jj Gezondheidszorg is een aangelegen-
Waarvoor drie groepen gezamen-
«e verantwoordelijkheid moeten
bv6p?n. Vooreerst de mens zelf, op de
jW>he plaats de staatsoverheid, op de
rven Plaats de leiders van het bedryfs-
1,1 hip-Hun aller taak en belang zijn er
- T0pk ,.mee gemoeid,
h bgt de eigenlijke kern van het
h'L v,.' in een ander omstreden punt
de vraag of een verzekering
['nj^hoeld een verplichte dan wel een
?®t -'"Se moet zjjn. De redenering, die
o^p^-PPort opzet om een vrijwillige
„e tpp[?.ring te verdedigen kon naar on
sets t'ng ontleend zjjn aan een ouder-
.handboek over liberale gemeen-
Rn rt®leer- Het rapport acht tengevolge
jNy® vroegere niet onbelangrijke aan-
i* van de mensen bij een zieken-
.het bewijs geleverd, dat de bur-
V®id Nederland in voldoende mate
i.VÏ zijn om de persoonlijke verant-
v'ii heid te dragen. Dat alleen al
J,meer rian twee milioen tnf Hnn
(p- - meer aan twee mnjoen tot
verzekerden verplicht tot^Bi
'petraden, wordt kennelijk als een
beschouwd.
li
„•iq Vp°r ons menen, dat juist dit al
i-S, ipde bewijs is, dat .een verplich-
SjP tji '0® onprettig we het ook vinden,
p verplichting van de bezetter uit
las ?n s°ciaal goed was en is. Trou-
'üf 1 7r\ol#. a. i i. ij i .li
gBp°,als het vaak bij „dwalingen"
Aal is, wordt ook in dit opzicht
Vpstpiip* rapport getracht de fout te
h i^PlichP door langs een omweg de
<1 door g er toch weer in te halen,
^Ppteppp.een versterkte bepaling in de
als °wel op grond van princi-
ton van practische overwegingen
tipkep, Iptl derhalve van dit rapport
u Qpins?- het geen basis biedt voor
en, ln8 van het probleem.
*a?8 8e oordeel is, dat de verschij-
«ti- zijp i ^aPPort wellicht aanleiding
*e Zal v de kwestie opnieuw ter
«omen.
1 "outr
^n'abriek
—ueK Park van Van Gelders Pa-
stuw» '1 ^elsen 's een partij van
die Ppierikaanse sigaretten ge-
wa-
N"distributie- Tu* gelegGner tijd
bie, ®eft ,te brengen,
De doua-
schin11^01' ^Unnen vaststellen,
kennei«kok.
N acht8 Ste" htet land Zijn binnen-
dader 'S afwachting
Ven naar u °6k in besla* ge-
0ï °^rgebreachtmUidenSe dOUane"
gint hier in Neder
land met de voor
lopige huisvesting.
De gerepatrieerden
worden om te be
ginnen onderge
bracht in de zoge
naamde „contract
pensions" waarvan
er om en nabij de
driehonderd in ons
land zijn. Dit zijn
Rijksinstellingen.
De Overheid betaalt
de pensionprijs voor
de gerepatrieerden
en verschaft hun
een, zij het gering,
zakgeld. Het onder
brengen van de ge
repatrieerden in de
ze pensions dient
vanzelfsprekend
met het nodige
overleg te gebeu
ren. Men moet hen
daar plaatsen, waar
zulks het meest
overeenkomt met
hun godsdienstige
gezindte, daar waar
zij dus o.m. passend
onderwijs voor hun
kinderen kunnen
vinden en men moet
er vooral ook reke
ning mee houden,
dat zij op de hun
aangewezen plaats
althans een enigs
zins redelijke kans
maken op een defi
nitieve woongele
genheid.
Die huisvesting
vooral is een nau
welijks te doorbre
ken probleem, het
geen begrijpelijk is
in een land waar
het gebrek aan wo
ningen toch reeds
de omvang van
nauwelijks minder
dan een nationale
ramp heeft aange
nomen. En dat een
bepaald gering
percentage van
de woningwetwoningen
zyn voor de gerepatrieerden betekent
uiteraard op geen stukken na een af-
doende oplossing uit de moeilijkheden.
Bij dit alles staat wel vast dat een ver
blijf van langer dan negen a twaalf
maanden in een contract-pension scha
delijk inwerkt op het gezinsverband;
zoals het ook kwade gevolgen kan heb
ben voor wat betreft de aanpassing
aan de Nederlandse Gemeenschap.
De werkverschaffing is een evenzeer
moeilijk, zij het iets minder nijpend
probleem. Het gaat hier immers om
mensen, die meestal werk hebben ge
had in de administratieve sector. Waar
bij nog komt dat het vele gerepatrieer
den de grootste moeite kost zich aan te
passen aan het Nederlandse arbeids-
tempo, dat aanzienlijk hoger ligt dan
dat, hetwelk zij daarginds gewend wa
ren. Wat allemaal overigens niet weg
neemt dat de arbeidsvoorlichting van
de C.C.K.P. in dezen haar uitwerking
bepaald niet heeft gemist. Evenmin
trouwens als de nauwe samenwerking
die het comité immer heeft betracht
met de Gewestelijke Arbeidsbureaus,
■cm ook de huishoudelijke voorlichting,
die via cursussen werd gegeven heeft
zeker zegenrijke gevolgen gehad.
Het C.C.K.P. is korte tijd geleden te
ruggetreden. Zijn taak werd overgeno
men door de Commissie voor Maat-
In een milieu, dat de meesten geheel vreemd is....
Beschouw ons niet als buitenlanders.
gereserveerd
C.I.O.-commissie voor Geestelijke en So
ciale Verzorging der Gerepatrieerden
(de Protestantse Kerken vertegenwoor
digend) en uit een vertegenwoordiging
van „Humanitas". Het einde van haar
werk is voorlopig niet in zicht. Want
het aantal gerepatrieerden zal de eerst
komende jaren nog toenemen. En daar
mede de omvang van de moeilijkheden.
Het lot van de gerepatrieerde Indische
Nederlanders is in eerste aanleg een vrij
tragisch. Zij zijn immers voor een niet
onbelangrijk deel bannelingen in eigen
vaderland. Aan die onverdiend-
onbehaaglijke positie een eind te maken
moet het eerste doel zijn van de Com
missie en in feite van ons allen, Neder
landers. Deze mensen zijn bepaald bui
ten hun schuld om zwaar getroffen in
hun pure bestaan. Als er van schuld
in dezen sprake is, dan ligt zij aan
onze zijde. Laat men haar dan beschou
wen als een ereschuld. En dat geldt
ook voor de Warga's Negara, degenen
van de Indische Nederlanders, die des
tijds onder de zware druk van de om
standigheden de Indonesische nationali
teit hebben aangenomen, maar die het
desondanks daarginds niet konden red-
i den en toch naar ons land emigreer-
1 i X 7 V WA v I MVAS WAA AACAwA vAAO ACAAAU vUAA^ JL v v A
scnappeipk Werk, die is samengesteld den. Zij mogen, dunkt ons, in geen ge-
ï!1,™. commissie voor de Landelijke val als gewone buitenlanders worden
Katholieke Gerepatrieerdenzorg de beschouwd.
(Van onze correspondent)
De gunstige berichten omtrent de
gang van zaken op de najaarsbeurs hou
den aan. In vrijwel alle geledingen
wordt een levendige kooplust, zowel
voor binnen- als buitenland, getoond.
De al eerder waargenomen vraag
naar kwaliteitsgoederen blijft voortdu
ren. Zjj openbaart zich niet alleen in
glas, aardewerk en porcelein maar ook
in radio- en televisietoestellen en koel
kasten. Vele exposanten in de sector
gebruiksgoederen verklaren zich ge
noodzaakt de bestellingen enigszins af
te remmen daar de grootte van de
reeds ontvangen orders hun productie
mogelijkheden in de komende maan
den dreigt te overschrijden.
Behalve door een geanimeerd bin
nenlands bezoek wordt deze najaars
beurs gekenmerkt door een toenemend
bezoek uit het buitenland. Tot nu toe
zijn zakenlieden uit 59 landen geregi
streerd.
De deelnemers aan de electrobeurs
blijken over het algemeen zeer inge
nomen met de verhuizing van het
Vreeburg naar de Croeselaan: De eer
ste dagen is het hier zelfs bijzonder
druk geweest. Vele nieuwe relaties wer
den aangeworven en er werden goede
omzetten gehaald. Er is een stijgende
vraag naar bandrecorders. De verkoop
van stofzuigers en wasmachines is gro
ter dan op de vorige najaarsbeurs. Er
komen vele orders voor centrifuges;
gevolg van het slechte weer, dat dro
gen van de was in de buitenlucht bij
na onmogelijk maakt.
De exposanten van verlichtingsarti
kelen en lampekappen deden over het
algemeen goede zaken. Ook het bui
tenland toonde belangstelling. Neder
landse fabrikanten van electrische
koelkasten, mixers, bowlers en ver
warmingsapparaten hebben waardevol
le contacten gélegd en tal van orders
kunnen noteren voor binnen- en bui
tenland. De kwaliteit van het bezoek
op de medische afdeling werd zeer
geprezen. Artsen, geneesheer-directeu
ren en economen van ziekenhuizen
en sanatoria vonden daar gemakkelijk
(Van onze medische medewerker)
e ademhaling
is een van de
bewonde
renswaardige me
chanismen van het
leven. Elk levend
wezen haalt adem,
zij het dat niet ieder
organisme dit doet
op dezelfde wijze.
Een plant haalt adem
als u en ik, een vis
evenzeer en toch is
de ademhaling van plant, vis en Jn<;ns
zeer verschillend. Wat is ademhalen
dan? In principe niet anders dan op
name uit de lucht van zuurstof en af
gifte van koolzuurgas.
De lucht van de atmosfeer waarin
wij leven is samengesteld uit verschil
lende gassen. Ongeveer 4/15 van dit
mengsel is stikstof en 1/5 zuurstof.
Verder bevat de lucht nog een weinig
koolzuur en spoortjes van zogenaam
de edelgassen, o.a. helium en aragon.
Alleen de zuurstof is voor de adem
haling van belang. Dat de lucht voor
zo'n groot deel uit stikstof bestaat is
echter niet zonder reden. Als de lucht
uit zuivere zuurstof bestond, zouden
de levende wezens veel te snel opbran
den; u kunt zich dit het best voorstel
len door te denken aan de kachel of
haard die binnenkort weer zo gezellig
uw kamer zal verwarmen. Dank zij
het feit dat u de luchttoevoer van on
deren kunt afsluiten, kunt u het vuur
urenlang rustig laten liggen. Bestond
de lucht alleen uit zuurstof, dan zou u
dat nauwelijks gelukken en zoudt u
grote moeite hebben te voorkomen dat
uw kostbare kolen als een stroovuur,
fel maar snel zouden opbranden. De
verbranding bij een levend wezen moe
ten wij natuurlijk niet al te letterlijk
opvatten, er komt geen zichtbaar vuur
aan te pas, maar het eindresultaat
is hetzelfde, er wordt energie gepro
duceerd: arbeid en warmte (lichaams
temperatuur!); er is brandstof no
dig: voedsel, en zuurstof; er ontstaan
afvalprodukten: koolzuur, waterdamp,
urine en zweet. De ontlasting valt hier
eigenlijk buiten, want deze bevat voor
namelijk onverteerbare voedselresten
en bacteriën.
Er wordt wel eens gezegd dat plan
ten geen zuurstof gebruiken. Dit is on
juist. Men verwart ademhaling en
voedselgebruik. Zoals alle levende we
zens gebruikt ook de plant voor de
ademhaling zuurstof. Als voedsel daar
entegen koolzuur, dat de plant omzet
in suiker of zetmeel. Het afvalprodukt
koolzuur wordt aldus weer ten nutte
gemaakt. De oorzaak van het misver-
loom. Het lijkt soms zelfs of het adem
halen moeilijker gaat. Bij mist is dat
wel heel duidelijk. In ons land valt het
over het algemeen mee, maar de Lon-
dense mist is berucht en maakt jaar
lijks vele slachtoffers. Aan de water
druppeltjes in vochtige en vooral mis
tige lucht kunnen zich allerlei stof
deeltjes en andere schadelijkheden
vasthechten, vandaar ook de vieze ge
le kleur van de Londense mist. De
ene mens is hiervoor gevoeliger dan
de andere.
Is een aantal mensen een tijd
lang in een kamer of zaal ver
toeft, die slecht wordt geventi
leerd, zullen zij zich op de duur min
der prettig gaan voelen. Het zuurstof
hun weg. Vele firma's zijn erin ge
slaagd goede contacten te leggen. Dit
laatste is ook het geval op de effi-
ciency-afdeling. Er werden niet alleen
nieuwe relaties in industriële kring
verkregen, maar ook werd belangstel
ling ondervonden van de kant van in
stellingen als ziekenhuizen, kloosters
en scholen.
In de branche glas, aardewerk en
porcelein zijn de exposanten de eerste
twee dagen handen tekort gekomen om
de orders te noteren. De volgende da
gen wer$ het iets rustiger.
De nieuwe produkten op het gebied
van sier-aardewerk en, glaswerk von
den een goed onthaal.
Er heerst ook een tevreden stemming
onder de exposanten van lederwaren.
Verschillende firma's hebben door de
overvloed van orders een lange leve
ringstermijn in uitzicht moeten stellen.
In de speelgoedsector hebben de fir
ma's alle zeilen moeten bijzetten om
hun klanten af te werken. Voor alle
soorten speelgoed werd belangstelling
aan de dag gelegd. In de afdeling wo
ningtextiel en kleinmeubelen zijn voor
wat betreftde binnenlandse handel
goede resultaten behaald.
De Indonesische coalitie-partijen zijn
het niet eens over het gezamenlijk
Russisch-Indonesische communiqué, dat
in Moskou is uitgegeven als afsluiting
van het bezoek van president Soekarno.
De voorzitter van de Nahdatul Ulama,
K. Dachlan, achtte het communiqué on
gepast, daar de minister van buiten
landse zaken, Ruslan Abdulgani geen
overleg met het kabinet heeft gepleegd
alvorens het communiqué uit te geven.
Bovendien heeft president Soekarno tij
dens zijn Amerikaanse reis geen geza
menlijke verklaring uitgegeven, derhal
ve diende hij er ook geen in Moskou uit
te geven. De leiders van de socialis
tische partij hebben eveneens kritiek
op het communiqué, omdat naar hun
mening er uit blijkt dat Indonesië de
neutrale politiek begint te verlaten en
zich met het Russische vredefront aan
het associëren is.
De vice-voorzitter van de Partai Na-
tionalis Indonesia, S. Mangunsarkoro,
echter verklaarde dat het communiqué
in overeenstemming was met Indone-
sië's neutrale en actieve buitenlandse
politiek. Hij zei dat Indonesië met Oost
zowel als met West dient samen te wer
ken en er goede betrekkingen mee be
hoort te onderhouden om de vooruit
gang van het land te bevorderen. Hij
voegde hieraan toe dat Indonesië met
het Westen culturele, technische en eco
nomische betrekkingen heeft aange
knoopt en dat het er thans naar uit
ziet dat Indonesië gelijksoortige betrek
kingen met Rusland en Oost-Europa zal
aanknopen. De Masjumipartij heeft
zich intussen van enig commentaar ont
houden.
Ook de Indonesische pers is uiteraard
verdeeld in haar oordeel over de in
Moskou uitgegeven verklaring. Het na
tionalistische blad Suluh Indonesia, dat
zich doorgaans achter de neutralistische
lOlitiek van de regering schaart, ver
gaarde dat de Russische leiders min
der bevooroordeeld waren dan de Ver
enigde Staten ten aanzien van Indone
sia's actieve en onafhankelijke politiek.
Het blad sprak voorts de hoop uit dat
spoedig overeenstemming zal worden
bereikt over Russische hulp zonder po
litieke verplichtingen.
De Indonesia Raya, die doorgaans
sympathiseert met het socialistische
standpunt, verklaarde dat president
Soekarno de natie in Moskou's valstrik
heeft doen lopen. Het blad noemde het
communiqué een bewijs van Khroests-
jevs sluwheid. Door de verklaring uit
te geven schijnt Indonesië zichzelf ge
bonden te hebben aan de Sovjet-Unie
wat betreft vele internationale kwesties
als de Suez-crisis, aldus het blad. „Heb
ben president Soekarno en Ruslan Ab
dulgani hun ogen gesloten voor het feit,
dat miljoenen mensen door het commu
nistische kolonialisme in Oost-Europa
worden onderdrukt?" Zo vraagt het
blad zich verder af. Het communistische
dagblad Harian Rakjat bracht uiteraard
hulde aan de „vriendschap" tussen de
beide landen.
(U.P.)
De Nederlandse tenor Hans Kaart zal
van 1 oktober a.s. af verbonden zijn aan
de Bayerische Staatsoper te München.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllll IIMIIIIIIIIIII
Evenals de Nahdatul IJlama en de
socialistische party heeft thans ook de
Masjumi in Indonesië kritiek uitgeoe
fend op de Russisch-Indonesische ver
klaring, die de minister van buiten
landse zaken, Rusaln Abdulgani, voor
het vertrek van de Indonesische dele
gatie onder leiding van Soekarno in
Moskou heeft ondertekend. Welingelich
te politieke kringen in Djakarta zjjn
van mening dat het kabinet de verkla
ring alsnog zou kunnen verwerpen. In
dien dit het geval mocht zijn, zou Rus
lan Abdulgani moeten aftreden. Deze
kringen houden rekening met de mo
gelijkheid dat de in Moskou onderte
kende verklaring een scheuring zou
kunnen veroorzaken in de Indonesische
coalitie-regering.
Mohammed Natsir, de voorzitter van
de fel anti-communistische en gematig
de Islamietische partij Masjumi, heeft
gisteren verklaard dat de Moskouse
verklaring vele vraagtekens heeft op
geworpen en aandachtige bestudering
vereist. „Inderdaad verlangen wij een
vreedzame oplossing van de crisis
rondom het Suezkanaal en inderdaad
stemmen wij in met het anti-kolonia-
lisme en het toelaten van de Chinese
volksrepubliek tot de Verenigde Naties,
doch het Is geheel iets anders om dit
liedje in koor met de Sovjet-Unie mee
te zingen," aldus Natsir.
liiimiilllllliilliiliillllllllllllllllllillllliiillllllllllllllllllllllll
(Van onze speciale verslaggever)
Het ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid heeft de deelnemers
aan het zevende internationale congres
van katholieke artsen te Scheveningen
een door de Staatsdrukkerij uitgegeven
boekwerk aangeboden over de onder
voeding en uithongering in West-Neder
land van esptember 1944-juli 1945.
Z. H. Exc. mgr. St. Kuypers, aposto-
lisch-vikaris van Suriname, zal woens
dag 19 september in de kloosterkerk van
de paters Redemptoristen te Wittem het
heilig priesterschap toedienen aan de
volgende fraters: Harry Moesai (Suri
name), Jan Hullegie (Zutfen), Hein Kea
(Weesp), Henk Tiemessen (Amersfoort),
Ber Bogaard (Haarlem), Piet Nelen
(Huybergen), Theo van Eupen (Eind
hoven).
De particuliere secretaresse van H. K. H.
prinses Beatrix, mej. mr. M. Meurs, i«
tijdelijk belast met de voorkomende se
cretariaatswerkzaamheden met betrekking
tot de jongste drie prinsessen. Het secre
tariaat is gevestigd Noordeinde 68, 's-Gra-
9)
99
stand ligt in het feit, dat het zuurstof
verbruik van de plant slechts zeer
gering is ten opzichte van de hoeveel
heid verwerkt koolzuur.
e lucht die wy inademen gaat
via neus of mond en de lucht
pijp met zijn vertakkingen naar
de longen. In de longen wordt een deel
van de zuurstof uit de lucht in het
bloed opgenomen en staat het bloed
koolzuur en waterdamp af aan de
lucht. De uitademingslucht bevat dus
minder zuurstof en meer koolzuur dan
de lucht die wordt ingeademd.
Dat de uitgeademde lucht vochtig is
weet iedereen, als kind hebt u mis
schien wel eens tegen een koude glas
ruit geademd en figuurtjes getekend
op het beslagen gedeelte. Als bij koud
weer de hoeveelheid waterdamp in de
buitenlucht groot is, vormt de water
damp van de uitademingslucht heel
kleine druppeltjes waardoor het lijkt
alsof wij wolkjes uitademen.
Het waterdampgehalte van de lucht
is van grote betekenis voor het gevoel
van welbehagen en mede hierdoor voor
onze gezondheid. In een vochtige at
mosfeer voelt een mens zich minder
fit. De lucht is zwaarder en maakt
gehalte van de lucht neemt af en het
koolzuurgehalte neemt toe. Proefne
mingen hebben uitgewezen dat dit erg
meevalt. Vooral de lichte zuurstof kan
door geringe spleten en kieren heen
dringen. Trouwens van een geringe
daling van het zuurstofgehalte of stij
ging van het koolzuurgehalte zal een
mens niets merken. Van meer bete
kenis is het verhoogde gehalte aan
waterdamp, rook, lichaamsgeuren enz.
Deze zyn veel zwaarder dan zuurstof
en Wijven dan ook gemakkelijk hangen.
Heel duidelijk is dit waar te nemen in
spoorwegcoupé's. Elke keer als reizi
gers in- en uitstappen wordt het zuur
stofgehalte van de lucht op vrijwel
normaal peil gebracht en toch blijft
de onaangename lucht hangen, als ra
men en deuren verder gesloten blijven.
In alle omstandigheden is het aan
te bevelen zoveel mogelijk door de
neus te ademen. De neus is het or
gaan, dat de temperatuur en de voch
tigheid van de ingeademde lucht zo
veel mogelijkconstant houdt en bo
vendien stof en andere schadelijke deel
tjes vasthoudt en weer naar buiten
probeert te v erken. Snuit u de neus
maav ppis als u kolen geschept hebt.
St.
De rapporten van de Parlemen
taire Enquêtecommissie plegen te ver
schijnen in een nu niet bepaald hand
zaam formaat; met de afmetingen van
vroegere Kamerstukken en een ge
wicht van ruim drie kilo per deel zijn
het echt geen boeken, die men als
treinlectuur zou kunnen gebruiken.
Het parlementaire karakter van deze
verslagen schijnt te gebieden, dat
men nergens eens een alinea vet
drukt, doch ook de schokkendste uit
spraken heel neutraal ergens weg
stopt op al die eender bedrukte pa
gina's. Die pagina's zijn zeer compact
gevuld, doch slechts op de rechterkant;
zoals het by een rechtgeaard Kamer
verslag-oude stijl betaamt is de lin-
kerkhelft opengelaten voor aanteke
ningen - een voortdurende aanmaning
voor de lezer om naast het relaas
van de Enquêtecommissie een zeven-
honderdzoveel pagina's lang commen
taar te schrijven.
Wie zich desondanks door het acht
ste verslag, dat vandaag verschenen
is, heenwoi stelt, behoeft van deze
moeite echter geen spüt te hebben.
Tussen allerlei verhalen over verrich
tingen van orlogbureaus, die ons
eerlük gezegd nu niet zo bijster meer
interesseren, en wrijvingen tussen
functionarissen, waar we ons na zo
veel jaar ook niet druk meer over
kunnen maken, vindt men tal van in
teressante geschiedenissen. Als het niet
Ch. van der Plas, oud-lid van de Raad
van Nederlandsch-Indië, die een be
langrijke rol gesveeld heeft bij de po
gingen, om de bij de bevrijding van
Kedcrlandschrlndië gerezen moeilijk
heden op te lossen. Over zijn optreden
spreekt het rapport van de Parlemen
taire Enquêtecommissie uitvoerig.
zo vervelend stond, zouden we zeggen,
dat zo'n rapport erg leerzaam is. Uit
de verhoren van verschillende mensen,
die bij bepaalde gebeurtenissen be
trokken zyn geweest, krijgt men tel
kens weer een andere kyk op de din
gen. Men ziet, dat een zaak vele kan
ten kan hebben. Voor de geïnterneer
den in de kampen in Nederlands-In-
dië büvoorbeeld, die na de capitulatie
van Japan een stormachtige tyd heb
ben beleefd, moet het interessant zyn
te kunnen overzien hoe het nu eigen-
lyk kwam zoals op Sumatra is
voorgekomen dat de bewaking van
de kampen, na de bevryding overge
gaan in Nederlandse handen, plotse
ling weer werd toevertrouwd aan de
gehate Japanners. Trouwens ook voor
degenen, die toen in Nederland wa
ren, is de geschiedschrijving van de
Enquêtecommissie waardevol; ze ver
heldert veel van wac door de gebrek
kige voorlichting in 1945 allerminst
duidelijk was.
Daarnaast is zo'n rapport op me
nige plaats pikant. Het klinkt nogal
op de man af wanneer men generaal
MacArthur in de mond ziet leggen,
dat de Britten, wanneer ze eenmaal
in Nederlands-Indië zouden zjjn, er
nooit meer weg zouden trekken en
men kan zich zo voorstellen, dat het
vry hartig is toegegaan by een pro
test-bezoek van minister van Kleffens
aan minister Bevin, toen eerstgenoem
de naar aanleiding van een re-5 van
de Britse generaal Christison onom
wonden zei: „You have let us down."
Wanneer generaal van Oyen in een
verhoor verklaart, dat admiraal Hel-
frich en hy het optreden van dr. van
Mook by een bepaalde gelegenheid
„een vuile streek" vonden, dan mag
ook wel gezegd worden, dat we weten,
waar we aan toe zyn. Zo vindt men
op meer plaatsen in dit parlementai
re verslag een on-parlementaire di
rectheid, zoals men die zelden in een
stuk, gedrukt op de persen van de
Staatsdrukkerij, tegen komt.
En dan zyn er verder de mooie, ster
ke verhalen, nog waar ook. Een van
de beste komt wel naar voren uit het
verhoor van kapitein Dobbenga, com
mandant van de „Abraham Crynssen",
die na de capitulatie van Japan,
dwars door alle officiële regelingen
heen, van de ene plaats in Neder
lands-Indië naar de andere voer en
overal de Nederlandse vlag plantte.
Bij Timor samen opvarend met de
Australiërs was het hem verboden aan
wal te gaan. Hy kende echter de situa
tie ter plaatse en liet snel een sloep
strijken, die naar een andere baai
voer. Toen ging het er om wie het
eerst de vlag in top had. De Neder
landers of de Australiërs; de uitslag
was; gelijktijdig. Later arriveerde de
„Abraham Crynssen" bij Kendari,
waar de Australiërs een week tevoren
het bevel van de Japanners hadden
overgenomen. Er woei een grote
Australische vlag boven een klein Ne-
Generaal Christison, die een belang
rijke rol gespeeld heeft in de gebeur
tenissen rond de bevrijding van Ne
derlandsch-Indië.
derlands vlaggetje. Er waren geen
Australische soldaten om hun vlag te
beschermen. De Nederlanders hebben
toen met veel ceremonieel de Austra
lische vlag naar beneden gehaald. Het
fUne kneepje zit in het slot: de heer
Dobbenga heeft later de Australische
bevelhebber op Ambon een telegram
gestuurd, waarin hy berichtte, dat
hy een Australische oorlogsvlag onbe
schermd had aangetroffen en dat hij
de vryheid nam deze terug te sturen...
We hebben zo het idee, dat de En
quêtecommissie, die thans bestaat uit
de Kamerleden van Dis, Wttewaal
van Stoetwegen, Korthals, Fokkema,
Koersen, Posthumus, Stufkens, Fens
en van Lier, bU de talloze verhoren,
die zjj heeft afgenomen er zyn in
totaal al meer dan 100.000 vragen ge
steld van haar werk ook wel eens
genoeg heeft gekregen. Toen men
met de Enquête begon werd gedacht,
dat het rapport twee h drieduizend pa
gina's groot zou worden; men heeft
echter reeds vijftienduizend pa
gina's geproduceerd! Verhalen, zoals
die verteld door kapitein Dobbenga
moeten wel een welkome afwisseling
zijn geweest bU het monnikenwerk, dat
door de Parlementaire Enguête ver
zet is.
