Nieuwe muziek in Britse
Socialistische partij
Congres van priesters en
religieuzen te Madrid
ERIC DE N00RMAM
$ewm$ut0vantjs&inci/
Voorbereidende proefnemingen voor de
kunstmaan beginnen in november
I
Nu Bevan penningmeester is
??Man met de twee linkerhanden"
keert terug in het hoofdbestuur
Meer publiciteit
aan destalinisatie
Chrissemeuje
107 iaar
Kind op zebrapad
doodgereden
KRUISWOORDRAADSEL
Khroesjtsjev zelf
voor radio Moskou?
Th. H. Riet j ens
overleden
Het sociale vraagstuk en de priester-opleiding
onderwerp van bespreking
Poolse gevangenen
in opstand
Honderdjarige KNSM
recipieert
Fregat overgedragen
aan Marine
Week der Nederlandse
musea
Rotterdam ontvangt
16.000ste schip
WOENSDAG 3 OKTOBER 1956
PAGINA
Examens
Oipllo'sisiitig kru iswoor draa dse I
van dinsdag
Redder onderscheiden
Herdenking razzia 1944
PiAtten
Maandagochtend is te Blackpool in Engeland het jaarlijkse congres van de
Britse Labourparty begonnen. Tot een van de discussiepunten behoorde de
Suez-kanaalkwestie. De foto geeft een beeld van de leider van de Labour
party, Hugh Gaitskell, op het moment, dat hij zijn vuist balt, om zijn beschul-
ires van de Tories kracht bij te zetten.
digingen aan het adres
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN, hedenmorgen.
Gisteren werd, zoals reeds in een deel
van onze edities is gemeld, op de jaar
vergadering van de Britse Labour-
party, welke dit jaar plaats vindt in de
badplaats Blackpool, het resultaat be
kendgemaakt van de verkiezingen voor
het nationale partijbestuur. Met één uit
zondering bracht het resultaat weinig
nieuws. De uitzondering was de aan
kondiging dat Aneurin Bevan, „de man
met de twee linkerhanden", de verkie
zing had gewonnen voor het penning
meesterschap van de partij, hetgeen be
tekent dat hij terugkeert in het natio
nale hoofdbestuur van de partij. De be
kendmaking van zijn overwinning leid
de tot een ovatie. Bevan won met
3.029.000 stemmen. Zijn gevaarlijkste
tegenkandidaat, George Brown, ver
wierf 2.755.000 stemmen. Maar deze
cijfers verbergen meer dan zij onthul
len. Dank zij de wijze waarop de vak
verenigingsvertegenwoordigers ter con
ferentie alle steramen van hun leden
uitbrengen op één kandidaat, ondanks
het feit dat wellicht een zeer aanzien
lijke minderheid een andere kandidaat
verkoos, is het moeilijk te beoordelen
welke steun een overwinnaar in wer
kelijkheid achter zich heeft in de kies
districten en vakverenigingen. Het is
in het huidige geval bijv. 1 oogst waar
schijnlijk dat Bevans werkelijke aan
hang groter is dan tot uiting komt in
de cijfers.
Bevan is dus nu terug in de hogere
regionen waar de lucht ijler is en het
politieke ademen gaat in sneller tempo.
Het is misschien nuttig even te recapi
tuleren. Deze eerzuchtige man, die op
59-jarige leeftijd nog steeds hoopt op
het leiderschap van zijn partij en die
gaarne alle medewerking zal verlenen
om Gaitskell (die hij zo beminnelijk
heeft betiteld als „een uitgedroogde
rekenmachine") te wippen, werd in
1939 uit de Labourpartij gestoten we
gens verregaande muiterij tegen de
partijleiding. Hij werd wederom opge
nomen in de kudde en in 1945, toen
Labour de algemene verkiezingen had
gewonnen na de oorlog, benoemde
Attlee hem tot minister van volksge
zondheid. In 1951 nam hij boos zijn ont
slag uit het Labourkabinet uit veront
waardiging, naar het heette, over de
door Gaitskell ingediende begroting. In
1954 liet hij zich tegenkandidaat stellen
voor het penningmeesterschap van de
partij, en werd met een enorme meer
derheid verslagen door „de uitgedroog
de rekenmachine". Het vorig jaar stond
nedergezet op de geldbuidels van de
socialistische partij. Er zal ongetwijfeld
nieuwe muziek komen in het Britse
socialistische partijleven. Of de muziek
welluidend zal zijn, zal nog moeten
blijken.
Nog een treffende linkse noot was
gisteren de inhoud van de rede van het
Lagerhuislid Anthony Greenwood, die
namens de partijleiding de nieuwe
woningpolitiek van de partij uiteen
zette. Het is o.m. de bedoeling om alle
huurwoningen, waarvan momenteel de
huurprijs is gecontroleerd, over te doen
nemen door de staat. Het gaat hier om
vijf- a zes miljoen huizen. In het kort
komt deze maatregel, die door de ge
achte spreker werd aangekondigd als
„het grootste socialisatieprogram ooit
ondernomen in de democratische
wereld" hierop neer. De huidige huur
prijzen zijn voor de meeste huiseige
naren oneconomisch, dank zij het feit
dat de staat de huren heeft verankerd
op een te laag peil. Maar de socialisten
zullen deze huizen overnemen tegen
compensatie. De compensatie zal wor
den gebaseerd op de huidige kunstmatig
laag gehouden huurprijzen. Grote be
leggingsmaatschappijen, verzekerings
maatschappijen, etc. zouden ongetwij
feld hiervan het eerst slachtoffer wor
den. Maar ook mijnheer Jones. Meneer
Jones is de man die zijn leven lang in
de oren is geschreeuwd door stiefmoe
der Staat dat hij behoort te spanen.
Meneer Jones heeft gespaard. Meneer
Jones kocht een huisje voor zichzelf.
En ging door met sparen, vanwege zijn
goede burgerdeugd. En meneer Jones
gehoorzaamde zo goed aan de spaarge-
boden dat hij een tweede huisje kon
kopen, hetwelk hij verhuurde. En nu is
de voormalige volg-, eer- en spaarzame
burger Jones opeens een vuile kapita
listische huisjesmelker die voor de rode
bijl zal gaan.
De Russische regering heeft besloten,
„groter publiciteit" te geven aan de be
sluiten van het februaricongres der
communistische partij, waar de anti-
Stalincampagne van Khroesjtsjev haar
begin vond. Dit bericht radio Moskou.
De Russische radio-stations hebben op
dracht gekregen, aan de betrokken par-
tjjbesluiten groter bekendheid te geven
en de politiek der partij en regering,
ook betreffende industrie en landbouw,
uitvoeriger uiteen te zetten. In politieke
kringen in Moskou leidt men hieruit af,
dat de politiek van Khroesjtsjev dus nog
steeds aan de winnende hand is.
De tekst van de uitzending van radio
Moskou suggereerde, dat wellicht
Khroesjtsjev zelf voor de microfoon zal
komen om de partijbesluiten te verdui
delijken. De uitzending maakte er ge
wag van, dat het ministerie voor cul
tuur hefeft voorgesteld, een reeks toe
spraken en interviews met prominenten
te doen plaats hebben. (UP)
Dinsdag, niet vandaag, zoals abusie
velijk is gemeld, vierde Nederlands
oudste inwoonster, de weduwe Christina
Karnebeek-Bachs, „Chrissemeuje", te
Holterhoek, gemeente Eibergen, haar
honderdzevende verjaardag. Vergele
ken bij voorgaande jaren, heerste er
dinsdag ten huize van de familie
J. B. Nijrolder, waar de jarige in
woont, een ongekende en onder deze
omstandigheden weldadig aandoende
rust. Het bezoek was veel minder d«n
vorige jaren en bleef, althans tot het
middaguur, hoofdzakelijk beperkt tot
familieleden en enkele de beken
den. Dp jarige was zeer opgewekt en
spraakzamer dan andere jaren. De gister
morgen door pastoor B. A. Vv. Kaeter
van Eibergen in haar huis opgedragen
H. Mis werd door de jarige met grote
aandacht gevolgd. Ook nam zij met be
langstelling kennis van een haar door
pastoor Kaeter voorgelezen schriftelijke
felicitatie van de Aartsbisschop, mgr.
dr B J. Alfrink. Voorts zijn een groot aan
tal schriftelijke gelukwensen, tele
grammen en pakjes uit alle delen van
het land binnengekomen.
Op de Hoofdstraat te Epe is gister
morgen een zevenjarig meisje door een
personenauto gegrepen en op slag ge
dood. Het kind stak met enige mede
leerlingen van de Christelijke school de
drukke weg over op de daarvoor aan
gegeven plaats en onder leiding van
verkeersbrigadiertjes. De automobilist
stopte toen het kind door de auto was
geschept en op straat geworpen.
In de vorige nacht is in het R.K.
Ziekenhuis aan het Westeinde te 's-Gra-
venhage, waar hij sinds kort was opge
nomen, overleden de heer Th. H. Riet-
jens, directeur van de stenografische
inrichting van de Staten-Generaal. De
heer Rietjens verleende als stenograaf
o.a. ook zijn diensten aan de Provin
ciale Staten van Zuid-Holland, de raad
van 's-Gravenhage en aan die van an
dere gemeenten, de Kon. Nederlandsche
Maatschappij tot Bevordering der Ge
neeskunst en de K.V.P.
Het nationale congres van 5000 Spaan
de aartsrebeTwederom óp hetTunTu'it se Priesters en kloosterlingen, dat op
de partij gestoten te worden, en het was
graaf Attlee, toen nog gewoon meneer,
die hem redde. Dit jaar is hij erin ge
slaagd om wederom binnen te dringen
in de bovenverdieping van de partij.
En zijn terugkeer op dit ogenblik be
tekent ongetwijfeld dat de zwenking
naar links, waarvan sprake is bij de
Engelse vakbonden, samen zal gaan met
een zwenking naar links van de partij
leiding, nu de machtige, zoetgevooisde
en knappe politicus Bevan zich heeft
Jonge Poolse gevangenen zijn enkele
dagen geleden te Pleszew, ongeveer 80
kilometer ten zuidfiosten van Poznan,
in opstand gekomen, aldiLS is gisteren
uit Poznan gemeld.
Een voetbalelftal van hun gevange
nis had buiten het gevangenisterrein
een wedstrijd gespeeld met een elftal
uit een andere strafinrichting. De
spelers slaagden er in wodka te be
machtigen, waarmee zij naar de cel
wagen met medegevangenen gingen.
Pe bewaarder, die de wacht hield bij
ïe wagen, werd overmeesterd, waar
na de gevangenen op luidruchtige wijze
door de stad trokken. Zij vernielden de
ruiten van enkele winkels, waar men
hun geen sterke drank wilde verko
pen. De gevangenen keerden daarna
terug naar hun inrichting. Volgens de
te Poznan ontvangen berichten is de
orde hersteld. (Reuter)
Urenlang is een ononderbroken stroom
van relaties langs de directie van de
Koninklijke Nederlandse Stoomboot
Maatschappij getrokken, die dinsdag
middag in de nieuwe passagiershal aan
de Surinamekade te Amsterdam reci
pieerde ter gelegenheid van het honderd
jarig bestaan van de maatschappij. De
receptie was vastgesteld van 15.00 tot
17.00 uur, maar duurde veel langer, om
dat de stroom bezoekers, onder wie
vooraanstaande figuren uit het politieke
leven, de scheepvaart, handel en nijver
heid en tal van organisaties die op
deze gebieden werkzaam zijn, niet op
hield.
In de aangrenzende oude passagiershal
waren honderden bloemstukken opge
steld, die ook getuigden van de grote
belangstelling voor dit jubileum.
Ook op zee werd op alle schepen van
de K.N.S.M. feest gevierd.
23 september te Madrid begon onder
leiding van de curie-kardinaal Valerio
Valeri van de H. Congregatie der reli
gieuzen, is de tweede week van uit
voerige besprekingen en studies inge
gaan en nadert thans zijn sluiting. Tal
van onderwerpen zijn aan de orde ge
weest, waarvan er twee zo niet in be
langrijkheid dan toch in belangstelling
van de zijde der deelnemers met hoofd
en schouder boven de andere uitstaken,
namelijk die noodzaak een verbetering
in de priesteropleidng door te voeren
alsmede het sociale vraagstuk en de
houding van de geestelijkheid ten op
zichte van de oplossing ervan.
Bijzondere belangstelling trok ook de
sector, die de drie kloostergeloften aan
nadere bestudering onderwierp. De aan
dit onderwerp gewijde bijeenkomst
stond onder voorzitterschap van de
aartsbisschop van Saragossa, mgr. dr.
Morcillo. Maar de gehoorzaamheid kreeg
bijzondere aandacht van de seculiere
geestelijkheid en werd aanleiding -tot
een levendige gedachtenwisseling over
de verhouding bisschop- en parochie
geestelijkheid. Vooral bleek hierbij een
grote behoefte aan onderlinge saam
horigheid te bestaan. Openhartige kri
tiek op de seminarie-opleiding werd ge
leverd in de bijeenkomsten over de
priesteropleiding. Prof. Jossé Guerra,
professor in de theologie aan de univer
siteit van Santiago drong aan op meer
kennis van de problemen der moderne
jeugd. Men verliest zich te veel in het
dorre scholastieke onderricht der waar
heden, zo betoogde hij, doch men ver
zuimt voor de jeugd de christelijke
dogma's te doen leven.
Onder invloed van dezelfde factoren,
die de kardinalen en aartsbisschoppen
kort voor het congres een grote brief
deden uitgeven over het sociale vraag
stuk, waarover onze Spaanse correspon
dent in de Tijd van 29 sept. j.l. heeft
geschreven, prijkte ook op de agenda
van dit congres hetzelfde onderwerp.
Doch de uitspraken van het congres
waren voorzichtig en beperkten zich
meestal tot de taak der priesters, bin
nen de organisaties en vakverenigingen
de apostolische waarheden te verkon
digen. Voor de leken bestaat de activi
teit op sociaal gebied in cursussen, opdat
zij de arbeiders de bovennatuurlijke
visie op het leven kunnen bijbrengen.
Verder ging men niet.
Verschillende kerkelijke plechtighe
den vergezellen dit congres. Kardinaal
Valeri werd door generaal Franco ont
vangen en Z.H. de Paus zond via mgr.
Dell'Acqua zijn beste wensen voor het
welslagen en zijn Apostolische Zegen.
(K.N.P.)
AMSTERDAM, 2 okt. Doet. rechten:
F. W. van Ramshorst, Amsterdam; doet.
econ. H. L. Koopman, Amsterdam, en A.
J. v. d. Bosch, Alkmaar.
UTRECHT2 okt. Aan de Rijksuni
versiteit te Utrecht is de heer J. B.
Verhey uit Utrecht gepromoveerd tot
doctor in de geneeskunde op een proef
schrift, getiteld: „Planigrafie van de
aorta thoracica". Promotor was prof.
dr. R. L. J. van Ruy
AMSTERDAM, 2 okt. Kand. genees
kunde 2e ged.: A. J. M. Donker, geb.
Amsterdam; A. F. Hermens, geb. Heer
len; mej. E. F. Liem, geb. Madiun;
mej. E. M. Mulder, geb. Surabaja; A.
Rubens, geb. Apeldoorn; C. v. d. Sluis,
geb. Maastricht; W. Spoelstra, geb.
Amsterdam; mej. A. Koesnoen Tjitro-
wardhojo, geb. Purworedjo.
'13. Als Eric kreunend bijkomt stelt hij verwonderd vast dat het net is,
alsof hem voortdurend een straal ijskoud water langs nek en schouders
loopt. Het volgende ogenblik hoort hij een zacht gegrinnik en zich een
halve slag omdraaiend staart hij in een verweerd gezicht, dat hem blijmoe
dig toeknikt. „Lekker hé", sniffelt de onbekende, wiens gemis aan hoofd
haar ruimschoots vergoed wordt door een kolossale baard. „Ja, ja, of dat
lekker is, hi, hi. Had ge nog nooit van de genezende kracht van mooi hel
der water gehoord, vreemdeling? Maar wij willen de behandeling voort
zetten, rustig dus". Sprakeloos neemt Eric de oude op, terwijl deze met
Knokige, maar niet minder vaardige vingers de wonden in Erics nek ver
zorgt. „Wij stellen vast, dat ge bijna dood waart geweest", babbelt de oude
voort. „De levensader, als ge weet wat dat zeggen wil, is gelukkig juist
niet geraakt. Wij wensen u daarmee geluk". Een beetje op zijn hoede laat
Eric zich door de waardige grijsaard de hand schudden. „Hi, hi, gij zijt
beetgenomen, vreemdeling, stellen wij vast. Net als wij vroeger, maar dan
een beetje anders. Het schijnt, dat wij dezelfde vijand hebbenOlaf!"
De lichte ogen van de grijsaard vernauwen zich even tot spleetjes. „Hij
sloeg u neer, keerde naar het strand terug en schreeuwde om hulp. Bijkans
de hele bende kwam van het schip af en rende het land in. 'Er was een
geweldige reus bij, de baas blijkbaar". „Bij Thor", onderbreekt Eric het
relaas van de ander. „Als het waar is wat ae daar zegt, is de schuit dus
verlaten op de mannen van Ondiur na, met een paar krijgers bewaking.
Misschien met behulp van Olaf zouden Ondurs krijgers gemakkelijk onze
boot kunnen beroven. Ik moet er op af". En terwijl Eric moeizaam overeind
krabbelt, sluipt op een geruime afstand daar vandaan de schurkachtige Olaf
behoedzaam weg tussen de rotsen en gluurt grijnzend achterom naar het
troepje krijgers, dat pratend bijeen staat. „Olaf gaat even de omgeving ver
kennen", mompelt hij, „ja, ja, wachten jullie daar maar op, dan kunnen
jullie wachten tot je vastgroeit. Nu, snel terug, die twaalf krijgers van Ondur
bevrijden en de boot is ons!"
OP DE DREMPEL VAN
HET -WERELDRUIM
n de derde week van september is te Rome het
zevende internationale ruimtevaartcongres van de
International Astronautical Federation de IAF
gehouden.
Ter gelegenheid van dit consjres is er nieuws geoogst
omtrent de wedloop om de sa.ellieten.
Men zou kunnen zeggen, dat dit congres min of meer
recht had op dat nieuws. Aan de vooravond immers
van het verleden jaar gehouden congres lanceerde de
president van de Verenigde Staten wel geen satelliet,
maar toch het verrassende bericht, dat zijn natie, ter
gelegenheid van het Internationale Geofysische Jaar
1957/58 een aantal satellieten zou lanceren, ten dienste
van het wetenschappelijke onderzoek.
Daarmee was aan het grote Amerikaanse satelliet
project het project-Vanguard (Voorhoede) een
plaats verschaft in de wereld van het actuele nieuws.
En daarmee had eigenlijk ook het object van de IAF,
de ruimtevaart, de plaats gekregen welke het toekwam:
een plaats in de wereld van de realiteit. Niet langer
meer mochten zoals te veel gebeurde de adepten
van de ruimtevaart beschouwd worden als een gezel
schap fantasten, die trappelend van ongeduld voor de
gesloten deur van de toekomst stonden en toch niet
wilden toegeven, dat die deur hermetisch gesloten was
en zij alleen maar in hun verbeelding in staat waren
haar te openen.
Het was overigens niet alleen op het
congres te Rome, dat er over de kunst
matige aardsatelliet gesproken is. Want
ln deze maand heeft ook de speciale
commissie ter voorbereiding van het
Internationale Geofysische Jaar te Bar
celona vergaderd.
Daar bleek dat - om in beurstermen
te spreken - de markt voor satellieten
Willig Was.
,,De Sovjet-Unie is bezig aan een
program voor het maken van kunst
matige aardsatellieten", zo hoorde
het gezelschap van honderd geleerden
uit veertig landen de Russische af
gevaardigde, prof. Iwan Bardine, zeg
gen. Bijzonderheden over dat Rus
sische programma zouden later be
kend gemaakt worden. Daar bleef het
bij, tot grote spijt van de aanwezi
gen. Want het was een opvallende
mededeling. Opvallend door haar be
scheidenheid in vergelijking met de
ietwat luidruchtige aankondigingen
die de Russen vorig jaar op president
Eisenhowers mededeling hadden la
ten volgen.
Dit bescheiden woord volgde op een
mededeling van de Amerikaanse ge
leerde dr. Kaplan, die berichtte, dat
de Verenigde Staten in het Interna
tionale Geofysische Jaar zes tot
twaalf satellieten zouden lanceren.
De Japanse deelnemer aan de bij
eenkomst, prof. Nagata, wist te ver
tellen, dat ook in Japan gewerkt wordt
aan kunstmatige satellieten. De Japan
se satelliet, zo maakte hij bekend, is
gebaseerd op de Amerikaanse, maar
hij zal er toch niet gelijk aan zijn.
Voorbereiding
Grote gebeurtenissen werpen hun
schaduwen vooruit. En zo zal de eer
ste door mensen vervaardigde satelliet
niet het luchtruim ingaan, vóór er een
voldoend aantal voorbereidende proef
nemingen zal zijn verricht. Omstreeks
november waarschijnlijk zal met deze
proefnemingen begonnen worden. Het
zal gebeuren in de staat Californië, te
Cape Canaverel. Dat werd te Rome
bekend gemaakt door een woordvoerder
van de Glenn L. Martin Company te
Baltimore, de vliegtuigfabriek, die voor
een bedrag van twintig miljoen dollar
de dure hemelvoetbal bouwt.
De satelliet zelf zal, zoals voorlopig
is vastgesteld, pas achttien maanden
na het begin van het I.G.Jaar - dus
achttien maanden na 1 juli 1957 - de
lucht in gaan. Maar als het kan, eerder.
De satelliet zal naar zijn baan in
het wereldruim getransporteerd worden
door een uit drie trappen opgebouwde
raket-lancering. Deze raket, die de sa
telliet op een hoogte van 480 kilometer
boven het aardoppervlak zal brengen,
is ontworpen om hem een snelheid te
geven van 28.000 kilometer per uur.
Dat is iets méér dan de minimum-snel
heid, die nodig is om de aantrekkings
kracht van de aarde te doorbreken.
Voor de eerste van de drie trappen
zal een „Viking"-raket aangewend wor
den. Ter voortstuwing van deze Viking
zal als brandstof gebruikt worden een
mengsel van petroleum en vloeibare
zuurstof. Deze Viking is reeds beproefd.
Twaalf maal al zelfs, op de beroemde
testbanen van White Sands, in Nieuw
Mexico. Zij heeft het wereld-hoogte-re
cord voor een raket met één stadium
op haar naam staan. De raket voor
de tweede trap is bedoeld om op een
hoogte van ongeveer 70 kilometer in
werking te treden. Zij zal de satelliet tot
een hoogte van 480 kilometer brengen.
Als brandstof zal witrokend salpeter
zuur gebruikt worden. Assymetrische
dimetliyl-hydrazine zal de opjaagbrand-
stof zijn.
Voor de derde trap zal een vaste
lading gebruikt worden, die geheim
wordt gehouden. Het probleem hierbij
is de satelliet daardoor te lanceren in
een zo perfect mogelijke baan, niet te
dicht bjj het aardoppervlak en niet te
ver er vandaan.
Zou de baan te dicht by het aard
oppervlak liggen, dan zou de kunstmaan
een uiterst kort leven beschoren zijn.
Ze zou binnen enkele uren in de damp
kring van de aarde verbranden. Wordt
de satelliet te ver naar buiten gescho
ten, dan zou hy een wilde ellipsvormige
baan gaan beschrijven.
By het lanceren in de juiste baan
heeft men evenwel te maken met een
paar onplezierige onbekenden in de
vergelijking. De raket komt namelijk
terecht op hoogten, waar de atmosfe
rische toestanden onbekend zyn, omdat
geen mens er ooit is geweest. De voor
bereidende experimenten zullen hier
licht in de duisternis moeten brengen.
Twee Amerikaanse geleerden met een plastic model van een kunstmaan.
Terwijl de aardsatelliet een beschei
den voetballetje is, met een gewicht
van ongeveer 10 kg, zal het totale kos
mische Vanguard-vehikel een lengte
hebben van ruim 21.5 meter en een mid
dellijn van 112.5 cm, terwijl het gewicht
tien ton zal bedragen. Een locomotief
om een voetballetje te vervoeren.
Het model op ware grootte van de
satelliet is intussen ai door de Ame
rikaanse Marine tentoongesteld in het
Coliseum te New York, ter gelegen
heid van een internationale conferen
tie van instrumentmakers. Het was
een glinsterende bal vervaardigd uit
een magnesium-alliage, een al heel
weinig imposant instrument, zelfs
wanneer men het voor een voetbal
ongewone feit in het oog houdt, dat
het voorzien is van een aantal kleine
venstertjes, die de voorgenomen me-
til gen in het wereldruim mogelijk zul
ten maken, en een viertal radio-anten
nes van de in de satelliet verborgen
zenders, die de resultaten van de
metingen zullen doorgeven naar de
aarde.
De satelliet zal een heel verhaal
kunnen vertellen van zijn tocht door
het wereldruim. Geen reportage, ge
schikt om zo maar in de krant af
gedrukt te worden, uiteraard, maar
een verhaal in de geheimtaal, waarin
de resultaten van de metingen weer
gegeven worden.
Metingen, betrekking hebbend op
dichtheid en druk van de lucht, op de
temperatuur van oppervlak en inwen
dige van de kunstmaan, op spectra van
het zonlicht en op de kleine, kosmische
projectielen, de kleine meteorieten,
waardoor hy tydens zyn vlucht onge
twijfeld getroffen zal worden en op de
kosmische straling.
Er zal dus heel wat werk aan de
winkel zijn en een van de resultaten
van de conferentie van Barcelona is
geweest, dat de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie overeen zyn gekomen
om by hun satelliet-plannen samen te
werken.
Samenwerking bij het oogsten van de
door de satelliet uitgezonden gegevens
is ook beslist noodzakelijk. En daarom
heeft de conferentie een standaardisatie
aanbevolen van alle instrumenten, te
gebruiken by de ontvangst van de uit
gezonden gegevens en bij het volgen
van de satellieten.
Dat volgen van de satellieten is een
heel probleem. Want men voorziet, dat
het moeilijk zal zyn ze voortdurend in
de gaten te houden en dat ze zo af en
toe wel eens zoek zullen zijn. Daarom
is men in de Verenigde Staten bezig
met het organiseren van een heel corps
van rond 1500 vrijwilligers, „spotters",
die de satelUeten in het oog zullen
trachten te houden.
De batterijen van de radiozenders in
de satellieten zullen na een week of
twee waarschijnlijk wel uitgeput zyn,
terwyl de satelliet zelf mogelyk nog we
ken lang zal doorvliegen. En er is geen
radar bekend, die in staat zal zijn de
satelliet te volgen. Want deze bezit
slechts een gering reflecterend opper
vlak en heeft een snelheid van 28.000
km per uur. De machtige telescope i,
waarover de astronomen beschikken?
Ook deze zullen te kort schieten. Daar
heeft men alleen wat aan, als men
ze vóóraf heel precies op een bepaald,
vastgesteld punt aan de hemel kan rich
ten. En de opgaven van waarnemers -
exact, met positie, richting van bewe
ging, tijd en uur - zullen het verder
voorspellen van de baan ten behoeve
van de instrumenten mogelyk moeten
maken.
Mr. H. C. M. EDELMAN
Vandaag is te Venetië het fregat
Lynx, dat in Italië in opdracht van
het „Off shoce procurement program-
me" van de Verenigde Staten is ge
bouwd, aan de Nederlandse Koninklijke
Marine overgedragen. Hierbij waren
tegenwoordig schout-bij-nacht W. J.
Kruys, vlag-officier materieel, com
mandeur A. H. J. van der Schatte Oli
vier, plaatsvervangend chef van de
marine-staf, vertegenwoordigers van
de Amerikaanse marine en Italiaanse
officieren en autoriteiten. Het fregat
staat nu onder bevel van de luitenant
ter zee eerste klasse A. J. J. Benist.
Horizontaal: 1 bijwoord, 4 landbouw
werktuig, 5 voorzetsel, 7 schrede, 9 lid
woord, 10 buigzaam, 12 kleur, 14 heilige
(afk.), 15 laatst leden (afk.), 17 vrucht,
23 pers. vnw., 24 titel (afk.), 25 jongens
naam, 26 stofmaat, 28 krachtig, 29 klep
per.
Verticaal: 2 bedorven, 3 rondhout, 4
aanzien, 6 familielid, 7 kern, 8 zang-
noot, 9 lidwoord, 11 levenslucht, 13 voch
tig, 16 rivier in Italië, 17 gewicht (afk.),
18 dubbelklank, 19 uurwerk, 20 water
door land omgeven, 21 vogelprodukt. 22
onder het nodige voorbehoud (Lat. afk.)
25 vr. munt (afk.), 27 zangnoot.
Horizontaal: 1 tandem - ent, 2 Bali -
Muze, 3 kapelanie, 4 loog - Londen, 5
Kroaat - Z.D., 6 fra - akker, 7 na - arm
- eega, 8 s.t. - dunner, 9 stupide - pin, 10
iel - slemp, 11 pret - ster.
Verticaal: 1 balken - sip, 2 t.a. - O.R. -
aster, 3 alkoof - tule, 4 Niagara, 5 aardig,
6 emelt - mud, 7 mulo - nest, 8 zaniken -
le, 9 eend - keeper, 10 iezegrim, 11 toen
dra - N.P.V.
Tijdens de museum week, die in Ne
derland van 8 tot 13 oktober zal wor
den gehouden, zullen in de musea van
Alkmaar, Arnhem, Deventer, Enschede,
Leeuwarden, Leiden, Nijmegen, Sittard,
Sluis en Utrecht, speciale tentoonstel
lingen, rondleidingen en lezingen wor
den gehouden.
In Deventer zal o.m. een opstelwed
strijd worden gehouden onder de leer
lingen van de hoogste klassen van alle
lagere en middelbare scholen met een
museum als onderwerp. In het Rijks
museum voor geologie en mineralogie
te Leiden zal in deze week de nieuwe
afdeling „Geschiedenis van het leven
op aarde" worden geopend. Tevens zal
in het Rijksmuseum van Oudheden in
Leiden een nieuwe zaal voor het Egyp
tische handwerk worden opengesteld.
Een speciaal getekende affiche is door
het spoorwegmuseum ontworpen.
In de regeringsuitzending over Hil
versum I zal op vrijdag 12 oktober van
19.10-19.20 een radio-prijsvraag worden
uitgezonden onder de titel: welk mu
seum bezochten zij?
Tenslotte kan nog worden vermeld
dat de organisatie van de museum-
week in de provincies Limburg,
Utrecht en Zeeland aanleiding heeft
gegeven tot het vervaardigen van een
gewestelijke museum-folder.
In de haven van Rotterdam is van
ochtend het 16.000ste schip van dit jaar
binnengekomen. Het was het 4069 b.r.t.
metende m.s. „Schauenburg" uit Ham
burg. Vorig jaar kwam het 16.000ste
schip op 16 oktober binnen.
4
Bij K.B. is ais blijk van goedkeuring
en tevredenheid de erepenning voor
menslievend hulpbetoon, in brons, met
bijbehorend loffelijk getuigschrift, toe
gekend aan de 18-jarige F. Gortzak,
machinist 2e klasse der Koninklijke
Marine. Op 17 maart heeft machinist
Gortzak met gevaar voor eigen leven
de matroos 3e klasse W. B. A. Willem-
sen gered, die in de haven te Cadiz
(Spanje) bij het verlaten van Hr. Ms.
torpedobootjager „Evertsen" tussen de
kade en het schip te water was geraakt.
Ter nagedachtenis aan de ongeveer
600 inwoners van Putten, die in '44-'45 in
Duitse kampen zijn omgekomen, is
gisteravond een herdenkingsplechtigheid
gehouden bij het monument in Putten.
Vele honderden belangstellenden woon
den deze plechtigheid bij. Van zes uur
tot half zeven luidden de torenklokken-
Het korps „Excelsior" speelde bij het
monument gewijde muziek, het christe
lijk gemengd koor zong gewijde liede
ren. De burgemeester heeft aan de voet
van het monument namens het gemeen
tebestuur een krans gelegd. Er werden
ook kransen gelegd namens de plaatse
lijke verenigingen. In de avond werd id
de Nederlands Hervormde kerk een
kerkelijke herdenkingsdienst gehouden-
West-Duitsland De Westduits®
bondskanselier, dr. Konrad Adenauer,
heeft een uitnodiging van de Frans®
premier, Guy Mollet, om een officieel be
zoek aan Parijs te brengen, aanvaard'
Adenauer gaat mogelyk eind oktobe
naar Parijs. tRtr'
