Begin 1958 NEDERLANDSE expeditie naar Nieuw-Guinea Veelzijdige en omvang rijke onderneming m Y onnis wordt Poznan in maandag geveld Een dode en een gewonde Acht Polen met omgeslagen boot naar de diepte Nog kans op succes P Gerrit de Stotteraar weer Minister Cals heit rustig voort Openbare aanklager wijst verzoek mildheidvan de hand om Vzrhit debatin Italiaanse Kamer 2 Nederlanders dood in jacht aangetroffen Drama op de Noordzee Gesprek tussen Burger en Zijlstra Nieuwe campagne van Abbe Pierre Kritisch bijgeluid 'VRIJDAG 5 OKTOBER 1956 80ste JAARGANG No. 26722 deelnemers tocRèvoeg<r mers aan de staf worden S^dperk Vaderlandse taak Wilde staking ten D e: -e in Enschede Gevaarlijk spel met een granaat mycumiy! Teddygev. dameswindjackets liet weer Buiig en koud Ruw weer De kabinetsformatie „Handen omhoog!" Speciale controle bij zijn cel Tot nu toe vierduizend gezinnen ondergebracht BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790 Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 D'fectie: 7. 7. W. Boerrigter en i. Mr. W. A. M. van der Kallen. "ooWredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severtn. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT 'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter- hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRI7S 57 cents per week, f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds tel. 21544. E(Van een verslaggever) Za[ '.b opgezette en veelzijdig gerichte Nederlandse expeditie geb' I |C' S'n van 1958 naar Nieuw Guinea vertrekken. Het overleg ml I Stichting Expeditie Nederlands Nieuw-Guinea in deelte v;J ij gouve,rneur aldaar als doelwit heeft gekozen, is het ge legen e a?I centrale gebergte, dat tegen de Australische grens is ge ls te y I n°g terra incognita is. Een der argumenten voor deze keuze van l T erl 'n Eeit, dat in dit gebied zich wellicht de bron bevindt eed 6 L°i Iagere rivierdalen waargenomen slroomgoud. Behalve dan (en belangrijke gegevens, hoopt men vooral ook waardevolle we- leercj19*3 '^e bijzonderheden te vergaren. Daartoe zal een staf van ge kante^ri,^eeeaan- De expeditie heeft bovendien tot doel een 2400 vier- knad 'r strekkend terrefn, dat door Iuchtkartering slechts bij dernst(,ring bekend 's* °Pen te leggen. De deelnemers zullen op de mo- M'jze worden uitgerust. Vitgep-a'P^^tiet tot de onderneming is kunrlir, r? van het Koninklijk Aardrjjks- lyraatcg ,eno°tschap en de Nederlandse liik iA, aPPÜ voor Natuurwetenschappe- Ala nderzoek van Oost- en West-Indië. L S^Pditieleiders zijn aangesteld dr. D. Brongersma, zoöloog te Leiden, er> kapt. Ltz Vlieger Venema. Zij staan aah het hoofd van de grootste expedi tie die ooit naar Nieuw-Guinea is on dernomen. Onder de zeventig deelne mers zullen zich geleerden bevinden op het gebied van agrogeologie, anthropo logic, botanie, ethnografie, geografie, geologie, kartografie en zoölogie. Bij zondere aandacht zal worden besteed aan de fotografie. Enige vliegtuigen (waarschijnlijk Twin Pioneers) vier he- eenPieLS jk°libri'8>. radio-appamuur, tel geigerteller enz. zullen de expeditie póutie °nder meer zullen minstber6idingen van de tocht, die reeds aa Z6s maanden Z&1 duren, zjjn voerbasi j?°Vangen- Men heeft als op- reikbare -p V°or kleine zeeschepen be- rivier ge anajl"Merah aan de Digoel- Guinea I°men- De controleur in Nieuw- gen ver ®cboorh beeft verkennin- Valei uitricht en de basis in de Sibil- Veld g020cht, waar een klein vlieg- worden aangelegd. het expeditie r,gPaP°ea's die men in Ze inheemc8ebied zal ontmoeten (de ken gezien) 11 hebben nimmer blan- stenen ttirW1? hekend dat zij in een Prauwen, waarin de Papoea's de rivie ren en stromen bevaren, vormen in het binnenland van Nieuw-Guinea praktisch het enige vervoermiddel. is vaak en zal, terst moeüi-i et terrein gezien het k begaanbaar (tot 47on E.rk accidentele karakter hlpinisti^nu erb °°k wel iets van de Men weet v kundigheden vergen. hevolkinX et een en ander over de Vaak iüH?entra en de begroeiing hossen uitgestrekte beuken- schiu" 7" en men verwacht met ver sin "®ncle wetenschappelijke verras- geconfronteerd te worden. In j,. Vu?tralische deel van Nieuw-Gui- va. 18 ln deze gebieden veel goud ge- en' Mocht dat ook in het Neder- «ndse gebied het geval zijn, dan is veel kans op de aanwezigheid van andere interessante bodemschatten. —Aangezien de openlegging van Nieuw- ~umea tot een vaderlandse taak ge- a'd is en aangezien de expeditie een hrm?-e hjjdrage kan leveren tot de eco- schü1? en de toekomst van dit tropi- beWand. verdient zij de daadwerkelijke Men K ling van de Nederlanders, veer snnfLde uitgaven begroot op onge- verneS; gulden. Regering en gou- ^orden ^hen naar verwacht mag Fchied i„en .voorz°ver het nog niet ge- hltiati»^; steun verlenen. Ook de beide ?edaan u hebben toezeggingen 'mg dó,. ligt verder in de bedoe- i?"** nn, bedrijfsleven op gepaste wordt. financiële steun verzocht hngsbestua tenslotte hoopt het Stich- ln ruime X, ?at het Nederlandse volk Het sec Zal bÜdragen' Schubertstrsnrlaat *s gevestigd aan de 721018. Op hnï 19' in Amsterdam, tel. Stichting, 47o,L,P0stgironumrner van de kunnen léveren zal men z"n b5jdrage Var,6.1"0 Personen werkzaam in de weverij textlehabriek van Gerh. Jannink heer) te Enschede, die dinsdag het werk alenle8den ln verband met een verschil van Van hmet de hirectfe over de uitbetaling de kwaliteitspremie, hebben thans het *erk hervat. Grpnt vil Negara OOST-lNOONESIE EVENAAR Amber Bjkyn PADja- =5^1 VOGELKOjf» h EMPgT- CRÖÊP^^S- Sehram <7 NiEyw- 7» NIEUW BANDA ZEE 2U10 NIEUW Guinea TANIMBAR-EIL De Poolse openbare aanklager in het proces tegen drie jongelieden, die er van worden beschuldigd, tijdens de re volte van Poznan een agent van de vei ligheidsdienst te hebben vermoord, heeft vandaag verklaard, dat hij geen gehoor kan geven aan het verzoek van de ver- ded ng, de beschuldigden met „mild heid te behandelen". „Wij passen het recht toe, niet bij wijze van demonstra tie maar in verband met een mis daad," zo zei de openbare aanklager. Het Hof maakte aan het slot van de beschuldiging en de verdediging bekend, dat maandag het vonnis zal worden uit gesproken. De openbare aanklager heeft zoals gemeld, afgezien van zijn voorne men de doodstraf te vragen, maar wel eiste hij „een rechtvaardig vonnis". Elk der beklaagden werd door twee juristen verdedigd, van wie de een hoofdzakelijk aandacht besteedde aan de politieke achtergrond van het ge beurde en de andere trachtte de ver antwoordelijkheid van zijn cliënt zoveel mogelijk te verminderen. Enerzijds werd gesteld, dat de be klaagden mensen van geringe ont wikkeling en beperkte geestelijke ver mogens sterk waren beïnvloed door een massapsychose, anderzijds wenl er de nadruk op gelegd, dat zij het slachtoffer slechts een of twee sla gen hadden toegebracht en dat niet bewezen is, dat deze slagen dodelijk waren geweest. In het tweede proces, waarin negen mannen terechtstaan wegens het stelen Communisten en Leden van de meest rechtse fracties hebben zich elkaar weer eens geducht de waarheid gezegd tijdens het debat over de Suez- kwestie in de Italiaanse Kamer. Het incident ontstond, toen de Monar chistische afgevaardigde, Roberto Cantalupo, het Westen ervan beschul digde Italië te hebben beroofd van zijn koloniën. „Jullie hebt tienduizen den Arabieren vermoord in Cyrenaica, en jullie met gifgas een weg gebaand in Ethiopië!" schreeuwde de communistische afgevaardigde Hajetla hem toe. „Wij vochten in die dagen, jij lafbek", schreeuwde de neofascist Giovanni Roberti terug. „Aap", riep Pajetta. Dit is het laatste aat duidelijk verstaan werd, want wat daarna kwam, ging verloren in het gebrul van Kamerleden, die zich in het „debat" stortten. De voorzitter had tien minuten nodig, om het enigermate rustig te krijgen. IU.P.) van wapens en het aanvallen van het hoofdkwartier van de veiligheidspolitie te Poznan, heeft een hoogleraar in de psychologie aan de universiteit van Lodz er de nadruk op gelegd, dat ook hier de beklaagden het slachtoffer zijn geweest van een massapsychose. Uit hun verklaringen had hij de indruk ge kregen, dat zó de gebeurtenissen op de 28ste juni beschouwd hadden als een soort avontuur. (U.P.-A.F.P.-R.tr.) Het Nederlandse jacht „Nirwana" is gisteren in de haven van Cedeira in Spanje aangekomen met de twee eige naars twee mannen van in de veer tig dood in hun kajuit. De bemanning van het schip bestond uit de twee Hollanders en twee Spaanse studenten, Valentin Ugarte en Andres Sainz de Buruaga, die rapport hebben uitgebracht aan de plaatselijke autori teiten. Zij zeiden, dat het jacht een tochtje maakte van Santander naar La Coruna. In Santander waren zij aan boord ge gaan. Het schip vertrok uit de haven van Vivero in de provincie van Santan der om 10 uur 's avonds op woens dag, de derde oktober. Donderdagoch tend, toen de twee jonge mannen de eigenaars van het schip hun ontbijt wil den brengen, ontdekten zij tot hun ont steltenis, dat zij dood waren. Zij wisten niet, waar het jacht zich precies be vond en vroegen daarom een vissers boot om hulp. Nadat dit rapport was uitgebracht aan de autoriteiten van de haven en aan het Nederlandse consulaat in El Ferrol del Caudillo, gingen de autori teiten aan boord voor een onderzoek. Gemeld wordt, dat uit de machineka mer van het jacht gas ontsnapt moet zijn. Twee wegwe~kers van de spoorwegen hebben het leven verloren, nadat zij ernstig waren verminkt door een gra naat, die zij met nog een wegwerker trachtten te demonteren. De mannen hadden de granaat een 2 cm-vliegtuigprojectiel langs de spoorlijn bij Neder-Hardinxveld gevonden en meegenomen naar hun schaftkeet. Hoewel ze tevoren ge waarschuwd waren, zijn ze daar tij dens de middagschaft begonnen het projectiel te demonteren door het in een bankschroef te klemmen en open te zagen. De 27-jarige J. Versluis uit Leerdam kreeg bij de ontploffing, die uit deze bewerking resulteerde, een hoofdwond, waaraan hij in het zieken huis te Gorinchem is overleden. De 21-jarige J. W. de Vries, eveneens uit Leerdam, werd ernstig in de buik gewond en is later overleden. De derde wegwerker, J. M. A. Dingemans uit Bergen op Zoom, kreeg een scherf in het been, maar kon op eigen gelegen heid naar huis gaan. Een Jordaanse patrouille heeft gister avond laat bij een overval op het Israë lische dorp Sedom vijf Israëlische bur gers gedood. De vijf burgers werden hedenmorgen vroeg gevonden door ar beiders van openbare werken, die het dorp in een vrachtwagen passeerden. Sedom ligt aan de zuidzijde van de Dode Zee. Advertentie BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL, 13439 EERD. B0LSTR. 48 A DAM TEL. 717162 Verwachting to zaterdagavond (op gemaakt te 11.15 uur) Buiig en koud weer. Matige tot krachtige, aan de kust tijdelijk harde wind tussen west en noord. Zon: 6.51-18.08. Maan: 9.46-18.56. Gistermiddag en vannacht heeft zich op de Noordzee aan de n.o.- hust van Engeland een scheeps- drama afgespeeld, waarbij acht Pool se zeelieden, na geruime tijd inge sloten te hebben gezeten in een ge kapseisde vissersboot, tenslotte met het schip in de diepte van de zee zijn verdwenen. Andere Poolse vis sersschepen voeren met een vracht boot, die als moederschip voor de vissersvloot dienst deed, rond de ge kapseisde trawler, maar konden geen hulp verlenen aan de acht in het ruim ingesloten mannen, omdat het hun aan het daarvoor vereiste ma teriaal ontbrak. Het ruwe weer en de hoge zee maakten reddingspogin gen van Engeland uit onmogelijk. Snelle sleepboten werden in gereed heid gehouden maar konden niet uit varen. Ook helikopters konden geen hulp verlenen. „Als we in dit weer iemand wegzenden, komt hij nooit meer terug," verklaarde men bij de Britse luchtmacht. De acht ingesloten Polen hebben vrijwel tot het allerlaatste ogenblik door klopsignalen op de wand van het ruim de overige vissers laten we ten, dat z;j nog in leven waren. Zes opvarenden van het gekapseisde schip, de Cyranka, zijn gered. Vijf vissers werden uit zee opgepikt, de zesde werd van het omgeslagen wrak gehaald. De acht in het ruim ingesloten man- (Van onze parlementaire redactie) Vandaag zouden de informateur, mr. Burger en dr. Drees vernemen of zij nog enige kans van succes hebben by het polsen van nieuwe AR-kandidaten voor de portefeuille van overzeese ryksdelen. Mr. Burger heeft een gesprek gehad met prof. zyistra, die vannacht is teruggeko men van een conferentie in Luxemburg. Bij dit gesprek moet duideiyk worden of 't standpunt van prof. De Gaay Fortman en prof. mr. A. M. Donner die giste ren eveneens een aanbod van dr. Drees heeft afgewezen beschouwd kan wor den ais de algemene opvatting in de AR- party. Inmiddels zijn er aanwijzingen, dat de eis van de A.R. van twee zetels ook in bepaalde kringen van de C.H. onder steuning vindt. Samen met de garantie van de KVP, waarop deze party niet licht zal terugkomen, vormt dit voor de AR een vaste basis bij de onderhande lingen met de informateur. De gevolmachtigd ministers van Suri name en de Nederlandse Antillen, de heren Pos en Lampe, hebben intussen hun oordeel uitgesproken over 't minis terie van overzeese rijksdelen. Zij zijn van mening dat handhaving van een apart departement voor de behandeling van de interregionale aangelegen heden tussen de deelgenoten in het koninkrijk een zaak is waarover de Ne derlandse regering zelf heeft te oordelen. Van enig enthousiasme over een voort bestaan van het ministerie is echter geen sprake. Spanje Op het Canarische eiland Tenerife heeft een Spaans verkeers vliegtuig in een noodlanding een huis geramd. Een vrouw, die in het huis woonde kwam om het leven. Van de 32 inzittenden van het vliegtuig werden er slechts vijf eewond. Ondanks de kabinetscrisis gaat demissionaire minister Cals rustig heiend het land door. Sloeg Zijne Excellentie vorige week de eerste paal voor een studentenjlat in Delft, gisteren stond hij aan het heiblok in Eindhoven weer keurig in de voorgeschreven vakkleding om de eerste hei te verrichten voor de tweede T. H. nen zijn geruimen tijd in leven gebleven in een grote luchtbel, die er ook de oorzaak van was dat de Cyranka niet onmiddellijk zonk. Een Noors schip, dat snijbranders aan boord had, heeft ge tracht de vissersboot tijdig te berei ken. Zou men er in geslaagd zijn door de ruim twee centimeter dikke stalen scheepshuid te snijden, dan zou zo vreest men de lucht ontsnapt zijn en het schip toch gezonken voor men de ingesloten mannen in veiligheid had kunnen brengen. Britse deskundigen geloofden dat twee bergingsvaartuigen met speciale kabels de treiler mogelijk voor zinken hadden kunnen behoeden. Aan de Brit se noordoostkust bleken zulke vaartui gen evenwel niet beschikbaar. Men heeft nog geïnformeerd of dergelijke schepen misschien in Duitsland aanwe zig waren. Het bericht dat de vissers boot vanmorgen plotseling was gezon ken, maakte aan alle reddingsvoorberei dingen een einde. (Van een verslaggever) In de zaak van sportartikelen „Sport en Spel" aan de Ceintuurbaan in Am sterdam heeft de recherche met het pistool in de hand donderdag de 36- jarige G. B., beter bekend als „Gerrit de Stotteraar" gearresteerd. Hoewel hy reeds vele veroordelingen achter de rug heeft, is het deze beroepsinbreker biyk- baar onmogeiyk om een andere levens wandel te kiezen. Ook nu weer bepaalde hy zich vooral tot het bestelen van arbeidersgezinnen. Er was een vermoe den dat hy gewapend zou zijn, doch by de arrestatie was Gerrit alleen voorzien van een serie werktuigen voor het openen van huisdeuren De Amsterdamse politie had reeds geruime tijd het vermoeden dat Ger rit weer op pad was. Hoewel hij al negen maanden op vrije voeten was begon Gerrit eerst sinds kort weer in de buurten te opereren. Het feit dat geen vingerafdrukken bij de insluipin gen in woningen werden gevonden ver sterkte het vermoeden dat een gerou tineerde insluiper aan het werk was. Op de bewuste middag zagen twee re chercheurs hem volgens zijn bekende werkmethode bezig. Bij een woning aan de Eerste Jan van der Heydenstraat belde hij enige malen aan. Toen er niet werd opengedaan, haalde hij een loper te voorschijn en opende de deur In een oogwenk was hij, na een snelle inspectie van de woning, weer terug. In de Rustenburgerstraat herhaalde zich het werk en zo volgden de rechercheurs Gerrit de Stotteraar op zijn tocht door de buurt. Toen Gerrit geruime tijd nam om de woning van de familie boven de sportzaak aan de Ceintuurbaan te bekijken, grepen de rechercheurs in. Gerrit werd gearresteerd en direct ge fouilleerd Men vond o.m. een paar rubber handschoenen. Merkwaardiger wijs werd op geen der adressen, die door de Stotteraar waren bezocht, iets vermist. Hij gaat nu waarschijnlijk zijn tien de veroordeling tegemoet. In de cel wordt hij met speciale controle omringd, want Gerrit is enkele jaren geleden tweemaal ontsnapt uit een Amsterdams politiebureau, eenmaal uit het Huis van Bewaring en eenmaal uit de strafge vangenis in Utrecht. Het te West-Berlijn verschonende dagblad Der Kurier meldt dat „ver- zetsstryders" in Polen, aangespoord door de gebeurtenissen in Poznan, een nieuwe ondergrondse sta-yd tegen het communisme zyn begonnen. Deze „on dergrondse beweging" zou overal in Polen moeiiykheden veroorzaken. Voor al van de anti-communistische Poolse boeren zouden de verzetsstryders veel steun ontvangen. De organisatie Emmaus, door Abbd Pierre gesticht ten behoeve van zwer vers en daklozen, heeft by haar cam pagne van februari 1954 een half mil jard francs verzameld. Dit geld is nu op, doch 4000 gezinnen uit de omgeving van Parijs hebben onderdak gekregen. Abbé Pierre heeft op een persconferen tie in Parys een nieuwe actie aange kondigd. Hjj heeft een brief geschreven aan de president van de Republiek en daarin o.a. geschreven: „Ik smeek u, al uw invloed aan te wenden, dat de natio nale lening tot de normale vervaldag open zal blijven en dat de bedragen, waarvoor boven de gevraagde 150 mil jard francs wordt ingetekend, ook aan genomen worden en gebruikt voor: de betere uitrusting van de ontvangstcen tra, waar de gezinnen tijdelijk worden ondergebracht. En vervolgens mogen zij dienen tot een betere industrialisa tie, omdat Frankrijk onder de grote na ties bijna de enige is, die daarin ten achter blijft. Tenslotte mogen zij dienen tot grootscheepse oprichting van nieu we werkplaatsen. (KNP) Een Turkse ondergrondse organisatie op Cyprus, „Volkan" genaamd, heeft vandaag gedreigd in actie te komen tegen de Griekse ondergrondse orga nisatie „EOKA". De „Volkan" heeft een pamflet in Famagusta verspreid waarin de organisatie dreigt, dat als inderdaad een Turks dorpshoofd zou worden doodgeschoten zoals door de EOKA is aangekondigd als wraak daarvoor drie mannen van de EOKA gedood zullen worden on drie Griekse winkels in vlammen zullen opgaan. elegenheidstoespraken van lioog- t geplaatste personen lijden veel- al aan een soort van elegante eenzijdigheid. Bij de viering van ge denkdagen op nationaal of lokaal ni veau lijken de redevoeringen van respectievelijk ministers en bescherm heren van dorpsfanfares in zoverre op elkaar, dat zij meer opvallen door eentonige lof dan door verkwikken de kritische bijgeluiden. (Wij willen hiermee natuurlijk onverlet laten, dat er in hèt algemeen een tamelijk grote afstand bestaat tussen een mi nister, zelfs een demissionaire, en de beschermheer van een dorpsfanfare. Hetgeen weer niet zeggen wil, dat in uitzonderingsgevallen beide hoge functies niet op gelukkige wijze in één persoon verenigd kunnen zijn). Minister Cals is op een verblijden de manier afgeweken van het ge bruikelijke recept, toen hij zijn rede uitsprak bij gelegenheid van de vie ring van het eerste lustrum van de Nederlandse Televisiestichting. Hij heeft immers enerzijds met lof ge sproken over de ontwikkeling der te levisie en over hetgeen de televisie in de loop der jaren geboden heeft, anderzijds heeft hij de kijkers na drukkelijk voorgehouden, het toestel af te zetten zo vaak het gebodene niet geschikt of niet genietelijk wordt geoordeeld. „Als ik u een raad mag geven: blijf dat doen. Draai af en toe die knop om. We moeten niet worden tot een volk met een een- heidssmaak, tot mensen zonder eigen oordeel, tot slaven van de gewoon te", aldus de minister. Het is nu maar te hopen, dat tij dens de uitzending, gedurende welke minister Cals aan het woord was, weinig kijkende luisteraars de knop hebben omgedraaid nog voordat de minister aan deze bijzonder beharti genswaardige passage van zijn rede toe was. Want er kan niet genoeg op worden gewezen, dat het klakke loos opnemen van alles wat in huis wordt gebracht door de geluids- en kijkapparaten, welke tot de gewone uitrusting van steeds meer huiska mers gaan behoren, een schadelijke bezigheid is. Schadelijk voor de per soonlijkheidsvorming en voor de smaakontwïkkeling. Kijken en luiste ren zijn voor velen zuiver passieve tijdpasseringen. Men slikt wat wordt voorgezet. Het televisietoestel staat aan maar de geest staat op non-ac tief. Dat alles vraagt om de correctie van de zelfwerkzaamheid, bestaande in het vormen van een persoonlijk oordeel en het daarnaar handelen door welbewust het toestel aan of af te zetten. Wij hebben niets aan een technisch volmaakte televisie, wan neer daar geen kijkers tegenover staan met onderscheidingsvermogen: wie niet in staat is op het compas van zijn eigen oordeel een program ma te verwerpen zal van geen enke le uitzending ten volle, dat is: actief, kunnen genieten. Het is mede om behulpzaam te zijn bij de vorming van zulk een kritisch oordeel, dat er geregeld besprekingen van televisie uitzendingen in ons blad verschijnen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1956 | | pagina 1