Ondanks Khwesjts jevsdreigementen en
Rokossovski „gevallen";
GOMULKA tot eerste
secretaris benoemd
Moskou
getrotseerd
Ook onrust
en verzet in
Hongarije
Poolse troepen bij Stettin
slaags met de Russen?
Te Apeldoorn en Leeuwarden
Rock and Roll ers
misdragen zich
schandelijk
Hevige
explosie te
Rotterdam
lir-'HIIIIII
Studenten eisen
liberalisering
Lente....
Geen compromis
(fez MORRIS lefoteifcu (uy!
liet
weer
r
Verscheidene agenten gewond; groot
aantal raddraaiers opgepikt
Nachtwaker zwaar
gewond
maandag 22 oktober 1956
80sfe JAARGANG No. 26736
Nog steeds vuur in
mijn te Marcinelle
Waterdichte bromfietskleding
Zuidwestelijke wind
'n TIP VAN BOOTZ
mmmimiii
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
lelefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
'jkantoor en Red. Dmuiden: Leeuweriklaan 30
-Telefoon 5790
D|fectie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 57 cents per week,
f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
POOLSE COMMUNISTEN GAAN EIGEN WEG
V',er topfiguren uit de Poolse communistische partij hebben een vergadering
bijgewoond van de centrale raad van de Poolse Verenigde Arbeiders Partij,
"ten ziet hen hier bij hun aankomst: v. I. n. r. Josef Cyrankiewicz, de Poolse
gemier; Wladislaw Gomulka, de in eer herstelde Poolse leider; Stanislaw,
dwadzkiminister van Arbeid en Edvard Ochab, eerste secretaris van de
Poolse Arbeiders Partij.
Twee omstandigheden hebben voor
al tot de huidige spanningen in
Polen bijgedragen: de ontluiste-
,lng van Stalin en de elendige situatie
van de Poolse economie. Beide facto
ren hebben de Poolse communistische
leiders tot een nieuwe politieke .koers
geïnspireerd, maar de intensiteit van
aeze vernieuwing is bepaald opzienba
rend. Zo ingrijpend zijn de jongste wij-
vgingen in het beleid van Warschau,
~at Moskou er geheel door verrast
y^erd. De Russische machthebbers heb
ben eind vorige week dan ook een blik
sembezoek aan de Poolse hoofdstad ge-
vjacht, om er orde op zaken te stellen,
•«aar Warschau heeft Moskou getrot
seerd.
Toen Khroesjtsjev in zijn historische
\ede van februari een streep zette on-
Sf het stalinistische tijdperk, erkende
u dat er verschillende wegen naar het
v^cialisme" denkbaar waren. In feite
hij dit reeds eerder erkend door
verzoening met Tito, wiens leer
genszins identiek is met die van het
diiiriSijfï: M"?r eerst sinds Khroesjtsjevs
Titn'q Praak> en vooral sinds
i k te8enbezoek aan Moskou
Irt juni. nebben communistische leiders
in de satellietstaten naar een vorm van
comunisme gezocht, die meer aangepast
Was was aan de eigen nationale behoef
ten.
In Polen culmineerde het streven
haar een vernieuwing van het beleid
vorige week in de terugkeer van Gó-
hiulka als partijleider. De rehabili-
tatie van deze typisch titoïst was
symptomatisch voor het streven van de
■Poolse rode leiders naar een meer on
afhankelijke politiek ten opzichte van
■Moskou. De communistische partij in
p°'en zal voortaan door de Russische
ommunistische partij als gelijkwaar-
:J!S moeten worden beschouwd. Deze eis
^hg het Kremlin echter te ver. Dat
de Joegoslavische communisten
w' meer vanuit Moskou kon regeren,
h,, s al erg genoeg: van de Poolse rode
°eders kon een titoïstische houding
jVtivoudig niet geduld woden. Maar de
hjVssische machthebbers konden met hun
"ksembezoek niet voorkomen dat Go-
jnüJka in ere werd hersteld, en dat de
j,* Polen zo gehate Rokossovski if» het
°olse Politburo werd gestoten.
I Ne Poolse communistische leiders
X_J worden door het toenemend ver-
t zet van hun eigen volk wel
een nieuwe koers gedwongen. Het
enu toe gevoerde beleid heeft tot
conomische wantoestanden geleid. De
r ^industrialisatie van de laatste ja-
t> n. heeft catastrofale gevolgen gehad.
Slf is een schrikbarend tekort aan con-
Ci'hptiegoederen. Intussen heeft de so-
Ja'e onrust die aan de economische
*jhaos ontsproot enkele maanden gele-
tyL t°t de spectaculaire opstand in
e<?tZnan geleid. Die opstand heeft aan-
L®"nd dat het regime moet oppassen.
W 3 be oR n in Mn CM nM n m /-\ 1^ #4 O n 1 CT
h Warschau is men er dan ook danig
j jh geschrokken. De communistische
'ders zijn sinds het gebeurde in Poz-
s ,-.,wat voorzichtiger geworden. Men
Sat1Jnt nu het temP° van de industriali-
«tie geleidelijk te willen verlangza-
Vri v.' ■terw«1 men de hoeren wat meer
aid wenst te geven, in de hoop hen
jyhus tot grotere produktie te brengen,
ftf. c?Hectivisering van de landbouw in
len ?!sche stijl heeft tot nog toe in Po-
h bitter weinig succes opgeleverd.
ÖeV1 hoeverre zullen de Poolse rode lei-
Zie inderdaad hun politiek kunnen wij-
ln k zoncter enerzijds hun eigen gezag
ziid land te ondermijnen en ander-
Ziek de wraak van het Kremlin over
diR ai te roepen? Iedere maatregel
,°P zwakheid van het regime zou
tüur' zou het verzet tegen de dicta-
°Pla ^an Warschau in heel Polen doen
g6j?aien. Als Warschau zich daarente-
c°rtfr.geheel aan de eisen van Moskou
ecoitn n?eert. gaat Polen onherroepelijk
de p'd'sch te gronde. Dat overigens
Russu°JSe communisten eindelijk hun
durven - collega's ook wel eens tegen
in het i? spreken, blijkt uit een zopas
schenen ?olse officiële partijblad ver-
Pravda vJitiek op een artikel in de
luid uit' -Een dergelijk vrijmoedig ge
kort ft., et satellietstaat was tot voor
in War tnkbaar- Maar al gebeuren er
tweerie t u merkwaardige dingen, een
die Joegoslavië zal Polen niet spoe-
de •B,orden. Aan hun westgrens zullen
v.'Üleu 8een „zelfstandige" staat
nisti zien, ook al zou het een commu-
"in hat -D staat zijn. De jongste mutaties
fp]d I 1' Politburo zullen ongetwij-
eeleri1krasse Russische tegenmaatre-
tcnr\„*e®fnste"'n£ tot eerdere berich-
homBn2ajer^agocbiend te Charleroi ver.
ziin b a er n°S altijd vuurhaarden
tLvde fampmijn te Marcinelle.
WorLreuStrijdinS van de branden zal
WerSf hervat, zodra de liftkooien weer
"ken. (AFP)
Hongaarse studenten van de universi
teiten te Boedapest, Szeged en Pees
hebben zaterdag een uit vijftien punten
bestaand programma voor een liberali
sering van het regiem bekendgemaakt.
Hieraan voegden zij de bedreiging toe,
dat zij tot betogingen zouden overgaan
als hun eisen niet binnen twee weken
zouden zijn ingewilligd. De studenten
willen voorts minder tijd besteden aan de
studie van de landsverdediging en het
Marxisme. Hun verdere eisen zijn: pers
vrijheid, afschaffing van de doodstraf,
vaststelling van een maximum voor de
salarissen van hogere ambtenaren, een
snelle verhoging van het minimumloon
en ontslag en bestraffing van degenen,
die verantwoordelijk zijn voor de huidi.
ge toestand aan de universiteiten.
Ongeveer 3.000 studenten aan de uni
versiteit van Szeged zijn uit de commu
nistische jeugdorganisatie getreden en
hebben een zelfstandige bond opgericht,
aldus meldt het jeugdorgaan ..Szabad
Ifjustjag", dat aangehaald wordt door
radio Boedapest. Het blad zegt, dat de
minister van onderwijs, Albert Konya,
onmiddellijk toestemming heeft gegeven
voor de oprichting van een zelfstandige
studentenbond. Hij beloofde ook, dat de
verplichte studie van het Russisch zal
worden afgeschaft. De studenten mo
gen voortaan zelf de talen te kiezen die
zij wensen te bestuderen. Het jeugd
blad heeft de Hongaarse studenten ech
ter gewaarschuwd niet door betogingen
hun eisen voor een liberalisering van
het communistische bewind kracht bij
te zetten.
Het zijn niet alleen studenten die in
Hongarije eisen gaan stellen. De bü de
communistische arbeiderspartij aan-
gesloten vereniging van schrijvers heeft
een „zuivering" van de partij geëist,
een nieuwe leiding en een buitengewoon
partijcongres voor de algemene verkie
zingen in 1957, aldus meldt het Hon
gaarse nieuwsbureau MTI. Volgens een
bericht van radio Boedapest heeft pre
sident Istvan Dobi „gezworen", dat nim
mer meer geweld zal worden gebruikt
tegen boeren om hen te dwingen tot
collectivisatie.
Een delegatie uit de Oostduitse Volks
kamer gaat spoedig naar Hongarije om
„ervaringen uit te wisselen" over „een
bredere toepassing van de democratie".
Dit heeft het Oostduitse persbureau
ADN gemeld. (Reuter, A.F.P., U.P.)
Na het korte bezoek van de Russische communistische partijsecre
taris Khoesjtsjev en andre Russische leiders, onder wie de ex-
minister van buitenlandse zaken Molotov. aan Warschau, hebben
de gebeurtenissen in Polen zich ontwikkeld op een wijze die
geheel in strijd is met hetgeen tot nu toe bekend is over de over
eenstemming die verleden week vrijdag tussen de Russische en
Poolse leiders is bereikt. De Tito van Polen Wladyslaw Gomulka
is weer tot eerste secretaris van de Poolse communistische partij
benoemd. En de minister van defensie en opperbevelhebber der
Poolse strijdkrachten, de Russische generaal, maarschalk Kon-
stantin Rokossovski, is uit het Poolse politbureau verwijderd. Door
het gehele land heeft men Gomulka's eerherstel met instemming be
groet en het bericht van de verwijdering van maarschalk Rokos
sovski uit het politbureau veroorzaakte in het centrum van War
schau een woeste en uitgelaten betoging van vreugde.
Bij duizenden stroomden de inwoners de straten op. „Tribuan Ludu", het
officiële blad van de Poolse communistische partij, publiceerde het bericht
met een enorme kop in 10-centimeter hoge letters. Tot leden van het polit
bureau werden gekozen minister-president J. Cyrankiewicz, E. Ochab, I.
Loga Sowinski, W. Gomulka, St-Jendrychowski, J. Morawski, A. Rapacki,
R. Zambrowski en A. Zawadski. Ochab is verder gekozen als een van de zes
secretarissen onder Gomulka als eerste secretaris. Ochab is de voorganger
van Gomulka als eerste secretaris.
Volgens de thans beschikbare gege
vens is de samenstelling van het polit
bureau te beschouwen als een over
winning van Gomulka, al is het beha
len van die overwinning geenszins ge
makkelijk geweest. Met name weerde
de „Natolin-groep" zich duchtig. (De
„Natolin-groep" van prominenten uit
de periode-Stalin dankt zijn naam aan
het feit dat de meesten hunner wonen
of woonden aan de Natolin Avenue).
Volgens de mededeling van een pro
minente partijman is een van de laat
ste gezagsdaden van Rokossovski ge
weest, dat hij de Poolse troepen van
paraatheidsstellingen in de omgeving
van Warschau teruggezonden heeft
naar hun eigenlijke garnizoenen. Tijdens
de zitting van het centraal comité van
zaterdag werd namelijk aan het cen
traal comité bericht, dat eenheden der
Poolse strijdkrachten in de richting
Warschau marcheerden en dat Russi
sche troepen uit Oost-Duitsland naar
Polen waren gedirigeerd. Rokossovski
zou toen meegedeeld hebben, dat de
troepen redds bevel hadden, om te ke
ren. In ieder geval hebben journalis
ten, die een tocht in de omgeving van
Warschau maakten, gisteren in een
kring van 80 km om de Poolse hoofd
stad geen ongewone troepenbewegingen
waargenomen.
De Westberlijnse krant B.Z. meldde
vanmorgen, dat de Russen vijf divisies
hebben overgebracht van Oost-Duitsland
naar Polen
Volgens deze krant hadden de Russen
aan de Oostduitse spoorwegen opdracht
gegeven 4.000 goederenwagens beschik
baar te stellen voor troepentransport.
Maar het troepenvervoer naar Polen
zette de spoorwegen zo vast dat het ko
len- en voedselvervoer stagneerde. Vol
gens B.Z. zün de vijf divisies onttrokken
Radio Warschau heeft gisteravond in
een commentaar op de nieuwe toestand
onder meer verklaard: „De krachten
van het verleden hebben nog niet ge
capituleerd, zij hebben de wapens nog
niet neergelegd. Er is veel waakzaam
heid, discipline en revolutionaire moed
nodig. Maar de Rubicon is overgesto
ken en niets zal de grote verandering
in de geschiedenis van de ontwikkeling
van Polen kunnen tegenhouden."
In Polen is het „lente in oktober,"
aldus de radio. „Het is een lente van
het echte proletarische internationalis
me en de vastbesloten wil om onze ei
gen Poolse weg naar het socialisme
uit te stippelen. Het is een lente van
de vernieuwing van het communisme.
Deze lente gaat door het gehele land.
Het grote eerherstel van de waarheid,
het breken met leugens: dat zijn de
eerste essentiële tekenen van de PooïSe
lente. Het eerherstel van het werkelijke
gezag, de val van het valse gezag: dat
is het tweede teken van de Poolse len
te," aldus Radio Warschau.
I Vervolg op pagina 3)
Danzig,
WARSCHAU
Sovjetrussisch
Polen
USSR
aan het gebied van Maagdenburg en
Zössen—Wünsdorf—Jüterborg.
In het nieuwe politbureau ontbreken
twee namen, die wel op de voor
dracht stonden toen het centraal co
mité zijn beraadslagingen voor de
aankomst van Khroesjtsjev begon.
v„y,.
Advertentie
BARTELIORISSIR. HAARLEM - TEL. 13439
FERO. BOLSTR. 48 A'DAM IEL. 717162
Verwachting tot dinsdagavond (op
gemaakt te 11.15 uur)
Droog weer met veel bewolking. In
het zuiden van het land vannacht hier
en daar mist. Matige tot vrij krach
tige zuidwestelijke wind. Weinig ver
andering in temperatuur.
Zon: 7.21-17.31.
Maan: 20.00-11.37.
Advertentie
If
Als de blaren bij
duizenden sneven
En de herfstkilt ons
weer gaat omgeven,
Zeg dan niet in mineur:
„Winter staat voor de
deur",
TIP geeft altijd weer
zon in het leven.
Inz. Hr. L. v. W„ A'dam, ontv.
1 fl. TIP 1 Lfl. Bootz' Oude Genever.
Deze twee foto's, door een wel zeer
koelbloedig amateur-fotograaf gemaakt
vanaf de kotter „Pontchartrain" van de
Amerikaanse kustwacht, geven een
uniek beeld van het verongelukken van
een viermotorige „Stratocruiser"-ma-
chine van de Pan American World Air
ways, die ter hoogte van San Francisco,
doch ver uit de kust, door een motor
storing in de Stille Oceaan stortte.
De bovenste foto toont het moment,
waarop de machine het water raakte,
waarbij de staart onmiddellijk afbrak.
De onderste opname toont het vliegtuig
wrak op het water. Op de voorgrond
een van de reddingsboten van de kotter,
waarmee alle 31 inzittenden van de
Stratocruiser konden worden gered.
f" Av, T V< T*- V%'?-•>"-
Dat zijn Edward Gierek en Wladis-
lav Matkin. De oorspronkelijke voor
dracht bevatte dus elf namen. Gierek
en Matkin behoren nu echter tot de
zes secretarissen.
Er gingen vrijdag en zaterdag ge
ruchten, dat Khroesjtsjev tijdens zijn
onverhoeds bezoek een compromis
hacL afgedwongen, waarbijRokossov
ski toch in het politbureau zou blij
ven. Docfy de uitslag heeft getoond,
dat de opperbevelhebber „gevallen"
is, samen met Zenon Nowak, Franti-
sek Mazur, Roman Nowak en Witold
Jozwiak, die allen in het vorige po
litbureau zaten.
De arbeiders wilden de waarheid weten
Er hebben zich zaterdagavond in
Apeldoorn relletjes voorgedaan om de
film „Rock around the clock". Een
groep jongelui, die het niet eens was
met het verbod van burgemeester mr.
A. L. des Tombe, om deze film in Apel
doorn te vertonen, wilde van zijn mis
noegen kennis geven door het organi
seren van een protestdemonstratie voor
het huis van de burgemeester. Gewa
pend met een bord „Wij willen rock
Een groot deel van Rotterdam is
zondagmorgen in alle vroegte opge
schrikt door een hevige explosie die
voor het modemagazijn van Both in de
Keizerstraat ruïneuze gevolgen heeft
gehad. De ontploffing ontstond toen de
74-jarige nachtwaker H. L. Schmidt
omstreeks half zeven een lucifer af
streek in een opkamertje om daarmee
het gaskomfoortje aan te steken. Ver
moedelijk is een der kraantjes die
nacht niet goed afgesloten geweest,
waardoor het uitgestroomde gas met
een daverende knal tot ontploffing kwam
en het magazijn herschiep tot een ra
vage. Vele plafonds zakten naar bene
den, deuren werden versplinterd en al
le ruiten op één na vielen aan scher
ven. De nachtwaker heeft er het leven
nog afgebracht, maar liep wel ernstige
brandwonden op aan zijn handen en ge
zicht.
Zaterdagavond had de heer Schmidt
van het gaskomfoortje gebruik ge
maakt voor het klaarmaken van een
potje thee. Daarna was hij naar de be
nedenverdieping gegaan om zich op zijn
veldbed ter ruste te leggen. Zondag
morgen omstreeks half zeven was hij
het opkamertje binnengegaan, blijk
baar zonder de gaslucht te bemerken.
Na de explosie had hij nog de tegen
woordigheid van geest om zijn in brand
geraakte kleren met dekens en doeken
te blussen. Een ambtenaar van de PTT
die toevallig passeerde, rende het ge
havende gebouw binnen en wist een be
gin van brand in de kiem te smoren
met behulp van dekens en water.
and roll" trokken zij door de binnen
stad. Toen zij hoorden, dat de burge
meester nogal ver uit het centr -m
woont, keerden zij terug en veroor
zaakten toen een enorm lawaai door
met alle mogelijke voorwerpen de ver
keersborden te bewerken.
De politie greep twee oproermakers
in de kraag en bracht hen naar het
bureau. Het gevolg was, dat zich een
enorme, joelende troep vormde, die
het politiebureau met stenen begon te
bekogelen en scheldwoorden riep aan
het adres van burgemeester en politie.
De troep werd door de politie met ge
bruikmaking van gummistokken uiteen
gedreven en daarbij werden nog drie
jongelui, onder wie een meisje, naar
het bureau overgebracht.
Zondagavond was het in Apeldoorn
nog veel erger. Een optocht van met
grote borden gewapende demonstran
ten moest met behulp van politiehonden
en de gummistok uiteen geslagen wor
den. Bij de burgemeester sneuvelde een
ruit en later op de avond werden van
het politiebureau ook diverse ruiten in
gegooid. Verscheidene politieagenten
raakten gewond en een groot aantal
raddraaiers werd opgepikt. De gehele
avond bleef het zeer onrustig in de
stad.
Rumoerige jongelui trachtten met
gloeiende sigarettenpeuken de vachten
van de politiehonden in brand te ste
ken, terwijl passerende automobilisten
met stenen en klinkers werden beko
geld, zodat extra politietroepen in de
stad moesten blijven surveilleren.
De burgemeester van Leeuwarden,
mr. A. A. M. van der Meulen, heeft
besloten om in het belang van de open
bare orde de verdere vertoning van de
film „Rock around the clock" te ver
bieden.
Vrijdag- en zaterdagavond na de
laatste voorstellingen is het tot ernsti
ge ongeregeldheden gekomen. Een ze
ker deel van de jeugd molesteerde de
politie, sleepte rijwielrekken de rijweg
op, vernielde ruiten en beschadigde
auto's.
Advertentie
ONBEPERKTE GARANTIE
OP DE VERING.
HAZETFABRIEKEN TE ZEVENBERGEN
