Eisenhower stuurt
Boelganin een
ongezouten brief
1
i
i
i
I
V-
Amerikaanse pers acht zich beledigd
„Sovjetpremier mengt zich in
binnenlandse zaken van V.S.
Bolsjoi-ballet op Windsor Castle
kwatta trost
kwattsmrepe
een*—
Wijzigingen in
Indonesisch
kabinet?
Kwakzalverij bij bestrijding
van pluimveeziekten
Relikwie van Sint-Martinus
voor Groningen
Burgemeester van Florence
houdt schilderijen thuis
iMm
verstopping
Spel recht uit het hart
Zonder overleg
Hagerty zwijgt
Boelganins brief
Het bezoek van
Kardinaal Feltin
mm
voor
Binnen vier jaar tweehonderd
dierenartsen te veel?
Geschenk van aartsbisschop van Tours
Verzet tegen besluit der regering
De neergeschoten
jongen
Studentensociëteit
te Leiden aan
ramp ontsnapt
Johan Valk
Britten arresteren
Mau-Mau-leider
Aanslag op Victor
Kravchenko mislukt
Confetti in oog
van Eisenhower
Ontvangst door
de Koningin
WÊm
OP DE STOEL VAN DE DIERENARTS
Geef de strijd niet op tegen
Lezing Voorlichtings-
dienst
Brand spoedig geblust
Ontslag militairen
tijdens bezetting
MAANDAG 22 OKTOBER 1956
FAGINA 4
AMSTERDAMSE
KAPPER WINT
PRIJS IN PARIJS
Van Galen en Banckert
uit de vaart
Examens
rw
Onbevoegd de tandheel-
kunst uitgeoefend
De Amerikaanse president
Eisenhower heeft de Russische
premier Boelganin onomwonden
meegedeeld dat diens brief, die
vrijdag in Washington is over
handigd, „persoonlijk beledigend
voor mij is, en „een inmenging
inhoudt in de binnenlandse za
ken van de Verenigde Staten."
Boelganin heeft in zijn schrij
ven een onmiddellijke overeen
komst voorgesteld tussen de Ver
enigde Staten en de Sovjet-Unie
tot het stopzetten van proeven
met atoomwapens. De brief van
de Sovjetpremier aan Eisenho
wer houdt in feite een onder
schrijving in van de voorstellen
die de democratische kandidaat
voor de presidentsverkiezingen,
Adlai E. Stevenson, tijdens een
verkiezingsredevoering gedaan
heeft, en waarover hij later door
vice-president Nixon scherp is
aangevallen.
Inmiddels heeft Stevenson te ken
nen gegeven, dat hij Eisenhowers
reactie op het Russische aanbod tot
overweging van een verbod van wa
terstofhommen een houding acht, die
„nauwelijks te verenigen is met
Eisenhowers voorafgaande beoorde
ling van de bedoelingen der Russen".
Ook de democratische kandidaat voor
het vice-presidentschap, Kefauver,
heeft gisteren over de brief van Boel
ganin gesproken en opgemerkt, dat
het Russische voorstel „te goeder
trouw gedaan kan zijn". Kefauver
zei dat de Verenigde Staten op grond
van vroegere ervaringen het recht
hebben, wantrouwend te zijn, doch
men behoort desondanks met de
Russen te overleggen.
In zjjn antwoord aan Boelganin stelt
Eisenhower vast dat de Russische
brief in Moskou, is gepubliceerd zonder
voorafgaand overleg met Washington.
Dit, zo verzekerde Eisenhower, bete
kent een afwijking van de internatio
nale gebruiken, en in meer dan een
opzicht.
„Het verzenden van uw brief in de
tijd an een nationale verkiezingscam
pagne, waarin uw steun wordt uitge
drukt voor de denkbeelden van bepaal
de vooraanstaande figuren in de Ver
enigde Staten, betekent een inmenging
van een buitenlandse staat in onze bin
nenlandse aangelegenheden, aldus
Eisenhower. De Amerikaanse president
stelde dat een buitenlandse ambassa
deur naar internationaal gebruik per
sona rion grata zou worden verklaard
als hij zich op een dergelijke wijze in
de binnenlandse aangelegenheden zou
mengen. In ongewoon krachtige be
woordingen wees Eisenhower Boelganin
erop dat de Russische premier blijk
baar „mijn oprechtheid in twijfel heeft
getrokken."
James Hagerty, de pers-secretaris
van president Eisenhower, wilde tij
dens de bijeenkomst waarin hij de in
houd van de brief bekendmaakte, niet
verklaren wat Eisenhower precies be
doelde met „mijn oprechtheid in twij
fel getrokken". Hij wilde daar niet ver
dei over uitweiden. Hagerty verklaar
de dat het bij briefwisselingen tussen
Eisenhower en Boelganin tot nu toe ge-
Een Britse patrouille heeft gisteren
Dedan Kimathi, de leider van de Mau-
Mau in Kenia, gevangengenomen. Ki-
mathi, die aan het been werd gewond,
is in êen ziekenhuis opgenomen. Hij
werd aangehouden, toen hij op onge
veer 200 km ten noorden van Nairobi
zijn toevlucht wilde zoeken in een re
servaat van de Kikoejoes.
Door zijn gevangenneming is er in
feite een einde gekomen aan de ver
zetsbeweging van de Mau-Mau tegen
de Britten. Volgens de Britse opperbe
velhebber in Kenia, generaal Lathbury,
zt) er nog slechts ongeveer 300 leden
van deze beweging op vrije voeten.
(Reuter, A.F.P.)
In New York hebben gistermorgen twee
bandieten een poging gedaan om een ze
kere „Peter Martin" in zijn flat neer te
schieten. Door kordaat optreden van de
aangevallene mislukte de aanslag. Alge
meen wordt aangenomen, dat „Peter Mar
tin" het pseudoniem ls. waarachter zich
4 de Russische schrijver Victor Kravchenko
verbergt. Sinds Kravchenko op het eind
van de Tweede Wereldoorlog uit Russi
sche dienst overliep naar het Westen en
zijn boek „Ik verkoos de vrijheid" schreef,
zijn er diverse malen aanslagen op zijn
leven gedaan. Kravchenko schoot gister
morgen een van zijn twee aanvallers neer.
De ander wist te ontkomen. (U. P.).
Op het internationale concours om de
„Trophée des Nations" in Parijs heeft
de Amsterdamse kapper J. v. d. Knoop
de eerste prijs dameskappen gewonnen.
De heer v. d. Knoop, die Nederlands
kampioen is, was de enige landgenoot,
die aan het concours heeft deelgenomen.
In Amsterdam zal de winnaar van de
hoge onderscheiding van zijn vakgeno
ten een huldiging te beurt vallen.
55
bruikelijk was de geschriften tegelijker
tijd in Moskou en Washington open
baar te makeif, en dat geen regering
daartoe overging dan nadat de andere
regering in kwestie daar haar toestem
ming toe gegeven had.
Boelganin heeft in zijn brief aan
Eisenhower nog meegedeeld dat de
moeilijkheid om te komen tot een ont
wapeningsovereenkomst over de gehele
Unie het gevolg is van „het feit dat
zowel de Verenigde Staten als enige
var de andere landen die aan de be
sprekingen over de ontwapening deel
nemen, hun voorstellen terugnemen
zodra de Sovjet-Unie ze aanvaardt."
„Gegeven deze toestand is het naar
onze vasté overtuiging aldus Boel
ganin onmogelijk de regeling van de
kwestie der atoomproeven afhankelijk
te stellen van een ontwapeningsover
eenkomst over de gehele linie." De
brief wordt dan besloten met het vol
gende: „Het spreekt vanzelf dat de re
gering van de Sovjet-Unie voort zal
gaan te trachten een overenkomst te
sluiten over de andere aspecten der
ontwapening, waarbij buiten beschou
wing wordt gelaten het feit dat zij on
langs zonder te wachten op een mo
gelijke overeenkomst op dit gebied
haar strijdkrachten met 1.840.000 man
heeft verminderd." (U.P., Reuter)
President Eisenhower van de Ver
enigde Staten heeft een rood linker
oog tengevolge van een lichte bloed
uitstorting, veroorzaakt door confetti,
die donderdag bij een enthousiaste
ontvangst in Portland in dat oog is
terecht gekomen. De president reed
toen in een open auto. Zijn lijfarts,
Howard M. Snyder, heeft de confetti
terstond uit het oog kunnen verwij
deren. (A.F.P.)
De aartsbisschop van Parijs, Kardi
naal Feltin, die, zoals is gemeld, een
bezoek zal brengen aan Nederland ter
gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van het Comité catholique des amitiés
Francaises a l'étranger waarvan hij
erevoorzitter is wordt woensdagavond
tegen zes uur in Den Haag verwacht.
's Avonds zal hij daar in de Ridder
zaal een voordracht houden over vijftig
jaar religieus leven in Frankrijk. Deze
bijeenkomst zal o.a. worden bijgewoond
door mgr. Paolo Giobbe, mgr. dr. B. J.
Alfrink en mgr. M. A. Jansen en voorts
door leden van het corps diplomatique
en vertegenwoordigers van r.-k. orga
nisaties in Nederland.
Donderdagochtend is de Kardinaal de
gast van de burgemeester van Amster
dam.. Voorts zal hij daar een aantal
Franse kinderen vormen en een ten
toonstelling van het katholieke boek ope
nen.
's Middags vertrekt Kardinaal Feltin
naar Tilburg, waar het gemeentebestuur
hem zal ontvangen op het paleis raad
huis, waar hij zijn in Den Haag gehou
den voordracht herhaalt.
Vrijdag tenslotte wordt de Kardinaal
ontvangen door Koningin Juliana.
De balletgroep van het Moskouse Bolsjoi-theater, welke op het ogenblik in Londen zoveel succes oogst, heeft een
uitstapje gemaakt naar het historische Windsor Castle, waar de dames en heren zich bijzonder vermaakten met
de stram paraderende schildwacht.
Advertentie
Politieke kringen in Djakarta achten
het niet onmogelijk, dat het coalitie
kabinet van Ali Sastroamidjojo wijzigin.
gen zal ondergaan ten gevolge van de
tegenover elkaar staande standpunten
van de coalitie-partijen ten aanzien van
de gezamenlijke Indonesisch-Russische
verklaring, die vorige maand in Mos
kou is uitgegeven aan het einde van
de reis van president Soekarno door
Rusland. Deze verklaring werd voor In
donesië ondertekend door de minister
van buitenlandse zaken, Roeslan Abdul,
gani, die tot dezelfde partij behoort als
premier Ali Sastroamidjojo, de natio
nalistische partij, de P.N.I. Op deze
verklaring werd sterke kritiek uitgeoe
fend in Djakarta door vooraanstaanden
van Islamietischc en Christelijke par
tijen, die in het kabinet zitting hebben.
Zij zieiden, dat de minister van buiten
landse zaken de verklaring had onder
tekend, zonder medeweten van het ka
binet. Het Islamietische blad „Abadl"
zei, dat de onafhankelijke politiek van
Indonesië met de verklaring in Mos
kou is geëindigd.
De paragraaf, waartegen de gema
tigde Islamietische partij, de Masjumi,
het meeste bezwaar had, was die, waar
in gezegd werd, dat de Sovjet-Unie en
Indonesië het er over eens waren, dat
militaire verdragen niet de pogingen
bevorderen om de internationale span
ning te verminderen. Sjarif Usman van
de Masjumi verklaarde zaterdag in Dja
karta, dat deze paragraaf in strijd was
met de resolutie, die vorig jaar te Êan-
dung op de A.A.-conferentie is aange
nomen. In deze resolutie wordt gezegd,
dat de Aziatische en Afrikaanse landen
het recht van ieder land erkennen om
zich zelf individueel, of collectief te
verdedigen. Sjarif Usman zei, dat de
oedkeuring door de Indonesische rege
ring van de gezamenlijke Indonesisch-
Russische verklaring, een breuk teweeg
zou kunnen brengen in de solidariteit
van de A.A.-landen, daar een aantal
landen, die de conferentie in Bandung
hebben bijgewoond, zoals de Philippij-
nen, Pakistan en Turkije, lid waren van
militaire verdragen. Volgens Sjarif Us
man had de gezamenlijke verklaring
van Moskou de aanspraken van Indo
nesië op West-Irian verzwakt.
De torpedoboot jagers Van Galen en
Banckert zullen omdat de algemene toe
stand van deze schepen van dien aard is,
dat zij niet meer voldoen aan de eisen,
welke aan dergelijke schepen dienen te
worden gesteld, van de sterkte van de Ko
ninklijke Marine worden afgevoerd.
AMSTERDAM, 20 okt. Kand. econo
mie E. H. Loen, D. Dolman, J. A. H.
Lyppens (Amsterdam) en B. G
Schouten (Driehuis-Velsen).
Het hoofdbestuur van de maatschap
pij voor diergeneeskunde vraagt ernsti
ge aandacht voor het feit, dat de kwak
zalverij in het algemeen en bij de be
strijding van pluimveeziekten in het bij
zonder een vorm aanneemt, zoals nooit
tevoren. Van de voorlichters van gro
te en kleine mengvoederfabrikanten, al
of niet in het bezit van het diploma se
lecteur, zijn velen de vertrouwensman
geworden van de pluimveehouders. Dit
behoort niet tot gevolg te hebben, dat
zij de plaats van de dierenarts gaan in
nemen, dat zij de massale behandeling
van de zieke dieren naar zich toetrek
ken, aldus de voorzitter van de maat
schappij voor diergeneeskunde, de heer,
D. Hendrikse, in zijn openingsrede van
de algemene vergadering, die zaterdag
in Utrecht is gehouden.
Hij zei, dat, met uitzondering van
een groep die zich wel bewust is van
de juiste plaats als voorlichter of se
lecteur, vele anderen als rijdende fi
liaalhouders van geneesmiddelen- en
enrtstoffenfabrieken de boer opgaan,
secties verrichten; 'met' vergrootglas
en zelfs met microscoop ter plaatse
organen eri darrnirthouö onderzoeken:
Zij stellen diagnosen en schrijven ge
neesmiddelen voor die zij uit de auto-
voorraad tegen schreeuwend dure
prijzen afleveren. Met nieuwe genees
middelen wordt, volgens de voorzit
ter, niet alleen behandeld, maar zelfs
geëxperimenteerd, waarna de resul
taten op de vakvergadering der voor
lichters worden uitgewisseld.
Geconstateerd moet worden dat een
groot percentage geneesmiddelen en
entstoffen, welke in de pluimveehou
derij worden gebruikt, buiten de dieren
artsen om worden afgeleverd, zo zei de
heer Hendrikse. Hij acht het genoeg
zaam bekend, dat door deze toestand
zeer grote schade aan de belangen van
pluimveehouders wordt toegebracht en
dat signalering van besmettelijke ziek
ten maar al te vaak achterwege blijft.
Uit besprekingen zou echter zijn ge
bleken, dat de wil groeiende is om we
gen te zoeken teneinde de activiteiten
van de voorlichters in de juiste banen
te leiden, waardoor zij én voor de die-
marts én voor de pluimveehouderij
va: nut kunnen zijn. In zijn rede zei de
voorzitter voorts, dat hij in zijn jaar
rede van drie jaar geleden gemeend
heeft te moeten waarschuwen tegen de
gedachte als zou de studie voor dieren
arts een waarborg inhouden voor een
toekomstig onbezorgd bestaan.
(Van onze correspondent)
De kathedraal van St. Martinus te
Groningen heeft een relikwie van St.
Martinus geschonken gekregen van de
aartsbisschop van Tours, mgr. L. J.
Galliard, afkomstig uit de basi
liek te Tours. De kanunnik en rector
SIMM
Burgemeester Giorgio la Pira van
Florence heeft zich verzet tegen de
uitleen van de kostbare schilderijen
uit Florence aan Amerika. Tegen de
beslissingen van de Italiaanse regering
in heeft hij de directeur van het mu
seum opdracht gegeven alle voorberei
dingen in verband met de verzending
van de schilderijen te staken.
De boze Fkvrentijnen hadden binnen
een etmaal vier grote protestdemon
straties gehouden. In juridische krin
gen twijfelt men aan de rechtsgeldig
heid van La Pira's beslissing, maar het
staat wel vast, dat alle artisten, kunst
minnaars en zo goed als alle Italianen
als één man achter burgemeester La
Pira staan.
Toen de burgemeester terug kwam
van het congres van de christen
democratische partij, kwam hij in
actie tegen de verzending van de
hoog-verzekerde schilderijen. Zater
dag heeft hij een bespreking gehad
met directeur Rossi, en 's avonds
maakte hij zijn beslissing bekend:
de schilderijen mogen niet weg.
La Pira maakte duidelijk, dat hij geen
inbreuk wenst te maken op de Ita
liaans-Amerikaanse vriendschap. Hij
zei tot zijn besluit gekomen te zijn op
grond van de nationale verontwaardi
ging, die is ontstaan toen bekend
werd, dat de bijzonder kwetsbare
meesterstukken uit Florence naar
Amerika zouden worden verzonden
ten behoeve van een speciale expositie.
La Pira stelde tegelijkertijd een co
mité in, dat zich dient te beraden op
verdere stappen in deze aangelegen
heid. Dinsdag worden in Florence,
Rome, Milaan, Turijn, Triëst en Napels
protestvergaderingen belegd. Er zijn
kunstkenners, die voornemens zijn
50.000 handtekeningen te verzamelen,
en het parlement dan te verzoeken her
halingen van zulke initiatieven in de toe
komst te voorkomen, omdat die indrui
sen tegen het belang van de kunst en
MÈÉmSm-
SI
M
Burgemeester Giorgio la Pira van Flo
rence.
van Italië. Want d kunstschatten zijn
een nationale zaak. Dat is duidelijk ge
worden.
van de St.-Martinusbasiliek te Tours,
mgr. J. Sadoux, is naar Groningen ge
komen om de relikwie te overhandigen
aan de bisschop van Groningen, mgr.
P. A. Nierman. Dat gebeurde zondag
avond in een indrukwekkende plechtig
heid in een geheel met gelovigen en ge
nodigden gevulde kathedraal.
Het met groen en bloemen versierde
beeld van St.-Martinus was gevat in
het licht van kaarsen m schijnwerpers.
De relikwie, geborgen in een fraaie
schrijn, werd in een feestelijke proces
sie door mgr. Sadoux rondgedragen en
getoond aan de gelovigen. In een har
telijke toespraak tot dé bisschop van
Groningen wees mgr. Sadoux op de
betekenis van relikwieën als deze. Het
betreft hier een klein gedeelte van het
eerbiedwaardige hoofd van St.-Martinus,
dat in Tours als 'n kostbaar kleinood be
waard wordt. In een brief van de aarts
bisschop van Tours, mgr. Galliard, die
nadien werd voorgelezen, stond ver
meld dat er slechts weinig relieken van
de H.Martinus bewaard zijn gebleven
aangezien het lichaam van de heilige
door vuur verteerd is tijdens de gods
dienstoorlogen. Relikwieën worden
hoogst zelden weggegeven maar het be
trof hier een bijzonder feit, een nieuw
bisdom en een nieuwe kathedraal, toe
gewijd aan St.-Martinus.
De plebaan van de Groningse kathe
draal, de hoogeerwaarde heer J. H.
Koelman, noemde deze plechtigheid van
historische betekenis voor het bisdom,
Hij dankte voor de relikwie. Op deze
wjjze zijn beide bisdommen met elkaar
verenigd onder bescherming van de
H.Martinus. Deze plechtigheid, die
werd bijgewoond door vele hoog
geplaatste geestelijken uit het bisdom,
werd besloten met een kort lof, ge
celebreerd door de plebaan, met assis
tentie van de pastoors J. B. Kemper
en F. J. Schoemaker, beiden uit Gro
ningen.
Het verschijnsel doet zich nu voor,
da een aantal dierenartsen na beëindi
ging der studie nog niet is geslaagd in
de poging zich een vaste werkkring te
verschaffen. Op het ogenblik hebben,
aldus de voorzitter, vele afgestudeer
den nog geen praktijk gevonden, ter
wijl naar verwachting in de komende
vier jaar nog een kleine driehonderd
dierenartsen zullen worden gediplo
meerd. Het aantal afgestudeerden zal
naar zijn berekening in die periode de
behoefte aan dierenartsen met twee
honderd overtreffen.
Advertentie
DIT IS de manier om verstopping te over-
winnen: Drink 's morgens vroeg en 's avonds
voor het naar bed gaan een glas water en ga
op een vast uur van de dag naar het toilet.
Neem eerst een week elke avond twee Carters
pilletjes - 2e weekelke avond één - 3e week
om de andere avond één.
Daarna niets meer. Want Carters Lever
pilletjes zorgen voor de galtoevoer die nodig
is om het voedsel beter te verteren en de
darmen te ontlasten: ze maken bovendien
dat de ingewanden daarna op eigen kracht
regelmatig blijven werken. Z6 helpen Carters
Leverpilletjes u helemaal van hardlijvigheid
af, u is een ander mens. En mocht u later
door zorgen, door te veel eten, oververmoeid
heid of gebrek aan beweging toch nog eens
verstopt raken, dan zijn een paar Carters
pilletjes voldoende om u vlug weer op gang
te helpen. Vraag naar CARTERS LEVER
PILLETJES - f 1.20 per flacon.
Omtrent het ongeval in Arnhem,
waarbij een kind door een schildwacht
werd doodgeschoten, wordt door da
Leger Voorlichtingsdienst o.m. het vol
gende meegedeeld:
„Vrijdagavond om half zeven is in de
Kazernestraat te Arnhem een noodlot
tig ongeval gebeurd. De dienstplichtig
soldaat C. P. van V., die bij de zij-in
gang van de Menno van Coehoornka-
zerne met een collega op plantonwacht
stond, werd door enige kinderen met
steentjes gegooid. Hij waarschuwde ze,
door schertsenderwijs op te merken „op
passen, anders ga ik schieten". Daar
de kinderen voortgingen met plagen,
liep de betrokkene naar het planton-
huisje en pakte het geweer van zijn
collega, dat hij 's middags ontladen had,
waarbij hij de houder met patronen in
het plantonhuisje op tafel had gelegd.
Toen hij naar buiten kwam, grendelde
hij dat geweer, richtte van de heup op
de kinderen en haalde de trekker over.
Tot zijn grote ontsteltenis ging een
schot af, waardoor de 8-jarige Michiel
Vermeer in de hartstreek werd getrof
fen. Het jongetje is tijdens transport
naar het ziekenhuis overleden. Uit het
door de koninklijke marechaussee in
gestelde onderzoek is gebleken, dat de
collega van soldaat van V., later op de
middag het geweer wederom had her
laden, zodat van V., die er positief
van overtuigd was, dat hij een on
geladen geweer met zich meedroeg, in
feite een geladen geweer afvuurde. Sol
daat van V. is volkomen overstuur ter
observatie in de ziekenbarak opgeno
men".
Door oplettendheid van een brand
wacht is de Leidse studentensociëteit
Minerva zondagmorgen aan totale ver
nietiging ontsnapt. Om kwart over ze
ven heeft hij, op weg naar de brand
weerkazerne, ontdekt, dat de over drie
verdiepingen lopende liftkoker van de
sociëteit in lichter laaie stond. De Leid
se brandweer rukte met vier wagens
aan, overmeesterde het vuur in twin
tig minuten en kon zich daarna tot na
blussen bepalen.
De „nachtkroeg", de kleine eetzaal
en een bijkeuken, alsook de liftkoker
zVin uitgebrand. De verwekker van het
vuur is vermoedelijk een warmgelopen
elektromotor onder in de liftkoker. De
schade is nog niet berekend.
De Rotterdamse politie heeft proces
verbaal opgemaakt tegen een 45-jarige
tandtechnicus, die in twee tandheelkun
dige inrichtingen te rotterdam extrac
ties vérrichtte en gipsafdrukken maak
te, hetgeen hem als tandtechnicus niet
zou zijn toegestaan. Hij is reeds drie
maal voor hetzelfde feit veroordeeld.
In beide inrichtingen heeft de politie
het instrumentarium in beslag geno
men.
Joegoslavië Een Roemeense dele
gatie is zaterdag in Belgrado aangeko
men voor een officieel bezoek van ne
gen dagen. (Rtr)
Op 1 september j.l. is in werking ge
treden de wet van 8 maart 1956, welke
voor belanghebbende ex-beroepsmilitairen
van de landmacht de mogelijkheid opent,
te verzoeken dat het hun vanwege de
Duitse bezetter indertijd in verband met
de demobilisatie verleende ontslag ver
vangen wordt door een ontslag verleend
door de minister van Oorlog.
Foto Godfrde Groot)
Met zeventien jaar al kwam
hij op de planken. De Raad van
Beheer van de Koninklijke Ver-
eeniging „Het Nederlandsch
Tooneel" gaf voor het seizoen
19161917 de jonge Johan Valk
een contractje, waarbij hem
halfmaandelijks vijftien gulden
werd toegezegd voor kleine rol
len en figuratie. Dat is het be
gin geweest van een zeer geva
rieerde artistieke loopbaan,
waarin Johan Valk zich ont
wikkeld heeft tot de bekwame
acteur, die we thans kennen;
een speler, die telkens weer
van zijn rol iéts goeds weet te
maken.
Op 25 oktober gaat hij bij
de Haagse Comedie jubileren
als Machetu, de rijk geworden
voddenkoopman naast de Don
Juan in Anouilh's „Ornifle".
Met het stuk kunnen we echt
niet weglopen, maar voor Jo
han Valks rake typering van
de blufferige theaterdirecteur
niets dan goeds. De kritiek is
steeds erg welwillend tegenover
mij, zegt de jubilaris; we kun
nen daar echter rustig aan toe
voegen, dat die welwillendheid
er alleen maar is, omdat Johan
Valk zijn vak kent en zich bij
z'n spel volledig inzet. Of men
nu zijn botte beul-gevangene in
„De Rechtvaardigen" neemt of
zijn monsterlijke Kalibaan in
„De Storm" een lievelingsrol van de acteur z'n op zwart zaad
geraakte Pistsjik in „De Kersentuin", z'n sappig gespeelde matroos in „Er
komt geen oorlog met Troje" of z'n ruige Beaudricourt in „De Leeuwe*
rik" hij zet steeds een figuur op het toneel, waar men in kan geloven,
ik zoek niet te veel problemen in een rol, vertelt Johan Valk, maar
juist zijn spel zo recht uit het hart maakt hem op zyn middenplaats
bij de Haagse Comedie tot een zeer waardevol acteur.
Voor hij op deze plaats kwam, heeft hij heel wat wonderlijke
wegen bewandeld. Hij speelde in een kermisgezelschap, stond bij het
theater Prot in het ene boulevardstuk na het andere, trad op in de
operette van Nap de la Mar, werkte mee aan variétévoorstellingen, was
spreekstalmeester bij een circus, trad naast Buziau op in de Bouw
meesterrevue en speelde in de eerste tijd na de oorlog bij Johan Kaart.
De laatste periode van zijn nu veertigjarig artiestenleven bevalt hem
echter wel het beste, in 1949 kwam hij bij de Haagse Comedie en daar
voelt hij zich bijzonder goed thuis. In het begin was het voor Johan
Valk wel even overschakelen op de stijl van spelen bij dit gezelschap,
maar hij heeft zich uitstekend weten in te passen in het grote geheel.
Over de sfeer bij de Haagse Comedie spreekt de Amsterdammer Johan
Valk met grote waardering; we mogen er bij zeggen, dat die sfeer zeker
ook aan hém te danken is.
Het meest ziet men Johan Valk in rollen van rondborstige lieden
en al dan niet sympathieke boeven. Hij typeert deze figuren met veel
klem, zonder ze echter al te bont te maken. Zo'n brouwer als in „Sybrech
Willems dochter", zo'n forse kerel als Beaudricourt en zo'n gerechts
dienaar in het jongste stuk van de Haagse Comedie „Inherit the wind"
zet hij trefzeker op de planken. „Weet u, dat die laatste rol maar ander
halve pagina beslaat?" We wisten het niet; Johan Valk speelt deze
figuur zo, dat de toeschouwer er heel wat meer van bijblijft.
Bij zijn veertigjarig jubileum is deze acteur nog vol enthousiasme.
Ik wil niet anders doen dan dit toneelspelen, zegt hij. Maar Johan
Valk bekent ook, dat hij iedere première weer met veel spanning
tegemoet ziet. Hij heeft een grote routine, maar geeft zelden of nooit
alleen maar glad routinewerk te zien. Een acteur met hart en ziel. Men
zal hem daar graag voor huldigen.
