Mevr. Bouman schrijft open
brief aan „De Nieuwsgier"
Onthullingen in het vooruitzicht gesteld indien
in het belang der arrestanten
11
1
Supersnelle pijnloze tandenboor
Overwerk in bouwbedrijf, maar
met tegemoetkomingen
Veertig jaar boeken lenen
Brand in
Rotterdam
Het werk zal slagen
Tussen neus en lippen
Bejaarden uit grote steden
gemakkelijker naar platteland
Bond van katholieke leeszalen
viert jubileum
Auto-bel
Het Parool" over
de lift van
dr. Van Maasdijk
Opnieuw relletjes
in Apeldoorn
koningin bezoekt
Canada's First Cigarette
A
RAAD VOOR DE WONINGBOUW
Te gevaarlijk
Feestje...
Aanpakken
Spraakgebrek
Voor tienduizenden
guldens schade
Gezin van zeventien
personen dakloos
Ir. A. G. Maris
PAGINA
MESSINA
Siiiiiii
llliBf
Woning afgebrand
HAAS OORZAAK VAN
VERKEERSONGEVAL
Wal vis jager te water
gelaten
n
Relaas van Nederlands
journalist
Beste Willem, i
Met enige teleurstelling las ik je wel
Wat slordig gestelde stukje in De
Nieuwsgier, waarin je zegt, dat ik door
het uitspreken van mgn overtuiging,
dat rechter, procureur-generaal en pre
sident van de Hoge Raad in Indonesië
al lang geweten hebben van de onschuld
van Jungschlager en Schmidt, de in
druk heb gegeven van een „fantaste
om niet te zeggen leugenachtig" te zijn.
Ik kan uiteraard niet boos zijn over
deze slip, omdat je ook eens een tijdje
geleden mijn leven hebt gered.
Dit laatste is ook de reden, waarom
Ik op het geval inga en zal trachten
je duidelijk te maken waarom ik, na
rijp beraad en overleg, besloot deze
voor mij onomstotelijk vaststaande fei
ten wereldkundig te maken. Er kunnen
uit deze aangelegenheid enige waarde
volle conclusies worden getrokken.
Maar eerst de beschuldiging, die ik
[euit heb, en die ik nog wat zal uit
breiden. Niet alleen de procureur-ge
neraal en de president van de Hoge
Raad, ook andere vooraanstaande ge
zagsdragers, zoals het hoofd van de
staatspolitie Sukamto, vice-premier
Rum en vice-president Hatta en enige
hoge officieren zijn ervan op de hoogte,
dat de zaken tegen de gearresteerde
Nederlanders een frame-up zijn. Ten
aanzien van de procureur-generaal en
de president van de Hoge Raad, die res
pectievelijk belast zijn met het toe
zicht op het openbaar ministerie en de
rechtsbedeling in Indonesië en uit dien
hoofde kennis dragen van alle proces
stukken (en zelfs veel meer) spreekt
dat vanzelf. De waanzinnige verhalen,
waar het proces-dossier uit is samen
gesteld, zijn zo absurd, en bovendien
zo verward en vol tegenspraken, dat
niemand met enig verstand er aan kan
geloven. Na lezing van het soortgelij
ke dossier in de zaak Jungschlager be
sloot de met de behandeling van deze
zaak belaste rechter, mr. Liem, dan
ook Jungschlager onmiddellijk op vrye
voeten te stellen. De uitvoering van dit
besluit is door de Indonesische gezags
dragers onmogelijk gemaakt. Het was
zover dat mevrouw Jungschlager thuis
alles klaar had voor de feestelijke ont
vangst van haar man. Maar hij kwam
niet en is nooit gekomen. Daarna be
gon de intimidatie van mr. Liem. Hij
werd ziek en trok zich terug.
Maar de heren Suprapto en Wirjono
beschikken over heel wat meer dan
de zoeven genoemde stukken. Zij ken
nen nu ook de overduidelijke en be
trouwbare verklaringen a décharge,
waarvan juristen als zij zich toch wel
niet zullen proberen af te maken met
de motivering: ,,Ik geloof die verkla
ringen niet, omdat ik ze met geloof
zoals de djaksa tinggi Sunario deed.
Zij kennen de herroepingen van de ge
tuigen a charge, en aangezien zij de
voorgeschiedenis kennen, kunnen zij ook
niet menen, zoals djaksa tinggi Sunario
voorgaf te doen, dat deze slechts door
omkoping tot stand kunnen zijn geko
men. Zij hebben de schandelijke verto
ning kunnen volgen, die soms door de
fittingen werd opgeleverd. En zij zijn
op de hoogte van de afschuwelijke mis-
Handelingen.
Maar dat is nog niet alles. Zij en
ook de andere nu genoemde autori
teiten Zijn door de verdediging in het
beginstadium haarfijn op de hoogte
gebracht van de feiten. En wat h»eft
het geholpen? Zeker, er is voor ge.
zorgd dat de krankzinnig gemartelde
heer Kolk bij zijn familie terugkwam.
Mogelijk door de invloed van vice-
president Hatta, aan wie mijn man
een lange en uitvoerige gedocumen
teerde brief heeft geschreven. Maar
denk je, dat Hatta niet begrepen
heeft, dat het in de andere gevallen
navenant is toegegaan? Suprapto
heeft, eindelijk, de heer Michael, die
door meer dan 40 getuigen als de
bendeleider Bosch was „herkend",
losgelaten. Niet echter dan nadat op
allerlei wijzen geprobeerd was met
deze loslatingen stilzwijgen onzerzijds
over diverse schandelijkheden te ko
pen. Denk je, dat Suprapto niet
weet, dat ook Schmidt als bendelei
der „herkend" is door daartoe gepres
te, bedreigde en omgekochte getui
gen? Het zijn gedeeltelijk dezelfde
personen geweest.
Mr. Rum heeft als advocaat cliën
ten van raad gediend, die door de
politie waren geprest om meinedige
verklaringen af te leggen. Denk je,
dat hij niet weet, dat ook andere ge
tuigenverklaringen a charge op soort
gelijke wijze zijn verkregen? En zo
kan ik doorgaan.
Geen van hen echter en zij beho
ren tot het beste, dat Indonesië biedt
heeft ooit de zaak durven aanpakken.
En zn hadden daarvoor motieven. Su
prapto meende, dat het hem zijn baan
zou kosten als hij er iets aan deed.
Niet, dat hij daar op zichzelf zo bang
voor was. Maar wie zou hem dan op
volgen? Als op zijn stoel een ander zat
zou misschien zelfs een Michael met
meer vrijkomen. Om van andere zaken,
waar het om het lot van Indonesiërs
gaat, maar niet te spreken. Mr Rum
dacht en denkt en misschien niet ten
onrechte dat hij de positie van de
Masjumi in gevaar zou brengen door
iets te doen, dat door politieke tegen
standers ogenblikkelijk luidkeels als pro-
Nederlands zou worden aangemerkt. En
zo had en heeft ieder het zijne. Maar
accepteer jij die motieven? Doet het je
niet levendig denken aan de houding
van weldenkende Duitsers onder het Hit-
Ier-regiem? Heb je dat geaccepteerd,
hoewel het ook begrijpelijk was? Neen,
je hebt zelfs niet willen horen „Wir
Mevrouw Bouman, de verdedigster in
de processen tegen de heer Schmidt
en wijlen de heer Jungschlager voor
het landgerecht te Djakarta, heeft als
antwoord op de ernstige kritiek, die
verleden week in „De Nieuwsgier"
op haar is geuit, een open brief aan
de schrijver van de kritiek, de heer
Willem Mooyman, gericht.
Advertentie
haben es nicht gewusst", ook al was
dat wellicht soms waar. Waarom leg je
dan hier andere normen aan?
Ik denk, dat ik je wel overtuigd heb,
dat deze gezagsdragers dus weten wat
er gaande is. Net zo goed Willem,
en dit is ernstig als jij weet, dat
deze mensen onschuldig zijn, en dat ook
wist toen je je artikel in De Nieuws
gier zette. Jij hebt, nadat je de zittin
gen had bijgewoond, en nadat je het
Witboek had gelezen er nooit aan ge
twijfeld, dat de officiële, na een diep
gaand onderzoek door de Nederlandse
regering afgelegde verklaring, dat het
hier schijnprocessen betrof, juist was.
Dit schokt je misschien, en mogelijk zul
je denken, dat ik je er nu van ga
beschuldigen, dat je opzettelijk hebt ge
tracht mijn goede naam te besmeuren.
Dat doe ik echter niet. Ik zal je hier
onder, bij de beantwoording van de
vraag of het belang van de arrestan
ten kan worden geschaad vertellen
waarom je, naar mijn mening natuur
lijk, deze nare zaken hebt geschreven.
Maar eerst nog dit. Je hebt gezien,
dat het niet nodig is geweest om ont
hullingen te doen uit persoonlijke ge
sprekken, die de betrokken autoritei
ten met mij of anderen hebben gehad.
Ik had andere gronden genoeg om te
zeggen wat ik zei. Maar ik verzeker je,
dat als ik dat in het belang van de
arrestanten acht, ik dat wel ga doen.
En dat zal wel komen ook. Je zult ervan
opkijken. Ik moet dat wel doen, want
het gaat hier om mensenlevens.
En nu de tweede vraag. De vreemd
ste zin in je stuk was voor mij de
passage: „Denkt mevrouw Bouman het
belang van Schmidt te dienen. Natuur
lijk niet." Het is een flauw jij-mopje
om nu te gaan zeggen: Mooyman is
een fantast en een leugenaar, want ik
heb hem nooit verteld, dat ik eigenlijk
een ander belang diende. Het kan wel
zijn, dat een of andere handeling van
mij je die overtuiging heeft bijgebracht.
Maar ik zou dan graag willen weten,
welke dat was.tEn ook welk ander be
lang ik dan zou dienen. Eerst echter
waar het eigenlijk om gaat. Wordt, als ik
spreek, het belang van de arrestanten
geschaad? Ik ben overtuigd van niet.
Bijna 3 jaar lang hebben velen ge
tracht om een oplossing in stilte van
deze vreselijke zaak te bewerkstelligen.
Mijn man heeft in het beginstadium de
Indonesische regering aangeboden om
ervoor te zorgen, dat geen of praktisch
geen geschrijf en rumoer zou ontstaan,
wanneer deze aangelegenheid in stilte
kon worden geliquideerd. Jij kunt zijn
brief van mij ter inzage krijgen. Het
heeft niet gebaat. Hij heeft er zelfs
geen antwoord op gekregen. En in het
licht van wat later is gebeurd was dit
ook te verwachten. Men wenste geen
geruisloze oplossing, maar veroordelin
gen en rumoer, dat voor eigen pro
pagandistische doeleinden kon worden
aangewend. En als dit eenmaal vast
staat, wat verwacht men dan nog van
voorzichtige en geheime manoeuvres?
Dacht je, dat Van der Lubbe zou zijn
vrijgesproken na een beleefde brief van
de Nederlandse regering? Na alles, wat
er van die zijde is geschied, en dat is
meer dan het grote publiek weet, kan
men de hoop op het succes van stille
demarches wel opgeven. En hierin ligt
het antwoord op de vraag opgesloten.
Er u geen gevaar (meer) te duchten
van openbaarheid. Het kan niet erger
dan het is. Als men Schmidt heeft dur
ven veroordelen, zal men ook de ande
ren veroordelen, daarmee volhoudende,
dat er een komplot is, waaraan Neder
landse regering en Nederlands bedrijfs
leven mede schuldig zijn. En dat blijven
gebruiken voor het doel, waar de hele
zaak oorspronkelijk voor werd beraamd.
Je vraagt verder, waarom ik op de
zittingen dan niet duidelijker heb ge
sproken. Herinner je je niet, wat er
met mijn man is gebeurd, die dat
wel deed? Vanaf het moment, dat zij
hem naar het leven gingen staan zo
als later mij, was het duidelijk, dat ik,
als ik de beklaagden wilde blijven bij
staan, een ander systeem moest vol
gen. En dat heb ik gedaan. Ik heb
onder andere getracht om door het
aan de kaak stellen van de leugen
achtigheid van de getuigen, meer dan
men zelf blijkbaar durfde doen, de
mogelijkheid voor een rechtvaardig
vonnis te vergroten. En ik heb mij
strikt binnen de perken van wat een
verdediger geoorloofd is gehouden.
Maar nu bestaat daarvoor geen reden
meer. En ik zal spreken. Niet alleen
hier, maar ook elders. Want mijn
stellige overtuiging is, dat alleen nog
maar andere middelen, heel mis
schien, zullen baten.
Op je beschuldiging, dat ik een
vertrouwen zou hebben geschonden,
heb ik al geantwoord. Maar van ver
trouwen gesproken, is niet van Indo
nesische zijde het vertrouwen gewekt,
dat er, als men hen maar met rust
liet, recht zou worden gedaan? En
is dat vertrouwen niet geschon
den? Ik kom hiermee aan wat naar
ik meen het motief is, waarom je je
stuk schreef. Je hebt gedacht, dat
mijn uitlatingen de mogelijkheid tot
een oplossing verknoeiden, en je hebt
de fout, die ik naar je mening maak
te willen herstellen, neutraliseren.
Omdat je denkt, dat dit in het be
lang der arrestanten is. Blijkbaar
heb jij nog dat vertrouwen dat bij
mij, ik geloof wel duidelijk gemaakt
te hebben waarom, verdwenen is. Ik
ben ervan overtuigd, dat jij je ver
gist. Ik zou je willen vragen: bal nog
eens je vuisten. Deze keer in het be
lang van de onschuldige gevangenen.
Ik hoop, dat je deze brief in je krant
zult willen opnemen. Ik heb daar, na
wat je gezegd hebt, geloof ik wel recht
op. Er zullen dan ongetwijfeld wel
weer een aantal ontkenningen komen.
Dat vind ik niet erg. Alleen hoop ik,
dat jij niet zult gaan ontkennen. Het
lijkt mij prettig noch eervol voor je om
in de rij acher een Sunario te gaan
staan.
Maar liever dat dan niets.
Als altijd, je
(w.g.)
(Mieke Bouman)
Ook maandagavond heeft de Apel-
JJhornse politie haar handen vol gehad
T^t de Rock and roll-demonstranten.
in tegenstelling tot zaterdag- en zon-
"agavond was een sterke politiemacht
,.eeds vroeg op de been om samenscho-
"hgen van verhitte jongelieden uiteen
*e drijven. Er vielen rake klappen bij
verschillende charges die werden
Uitgevoerd. Een zestal demonstranten
j^erd opgebracht naar het politiebu
reau. Marechaussees die in de Willem
UI kazerne geconsigneerd waren om
eventueel de Apeldoornse gemeentepo
litie te assisteren behoefden niet op te
treden.
Juhana heeft maandagmid
dag Messina bezocht. Na een rondgang
ooor de stad heeft zij thee gedronken
2P-j terras van het Miramarhotel.
i Udens een wandeling langs de zee heeft
r, er in toegestemd even te poseren
voor de fotografen onder voorwaarde,
dat haar verdere verblijf op Sicilië niet
door journalisten en fotografen gestoord
tou worden.
SWEEr
cpPORA.
De raad voor de woningbouw heeft
twee nieuwe aanbevelingen aan de mi
nister van Volkshuisvesting en bouw
nijverheid voorgelegd, waarvan de eer
ste betrekking heeft op de mogelijkheid
van overwerk in het bouwbedrijf en de
tweede op het tegenwoordige subsidie-
en goedkeuringsbeleid van de minister.
Een algemene overwerkvergunning,
zoals deze het vorig jaar mogelijk was,
acht de raad ongewenst. Dit is bij de
werknemers blijkbaar niet in gunstige
aarde gevallen, hoewel er het vorig
jaar, voor zover bekend, in de burger
lijke en utiliteitsbouw toch nog meer
dan 170.000 uur is overgewerkt.
De raad acht het de aangewezen weg,
dat, indien nodig, de werkgever na
overeenstemming met zijn werknemers,
op de gebruikelijke wijze overwerkver
gunning aanvraagt. De districtshoofden
van de arbeidsinspectie zullen na in
structie van de minister van sociale za
ken en volksgezondheid hiertoe hun me
dewerking dienen te verlenen. Een
werktijd van 55 uur (10 uur per dag
plus 5 uur op zaterdag) lijkt acceptabel.
Tenslotte meent de raad, dat tegen
over het offer van overwerk tegemoet
komingen gesteld moeten worden, zo
mogelijk in de vorm van een hogere
toeslag op de overuren dan thans het
geval is. Bovendien zou kunnen worden
onderzocht of het mogelijk zou zijn fis
cale faciliteiten te geven.
Op de jongste vergadering van
de Amerikaanse Bond van
Tandheelkundigen te Atlantic
City is een nieuwe supersnelle tand-
artsenboor gedemonstreerd, die te
gebruiken is met het gemak, waar
mee men een schilderskwast han
teert. De boor, die roteert met snel
heden boven de 150.000 omwentelin
gen per minuut, is ontworpen om de
trillingen van een gewone boor, die
een snelheid heeft van ongeveer
6000 omwentelingen per minuut, uit
te schakelen. De ontwerper van de
boor beweerde op het congres, dat
de patiënt met het nieuwe apparaat
niet eens bemerkt, waar de behan
deling aan de gang is. De snelheid
van 150.000 omwentelingen ligt na
melijk ver boven het gevoel van de
mens.
had gedaan. Totdat de man moest
niezen en een ring en een broche
uit zqn mond vielen. Uitspraak over
veertien dagen
Toen de piloot van een helikop
ter boven de Stille Zuidzee een
reddingsladdertje van touw
liet zakken boven een zeeman, die
op een angstig hellend vlotje over
de golven dobberde, riep de brave
borst op het vlotje de piloot toe, dat
hij toch maar liever op zijn pontje
van-planken bleef. Dat laddertje was
hem te gevaarlijk. De zeeman werd
later door een reddingsboot, die door
de helikopter werd gewaarschuwd,
opgepikt.
Het „Oktoberfest", het jaarlijk
se Beierse drinkfeest, heeft
dit jaar alle records gebro
ken. Meer dan zes miljoen mensen
namen aan het feest, dat in Mün-
chen werd gehouden, deel. In totaal
werden drie miljoen liter bier ge
dronken en 230 duizend kippen klein-
jan gemaakt. Niet minder dan 20.000
bierpullen werden gestolen en daar
bij nog een biervat van 50 gallon.
Intussen raakten er 150 kinderen
zoek, waarbij een baby van nauwe
lijks veertien dagen! Vijftig maal
moest de politie by vechtpartijen
tussenbeide komen. Driehonderd
personen mochten in de boordevolle
cellen van de politiebureaus van de
stad op de volgende dag en de ka
ter wachten. Driehonderd andere
personen werden wegens zakkenrol
lerij en andere soorten diefstallen
gearresteerd. De vereniging tot be
striding van het alcoholisme verloor
tien leden, maar kreeg er 35 by.
Een man, die onder verdenking
van inbraak voor de Londense
politierechter verscheen, had
kennelijk moeite om uit zyn woor
den te komen. Hy stond tegenover
de edelachtbare heer te hakkelen en
te stotteren, alsof hy nooit anders
Toen in een Frans havenplaatsje
een vrachtschip te water werd
gelaten, zou de echtgenote van
de kapitein het schip wel eventjes
ten doop houden. Mevrouw had ech
ter niet op de koksmaat gerekend.
Een fractie van een seconde voor
dat het plechtig ogenblik van de
doop van het schip zou zïn voltrok
ken, ving de koksmaat via een pa-
trïspoort met een schepnetje de fles
met champagne op. Mevrouw wist
toen niet, of ze moest lachen of hui
len.
Dat de katholieken te weinig lezen is
herhaaldelijk betoogd. Toch is dat in
de laatste halve eeuw wel aanmerkeiyk
verbeterd. Zo'n halve eeuw geleden
werd lezen in de nette burgerkringen
geiykgesteld met tydverbnoeien. Nu
vindt men het doorgaans op zyn minst
wel een goede tydpassering. Misschien
is de aandacht nog wat te exclusie!
gericht op de ontspanning. Maar ge
lezen wordt er, als men afgaat op de
cijfers, die daaromtrent beschikbaar
zyn, vry veel.
De katholieke leeszalen, die van
daag gezameniyk het veertigjarig be
staan van hun bond vieren, hebben
in het toenemen van die leeslust een
flinke rol gespeeld. Toen een aantal
vooraanstaande en vooruitstrevende
katholieken dat werk een veertig jaar
geleden ter hand namen, was het
vooral apostolische ijver, die hen be
zielde. Zij vonden, dat de katholieken
die boeken moesten kunnen lezen,
waaraan zij krachtens hun ontwikke
ling en belangstelling behoefte had
den.
Veertig jaar van moeizaam passen
en meten met krappe financiën en
drukkende zorgen by het op- en inrich
ten van leeszalen hebben tenslotte ge
leid tot indrukwekkende resultaten. Om
enig inzicht te krijgen in deze materie
hebben wy ons gisteren verstaan met
de voorzitter van de Bond van r.-k.
Openbare Leeszalen, mr. M. G. J. Be
vers uit Delft. In zyn kantoor in een
der fraaiste behuizingen aan het Oude
Delft troffen wij een beminneiyke man,
die 32 jaar lang met grote toewyding
de zaak van het goede boek heeft ver
dedigd en gediend, eerst in Delft en de
laatste zes jafcr ook als algemeen voor
zitter van de bond.
Hy haalde herinneringen op uit de
tqd dat te Delft een r.-k. leeszaal werd
opgericht met circa tweeduizend boe
ken, merendeels tweedehands overge
nomen of verkregen uit schenkingen en
vertelde hoe moeiiyk het was geschikt
personeel aan te trekken aangezien een
directrice werd gehonoreerd met 600,-
's jaars en een assistente met 200,-.
Na die moeiiyke jaren werd in 1919
subsidie verkregen en van toen af flo
reerde alles aanzienlek beter, zodat de
Delftse afdeling thans over 17000 boe
ken beschikt. En is het elders door
gaans niet eender gegaan?
Uit de cijfers blykt o.a. dat in het
afgelopen jaar in Nederland 12 mil
joen maal een boek is uitgeleend en
van die 12 miljoen keren geschiedde
dit 6.158.000 maal in een katholieke
leeszaal, waaruit dus te concluderen
valt dat de katholieken gemiddeld
meer via hun bibliotheek lezen dan
welke andere groepering ook. Dit uit
lenen werd gedaan in de negenen
veertig zelfstandige katholieke lees
zalen, die bn de bond zijn aange
sloten. Van de drie miljoen boeken,
welke in de gezamenlijke openbare
leeszalen aanwezig zyn, horen er
ruim 925.000 thuis in de katholieke.
Berokkende de subsidie-stop rond
1933 ernstige moeiiykheden, later is de
achterstand weer ruimschoots inge
haald. Het meest is er wel gelezen ge
durende de oorlogsjaren. Viel er na de
bevrqding een belangrijke daling te
constateren, momenteel beweegt de be
langstelling voor de leeszalen zich weer
in opgaande lijn, zo zelfs dat vele af
delingen zich zelfstandig kunnen bedrui
pen.
Mr. Bevers is enkele weken geleden
benoemd tot ridder in de orde van St.
Gregorius, vanwege zyn belangrijk cul
tureel werk.
Maandagavond is vermoedeiyk ten
gevolge van kortsluiting tussen een zol
dering en een vloer brand uitgebroken
in een pand aan de Burgemeester Hoff-
manstraat te Rotterdam, dat deels ge
bruikt wordt door de distillateurs en
likeurstokers Hulstkamp en Zoon en
Molqn N.V. en deels door Cinzano N.V.
De omvang van de schade, die voor
verzekering wordt gedekt, is nog niet
bekend, maar zou volgens schatting
van de directie in de tienduizenden gul
dens lopen.
In de grond ingebouwd bevinden zich
tien grote vaten, tezamen bevattend
140.000 liter jenever. Zouden deze door
het bluswater zün aangetast, dan zou de
drank onbruikbaar zyn geworden. Men
heeft rond de vaten dammen kunnen
opwerpen waardoor het bluswater werd
gekeerd. Tijdens de watersnoodramp
was het bedryf, dat op het Noorder
eiland ligt, ondergelopen, waarna men
materialen heeft aangeschaft om dit
een tweede maal te kunnen voorko
men. Deze materialen kwamen nu goed
van pas.
Maandagmorgen is door tot nu toe
onbekende oorzaak brand uitgebroken
in de woning van de familie G. Tiem-
stra te Den Hoorn, in de gemeente
Leens (Gr.). Het huis brandde geheel
af. De inboedel ging verloren. De fami
lie, bestaande uit man, vrouw en vyf-
tien kinderen, is hierdoor dakloos gewor
den.
Een haas, die onbevangen in een
koolveld rondsprong, heeft maandag
een botsing veroorzaakt tussen twee
personenauto's op de ryksweg Amster
dam-Utrecht. De auto's reden op de
zelfde rybaan, in de richting Amster
dam, toen de bestuurder van de voor
ste auto even stopte om naar de haas
in het koolveld langs de weg te kyken.
Hjj heeft het niet lang kunnen zien,
want de achter hem rijdende auto bots
te, doordat de bestuurder het schouw
spel ook niet wilde missen, met een
flinke snelheid tegen hem op.
Twee personen werden hierby ge
wond en naar het stads- en acade
misch ziekenhuis te Utrecht overge
bracht.
Bij de scheepswerf en gashoudersbouw
v/h Jonker en Stans N.V. te Hendrik-
Ido-Ambacht is met goed gevolg te
water legaten de walvisjager „R 2", in
aanbouw voor buitenlandse rekening. De
doopplechtigheid werd verricht door me
vrouw Schwabacher-v. d. Berg uit Den
Haag.
August Godfried Maris werd
geboren in 1896. In 1921 beëin
digde hij zijn studies aan de
Technische Hogeschool in Delft
en in datzelfde jaar kwam hij
als civiel ingenieur bij de Rijks
waterstaat. Bij deze dienst heeft
hij gewerkt m Overijssel en
Gelderland, in het arrondisse
ment Noordzeekanaal en bij het
Merwedekanaal, in Limburg en
Den Haag. In 1946 werd hij
hoofdingenieur-directeur in de
directie Gelderland en vijf jaar
later directeur-generaal.
Met deze nuchtere gegevens is
de ontwikkeling geregistreerd
van wat werkelijk een grote
carrière mag heten, al zagen
dan tot voor kort weinig bui
tenstaanders dat daar aan af.
Zozeer heb oen wij lange tijd
de waterstaatsaangelegenheaen
in ons land beschouwd als een
iterie, die geen bijzondere
moeilijkheden meer opleverde,
dat men zich van de taak der
topleiding geen duidelijk beeld
meer vormde. Natuurlijk, er
was een directeur-generaal,
maar de verantwoordelijkheid
van deze functionaris ging eerst
weer duidelijk spreken bij de
grote ramp van de lste februari 1953. Toen realiseerde men zich pas goed
wat het water in en om ons land betekent. In die bewogen dagen zagen
we een ir. Maris, die met grote vastberadenheid het gigantische probleem,
waar hij voor stond, aanvatte.
We herinneren ons zijn eerste persconferentie na de ramp. De heer Maris
gaf een ontstellende opsomming van de schade op verschillende punten in
het noodgebied. Het herstel zou zeer moeilijk zijn, zo moest hij herhaal
delijk verklaren, maar het laatste wat in die ernstige verklaringen door
klonk was wel een sombere verslagenheid. Een vraag: zou men bepaalde
eilanden moeten laten schieten? De directeur-generaal wees deze gedachte
verontwaardigd van de hand: „men is aan hetwerk en we zullen slagen".
Het werd gezegd zonder enig pathos, maar het was op dat moment een
indrukwekkende uitspraak.
Sindsdien is ir. Maris telkens „in het nieuws". Wanneer men hem in
die eerste tijd na de ramp sprak over het afsluiten van de zeegaten, was
hij zeer voorzichtig en gereserveerd in zijn uitlatingen „denk toch aan
de technische moeilijkheden bij zeegaten van dertig tot veertig meter
diepte." De directeur-generaal was kennelijk beducht voor te vlotte uit
spraken, maar de gedachten over wat thans het Delta-plan heet hebben
toch in een betrekkelijk korte tijd vorm gekregen en als voorzitter van
de Deltacommissie heeft ir. Maris in die vormgeving een èeer belangrijk
aandeel gehad. Het zou onjuist zijn hem alleen de man van het Deltaplan
te noemen, maar een centrale plaats neemt hij bij opzet en uitvoering van
dit grootse werk zeker in.
Ir. Maris, die gisteren zestig jaar geworden is, is een zeer eenvoudig,
gelijkmatig man, die weloverwogen te werk gaat. Men zal hem nooit op
zien vliegen en wat er in hem, de directeur-generaal van de Rijkswaterstaat,
is omgegaan toen in februari 1953 de Nederlandse waterstaat een ramp te
incasseren kreeg zoals in eeuwen niet was voorgekomen weten weinigen
zomin als hij tot uiterlijke bewogenheid komt wanneer het thans gaat
om het Deltaplan. Spectaculair vertoon is deze ingenieur vreemd. Ook
thans geldt echter, dat men aan het werk is en slagen zal.
In de aanbeveling over het subsidie-
en goedkeuringsbeleid stelt "de raad, dat
hy de verwachting van de minister, dat
door het ombuigen van het beleid in
totaal meer woningen zullen kunnen
worden gebouwd, deelt. Evenwel zul
len niet alle gemeenten in gelyke mate
kunnen profiteren van de nieuwe rege
ling. Verwacht mag worden, dat vele
kleinere gemeenten in versneld tempo
het woningtekort zullen kunnen inha
len, terwijl de grotere gemeenten niet
zoveel meer woningen dan voorheen zul
len kunnen bouwen.
Deze conclusie van de raad heeft ge
leid tot een aanbeveling, die beoogt de
woningnood in de grotere gemeenten te
ontlasten door de wens van gepensio
neerden, bejaarden, invaliden e.d. tot
verhuizing naar een landelijke omge
ving gemakkeiyker uitvoerbaar te ma
ken.
De raad meent, dat in het nationaal
belang van bepaalde plattelandsge
meenten, die profiteren van het nieuwe
beleid, kan worden verlangd, dat een
deel van de extra-verkregen woningen
voor de bedoelde gezinnen, mits zij een
huurwoning vrijmaken, wordt gereser
veerd. Voorlopig denkt de raad aan
een regeling ten oehoeve van gezinnen
uit de grootste drie gemeenten. Deze
regeling kan geen grote bijdrage tot
leniging van de woningnood opleveren.
Er wordt echter toch enige ontlasting
voor de grote steden mee bereikt.
Niet onder het motto „Terug naar de
oude tijd" maar om het verkeerslawaai
tot een minimum te beperken zijn in
Berlijn bellen in de handel, die men op
zijn auto kan monteren. Wanneer men
op een knopje op het dashboard drukt
gaat de bel een keer over en de klank
is luid genoeg om de voetgangers te
waarschuwen, maar maakt aanzienlijk
veel minder lawaai dan de traditionele
claxon.
Gistermorgen publiceerde „De Tele
graaf" een artikel van „een speciale
verslaggever", waarin o.m. werd be
toogd, dat het belaamde interview met
mr. dr. I G. van Maasdijk, zoals het
vorige week in de „Sunday Pictorial"
verscheen, mede tot stand zou zyn ge
komen door de medewerking van de
Nederlandse journalist de heer Friso
Endt, redacteur-verslaggever van „Het
Parool". In antwoord daarop heeft de
heer Endt in laatstgenoemd dagblad
gisteravond een uitvoerig relaas gege
ven van zyn bevindingen op 11 oktober,
toen hij zich in gezelschap bevond van
de heer Victor Sims, verslaggever van
de „Sunday Pictorial". En hy schryft
o.m.: „Twee minuten later zat ik in een
klein café-restaurant enkele honderden
meters verder achter een kopje koffie.
Om kwart over vijf ging daar de tele
foon: Victor Sims. Hy zei: „Luister
goed, Van Heeckeren heeft me zoeven
opgebeld, hij heeft gezegd, dat er bin
nen tien minuten een auto voor komt
rijden met het nummer RG 85-19; het
is een wagen van een Amerikaans
merk, hij zal tweemaal toeteren. Van
Heeckeren zegt, dat de man in de wa
gen dichter by de Koningin staat, dan
hyzelf. De wagen zal me naar Den
Haag ryden."
En in het vervolg van zyn relaas ver
telt de heer Endt dan: „Toen om
streeks half een 's middags besloot hy
de particulier secretaris van de Konin
gin W. J. baron van Heeckeren van
Molecaten op te bellen. Hy deed dat in
hotel Trier te Baarn. Gedeelten van dit
gesprek, gevoerd in de telefooncel van
dit hotel heb ik kunnen horen, staan
de naast Victor Sims.
De heer Van Heeckeren begon met te
zeggen, dat zyn mond verzegeld was.
Na enkele minuten begon hij te praten;
hij zei o.m., dat er meer een crisis in
publikaties, dan een crisis bij het hof
was. Hij maakte grapjes; zei, dat er
waarschynlijk by het galadiner op het
Paleis ter gelegenheid van het Libe
riaanse bezoek, 13 ministers aan tafel
zouden zitten („als u begrypt, wat ik
bedoel, mr. Sims?"). Tot zover heb ik
het gesprek woordeiyk kunnen volgen.
Hy vroeg, naar Sims mij mededeel
de, of de heer Sims Nederlandse jour
nalisten kende, of journalisten van het
dagblad „De Telegraaf". De heer Sims
moest de Telegraaf van 8 en 9 oktober
lezen, of doen vertalen, want daar werd
de zienswijze van de heer Van Heecke
ren in gepubliceerd; zyn naam stond er
niet bij, maar het was wel van hem
afkomstig."
De heer Endt besluit zyn verhaal
o.m. met de mededeling: „Victor Sims
beschreef de man, die hem naar Den
Haag gereden had, op diens sigaretten
koker had hy de initialen v. M. gezien.
De man had gezegd. „Ik ga u .red-
hot news" vertellen. Hij had gevraagd
of Sims alles wou weten, of dat Sims
zijn naam wenste te weten, dan kon hy
hem veel minder vertellen. Sims had
gezegd, dat hy „beide" wenste; de man
noemde daarop zijn naam niet. Hy zei
wèl, dat hy zelf enige tyd in de jour
nalistiek werkzaam was geweest. Hy
zei ook, dat hy „Lord-in-Waiting", ka
merheer van de Koningin was."
