Imre Nagy - weer premier - kon het niet verhinderen
Communistische regering
roept de hulp in van de
Russische troepen
STAAT VAN BELEG AFGEKONDIGD
Niet Stalin
maar Petoefi
Aanval op
standbeeld
van Stalin
Telefonische excuses
Russische vloot verlaat
de Poolse wateren;
Sovjettroepen trekken
terug
J
Belgische
vrouw
beroofd
Polen op
Schiphol
J
Indisch plan voor
Sn es-kwestie
Indonesië naast
olievelden in
Noord-Sumatra
mycuêuu!
Het
weer
„Situatie ernstig"
Moeilijk parket
De druppel
Denemarken-
Nederland
niet voor de T.V.
Op het Scheveningse
strand
woensdag 24 oktober 1956
80sfe JAARGANG No. 26738
Nagy heeft de bevolking ge
vraagd de Sovjet- en Hongaarse
troepen, die bezig zijn de orde in
het land te herstellen, te steunen.
„De vernietiging van de contra
revolutionaire bende is de eerste
plicht van alle vaderlandlievende
burgers en van het gehele volk.
In deze uren spannen wij alle
krachten voor dit doel in", aldus
het decreet van Nagy. De nieuwe
premier wordt door zijn voorgan
ger, Andres Hegedues, als eerste
vice-premier terzijde gestaan. Er-
noe Gerö, die pas is teruggekeerd
van een bezoek aan Tito, blijft
partijsecretaris.
De eerste secretaris van
de communistische partij in
de Sovjet-Unie, Khroesjtsjev,
heeft Gomulka, de nieuwe
leider van de Poolse commu
nistische partij, gisteravond
meegedeeld, dat hij instemt
met de nieuwe Poolse politiek
en dat de Russische oorlogs
schepen uit de Poolse wate
ren en de Russische troepen
uit hun gevechtsstellingen in
Polen worden teruggeroepen.
Khroesjtsjev heeft dit ver
klaard in een reeks telefoon
gesprekken met Gomulka.
Volgens een bevoegde zegs
man feliciteerde Khroesjtsjev
Gomulka met zijn verkiezing
tot eerste secretaris. Khroesj
tsjev zou Gomulka ook heb
ben meegedeeld dat de
Pravda de felle aanval op de
Poolse pers, die beschuldigd
werd van anti-socialistische
uitlatingen, zal herroepen. Van
welingelichte zijde wordt ver
der vernomen dat Gomulka,
Ochab en Cyrankiewicz vrij
dag naar Moskou gaan.
Heren Harris Tweedjassen
Minder zacht
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severln.
HAARLEMSDIE COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt rich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 57 cents per week,
f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
BLOEDIGE OPSTAND IN HONGARIJE
T\ e Hongaren trachten zich aan de
j greep van Moskou te ontworste-
len. In Hongarije is een ware
opstand uitgebroken. De haat tegen de
dictatuur van het Kremlin heeft tot
®en ongekend hevige reactie geleid.
Na Oost-Berlijn en Poznan is nu Boe
dapest het centrum van hartstochtelij
ke demonstraties tegen de Russische
overheersing. Maar wat er op het
Ogenblik in de Hongaarse hoofdstad
gebeurt, is zonder precedent. Sinds de
Satellietstaten werden onderworpen is
Oe verbittering van de geknechte vol
keren nooit ergens zo fel geuit als nu
'n Hongarije. Het is een evenement
dat van de grootste historische bete
kenis is voor de Hongaarse natie zelf.
Nlaar het zou het sein kunnen zijn
JJ°or een wezenlijke verandering van
Oe hele structuur van het Oosteuro-
?ose blok. Een ware bevrijding van
?et Hongaarse volk kan men nog niet
^Wachten, ook figuren als Nagy die
"u op de voorgrond treden zijn nog
i^hmunisten. Maar de ontwikkeling
hoopvol!
Vooral twee gebeurtenissen wa-
ren symbolisch voor de nieu
we ontwikkeling: de poging
Van demonstranten om het stand
beeld van Stalin omver te wer
pen en het huldebetoon van
studenten aan het standbeeld van Pe
toefi. Stalin is voor de Hongaren de
Verpersoonlijking van de dwingelandij
Van de Sovjet-Unie. De verguizing
Van Stalins leer, waartoe Khroesjt-
®iev in februari het initiatief nam,
beeft uiteindelijk tot de huidige op-
and in Boedapest geleid. Wordt Sta-
ln echter gehaat in de Sovjet-Unie,
n Hongarije nog meer. Voor de Hon
garen was hij de vreemde heerser, die
geestelijke vrijheid onderdrukte,
e de Kerk liet vervolgen en die de
ue leegroofde en tot bittere ar
de bracht. Petoefi daarentegen was
de 111811 dle ru'm honderd jaar geleden
°Pstand leidde tegen de in Wenen
Vestigde Oostenrijks-Hongaarse mo-
de le' Hetoefi, de nationale held van
jp. revolte van 1848, inspireert nu de
'ders van het verzet tegen het Sov
iet
imperium dat vanuit Moskou
°rdt bestuurd.
Acht jaar nadat Tito met het
Kremlin brak, manifesteert het
Titoïsme in Polen en Hongarije
jj b nu in een geheel nieuwe vorm.
QpJ® jaar na de dood van Stalin en
tJ1.1 maanden na Khroesjtsjevs his-
y. lsche rede tot het 20ste congres
tj;n, de Russische communistische par-
vi begint het „monolitische blok van
j^ksrepublieken" te scheuren. Het
s emiin zal zich tot het uiterste in-
bl "nen 0m te voorkomen dat het
j^k in stukken uiteen valt. Maar de
Zieren zal Moskou niet meer on-
te fjbaar kunnen maken, zij zitten
g>r ons katholieken hebben de
hoE Urteni?sen in Polen en Hongarije
de een bijzondere betekenis. In bei-
gtarS^6" is de bevolking voor het
ti6s e deel katholiek, in beide na-
bjSs V'ordt de Kerk vervolgd en zijn
noppen en kardinalen van hun
tyj^beid beroofd. Een Titoïstisch be
de 'n P°len en Hongarije zou aan
gee °nbRrdrukking van de Kerk nog
ijj v einde behoeven te maken; ook
notp°egoslavië lijden onze geloofsge-
Vann en wordt een kardinaal ge-
Kerueri gehouden. Maar ook voor de
sisch Z?u bet afwerpen van het Rus
een n ^Uk door de Polen en Hongaren
Een th®,Uw tijdperk kunnen inluiden,
ten hn perk dat naar wiJ vurig moe"
van een6n tenslotte in de terugkeer
kunnen geest van ware vrijheid zou
culmineren.
kaftlfn 'ieeft een P'an van zeven punten
W diBd tCr nplossink van de Suez-
gen»SJ^ De E?yptische regering zal vol-
Van i Pla" directie en be drijfsleiding
-ge» kanaal doen berusten bij een
een rgaan V00r het Suezkanaal", dat
»en Sebru'kersvereniging zal erken-
om de samenwerking tussen het or-
Vercler" feite'Üke gebruikers te be-
Hongarije verkeert sinds gisteravond in een toestand van
openlijk verzet tegen de Russische troepen en tegen het commu
nistische bewind. Eenheden van het Rode Leger nemen samen met
de Hongaarse politie en het Hongaarse leger deel aan de onder
drukking van de opstand. Alle telefoon- en telexverbindingen met
de Hongaarse hoofdstad zijn verbroken, maar radio-Boedapest be
richt zelf, dat de opstandelingen vannacht openbare gehouwen en
fabrieken hebben bestormd en soldaten en politiemannen hebben
gedood. Wegens de ernst van de situatie heeft de Hongaarse rege
ring, overeenkomstig de bepalingen van het verdrag van Warschau,
de hulp van Russische troepen ingeroepen. Aan de bewoners van
Boedapest is vannacht een uitgaansverbod opgelegd, dat aanvan
kelijk tot 9 uur vanmorgen van kracht zou zijn, maar het is later
verlengd tot twee uur vanmiddag.
De communistische autoriteiten hebben op het laatste ogenblik nog ge
tracht de gemoederen tot bedaren te brengen door Imre Nagy, die in april
van het vorig jaar wegens „Titoïsme" als premier is vervangen door Hege-
dues, wederom te belasten met het voorzitterschap van de raad van minis
ters. Maandenlang hebben groepen van de Hongaarse bevolking gevraagd
om de terugkeer van Nagy. Maar de inwilliging van die eis kwam van
morgen te laat. De eerste daad van Nagy zou zijn het afkondigen van de
staat van beleg voor het gehele land en het instellen van krijgsraden, die
een ieder ter dood zouden veroordelen, die tracht het bewind omver te
werpen, onlusten verwekt, of die zich schuldig maakt aan moord en brand
stichting.
Het sein tot de Hongaarse revolte
vormde een reusachtige betoging in de
stad Boedapest, waar op een gegeven
ogenblik een menigte van 100.000 men
sen trachtte een standbeeld van Stalin
omver te halen en waar sommige
waaghalzen probeerden de kolossale
rode sterren te vernielen, die op de
voornaamste openbare gebouwen prijk
ten. De kern van de oorspronkelijke
betoging werd gevormd door studenten
van de Lorand-universiteit en van de
militaire academie. Later sloten zich
ook groepen van het Polytechnisch in
stituut bij hen aan. Op het Petoefiplein,
op het Stalinplein en op het Bemplein
kwam het tot ernstige ongeregeldheden.
De politie en het leger grepen in, maar
de betogers lieten zich niet intimideren
en er ontstonden straatgevechten, die
blijkbaar in de loop van de nacht en
vanmorgen vroeg nog in hevigheid zijn
toegenomen.
„De situatie is buitengewoon ernstig"
zei de omroeper van radio-Boedapest
vanmorgen. De regering verklaarde
later, dat zfj op de hevigheid van de
opstand niet was voorbereid en dat zij
daarom de hulp van de Russische troe
pen heeft ingeroepen.
Opmerkelijk is, dat de Hongaarse
autoriteiten de aanstichters van de op
stand weer zoeken in „fascistische en
reactionaire kringen". Soortgelijke ter
men gebruikten de Poolse communisten
direct na de opstand in Poznan. De
nieuwe Poolse partijsecretaris Gomoel-
ka heeft echter nog deze week ver
klaard, dat het verkeerd is om door
zulke wilde beschuldigingen de werke
lijke oorzaken van de opstand te ver
doezelen.
Westelijke waarnemers zijn van oor
deel, dat het verzoek van de Hongaarse
regering om Russische militaire steun
de Sovjet-Unie tactisch in een moeilijk
IMRE NAGY
parket heeft gebracht. Thans wordt het
Rode Leger officieel gebruikt om het
vrijheidsstreven in een satellietland de
kop in te drukken.
Over de nieuwe samenstelling van de
Hongaarse partijbesturen is vanmorgen
het volgende communiqué uitgegeven:
„Het centrale comité heeft op zijn zit-
In Polen worden op het ogenblik overal adhesie-betogingen gehouden voor het nieuwe politieke bureau na de herver
kiezing van Wladislaw Gomoelka als eerste secretaris van de Poolse communistische partij. De cadet Paloech van de
Hoge Marine School spreekt hier een bijeenkomst van studenten en matrozen toe in een ambachtsschool te Danzig.
ting vandaag de volgende leden in het
centrale comité gekozen: Ferenc Donat,
Geca Lasonczy, Georg Lukacs, Ferenc
Munnich, Imre Nagy. Het nieuwe poli
tiek bureau van de communistische par
tij zal uit de volgende leden bestaan:
Antal Apro, Sandor Gaspar, Ernoe
Gerö, Andras Hegedues, Janos Kadar,
Gyula Kallai, Karol Kiss, Joseph Koe
boel, Gyoerg Marosan, Imre Nagy en
Soltan Szanto. Reserveleden ziin: Geca
Lasonczy en Sandor Ronay. Het cen
trale comité heeft Ernoe Gerö als eer
ste secretaris van de partij bevestigd.
Andere secretarissen zijn: Ferenc Donat,
Janos Kadar en Gyula Kallai. Het cen
trale comité heeft de centrale raad van
de Hongaarse volksdemocratie aanbe
volen Imre Nagy te kiezen als nieuwe
voorzitter van de raad van ministers
(premier) en Andras Hegedues als eer
ste plaatsvervangend premier. Het cen
trale comité heeft het politiek bureau
van de partij geadviseerd onmiddellijk
voorstellen uit te werken betreffende
de wijze waarop de taken waarvoor het
Hongaarse volk en de communistische
partij zich gesteld zien opgelost moeten
worden."
Het anti-communistische verzet in
Hongarije was de laatste tijd toch al
sterk toegenomen, maar de druppel,
die de emmer deed overlopen, schijnt
een rede te zijn geweest, die partij
secretaris Gerö na zijn terugkeer uit
Joegoslavië voor de radio heeft uit
gesproken. Hij verklaarde daarin, dat
de Hongaarse communisten bereid
zijn om rekening te houden met de
specifieke Hongaarse sociale en eco
nomische structuur, maar dat zij vast
besloten blijven om de beginselen van
het Marxisme en Leninisme in prak
tijk te brengen.
Het Hongaarse gezantschap te We
nen heeft meegedeeld, dat de Hongaars-
Oostenrijkse grens „voorlopig" is ge
sloten.
Reizigers uit Hongarije die vanmor
gen in Wenen zijn aangekomen vertel
len, troepenbewegingen in de richting
Boedapest waargenomen te hebben.
Khroesjtsjev
„akkoord" met
nieuw beleid
van Gomulka
(Vervolg van pagina 2)
Van de zijde van de Nederlandse Te
levisie Stichting vernemen wij, dat de
NTS zal moeten afzien van het uitzen
den van de voetbalwedstrijd Denemar-
ken-Nederland, die 4 november in Ko
penhagen wordt gespeeld.
De moeilijkheden liggen ditmaal op
technisch terrein. De Deense voetbalbond
had reeds medewerking toegezegd, maai
de twee reportagewagens, waarover men
in Denemarken beschikt, worden 4 no
vember voor andere doeleinden gebruikt
De NTS heeft daarna overwogen, een
eigen wagen naar Kopenhagen te zen-
,den.
Gebleken is echter, dat de Deense TV
de zgn. linkverbinding van het stadion
naar het Eurovisie-net niet kan verzor
gen. De NTS heeft daardoor helaas van
de reportage moeten afzien.
Dinsdagmiddag omstreeks twee uur is
op het strand te Scheveningen de 32-
jarige ongehuwde Belgische C. L. uit
Antwerpen door een tot nu toe onbekend
gebleven man beroofd van een groot deel
van de inhoud van haar handtasje. Ver
dwenen ziin: f400 aan Nederlands geld,
duizend Franse franken, driehonderd
Belgische en vijfenvijftig Zwitserse fran
ken, een platina broche van f 4000 en
een polshorloge van eveneens f 4000.
Mej. L. zat op het strand bij het Was-
senaarse gedeelte, toen een man bij haar
kwam zitten. Na een praatje met haar
te hebben gemaakt duwde hij haar op
eens met haar hoofd in het zand en deed
een greep in haar handtasje. Daarna
koos hij het hazenpad. Hij verdween ten
slotte op een fiets die op de oprit van
het duin stond.
De Belgische heeft onmiddellijk de
terugtocht naar Scheveningen aanvaard,
maar aangezien dat een wandeling van
ongeveer een uur is, kwam ze tegen
drie uur bij de politie aangifte doen. De
politie is nog naar de aangegeven plaats
op het strand gegaan, waar ze de bril
van mej. L. aantrof, die zij daar had
verloren. Van de dader ontbreekt elk
spoor.
Het Indonesische kabinet heeft beslo
ten de huidige status van de olievelden
in Noord-Sumatra te handhaven en deze
niet terug te geven aan de BPM, die de
olievelden voor de tweede wereldoorlog
exploiteerde.
De olievelden in Noord-Sumatra wor
den thans door de arbeiders zelf be
werkt, onder supervisie van-de regering.
Het kabinet besliste ook, dat de mijn-
bouwmaatschappijen (met uitzondering
van de oliemaatschappijen), die nog niet
met de exploitatie van hun concessie-
gronden zijn begonnen, het bevel zullen
krijgen binnen een jaar aan de regering
hun ontwerp-investering voor te leg
gen. Deze maatschappijen zullen hun
concessierechten verliezen, indien zij
niet onmiddellijk overgaan tot exploi
tatie van de gronden.
In afwachting van de afkondiging van
een speciale mijnwet, besloot het kabi
net, dat de status van de maatschappijen
eén naamloze vennootschap moet zijn,
onderworpen aan de Indonesische wet
ten en met hoofdzetels in Indonesië.
Met het gewone lijnvliegtuig van de
K.L.M. uit Warschau zijn gisteravond
enkele Poolse passagiers meegekomen.
Zij waren de eerste Polen, die over de
politieke ommekeer in hun land uit de
eerste hand konden vertellen. Maar bij
zonder geestdriftig toonden zij zich niet.
De meesten waren bang om openlijk
commentaar te leveren.
Slechts een korte, breedgeschouderde
man van middelbare leeftijd, die als
zijn naam opgaaf Ian Lewicki uit Lodz,
stak de loftrompet over de terugkeer
van Gomoelka aan de macht. Heel Polen
staat achter de nieuwe communistisch»
leiders, verklaarde hij, en vriendschap
met de Sovjet-Unie is de basis ook van
het nieuwe regiem.
De andere passagiers waren minder
enthousiast. Een Poolse vrouw, die wei
gerde haar naam te noemen, zei: „W«
hopen, dat er enigte verbetering komt,
maar alles is nog lang niet goed in Po
len." Een andere vrouw zei: „Voor mij
betekent dit geen echte vrijheid en
het lijkt mij onwaarschijnlijk, dat Polen
binnen afzienbare tijd het communisme
zal afzweren".
Advertentie
BARIELJORISSTR. HAARLEM IEL. 13439
FERD. B0LSTR. 48 A'OAM IEL. 717162
Verwachting tot donderdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Minder zacht weer met wisselende
bewolking en plaatselijk enkele
buien. Matige tot krachtige en langs
de kust tijdelijk harde wind tussen
zuidwest en west.
Zon: 7.24-17.27.
Maan: 22.19-13.15.