Nederlander ooggetuige strijd van Russen voeren in allerijl versterkingen aan Opstand breidt zich thans uit over het gehele land Felle gevechten Verzetstrijders in de hoofdstad duren voort vormen een tegenregering Regering van Marokko afgetreden Loonbeleid Nagy herziet op zijn beurt de rode regering Man doodt zijn vrouw Jullie staan te lieden cfee MORRIS tejjoïeycii&uy! Het weer Spanje brengt Hongarije voor V.N. Puskas bij Hongaarse opstand gedood Spaak op reis door de Sovjet-Unie Arbeiders schreeuwen communisten toe Ook democratisering in Oost-Duitsland ZATERDAG 27 OKTOBER 1956 o 80sfe JAARGANG No. 26741 ,p HONGA- fBoeoApesr V erschrikkingen MOTOR BR0MFIETSKLED1NG Vrij kond Sociaal commentaar O r-~«Tsjtcho Slowakije V^-^BRAT/SLAWA Oostenrijk 'pL iiSm T v TA»u's» De opstand in Hongarije, die dinsdagmiddag begonnen is en fiu Jus ai vijf dagen duurt, heeft thans een hoogtepunt bereikt. In verscheidene delen van het land wordt fel gevochten, maar in de hoofdstad schijnt de strijd het hevigst te zijn. Radio-Boedapest beschreef vandaag de gevechten vAn de afgelopen nacht als de Zwaarste, die tot dusverre gevoerd zijn. Het hevigst woedde de strijd rond de landbouwuniversiteit van Boedapest, waarin zich studenten hebben verschanst. Russische tanks, die een aanval °P het gebouw ondernamen, werden zwaar beschoten. De Russen Poeren versterkingen aan uit de Oekraïne. Eenheden tanks en gemotoriseerde troepen trekken regelmatig de Hongaarse oostgrens over, om de Sovjet-troepen te ondersteunen. Voortdurend voeren voorts treinen groepen infanteristen aan, terwijl op de terugreis ge- Wonden worden afgevoerd. De Hongaarse opstandelingen hebben Vele buitenlanders reizen hals over kop "ilium ii in immuun mum minium minimi ii in minimi Met het K.L.M.-toestel uit Wenen is gisteravond op Schiphol de eerste Ne derlander, een zakenman uit Amster dam, aangekomen, die in Boedapest de onlusten heelt meegemaakt. Van maan dag tot donderdag heeft deze zakenman in de Hongaarse hoofdstad vertoefd. Omdat geen enkele instantie hem een veilige reis naar de grens kon garan deren, is hU met een colonne van zes auto's, bemand met Oostenrijkers en begeleid door de Oostenrijkse gezant, meegegaan. De gezant trachtte onder leg herhaaldelijk de verzekering te "rijgen, dat men de stoet ongehinderd z°u laten passeren, maar niemand kon "ie zekerheid geven. Op eigen risico heeft men de tocht toen volvoerd en ongehinderd kon het gezelschap na een keer of zeven door riongaarse soldaten te zijn aangehou den, bij Hegueshalom het veilige nie mandsland bereiken. De Nederlander 'Ogeerde met ongeveer tien landgenoten ln een hotel in de wijk Boeda. Hij heeft meegemaakt hoe voor het parlements gebouw Russische tanks plotseling op ®en grote demonstrerende menigte scho en, terwijl hij, volgens zijn zeggen, met rigen ogen heeft gezien, dat een beman- •J'ng van een Russische tank zich aan de opstandelingen overgaf. Het natio naal museum is door brand geheel ver pest, zo vertelde de zakenman. Een ^antal buitenlanders had in het Astoria- hotel in Boedapest een heel angstige j oensdagavond- en nacht doorgebracht i°en rebellen dit gebouw, waarin zich d0 Hongaarse veiligheidspolitie en Rus- S?n hadden verschanst, belegerden, twaalf uur lang hadden de gasten in den kelder het gevecht boven zich ho- eh afspelen. Donderdagochtend waren 5® overgebracht naar het Duna-hotel. volgens de Nederlander waren er on- vjer de burgerbevolking, die zich na het encht van het aftreden van Gerö in aar enthousiasme zwaaiend met Hon gaarse vlaggen van waaruit de Russi- dhe emblemen waren verwijderd, op J£aat had begeven, zeer veel slacht- l®rs gevallen. De situatie in Boedapest is overigens rijg. verward, aldus de zakenman. Zjj Uzigde zich met het uur en het was ri.°eilijk uit te maken op wie en door rie geschoten werd. Het aantal doden ap? zakenman niet schatten, maar 0t moesten er volgens hem tot donder- !p zeer veel zUn- °P bun r®is naar i" grens had het gezelschap in het stad- H-Haab rebellen de rode ster van het >aa zien rukken. Allen waren dank- -Uk toen ze tenslotte heelhuids Oosten- hadden bereikt. f US.SJ? Rot ment t Jot go S/ovit 100 km t v, nuSHST gisteren de toegangswegen vanuit het westen naar Boedapest in handen gekregen. Behalve in en om Boedapest wordt er in vier delen van Hongarije ge streden. In het westen van Hongarije, in Magyarovar en Györ, 30 en 50 kilometer binnen de grens van Hongarije vanaf het Oostenrijkse grens station Nickelsdorf wordt uitermate verwoed gevochten. De Oostenrijkse gendarmerie heeft berichten ontvangen dat 70 personen waren gedood en 200 gewond raakten in de strijd om Magyarovar. Ook berichtte de gen darmerie dat Hongaarse jongemannen slaags raakten met plaatselijke communistische autoriteiten in Sopron, vlak aan de grens, 80 kilometer ten zuiden van Wenen. De Oostenrijkse douane en grenswacht trokken zich op enige afstand van de grens terug voor dekking. Oostenrijkse legereenheden zijn inmiddels naar de Hongaarse grens gedirigeerd. Radio Boedapest heeft bericht, dat er een nieuwe opstand is uitgebroken in Szolnok, 110 kilometer ten oosten van Boedapest. Er zijn geen nieuwe berichten binnengekomen over de operaties van de rebellen in twee andere sectoren, waar zij sterk staan, te weten de oostelijke provincie van Orsod en in Baranja in het zuiden. Een Hongaarse ziekenauto bemand met opstandelingen is gistermiddag bij Nickelsdorf over de Oostenrijkse grens gekomen. Volgens deze opstan delingen zou de medische hulp in Magyarovar „wanhopig" zijn, omdat men geen bloedplasma had. De opstandelingen vroegen dan ook de Oostenrijkse autoriteiten om verbandmiddelen en bloedplasma. Onmiddellijk werd van Oostenrijkse zijde een konvooi vrachtauto's gereedgemaakt met medische hulpmiddelen. Merkwaardig is, dat dit konvooi niet de minste moeite had, zijn reis der barmhartigheid te beginnen. Het was duidelijk, dat hoe ook de situatie aan gene zijde van de grens bij Nickelsdorf ook moge zijn, de rege ringsgetrouwen er geen zeggingsschap meer hebben. Györ zouden de chef van de geheime politie en de chef van de geuniformde politie door de opstandelingen zijn ge lyncht. Radio Boedapest was gisteren de enige officiële nieuwsbron. Ingenieurs van de technische dienst van radio We nen zeiden dat de sterkte van radio Boedapest geleidelijk afnam gedurende de avond, als gevolg van de verzwak king van de elektrische stroom in de stad. Niettemin is het radiostation erin geslaagd in de ether te blijven tot aan het vastgestelde uur: een kwartier na middernacht. Op dat moment erkende deze Hongaarse zender dat „sporadi sche gevechten" nog voortduren. De uit zending voegde eraan toe dat meer dan 500 personen zich voor tien uur 's avonds op de Museum-ring, de Mu seum-boulevard, hadden overgegeven. Dat was de limiet van de laatste ter mijn, die bij een van de vele ultima tums van „Geeft u over, anders zult ge sterven" gegeven was. Allen die zich hebben overgegeven is amnestie ver leend. Vervolg op vagina 5) Reizigers die bij Nickelsdorf de grens overkwamen, vertellen van ongehoorde verschrikkingen in Boedapest. Zij deel den onder andere mee dat het aantal doden zo groot is, dat de Russische troepen de lijken van de slachtoffers in de Donau werpen en in kelders op stapelen om ze maar kwijt te zijn. In Advertentie BARTEÜ0RISSTRHAARLEM IEL. 13439 FERO. B01STR. 48 A DAM - IEL 717162 Verwachting tot zondagavond (opgemaakt te 11.15 uur) Veel bewolking met plaatselijk eni ge regen. Matige tot krachtige wind tussen noordoost en oost. Vrij koud. Zondag: Zon: 7.30-17.21 Maan: 0.56-14.47 Maandag: Zon: 7.31-17.19 Maan: 2 15-15.11 morgen gemeld, dat ïmre Nagy in de afgelopen nacht een nieuwe Hongaar se regering heeft gevormd. Deze re gering heeft besloten arbeidersbatal jons te vormen om de opstandelin gen te bestrijden. De nieuwe officiële Hongaarse ege- ring heeft via radio-Boedapest een pro clamatie gericht tot het Hongaarse volk, waarin wordt gezegd dat de nieuwe re gering „gevormd is met deelname van het grootste aantal democratische groe peringen in Hongarije" In deze procla matie heet het dat „deze regering vast besloten is verstrekkende hervormingen op sociaal, economisch en politiek ter rein in te voeren". Zij „staat er volkomen voor in dat de eisen van het Hongaarse volk ingewil ligd zullen worden". „Daarom aldus de proclamatie heeft de strijd der op standelingen geen zin meer. Wij waar schuwen allen die in het bezit zijn van wapens, dat zij deze onmiddellijk moe ten inleveren omdat zij anders be schouwd worden als bandieten en als zodanig behandeld zullen worden". Na een dringend beroep op de bevol king gedaan te hebben op te houden met bloedvergieten, het plegen van moordaanslagen en het aanrichten van verwoestingen, deelt radio-Boedapest mede, dat „in de straten van Boedapest gevechten woeden", en dat de nieuwe regering de bevolking dringend verzoekt thuis te 'blijven, want „de vernietiging van de opstandelingen in de hoofdstad gaat voort." (Rtr.-A.F.P.). (Over de samenstelling van de nieuwe officiële Hongaarse regering was van morgen nog niets bekend, maar Imre Nagy zal zeer waarschijnlijk premier blijven. Over hem en een andere nieu we Hongaarse leider, de eerste partij secretaris Janos Kaddr, treft de lezer op pagina 5 een beschouwing aan van een bijzondere correspondent.) (Van een bijzondere medewerker) De regeringsverklaring van de mi nister-president bevat over de loonpolitiek slechts een zeer kor te passage: de differentiatie in het loon beleid zal worden voortgezet. Een mi nister-president moet in zijn regerings verklaring niet alleen uitdrukking ge ven aan zijn eigen overtuiging en die van zijn geestverwanten, maar even zeer aan die van de personen, die met hem het kabinet vormen. Het is bekend, dat de socialisten tegenstander zijn van de wat vrijere loonvorming. Dat boven vermelde paslage, welke niet bepaald van enthousiasme getuigt anders zou wel zijn gesproken van bevorderen in- plaats van voortzetten desondanks toch in de regeringsverklaring is opge nomen, kan derhalve veilig op reke ning van de katholieke en protestants- christelijke ministers worden geschre ven. Zonder twijfel kan het kabinet bij het voorzetten van dit vrijere loonbe leid rekenen op een meerderheid in de Kamer en op steun in kringen van de vrije sociale organisaties, zowel van werkgevers als van werknemers. Bij beide groepen wordt evenwel veel re serve in acht genomen. We hebben dan ook te maken met een eerste na-oor- logse proef, nadat we nu meer dan tien jaar de uit eindelijke verant woordelijkheid voor alles wat op het stuk van de loon vorming gebeurd, in handen van de rijksoverheid hebben gelaten. De vraag of deze eerste proef als min of meer geslaagd mag worden ge noemd, is niet zo eenvoudig te beant woorden. Wie als norm voor de beoor deling zou nemen het oordeel van de werknemers, zal meer dan eens ver baasd de wenkbrauwen optrekken. Om te beginnen moge er aan zijn herinnerd, dat de regeringsbeslissing van 19 maart grotere mogelijkheden tot loonsverho ging opende dan de werknemers aan vankelijk hadden gevraagd. Hun eis was te mogen gaan tot een loonsver hoging (richtlijnverhoging van 3 pet). Zij kregen, zij het onder sterk beperken de bepalingen, de vrijheid om tot 6 pet te gaan. Er was een zekere mate van gewendheid aan algemene loonron- den. En het is mede daarom niet te verwonderen, dat het noemen van 6 pet als uiterste grens een magneetwer king vertoonde. Iedereen, die minder dan 6 pet ontving meende, dat hem te kort werd gedaan. Het uiteindelijk re sultaat voor het inkomen der werkne mers is nog niet precies bekend, maar we zijn aan de veilige kant indien we veronderstellen, dat de loonsom per werknemer met gemiddeld 7 pet zal blij ken te zijn toegenomen. Tengevolge van het krachtige prijsbeleid is de stijging van de kosten van het levensonderhoud achtergebleven bij de loonstijging, zo dat inderdaad van een toegenomen aan deel in de welvaart bij de werknemers kan worden gesproken. (Vervolg op pagina 8) BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790 Bijkantoor en Red. Ilmuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: 3. 3. W. Boerrigter en Mr. W. A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter- hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRI3S 57 cents per week, 1 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds tel. 21544. VERZET IN HONGARIJE OP ZIJN HEVIGST In de afgelopen nacht is in Tyoer in noordwest-Hongarije een anti-communistische Hon gaarse regering gevormd, aldus hebben Oostenrijkse grenswach ten meegedeeld. Zij bebben dit nieuws vernomen van bet per soneel van Hongaarse ambulan ceauto's, die vanmorgen naar de Oostenrijks-Hongaarse grens wa ren gekomen om medische hij stand te halen. De regering is ge vormd met steun van raden, van arbeiders, studenten en soldaten, aldus werd meegedeeld. Tegelijkertijd hebben de commu nistische machthebbers in Hongarije ook een nieuwe Hongaarse regering gevormd. Radio-Boedapest heeft van Spanje zal bij de Verenigde Naties protesteren tegen „de interventie van de Sovjet-troepen in Polen en Hongarije" en de wereldorganisatie vragen in deze zaak tussenbeide te komen. Hiertoe heeft de ministerraad gister avond onder voorzitterschap van gene raal Franco besloten. De Spaanse verte genwoordiger bij de V.N. zal protesteren tegen „de bloedige interventie van de Sovjet-troepen in de binnenlandse con flicten der beide landen", aldus is be kend gemaakt. De V.S. plegen ondertussen met En geland, Frankrijk en andere landen over leg of bet mogelijk en raadzaam is de toestand in Hongarije voor de Ver enigde Naties te brengen, aldus heeft de Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Dulles, gisteren meege deeld. Bij de onlusten, die zich de afgelopen twee dagen te Singapore hebben voor gedaan, zijn tot dusver volgens officiële cijfers elf personen om het leven ge komen en 99 gewond. Er zijn 219 arres taties verricht. De ongeregeldheden ontstonden, toen de politie trachtte stakende leerlingen van twee Chinese middelbare scholen, die zich in hun schoolgebouwen hadden verschanst, te verdrijven. De actie van de scholieren was bedoeld als protest tegen de ontbinding van hun bond, die volgens de autoriteiten onder commu nistische invloed stond en een haard van agitatie vormde. Volgens de overheid hebben ongure elementen van het conflict tussen de politie en de studenten gebruik ge maakt om moordaanslagen op leden van de politie te doen, barricades op te richten en auto's met stenen en an dere projectielen te bestoken. Er werd op enkele plaatsen brand gesticht. De politie maakte gebruik van traan- gasbommen om de menigte te versprei den. Aan deze actie namen ook twee hefschroefvliegtuigen deel, terwijl er eveneens straaljagers van de R.A.F. laag over de stad vlogen. Het na de Tweede Wereldoorlog geheel gerestaureerde Nationale Museum in Boedapest is tot viermaal toe door de anti-Russische opstandelingen in brand gestoken tijdens de onlusten van de af gelopen dagen, aldus meldt Radio Boe dapest. Het museum had geen schilde rijen maar wel een waardevolle collectie documenten, beeldhouwwerken, histori sche juwelen en wapens. Op de foto ziet men het museum zoals het er na de restauratie uit zag. uit Hongarije naar Oostenrijk. Hier ziet men een Nederlandse auto met witte vlag aan de grens bij Nickelsdorf. De Marokkaanse regering heeft gis teren haar ontslag ingediend. Het ont slag is door sultan Mohammed ben Joessef aanvaard. De afgetreden Ma rokkaanse premier, Si Bekkai, maakte gisteravond laat bekend, dat de sultan hem heeft belast met de vorming van een nieuw kabinet. Het oude kabinet blijft aan tot er een nieuw is. Een woordvoerder van de op een na groot ste partij 'n Marokko, de democratische onafhankelijkheidspartij, de P.D.I., heeft meegedeeld dat zijn party niet aan enig nieuw kabinet zal deelnemen, omdat slechts onbelangryke posten toerisme en stedebouw voor P.D.I.- leden zijn gereserveerd. In Marokko en Tunis houdt de ge spannen toestand, die ontstaan is naar aanleiding van de gevangenneming van de vijf Algerijnen, nog aan. Tenge volge van nieuwe aanslagen in het ge bied van Meknes en Port Lyautey steeg gisteren het aantal doden onder de Europeanen in Marokko tot naar schatting 45. Te Meknes woonden zes duizend Europeanen de begrafenis bij van 42 slachtoffers van vroegere onge regeldheden. Onder deze doden bevon den zic;h drie Italianen, vier Portuge zen en twee Spanjaarden. In dit gebied werden vier boerderijen aangevallen en enige werden in brand gestoken. Bij Port Lyautey werden twee boerderijen en twee winkels platgebrand. Het nieuwsagentschap voor het Mid den-Oosten heeft heden bekendgemaakt dat een groot aantal Egyptische mili tairen zich heeft aangemeld om deel te nemen aan zijn „moord-comman- do's" die naar Algerije zouden worden gestuurd om de rebellen te helpen in hun strijd tegen de Fransen. Volgens het agentschap bestudeert het opper bevel van het Egyptische leger de kwestie van de „moord-commando's". (Reuter, A.F.P., U.P.) Volgens in Oostenrijk opgevangen be richten van een in handen van de Hon gaarse opstandelingen zijnde zender zou de bekende voetballer Ferenc Puskas, die de rang van majoor in het Hongaar se leger bekleedt, het leven verloren hebben bij de straatgevechten te Boeda pest. Een 53-jarige inwoner van Deventer heeft gistermiddag na een twist zijn eveneens 53-jarige echtgenote door wor ging van het leven beroofd. De dader is in hechtenis genomen. De officier van justitie bij de arrondissements rechtbank te Zutphen en de substituut officier hebben te Deventer de dader verhoord. De Belgische minister van buiten landse zaken, Paul Henri Spaak, is gistermorgen uit Moskou vertrokken voor een bezoek aan een aantal plaat sen in de Sovjet-Unie zoals Tasjkent, Samarkan en Stalingrad. Beloften betreffende betere levens omstandigheden en groter democrati sering, gepaard aan een bedreiging met „volkomen vernietiging" van alle pogingen tot opstand- werden gister avond door de Oostduitse radio uitge zonden. Een commentator op de ge beurtenissen in Hongarye was de aan leiding tot deze blijkbaar als waar schuwing bedoelde mededelingen voor het Oostduitse volk. Berichten, die West-Beriyn hebben bereikt, melden, dat Oostduitse arbei ders gevraagd hebben om de waarheid te horen over de gebeurtenissen in Hongarije. Op bijeenkomsten in fabrieken, door de communisten georganiseerd teneinde de communistische lezing te geven van de opstand in Hongarije, schreeuwden arbeiders de communistische sprekers toe; „Vertel de waarheid. Jullie staan te liegen", aldus de berichten. (U.P.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1956 | | pagina 1