Nederlander
ooggetuige
strijd
van
Russen voeren in allerijl versterkingen aan
Opstand breidt zich thans uit over het gehele land
Felle
gevechten
Verzetstrijders
in de hoofdstad
duren voort
vormen een
tegenregering
Regering van
Marokko
afgetreden
Loonbeleid
Nagy herziet op zijn beurt
de rode regering
Man doodt
zijn vrouw
Jullie staan te
lieden
cfee MORRIS tejjoïeycii&uy!
Het weer
Spanje brengt
Hongarije voor
V.N.
Puskas bij Hongaarse
opstand gedood
Spaak op reis door
de Sovjet-Unie
Arbeiders schreeuwen
communisten toe
Ook democratisering
in Oost-Duitsland
ZATERDAG 27 OKTOBER 1956
o
80sfe JAARGANG No. 26741
,p
HONGA- fBoeoApesr
V erschrikkingen
MOTOR BR0MFIETSKLED1NG
Vrij kond
Sociaal
commentaar
O
r-~«Tsjtcho Slowakije
V^-^BRAT/SLAWA
Oostenrijk 'pL
iiSm T v
TA»u's»
De opstand in Hongarije, die dinsdagmiddag begonnen is en
fiu Jus ai vijf dagen duurt, heeft thans een hoogtepunt bereikt.
In verscheidene delen van het land wordt fel gevochten, maar in
de hoofdstad schijnt de strijd het hevigst te zijn. Radio-Boedapest
beschreef vandaag de gevechten vAn de afgelopen nacht als de
Zwaarste, die tot dusverre gevoerd zijn. Het hevigst woedde de
strijd rond de landbouwuniversiteit van Boedapest, waarin zich
studenten hebben verschanst. Russische tanks, die een aanval
°P het gebouw ondernamen, werden zwaar beschoten. De Russen
Poeren versterkingen aan uit de Oekraïne. Eenheden tanks en
gemotoriseerde troepen trekken regelmatig de Hongaarse oostgrens
over, om de Sovjet-troepen te ondersteunen. Voortdurend voeren
voorts treinen groepen infanteristen aan, terwijl op de terugreis ge-
Wonden worden afgevoerd. De Hongaarse opstandelingen hebben Vele buitenlanders reizen hals over kop
"ilium ii in immuun mum minium minimi ii in minimi
Met het K.L.M.-toestel uit Wenen is
gisteravond op Schiphol de eerste Ne
derlander, een zakenman uit Amster
dam, aangekomen, die in Boedapest de
onlusten heelt meegemaakt. Van maan
dag tot donderdag heeft deze zakenman
in de Hongaarse hoofdstad vertoefd.
Omdat geen enkele instantie hem een
veilige reis naar de grens kon garan
deren, is hU met een colonne van zes
auto's, bemand met Oostenrijkers en
begeleid door de Oostenrijkse gezant,
meegegaan. De gezant trachtte onder
leg herhaaldelijk de verzekering te
"rijgen, dat men de stoet ongehinderd
z°u laten passeren, maar niemand kon
"ie zekerheid geven.
Op eigen risico heeft men de tocht
toen volvoerd en ongehinderd kon het
gezelschap na een keer of zeven door
riongaarse soldaten te zijn aangehou
den, bij Hegueshalom het veilige nie
mandsland bereiken. De Nederlander
'Ogeerde met ongeveer tien landgenoten
ln een hotel in de wijk Boeda. Hij heeft
meegemaakt hoe voor het parlements
gebouw Russische tanks plotseling op
®en grote demonstrerende menigte scho
en, terwijl hij, volgens zijn zeggen, met
rigen ogen heeft gezien, dat een beman-
•J'ng van een Russische tank zich aan
de opstandelingen overgaf. Het natio
naal museum is door brand geheel ver
pest, zo vertelde de zakenman. Een
^antal buitenlanders had in het Astoria-
hotel in Boedapest een heel angstige
j oensdagavond- en nacht doorgebracht
i°en rebellen dit gebouw, waarin zich
d0 Hongaarse veiligheidspolitie en Rus-
S?n hadden verschanst, belegerden,
twaalf uur lang hadden de gasten in
den kelder het gevecht boven zich ho-
eh afspelen. Donderdagochtend waren
5® overgebracht naar het Duna-hotel.
volgens de Nederlander waren er on-
vjer de burgerbevolking, die zich na het
encht van het aftreden van Gerö in
aar enthousiasme zwaaiend met Hon
gaarse vlaggen van waaruit de Russi-
dhe emblemen waren verwijderd, op
J£aat had begeven, zeer veel slacht-
l®rs gevallen.
De situatie in Boedapest is overigens
rijg. verward, aldus de zakenman. Zjj
Uzigde zich met het uur en het was
ri.°eilijk uit te maken op wie en door
rie geschoten werd. Het aantal doden
ap? zakenman niet schatten, maar
0t moesten er volgens hem tot donder-
!p zeer veel zUn- °P bun r®is naar
i" grens had het gezelschap in het stad-
H-Haab rebellen de rode ster van het
>aa zien rukken. Allen waren dank-
-Uk toen ze tenslotte heelhuids Oosten-
hadden bereikt.
f US.SJ?
Rot ment t
Jot go S/ovit
100 km
t v,
nuSHST
gisteren de toegangswegen vanuit het westen naar Boedapest in
handen gekregen.
Behalve in en om Boedapest wordt er in vier delen van Hongarije ge
streden. In het westen van Hongarije, in Magyarovar en Györ, 30 en 50
kilometer binnen de grens van Hongarije vanaf het Oostenrijkse grens
station Nickelsdorf wordt uitermate verwoed gevochten. De Oostenrijkse
gendarmerie heeft berichten ontvangen dat 70 personen waren gedood en
200 gewond raakten in de strijd om Magyarovar. Ook berichtte de gen
darmerie dat Hongaarse jongemannen slaags raakten met plaatselijke
communistische autoriteiten in Sopron, vlak aan de grens, 80 kilometer ten
zuiden van Wenen. De Oostenrijkse douane en grenswacht trokken zich op
enige afstand van de grens terug voor dekking. Oostenrijkse legereenheden
zijn inmiddels naar de Hongaarse grens gedirigeerd. Radio Boedapest heeft
bericht, dat er een nieuwe opstand is uitgebroken in Szolnok, 110 kilometer
ten oosten van Boedapest. Er zijn geen nieuwe berichten binnengekomen
over de operaties van de rebellen in twee andere sectoren, waar zij sterk
staan, te weten de oostelijke provincie van Orsod en in Baranja in het
zuiden.
Een Hongaarse ziekenauto bemand met opstandelingen is gistermiddag
bij Nickelsdorf over de Oostenrijkse grens gekomen. Volgens deze opstan
delingen zou de medische hulp in Magyarovar „wanhopig" zijn, omdat men
geen bloedplasma had. De opstandelingen vroegen dan ook de Oostenrijkse
autoriteiten om verbandmiddelen en bloedplasma. Onmiddellijk werd van
Oostenrijkse zijde een konvooi vrachtauto's gereedgemaakt met medische
hulpmiddelen. Merkwaardig is, dat dit konvooi niet de minste moeite had,
zijn reis der barmhartigheid te beginnen. Het was duidelijk, dat hoe ook de
situatie aan gene zijde van de grens bij Nickelsdorf ook moge zijn, de rege
ringsgetrouwen er geen zeggingsschap meer hebben.
Györ zouden de chef van de geheime
politie en de chef van de geuniformde
politie door de opstandelingen zijn ge
lyncht. Radio Boedapest was gisteren
de enige officiële nieuwsbron. Ingenieurs
van de technische dienst van radio We
nen zeiden dat de sterkte van radio
Boedapest geleidelijk afnam gedurende
de avond, als gevolg van de verzwak
king van de elektrische stroom in de
stad. Niettemin is het radiostation erin
geslaagd in de ether te blijven tot aan
het vastgestelde uur: een kwartier na
middernacht. Op dat moment erkende
deze Hongaarse zender dat „sporadi
sche gevechten" nog voortduren. De uit
zending voegde eraan toe dat meer
dan 500 personen zich voor tien uur
's avonds op de Museum-ring, de Mu
seum-boulevard, hadden overgegeven.
Dat was de limiet van de laatste ter
mijn, die bij een van de vele ultima
tums van „Geeft u over, anders zult ge
sterven" gegeven was. Allen die zich
hebben overgegeven is amnestie ver
leend.
Vervolg op vagina 5)
Reizigers die bij Nickelsdorf de grens
overkwamen, vertellen van ongehoorde
verschrikkingen in Boedapest. Zij deel
den onder andere mee dat het aantal
doden zo groot is, dat de Russische
troepen de lijken van de slachtoffers
in de Donau werpen en in kelders op
stapelen om ze maar kwijt te zijn. In
Advertentie
BARTEÜ0RISSTRHAARLEM IEL. 13439
FERO. B01STR. 48 A DAM - IEL 717162
Verwachting tot zondagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Veel bewolking met plaatselijk eni
ge regen. Matige tot krachtige wind
tussen noordoost en oost. Vrij koud.
Zondag:
Zon: 7.30-17.21 Maan: 0.56-14.47
Maandag:
Zon: 7.31-17.19 Maan: 2 15-15.11
morgen gemeld, dat ïmre Nagy in de
afgelopen nacht een nieuwe Hongaar
se regering heeft gevormd. Deze re
gering heeft besloten arbeidersbatal
jons te vormen om de opstandelin
gen te bestrijden.
De nieuwe officiële Hongaarse ege-
ring heeft via radio-Boedapest een pro
clamatie gericht tot het Hongaarse volk,
waarin wordt gezegd dat de nieuwe re
gering „gevormd is met deelname van
het grootste aantal democratische groe
peringen in Hongarije" In deze procla
matie heet het dat „deze regering vast
besloten is verstrekkende hervormingen
op sociaal, economisch en politiek ter
rein in te voeren".
Zij „staat er volkomen voor in dat de
eisen van het Hongaarse volk ingewil
ligd zullen worden". „Daarom aldus
de proclamatie heeft de strijd der op
standelingen geen zin meer. Wij waar
schuwen allen die in het bezit zijn van
wapens, dat zij deze onmiddellijk moe
ten inleveren omdat zij anders be
schouwd worden als bandieten en als
zodanig behandeld zullen worden".
Na een dringend beroep op de bevol
king gedaan te hebben op te houden
met bloedvergieten, het plegen van
moordaanslagen en het aanrichten van
verwoestingen, deelt radio-Boedapest
mede, dat „in de straten van Boedapest
gevechten woeden", en dat de nieuwe
regering de bevolking dringend verzoekt
thuis te 'blijven, want „de vernietiging
van de opstandelingen in de hoofdstad
gaat voort." (Rtr.-A.F.P.).
(Over de samenstelling van de nieuwe
officiële Hongaarse regering was van
morgen nog niets bekend, maar Imre
Nagy zal zeer waarschijnlijk premier
blijven. Over hem en een andere nieu
we Hongaarse leider, de eerste partij
secretaris Janos Kaddr, treft de lezer
op pagina 5 een beschouwing aan van
een bijzondere correspondent.)
(Van een bijzondere medewerker)
De regeringsverklaring van de mi
nister-president bevat over de
loonpolitiek slechts een zeer kor
te passage: de differentiatie in het loon
beleid zal worden voortgezet. Een mi
nister-president moet in zijn regerings
verklaring niet alleen uitdrukking ge
ven aan zijn eigen overtuiging en die
van zijn geestverwanten, maar even
zeer aan die van de personen, die met
hem het kabinet vormen. Het is bekend,
dat de socialisten tegenstander zijn van
de wat vrijere loonvorming. Dat boven
vermelde paslage, welke niet bepaald
van enthousiasme getuigt anders zou
wel zijn gesproken van bevorderen in-
plaats van voortzetten desondanks
toch in de regeringsverklaring is opge
nomen, kan derhalve veilig op reke
ning van de katholieke en protestants-
christelijke ministers worden geschre
ven. Zonder twijfel kan het kabinet bij
het voorzetten van dit vrijere loonbe
leid rekenen op een meerderheid in de
Kamer en op steun in kringen van de
vrije sociale organisaties, zowel van
werkgevers als van werknemers. Bij
beide groepen wordt evenwel veel re
serve in acht genomen. We hebben dan
ook te maken met
een eerste na-oor-
logse proef, nadat
we nu meer dan
tien jaar de uit
eindelijke verant
woordelijkheid
voor alles wat op het stuk van de loon
vorming gebeurd, in handen van de
rijksoverheid hebben gelaten.
De vraag of deze eerste proef als
min of meer geslaagd mag worden ge
noemd, is niet zo eenvoudig te beant
woorden. Wie als norm voor de beoor
deling zou nemen het oordeel van de
werknemers, zal meer dan eens ver
baasd de wenkbrauwen optrekken. Om
te beginnen moge er aan zijn herinnerd,
dat de regeringsbeslissing van 19 maart
grotere mogelijkheden tot loonsverho
ging opende dan de werknemers aan
vankelijk hadden gevraagd. Hun eis
was te mogen gaan tot een loonsver
hoging (richtlijnverhoging van 3 pet).
Zij kregen, zij het onder sterk beperken
de bepalingen, de vrijheid om tot 6
pet te gaan. Er was een zekere mate
van gewendheid aan algemene loonron-
den. En het is mede daarom niet te
verwonderen, dat het noemen van 6
pet als uiterste grens een magneetwer
king vertoonde. Iedereen, die minder
dan 6 pet ontving meende, dat hem te
kort werd gedaan. Het uiteindelijk re
sultaat voor het inkomen der werkne
mers is nog niet precies bekend, maar
we zijn aan de veilige kant indien we
veronderstellen, dat de loonsom per
werknemer met gemiddeld 7 pet zal blij
ken te zijn toegenomen. Tengevolge van
het krachtige prijsbeleid is de stijging
van de kosten van het levensonderhoud
achtergebleven bij de loonstijging, zo
dat inderdaad van een toegenomen aan
deel in de welvaart bij de werknemers
kan worden gesproken.
(Vervolg op pagina 8)
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. Ilmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 57 cents per week,
1 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
VERZET IN HONGARIJE OP ZIJN HEVIGST
In de afgelopen nacht is in
Tyoer in noordwest-Hongarije
een anti-communistische Hon
gaarse regering gevormd, aldus
hebben Oostenrijkse grenswach
ten meegedeeld. Zij bebben dit
nieuws vernomen van bet per
soneel van Hongaarse ambulan
ceauto's, die vanmorgen naar de
Oostenrijks-Hongaarse grens wa
ren gekomen om medische hij
stand te halen. De regering is ge
vormd met steun van raden, van
arbeiders, studenten en soldaten,
aldus werd meegedeeld.
Tegelijkertijd hebben de commu
nistische machthebbers in Hongarije
ook een nieuwe Hongaarse regering
gevormd. Radio-Boedapest heeft van
Spanje zal bij de Verenigde Naties
protesteren tegen „de interventie van de
Sovjet-troepen in Polen en Hongarije"
en de wereldorganisatie vragen in deze
zaak tussenbeide te komen.
Hiertoe heeft de ministerraad gister
avond onder voorzitterschap van gene
raal Franco besloten. De Spaanse verte
genwoordiger bij de V.N. zal protesteren
tegen „de bloedige interventie van de
Sovjet-troepen in de binnenlandse con
flicten der beide landen", aldus is be
kend gemaakt.
De V.S. plegen ondertussen met En
geland, Frankrijk en andere landen over
leg of bet mogelijk en raadzaam is
de toestand in Hongarije voor de Ver
enigde Naties te brengen, aldus heeft
de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Dulles, gisteren meege
deeld.
Bij de onlusten, die zich de afgelopen
twee dagen te Singapore hebben voor
gedaan, zijn tot dusver volgens officiële
cijfers elf personen om het leven ge
komen en 99 gewond. Er zijn 219 arres
taties verricht.
De ongeregeldheden ontstonden, toen
de politie trachtte stakende leerlingen
van twee Chinese middelbare scholen,
die zich in hun schoolgebouwen hadden
verschanst, te verdrijven. De actie van
de scholieren was bedoeld als protest
tegen de ontbinding van hun bond, die
volgens de autoriteiten onder commu
nistische invloed stond en een haard
van agitatie vormde.
Volgens de overheid hebben ongure
elementen van het conflict tussen de
politie en de studenten gebruik ge
maakt om moordaanslagen op leden
van de politie te doen, barricades op
te richten en auto's met stenen en an
dere projectielen te bestoken. Er werd
op enkele plaatsen brand gesticht.
De politie maakte gebruik van traan-
gasbommen om de menigte te versprei
den. Aan deze actie namen ook twee
hefschroefvliegtuigen deel, terwijl er
eveneens straaljagers van de R.A.F.
laag over de stad vlogen.
Het na de Tweede Wereldoorlog geheel
gerestaureerde Nationale Museum in
Boedapest is tot viermaal toe door de
anti-Russische opstandelingen in brand
gestoken tijdens de onlusten van de af
gelopen dagen, aldus meldt Radio Boe
dapest. Het museum had geen schilde
rijen maar wel een waardevolle collectie
documenten, beeldhouwwerken, histori
sche juwelen en wapens. Op de foto ziet
men het museum zoals het er na de
restauratie uit zag.
uit Hongarije naar Oostenrijk. Hier ziet men een Nederlandse auto met witte
vlag aan de grens bij Nickelsdorf.
De Marokkaanse regering heeft gis
teren haar ontslag ingediend. Het ont
slag is door sultan Mohammed ben
Joessef aanvaard. De afgetreden Ma
rokkaanse premier, Si Bekkai, maakte
gisteravond laat bekend, dat de sultan
hem heeft belast met de vorming van
een nieuw kabinet. Het oude kabinet
blijft aan tot er een nieuw is. Een
woordvoerder van de op een na groot
ste partij 'n Marokko, de democratische
onafhankelijkheidspartij, de P.D.I.,
heeft meegedeeld dat zijn party niet
aan enig nieuw kabinet zal deelnemen,
omdat slechts onbelangryke posten
toerisme en stedebouw voor P.D.I.-
leden zijn gereserveerd.
In Marokko en Tunis houdt de ge
spannen toestand, die ontstaan is naar
aanleiding van de gevangenneming
van de vijf Algerijnen, nog aan. Tenge
volge van nieuwe aanslagen in het ge
bied van Meknes en Port Lyautey
steeg gisteren het aantal doden onder
de Europeanen in Marokko tot naar
schatting 45. Te Meknes woonden zes
duizend Europeanen de begrafenis bij
van 42 slachtoffers van vroegere onge
regeldheden. Onder deze doden bevon
den zic;h drie Italianen, vier Portuge
zen en twee Spanjaarden. In dit gebied
werden vier boerderijen aangevallen en
enige werden in brand gestoken. Bij
Port Lyautey werden twee boerderijen
en twee winkels platgebrand.
Het nieuwsagentschap voor het Mid
den-Oosten heeft heden bekendgemaakt
dat een groot aantal Egyptische mili
tairen zich heeft aangemeld om deel
te nemen aan zijn „moord-comman-
do's" die naar Algerije zouden worden
gestuurd om de rebellen te helpen in
hun strijd tegen de Fransen. Volgens
het agentschap bestudeert het opper
bevel van het Egyptische leger de
kwestie van de „moord-commando's".
(Reuter, A.F.P., U.P.)
Volgens in Oostenrijk opgevangen be
richten van een in handen van de Hon
gaarse opstandelingen zijnde zender zou
de bekende voetballer Ferenc Puskas,
die de rang van majoor in het Hongaar
se leger bekleedt, het leven verloren
hebben bij de straatgevechten te Boeda
pest.
Een 53-jarige inwoner van Deventer
heeft gistermiddag na een twist zijn
eveneens 53-jarige echtgenote door wor
ging van het leven beroofd. De dader
is in hechtenis genomen. De officier
van justitie bij de arrondissements
rechtbank te Zutphen en de substituut
officier hebben te Deventer de dader
verhoord.
De Belgische minister van buiten
landse zaken, Paul Henri Spaak, is
gistermorgen uit Moskou vertrokken
voor een bezoek aan een aantal plaat
sen in de Sovjet-Unie zoals Tasjkent,
Samarkan en Stalingrad.
Beloften betreffende betere levens
omstandigheden en groter democrati
sering, gepaard aan een bedreiging
met „volkomen vernietiging" van alle
pogingen tot opstand- werden gister
avond door de Oostduitse radio uitge
zonden. Een commentator op de ge
beurtenissen in Hongarye was de aan
leiding tot deze blijkbaar als waar
schuwing bedoelde mededelingen voor
het Oostduitse volk.
Berichten, die West-Beriyn hebben
bereikt, melden, dat Oostduitse arbei
ders gevraagd hebben om de waarheid
te horen over de gebeurtenissen in
Hongarije.
Op bijeenkomsten in fabrieken, door
de communisten georganiseerd teneinde
de communistische lezing te geven van
de opstand in Hongarije, schreeuwden
arbeiders de communistische sprekers
toe; „Vertel de waarheid. Jullie staan
te liegen", aldus de berichten.
(U.P.)