Nieuwe Haarlemsche Courant | 1956 | 10 december 1956 | pagina 5

Indrukwekkende plechtigheid
in dekenale Sint-Josephkerk

VIER doelpunten van
v- d. Weerd bezorgen aan
Haarlem de nederlaag

„Met zakelijke verlangens diende
zoveel mogelijk rekening te
worden gehouden"

„Theater" speelt het „Dagboek
van Anne Frank"

Gerestaureerde kapel van Onze
Lieve Vrouw van Haarlem
opnieuw ingewijd

Bromfietser verongelukt
in Haarlem

Nederlandse tak opgericht van
de Dickens-fellowship

E

Deken Zijlstra aanvaardt
namens kerkbestuur de ge
restaureerde Mariakapel

B. en W.

Er

Aangrijpende voorstelling in
de Haarlemse schouwburg

Historische bijeenkomst in
Kraantje Lekte O verveen

antwoorden de
heer Van Velsen

^ïgr. J. P. Huibers:

Voorrecht voor Haarlem

TIJDENS BESLOTEN BIJEENKOMST

De verbouwing van Kreymborg

MAANDAG 10 DECEMBER 1956

PAGINA 5

d

EMir

Ommegang

fe Üt*. u uie even m-

r

Aerdenhouts Jeugdtoneel

IS BENZOL EEN
AARDOLIEPRODUKTP

VERHOGING
KEURINGSTARIEVEN

BLOEMEN DAAL

GEEN SPREEKUUR

Burgerlijke Stand Haarlem

1

M

s

l wét V\

^SiPlti m

Piëteitvol

Bloembollencultuur akkoord
met Rotterdamse plannen

RETRAITE IN BERGEN

HEEMSTEDE

WEER INBRAAK IN
W. KLOOSLAAN

i J

Tijdens een even indrukwekkende als langdurige plechtigheid is gister
avond in de dekenale Sint Josephkerk aan de Jansstraat de gerestau
reerde kapel van Onze Lieve Vrouw van Haarlem door Haarlems bis
hop, mgr. J. P. Huibers, ingewijd. Honderden kathoileken uit Haarlem en
*er*e omgeving, onder wie vele religieuzen, waren van die plechtigheid
uige, en vrijwel geen plaats was in de kerk onbezet, toen mgr. Huibers
'°°r een stoet van priesters, onder wie mgr. J. M. Groot, vicaris-generaal,
ttigr. C. G. van Trigt, officiaal van het bisdom, werd ingehaald, terwijl
Parochiële schola cantorum onder leiding van Jan Laarveld een drie-
te«imig „Sacerdos et pontifex" zong.

bisschop was zelf agens bij de
bi'hpieten, waarmede de inwijdings-
htigheid werd ingeleid. Hij werd
rïrbij geassisteerd door pastoor L.

Brabander uit 't Veld, oud-kapelaan

jj' J

parochie, en door secretaris B. G.
■prnmeijeF, als diaken en subdiaken.
t/°ondiakens waren pastoor Th. No-
jthboom, franciscaan, en archivaris P.
L Y^rhoofstad. Secretaris J. P. J. Sol-
't'eid fungeerde als ceremoniarius. De
/(["pleten werden bij afwezigheid van
.'bert de Klerk begeleid door Jan Krou-
*®*s. Het overig deel van de avond zat
^t Broersen achter het orgel.
Verschillende Haarlemse raadsleden
j/J andere autoriteiten, onder wie de
(I ®r L. Bouwman, lid van Gedeputeer-

Staten van Noord-Holland, woonden
■®st de andere zeer talrijke gelovigen

Plechtigheid in de kerk bij.

..^a de Completen hield Deken Zijl-
/ra «een korte toespraak, waarin hij
rt zoals hij reeds 's middags had ge-
tijdens een besloten bijeenkomst
j^.b hartelijk dankwoord sprak voor de
Lr Siften, die de restauratie van de
hebben mogelijk gemaakt. Tevo-
W: had de bisschop in vol ornaat de
bel ingezegend en vanaf het pries-
tol or sprak hij daarop de gelovigen
Ju® htet een lofrede op de Allerzaligste
bgd, waarin hij memoreerde, hoe
/JJte vier eeuwen geleden bisschop
hpY'anus van Sebaste het Maria-beeld
Lp t geplaatst in de Begijnhofkerk, die
Liar de voorloper mag noemen van de
«obt8e Sint Josephkerk. De bisschop
bth j het een voorrecht, en een reden
Ju dankbaar te zijn jegens Maria, dat
Haarlem boven vele andere steden
Stot verk°ren om haar luister te ver-
blppt evenals Maria boven de andere
l werd verkoren om de moeder
Chiristus te worden. Hij gewaagde
van, hoe velen in de loop der
Vhj ®h op voorspraak van Onze Lieve
Vpj,Yw van Haarlem gunsten hebben
'ijkeSen, zowel stoffelijk als geeste-
ls eh hoe het daarom geen wonder
kw de devotie tot haar de vier eeu-
fl<w, hoor is blijven bestaan, en vooral
het initiatief destijds van kape

laan Kersbergen schoon is opgebloeid.
Mgr. Huibers bracht tevens de namen
in herinnering van Deken J. C. van der
Wiel en Deken J. J. A. Kuilman, die
zoveel hebben gedaan om deze devotie
te verbreiden, en hij prees de huidige
Deken, die met zoveel ijver in de voet
sporen van zijn voorgangers is getre
den.

De bisschop verheugde zich er over,
dat de kapel zo bijzonder fraai is geres
taureerd en hij drong er op aan, dat
velen geregeld een bezoek aan Onze
Lieve Vrouw zouden brengen om haar
te eren en door haar tot Christus te
gaan.

Als een sluitstuk op de lofprijzing
door de bisschop werd na diens toe
spraak het nieuwe Lied ter ere van
Onze' Lieve Vrouw van Haarlem gezon
gen, dat geschreven is door Gerard
Wijdeveld en getoonzet door Jan Laar
veld. De melodie, vooral van het re
frein bleek spoedig aan te slaan, en het
werd door velen meegezongen.

De traditionele ommegang werd
een lange processie met bruidjes, re
presentanten van verschillende groe
peringen, religieuzen, priesters en
acolthen, die in hun midden het mi
raculeuze beeld, waarachter de bis
schop liep, meevoerden. De beeltenis
werd tenslotte naar de kapel gebracht
waar de bisschop in tegenwoordig
heid van de priesters het opnieuw in
de schrijn plaatste. Daarop bad mgr.
Huibers een opdracht aan Maria, wel
ke via luidsprekers naar de kerk zelf
werd overgebracht, en tenslotte keer
de de stoet, terwijl het Magnificat
gezongen werd, naar het hoofdkoor
in de kerk terug.

Na de uitstelling van het Allerheilig
ste zong de schola op voortreffelijke
wijze het prachtige „Sub tuum praesi-
dium" van Mozart, en als laatste dank
lied klok het „Te Deum". Tot besluit
van de plechtigheid zegende de bisschop
de aanwezigen met het Allerheiligste.

Daarmede kwam het einde van een
historische plechtigheid, die met ere
vermeld kan worden in de rijke histo
rie, die het genade-beeld van Onze
Lieve Vrouw van Haarlem omgeeft.

ÏNdarle,n heeft in een sportieve wed- i vreugde was ook nu van korte duür.
«®h rtmet ere verloren van Wagenin- De aftrap was nog maar net geschiedt
5« VVo 4 ln rechtsbuiten Charley van toen van de Weerd een tweede treffer
erd een kanonier had van klasse, op het bord bracht na een snelle com-
?Peler deed met vier doelpunten binatie met de actieve van der Kolk.
>*bi, ''ui voet de roodbroeken dé das 1 Drie keer succes dus in een paar mi-
°hder dat men echter kan spre- vim ton Vn* wnnr Ha mef «roi-H i-iot 99
IümY*11 een onverdiende zege. De
entmers speelden technisch onge-
beter dan hun gastheren, maar
v^'ste ressieve spontane spel van de
minder fijn maar doeltreffend,

J*. hiervoor een ruime compensa-
h® bfY,"cneve'd was bij de bezoekers
ïh 'Cum man. Hij maakte twee fraaie
®e«te n en van kem S'ng °°k het

gevaar uit,

hYYYY was het goed geweest om

ih^strilÜ m linkshalf Boom voor de
V °®st i terdege te instrueren. Hij
do i?lelÜk de gevaarlijke schutter
is "tehi erd bewaken, een taak, die
io Sevoi^® kundige verdediger te zwaar
b 6 W Do doortastendheid, waar-
sjh» sfa8eningen onmiddellijk de wa-
ïo 'Oinnt beloofde veel goeds. Na
v?ed ijl ®n spelen, waarin Haarlem wel
t e'big samengespeeld, maar nog te

trefwas warm gedraaid om de roos
botsle rt tekende van de Weerd het
ih&de 2elpunt voor zijn club aan. Hij

oirt,. c de nitct

rin *UU1 v-i.»-* i_r aau, xjlaj

Bo vOo», Ultstekende voorzet van zijn
1 ®de ri yan der Kolk, die ook een
V,®"d had, correct af (1—0), Deze
i- eef maar kort gehandhaafd,

tt-, do uer tvoiK, aie
b=g had, correct af (1I

iedf>,„en Pard schot reageerde, dat
telan verrassing de Wageningse
1 te machtig was (1—1). De

nuten. Nog voor de rust werd het 22.
Uit een van de vele Haarlemse aanval
len sloeg het hoofd van Ketting het
leder in de touwen uit een knappe
voorzet van Doets.

Na de hervatting nam Haarlem het
initiatief resoluut in handen, met de
vaste bedoeling om zo snel mogelijk
te doelpunten. Dat gebeurde inderdaad.
Groeneveld benutte een gemakkelijke
kans, die Flens hem bood. Keeper Snij
ders ging een kwartier na de rust niet
vrijuit .bij het derde Wageningse doel
punt, dat, U kunt het al weten, weer
van de voet kwam van Van de Weerd.

De felle strijd om de overwinning werd
in het voordeel van thuisclub beslist,
toen van de Weerd een pass van links
buiten Oerlemans dankbaar afwerkte.

Het Aerdenhouts Jeugdtoneel zal he
denavond in het Minerva-theater een
toneelbewerking van het bekende
Dickens-verhaal „Christmas Carol"
uitvoeren. De baten van deze avond zün
bestemd voor de Hongaarse vluchtelin
gen.

Haarlems bisschop, mgr. J. P. Huibers,
plaatst het beeld van Onze Lieve Vrouw
van Haarlem in de schrijn van de
gerestaureerde Mariakapel.

Zondag omstreeks kwart voor 12 is
op de Gasthuissingel de 50-jarige bak
kersknecht J. van Eyk, gewoond heb
bend aan het Zuider-Buiten-Spaarné,
van zijn bromfiets gevallen en aan de
opgelopen verwondingen later in het
St. Elizabethsgasthuis overleden.

Het is onzeker, of de heer van Eyk,
die hartpatiënt was, onwel geworden
is, of dat zijn val veroorzaakt is, door
dat hij slipte. In het ziekenhuis bleek,
dat hij twee ribben had gebroken en
een hersenschudding had opgelopen.
Vannacht is hij overleden.

De Haarlemse politie heeft gisteren
een inwoner van Velsen in Haarlem
aangehouden, die niet in het bezit
bleek van een ontheffing van het zon
dags-rijverbod. De man gebruikte als
brandstof voor zijn auto benzol. Naar
zijn zeggen zou dit geen aardoliepro-
dukt zijn. De politie heeft van de ben
zol een monster genomen en zal naai
de samenstelling een onderzoek instel
len.

De keurlonen in Heemstede waren
tot dusver in overeenstemming met die,
welke in Haarlem gelden. Daar de. raad
in laatstgenoemde gemeente deze ta
rieven onlangs verhoogd heeft, stellen
ook B. en W. van Heemstede aan hun
gemeenteraad voor de keuringstarieven
en rechten enigermate te verhogen.
Met de thans nog geldende tarieven
wordt op de exploitatie van het slacht
huis over 1957 een nadelig saldo van
ruim 37.000 geraamd, dat met de ver
hoogde tarieven zal veranderen in een
winst van ongeveer 42.000, d.w.z.
zeven procent.

Het spreekuur van de wethouder der
gemeente Bloemendaal, mr. J. C. C. W.
Hyszeler, kan morgen geen doorgang
vinden.

Tijdens een besloten bijeenkomst,
gistermiddag in de Sint Joseph

kerk aan de Jansstraat, heeft
deken W. N. Zijlstra van de gelegen
heid gebruik gemaakt om op uitvoerige
wijze de zeer velen te bedanken, die
de restauratie van de Mariakapel en
de vervaardiging en plaatsing van het
nieuwe raam hebben mogelijk gemaakt.

Een uitgebreid gezelschap was in de
kerk bijeen, toen de deken in een van
zijn vele kwaliteiten de gerestaureerde
kapel „in ontvangst" nam en feitelijk
overdroeg aan het kerkbestuur in de
persoon van hemzelf. Een merkwaardi-

§e figuur, zoals hü opmerkte, maar
ie illustreerde wel de onderlinge sa
menhang van de werkzaamheden en
de samenwerking, waardoor men tot
deze belangrijke gebeurtenis kon ko
men.

De deken was er zeer dankbaar voor,
dat de restauratie kon geschieden dank
zij de hulp van vele katholieken uit
Haarlem en omgeving, of beter gezegd
uit binnen- en buitenland, met name
ook uit België. De Mariakapel aan de
Jansstraat is voor talrijke mensen een
dierbaar oord, een bron van mariale
devotie en bovenal een troost voor men
sen in nood. Met de aanvaarding van
de gerestaureerde kapel nam het kerk
bestuur volgaarne de plicht op zich
om het kostbare kleinood, dat de kapel
toch is, voor de toekomst te bewaren.
Op het gebruik om met een algemeen
woord van dank te volstaan meende
de deken een uitzondering te moeten
maken door ook velen in persoon en
in het openbaar te bedanken, allereerst
zijn beide kapelaans, die zich zo intens
hebben ingespannen, om het feest van
de inwijding te doen slagen. Vervolgens
mejuffrouw Houtkamp, die enorm veel
werk heeft verzet, de heer Ooms, de
architect in het kerkbestuur, de heren
Ebbing, bekwame restaurateurs, de
heer van der Ham, die het schilder
werk op vaardige wijze heeft verricht.

Voorts wees de deken er op, dat het
een goede gedachte is geweest om het
Allerheiligste in het vervolg ter dage
lijkse aanbidding in de Mariakapel uit
te stellen, waardoor de bekende woor
den van St. Bernardus „per Mariam
ad Jesum" hun juiste betekenis zouden
krijgen. Hij sprak daarbij zijn bijzon
dere erkentelijkheid uit ten aanzien van
de heer Hensi, die de" zilveren capsula,
waarin de monstrans zal worden ge
plaatst, heeft gemaakt. In zijn dank
betrok hij daarop Gerard Wijdeveld, de
dichter van het nieuwe Marialied, en
hü verklaarde, dat de bisschop door
het vers bijzonder gesticht was gewor
den. Zün erkenning sloeg tevens op de
componist Jan Laarveld, en verder
roemde de deken de grote toewüding
van koster Ooms, de leden van het
Maria-comité 1954 en vele anderen.

Het verheugde de deken, dat de kapel
op zoveel andere wüzen verfraaid kon
worden. Hü wees büvoorbeeld op de
kaarsenbanken, prachtig handwerk van
de heer Harre, de verlichting door een
nieuwe kroon (werk van de heer Rü-
broek), en de deken hoopte, dat de gor-
dünen, die nu nog de afscheiding tussen
kapel en kerk vormen, eerlang door
houten hekken vervangen zullen wor
den. Er zün aanwijzingen, dat die wens
binnen redelüke tüd in vervulling kan
gaan.

Een extra hartelük woord wüdde de
deken aan de (plaatselüke) katholieke
pers, die naar zün mening haar taak
in openbare leven te Haarlem uit
stekend verstaat, en van de vele mede
werkers bü het verwezenlüken van de
plannen noemde hü de heer A. Buis,
zonder wiens onvermoeibaar werken
het onmogelijk was geweest om het
resultaat van thans te bereiken.

Met name noemde de deken nog twee
oud-parochianeri, de heer en mevrouw
van de Elzen, die destüds reeds ht
raam aan de westzüde van de kapel
hebben geschonken, dat nu na de res
tauratie van de kapel veel mooier tot
zün recht is gekomen. Bü zün pieuze
woorden ter nagedachtenis aan deken
Kuilman herinnerde de deken er ten
slotte aan, hoe op diens initiatief be
sloten werd een nieuw raam in de ka
pel te plaatsen, waartoe opdracht ver
leend werd aan Karei Trauttyein. De
deken noemde het raam een verrüking
voor de kapel en een spirituele bron

voor de devotie. Hij schetste het ais een
heerlüke compositie, met een mooie
vlakverdeling, prachtige figuratie en
treffende coloriet.

Na deze toespraak nam iedereen een
kükje in de kapel, waarna allen zich
weer verenigden in de pastorie. Tüdens
deze büeenkomst sprak Karei Trautwein
enkele gevoelige woorden, waarbij hü
de deken in hoge mate prees om diens
activiteit en stimulerende invloed in
dezen.

en merkwaardig gemêleerd gezel
schap van Dickens-waardeerders
heeft zaterdagavond om klokke
elf over half zeven in de historische
opkamer van de uitspanning „Kraantje
Lek" te Overveen bü Haarlem een Ne
derlandse tak opgericht van de sinds
1902 in Engeland bestaande Dickens-fel
lowship. Het Britse genootschap kreeg
daarmee zijn eerste continentale afde
ling, en dat het daar bijzonder mee in
zijn schik was, bleek wel uit de staande
de vergadering voorgezeten enthousiaste
brieven, die van het bestuur in Londen
waren ontvangen. Dat bleek ook uit het
telegram en de uitvoerige brief van de
zeer jeugdige miss Penelopee Calender,
die optreedt als de „legal representa
tive" van het hoofdbestuur van de
Dickens-fellowship by de Nederlandse
tak. Deze jongedame, over wier werke
lijke leeftijd 18 of 22 zich tijdens
de discussi in de opkamer van „Kraan
tje Lek" enige twijfel kon"worden ge
constateerd, heeft reeds bewezen een
uitstekend pleitbezorgster te zün bü de
Londense heren. 1

Dat Grodfried Bomans. ter vergade-
voorlopig voorzitter, tot definitief voor
zitter zou worden gekozen, stond reeds
in de sterren geschreven. Zün mede-ini
tiatiefnemer Nico Andriessen werd se
cretaris en Rieks de Jonge werd be
reid gevonden de penningen te beheren.
Het aantal vice-voorzitters, dat tot twin
tig kan worden uitgebreid, werd bij
„Kraantje Lek" beperkt gehouden tot
vier, waaronder de drie uitbundige ver
tegenwoordigers van de gerenommeerde
Pickwick-club uit Hilvarenbeek. De le
raar Engels N. Andriessen werd even
eens voorzitter.

Godfried Bomans verzocht de aanwe
zigen van heinde en verre naar
Kraantje Lek gekomen om hun mo
tieven kenbaar te maken, waarom zü
belangstelling hadden voor de Dickens-
fellowship. Daar waren zij die schuch
ter hun jeugdliefde voor Dickens beken
den en wel eens wilden weten hoe het
nu daarmee ging. Daar waren de ge
duchte^, die reeds ter oprichtingsverga
dering i opzienbarende mededelingen
deden omtrent de mogelijkheid van een
Belgische afkomst van de grote schrü-
ver. In Dordrecht zou nog een nakome
ling van hem leven. Daar waren de ver
tegenwoordigers van de Pickwick-club
uit Hilvarenbeek, die het goede der aar
de wisten te appreciëren en zich Dickens'
onsterfelüke schepping ten voorbeeld
hadden gesteld om dit op gezette tijden
in gepaste vrolijkheid gezamenlijk te
beleven.. Daar waren ook de se-
rieuzen, die op gründliche wyze Dickens
en alles wat d'rum und d'ran zit wilden
navorsen. En daar was tenslotte ook
de notaris uit Dokkum, die in zijn streek
bekend staat als een Dickens-dwaas en
nu benieuwd was zün mede-dwazen te
kunnen ontmoeten.

Niet op de laatste plaats echter was
er drs. Harry Prenen, die het waagdè
in deze gewüde omgeving zichzelf de
rol van advocatus diaboii toe te meten
door te verklaren, dat hü alles voor
Dickens, maar niets voor een fellow
ship voelde, omdat er geen eigen taak
v oor een Nederlandse tak zou zün

weggelegd. Een der overige aanwezi
ge hield vol, dat men er beter aan
deed eerst een Dickensmythe te schep
pen, die bü voorbeeld zou kunnen lui
den, dat de vereerde schrüver in Enk
huizen of elders verblüf gehouden zou
hebben. Namens een bekende uitge-
verü, die recentelü'k een nieuwe
Dickens-uitgave heeft bezorgd, kon
worden meegedeeld, dat de laatste ja
ren een slordig miljoen exemplaren
van Dickens' werken verkocht zijn en
dat het aantal Dickens-fans dus aan
zienlek groter is dan men oppervlak
kig denken zou.

De Nederlandse tak van de Dickens-
fellowship zal voorlopig tweemaal per
jaar bijeenkomen. In Kraantje Lek, in
het opkamertje zelfs. Daar zal men dan
korte inleidingen horen over Dickens en
zün werk en daar zal dampende punch
worden geserveerd, bereid volgens de
gerenommeerde recepten, die Dickens
in zün werken zelf verstrekt heeft. De
Hilvarenbekers, die ter vergadering hun
Pickwick-lied lieten galmen, suggereer
den om toch tenminste een van de twee
büeenkomsten te wüden aan het goede
der aarde en om de verschrikte serieu-
zen enigermate tegemoet te komen,
lichtte Hilvarenbeeks burgervader
Meeuwissen toe, dat het tenslotte toch
ging om de diepe menselükheid die uit
Dickens werken spreekt en die de aan
wezigen bond.

Behoeft het betoog, dat de Nederland
se Dickensians zich rond half acht ter
tafel begaven om hét gerecht van
Kraantje Lek spekpannekoeken met
stroop gezamenlük te genieten?

FILMS:

CINEMA PALACE: Charlie's tante (prol.)

volw., 2. 4.15, 7 en 9.15.

FRANS HALS: Minderjarig meisje ont
voerd, 18 jaar, 2.30 en 8 uur.

LUXOR: De wereld der stilte, a. 1„ S, T
en 9.15.

REMBRANDT: De man, die teveel wist,

18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15.

ROXY: De ijzeren handschoen, a. 1., 2.30,
7 en 9.15.

STUDIO: ma.: Doctor at sea, alle leeft.
Di. tot en met do.: Svengali 18 jaar,
2.15, 7 en 9.15.

Maandag 10 december
Schouwburg: Lotte Goslar en haar en
semble, 8 u.

Concertgebouw: Lustrumviering Ouder
comité Koorschool St. Bavo. 8 u.

Ged. Oude Gracht 29: Bijeenkomst St.
Adelbertvereniging, afd. Haarlem. Inlei
ding door dr. N. G. M. van Dornik MSC,
8 uur.

Briukmann (Gr. Markt): Bijeenkomst
Kon. Ned. Natuurk. Ver., afd. Haarlem e.o.
8 uur.

Dinsdag 11 december
Schouwburg: Haeghspel Kennemerland.
Toneelvereniging Postaal Genoegen met
„Zeemansvrouwen" (dil.), 8 uur.

Minerva: Aerdenhouts Kindertoneel met
,,A. Christmas Carol", 8 uur.

GEBOREN: A. Geeven-Alles z„ J. L.
Adrichem-Café, z„ A. M. Sweers-Pas-
schier, d.; W. P. M. Gulickx-Klerkx, d;
G. B. Franken-Bakker, d: J. Treuren-
Rozeboom, d; G. Harren-Wesseling, d;
F. G. de Block-Wessels, d; G. L. Wesly-
van Huissteden, d; E. M. Stiphout-
Hoogenbosch, d.

ONDERTROUWD: B. A. R. O. N.
Damen en I. Hoogreef, R. Decossaux
en A. C. J. Walraven, G. Pel en J.
Bron, C. Th. Uitendaal en W. van den
Bel.

GETROUWD: Th. Beels en S. J. de
Beus, A. A. Visser en B. J. H. Brouwer.

OVERLEDEN: A. J. Weseldük, 67 1,
Adriaan Loosjesstraat; J. Bos, 72 j,
Smedestraat; J. Vonk-K oene, 75 j, Ein-
denhoutstraat; W S Köhler-Surendonk,
87 j, Gibraltarstraat.

B. en W. van Haarlem hebben de
heer J. M. F. van Velsen, gemeente
raadslid, antwoord gezonden op diens
vragen betreffende de verbouwing van
het pand van de N.V. Kreymborg aan
de Grote Markt. B. en W. zijn met de
heer van Velsen van mening, dat de
Grote Markt uit esthetisch, cultuurhis
torisch en stedebouwkundig oogpunt van

De Arnhemse Tooneelgroep „Tlieuter"
heeft zaterdag- en zondagavond in de
Haarlemse stadsschouwburg een twee
tal opvoeringen gegeven van „Het
dagboek van Anne Frank". Het
was huiveringwekkend stil in de
tweemaal totaal uitverkochte schouw
burgzaal, toen zich voor de ogen van
de geschokte toeschouwers opnieuw het
drama van de tweede wereldoorlog vol
trok. Duizelend beleefde men dat al
les opnieuw, niet in een vloedgolf van
pathetiek, maar in de simpele woorden
van een jong meisje, dat naar het
vrouw-zijn rjjpt. Er was geen applaus
aan het slot. Dat zou ook niet gepast
hebben, want het gold hier minder een
toneelgebeurtenis dan een aangrüpende
reconstructie van een verschrikkelijk
gebeuren, die onze weg-ebbende herin
nering tot nieuw leven bracht. Men
verwachte van mü dan ook geen kritiek
in de gebruikelüke zin des woords,
slechts een releveren van wat ons die
avond zo sterk heeft aangegrepen.

Men behoeft zich niet te schamen,
dat er tranen gevloeid hebben. Wü wa
ren daar niet büeen op de eerste plaats
als liefhebbers van de dramatische
kunst. Wü waren daar, omdat wü niet
willen vergeten. Wü waren daar met
onze herinneringen aan afschuwelüke
dagen. Wellicht met nieuwsgierigheid
ten aanzien van hoe anderen die tüd
ervaren hebben. In het verlichte raam
van de manteau zagen wjj de oorlogs
dagen die de familie Frank heeft mee
gemaakt in het achterhuis van het kan
toorpand aan de Amsterdamse Prinsen
gracht in de schaduw van de Wester
toren. Wü hebben het rüpingsproces ge
volgd van het kleine Joodse meisje An
ne. Wü hebben de eindeloze plagerütjes,
twisten en ruzies meegemaakt van twee
families die door de omstandigheden
gedwongen zün om meer dan twee
jaar, dag in dag uit met elkaar om
te gaan, elkaar te zien, elkaar te ver
dragen. Zonder uitwükmogelükheid, zon
der de minste kans om eens een ogen
blik alleen te kunnen zün, zichzelf te
kunnen zün.

Mensen met een eigen karakter,
waarvan de minder edele kanten naar
mate het leed klemmender wordt en

de nood stügt, duidelüker naar voren
komen. Mensen die tot onredelüke uit
barstingen komen wanneer hun bestaan
op het spel komt te staan. Mensen die
elkaar onredelüke verwüten maken en
elkaar met de verschrikkelükste dingen
bedreigen. Maar ook mensen, die, wan
neer eenmaal een opwekkend nieuws
hen bereikt de geallieerden zün in
Normandië geland! onmiddellük be
reid zijn elkaar alles te vergeven.
Nee, sterker nog: mensen die op dat
ogenblik hun onenigheid vergeten zijn
en samen het onmeetbare geluk van
het ogenblik delen.

Wü hebben dit alles mee-beleefd,
niet zoals het zou zün opgetekend door
een buitenstaander, die de dramatische
situatie benut zou hebben voor het
schrüven van een sterk toneelstuk.
Maar zoals het opgetekend is door een
12-jarig meisje met alle meedogenloos
heid en alle subjectiviteit, waartoe de
jeugd op die leeftüd in staat is. Wü
hebben dingen gezien, die hadden wü
het leven in het achterhuis persoonlük
meegemaakt ons ontgaan zouden
zün. De door ruw geweld versnelde in-
nerlüke groei van het kind Anne, dat
in zichzelf het wonder der volwassen
heid voelt openbloeien. Haar eerste, te
dere gevoelens voor een jongen, haar
eerste kus. Al die heerlüke gewone din
gen des levens, die tegen de achter
grond van dat afschuwwekkende oor-
logsbedrüf in zulk een schrünend licht
komen te staan. Wij hebben een dra
matische situatie zien groeien in het
gewone, dagelükse leven, wü hebben
die haar climax zien .bereiken in het
ogenblik waarop het bruut geweld van
de onderdrukker aan de poort ver-
schünt en bonst en trapt en schreeuwt.
Wü hebben de voltooiing van het drama
aanhoord uit de woorden van Anne's
vader ,Otto Frank, de Duitse jopd: hij
keerde alleen terug van waar zü ge
zamenlük heen waren gegaan. En in
onze oren klonken na de woorden uit
Anne's dagboek, geschreven enkele da
gen voor de vierde augustus, de dag
waarop zü werden weggehaald: „Het is
een groot wonder, dat ik niet al mün
verwachtingen op heb gegeven, want
ze lüken absurd en onuitvoerbaar. Toch
houd ik ze vast nmfanVs alles omdat

De huiskamer in het achterhuis

ik nog steeds aan de innerlüke goed
heid van de mensen geloof."

Men moet bewondering hebben voor
de piëteitvolle wüze, waarop het
Amerikaanse echtpaar Frances Good
rich en Albert Hackett na jaren van
zorgvuldige arbeid Anne's dagboek
hebben omgewerkt tot toneelstuk. Na-
tuurlük kan men bezwaren maken
tegen het feit, dat zü er een eerste
en laatste scène aan hebben toege
voegd, waarin Vader Frank na de
oorlog het achterhuis opnieuw be
treedt en Anne's dagboek vin,dt.
Maar het stuk is op de eerste plaats
geschreven voor de Amerikanen, die
veel van wat wü weten, moeten ver
nemen uit de mond van toneelfiguren.
Zij hebben geen sensatie nagestreefd.
Zü hebben open oog en oor gehad
voor de kostelüke humor en de on
deugende streken van Anne. Zü heb
ben begrip gehad voor het tedere, dat
onuitspreekbaar is, slechts aan te
duiden. Hetzelfde geldt voor de uiterst
sobere, doorzichtige regie van Karl
Guttmann. Hij heeft de beide joodse
gezinnen hun leven laten leven, zondei
voorkeur voor de een of voor de an
der, maar hü heeft de toeschouwers
laten küken met de ogen van het
opgroeiende jonge meisje Anne. Anne
is daardoor de centrale, maar niet de
hoofd-figuur geworden. Het decor gaf
even sterk de beslotenheid van de on-
derduikruimte aan, als de openheid
van de stad Amsterdam daarachter.
Licht en donker waren zuiver tegen
elkaar afgestemd.

Daarnaast past een eerbiedige hulde
aan het gehele ensemble van „Thea
ter", dat met zoveel overgave en zo
veel liefde deze dramatische situatie
opnieuw werkelijkheid deed worden.

Robert de Vries als Otto Frank,
Jenny van Maerlant als de moe
der, Anne-Ma'rie Heyligers als An
ne's zusje Margpt en Martine Cref-
coeur als Anne. Dan Hans Tiemeyer
als Meneer yan Daan, Enny Mols- de
Leeuwe als mevrouw van Daan en Ju
les Croiset als hun zoon Peter. Bern-
hard Droog als de andarts Dussel,
John de Freese als de helper Meneer
Kraler en Mia Goossen als de help
ster Miep Gies. Wanneer wü hier Mar
tine Crefcoeur, het leerlingetje van de
Maastrichtse toneelschool, speciaal noe
men, dan doen wü dat enkel omdat zü
op zulk een ontroerende wüze Anne
Frank opnieuw voor on. heeft doen le
ven. Men moet er niet aan denken,
wat deze voorstellingen en de repetities
van de actrices en acteurs vragen, die
voor een deel thans opnieuw moeten
beleven wat z;j toen aan den lüve heb
ben ondervonden.

JAN W. VAN DE VEN

zeer bijzondere waarde is, en als een
van de mooiste pleinen in den lande kan
gelden.

Bü het beoordelen van bouwplannen
voor percelen, welke aan de Grote
Markt zijn gelegen, worden dan ook in
nog grotere mate dan bij andere ob
jecten speciale maatstaven aangelegd
en meer bijzondere eisen gesteld.

Het'plan van Kreymborg werd al
dus schrijven B. en W. reeds op 14
juni 1954 ingediend en vanzelfsprekend
aan een nauwgezet onderzoek onder
worpen. Aangezien verschillende inge
diende ontwerpen en varianten daarop
niet de instemming konden krijgen van
de schoonheidscommissie, werd door de
opdrachtgeefsters rechtstreeks contact
opgenomen met ons college, waarna
wü na ampele overweging van de
door de architect kenbaar gemaakte ver
langens en de daartegen, blijkens de
aan ons uitgebrachte adviezen van de
schoonheidscommissie bestaande bezwa
ren tenslotte aan deze architect heb
ben bericht, dat wij in beginsel bereid
waren medewerking te verlenen aan de
verwezenlijking van het ingediende plan,
althans aan een van de varianten, mits
de horizontale roeden in de etalages weg
zouden worden gelaten en een meer be>
vredigende oplossing zou worden gevon
den voor de deuren aan de oostzijde.
Daarna zond 'de architect ons op 21 ja
nuari 1955 een gewijzigd plan, waarbij
met onze wensen rekening was gehou
den en waaraan wü onze goedkeuring
verleenden.

De overweging lieten wü daarbij gel
den, zo schrijven B. en W„ dat in de
onderhavige panden een groot winkel-
bedrüf was gevestigd, waaruit voort
vloeit, dat met (Te zakelijke verlangens
zoveel mogelijk rekening diende te
worden gehouden.

Teneinde een juist beeld te kunnen
vormen, zij uit de langdurige voorge
schiedenis nog vermeld, dat de firma
Kreymborg aanvankelijk het plan had
het oostelijke pand te herbouwen, waar
bij de onderbouw en de bovenpui ge
heel zouden aansluiten bij het overige
gebouw. Het bezwaar hiervan zou zijn,
dat de minder fraaie onderpui van da
niet te slopen panden gehandhaafd zou
blijven en in haar oude vorm zou wor
den voortgezet in het te vernieuwen
pand.

Voorts bleek het niet mogelük de oude
gevel van het oostelük pand te bewa
ren, omdat de hoogteverschillen van de
verdiepingen van de belendende perce
len daarvoor een hinderpaal vormden-.

Naar onze mening aldus beslui
ten B. en W. is de nieuwe pui beter
dan de oorspronkelijke hoewel ook
wij van mening zijn, dat de materiaal
keuze voor de band boven de winkel
ramen beter had kunnen zün.

De schoonheidscommissie heeft zich
niet bezig gehouden met de keuze van
de te bezigen materialen en voorts is
het ons bekend, dat de eigenaresse
niet bereid is achteraf nog wijzigin
gen aan te brengen.

In de hedenmorgen te Haarlem gehouden
algemene vergadering van de Kon. Alg. Ver.
voor Bloembollencultuur is met algemene
stemmen het voorstel van het hoofdbestuur
aangenomen, om medewerking te verlenen
aan de grote te Rotterdam te houden inter
nationale tuinbouwtentoonstelling 1960. Dat
houdt dus in dat de eerstkomende Flora
tentoonstelling niet in Heemstede zal wor
den gehouden. Alle 1333 uitgebrachte stem
men schaarden zich achter het voorstel. Er
waren dus geen blanco- of tegenstemmen.

Verloofden kunnen samen op retraite
gaan van 15 tot 18 december in het
retraitehuis St. Petrus Canisius te Ber
gen N.H. Jongens en meisjes tussen 14
en 17 jaar kunnen dit, afzonderlek, doen
van 18 tot 21 december en van 2 tot
5 januari. Men kan zich aanmelden aan
het retraitehuis bü de directeur, pater
H. Kluiters CssR.

Tussen vijl en twaalf uur zaterdagavond
is er ingebroken in een woning aan de
W. Klooslaan te Heemstede, waarvan de be
woners niet thuis waren. Men wist binnen
te komen door een ruit van de dubbele tuin
deuren aan de achterkant van het huis te
verbreken. De buit bedroeg dertig gulden
en een grote hoeveelheid tafelzilver. Men
vermoedt dat men te doen heeft met dezelfde
lieden die ongeveer vijf weken geleden in
deze woning hebben ingebroken. Zij ver
schaften zich toen toegang door verbreking
van een openstaand raam en verdwenen met
sieraden ter waarde van 6000 gulden.