Gletscherpiloot' Hermann Geiger
weifelde op de Mont Blanc
Waarom de helikopter faalde
Starfightei
BEMANDE
EEN DER LAATSTE
JACHTVLIEGTUIGEN
HET ANDERE LOURDES
stad
van steekpenningen en corruptie
Jonge meisjes die het leven niet kennen
lopen groot gevaar
Home „Ave Maria" oplossing
voor veel problemen
Philips geeft voor
200.000 conver
teerbare obligaties
uit
Een halve eeuw
dienst onder de
zeespiegel
Geen vervolging van
bromfietsen met
dubbelzadel
Besluit officier van
justitie te Den Bosch
Gewetenloze zakenlieden maken van de goede
klank die Lourdes in de wereld heeftgrandioos
misbruikhun methoden zijn onschuldig, het
aantal slachtoffers met gering
Een jaar voor
procuratiehouder
43.000 verduisterd
ZATERDAG 5 JANUARI 195'/
PAGINA 9
In de komende weken worden in ons land wederom meisjes geworven
voor de talrijke souvenir-winkels in Lourdes. Zij zullen, als ieder jaar met
tientallen daar gaan werken, meestal om hun schoolfrans te vervolmaken.
De ouders laten ze met een gerust hart gaan, want waar zouden hun kin
deren veiliger zijn dan in dit genade-oord bij uitstek? Zij kennen echter
slechts het Lourdes met zijn heiligdommen, de Grot, de indrukwekkende
Sacramentsprocessie. Het andere Lourdes van hotels en winkels kennen
zij niet. Zij weten niet, dat uit 's werelds grootste bedevaartplaats ieder
jaar meisjes, voor het leven ongelukkig, naar huis terugkeren. Evenmin,
dat zelfs in de bekendste souvenirwinkels van Lourdes practijken worden
gebezigd, die iedereen met verontwaardiging vervullen. Deze onbekendheid
met de situatie in het „andere Lourdes" is verklaarbaar. De pelgrim gaat
naar Lourdes met vrome intenties en hij heeft geen oog voor hetgeen zich
in de winkels en hotels achter de fagade van heiligennamen afspeelt.
f 20.000 verduisterd
(Van onze luchtvaartredacteur)
De trieste afloop van het drama op
het „Grand plateau", de 3000 m. hoge
vlakte op de hellingen van Europa's
hoogste top, de Mont Blanc, zal velen
niet verbazing hebben vervuld. Wie in
Franse kranten de uit een helikopter
genomen foto's heeft gezien van de
vlakke, en met een effen en ogenschijn
lijk betrouwbare laag sneeuw bedekte
plaats van de ramp, zal zich ongetwij
feld hebben afgevraagd waarom die
zelfde helikopter niet even kon landen,
om de twee geïsoleerde studenten aan
boord te nemen. Het eveneens op de
foto's zichtbare wrak van een ander
hefsehroefvliegtuig, dat bij een poging
daartoe is verongelukt, vormde evenwel
het antwoord op die vraag.
Op de hellingen van de Mont Blarn
Is de macht en de onmacht van de mo
derne luchtvaart weer in het licht ge
treden. Opnieuw zijn de beperkte mo
gelijkheden van de huidige helikonter
duidelijk gebleken Met de grote S.58,
een van ue modernste hefschroefvlieg-
tui^en die in Europa in gebruik zijn,
slaagde men erin tot vlak bjj de twee
studenten te komen. Maar landen was
niet mogelijk.
De vlakte was bedekt met een laag
sneeuw die wel degelijk onbetrouwbaar
was, die talrijke kloven en spleten aan
het oog onttrok, waar de zware helikop
ter diep in zou kunnen wegzinken en
verongelukken. De verraderlijke en zeer
sterke luchtstromingen in de bergen
vormden een andere moeilijkheid, want
ook met een helikopter kan men lang
niet onder alle weersgesteldheden ope
reren. Bij pogingen om te landen waaier
de de krachtige luchtstroom van de
rotor de sneeuw tientallen meters hoog
op, waardoor een ware sneeuwstorm
ontstond. De krachtige wind maakte het
gebruik van de lier, waarmee men men
sen aan een stalen kabel in on uit een
helikopter kan hijsen terwijl het toe
stel enige meters boven de grond blijft
hangen, ook onmogelijk.
Hoe gevaarlijk de omstandigheden
op het „Grand plateau" waren, blijkt
wel duideliik uit het feit, dat ook do
beroemde Zwitserse piloot Hermann
Geiger donderdag bij zijn reddingspo
ging op de Mont Blanc gewei-
'rid heeft. De „gletscherpiloot", zo
als deze 42-jarige vlieger door ziin
landgenoten wordt genoemd, vloog
met zijn vierpersoons Super Piper
Cub op een hoogte van tien meter
boven het wrak van de helikopter,
maar toen hij geen teken van leven
iiP*
Dit vooraanzicht
van 's werelds snel
ste gevechtsvlieg
tuig, de F-104 Star-
fighter, geeft een
enigszins verwron
gen beeld van de
afmetingen van het
toestel. De piloot,
die vlak bij de neus
van de straaljager
schijnt te knielen,
is in werkelijkheid
ongeveer vier en
een halve meter
van de spitse neus
verwijderd. Het is
Tony LeVier, de
chef-invlieger van
Lockheed en de
eerste iloot, die de
Starfighter heeft
gevlogen.
(Van onze luchtvaartredacteur)
Een van de driehonderd reddingspogingen, die Geiger in de afgelopen jaren verricht heeft. Hij is bijna even bekwaam
bespeurde van°"ri0" ïweë studenten" het spalken van gebroken armen en benen, als in het landen en starten %n het hooggebergte Zo'n reddingsactie
durfde hü een landing met zün van Per vliegtuig is altijd een haastig karwei; de tijd om het colbert te vervangen door een vhegeroverall ontbreekt wel eens.
ski's voorziene eenmotorige en uiterst
lichte toestel niet aan.
Het zou anders niet zijn eerste lan
ding in een hooggebergte en onder
moeilijke omstandigheden zijn geweest.
Geiger, die als automonteur via de
Zweefvliegsport geleidelijk aan in de
luchtvaart verzeild is geraakt, heeft tot
nu toe in de Alpen op tweeduizend ver
schillende plaatsen meer dan vijfdui
zend landingen gemaakt. Hij heeft
daarbij passagiers en materiaal ver
voerd, maar ook een kleine driehon
derd verongelukte of geïsoleerde berg
beklimmers en skiërs in veiligheid ge
bracht, hetgeen in vele gevallen neer
kwam op het redden van mensenlevens.
®h naar zijn vaste overtuiging en
kan het beter weten dan hij kan
at beter met een lichte Piper worden
Redaan dan met een zware helikopter.
T-'figers hoogste landing was die op
ae 4370 meter hoge Monte Rosa en zijn
®r00U? kunststuk is een ravitaillerings-
viucht geweest naar de Rossier berg
hut, waarbij hij voor de start en de
en van de invliegers van de Lock-
heed-fabrieken, die geregeld met
de F-104 Starfighter de lucht in
gaat, heeft eens verklaard dat hij in de
cockpit van deze straaljager stapt „als
in een overall". Er is waarschijnlijk geen
vliegtuig waarvan de cockpit zo nauw en
zo compact is ingebouwd als in de Star
fighter. Toen het toestel werd ontworpen
heeft men uiteraard wel voortdurend
overleg gepleegd met de piloten, die er
later mee zouden vliegen, en men heeft
zo veel mogelijk met hun wensen reke
ning gehouden. Alle knoppen, instru
menten en handels werden logisch en
overzichtelijk gegroepeerd, maar de
voornaamste eis die Lockheed aan 't toe
stel stelde was niet een comfortabele
ruimte voor de piloot, maar snelheid. Die
laatste eis hebben de technici van de
Amerikaanse vliegtuigfabriek ruim
schoots ingewilligd: de Starfighter kan
een snelheid halen van 2400 km per uur,
hetgeen ongeveer neerkomf op twee
maal de geluidssnelheid. Het is een waar
dige vertegenwoordiger van de huidige
generatie jachtvliegtuigen, die alle snel
heden kunnen behalen die de geluids
snelheid ver te boven gaan. De vorm jn
de constructie van deze straaljagers zijn
dan ook speciaal aangepast aan de eisen,
die aan dergelijke zeer snelle vliegtui
gen moeten worden gesteld. Zij vormen de
generatie van de laatste bemande jacht
vliegtuigen; hierna zal men waarschijn
lijk slechts onbemande projectielen gaan
gebruiken. Vliegers zijn dan overbodig
geworden, rpen heeft er trouwens geen
plaats meer voor en het reactievermo
gen van de mens zou het moeten afleg
gen tegen de techniek. De Starfighter
doet onwillekeurig denken aan een be
mand projectiel en het toestel vertoont
daar ook een grote gelijkenis mee.
De F-104 Starfighter is onder de
jachtvliegtuigen van de nieuwe genera
tie wellicht de verst gevorderde, omdat
het toestel op het ogenblik al in volle
productie is voor de Amerikaanse lucht
macht. Binnen niet al te lange tijd hoopt
men het toestel in gebruik te kunnen
nemen en het Westen zal er dan een
superieur wapen bij hebben, dat tegen
de snelste en meest geduchte aanval
lers met succes kan worden gebruikt.
De Starfighter heeft een opvallend
slanke romp, die viermaal zo lang is
als de spanwijdte van de vleugel en
bij de neus in een spitse punt uitloopt.
landing gebruik maakte van een sterk
hellend sneeuwvlak van zestig bij vijf
en twintig meter.
In luchtvaartkringen is men vol be
wondering voor zijn methodes, die of
ficieel bekend staan als „de start- en
landingstechniek van Geiger" in het
hooggebergte. In Zwitserland stichtte hij
een vliegschool, waar hij zijn leerlingen
zijn techniek voor het redden van men
sen van de witte dood onderwijst. Voor
zijn pionierswerk werd Geiger vele ma
len onderscheiden, en vele Zwitsers, die
bijzonder trots op hun „gletscherpiloot"
zijn. meenden dat voor hem geen op
dracht onuitvoerbaar was.
Maar donderdag op het „Grand pla
teau" dat Geiger kent omdat hij naast
een prima piloot ook een uitstekende
Alpinist is weifelde hij en vroeg hij
eerst de ouders van de beide slachtof
fers of hij het risico wel zou nemen.
Op de Montblanc, te midden van kabel
banen, skiliften en tandradbanen, faalde
de moderne techniek.
Hermann Geiger, de Zwitserse „gletscherpiloot", maakt zijn met ski's uitgeruste
Super Piper Cub in gereedheid.
(Van onze correspondent)
nrP® officier van justitie bij de eco-
omische politierechter te Den Bosch,
fiit' Moons, heeft besloten een brom-
die' voorzien van een dubbel-
vo °P zondag heeft gereden, niet te
ervoigen. Mr. Moons is daarbij van
"lening uitgegaan, dat bromfietsen
dubbelzadel wel krachtens de We-
L"v/r:keerswet tot de motorrijtuigen
gerekend, doch dat het zon-
tP1f uverbod, welke beschikking krach-
zioh j distributiewet is uitgevaardigd,
van aar.niet over uitlaat. Voorts is hij
van JT^U'ug dat het niet in de geest
finten beschikking zou zijn om brom-
een h v?et dubbelzade1 wèl en zonder
bieain1 lzadel niet op zondag te ver-
om a umdat het tenslotte alleen gaat
dero 1 benzi"ebeperking. Om alle ver
keert oeilÜkheden te voorkomen, advi-
ïond«r" Moons de bromfietsers die op
fcoiant? wi'len rijden, hun dubbelzadel
hiand te verwijderen; dan kan nie-
"d er iets op aan te merken hebben.
Commissarissen en Raad van Bestuur
van de Philips' Gloeilampenfabrieken
hebben besloten aan de desbetreffende
aandeelhoudersvergadering te houden op
14 januari a.s. voor te stellen op korte
termijn over te gaan tot de uitgifte
van een 5%, in gewone aandelen Ge
meenschappelijk Bezit van Aand. rm
lips' Gloeilampenfabrieken converteerba
re obligatielening, groot ƒ200 min. te
ren de koers van 100%, waarbij de
conversiekoers op 240% zal worden vast
gesteld.
Van dit bedrag wordt f 65.955.000 on
derhands a pari In het buitenland g*
plaatst. De resterende f 134.045.000 zul
len aan houders van gewone en Pre
ferente aandelen in de Philips Gloei
lampenfabrieken en Gemeenschappelijk
Bezit van Aandeelen Philips Gloeilam
penfabrieken worden aangeboden, waar
bij f 12.000 nominaal preferente aandelen
resp. f 4.000 gewone aandelen recht ge
ven op inschrijving op f 1000 nom.
converteerbare obligaties.
Wanneer 'n meisje onvoorbereid en
niet ingelicht naar Lourdes vertrekt
om daar als vendeuse-interprête, ver
koopster-tolk, te werken, dan staan
haar veie, zeer onaangename verras
singen te wachten. Zij zal geleidelijk
aan ontdekken, dat er zelfs priesters
zijn, die niet ervoor terugschrikken
steekpenningen aan te nemen om be
paalde winkels met de klandizie van
hun pelgrims te begunstigen. Van
sommige patrons in Lourdes is be
kend, dat zij misbruik maken van de
onbekendheid dei buitenlandse meis
jes en contracten voorleggen, die uit
blinken in dubbelzinnigheid.
De sociale voorzieningen zyn vrij goed,
doch de kosten ervan hoog. De meisjes
betalen 1600 francs per maand aan haar
werkgevei terug. Haar uitkeringen in
geval van ziekte en andere calamiteiten
zijn dan verzekerd, behalve wanneer de
werkgever haar niet aan de verzekering
opgeeft en de 1600 francs van het meisje
plus zijn eigen verplichte bijdrage als
extra-winst in zijn zak steekt. Voor gro
tere zaken betekent dit een extra
winst van honderden guldens per maand.
De gevolgen van een dergelijke handel
wijze ondervond in 1954 een Nederlands
meisje, dat in het ziekenhuis terecht
kwam tengevolge van een ongeluk met
haar fiets. Haar aanvraag om uitkering
en vergoeding kon de verzekering niet
inwilligen, daar zij niet ingeschreven
stond. De werkgever ontsprong een ge
rechtelijke veroordeling dank zij omko
perij en ongelofelijke geraffineerdheid.
Het leven van de verkoopster-tolk in
de souvenir-winkels van Lourdes is inte
ressant, leerzaam, maar hard. Zij komt
in aanmerking met mensen van elke na
tionaliteit, rang en godsdienst. Dit kan
bijdragen tot een goede levensvorming.
Maar om dit leven met zijn hoge eisen
aan lichaam en geest aan te kunnen,
moeten de meisjes beschikken over een
uitstekende gezondheid (de dagen zijn
zeer lang zoals in elk seizoenbedrijf),
maar ook dienen zij een gezonde, chris
telijke levensopvatting te bezitten. En
tenslotte moeten zij ervoor waken dat
zii slechts gaan werken in die zaken,
waar de sociale en morele voorwaarden
goed zijn. Het is dan ook absoluut nood-
zakelijk dat zij van te voren grondige
informaties inwinnen. Inlichtingen kun
nen verkregen worden bij Home „Ave
Maria" 11 Avenue du Paradis, Lour
des met als extra aanduiding de let
ters' „AD" en „NederlandLourdes"
Ouders, die hun dochter naar Lour
des laten gaan, beoordelen de situatie
met Nederlandse ogen en Nederlandse
maatstaven. Wanneer zij lezen, dat
hun dochter bij de familie aan tafel
eet en in het huis van de werkgever
slaapt, dan concluderen zij, dat zij in
het gezinsleven worden opgenomen.
Niets is echter minder waar. Van de
ruim 60 Nederlandse meisjes, die tij
dens het bedevaartseizoen 1956 in
Lourdes werkzaam waren, was slechts
één meisje in de villa van de patron
opgenomen. Maar haar bed stond in
de kelder.
De meesten slapen in onooglijke ka
mertjes boven de winkels, waar gezel
ligheid 'n onbekend begrip en stromend
water een onverkrijgbare luxe is. Een
meisje, ondergebracht in een particulier
huis, vertelde ons, dat ze zich in de
bergafwaarts snel gaat. zijn er in over
vloed, doch niet geschikt voor publika-
tie. Werkgevers en zedenpolitie hebben
in de loop der jaren verschillende ma
len ingegrepen.
Een dansgelegenheid even buiten
Lourdes, die nogal eens bezocht wordt,
heeft bij de insiders een slechte naam.
Een Nederlands meisje werd daar vorig
jaar door een Marokkaan onder tafel
geslagen, omdat zij niet met hem wil
de dansen. Dezelfde gelegenheid ver
huurt kamers per uur met of zonder
dame.
Ook een zeer druk bezocht café, mid
den in het centrum van Lourdes, waar
menige pelgrim zich argeloos neerzet
om een glas wijn te drinken, verhuurt
kamers met of zonder dame. Geweten
loze zakenlieden maken van de goede
klank, die Lourdes in de wereld heeft,
grandioos misbruik. Zij vestigden er een
ronselbureau voor de Franse en Noord-
afrikaanse bordelen. Hun methoden zijn
op het oog zeer onschuldig en onopval
lend, het aantal slachtoffers echter niet
gering.
Deze treurige feiten zijn voor de bis
schop van Tarbes en Lourdes niet ver
borgen gebleven. Zoveel mogelijk als
mgr. Paul M. Théas kan werkt hij met
anderen aan de oplossing van het tries
te probleem, dat het „andere Lourdes"
aan hem opdringt. Van hetgeen de bis
schop reeds gedaan heeft, daarvan pro
fiteren ook de Nederlandse meisjes.
Want men zou haar groot onrecht aan
doen te denken, dat zij allen zouden
zijn meegesleurd in de stroom van tra
gische affaires. Integendeel, onder de
Nederlandse kolonie is een zeer grote,
goede kern van meisjes, die steun b(j
elkaar vinden en die een voorbeeld zijn
voor de anderen.
keuken moest wassen. Voor de ramen
waren geen gordijnen, zodat iedereen
vrij naar binnen kon kijken. „Maar,"
voegde ze er triest aan toe, „ik was
meestal te moe om mij er jets van aan
te trekken."
Van opneming in het gezinsleven is
geen sprake, want de meeste werkge
vers wonen zelf ver van Lourdes. Zy
hebben trouwens geen gezinsleven zo
als wij dat kennen. De warme intimi
teit van het Nederlandse gezin is er
onbekend. Deze geheel andere situatie
laat de Nederlandse meisjes aan zich
zelf over in 'n eenzaamheid, die vernie
tigender werkt dan de buitenstaander
maar bij benadering kan bevroeden.
Wanneer het meisje na de zeer lange
werkdag, die gewoonlijk 12 uur duurt,
soms zelfs nog langer, klaar is, dan
schrikt zij ervoor terug naar haar on
gezellige kamer te gaan. Zij zoeken wat
ontspanning, doch die is in Lourdes
praktisch niet te vinden. Van de meisjes
wordt dan ook veel zelf- en mensen
kennis vereist om in de omgeving die
vriendinnen en vrienden te zoeken, die
het gebrek aan huiselijkheid, aan warm
te en genegenheid enigermate kunnen
vergoeden.
Jonge meisjes, die het leven niet ken
nen, lopen in Lourdes groot gevaar.
De feiten, die bewijzen, dat de weg
Sedert enige jaren kent Lourdes een
tehuis voor meisjes. Dit huis vlak langs
de Gave staat onder leiding van een
moderne congregatie. De leden ervan
werken in hotels, in winkels, als naai
ster of in welk beroep ook. Wanneer
zy uitgaan dragen zij modieuze kleding.
Tot voor enige jaren exploiteerden
zij een hotel teneinde in haar onder
houd te voorzien. Op verzoek van
mgr. Théas sloten zij echter dit hotel,
maakten er een tehuis voor meisjes
van en noemden het „Ave Maria".
Dat zij zich zelf daarmede van haar
bestaanszekerheid beroofden, was
voor haar een .punt èn een bron van
later zorg, Zij namen de meisjes op
tegen een onrendabele pensionprijs.
Zij richtten de kamers in met een
on-franse gezelligheid en de eerste
zorg was de aankoop van een radio
en een pick-up met platen. Op de
dag dat wij dit huis bezochten, zou
er 's avonds een opera-platenconcert
gegeven worden.
Dit tehuis, dat ongetwijfeld nog zijn
fouten en gebreken heeft, tracht even
wel met alle middelen een waarachtig
tehuis te zijn. Wanneer een meisje
's avonds laat thuiskomt en honger
heeft, dan zorgen de zusters voor een
maaltijd onder het motto: „Bjj je moe
der thuis behoef je ook niet voor iedere
boterham te betalen".
Daar de zusters zelf in het leven
staan, kennen zij ook de problemen er
van en kunnen zij de meisjes op alle
mogelijke manieren helpen en van ad
vies dienen. Het tehuis kent soepele
regels, waaraan de meisjes zich te hou
den hebben. Zo moeten zij b.v. om 12
uur binnen zijn.
Dit is vanzelfsprekend lang niet al
tijd even gemakkelijk, wanneer dikwijls
pas tegen twaalven de luiken voor de
winkels dicht gaan en voor de meisjes
dan pas de avond begint.
Het tehuis voor meisjes te Lourdes
is een stap nader tot de oplossing voor
de ernstige problemen der honderden
buitenlandse meisjes. Een ideale oplos
sing kan het nog niet bieden, omdat de
arbeidsvoorwaarden der meisjes zich
niet daartoe lenen. Bovendien bestaat
er onder sommige meisjes een volko
men begrijpelijke afkeer van het „om
12 uur binnen te moeten zijn". Haar
vrye tijd is immers zo gering! Wat zjj
in dit tehuis wel vinden is begrip en
liefde. Dit is zoveel waard, dat het
tehuis ons aller steun verdient.
Wil men het lot der buitenlandse
meisjes te Lourdes verbeteren, dan zal
er nog veel moeten gebeuren. Een groot
deel ervan ligt in de macht vande
honderdduizenden pelgrims. Zy moeten
weigeren des zondags te kopen. Door
de week dienen zij 's avonds na b.v
!l uur niet meer de honderden winkel
tjes binnen te gaan. Dit is zeer wel
mogelijk, daar de lichtprocessie om 9
uur begint en zy dan nog voor de aan
vang iuiii kaars kunnen kopen. Na de
processie dienen alle winkels geslote»
te zijn.
Wanneer de pelgrims meewerken dan
heeft net voor de winkeleigenaren geen
nut meer hun winkel nadien nog open
te houden. Een verkoopster antwoordde
op de vraag van een pelgrim tot hoe
laat zjj nog moest werken: „Wjj zijn
klaar wanneer er geen pelgrims meer
binnen komen". Daarnaast zullen de
contracten, die de werkgevers aan de
meisjes voorleggen, duchtig bekeken
moeten worden. In alle winkels zullen
lijsten van de werktijden moeten han
gen, zoals wij aantroffen in „St.-Pa-
tiïek's", een winkel aan de Place mgr.
Ldurer-ce en een van de weinige win
kels, waar de verhoudingen zeer goed
en gezond zijn en waaraan men zyn
dochter gerust zou kunnen toevertrou
wen. Het zal thans niet meer nodig zijn
ouders voor de gevaren van een werk
kring in Lourdes te waarschuwen. De
feiten spreken een te duidelijke taal.
Slechts na grondige informatie is het
verantwoord een baan als verkoopster
aan te nemen. Lourdes behoeft niet de
ondergang van uw kind te worden, doch
wel zal het moeten weten voor wat het
komt te staan, zodat het zich daartegen
kan wapenen en de nodige voorzorgs
maatregelen nemen.
De rechtbank te Dordrecht heeft een
procuratiehouder uit Dordrecht, ver
oordeeld tot een jaar gevangenisstraf
met aftrek, waarvan drie maanden
voorwaardelijk met twee jaar proeftijd,
omdat hy ten nadele van zijn patroon,
een conservenfabrikant te Zwyndrecht,
een bedrag van 20.000 had verduis
terd.
De zaak tegen een 25-jarige ingezete
ne van Houten, die voor de rechtbank
te Utrecht moest terechtstaan wegens
verduistering van een geldsbedrag groot
43.000 is voor onbepaalde tijd aange
houden, omdat een psychiatrisch onder
zoek moet worden uitgebracht.
Aan verdachte was ten laste gelegd,
dat hij in de jaren 1954-'56, toen hij als
boekhouder werkzaam was bij het Na
tionaal verbond van de Katholieke Ar
beiders Jeugd, herhaalde malen gelds-
Het toestel heeft geen pijlvleugels,
maar korte, brede vleugels. Terwijl de
romp 16 meter lang is heeft de vleu
gel slechts een spanwijdte van vier
meter. Een snel, naar verhouding licht
gebouwd vliegtuig als de Starfighter
heeft geen grote vleugel nodig. Het
kleine vleugeltje is overigens allesbe
halve zwak, want dit dunne, aan de
randen messcherpe metalen oppervlak
kan een belasting verdragen van bijna
tien ton per vierkante meter. Op elke
vleugelhelft kan men dm; rustig een
zware vrachtauto zetten zonder dat de
vleugel afknapt.
Er is in het diepste geheim heel wat
werk herzet voordat de Starfighter voor
het eerst de lucht in ging. Men heeft
zeker duizend verschillende ontwerpen
gemaakt, waarvan er vele in model-
vorm in windtunnels beproefd zijn. Ver
kleinde modellen van de dunne vleugel
van de Starfighter werden, gemonteerd
op raketten, de lucht in geschoten, waar
bij instrumenten de gedragingen van de
lucht die rondom de vleugel stroomde,
registreerden en naar de grond over
seinden. En men heeft honderden vlieg
uren gemaakt met een experimentele
voorganger van de Starfighter, de XF-
90 jager.
In februari 1954 maakte de Starfighter
zijn eerste vlucht en sindsdien heeft
men met verscheidene prototypen ook al
honderden vlieguren gemaakt. Dit alles
gebeurde lange tijd in het geheim, want
zelfs twee jaar nadat de eerste vlucht
had plaats gevonden, had de buitenwe
reld nog geen foto van het nieuwe jacht
vliegtuig gezien.
Het grootste deel van de ru.mte in de
romp wordt ingenomen door de Gene
ral Electric J 79 straalmotor, een van de
krachtigste straalmotoren ter wereld,
waarvan het juiste vermogen nog ge
heim gehouden wordt.
Hoewel de Starfighter een snelheid
van 2400 kilometer per uur kan behalen,
wil dat niet zeggen dat het vliegtuig
moeilijk te besturen zou zijn. Integen
deel, vliegers die met de Starfighter
hebben gevlogen, zijn er enthousiast
over en hebben verklaard dat het toe
stel gemakkelijker te besturen is dan
het T-33 straallesvliegtuig, dat ongeveer
een vierde van de snelheid van de Star
fighter haalt.
(Vervolg van pagina 7)
carrière van deze onderzeeër is het
duel met een Duitse U-boot. De Duit
sers merkten de 0 21 eerder op dan
deze hen, maar meenden te maken
te hebben met landgenoten. Daarom
seinden zij een herkenningssignaal, niet
vermoedend, dat zij dusdoende zichzelf
verraadden. De eerste torpedo van de
0 21 miste, maar de tweede bellenbaan
was voor de C-boot niet meer te ont
wijken en hielp het schip met een da
verende explosie naar de diepte. De
Duitse commandant die met 11 anderen
gered werd er verdronken er 34
stikte bijna van ergernis toen hij zijn
stommiteit begreep.
In de oorlogservaringen heeft de vloot
in oostelijk Indië een ruim aandeel ge
had. De Koninklijke Marine heeft de
Japanse oorlogsvloot de eerste gevoe
lige verliezen toegebracht, maar zelf
heeft zy het ook moeten ontgelden. De
0 16 onder bevel van It. A. J. Bussema-
ker was slechts een kort doch roemvol
leven beschoren. Nadat 14 Japanse
transportschepen met 4.000 man naar
de kelder waren gejaagd onder de kust
van Malakka raakte het schip in de
Golf van Siam in een Brits mijnenveld
en ging verloren. Alleen de kwartier
meester bracht er het leven af. Tot het
einde van de oorlog bleef de Onderzee-
dienst in de tropische wateren actief en
mocht nog diverse mooie successen
boeken. Ook de 0 21 deelde weer royaal
in de eer. Maar er moesten ook enkele
boten op reparatiewerven worden op
geblazen en weer andere K-tvpen waren
aan een grote beurt toe. De Japanse
afweer werd bovendien krachtiger. In
totaal werden 8 onderzeeboten getorpe
deerd.
Een greep hier en daar uit de schoks
gewijze verlopen ontwikkelingsgang van
de onderwatervaart toont wel voldoen
de aan, dat het wapen bewezen heeft
zijn taak aan te kunnen. Roem maar
ook rouw is de dienst in ruime mate
ten deel gevallen. Volgend jaar mei
zullen de mannen van de OZD elkaar
vinden op een reünie ter gelegenheid
van het gulden bestaan, en zonder twij
fel komen dan de verhalen los waar
van in deze kolommen het een en an
der is verteld, en ook zal er wel ge
foeterd worden op het trage tempo in
de opbouw van een nieuwe vloot. Dit is
overigens een onderwerp, waarover een
waas van geheimzinnigheid blijft han
gen. Daardoorheen zijn vaag de con
touren van drie cylindervormige ko
kers te ontwaren die tezamen zo'n
nieuwe onderzeeboot zullen vormen. Het
ontwerp voor het nieuwe viertal, dat de
namen Tonijn, Rog, Zeehond en Dolfijn
zal krijgen, is gemaakt door ir. M. F.
Gunning en betekent, zo men zegt, een
omwenteling in de constructie van on
derzeeboten.
bedragen zou hebben achtergehouden.
Gedurende de afwezigheid van de pen
ningmeester in 1955 had hij zich meer
malen gedeelten van geïncasseerde
cheques toegeeigend. Toen begin vorig
jaar controle zou worden gehouden,
verbrandde verdachte de in zijn huis
aanwezige papieren.
