Slechte gezondheid en
mislukking van Suez-
politiek de oorzaken
Strijder tegen
de dictatuur
BUTLER zijn opvolger?
van
Ernstige tegenslag voor
Sastroamidjojo
Vijf ministers
de Masjumi uit het
Indon. kabinet
Regeringsmeerderheid in
parlement echter nog
ruim voldoende
Justitie wacht
met actie
Nog geen licht in
moord
te Nieuwland
Het weer
Churchill en
Salisbury bij
de Koningin
Westduitse
bijdrage
voor vrijmaking
Suezkanaal
Voetbalpools
Geen extra-uitkering
voor gepensioneerd
overheidspersoneel
Twee Hongaarse
auteurs staan terecht
dot MORRIS ftefjoteycu Ly!
Opvolging
DONDERDAG 10 JANUARI 1957
80sfe JAARGANG No. 26801
I WlNTERSPORTKLEDING
Verdere daling van
temperatuur
Sir Winston voor de
derde maal premier
Niet onverwacht
Steun der communisten
De Deense troepen van de Verenigde Na
ties hebben hun kamp bij El Shatt in de
Sinaï-woestijn betrokken. Kleinere groe
pen zijn nu verder de woestijn in ge
stuurd om conflicten tussen de terug
trekkende Israëlische en de Egyptische
troepen te verhinderen.
Een patrouille Deense V.N.-soIdaten
passeert enige kamelen in de brandende
woestijnzon.
In afwachting van het resultaat van
nadere besprekingen tussen de z.g. toto
commissie van de KNVB en het minis
terie van Justitie zal, naar verluidt,
voorlopig nog niet worden opgetreden
tegen de voetbalpools. Hoewel de pro
cureurs-generaal de bevoegdheid hebben
te allen tijde een proefproces aanhangig
te maken, zouden zij eerste de verdere
ontwikkeling in deze kwestie willen af
wachten. Zoals bekend is lag het oor
spronkelijk in de bedoeling na 7 januari
tegen de grote voetbalpoolcombinaties
op te treden.
Het ministerie van binnenlandse za
ken deelt mede, dat er in het georgani
seerd overleg mededeling van is ge
daan, dat het niet in de bedoeling van
de regering ligt aan het gepensioneerd
overheidspersoneel een eenmalige uit
kering over 1955 en over de laatste vier
maanden van 1956 te verstrekken.
Tot nog toe is er nog geen ophelde
ring verkregen in de zaak van de ver
moorde weduwe te Nieuwland. Het is
nog steeds een vraag hoe en door wie
de 30-jarige weduwe, die nog slechts
vier maanden weduwe was, is ver
moord. Dat het inderdaad moord is,
meent de politie met zekerheid te kun
nen zeggen. Het motief van de dader
schijnt geen roof geweest te zijn, aan
gezien er niets uit het huis wordt ver
mist.
Ook de sectie, die de deskundige, dr.
Zeldenrust uit 's Gravenhage, op het
lijk heeft verricht, heeft geen nader
licht op de zaak geworpen. Het lichaam
vertoonde geen verwondingen en ner
gens waren sporen te vinden, die op
een in de woning gehouden worsteling
zouden duiden. Bekend is slechts, dat
de weduwe met een laken om haar hals
in bed werd gevonden.
Het Hongaarse communistische dag
blad „Nep Szabadsag" meldt, dat er in
Boedapest een proces is begonnen tegen
de bekende schrijvers Gyuly Obersovsky
en Josef Gali, die ervan worden be
schuldigd na de aanval op Boedapest
door Russische tanks op 4 november j.l.
illegale bladen het licht te hebben doen
zien. Negen andere intellectuelen wor
den ervan beschuldigd deze bladen te
hebben verspreid en de vrouwen van
Boedapest tot demonstraties te hebben
opgestookt.
Advertentie
BARTEtJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
FERD. BOLSTR. 48 A DAM TEL. 717162
Verwachting tot vrijdagavond (op
gemaakt te 11.15 uur)
Opklaringen, maar aanvankelijk nog
enkele buien, voornamelijk aan de
kust. Tot matige of zwak afnemende
wind, ruimend naar noord. Verdere
daling van temperatuur.
Zon: 8.47-16.54. Maan: 12.40-3.27.
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. Ilmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 57 cents per week.
f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.50
uiHt 's avonds tel. 21544.
Anthony Eden als premier
■MSHvan Engeland
afgetreden
Sir Anthony Eden verlaat de ambtswoning Downingstreet 10, om zich naar
Buckingham Palace te begeven, waar hij aan koningin Elizabeth zijn ontslag
aanbood.
Zal Eden niet de geschiedenis in
gaan als een groot prémier, dan
toch zeker als een groot minister
van Buitenlandse Zaken. Niet in Ten
Downing Street maar in Whitehall
heeft hij zich in de loop der decennia
in zijn ware grootheid getoond. Het is
tragisch dat Eden, die voor Groot-Brit-
tannië en de vrije wereld in een vroe
ger stadium van zijn carrière zo veel
heeft gedaan, nu heen is gegaan onder
een storm van kritiek van een aan
zienlijk deel van zijn landgenoten.
Aan de laatste twee maanden van zijn
loopbaan als staatsman zal Eden bit
tere herinneringen hebben, maar te
genover deze smartelijke periode,
waarin hij door ziekte buiten gevecht
gesteld werd, staan ogenblikken die
de scheidende premier zich met vol
doening voor de geest kan halen.
Heeft Eden wellicht als regeringslei
der gefaald, als diplomaat was hij een
figuur zonder weerga.
Op dit ogenblik, nu Eden als „Prime
Minister" heengaat, gaan onze gedach
ten terug naar een ander afscheid.
Negentien jaar geleden zei hij ook de
Britse regering vaarwel. In februari
1938 brak hij met Chamberlain, om
dat hij diens verzoeningspolitiek ten
aanzien van Hitier niet wenste te on
derschrijven. Dat afscheid was een
moedige daad van een man die een
veelbelovende carrière op het spel
zette, omdat hij geen concessies wilde
doen aan zijn geweten. Eden heeft het
gevaar van Hitiers opkomst scherp ge
zien op een ogenblik waarop vele van
zijn landgenoten er nog geen besef
van hadden. Hij is altijd een strijder
geweest tegen de dictatuur, en onder
de tweede wereldoorlog speelde hij als
Churchills rechterhand een uiterst be
langrijke rol in Engelands worsteling
met het aanvankelijk zo machtige
Derde Rijk.
Misschien heeft Eden zich in zijn
politiek tegenover de dictator
Nasser wel te zeer laten leiden
door het zo aanvechtbare gezegde
„l'histoire se repète". Misschien heeft
hij in november 1956 te veel gedacht
aan februari 1938, uit het oog verlie
zend dat de omstandigheden in beide
gevallen wel zeer verschillend waren.
Misschien heeft hij ook dat andere
gezegde, dat politiek de kunst is van
het mogelijke, in 1956 een ogenblik
vergeten toen hij tot een gewapend
optreden in het Midden-Oosten be
sloot. Dit optreden gaf aanleiding tot
het ontstaan van een diepe kloof tus
sen de beide voornaamste Westerse
mogendheden, het bracht verdeeldheid
in de Atlantische gemeenschap en in
het Britse Gemenebest, maar het
meest ernstige gevolg van Edens be
leid was toch wel dat de Britse natie
zelf innerlijk ten prooi viel aan een
ongekende verscheurdheid. Edens po
litiek ten opzichte van Egypte heeft
hem het vertrouwen gekost van zijn
volk, en de reacties in Groot-Brittan-
nie zelf en in Amerika en elders heb
ben tenslotte zijn reeds wankele ge
zondheid dermate geschaad dat zelfs
een rustkuur op Jamaica hem zijn
vroegere fysieke kracht niet heeft
kunnen teruggeven. Hoe de gebeur
tenissen sinds november vorig jaar
diep hebben ingegrepen in het per
soonlijk leven van de zich tot het
uiterste inspannende premier is wel
zeer treffend uitgedrukt door Lady
Eden die onlangs verklaarde, dat het
Koningin Elizabeth II van Engeland
is vanmorgen begonnen met het raad
plegen van politieke figuren, die haar
van advies zullen dienen over de opvol
ging van Sir Anthony Eden als premier.
Om twaalf uur ontving zij op Bucking
ham Palace de markies van Salisbury,
Lord President of the Council. Een kwar
tier later verscheen oud-premier Sir
Winston Churchill. Volgens United Press
verspreidde zich in Londen het gerucht,
dat Sir Winston Churchill wellicht ge
vraagd zal worden tijdelijk als leider
van het Britse kabinet op te treden totdat
de conservatieve parij een nieuwe krach
tige leider zal hebben aangewezen.
Sir Winston is 82 jaar. Toen William
Gladstone in 1893 voor de vierde maaf
premier van Engeland werd, was hij
83 jaar. (U.P.)
Op zijn eerste zitting in het nieuwe
jaar heeft het kabinet der Westduitse
Bondsrepubliek besloten om een vrij
willige bijdrage van een miljoen dol
lar (ruim vier miljoen mark) te leve
ren in de kosten van de ruiming van
het Suezkanaal. De Bondsregering
volgt daarmede het voorbeeld van de
Amerikaanse regering, die zich bereid
heeft verklaard om de helft van de
ruimingskosten voor haar rekening te
nemen.
(Van onze Londense correspondent)
Gisteravond om even voor zeven, Engelse tijd, werd vanuit Buckingham
Palace een communiqué gepubliceerd, waarin bekend werd gemaakt dat
Sir Anthony Eden in audiëntie was ontvangen door de koningin en dat hij
zijn ontslag had aangeboden als eerste minister van Groot-Brittannië. Het
had Hare Majesteit behaagd dit ontslag te aanvaarden. De koningin, die
op vakantie was op haar landgoed Sandringham, en die eerst aan het eind
van de maand naar Londen terug had zullen keren, reisde speciaal terug
naar Londen om het ontslag te aanvaarden. Sir Anthony Eden en Lady
Eden hadden de nacht van dinsdag op woensdag doorgebracht te San-
dringham als gasten van de koningin, die Eden dinsdag had bezocht voor
wat werd voorgesteld als de normale dinsdagse audiëntie van de premier
bij de koningin. Kort nadat het communiqué van Buckingham Palace was
gepubliceerd, werd vanuit Downingstreet nr. 10 een persoonlijke verkla
ring gepubliceerd van Sir Anthony Eden. Deze verklaring luidde als volgt:
„Toen ik een maand geleden naar dit land terugkeerde (dat wil zeggen
vanuit Jamaica) hoopte ik, dat ik voldoende hersteld was om mijn plichten
gedurende lange tijd doeltreffend te kunnen vervullen. Deze hoop is niet
verwezenlijkt. Ik ben van mening dat het onjuist zou zijn aan te blijven in
de post van eerste minister van Hare Majesteit in het besef dat ik niet in
staat zal zijn mijn plichten tegenover mijn souverein en het land te vervui
len. Ik heb derhalve, tot mijn grote spijt, besloten dat ik mijn ontslag be
hoorde aan te bieden aan de koningin. Het heeft Hare Majesteit behaagd
dit ontslag te aanvaarden."
was alsof het Suezkanaal door haar
huiskamer liep.
Edens vertrek was onvermijdelijk,
de verslechtering van zijn ge
zondheidstoestand heeft dit ver
trek slechts verhaast. Eden had de
natie nu eenmaal niet meer achter
zich. Voor Churchill moet het aftreden
van de man die hij eens als zijn „heir
apparent" had aangewezen wel bijzon
der pijnlijk zijn, vooral vanwege de
omstandigheden waaronder dit af
treden plaats vindt. Als staatsman en
als leider van de Britse regering kon
Sir Anthony niet in de schaduw staan
van Sir Winston. Maar mèt Churchill
heeft hij in de bange tijd toen Hitier
de Westerse beschaving dreigde te
vernietigen, een team gevoripd dat
zich voor Engeland en West-Europa
de grootste verdiensten heeft verwor
ven. Eden zal de geschiedenis ingaan
als een van Engelands grootste „Fo
reign Secretaries".
Het is voor de talentvolle Eden te
hopen, dat hij zich dermate zal her
stellen, dat hij nog eens opnieuw een
politieke rol zal kunnen spelen. Hij
zou zijn land dan nog belangrijke
diensten kunnen bewijzen. Mocht zijn
kracht echter zo zeer gebroken zijn dat
hij zich definitief van het eerste plan
zal moeten terugtrekken, dan moet
men hem van harte een verdiend
„otium cum dignitate" toewensen.
Tegelijk met deze persoonlijke ver
klaring van de ex-premier werd even
eens een bulletin gepubliceerd van vier
artsen, die Sir Anthony Eden hadden
geadviseerd om zijn post te verlaten.
Dit bulletin luidde: ,,De gezondheid van
de eerste minister geeft reden tot be
zorgdheid. Ondanks de verbetering, die
intrad als gevolg van zijn rust vóór
Kerstmis, waren er opnieuw sympto
men van ingewandsstoornissen. Dit
baart ons grote bezorgdheid met het
oog op de operatie die hij onderging
in 1952 en de daarop volgende koorts
aanvallen. Naar onze mening zal zijn ge
zondheidstoestand hem niet langer in
staat stellen de zware lasten te dragen
die samengaan met de positie van
eerste minister." Het bulletin was
ondertekend door de artsen Evans,
Hunt, Gordon-Taylor en Southwards, de
zelfde artsen op wier advies Sir An
thony Eden in november voor de duur
van drie weken naar Jamaica ging.
Het ontslag van Sir Anthony Eden
komt allerminst onverwacht. In con
servatieve kringen ging sinds enige we
ken het gerucht dat het midden van ja
nuari de datum was, waarop Sir An
thony Eden de onvermijdelijke conse
quentie van het mislukken van zijn po
litiek in Egypte zou aanvaarden. Sir
Anthony Eden gaat weliswaar heen we
gens gezondheidsredenen, maar de ver
wachting dat hjj heen zou gaan, onge
acht de toestand van zijn gezondheid,
was gebaseerd op de mening dat Eden
geheel gefaald had in zijn politiek ten
aanzien van het Suezkanaal.
De Times van hedenochtend erkent
dit bijna openlijk in een hoofdartikel
dat begint als volgt: „Sir Anthony
Eden heeft diepe verdeeldheid ver
oorzaakt in het land in het latere sta
dium van zijn Suezpolitiek". En even
verder heet het in hetzelfde hoofdarti
kel, dat zijn besluit om af te treden
moed, sterkte en „belangeloosheid"
vereiste, hetgeen indirect inhoudt, dat
de Times zijn ontslag niet toeschrijft
aan de gezondheidstoestand van Sir
Anthony Eden. Men heeft geen be
langeloosheid nodig als men fysiek
;zijn taak niet langer kan volvoeren.
De grote vraag is, wat er nu zal ge
beuren. Ongetwijfeld heeft Eden giste
ren Hare Majesteit koningin Elizabeth
II van advies gediend met betrekking
tot de opvolging. Constitutioneel is het
uitsluitend het recht van de koningin
om te beslissen, wie zij naar Bucking
ham Palace zal ontbieden teneinde die
figuur te belasten met het opvolger
schap. Maar Hare Majesteit zal zonder
enige twijfel het advies van de aftre
dende premier volgen. Wat dit advies
is, is natuurlijk niet bekend.
Er zijn twee personen, die in de eer
ste plaats in aanmerking komen om
Sir Anthony Eden op te volgen als
eerste minister van Groot-Brittannië,
de huidige Lord Geheimzegelbewaar
der en Leider van het Huis, K. A. But
ler, en Harold Macmillan, de huidige
Kanselier van de Schatkist. Op wie
Sir Anthony Edens keuze gevallen is,
is nog niet bekend, maar, oordelend
naar de persopinies van hedenmorgen,
is de heer Butler de waarschijnlijke
opvolger.
Doch men dient te bedenken, dat de
opvolger van Eden niet slechts de taak
zal hebben om te redden wat er te red
den valt na het Egyptische fiasco, maar
ook om de eenheid te herstellen ins de
conservatieve partij, welke laatste diep
verdeeld is over de politiek welke de
regering heeft gevolgd ten aanzien van
het Suezkanaal. Er is een krachtige reac
tionaire vleugel in de fractie onder lei
ding van de parlementsleden Water-
house en Amery, die wilde dat Eden
een „krachtige" politiek zou volgen ten.
aanzien van Egypte, en die nog heden
meent dat Eden faalde door de gevechts
handelingen in Egypte voortijdig te doen
staken. En er is een gematigde vleugel,
onder leiding van de bezadigde ex-mi
nisters Elliot en Heald, die vanaf het
begin gekant was tegen de aanval op
Egypte. Butler wordt door de reactio
naire rechter vleugel niet vertrouwd.
Want er is van hem bekend dat hij niet
enthousiast was over Edens politiek
tegenover Egypte, en hij heeft, nadat de
aanval begon, al te zeer vermeden zich
solidair te verklaren met de politiek
van Eden, toen deze tenslotte leidde tot
de aanval op Port Saïd. Macmillan, de
huidige Kanselier van de Schatkist, is
eveneens een twijfelachtige kandidaat.
Hij was voorstander van Edens politiek
in Egypte tot en met de aanval op Port
Saïd. Doch er wordt van hem aangeno
men, dat hij begon te twijfelen aan de
juistheid van dit optreden kort na het
begin van de aanval.
De socialisten zijn van mening, dat het
ontslag van Eden geen oplossing kan
brengen voor Engelands huidige moei
lijkheden. De leider van de oppositie,
Hugh Gaitskell, die zich in Amerika be
vindt voor het houden van lezingen aan
Amerikaanse universiteiten, verklaarde
gisteren, tijdens een persconferentie, ge
houden aan de universiteit van Harvard,
dat hij meende, dat er nieuwe verkie
zingen dienden plaats te vinden, aan
gezien het gehele Britse kabinet zich
achter Edens politiek had geplaatst. En
het socialistisch dagblad Daily Herald
brengt vandaag een hoofdartikel onder
het opschrift: „Er moeten verkiezingen
plaats vinden". In hetzelfde hoofdartikel
heette het, dat een nieuwe regering on
der Butler of Macmillan slechts een in
terim-regering kon zijn, want het blad
meent, dat leidende figuren als Butler
en Macmillan mede verantwoordelijkheid
moeten aanvaarden „voor de veroor
zaakte janboel".
De Islamitische partij Mas
jumi heeft gisteravond haar vijf
ministers uit het Indonesische
coalitiekabinet teruggetrokken.
Toen het kabinet gisteravond hij
een kwam om over de toestand
op Sumatra te beraadslagen
maakten de vijf ministers het be
sluit aan premier Ali Sastroamid
jojo hekend. Kort daarna verlieten
zij het gebouw, waar het kabinet
vergaderde. De betrokken minis
ters zijn: Mohammed Roem, vice-
premier, prof. Moeljatno, justitie,
Mohammed Noor, openbare wer
ken, Soechjar Tedjasoekmana,
verbindingen en Joesoef Wibi-
sono, financiën.
Het besluit van de Masjumi is in
overeenstemming met een desbetref
fende resolutie, die door een onlangs
Met hetzelfde toestel, waarmee ook Gary Davis woensdagavond naar Ame
rika ging, vertrok het echtpaar Bonman naar de Verenigde Staten, waar zij
lezingen zuller houden over hun ervaringen tijdens de processen in Djakarta.
Men ziet de heer en mevrouw Bowman hier voor het toestel, dat klaar staat
voor vertrek naar New York.
gehouden congres van deze partij
werd aangenomen. In die resolutie
werd uiting gegeven aan de mening,
dat de regeringscoalitie onder pre
mier Ali Sastroamidjojo niet langer
kon voortbestaan, daar zij haar ge
zag had verloren.
Het tijdsverloop van twee weken tus
sen het besluit van de partij en de uit
voering ervan door het uittreden van
de ministers der Masjumi uit het kabi
net vindt zijn verklaring in de door de
Masjumi ondernomen pogingen, er de
andere partijen die mede de coalitie
vormden van te overtuigen, dat de ver
vanging van de coalitie door een sterk
zakenkabinet absoluut noodzakelijk was
om de huidige binnenlandse crisis
meester te kunnen worden.
Deze pogingen hadden echter geen
succes, alleen de kleinere christelijke
partij, die in het kabinet twee minis
ters heeft, schaarde zich achter het
standpunt van de Masjumi. Ook de ka
tholieke partij, die in het kabinet tot
nu toe door een minister was vertegen
woordigd, wenste een sterkere rege
ring, doch verklaarde haar uiteindelijk
standpunt in deze later bekend te zul
len maken.
Het uittreden van de Masjumi is de
ernstigste tegenslag die het kabinet
heeft ondervonden, sedert in december
de gebeurtenissen in Sumatra voorvie
len, toen officieren van het leger daar
het kabinet Ali Sastroamidjojo niet lan
ger wensten te erkennen. De eerste
aderlating was het uittreden uit het ka
binet van de minister, die daarin zit
ting had voor de partij ter bescher
ming van de onafhankelijkheids-pro
clamatie.
Het kabinet kan thans nog rekenen
op een meerderheid in het parlement
waarmede te regeren valt, ook indien
de christelijke en de katholieke party
en het voorbeeld van de Masjumi zou
den volgen.
De communisten, in grootte de vier
de partij in Indonesië, hebben er geen
twijfel aan laten bestaan, dat zij het
kabinet steun willen verlenen. De com
munisten hebben enige dagen geleden
gedreigd met een sterke tegenkanting
tegen een kabinet, dat zou staan onder
de leiding van de voormalige vice-pre
sident dr. Mohammed Hatta. Een kabi
net onder diens leiding wordt gewenst
door de Masjumi en de opstandige ge
westen in Sumatra.
In Sumatra, Borneo en Celebes ver
kreeg de Masjumi bij de eerste alge
mene verkiezingen van september 1955
de meerderheid, doch op Java nam de
Masjumi de derde plaats in achter de
PNI, de Nahdatul Ulama en in som
mige kiesdistricten ook na de commu
nisten.
Premier Ali Sastroamidjojo heeft de
gerezen moeilijkheden voorlopig opge
lost door een ad interim vervanging
der Masjumi ministers met uitzonde
ring van een ministerie, waarvan de ka
tholieke onder-minister thans minister
is geworden. De (partijloze) minister
voor planning en transmigratie, ir.
Djuanda zal ad interim de portefeuille
van financiën beheren. De minister van
binnenlandse zaken Sunarjo (Nahdatul
Ulama) wordt minister van justitie a.i.
De onderminister voor verbindingen
Rozari (kath.) wordt volledig minister
van dit departement. Prof. Suhardi
(kath.) van agrarische zaken krijgt
openbare werken a.i. Het kabinet zal
later een beslissing nemen over de be
noeming van een eerste vice-premier.
Verenigde Naties De Aziatisch-Afri-
kaanse groep in de V.N. heeft besloten
om een spoedige bijeenkomst van de
Algemene Vergadering te verzoeken
ter bespreking van „de weigering van
Israël om zijn troepen van Egyptisch
grondgebied terug te trekken."