Mysterie rond verdwenen
Zweedse diplomaat
thans opgelost
Wallenberg in 1947 in
een Sovjet-gevangenis
overleden
Betogingen
in Madrid
Blauwe engel grijpt vrachtauto
SOVJET-UNIE wijst weer
twee Amerikaanse
assistent-attaché's uit
Russen worden overstroomd met
verhalen over een „geheime
spionage-oorlog
Wordt suiker
weer
duurder?
H. Vader excommuniceert
pater Horvath
Maatregelen tegen ongehoor
zame priesters in Hongarije
MEMORANDUM DER RUSSISCHE REGERING
Redder van duizenden Joden in
Boedapest uit handen der nazi's
Hatta kritiseert
corrupte politiek
in Indonesië
Oostduitsers zitten
Joegoslaven dwars
20.000 mijlen onder zee
Bestedingsnota
nog niet gereed
Ook een tunnel
onder de grote
St. Bernhardpas
Noorse Sokken/Kousen/Truien
Het weer
VRIJDAG 8 FEBRUARI 1957
80sfe JAARGANG No. 26826
De RussiscKe regering heeft in een memorandum, dat gisteren
Ban de Zweedse ambassadeur te Moskou is overhahdigd, onthuld
dat Raoul Wallenberg, de Zweedse diplomaat die na de verovering
van Boedapest door de Sovjets in 1945 is verdwenen, twee jaar
later in een Moskouse gevangenis is omgekomen. De Zweedse
regering heeft Rusland herhaaldelijk om bevestiging of tegenspraak
van berichten gevraagd, volgens welke Wallenberg door het Sovjet-
leger gevangen was genomen. Het memorandum onthult dat de
diplomaat in de nacht van 17 op 18 juli 1947 in de Moskouse
Ljubljanka-gevangenis is gestorven.
Wallenb ergs verdwijnen was een van de grootste naoorlogse
mysteries. Naar verluidde hadden de Russen hem in 1945 in Boeda
pest gevangen genomen „om hem te beschermen", maar twee jaar
later maakte de Sovjet-overheid bekend dat hij niet in Rusland
gevangen werd gehouden.
Twintig nota's
gewisseld
Doodsoorzaak
Politie jaagt studenten
tweemaal uiteen
Partijen doel op zichzelf,
Staat middel om het
doel te bereiken
Tijdstip van indiening
nog onzeker
De uitgewezenen zijn de kapi-
tein-ter-zee Pal Uffelman en de
luitenant-ter-zee eerste klasse
William Lewis.
Verzonnen verhaal
Twee Russische profes
soren in ons land
Voor onderzoek van ziek
C .P .N .-Kamerlid
Brandenburg
„Ongewenst"
Geen benzine-distributie
meer in Denemarken
lOïetfCtlOUl/f
Zacht
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. Dmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 7. J. W Boerrigter en
Mr. W A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 57 cents per week.
f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5-3W
uur 's avonds tel. 21544.
Ue Zweedse regering heeft in ant
woord op het Russische memoran
dum een officiële demarche onderno
men, in verband met de schaarse in
formatie die door de Sovjet-Unie over
de WaUenberg-zaak aan Zweden is
verstrekt.
In een verklaring van het Zweedse
ministerie van buitenlandse zaken
wordt erop gewezen dat de Russische
veiligheidsdienst eerder valse be
richten" heeft verspreid over het lot
van de diplomaat. De Zweedse rege
ring „betreurt" het dat het rapport
te weinig „om het lijf heeft". „Niets
w >rdt gezegd over de redenen voor
Wallenbergs gevangenschap of over
zijn lot in de jaren die op zijn arrest
volgden". „De Zweedse regering ver
wacht dat alle nieuwe inlichtingen
die zich in de Sovjet-Unie zullen voor
doen onmiddellijk naar Zweden zul
len worden doorgezonden", aldus de
nota.
Men schrijft Wallenberg, een jonge
Welgestelde bankier, de redding van
duizenden Joden te Boedapest uit de
banden van de nazi's toe. De Zweedse
koning kende hem bjj afwezigheid in
1952 voor zijn menslievend werk een
onderscheiding toe; met opzet geschied
de dit niet postuum. Wallenberg, die
ten tjjde van zijn verdwijning 33 jaar
was, werkte op de Zweedse legatie in
de Hongaarse hoofdstad als secretaris.
Zweden heeft tot medio 1946 minstens
20 diplomatieke nota's over het geval-
Wallenberg aan de Sovjet-Unie gezon
den, maar op elke nota antwoordde de
Sovjet-Unie dat Wallenberg stellig door
de Gestapo vermoord was. Op latere
nota's ontving men in het geheel geen
antwoord meer. In december 1951 ver
telden uit Rusland gerepatrieerde Ita
lianen dat zij in dezelfde gevangenis
ais de Zweed hadden gezeten.
Volgens het Sovjet-memorandum
heeft het Rode Leger Wallenberg te
Boedapest in hechtenis genomen,
Waar toen zwaar gevochten werd. Op
last van de misdadige Abakoemov, een
Vroegere Sovjet-minister van staats
veiligheid, die een jaar na Beria's val
in 1953 werd terechtgesteld, aldus het
memorandum, bleef Wallenberg ge-
Vangen, Abakoemov heeft het ministe
rie van buitenlandse zaken niet inge
licht omtrent Wallenbergs dood. Zo
had de Sovjet-regering niet eerder op
voorgaande verzoeken om inlichtin
gen kunnen reageren. Thans heeft
men in de gevangenis-archieven een
verslag over Wallenberg gevonden,
i De politie heeft gisteren tweemaal
Madrid demonstrerende studenten
lteengedreven, toen dezen van de uni-
CTsiteit de stad in wilden marcheren
°nder het roepen van „Wij wensen
j iiheid" en „Verlaag de kosten van
^vensonderhoud" De politie maakte
8®brüiJc van brandslangen en gummi-
nuPpels om de studenten tc verspreiden.
Yele mensen liepen naar hun werk,
vA g gevend aan een oproep tot een
"°ycot van de openbare vervoersmid
delen, welke twee dagen zou moeten
«uren. De oproep was vervat in clan
destiene blaadjes.
Een man werd gearresteerd, toen hij
rffin en^e studenten toesprak. Verschei-
wooUpersonen zouden zijn aangehouden
stien?S Jïet ,YersPreiden van de clande
in les- Volgens de politie is
Tenrw ;W°£ln? een clandestiene radio
gearresteerd 8 gen°men en een map
cat de gevangenisarts aan Abakoemo
heeft gericht. Er stond in dat Wal
lenberg vermoedelijk aan een hart-
gebrek in zijn cel was overleden. De
arts vroeg Abakoemov welke dokter
een lijkschouwing zou moeten verrich
ten om zijn diagnose te bevestigen.
Het memorandum vermeldt dat er
een kanttekening op het vei-slag
stond: „Het is goedgevonden dat het
lijk zonder voorafgaande schouwing
verbrand zal worden".
De woordvoerder van het Zweedse
ministerie van buitenlandse zaken heeft
tegenover journalisten verklaard:
„Slech's zelden sterft iemand van Wal
lenbergs leeftijd aan een harttrombose
(als doodsoorzaak in het memorandum
genoemd), maar het kan gebeuren bij
iemand die lijdt aan vitaminegebrek of
oververmoeidheid"
De Zweedse premier, Erlander, heeft
bij zijn bezoek aan de Sovjet-Unie in
april 1956 materiaal ter tafel gebracht,
hetwelk z.i. een verklaring uit 1947 van
de toenmalige onderminister van bui
tenlandse zaken Wysjinski dat men
geen spoor van Wallenberg kon vin
den logenstrafte. Uit het nieuwe me
morandum blijkt dat Wallenberg een
maand voor Wysjinski's verklaring is
gestorven.
(Reuter-U.P.)
Mohammed Hatta, die eind vorig jaar
is afgetreden als vice-president van
Indonesië, heeft gisteren in een vraag
gesprek met het te Bandung verschij
nende blad „Pikiran Rakjat" scherpe
kritiek geoefend op de manier, waarop
Indonesische politici zich thans aan cor
ruptie en nepotisme te buiten gaan.
Hatta acht het gevaar van een uiteen
vallen van de staat aanwezig en hij
meent dat slechts verantwoordelijk en
wijs staatsmanschap dat gevaar kan
bezweren. De voormalige vice-president
deed een beroep op het parlement
om president Soekarno te machtigen een
presidentieel kabinet te vormen.
Economische profiteurs, zo zei Hatta,
hebben de idealisten van het eerste uur
naar de achtergrond gedrongen. De
nationale opbouw is een chaos geworden.
De mensen worden door de politieke
partijen uitgebuit. De ontwikkeling van
ons partijenstelsel is zodanig, dat de
partijen doel op zichzelf zijn geworden
en dat de staat als middel dient om dat
doel te bereiken. Tientallen miljoenen
roepiahs worden verknoeid om partij-
vriendjes „een kans in het zakenleven"
te geven. Bij benoemingen voor hoge
posten zijn oligarchische belangen ge
wichtiger dan de bekwaamheid der kan
didaten. De ambtenaren en de arbeiders,
aldus Hatta, kunnen met hun salarissen
thans minder kopen dan in 1950.
Een Joegoslavische delegatie, die in
Oost-Duitsiand heeft geprobeerd een
handelsverdrag met het communisti
sche bewind aldaar af te sluiten, is
gisteravond in een geprikkelde stem
ming huiswaarts gekeerd. In de eerste
plaats bleek het onmogelijk ter plaatse
tot sluiting van het verdrag over te
gaan. De Oostduitsers gaven plotseling
te kennen, dat het verdrag door de
regeringen en niet door de onderhande-
lingsdclegaties getekend moest worden.
Aangezien de Joegoslavische regering
echter de regering in Oost-Beriijn niet
erkent, was deze eis voor de Joegosla
vische delegatie aanleiding de bespre
kingen af te breken en naar Belgrado
terug te keren.
De express-trein naar München
waarmee het gezelschap reisde, werd
echter bij de grens van Oost- en West-
Duitsland door Oostduitse politieman
nen doorzocht en de Joegoslaven wer
den uit de trein gehaald en naar Oost-
Berljjn teruggebracht. Als reden voor
dit optreden werd aangevoerd, dat hun
visa niet in orde waren. De secretaris
generaal van de Joegoslavische kamer
van koophandel, Ivan Barbalic, die de
delegatie leidde, protesteerde bij de Oost-
Duitsers, maar hij kon toch niet voor
komen, dat het gezelschap enkele uren
in Berlijn werd vastgehouden. De Joe
goslaven zijn uiteindelijk per vliegtuig
naar München vertrokken, vanwaar zij
per trein hun reis naar Belgrado voort
zetten. (U.P.)
De Amerikaanse atoom-duikboot „Nautilus" heeft op 4 februari l.l. zijn 20.000ste
mijl onder water gevaren zonder sinds de tewaterlating van nieuwe brandstof
te zijn voorzien. Het verhaal van de beroemde „Nautilus" uit het bekende boek
van Jules Verne begint hiermee wel angstig werkelijk te worden. Op de
bovenste foto ziet men de „Nautilus" bij de terugkeer in de haven van Groton
in de Amerikaanse staat Connecticut na de twintigduizend mijlen onder zee.
De boot heeft sinds het uitvaren op 17 januari 1955 meer dan 5400 uur gevaren
en 859 maal gedoken. Er zal nu spoedig nieuwe atoombrandstof worden geladen.
Op de onderste foto ziet men de officieren en leden van de bemanning aan boord
een taart aansnijden om de 20.000 mijlen te vieren.
Een met bouwmaterialen geladen
vrachtwagen, bestuurd door de heer
L. W. uit Vroomshoop, is donderdag
ochtend op de overweg voor de brug
over het Zwolse kanaal tussen Vrie-
zenveen en Vroomshoop gegrepen door
een dubbel treinsteldat om negen
minuten over half acht uit Vrooms
hoop was vertrokken. Van de wagen,
die een kleine honderd meter werd
meegesleurd, bleef weinig meer over
dan een massa verwrongen staal en
versplinterd hout. De bestuurder moest
uit zijn cabine worden gezaagd, maar
heeft geen ernstige verwondingen op
gelopen. De spoorbrug kwam klem te
zitten, zodat de scheepvaart door het
kanaal gestremd werd en ook het
spoorverkeer liep vast.
(Van onze Haagse redactie)
Minister Mansholt heeft toegezegd, dat
bij vaststelling van de suikerprijs voor
de oogst 1957 de wijzigingen, voortvloei
ende uit een herziening van de uitgangs
punten voor de kostprijscalculaties, zul
len worden doorberekend. Ook heeft de
minister verklaard, dat hij het gewenst
acht, dat de nieuwe suikerprijs zo spoe
dig mogelijk wordt vastgesteld i.v.m.
de noodzaak voor de boeren om binnen
kort hun bouwplannen te maken. De
bewindsman heeft een en ander mee
gedeeld in antwoord op vragen van
het Tweede Kamerlid Mertens (K.V.P.)
Op de vraag of de minister verwacht,
dat het suikerareaal in 1957 zal inkrim
pen, antwoordt de bewindsman beves
tigend. Hierbü is niet alleen de sui
kerprijs maar ook de werkkrachtenvoor
ziening van invloed. Hij vreest daarom,
dat de produktie van suiker beneden
de binnenlandse behoefte zal blijven.
(Van onze parlementaire redacteur)
Om zich niet een tweede maal te ver
gissen, zoals in december, toen hij
meende dat de bestedingsnota wel bin
nen enkele weken gereed zou zijn, heeft
minister Hofstra in de Tweede Kamer
meegedeeld, dat de indiening afhanke
lijk is van de vraag of de tekst in de
eerstvolgende vergadering van de mi
nisterraad zal kunnen worden vastge
steld. Hij liet de mogelijkheid open, dat
de nota zelfs de volgende week nog
niet zal komen.
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken beeft gis
teren meegedeeld, dat de Sovjet-
Unie twee Amerikaanse assistent-
marine-attacbé's op de „valse
beschuldiging van spionage
beeft uitgewezen. „Deze uitwij
zing en die van twee Amerikaanse
plaatsvervangende militaire atta
ché s in januari, dient als dek
mantel voor de agressie der Sov
jet-Unie in Hongarije en baar
spionage in de Verenigde Staten,"
aldus bet State Department.
Het ministerie wijst er verder op, dat
beiden 26 januari ir Leningrad door een
groep Russische burgers zijn aangeval
len. De aanvallers ontnamen Lewis met
geweld een fototoestel waardoor deze
aan de handen werd gekwetst. Lewis
was volkomen gerechtigd zijn fototoestel
bjj zich te hebben, omdat hij en zijn
metgezel zich in een gebied bevonden,
waar fotograferen was toegestaan. De
Russische autoriteiten hebben de films
van Lewis' toestel later in beslag geno
men, omdat volgens hen gedeelten van
militaire gebouwen hierop zichtbaar
waren. Toen de Sovjet-burgers de twee
Amerikanen aanvielen, keek een Rus
sische politie-agent werkeloos toe. Hij
greep eerst in, toen de burgers Lewis
zijn fototoestel afhandig maakten, door
zich hierover te ontfermen," aldus het
ministerie, dat indertijd bij de Sovjet
regering tegen het molesteren der Ame
rikanen heeft geprotesteerd.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken wijst er ook op, dat
de uitwijzing, die gisteren van kracht
werd, volgt op de woensdag in Moskou
gehouden en voor de televisie uitgezon
den persconferentie, waarop werd ver
klaard dat vier Sovjet-burgers spionage
voor de Verenigde Staten hebben bedre
ven.
„Hetgeen op deze persconferentie is
verklaard is van te veren door de Rus
sische autoriteiten bekokstoofd. De je
gens de vier Russen uitgebrachte
beschuldigingen zijn van a tot z verzon
nen. Alle oude beschuldigingen omtrent
spionage, die de V.S. in de Sovjet-Unie
zouden hebben bedreven, werden over
de gehele na-oorlogse periode nog eens
opgerakeld," aldus het Amerikaanse
ministerie, dat er ook nog op wijst dat
een employé van de Sovjet-ambassade
in Washington en een plaatsvervangen
de Russische militaire attaché op 25 en
14 januari uit Amerika zijn gewezen,
omdat bewezen is, dat zij zich aan
spionage hebben schuldig gemaakt.
„De uitwijzing dei twee Amerikaanse
Woensdagavond zijn op Schiphol ge
arriveerd twee medici uit de Sovjet-
Unie, n.l. de professoren W. Wassil-
jenko en W. Psjenitsjnikow. Beiden zijn
naar ons land gekomen om de heer J.
Brandenburg, lid van de Eerste Kamer,
die reeds geruime tijd ernstig ziek is,
te onderzoeken in consult met de hem
behandelende geneesheren.
plaatsvervangende marine-attaché's, is
niets anders dan een vergeldingsmaat
regel voor het uitwijzen der twee Rus
sen," aldus het State Department.
Het Russische ministerie van bui
tenlandse zaken heeft op de Ameri
kaanse ambassade te Moskou een nota
doen overhandigen, waarin een Ame
rikaans protest tegen de uitwijzing
van de attaché's wordt verworpen.
In de nota wordt verklaard dat de
twee uitgewezen plaatsvervangende
Amerikaanse marine-attaché's, „zich
hebben gedragen op een wijze, die
niet in overeenstemming is met hun
diplomatieke status," waaraan wordt
toegevoegd dat hun verdere verblijf in
de Sovjet-Unie „ongewenst" is. De
Amerikaanse ambassade wordt ver
zocht, onverwijld voorbereidingen voor
het vertrek der uitgewezenen te tref
fen.
Pers, radio en televisie overstromen
de inwoners van de Sovjet-Unie met ver
halen over de „geheime spionage-oor
log," die de Verenigde Staten tegen
Rusland zouden voeren.
Politieke waarnemers zijn van oor
deel, dat deze campagne is opgezet met
het oog op het komende debat in de
V.N. over de Russische beschuldiging,
dat de Verenigde Staten subversieve ac
tiviteit tegen de Sovjet-Unie en de
volksdemocratieën bedrijven.
Toen de correspondent van United
Press in de Russische hoofdstad, Whit
man Bassow, de perschef van de Rus
sische regering, Leonid Iljitsjev vroeg,
of de Sovjet-Unie geen spionage-orga-
nisatie heeft, antwoordde deze lachend: Terroristen hebben bommen laten exploderen in het Levy-gebouw te Nedroma
„Wanneer men temidden van wolven] in Algerije, waarbij zeven mensen om het leven kwamen en zes personen zwaar
leeft moet men zich als wolf gedragen." gewond werden. Redders verwijderen het puin op zoek naar de slachtoffert.
Bij een decreet van de H. Congregatie
van het Concilie dat in Rome bekend
gemaakt is, wordt op last van de Hei
lige Vader de excommunicatie uitge
sproken tegen de Hongaarse pater R.
Horvath O.Cist. Hij is daardoor auto
matisch ook gesuspendeerd. Pater Hor
vath heeft zich verzet tegen de wettige
kerkelijke autoriteiten en een benoe
ming van de huidige Hongaarse rege
ring aangenomen. Hij oefent in deze
functie bevoegdheden uit, welke het
kerkelijke gezag toekomen.
Hetzelfde decreet bedreigt alle we
reldlijke en seculiere geestelijken, die
bevoegdheden uitoefenen, welke hun
niet door de bevoegde kerkelijke auto
riteiten verleend zijn, met suspensie en
zelfs met bisschoppelijk interdict, waar
van slechts opheffing verkregen kan
worden na onderwerping aan het ker
kelijk gezag. Met soortgelijke straffen
worden alle seculiere geestelijken ge
troffen, die weigeren in hun diocees
terug te keren. Zij die gehoorzaamheid
aan hun wettige kerkelijke overheden
weigeren worden met excommunicatie,
welke aan de H. Stoel is voorbehouden,
bedreigd.
Zoals men zich herinnert zijn in sep
tember 1956 na da terugkeer van mgr.
Grösz uit de gevangenis, een aantal
priesters teruggezet in hun oude func
ties. Zij waren veelal leden van het
communistisch gezinde „priester-vre-
descomité" en hadden als zodanig van
de Hongaarse regering functies aan-
Ivaard, waarin zij bevoegdheden uit
oefenden, die hun niet toekwamen.
Kardinaal Mindszenty heeft indertijd
na zijn terugkeer, gedurende de korte
tijd, dat hij het bestuur heeft kunnen
uitoefenen, zeer scherpe maatregelen
tegen collaborerende priesters genomen.
Momenteel echter onthoudt hij zich van
elke inmenging in de kerkelijke aange
legenheden.
Pater Horvath is momenteel leider
van de culturele afdeling van het mi
nisterie van onderwijs in de regering-
Kadar. Vroeger werkte hij met de re
gering mee in het bureau voor kerke
lijke aangelegenheden en was daardoor
de geestelijke vader van talrijke maat
regelen die tegen de Kerk in Hongarije
genomen werden. Het is zo goed als
zeker, dat pater Horvath mede schuldig
is aan de nieuwe beperkende maatrege
len van Kadar tegen het godsdienst
onderwijs op de scholen. (K.N.P.)
Zonder voorafgaande waarschuwing
heeft de Deense regering met ingang
van gisteren de bénzine-distributie op
geheven, na van de grote oliemaat
schappijen de verzekering te hebben
ontvangen dat deze 35 miljoen liter
meer in handen hadden gekregen dan
aanvankelijk verwacht werd. (UP)
De Zwitserse regering heeft Italië
voorgesteld onderhandelingen te begin
nen over de aanleg van een tunnel voor
wegverkeer onder de grote Sint-Bem-
hardpas, aldus is gisteren te Bern be
kend gemaakt. Een woordvoerder van
de Zwitserse regering zei, dat het voor
stel in het midden van januari was ge
daan. Er is nog geen antwoord ont
vangen, maar verwacht wordt, dat het
voorstel zal worden aangenomen. De
Franse Nationale Vergadering heeft op
24 januari een plan goedgekeurd voor
de aanleg van een tunnel onder de
Mont Blanc. Het moet nog worden
goedgekeurd door de Franse Senaat.
Vele deskundigen te Bern vragen
zich af of het wel praktisch is op zo
een korte afstand van elkaar twee tun
nels voor wegverkeer aan te leggen.
Aavertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 134)9
FERD. B01STR. 48 A DAM TEL. 717162
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Vrjj veel bewolking met enige re
gen. Matige tot krachtige wind tas
sen zuid en zuidwest. Zacht voor de
tijd van het jaar.
Zon: 8.09-17.44
Maan: 12.00-3.26