Mysterie rond verdwenen Zweedse diplomaat thans opgelost Wallenberg in 1947 in een Sovjet-gevangenis overleden Betogingen in Madrid Blauwe engel grijpt vrachtauto SOVJET-UNIE wijst weer twee Amerikaanse assistent-attaché's uit Russen worden overstroomd met verhalen over een „geheime spionage-oorlog Wordt suiker weer duurder? H. Vader excommuniceert pater Horvath Maatregelen tegen ongehoor zame priesters in Hongarije MEMORANDUM DER RUSSISCHE REGERING Redder van duizenden Joden in Boedapest uit handen der nazi's Hatta kritiseert corrupte politiek in Indonesië Oostduitsers zitten Joegoslaven dwars 20.000 mijlen onder zee Bestedingsnota nog niet gereed Ook een tunnel onder de grote St. Bernhardpas Noorse Sokken/Kousen/Truien Het weer VRIJDAG 8 FEBRUARI 1957 80sfe JAARGANG No. 26826 De RussiscKe regering heeft in een memorandum, dat gisteren Ban de Zweedse ambassadeur te Moskou is overhahdigd, onthuld dat Raoul Wallenberg, de Zweedse diplomaat die na de verovering van Boedapest door de Sovjets in 1945 is verdwenen, twee jaar later in een Moskouse gevangenis is omgekomen. De Zweedse regering heeft Rusland herhaaldelijk om bevestiging of tegenspraak van berichten gevraagd, volgens welke Wallenberg door het Sovjet- leger gevangen was genomen. Het memorandum onthult dat de diplomaat in de nacht van 17 op 18 juli 1947 in de Moskouse Ljubljanka-gevangenis is gestorven. Wallenb ergs verdwijnen was een van de grootste naoorlogse mysteries. Naar verluidde hadden de Russen hem in 1945 in Boeda pest gevangen genomen „om hem te beschermen", maar twee jaar later maakte de Sovjet-overheid bekend dat hij niet in Rusland gevangen werd gehouden. Twintig nota's gewisseld Doodsoorzaak Politie jaagt studenten tweemaal uiteen Partijen doel op zichzelf, Staat middel om het doel te bereiken Tijdstip van indiening nog onzeker De uitgewezenen zijn de kapi- tein-ter-zee Pal Uffelman en de luitenant-ter-zee eerste klasse William Lewis. Verzonnen verhaal Twee Russische profes soren in ons land Voor onderzoek van ziek C .P .N .-Kamerlid Brandenburg „Ongewenst" Geen benzine-distributie meer in Denemarken lOïetfCtlOUl/f Zacht BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkant. Beverwijk Breestraat 171, tel. 4790 Bijkantoor en Red. Dmuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: 7. J. W Boerrigter en Mr. W A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milimeter- hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 57 cents per week. f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5-3W uur 's avonds tel. 21544. Ue Zweedse regering heeft in ant woord op het Russische memoran dum een officiële demarche onderno men, in verband met de schaarse in formatie die door de Sovjet-Unie over de WaUenberg-zaak aan Zweden is verstrekt. In een verklaring van het Zweedse ministerie van buitenlandse zaken wordt erop gewezen dat de Russische veiligheidsdienst eerder valse be richten" heeft verspreid over het lot van de diplomaat. De Zweedse rege ring „betreurt" het dat het rapport te weinig „om het lijf heeft". „Niets w >rdt gezegd over de redenen voor Wallenbergs gevangenschap of over zijn lot in de jaren die op zijn arrest volgden". „De Zweedse regering ver wacht dat alle nieuwe inlichtingen die zich in de Sovjet-Unie zullen voor doen onmiddellijk naar Zweden zul len worden doorgezonden", aldus de nota. Men schrijft Wallenberg, een jonge Welgestelde bankier, de redding van duizenden Joden te Boedapest uit de banden van de nazi's toe. De Zweedse koning kende hem bjj afwezigheid in 1952 voor zijn menslievend werk een onderscheiding toe; met opzet geschied de dit niet postuum. Wallenberg, die ten tjjde van zijn verdwijning 33 jaar was, werkte op de Zweedse legatie in de Hongaarse hoofdstad als secretaris. Zweden heeft tot medio 1946 minstens 20 diplomatieke nota's over het geval- Wallenberg aan de Sovjet-Unie gezon den, maar op elke nota antwoordde de Sovjet-Unie dat Wallenberg stellig door de Gestapo vermoord was. Op latere nota's ontving men in het geheel geen antwoord meer. In december 1951 ver telden uit Rusland gerepatrieerde Ita lianen dat zij in dezelfde gevangenis ais de Zweed hadden gezeten. Volgens het Sovjet-memorandum heeft het Rode Leger Wallenberg te Boedapest in hechtenis genomen, Waar toen zwaar gevochten werd. Op last van de misdadige Abakoemov, een Vroegere Sovjet-minister van staats veiligheid, die een jaar na Beria's val in 1953 werd terechtgesteld, aldus het memorandum, bleef Wallenberg ge- Vangen, Abakoemov heeft het ministe rie van buitenlandse zaken niet inge licht omtrent Wallenbergs dood. Zo had de Sovjet-regering niet eerder op voorgaande verzoeken om inlichtin gen kunnen reageren. Thans heeft men in de gevangenis-archieven een verslag over Wallenberg gevonden, i De politie heeft gisteren tweemaal Madrid demonstrerende studenten lteengedreven, toen dezen van de uni- CTsiteit de stad in wilden marcheren °nder het roepen van „Wij wensen j iiheid" en „Verlaag de kosten van ^vensonderhoud" De politie maakte 8®brüiJc van brandslangen en gummi- nuPpels om de studenten tc verspreiden. Yele mensen liepen naar hun werk, vA g gevend aan een oproep tot een "°ycot van de openbare vervoersmid delen, welke twee dagen zou moeten «uren. De oproep was vervat in clan destiene blaadjes. Een man werd gearresteerd, toen hij rffin en^e studenten toesprak. Verschei- wooUpersonen zouden zijn aangehouden stien?S Jïet ,YersPreiden van de clande in les- Volgens de politie is Tenrw ;W°£ln? een clandestiene radio gearresteerd 8 gen°men en een map cat de gevangenisarts aan Abakoemo heeft gericht. Er stond in dat Wal lenberg vermoedelijk aan een hart- gebrek in zijn cel was overleden. De arts vroeg Abakoemov welke dokter een lijkschouwing zou moeten verrich ten om zijn diagnose te bevestigen. Het memorandum vermeldt dat er een kanttekening op het vei-slag stond: „Het is goedgevonden dat het lijk zonder voorafgaande schouwing verbrand zal worden". De woordvoerder van het Zweedse ministerie van buitenlandse zaken heeft tegenover journalisten verklaard: „Slech's zelden sterft iemand van Wal lenbergs leeftijd aan een harttrombose (als doodsoorzaak in het memorandum genoemd), maar het kan gebeuren bij iemand die lijdt aan vitaminegebrek of oververmoeidheid" De Zweedse premier, Erlander, heeft bij zijn bezoek aan de Sovjet-Unie in april 1956 materiaal ter tafel gebracht, hetwelk z.i. een verklaring uit 1947 van de toenmalige onderminister van bui tenlandse zaken Wysjinski dat men geen spoor van Wallenberg kon vin den logenstrafte. Uit het nieuwe me morandum blijkt dat Wallenberg een maand voor Wysjinski's verklaring is gestorven. (Reuter-U.P.) Mohammed Hatta, die eind vorig jaar is afgetreden als vice-president van Indonesië, heeft gisteren in een vraag gesprek met het te Bandung verschij nende blad „Pikiran Rakjat" scherpe kritiek geoefend op de manier, waarop Indonesische politici zich thans aan cor ruptie en nepotisme te buiten gaan. Hatta acht het gevaar van een uiteen vallen van de staat aanwezig en hij meent dat slechts verantwoordelijk en wijs staatsmanschap dat gevaar kan bezweren. De voormalige vice-president deed een beroep op het parlement om president Soekarno te machtigen een presidentieel kabinet te vormen. Economische profiteurs, zo zei Hatta, hebben de idealisten van het eerste uur naar de achtergrond gedrongen. De nationale opbouw is een chaos geworden. De mensen worden door de politieke partijen uitgebuit. De ontwikkeling van ons partijenstelsel is zodanig, dat de partijen doel op zichzelf zijn geworden en dat de staat als middel dient om dat doel te bereiken. Tientallen miljoenen roepiahs worden verknoeid om partij- vriendjes „een kans in het zakenleven" te geven. Bij benoemingen voor hoge posten zijn oligarchische belangen ge wichtiger dan de bekwaamheid der kan didaten. De ambtenaren en de arbeiders, aldus Hatta, kunnen met hun salarissen thans minder kopen dan in 1950. Een Joegoslavische delegatie, die in Oost-Duitsiand heeft geprobeerd een handelsverdrag met het communisti sche bewind aldaar af te sluiten, is gisteravond in een geprikkelde stem ming huiswaarts gekeerd. In de eerste plaats bleek het onmogelijk ter plaatse tot sluiting van het verdrag over te gaan. De Oostduitsers gaven plotseling te kennen, dat het verdrag door de regeringen en niet door de onderhande- lingsdclegaties getekend moest worden. Aangezien de Joegoslavische regering echter de regering in Oost-Beriijn niet erkent, was deze eis voor de Joegosla vische delegatie aanleiding de bespre kingen af te breken en naar Belgrado terug te keren. De express-trein naar München waarmee het gezelschap reisde, werd echter bij de grens van Oost- en West- Duitsland door Oostduitse politieman nen doorzocht en de Joegoslaven wer den uit de trein gehaald en naar Oost- Berljjn teruggebracht. Als reden voor dit optreden werd aangevoerd, dat hun visa niet in orde waren. De secretaris generaal van de Joegoslavische kamer van koophandel, Ivan Barbalic, die de delegatie leidde, protesteerde bij de Oost- Duitsers, maar hij kon toch niet voor komen, dat het gezelschap enkele uren in Berlijn werd vastgehouden. De Joe goslaven zijn uiteindelijk per vliegtuig naar München vertrokken, vanwaar zij per trein hun reis naar Belgrado voort zetten. (U.P.) De Amerikaanse atoom-duikboot „Nautilus" heeft op 4 februari l.l. zijn 20.000ste mijl onder water gevaren zonder sinds de tewaterlating van nieuwe brandstof te zijn voorzien. Het verhaal van de beroemde „Nautilus" uit het bekende boek van Jules Verne begint hiermee wel angstig werkelijk te worden. Op de bovenste foto ziet men de „Nautilus" bij de terugkeer in de haven van Groton in de Amerikaanse staat Connecticut na de twintigduizend mijlen onder zee. De boot heeft sinds het uitvaren op 17 januari 1955 meer dan 5400 uur gevaren en 859 maal gedoken. Er zal nu spoedig nieuwe atoombrandstof worden geladen. Op de onderste foto ziet men de officieren en leden van de bemanning aan boord een taart aansnijden om de 20.000 mijlen te vieren. Een met bouwmaterialen geladen vrachtwagen, bestuurd door de heer L. W. uit Vroomshoop, is donderdag ochtend op de overweg voor de brug over het Zwolse kanaal tussen Vrie- zenveen en Vroomshoop gegrepen door een dubbel treinsteldat om negen minuten over half acht uit Vrooms hoop was vertrokken. Van de wagen, die een kleine honderd meter werd meegesleurd, bleef weinig meer over dan een massa verwrongen staal en versplinterd hout. De bestuurder moest uit zijn cabine worden gezaagd, maar heeft geen ernstige verwondingen op gelopen. De spoorbrug kwam klem te zitten, zodat de scheepvaart door het kanaal gestremd werd en ook het spoorverkeer liep vast. (Van onze Haagse redactie) Minister Mansholt heeft toegezegd, dat bij vaststelling van de suikerprijs voor de oogst 1957 de wijzigingen, voortvloei ende uit een herziening van de uitgangs punten voor de kostprijscalculaties, zul len worden doorberekend. Ook heeft de minister verklaard, dat hij het gewenst acht, dat de nieuwe suikerprijs zo spoe dig mogelijk wordt vastgesteld i.v.m. de noodzaak voor de boeren om binnen kort hun bouwplannen te maken. De bewindsman heeft een en ander mee gedeeld in antwoord op vragen van het Tweede Kamerlid Mertens (K.V.P.) Op de vraag of de minister verwacht, dat het suikerareaal in 1957 zal inkrim pen, antwoordt de bewindsman beves tigend. Hierbü is niet alleen de sui kerprijs maar ook de werkkrachtenvoor ziening van invloed. Hij vreest daarom, dat de produktie van suiker beneden de binnenlandse behoefte zal blijven. (Van onze parlementaire redacteur) Om zich niet een tweede maal te ver gissen, zoals in december, toen hij meende dat de bestedingsnota wel bin nen enkele weken gereed zou zijn, heeft minister Hofstra in de Tweede Kamer meegedeeld, dat de indiening afhanke lijk is van de vraag of de tekst in de eerstvolgende vergadering van de mi nisterraad zal kunnen worden vastge steld. Hij liet de mogelijkheid open, dat de nota zelfs de volgende week nog niet zal komen. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken beeft gis teren meegedeeld, dat de Sovjet- Unie twee Amerikaanse assistent- marine-attacbé's op de „valse beschuldiging van spionage beeft uitgewezen. „Deze uitwij zing en die van twee Amerikaanse plaatsvervangende militaire atta ché s in januari, dient als dek mantel voor de agressie der Sov jet-Unie in Hongarije en baar spionage in de Verenigde Staten," aldus bet State Department. Het ministerie wijst er verder op, dat beiden 26 januari ir Leningrad door een groep Russische burgers zijn aangeval len. De aanvallers ontnamen Lewis met geweld een fototoestel waardoor deze aan de handen werd gekwetst. Lewis was volkomen gerechtigd zijn fototoestel bjj zich te hebben, omdat hij en zijn metgezel zich in een gebied bevonden, waar fotograferen was toegestaan. De Russische autoriteiten hebben de films van Lewis' toestel later in beslag geno men, omdat volgens hen gedeelten van militaire gebouwen hierop zichtbaar waren. Toen de Sovjet-burgers de twee Amerikanen aanvielen, keek een Rus sische politie-agent werkeloos toe. Hij greep eerst in, toen de burgers Lewis zijn fototoestel afhandig maakten, door zich hierover te ontfermen," aldus het ministerie, dat indertijd bij de Sovjet regering tegen het molesteren der Ame rikanen heeft geprotesteerd. Het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken wijst er ook op, dat de uitwijzing, die gisteren van kracht werd, volgt op de woensdag in Moskou gehouden en voor de televisie uitgezon den persconferentie, waarop werd ver klaard dat vier Sovjet-burgers spionage voor de Verenigde Staten hebben bedre ven. „Hetgeen op deze persconferentie is verklaard is van te veren door de Rus sische autoriteiten bekokstoofd. De je gens de vier Russen uitgebrachte beschuldigingen zijn van a tot z verzon nen. Alle oude beschuldigingen omtrent spionage, die de V.S. in de Sovjet-Unie zouden hebben bedreven, werden over de gehele na-oorlogse periode nog eens opgerakeld," aldus het Amerikaanse ministerie, dat er ook nog op wijst dat een employé van de Sovjet-ambassade in Washington en een plaatsvervangen de Russische militaire attaché op 25 en 14 januari uit Amerika zijn gewezen, omdat bewezen is, dat zij zich aan spionage hebben schuldig gemaakt. „De uitwijzing dei twee Amerikaanse Woensdagavond zijn op Schiphol ge arriveerd twee medici uit de Sovjet- Unie, n.l. de professoren W. Wassil- jenko en W. Psjenitsjnikow. Beiden zijn naar ons land gekomen om de heer J. Brandenburg, lid van de Eerste Kamer, die reeds geruime tijd ernstig ziek is, te onderzoeken in consult met de hem behandelende geneesheren. plaatsvervangende marine-attaché's, is niets anders dan een vergeldingsmaat regel voor het uitwijzen der twee Rus sen," aldus het State Department. Het Russische ministerie van bui tenlandse zaken heeft op de Ameri kaanse ambassade te Moskou een nota doen overhandigen, waarin een Ame rikaans protest tegen de uitwijzing van de attaché's wordt verworpen. In de nota wordt verklaard dat de twee uitgewezen plaatsvervangende Amerikaanse marine-attaché's, „zich hebben gedragen op een wijze, die niet in overeenstemming is met hun diplomatieke status," waaraan wordt toegevoegd dat hun verdere verblijf in de Sovjet-Unie „ongewenst" is. De Amerikaanse ambassade wordt ver zocht, onverwijld voorbereidingen voor het vertrek der uitgewezenen te tref fen. Pers, radio en televisie overstromen de inwoners van de Sovjet-Unie met ver halen over de „geheime spionage-oor log," die de Verenigde Staten tegen Rusland zouden voeren. Politieke waarnemers zijn van oor deel, dat deze campagne is opgezet met het oog op het komende debat in de V.N. over de Russische beschuldiging, dat de Verenigde Staten subversieve ac tiviteit tegen de Sovjet-Unie en de volksdemocratieën bedrijven. Toen de correspondent van United Press in de Russische hoofdstad, Whit man Bassow, de perschef van de Rus sische regering, Leonid Iljitsjev vroeg, of de Sovjet-Unie geen spionage-orga- nisatie heeft, antwoordde deze lachend: Terroristen hebben bommen laten exploderen in het Levy-gebouw te Nedroma „Wanneer men temidden van wolven] in Algerije, waarbij zeven mensen om het leven kwamen en zes personen zwaar leeft moet men zich als wolf gedragen." gewond werden. Redders verwijderen het puin op zoek naar de slachtoffert. Bij een decreet van de H. Congregatie van het Concilie dat in Rome bekend gemaakt is, wordt op last van de Hei lige Vader de excommunicatie uitge sproken tegen de Hongaarse pater R. Horvath O.Cist. Hij is daardoor auto matisch ook gesuspendeerd. Pater Hor vath heeft zich verzet tegen de wettige kerkelijke autoriteiten en een benoe ming van de huidige Hongaarse rege ring aangenomen. Hij oefent in deze functie bevoegdheden uit, welke het kerkelijke gezag toekomen. Hetzelfde decreet bedreigt alle we reldlijke en seculiere geestelijken, die bevoegdheden uitoefenen, welke hun niet door de bevoegde kerkelijke auto riteiten verleend zijn, met suspensie en zelfs met bisschoppelijk interdict, waar van slechts opheffing verkregen kan worden na onderwerping aan het ker kelijk gezag. Met soortgelijke straffen worden alle seculiere geestelijken ge troffen, die weigeren in hun diocees terug te keren. Zij die gehoorzaamheid aan hun wettige kerkelijke overheden weigeren worden met excommunicatie, welke aan de H. Stoel is voorbehouden, bedreigd. Zoals men zich herinnert zijn in sep tember 1956 na da terugkeer van mgr. Grösz uit de gevangenis, een aantal priesters teruggezet in hun oude func ties. Zij waren veelal leden van het communistisch gezinde „priester-vre- descomité" en hadden als zodanig van de Hongaarse regering functies aan- Ivaard, waarin zij bevoegdheden uit oefenden, die hun niet toekwamen. Kardinaal Mindszenty heeft indertijd na zijn terugkeer, gedurende de korte tijd, dat hij het bestuur heeft kunnen uitoefenen, zeer scherpe maatregelen tegen collaborerende priesters genomen. Momenteel echter onthoudt hij zich van elke inmenging in de kerkelijke aange legenheden. Pater Horvath is momenteel leider van de culturele afdeling van het mi nisterie van onderwijs in de regering- Kadar. Vroeger werkte hij met de re gering mee in het bureau voor kerke lijke aangelegenheden en was daardoor de geestelijke vader van talrijke maat regelen die tegen de Kerk in Hongarije genomen werden. Het is zo goed als zeker, dat pater Horvath mede schuldig is aan de nieuwe beperkende maatrege len van Kadar tegen het godsdienst onderwijs op de scholen. (K.N.P.) Zonder voorafgaande waarschuwing heeft de Deense regering met ingang van gisteren de bénzine-distributie op geheven, na van de grote oliemaat schappijen de verzekering te hebben ontvangen dat deze 35 miljoen liter meer in handen hadden gekregen dan aanvankelijk verwacht werd. (UP) De Zwitserse regering heeft Italië voorgesteld onderhandelingen te begin nen over de aanleg van een tunnel voor wegverkeer onder de grote Sint-Bem- hardpas, aldus is gisteren te Bern be kend gemaakt. Een woordvoerder van de Zwitserse regering zei, dat het voor stel in het midden van januari was ge daan. Er is nog geen antwoord ont vangen, maar verwacht wordt, dat het voorstel zal worden aangenomen. De Franse Nationale Vergadering heeft op 24 januari een plan goedgekeurd voor de aanleg van een tunnel onder de Mont Blanc. Het moet nog worden goedgekeurd door de Franse Senaat. Vele deskundigen te Bern vragen zich af of het wel praktisch is op zo een korte afstand van elkaar twee tun nels voor wegverkeer aan te leggen. Aavertentie BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 134)9 FERD. B01STR. 48 A DAM TEL. 717162 Verwachting tot zaterdagavond (opgemaakt te 11.15 uur) Vrjj veel bewolking met enige re gen. Matige tot krachtige wind tas sen zuid en zuidwest. Zacht voor de tijd van het jaar. Zon: 8.09-17.44 Maan: 12.00-3.26

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1957 | | pagina 1