In ELTEN heerst
een pro-Duitse
stemming
Bewoners van de Zelfkant
zijn het moe tussen twee
landen in te hangen
Sun
balm
Vraag
Antwoord
't Zit v&st vaster met VELPAFIN
Afremming van investeringen voor de
koopvaardij zeer gevaarlijk
w
Minister Luns
naar Bonn
Bruno Walter
blijft dirigeren
Wij luisteren naar
en
Over vijf jaar moet de halve vloot
vervangen worden
m
Programma van de
besprekingen
Bij bijzondere ge
legenheden"
Voorzitter Redersvereniging uit bezorgdheid
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1957
PAGINA 9
Nederland bracht
veel tot stand
Duitsers in hart en nieren
Rust en zekerheid
gewenst
Onderwijs baart zorg
In één nacht
Uw handen i
gaaf en zacht 1
Economische motieven
bepalend
Huishuur
Bijverdiensten
Specialistenhonoraria
Hockeyclubs
van CETA BEVER
1VUUJJ V CldJL VAJLJ Jil Vl gry V
Voorouders
Dansen
Waterprijs in Amsterdam
Holland
(Van onze speciale verslaggever)
TUDDERN, woensdagavond.
„Je kunt de mensen wel op hun hoofd kijken, maar niet erin." Met deze
woorden van een vooraanstaand Eltenaar „zet mijn naam niet in de krant,
want ik wil geen ruzie" is precies de situatie getekend in het omstreden
grensgebied Elten, dat in 1949 door de geallieerden als grenscorrectie aan
Nederland werd toegewezen. Het is niet moeilijk in het dorp een pro-Duitse
stemming te onderkennen, althans niet wanneer men afgaat op de gesprekken
in café en kapsalon. Maar zegt men in het openbaar zijn mening? Het kan
soms gevaarlijk zijn, te zeggen wat men meent. Zeker vandaag de dag in
Elten, aan de vooravond van het overleg tussen de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken en zijn Duitse ambtgenoot over een aantal slepende
kwesties, zoals die van de grensgebieden. Dit heeft Johan Verhey wel onder
vonden, toen hij onlangs in de adviesraad een gemeenteraad zonder be
voegdheden voorstelde een volksstemming te houden over het vraagstuk
of Elten aan Nederland moest blijven of moest worden teruggegeven aan
Duitsland? Men heeft hem dit voorstel in sommige kringen fel verweten, om
dat het de mogelijkheid openlaat, dat de Eltenaren zich voor Nederland zou
den uitspreken. Een mogelijkheid die de meeste Eltenaren bij voorkeur niet
in het openbaar overwegen. Ook niet in stilte? Ziedaar het probleem-Elten.
Niemand, die precies het antwoord weet.
Wanneer de bus uit Arnhem-Zevenaar
op de Markt in Elten stopt, staat de
passagier midden in een welvarend
dorp. De café's en restaurants zijn tal
rijk, comfortabel en gezellig; de wonin
gen zijn helder en heel. Van oorlogs
schade is nauwelijks nog iets te mer
ken. De oude dorpskerk rijst gerestau
reerd boven de lage huizen uit; in het
Drostambt leggen schilders de laatste
hand aan een grote beurt. Het gaat
Elten goed; men ziet het aan de wel
geklede mensen, die met volle tassen
uit de winkels komen.
De Eltenaren zullen de laatsten zijn
om dit te ontkennen. Sinds de Neder
landers op het Drostambt zetelen, is
het Duitse dorp aan de vergetelheid
ontrukt. In 1949 brandden er nog geen
tien lantaarns, nu tachtig. De bestra
ting werd verbeterd; de brandweer ge
heel vernieuwd, de drinkwatervoorzie
ning op peil gebracht. De overheid gaf
bijna een kwart miljoen gulden cre-
diet om de beschadigde woningen te res
taureren en zette 83 nieuwe huizen neer.
Het arme dorp van voornamelijk indus
triearbeiders was niet langer een ver
geten Duitse uithoek. De toeristenindus
trie kwam op gang en uit alle delen
van Nederland reden autobussen naar
Elten, omdat de vrouwenbonden, de
visclubs en collectantencolleges het
nieuwe stukje Nederland wel eens wil
den zien. Zij brachten de welvaart mee,
die als glanslak over de café's en win
kels is uitgestreken.
Niet alleen erkent men in Elten, dat
de welvaart de Nederlanders op de voet
gevolgd is, maar ook, dat terugkeer
van het gebied tot Duitsland een einde
zou maken aan deze opleving. Verle
den jaar werden er 3,5 miljoen grens
overschrijdingen geregistreerd. Hoeveel
Nederlanders, op reis naar Duitsland,
zullen vóór de grens nog gauw even
benzine geladen, koffie gedronken en
chocolade gekocht hebben? Hoeveel
Duitsers, op weg naar Nederland, zul
len gewacht hebben tot over de grens
alvorens hetzelfde te doen? Wanneer
Elten weer Duits wordt, men weet het,
komt hieraan een einde, evenals aan het
Nederlandse toeristenbezoek aan Hoog-
Elten en zijn Stiftkerk en Druses-put.
Het zijn overigens niet allen de café
houders en winkeliers, die welvaren
bij het feit, dat over Elten de Neder
landse vlag waait, ook de arbeiders
genieten van het voordeel, dat de Ne
derlandse prijzen aanzienlijk lager zijn
d.an de Duitse. Ook zij realiseren zich,
dat teruggave van Elten aan Duitsland
het levensonderhoud duurder zou ma
ken.
Hoewel in Duitsland ook de lonen ho
ger zijn, is er veel voor om Elten bij
Nederland te laten. Maar zelfs welvaart
maakt in acht jaar van Duitsers nog
geen Nederlanders. De banden des
bloeds, het nationaliteitsbewustzijn
en de hunkering naar het ene ongedeel
de Duitsland spreken ook mee, wanneer
de grote vraag aan de bittertafel ter
sprake komt.
Eén ding is zeker, en het treft de
bezoeker onmiddellijk: deze mensen
zijn Duitsers gebleven in hart en nie
ren. Zeden en gewoonten, taal, men
taliteit, alles is Duits. Van Nederland
se invloed hierop is niets te bespeu
ren, behalve op de platte omgangs
taal, die zoals in alle grensgebie
den een mengelmoes van Duits en
Nederlands is. Den Haag is voor de
ze mensen een vreemde mogendheid,
koninginnefeest een onbekend begrip.
Medeleven met het nieuwe vaderland
is er niet. Elten bedoelt dit niet on
vriendelijk maar kan eenvoudig geen
andere instelling opbrengen. De Ne
derlandse ambtenaren secretarie,
politie, douane, P.T.T. worden
vriendelijk bejegend en volledig ver
trouwd, maar het zijn vreemdelingen;
de landgenoten wonen aan de over
zijde van de nieuwe grens.
Dit maakt het probleem voor de bui
tenstaander uitermate gecompliceerd.
Economisch zal Elten welvaren bij de
finitieve vereniging met Nederland,
maar het hart van vele Eltenaren
spreekt een andere taal dan de maag.
In stilte zouden velen waarschijnlijk wel
aansluiting bij Nederland wensen, maar
men kan dit in deze nog zo geheel
Duitse gemeenschap nauwelijks hardop
zeggen. Er openlijk voor uitkomen,
doet nauwelijks tien procent van de be
volking, maar dit betekent niet, dat
een vrije en geheime volksstemming
geen hoger percentage zou opleveren.
Tenminste, wanneer er geen beïn
vloeding van buitenaf plaats vindt.
Reeds schrijft de Duitse pers over de
mogelijkheid, dat de correctiegebieden
geheel of gedeeltelijk weer aan Duits
land worden overgedragen. Wanneer de
bevolking aan heftige propaganda bloot
gesteld zou worden, zouden overigens
respectabele gevoelsargumenten het
wel eens kunnen winnen van de wel
voorziene tafel.
Voor de oorlog bestond de vrij
wel geheel katholieke Eltense be
volking voor achttien procent uit Ne
derlanders, d.w.z. uit paspoort-Neder
landers, die de Nederlandse nationali
teit bezaten, maar zich geheel Duitsers
voelden. Na 1949 is het aantal Neder
landers gestegen tot dertig procent van
het totale inwonertal, dat 3340 be
draagt. Van de arbeiders werkt 35 pet
In Nederland (Arnhem, Zevenaar en
Doetinchem) de anderen trekken dage
lijks de grens over, voornamelijk naar
£mmerik. De laatsten verdienen een
hoger loon dan de arbeiders, die in
Nederland werken, mede omdat velen
in de Duitse bouwnijverheid terechtge
komen zijn, die zich niet al te strak
houdt aan de 48-urige werkweek. Ook
zij brengen de welvaart in het dorp;
op het Drostambt zo verzekert ons
secretaris H. C. Welling staat geen
enkele Eltenaar te boek voor achter
stallige terugbetaling van de credieten
voor woningherstel.
Kan die situatie blijven voortbestaan,
wanneer Elten definitief Nederlands
wordt? Arbeiders, die over de grens
werken, vindt men overal. Waarom
straks niet in Elten? Toch is men er
niet helemaal gerust op; wanneer een
arbeidsverbod voor Eltenaren in Duits
land als wapen in eventuele propagan
da zou worden gebruikt, zou een moge
lijke volksstemming zeker ten gunste
van Duitsland beïnvloed worden.
Het wordt de buitenstaander overi
gens niet geheel duidelijk of de meeste
Eltenaren wel een volksstemming ver
langen. ,,Men heeft in 1949 ook niet ge
vraagd wat wij wilden", is een veel
gehoorde opmerking. Velen zijn er bo
vendien van overtuigd, dat in de onder
handelingen, die vrijdag in Bonn be
ginnen, de grenscorrecties niet op zich
zelf staan, maar slechts pionnen zijn in
het grote schaakspel tussen beide lan
den. Men zou zich niet verbazen, wan
neer een der partijen bereid zou zijn
een pion op te offeren om een betere
stelling te kunnen innemen. Met het
voorbeeld van België voor ogen gelooft
men, dat Nederland eerder dan Duits
land tot dit offer bereid is. Mogelijk
is het mede deze verwachting, die vele
Eltenaren ervan weerhoudt zich in het
openbaar voor Nederland uit te spre
ken; er steekt de angst achter, dat een
pro-Nederlandse houding straks een
onvaderlandlievende daad genoemd zou
kunnen worden.
De Nederlandse belangen zijn overi
gens niet gering. Het grondgebied van
Elten (1800 ha.) heeft de vorm van een
diepe deuk in de Nederlandse grens.
Door de toegepaste correctie is de
grens rechtgetrokken en van 18 tot 16
km. verkort. Vóór 1949 konden tachtig
Duitse douanebeambten de talrijke
smokkelaars nauwelijks de baas; mede
omdat de nieuwe grens gedeeltelijk over
water loopt, kunnen nu 26 Nederlanders
het werk gemakkelijk aan. Bovendien
biedt inlijving bij Nederland het voor
deel, dat via een brug- of veerverbin-
ding tussen Pannerden en Millingen
waarvoor plannen bestaan een bete
re verbinding tussen de Neder-Betuwe,
dus ook de mijnstreek en Twenthe tot
stand kan komen, hetgeen ook voor El
ten van betekenis is.
Deze argumenten voeren aan' de bit
tertafel overigens niet de boventoon.
Men schermt trouwens niet veel meer
met argumenten, dat heeft men al acht
jaar gedaan. Het gaat er de Eltenaren
nu voornamelijk om, dat er spoedig een
beslissing valt, hoe dan ook. Men is
het moe, tussen twee landen in te han
gen en eigenlijk nergens bij te horen.
Zij vallen onder de Nederlandse wet,
maar onder het bisdom Münster; zij be
talen wel belasting, maar hebben geen
stemrecht; zij zijn wel goede maatjes
met de Landdrost, dr. A. Blaauboer,
die twee dagen per week op het Drost
ambt zetelt, maar een eigen burge
meester hebben zij niet; hun mening
wordt in de adviesraad wel gehoord,
maar een besluit mogen zij niet ne
men. De voorlopige status van Elten
maakt de inwoners vrijwel tot staten-
lozen, die zich de speelbal voelen van
hogere politiek, uitgaande boven hun
directe belangen.
Wat Elten vooral wenst, ls rust en
zekerheid, een spoedig einde aan de
onderlinge verdeeldheid, en het weten
waar men aan toe is, hoe dan ook.
Dit geldt b.v. zowel voor een defini
tieve oorlogsschaderegeling als voor
sociale kwesties en het onderwijs.
„Zahle diese Forderung unter Pro
test und Zwang", schreef een schil
dersgezel op het stortingsbiljet voor
zijn verplichte bedrijfspensioenfonds.
Hij werkt in Nederland, moet dus be
talen, maar weet niet of hij er later
iets van terugziet.
Ook het onderwijs baart zorg. De
openbare lagere school is Duits, zij het
met enige uren Nederlandse les in de
hogere klassen. Voor hoger onderwijs
sturen de ouders hun kinderen daarom
gemakkelijker naar Duitsland dan naar
Nederland. De beroepskeuze is even
eens moeilijk, zolang men niet weet
welke nationaliteit men straks bezitten
zal. Aan al deze moeilijkheden en onze
kerheden kan een einde komen, wan
neer de regeringen van beide landen
tot overeenstemming komen. Het is om
deze reden, dat Elten met spanning uit
ziet naar wat er eventueel dezer dagen
in Bonn uit de bus zal komen.
In de Zelfkant bij Sittard, het twee
de correctiegebied, leeft minstens even
sterk als in Elten het verlangen naar
een spoedige definitieve regeling. Dit
veertien dorpen en gehuchten omvat
tende gebied van 4100 ha met ruim zes
duizend inwoners was mogelijk nog ar
mer dan Elten, toen in 1949 de grens
werd recht getrokken en daarmee van
24 tot 8 km werd teruggebracht. Ook
hier is de economische verbetering dui
delijk zichtbaar, zij het minder manifes
tant dan in Elten, omdat toerisme en
grensverkeer er niet zo'n belangrijke
rol spelen.
Er werden sedert de grenswijziging
De kerk van Elten.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii zou zijn tot teruggave. ,,Dan worden
we weer vergeten gebied."
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN, hedenochtend.
De Nederlandse minister van buiten
landse zaken, mr. Luns, wordt vrijdag
ochtend om half elf op het Bonner
vliegveld Wahn verwacht, waar hij zal
worden ontvangen door zijn Duitse
ambtgenoot, dr. Von Brentano, met wie
hij besprekingen komt voeren over de
Duits-Nederlandse problemen.
Deze besprekingen zullen vrijdag
middag om half vier beginnen, nadat
minister Luns eerst een officieel be
zoek aan het ministerie van buiten
landse zaken en aan vice-kanselier
dr. Blücher heeft gebracht. (Bonds
kanselier dr. Adenauer is met va
kantie in Italië). Heel lang zullen
de middagbesprekingen niet duren,
want reeds om vijf uur houdt minis-
ter Luns in het ministerie van voor
lichting een persconferentie. Des
avonds heeft in het hotel op de Pe-
tersberg in Königswinter een galadi
ner plaats dat wordt aangeboden
door minister Von Brentano. Er sluit
zich een grote ontvangst bij aan, die
door rond 500 gasten zal worden
bezocht.
Voor het geval de beide ministers
met hun besprekingen nog niet klaar
mochten zijn gekomen, wat wel in
de lijn der dingen ligt staat de za
terdagochtend daartoe ook nog ter be
schikking. Om een uur lunchen de bei
de ministers bij de Nederlandse ambas
sadeur en mevrouw Lamping in hun
residentie, de villa „Alter Fronhof' in
Urfeld nabij Keulen. Zaterdagmiddag
keert minister Luns dan per vliegtuig
van Wahn naar Nederland terug. Dr.
Von Brentano vertrekt nog diezelfde
avond naar Amerika, waarheen hij aan
vankelijk Bondspresident Heuss zou be
geleiden, die echter vanwege een long
ontsteking zijn Amerikaanse reis heeft
moeten uitstellen.
Illllllllllllllllllllltllltlll llltllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
180 woningen gebouwd, waarvoor het
Drostambt in de hoofdplaats Tuddern
meer dan een miljoen gulden crediet
verleende. Voor herstel van oorlogs
schade werd ruim een half miljoen
aan crediet verstrekt. Het aanzien
van de dorpen heeft zich hierdoor
snel gewijzigd en dat het de bewoners
goed gaat, blijkt uit de stand der te
rugbetalingen. Bromfietsen knallen
over de weg en op de daken ziet men
televisie-antennes, die als uitroepte
kens de welvaart bevestigen. Ken
merkend voor het verschil met El
ten is echter, dat de bevolking van
de Zelfkant grotendeels op Nederland
georiënteerd is; 85 procent van de
arbeiders werkt in Sittard. Bruns-
sum en Geleen, zelfs in Maastricht
en Roermond, terwijl slechts 200 ar
beiders over de nieuwe grens in
Duitsland werk vinden.
Voor 1933 bestond de aantrekkings
kracht van Limburg reeds, totdat Hit-
Ier er een plotseling einde aan maak
te. Deze trek was niet alleen verklaar
baar uit de vele familierelaties van de
Zelfkant door huwelijken met Limbur
gers, maar vooral ook uit de omstan
digheid, dat de Zelfkant geen Duits
achterland had, dat het arbeidersover
schot kon opvangen. Aken, de dichtst
bijzijnde stad, ligt er 40 km vandaan.
Terwijl Elten het grootste deel van zijn
arbeidersreservoir in het op slechts 8
km afstand gelegen Emmerik loost, is
de Zelfkant ook nu weer voornamelijk
aangewezen op de Limburgse mijnen
en andere industrieën.
De overwegende oriëntatie op Lim-
blrg is er waarschijnlijk oorzaak van,
dat de bevolking van de Zelfkant zich
openlijker, spontaner en duidelijker uit
laat voor definitieve aansluiting bij Ne
derland dan de Eltenaren, die boven
dien als zonen van Westfalen een meer
typisch Duitse inslag hebben dan de
gemoedelijke Rijnlanders van de Zelf
kant, welk gebied in zo menig opzicht
aan het Limburgse verwant is, ook
godsdienstig en cultureel.
Sterker dan in Elten leeft naar ons
gevoelen in de Zelfkant het verlan
gen naar een volksstemming, niet slechts
als meningspeiling, maar als beslissing
over de toekomst van dit grensgebied.
„Wij hebben nu zowel Duitsland als Ne
derland leren kennen," zei ons een in
woner van Tuddern, voor wie er geen
twijfel aan bestond, dat de hérinrfering,
ook aan het Duitsland van voor 1933,
de keuze voor de grote meerderheid
niet moeilijk zou maken. Zijn grootste
zorg was, dat de grensgejsieden voor
Nederland minder dan voor Duitsland
een prestigekwestie zouden zijn en dat
Den Haag daarom in ruil b.v. voor
de vrjje Rijnvaart misschien bereid
Niet alle bewoners van de Zelfkant
laten zich zo positief pro-Nederlands
uit. Met name zouden vele boeren, we
gens de prijzen die in Duitsland voor
landbouwprodukten gelden, wel terug
willen naar het oude vaderland. Men
krijgt in de Zelfkant sterk de indruk,
dat economische motieven een duide
lijker overheersende rol spelen dan in
Elten, waar gevoelsargumenten, al
thans in het openbaar, meer weerklank
vinden. Dit betekent overigens niet, dat
de Zelfkant immuun zou zijn voor even
tuele Duitse propaganda, maar wel,
dat vele bewoners na rustige overwe
ging geneigd zouden zijn te kiezen voor
het land, dat hun de welvaart heeft
gebracht.
Kenmerkend is ook, dat meer dan 150
kinderen uit de Zelfkant naar Lim
burgse scholen gaan, inplaats van het
volgens de grenscorrectiewet Duit
se onderwijs op de eigen scholen
te volgen, hetgeen in Elten niet het
geval is.
Het probleem van de grensgebieden
is in Elten dus anders genuanceerd
dan in de Zelfkant. Maar in wezen
gaat het om dezelfde vraag: wegen de
economische voordelen, die aansluiting
bij Nederland biedt, zo zwaar, dat men
hiervoor zijn vaderland moet prijsge
ven? Tot deze „emigratie zonder ver
huizing" schijnt de Zelfkant gemakkelij
ker bereid gevonden te zullen wor
den dan Elten, hoewel het gevaarlijk
zou zijn aan de openbare mening reeds
nu conclusies te verbinden. De stem
ming in beide gebieden is nu de on
derhandelingen in Bonn gaan beginnen
een beetje onrustig. En er behoeft
niet veel te gebeuren om deze mening
te doen omslaan. Bijna tienduizend men
sen weten, dat dezer dagen wellicht
over hun toekomst wordt beslist, zij ho
pen in ieder geval, dat hun belangen
voorop zullen staan en niet als ruilob
ject zullen dienen.
Zweden Prins en prinses Mikasa
van Japan zijn gisteravond op het vlieg
veld Bromma bij Stockholm aangeko
men voor een tweedaags bezoek aan
de Zweedse hoofdstad. (U.P.)
Het besluit van de vermaarde Ameri
kaanse dirigent dr. Bruno Walter, om
zich uit het concertleven terug te trek
ken, betekent niet dat hij de dirigentstok
geheel terzijde legt.
Aanstaande vrijdag zal de dirigent de
eerste uitvoering van dit seizoen van
Mozart's opera „De Toverfluit" in de
Metropolitan Opera in New York leiden.
Ook de uitvoering van deze opera op
9, 13, 23 en 26 maart zal onder zijn lei
ding geschieden.
De president van de New York Phil
harmonic, David M. Keiser, heeft van
Bruno Walter de verzekering gekregen
dat hij voor „speciale gelegenheden" op
hem kan rekenen.
Het nieuws van Bruno Walter's af
scheid van het concertpodium is in
Oostenrijk met grote spijt ontvangen.
Oostenrijkse muziekcritici verklaarden
dat het afscheid van de dirigent niet on
verwachts kwam, maar dat dit niettemin
een grote leemte zal veroorzaken die
niet snel opgevuld kan worden. Bruno
Walter wordt in Oostenrijk algemeen
als de grootste dirigent van deze tijd be
schouwd.
VRIJDAG
HILVERSUM I, 402 m VARA: 7.00
Nws. 7.20 Gram. 8.00 Nws. 8.18 Gram.
8.50 Vrouw. 9.40 Schoolradio. VPRO
10.00 Caus. 10.05 Prot. pr. VARA: 10.20
Orgelspel. 10.45 Kleuters. 11.05 Viool en
piano. 11.35 Wat doe je voor de kost?
AVRO: 12.00 Theaterork. 12.30 Land
en tuinb. meded. 12.33 Sport en prog
nose. 12.50 Gram. 13.00 Nws. 13.25
Lichte muz. 13.55 Beursber. 14.00 Orgel-
conc. 14.25 Literair progr. 14.45 Gevar.
progr. VARA: 16.00 Gram. 16.20 Muzi
kale caus. 17.00 Jeugd. 17.30 Lichte muz.
18.00 Nws. 18.15 Act. 18.20 Verz. progr.
18.50 Caus. Jubileumprogr. ter gelegen
heid van het 10-jarig bestaan van de
Nederlandse Radio-Unie. 19.00 Toespr.
19.10 Kamerork. 20.00 Klankb. 20.20 Ra-
dio-philharm. ork., groot koor. vocaal
ens. en sol. 21.20 Cabaret. 21.50 Omr.
ork. VPRO: 22.40 Caus. 22.50 Prot. pr.
Jubileumprogr. N.R.U. 23.00 Nws. 23.15
Gram.
HILVERSUM II, 298 m NCRV: 7.00
Nws. 7.10 Gewijde muz. 7.30 Gram. 7.45
Een woord v. d. dag. 8.00 Nws. 8.15
Gram. 9.00 Zieken. 9.25 Vrouw. 9.30
Gram. 9.35 Instr. Trio. 10.00 Gram. 10.30
Prot. pr. 11.00 Orgelspel. 11.30 Hoorsp.
12.00 Tenor en piano. 12.30 Land- en
tuinb. meded. 12.33 Gram. 12.53 Gram.
en act. 13.00 Nws. 13.15 Metropole ork.
13.50 Gram. 14.05 Schoolradio. 14.25
Gram. 14.57 Kamerork. 15.15 Voordr.
15.35 Lichte muz. 16.00 Tuinb. praatje.
16.15 Radio Filh. ork. 17.00 Voordr. 17.20
Negro-spirituals. 17.40 Koersen. 17.45
Jeugd 18.00 Regeringsuitz. 18.05 Ver
klaring en toelichting. 18.15 Emigratie
praatje. NCRV: 18.20 Mil. kapel. 18.50
Nws. en weerber. Jubileumprogr. ter
gelegenheid van het 10-jarig bestaan van
de Nederlandse Radio Unie19.00 Toe
spraak. 19.10 Promenade ork. 19.30 Hoog
tepunten uit tien jaar v. rusteloze repor
tage-arbeid. 19.50 Promenade ork. 20.20
Radio Filh. ork., gr. koor. vocaal ens.
en sol. 21.20 Hoorsp. 22.20 Metropole ork.
klein koor en sol. NCRV22.45 Prot.
pr. Jubileumprogr. N.R.U. 23.00 Nws.
23.15 Gram.
ENGELAND, BBC home service 330
m: 13.30 Variété-ork. 14.40 Gram. 16.30
Orkestconc. 22.45 Recital.
BBC light programma 1500 en 247 m
12.3C Lichte muz. 13.15 Pianospel. 14.00
Orkestconc. 16.45 Amus. muz. 18.00
Dansmuz. 18.45 Europa zingt. 19.00 Ge
val. muz. 20.30 Gevar. muz. 22.00 Gevar.
muz 2325 Latijns-Amerik. ork. 0.15
Amus. muz.
NDR-WDR 309 m: 12.00 Gram. 13.15
Miadagconc. 16.00 Moderne muz. 17.20
Strijktrio. 17.45 Lichte muz. 19.30 Lichte
muz. 20.30 Operamuz. 23.20 Kamermuz.
0.10 Dansmuz. 1.15 Gevar. muz.
FRANKRIJK, nat. progr. 347 m: 12.30
Okr. conc. 18.30 Kamermuz. 19.16 Gram.
20.00 Opera. 22.45 Intern, solistenconc.
BRUSSEL, 324 m: 12.00 Gram. 12.34
Gram. 13.11 Gram. 15.45 Gram. 16.00
Muziek en dans. 18.00 Gram. 18.20 Gram.
19.40 Lied v. d. week. 20.00 Symf. ork.
21.00 Symf. ork. 22.11 Gram.
484 m12.00 Gevar. muz. 13.10 Omr.
ork. 15.30 Gram. 17.10 Gram. 18.38
Gram. 20.30 Viool en piano. 22.35 Chan
sons.
ENGELAND BBC uitz. v. Nederland.
17.45-18.15 Nws., Londens radiodagb. en
Hoe de weekbladen het zien. (Op 224
en 41 m)
DUITSE TELEVISIEPROGRAMMA'S:
17.00 V. d. kind. 17.20 V. d. Jeugd.
17.40-18.00 V. d. vrouw. 20.00 Journ. en
weerber. 20.20 Spel. 21.30 Gitaarrecitai
21.50-22.00 Progr. overz.
BELG. TELEVISIEPEOGRAMMA'S
Vlaamse uitz.: 19.00 TV-rebus. 19.30
Nws. 20.00 De avonturen van kapitein
Mathias. 20.40 Ungava, filmrep. 21.15
Filmfragm. 21.45 Muzikale succesnum
mers. 22.10 Nws. en journ.
Vtagen voor deze rubriek moeten worden gericht aan de
Redactie van ons blad (met in de linker-bovenhoek der
enveloppe: VragenrubriekDe beantwoording ge
schiedt gratisDe Redactie behoudt zich echter het recht
voor, bepaalde vragen niet voor beantwoording in aan
merking te doen komen. Over de beslissing dienaangaande
kan niet worden gecorrespondeerd. Gaarne vermelding
van naam en adres bij de ingezonden vragen.
Men houde er nog rekening mee, dat men minstens 14
dagen op antwoord zal moeten wachten en dat het ons
niet mogelijk is, in te gaan op verzoeken tot persoonlijke
beantwoording der brieven.
i
C. C. Mjjn huishuur is verhoogd,
omdat de waterleidingtarieven ver
hoogd zijn. Een van mijn kennis
sen met een grotere huurwoning
dan de mijne betaalt maar 0,25
meer, terwijl ik 0,75 per maand
meer moet betalen. Ik vind de huur
die ik voor mijn kleine woning moet
betalen, vrij hoog. Door welke in
stantie kan ik die huurprijs laten
vaststellen.
Antwoord: Dat verschil in verhoging
is inderdaad vrij groot. Wellicht kunt
u bij de directie der waterleiding-maat
schappij eens informeren hoeveel uw
huiseigenaar meer moet betalen. Wij
kunnen dit helaas niet beoordelen. Nu
u toch uw huishuur wilt laten vaststel
len, kunt u tevens die verhoging laten
vaststellen, dat doet de huuradviescom
missie trouwens ook. U moet hiervoor
zijn bij de huuradviescommissie, Stad
houderskade 2 te Amsterdam. Het kost
u 2,50, maar u kunt er veel voordeel
van hebben, te meer daar u dan ook
weet, hoeveel de huurprijs moet bedra
gen in verband met de a.s. huurverho
ging.
J. S. In een advertentie biedt een
instelling „bijverdiensten" aan ge
huwde vrouwen aan, die „tot 300
per jaar mogen bijverdienen, belas
tingvrij." Bij informatie bleek mij,
dat dit bedrag nog steeds op 200
ligt. Hoe zit dit?
Antwoord: Ook hier is er niets van be
kend, dat 300 bijverdiensten belasting
vrij zün. Het zal dus een speciale rege
ling moeten zijn, die door de stelster van
de advertentie getroffen wordt voor het
thuiswerkend personeel. Denkt u er
evenwel om, dat in die 200 ook even
tuele andere bij-inkomsten zijn, zoals
b.v. rente van spaargeld, vrij huis (wo
nen) e.d. Laat u eens uitleggen door de
opstelster van die advertentie, hoe dat
berekend is.
A. J. van K. vraagt: a. is er voor
behandelingen door medische spe
cialisten een prijsregeling of -voor
schrift, b. bestaat er een dergelij
ke regeling voor masseurs en mas
seuses? Hij geeft als voorbeeld, dat
hij voor een eenvoudig consult bij
een specialist, inhoudend dat de
patiënt gedurende twee minuten
wordt aangekeken; 10 moet betalen
en dat hij voor een viermaal per
maand terugkerende eenvoudige
massage van vijf minuten 2,50
per keer te betalen krijgt.
Antwoord: ad a. Ja en neen. Er zijn
bepaalde afspraken voor de globale be
rekening van honoraria, deze zijn
plaatselijk of regionaal. Als overkoe
pelend orgaan fungeert de Landelijke
Specialisten Vereniging. De specialist
zal rekening houden met de draag
kracht van de patiënt. Voorts zijn er,
zoals ieder weet, „dure" en minder
dure specialisten; een hoogleraar zal
bijvoorbeeld een hoger honorarium be
rekenen dan een andere specialist,
ad b. Voor zover bekend bestaan ook
hier geen bindende regeling; wel zijn
er vaak onderlinge afspraken.
Wat het gegeven voorbeeld betreft: Het
is onmogelijk om een bepaalde vraag
stelling in zake honoraria te beoordelen
wanneer men moet afgaan op summiere
mededelingen. Bovendien zouden altijd
beide partijen moeten worden ge
hoord. Wat een patiënt beschouwt als
het „gedurende twee minuten aankij
ken" kan objectief-medisch gezien aan
merkelijk belangrijker zijn dan de pa
tiënt, leek zijnde, vermoedt.
Wat ons verbaast is, dat het ons voor
gelegde probleem niet is uitgepraat met
de internist zelf of met de vertrouwens
man bü uitstek: de huisarts. Alleen
medici kunnen over zulk soort zaken
oordelen. Overigens kan de vraagstel
ler zich altijd wenden tot de Landelij
ke Specialisten Vereniging en tenslotte
maken wij hem erop attent, dat hij er
goed aan zou doen de voor zijn geval
bestaande mogelijkheden van verzeke
ring tegen ziektekosten te onderzoeken.
T. v. d. B. Welke zijn de adres
sen van r.-k. hockeyclubs in Haar
lem en wanneer kan men zich op
geven?
Antwoord: Hockeyclub „Alliance," secr.
H. Fijen, Distellaan 16, Aerdenhout (vel
den gelegen in het Gem. Sportpark te
Heemstede) en r.-k. gemengde hockey-
vereniging „Ever Swift," secr. A. Zee-
gers, Koorstraat 7, Haarlem. De beste
tijd om zich als lid te melden is voor
dat het seizoen begint.
Advertentie
vlekvrije koudlijm
Een vermindering van de fiscale faciliteiten, zoals voorgesteld wordt in de
bestedingsnota, vervult de Nederlandse reders met grote zorg. Niet ontkend kan
worden, dat de investeringsaftrek als hulpmiddel van groot belang is, Juist bij
de prijsstijgingen van kapitaalgoederen, gezien het feit, dat fiscaal uitsluitend
op de historische kostprijs kan worden afgeschreven. Bovendien zal, gezien
de werfpositie, een zodanige maatregel geen beperking van bestedingen op
korte termijn opleveren, doch eerst in een periode na 1960. Dan is n.l. de tijd
gekomen, dat ruim de helft van de Nederlandse koopvaardijvloot wordt vervan
gen. Worden nu de bestellingen voor schepen, die over 5 jaar zullen worden
opgeleverd, belemmerd, dan zullen de buitenlandse concurrenten maar al te
graag van de openvallende kansen bij de werven gebruik maken.
Aldus verklaarde mr. J. A. G. Jonckheer, directeur van de Stoomvaart Mij.
„Nederland" en voorzitter van de Koninklijke Nederlandsche Reedersvereeni-
ging op de vergadering van het departement Amsterdam van de Nederlandsche
Mij. voor Nijverheid en Handel.
Aan de hand van enige cijfers toonde
mr. Jonckheer het belang van de koop
vaardij voor ons land aan, met slechts
als deviezenproducent, maar ook als
werkgever en als opdrachtgever voor de
gehele Nederlandse industrie.
Wil de Nederlandse koopvaardij haar
positie in de wereld, met moeite herkre
gen, behouden, aldus spreker, dan is zij
genoodzaakt haar tonnage regelma
tig te vervangen, om niet in de we-
reldconcurrentie met verouderde tonna
ge de strijd te moeten voortzetten.
De bezetting van de werven is zoda
nig, dat bij bestelling vandaag men niet
eerder dan over vier of vijf jaar een
nieuw schip kan verwachten.
Wanneer men zich bovendien reali
seert, dat de prijsontwikkeling sedert
1946 tot resultaat heeft gehad, dat de
prijzen momenteel ruim 214 maal zo
hoog zijn als in 1946 en 4% maal die
van 1940, en wij geen enkele zekerheid
hebben noch omtrent de prijs, noch om
trent de heersende conjunctuur op het
moment van aflevering over 4 of 5 jaar,
kan men zich voorstellen, dat de bestel
ling van een schip, waarmede vele mil
joenen zijn gemoeid, een hele beslissing
is.
De huidige conjunctuur heeft met zich
meegebracht, gezien de volle bezetting
van al onze schepen, dat het punt vlag-
discriminatie, derhalve bevoordeling
door bepaalde landen van tonnage onder
eigen vlag, enigszins naar de achter
grond is gedrongen, hoewel de interna
tionale rederswereld hiertegen steeds zal
blijven strijden.
Het registreren van schepen onder de
vlaggen van landen waar geen belasting
behoeft te worden betaald, b.v. Liberia
of Panama, is echter sinds 1946 aanzien
lijk toegenomen. Men kan gerust zeg
gen, dat van de nieuwbouwcapaciteit
van de wereld voor de komende jaren
door rederijen, in deze landen gere
gistreerd, in beslag is genomen en aan
gezien deze totale produktie-capaciteit
circa 7 miljoen ton per jaar bedraagt,
kan men zich voorstellen in welk tempo
deze vloten zich ook in de komende
jaren zullen ontwikkelen.
Op dit moment ondervindt de Neder
landse koopvaardij daarvan geen bezwa
ren, maar zij voorziet, dat wanneer de
conjunctuur een teruggang zou gaan
vertonen, zij, en in het algemeen de
traditionele scheepvaartlanden, in ver
sterkte mate hiervan de consequenties
kunnen verwachten, aldus mr. Jonck
heer.
Ten aanzien van de bestedingsbeper
king zei mr. Jonckheer nog het vol
gende:'
„Wij hebben volkomen begrip voor de
moeilijkheden, waarin onze regering
zich bevindt. Het is niet onze bedoeling
om, evenals in de landen „der goedkope
vlaggen", geen belasting te betalen, doch
een achteruitgang van onze positie ach
ten wy zeer betreurenswaardig".
„Dit moet juist het moment zijn, om
in onze koopvaardij de „vaart" te hou
den en allerminst om deze thans af te
remmen. De Nederlandse reders voelen
hun verantwoordelijkheid en wanneer
begrip wordt getoond voor hun pro
blemen, dan bestaat bij hen een volledig
vertrouwen in de toekomst van de be
stendigheid van de koopvaardij onder
Nederlandse vlag, welke bloei als steeds
ten goede zal komen aan de gezondheid
en welvaart van de gehele Nederlandse
gemeenschap in al haar geledingen".
Sommige lezers zijn teleurge
steld wanneer hun vraag niet
wordt behandeld in deze rubriek.
Dat ligt evenwel praktisch altijd
aan de aard van de gestelde vraag.
Beslist onbegrijpelijke of al te on
beduidende vragen moeten nu een
maal ter zijde worden gelegd. Ook
moeten wij alles vermijden wat
op reclame lijkt. Zo komt een in
formatie naar adressen waar men
woonschepen kan huren, beslist
niet in aanmerking om te worden
beantwoord.
Voorts lette men op de telkens
herhaalde voorwaarden, weerge
geven in het kader van de ru-
briekskop hierboven.
Wij doen ons best zoveel moge
lijk alle vragen te beantwoorden,
maar men gunne ons het recht om
op redelijke gronden bepaalde
vragen ter zijde te leggen. Corres
pondentie over de beantwoording
van vragen moeten wij tot onze
spijt uitsluiten.
Mevrouw de J. wil gaarne weten
wie haar voorouders waren. Zij
vraagt hoe zij aan deze wetenschap
moet komen.
Antwoord: U kunt zich het best wenden
tot het Rijksarchief in de provincie
Noord-Holland, Ceciliasteeg 1 te Haar
lem. Daar worden de registers van de
Burgerlijke Stand bewaard, vanaf de
instelling hiervan tot 1883, terwijl er
bovendien doop- en trouwboeken berus
ten.
B. G. te S. wil graag weten hoeveel
Duitse en landelijke dansen zijn ge
schreven door de volgende compo
nisten: 1. Schubert, 2. Mozart, 8.
Beethoven, 4. Haydn.
Antwoord: Het voert ons te ver om
een volledige lijst te geven. Hier
onder vindt u echter een vrij repre
sentatieve keuze:
1) Franz Schubert: Schreef on
geveer 350 dansen van allerlei aard,
waaronder veel Duitse en Landler. Een
gedeelte hiervan is niet gecatalogiseerd.
Uitgegeven werden o.a.: Op. 9: Origi-
nal-Tanze für Klavier (inh. 36 dansen
van verschillende soort); Op. 18: o.a.
17 Landler; Op. 33: Deutsche Tanze
u. Ecossaises für Klavier; Op. 64: Wie
ner Damen-Landler, Ecossaises für Kla
vier; Op. 171: Zwölf Landler f. Klavier.
2) W. A. Mozart: KV 600: Zes
Duitse dansen; KV 605: Drie Duitse
dansen; KV 622: Vier Duitse dansen;
KV 626: Zes Dansen i. d. vorm v.
Landler. (Alle voor orkest of klein
ensemble).
3) L. Van Beethoven: Duitse
dansen voor Klavier (Opusnr. ons on
bekend).
4) Jo s. H a y d n: o.a. Landler als
onderdeel van grotere werken als symf.,
strijkkwartet en dergelijke. „Ballo Te-
desco", Zehn Deutsche Tanze für Kla
vier, geen opusnr.
J. J. De mening is op het ogen
blik verdeeld, of de bewoners per
maand meer water moeten betalen,
of dat dit door de minister is afge
wezen. Ik betaal per Bank rpe
maand de huur en heb voor febru
ari op schrijven van de Bond
van Huiseigenaren verhoogde kos
ten betaald. Is het juist, dat bet
afgewezen is? Kan ik dan dit te
veel betaalde van de huur voor
maart, aftrekken?
Antwoord: Minister Zijlstra heeft een
prysstop afkondigd op de verhoogde
waterleidingstarieven. De verhoging zou
per 1 februari ingaan. Als de minister
nog vóór het einde van deze maand
(februari) beslist dat de tarieven ver
hoogd mogen worden, moet iedere huur
der van 1 februari af het verhoogde ta
rief betalen. U kunt dus het beste nog
enige tijd wachten voor u het eventueel
teveel betaalde van uw huur aftrekt.
Als de prysstop namelijk ongedaan
wordt gemaakt en het verhoogde tarief
alsnog per 1 februari ingaat, hebt u
reeds aan uw betalingsplicht voldaan.
Betaalt u per 1 maart ook maar het
verhoogde tarief. Gaat de verhoging niet
door, dan kunt u altijd nog op uw huur
van april het teveel in mindering bren
gen.
A. B. Kunt u mij zeggen waar
om Nederland in het buitenland bij
na altijd Holland wordt genoemd,
terwijl men in het binnenland da
naam Holland bijna nooit gebruikt.
Antwoord: Nederland wordt in het bui
tenland ook dikwijls genoemd The Ne
therlands (De Nederlanden) en Pays-
Bas (eveneens de Nederlanden of De
Lage Landen). In buitenlandse rege
ringsstukken worden die namen vrijwel
steeds gebruikt.
Het is ook niet juist te menen, dat
men in ons land de naam Holland niet
veel gebruikt. Veel te veel gebruikt
men de naam Holland. De oorzaak
daarvan ij, dat een paar eeuwen lang
de provincies Holland de boventoon heb
ben gevoerd op het gebied van handel,
industrie, cultuur, verkeer. De naam
Nederland is echter weer asm de win
nende hand, vooral sinds de oorlog,
toen wy ons meer dan ooit één voelden.
Als Limburgers en Brabanders over
Holland spreken, bedoelen zij nog altijd
de twee provincies Noord- en Zuid-Hol
land, en nooit Nederland.
