Wederzijds begrip
inzake situatie in
Midden- Oosten
Vandaag bespreking van
Europese Zaken
De havenarbeiders
van Southampton
nu ook in staking
Minister Macleod meent
lichtpunten te zien
Zwarte lonen en
Goed begin
Vliegtuig met
67 man bij
Japan vermist
Geeft Suwirjo vandaag zijn
opdracht terug?
Wallenberg
nog in leven?
woningproduktie
Oplichter met rijke fantasie
neemt bank in het ootje
rfw MORRIS &ejjt
Tussen Eisenhower en Macmillan
Formateur bereikt geert akkoord met
Nahdatul
wycuouy!
Het weer
Overboord, geslagen
en verdronken
Zesde in een reeks
Amerikaans militair
transporttoestel
h
-J
VRIJDAG 22 MAART 195?
o
80ste JAARGANG No. 26862
65 GULDEN AAN
BONBONS
Inlichtingenbureau
K.L.M. in Oost-Berlijn
Herdenkingsbijeenkomst
op officieel verzoek
in Tel Aviv uitgesteld
Iets hogere
temperaturen
IETS WARMER
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel 4790
Bijkantoor en Red. Umuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severfn.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mffimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogta»
De administratie behoudt zich het recht voor
•dvertentiën eventueel zonder opgave var»
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 57 cents per week.
f 2.50 per maand, f 7.40 per kwartaal
Voor klachten over de bezorging na 5.38
uur 's avonds teL 21544.
President Eisenhower en de Britse premier Macmillan hebben
eilanden, luitenant-generaal Sir John Woodall.
A'adat in de loop van woensdag de Britse eerste minister Harold Macmillan
vnndnaö nn de tweede datf van hnn driedaa Use conferentie on per vlieBtuig op de Bermuda-eilanden was aangekomen, arriveerde in de loop
vandaag, op de tweede aag van nun arieaaagse conrerenue op van de avond ook president Eisenhower, die de reis met een kruiser van de
Bermuda, hun besprekingen voortgezet met een bestudering van Amerikaanse marine had gemaakt. De beide staatslieden zullen de huidige
r i T TT*-1 wereldproblemen bespreken. Macmillan verwelkomde de Amerikaanse president
JLuropese kwesties, nadat zij gisteren in ,,een zeer goede en zakelijke rechtshartelijk. Op de achtergrond staat de gouverneur van de Bermuda-
sfeer" over het Midden-Oosten hebben geconfereer d. Op deze eerste
bijeenkomst hebben zij in het bijzonder gesproken over Gaza, de
GolF van Akaba en de vraagstukken die verband houden met
het Suezkanaal. Deze kwesties zijn naar deskundigen verwezen,
die gisteravond nog verslag zouden uitbrengen.
De staking van de 200.000
Britse scheepsbouwarbeiders heeft
zich gisteren ook tot de grootste
Britse Atlantische haven South
ampton uitstrekt.
Vakbondsleiders uit Southamp-
De Britse opvatting is, dat de veilig-
heid en het bestuur van Gaza in handen
van het politieleger van de Verenigde
Naties moeten blijven, maar dat een
nuttige bijdrage tot het scheppen van
een betere sfeer zou worden geleverd
als Israël zou instemmen met de lege
ring van eenheden van het politieleger
aan de Israëlische kant van de bestands-
grens. Een mogelijke boycot van het
Eisenhower en Macmillan hebben
zich gisteren onmiddellijk op het
meest dringende probleem gewor
pen waarmee de wereldpolitiek op het
ogenblik geconfronteerd wordt. Zij heb
ben een onderwerp aangeroerd waarvan
de behandeling voor hen beiden bepaald
pijnlijk moet geweest zijn. Het was im
mers de kwestie van het Midden-Oosten
die vorig jaar een ernstig conflict tus
sen Engeland en Amerika schiep. En-
gelands Egyptische avontuur van no
vember 1956 had een kloof doen ont
staan tussen Washington en Londen; een
kloof die in de huidige Engels-Ameri
kaanse ontmoeting overbrugd zal moe
ten worden. Maar dat kan alleen ge
schieden wanneer Eisenhower en Mac
millan er in slagen hun politiek ten
aanzien van het Midden-Oosten te coör
dineren. De Amerikanen hebben inder
tijd het Britse gewapende optreden te
genover Nasser ten scherpste afgekeurd.
Zij hebben in de V.N. met succes druk
op de Britten uitgeoefend de strijd tegen
Egypte te staken. Toen dat echter
gebeurd was hebben de Britten
zich op het standpunt gesteld dat het
nu aan de Amerikanen was om het ini
tiatief te nemen in het Midden-Oosten.
De Amerikanen hebben geantwoord met
de .Eisenhower-doctrine". Maar wat
die doctrine nu precies te betekenen
heeft is de Britten hog niet geheel dui
delijk. Ook heeft men in Engeland moei
te gehad de Amerikaanse houding tegen
over Israël te doorgronden.
Het is goed dat Eisenhower en Mac
millan gisteren geen oude koeien uit
de sloot hebben willen halen. Blijkens
de eerste berichten hebben zij het ver
leden zoveel mogelijk laten rusten, en
hebben zij hun blik op de toekomst
gericht. Er zou tussen de opvattingen
van Eisenhower en Macmillan ,,een gro
te mate van overeenstemming" zijn be
reikt. Laten we hopen dat die overeen
stemming zich spoedig zal manifesteren
in een beter gecoördineerde westerse
Solitiek ten aanzien van het Midden-
osten. Het is in ieder geval een ver
heugend feit dat Eisenhower gisteren
nog eens de nadruk heeft gelegd op
het grote belang van de Engels-Ameri
kaanse saamhorigheid, die de president
terecht als de kern ziet van elk bond
genootschap in de vrije wereld.
Men krijgt de indruk dat de con
ferentie van Bermuda goed is
begonnen. Voor het eerst ple
gen Amerika en Engeland nu eens op
het hoogste niveau overleg over zulke
brandende internationale problemen als
de vrije vaart door het Suezkanaal en
de Golf van Akaba en de betekenis van
Gaza als Egyptische springplank voor
aanvallen op Israël. Sinds eind juli
v°rig jaar Nasser de nationalisatie
van de Suezkanaal-maatschappij af
kondigde het begin van de Suezcri-
die in november tot een explosie
leidde heeft Amerika zich voortdu
rend gedistancieerd van de Britse en
Franse verontwaardiging over het op
treden van de Egyptische dictator. Het
gebrek aan wederzijds begrip tussen
Engeland en Amerika inzake het Mid
den-Oosten kwam reeds in de zomer
van het vorig jaar aan het licht, en in
de herfst leidde het tot een ware cata
strofe: een breuk in de alliantie, die
eens door Churchill en Roosevelt tot
stand gebracht was, en die in de na
oorlogse jaren de voornaamste schakel
was gaan vormen in de keten van de
Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.
Vier en een halve maand is het al
weer geleden dat Amerika en Engeland
plotseling uiteen dreven: dat de presi
dent van de V.S. en de premier van
Groot-Brittannië eensklaps niet meer
,,on speaking terms" waren. Maar dat
is nu voorbij. Niet voorbij is echter nog
de ongerustheid in de vrije wereld over
het ontbreken van een duidelijke eens
gezinde Amerikaans-Engelse buitenland
se politiek, met name ten aanzien van
het Midden-Oosten. Zo een volkomen
geïntegreerd beleid kan uiteraard niet
in èèn dag uit de grond gestampt wor
den. Maar gisteren schijnt er althans
®en basis voor gelegd te zijn.
Als morgen de Westerse Grote Twee
hun slotcommuniqué publiceren zullen
enige officiële mededelingen mogen
^erwachten over het resultaat van dat
?®.®1 van hun besprekingen dat aan het
Midden-Oosten was gewijd. Maar eerst
Ki®. Politieke daden na „Bermuda"
zal blijken in hoeverre de huidige ont
moeting wat het Midden-Oosten betreft
van praktisch nut is geweest. De
woordvoerders van het Foreign Office
en net State Department hebben ons in-
™®sen met hun verklaringen van gister
avond reden tot vertrouwen gegeven
in net succes van althans de eerste dag
van de conferentie.
Suezkanaal, ingeval Egypte onderscheid
zal maken ten nadele van de Brits-
Franse scheepvaart, zou een van de
maatregelen zijn, die de beide staats
lieden op voorstel van Engeland nader
hebben bekeken.
Gisteravond laat hebben president en
premier o.a. gesproken over de moge
lijkheid een nieuwe oliebuisleiding aan
te leggen van Irak naar Turkije, ten
einde op die manier de Europese olie
voorziening onafhankelijk te maken van
de gebeurtenissen in Egypte. Concrete
plannen zijn niet ter tafel gebracht, om
dat de staatslieden in de eerste plaats
willen wachten op het resultaat van de
besprekingen, die de secretaris-generaal
der Verenigde Naties in Cairo met de
Egyptische regering voert en omdat zij
voorts de mening schijnen te huldigen,
dat de financiering van zo'n nieuwe olie
buisleiding door de grote olieconcerns
zoq moeten geschieden.
Een Britse woordvoerder heeft
meegedeeld, dat gebleken is, dat er
tussen de zienswijzen van Eisenhower
en Macmillan „een grote mate van
overeenstemming" bestaat. Zij hebben
ook in het kort over de toestand in
de wereld in het algemeen gespro
ken.
De Britse woordvoerder zei voorts,
dat de staatslieden geen tijd zullen ver
spillen met praten over „gedane za
ken". Men is er eerder op uit om te
zien hoe hun standpunten ten aanzien
van bepaalde kwesties zijn en hoe zij
als partners kunnen samenwerken.
Een Amerikaans woordvoerder ver
klaarde, dat president Eisenhower de
nadruk heeft gelegd op het wederzijdse
vertrouwen en begrip. De saamhorig
heid en vriendschap van de Verenigde
Staten en Engeland moet de kern van
elk bondgenootschap in de vrije wereld
zijn, aldus Eisenhower.
In het vervolg zullen de ministers van
buitenlandse zaken van Engeland en
Amerika steeds met de behandeling van
een bepaald onderwerp beginnen. Eisen
hower en Macmillan zullen zich dan la
ter bij hen voegen. Vandaag worden de
Amerikaanse minister voor de lucht
macht, Quarles, de voorzitter van de
Amerikaanse commissie voor atoom
energie, Strauss, en de Amerikaanse
onder-minister van buitenlandse zaken,
Murphy, op Bermuda verwacht. Zij zul
len deelnemen aan het overleg over
atoomenergie en raketten. De Britse
minister van Handel heeft in het Lager
huis meegedeeld, dat Engeland op Ber
muda ook de kwestie van het uitvoer
verbod naar communistisch China ter
tafel zal brengen. De Britse regering
wil dit verbod verzachten.
(Rtr, U.P., A.F.P.)
Ter hoogte van de kop van Panner-
den juist onder de splitsing Rijn en
Waal te Millingen aan de Rijn is don
derdag de 50-jarige kapitein G. Ph.
Kalter uit Gerusheim (Did) van de
sleepboot „Jos Schürmannn 36" over
boord geslagen en verdronken. Het stof
felijk overschot is nog niet gevonden.
Een Amerikaans militair transport
vliegtuig met 67 man aan boord 57
passagiers en tien bemanningsleden
is gisteravond om tien minuten over
half tien als vermist opgegeven. De ma
chine had tot dat tijdstip voldoende
brandstof.
Het vliegtuig, een vier-motorige mili
taire versie van de Boeing Stratocrui-
ser, werd om kwart over zes in Tokio
verwacht en was 's morgens van het
eiland Wake opgestegen. Het tijdstip
waarop men voor het laatst iets hoorde
van het liegtuig, dat personeel van de
Amerikaanse luchtmacht, marine en het
leger vervoerde, was gistermorgen vijf
voor half elf. Onmiddellijk nadat alarm
was geslagen stegen 15 vliegtuigen van
de Amerikaanse luchtmacht op om een
onderzoek in te stellen.
Men neemt aan dat het vliegtuig ver
ongelukt is omdat er op de route van
het toestel een harde wind stond en de
zee zeer ruw was, waardoor een even
tuele noodlanding op het water blijk
baar onmogelijk was.
Dit is de zesde maal in korte tijd
dat een vliegtuig van de Amerikaanse
luchtmacht in het Verre Oosten ver
ongelukt. In totaal zijn reeds 45 man
nen gedood of vermist bij de vijf voor
gaande ongelukken. (U.P.)
De abonnementsprijs van dit blad
wordt met ingang van 1 april a.s.
vastgesteld op 0.61 per week,
2.65 per maand en 7.90 per
kwartaal. Tot deze geringe ver
hoging hebben wij moeten beslui
ten omdat het courantenpapier
wegens de stijging van de prijzen
van grond- en hulpstoffen met in
gang van 1 april a.s. wederom in
prijs zal worden verhoogd, terwijl
ook andere voor het dagbladbe
drijf belangrijke kostenstijgingen
gedeeltelijk in aanmerking zijn
genomen. De stijging van de kos
ten in de Ioonsector worden hier
bij niet doorberekend. De minister
van Economische Zaken heeft zijn
goedkeuring aan deze verhoging
gehecht.
DE LIRECTIE
De Haagse politie heeft
donderdag een 40-jarige
inwoner aangehouden, die
blijk heeft gegeven van
een al te rijke fantasie.
De man begaf zich dezer
dagen naar een bank in
Den Haag, vertelde daar,
dat hij uit Saoedie-Arabië
kwam, waar hij zes ton
had verdiend in de olie
en verzocht, „daar zijn'
geld nog in de Verenigde
Staten op de bank stond",
vast een chequeboekje te
mogen ontvangen. Hij
vertelde en passant ook
nog dat hij van zijn for
tuin een bedrag van drie
ton aan zijn vrouw wil
de schenken. Van de zijde
van de bankinstelling in
kwestie adviseerde men
hem beleefd dat hij dat
laatste eerst door een no
taris in orde moest laten
maken.
De man moet intussen
een geloofwaardige in
druk hebben gemaakt,
want het eind van het
liedje was dat hij een
chequeboekje en ook nog
een bank-giroboekje ont
ving. Zij waren hem zeer
welkom. Hij trok welge
moed de stad in en be
gon met voor 475 gulden
aan lederwaren te kopen, bedrog later aan het licht
Hij betaalde deze met een kwam, kon de juwelier
cheque en slaagde er zelfs de 500 gulden echter di-
nog in hierop contant
wisselgeld terug te krij
gen. Ook zijn pension be
taalde hij met een onge
dekte cheque. Vervolgens
kocht hij een scheerappa-
raat, dat hij later naar
de bank van lening
bracht, hetgeen hem ook
weer eens 25 gulden op
leverde. Hij kocht verder huis, zoais een gasfornuis
reet terugbetalen aan de
bank omdat hij beide hor
loges nog in het bezit had
voor een kleine reparatie.
De fantast was intussen
echter voortgegaan met het
doen van inkopen in het
groot. In een zaak kocht
hij voor niet minder'dan
65 gulden aan bonbons,
in een andere voor 50
gulden aan dranken, in
een fotowinkel bestelde
hij een kostbaar fotoappa
raat met alles wat er bij
hoorde voor een bedrag
van 1000 gulden. Ook
kocht hij goederen v->or
de inrichting van een
nog een duur costuum en
stapte vervolgens een ju
welierszaak binnen waar
hij twee kostbare horlo
ges aanschafte, die hij
eveneens met een che
que betaalde.
De juwelier die de zaak
niet helemaal vertrouw
de, toog met de cheque
onmiddellijk naar de
bank en het merkwaar
dige was toen, dat deze,
hoewel er geen enkele
dekking was, zonder meer
werd uitbetaald. Toen het
en een stofzuiger, die hij
echter slechts gedeeltelijk
betaalde.
De bankinstelling had
intussen nadat van alle
zijden cheques bij haar
waren ingediend, oegre-
pen dat de olieman haar
maar iets op de mouw
had gespeld en diende
een klacht in bij de po
litie. Deze slaagde er al
spoedig in de man te ar
resteren. Hij bleek al eer
der met de politie te ma
ken te hebben gehad.
Woensdagavond werd door de lJmuidense loodsafhaler „Geep" de uit Rio de
Janeiro afkomstige verstekeling van het Liberiaanse vrachtschip „Almeria"
aan de marechaussee overgeleverd. Hij was ter hoogte van de Zeeuwse eilanden
over boord gesprongen en door het Duitse schip „Olbers" opgepikt, dat hem
op zijn beurt aan de lJmuidense loodsdienst overdroeg. Men ziet hier Olando
M. Parcells, zoals de verstekeling bleek te heten, die onder geleide van de
marechaussee de „Geep" verlaat.
De voorzitter van de nationalistische
partij in Indonesië, Suwirjo, die door
president Soekarno is belast met de
vorming van een nieuwe regering, heeft
vandaag het bestuur van zijn partij
meegedeeld, dat hij geen overeenstem
ming heeft bereikt met de partij, die
als toekomstige regeringspartner van de
P.N.I. werd beschouwd: de Nahdatul
Ujama. Gisteravond hebben de formateur
en bestuursleden van de Nahdatul Ulama
een nogal verhit onderhoud gehad en
daarbij hebben de laatsten nog eens dui
delijk gesteld, dat zij met de P.N.I.
alleen wensen samen te gaan, als ook de
Masjumi in de formatie wordt betrok
ken en er geen communisten in de rege
ring komen. Suwirjo kon met deze
voorwaarden niet akkoord gaan. De
communistische partij heeft namelijk
gedreigd een totale staking te zullen
organiseren, als de Masjumi wél en de
communisten niet in het kabinet komen.
In Islamitische politieke kringen ver
wacht men, dat Suwirjo geen uitweg
uit dit dilemma kan vinden en dat hij
vanavond zijn mandaat aan Soekarno
zal teruggeven. Er waren zelfs berichten,
dat Suwirjo reeds bij de president is
geweest en dat Soekarno heeft gewei
gerd de formatie-opdracht terug te
nemen. Maar de vice-voorzitter van de
P.N.I., Mangunsarkoro, sprak deze be
richten tegen en zei, dat Suwirjo nog
steeds kans van slagen heeft.
Mangunsarkoro zei voorts, dat het
besluit van de in Djakarta gehouden
conferentie van troepencommandanten
de grootste aandacht van de formateur
heeft gehad. De deelnemers aan deze
conferentie hadden als hun oordeel te
kennen gegeven, dat Soekarno en Hatta
moeten samenwerken om de bestaande
problemen te kunnen oplossen, doch
tot dusver hebben beiden elkaar nog niet
ontmoet.
In een commentaar op de aankondiging
door de communistische partij, dat in
geheel Indonesië een totale staking zal
worden uitgeroepen, indien de Masjumi
wèl, en de communisten niet in het
kabinet mochten worden opgenomen,
zeide de leider van de Islamitische vak
bond, Narto, dat de niet-communistische
vakverenigingen in staat zijn „een ver
lammende tegenactie" te voeren.
De voorzitter van de sectie defensie
van het Indonesische parlement, Wahab,
merkte op, dat een communistische
„proteststaking" niet gerechtvaardigd
kan worden, vooral niet onder de staat
van oorlog en beleg, die thans in geheel
Indonesië van kracht is.
Intussen deelde de woordvoerder van
de landmacht mede, dat overeenkomstig
de staat van oorlog en beleg voorschrif
ten zullen worden opgesteld voor de
benoeming van militaire gouverneurs,
het verlenen van autonome rechten aan
de provincies en versnelling van de op
bouw in de buitengewesten.
Luitenant-kolonel Hasan Basry, de mi
litaire commandant van Zuid-Borneo,
heeft vandaag ontkend dat de in Borneo
ingestelde „Lambung Mangkurat-raad"
een uitdaging van de centrale regering
zou betekenen. Overste Basry die voor
zitter van deze raad is, zei dat de raad
verschilt, van de revolutionaire raden,
welke op andere eilanden werden inge
steld. De Lambung-Mangkurat-raad heeft
nimmer besloten het bestuur in Borneo
over te nemen. De instelling ervan was
slechts bedoeld om de opbouw te ver
snellen, aldus overste Hasan Basry.
De K.L.M. heeft donderdag in Oost-
Berljjn een inlichtingenbureau geopend,
aldus meldt het Oostduitse persbureau
ADN. In het westelijke deel van de
stad was zij al vertegenwoordigd.
ton maakten na een conFerentie
van twee uur bekend, dat de
Havenarbeiders van de stad gis
teren spontaan in staking zijn ge
gaan uit protest tegen de rege
ringsinmenging en bet gebruik
van sleepboten van de marine om
bet reusachtige passagiersschip
Queen Mary naar open zee te
slepen. Het vertrek van de
Queen Mary" was woensdag
12 uur uitgesteld, nadat bet plaat
selijke haven- en sleepbootperso-
neel geweigerd bad medewerking
te verlenen, omdat de stakende
scheepsbouwarbeiders verklaard
hadden, dat het schip nog steeds
in reparatie was toen de nationale
staking uitbrak.
Toch is de toestand in de Britse in
dustrie met betrekking tot de stakingen
wellicht iets verbeterd. Ofschoon er
geen concreet nieuws is, zou de minis
ter van arbeid, Isain Macleod, gisteren
omtrent tien uur aan de plaatsvervan
gende premier van Engeland, R. A. But
ler, bericht hebben, dat de besprekin
gen die op zijn ministerie hadden plaats
gevonden tussen werkgevers en vakver
enigingsleiders kans hadden op succes.
Op het ogenblik waarop hij dit onder
houd had met de heer Butler waren
de vakverenigingsleiders en vertegen
woordigers van de werkgevers in de
scheepsbouwindustrie nog steeds in be
spreking met elkaar op het ministerie.
Een merkwaardige ontwikkeling,
die men in dit verband ook wel sta
king mag noemen, is een mededeling
van de Britse artsen, dat zij met in
gang van 2 oktober zich zullen be
ginnen „terug te trekken" uit de na
tionale gezondheidsdienst. Zij zullen
dit evenwel niet allen tegelijk doen,
doch groepsgewijze.
De eerste groep van duizend in spe
ciaal uitgekozen districten zal vanaf die
datum alle arbeid voor de nationale
gezondheidsdienst weigeren. In de loop
van oktober zullen zij voormalige patiën
ten van de nationale gezondheidsdienst
particulier behandelen zonder betaling
te eisen, doch vanaf november zullen
deze duizend artsen vijf shilling vragen
voor elk consult op hun spreekuur en
7,5 shilling voor een bezoek hunner
zijds aan een particulier. Onvermogen-
den zullen zij gratis blijven behandelen.
De Zweedse gezant in Jeruzalem,
Osten Lundberg, heeft gisteravond ver
klaard dat er sterke verdenkingen be
staan dat de verdwenen Zweedse di
plomaat Raoul Wallenberg nog in le
ven is, en in de Sovjet-Unie verblijft.
De gezant deed deze onthulling toen
hij om uitstel verzocht van een te Tel
Aviv belegde bijeenkomst van het
Joods wereldcongres, tijdens welke bij
eenkomst men de nagedachtenis zou
hebben geëerd van Raoul Wallenberg,
die tijdens de Duitse bezetting in Hon
garije duizenden Joden het leven heeft
gered.
,„D,e gezant verklaarde dat de familie
Wallenberg in Zweden over inlichtin
gen beschikt welke lijnrecht in tegen
spraak zijn met de laatste Russische
verklaring, waarin gezegd wordt dat
de Zweedse diplomaat na een hartaanval
is overleden. Volgens deze Russische
mededeling waarover in Zweden gro
te consternatie is ontstaan zou Wal
lenberg in een Russische gevangenis
overleden zijn, twee jaar na zijn ver
dwijning, bij het binnentrekken van de
Russen in Hongarije, in 1945. (U.P.)
Advertentie
BARTELJ0RISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERO. BOLSTR. 48 ADAM IEL. 717162
Zwitserse suède Herenjasjes 195.-
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Meer bewolking voornamelijk in
het zuiden van het land. Op de
meeste plaatsen droog weer en iets
hogere temperaturen. Aanvankelijk
zwakke tot matige, later matige tot
vrij krachtige wind tussen zuid en
oost.
Zon: 6.39-19.00 Maan: 2.37-11.10
(Van een bijzondere medewerker)
In een vorig artikel vestigden wij
de aandacht op de funeste gevol
gen welke de zwarte lonen ver
oorzaken in het bouwbedrijf als-zoda
nig.
Deze misstand werkt uiteraard
door op de woningbouw. De sfeer,
welke door het eisen en betalen van
zwarte lonen in het bouwbedrijf Is
ontstaan heeft een funeste invloed
op de bouwkosten en op het tempo
van de bouw. Een wijziging van de
loonregeling voor het bouwbedrijf,
waardoor de legale lonen worden
verhoogd en een verantwoorde rege
ling voor de prestatie-premies wordt
getroffen zal o.i. moeten leiden tot
een verlaging van de bouwkosten en
opvoering van de arbeidsproduktivi-
teit.
De vraag is al herhaaldelijk ge
steld, of het departement van Volks
huisvesting en Bouwnijverheid niet
bij machte is om het euvel der zwar
te lonen de kop in te drukken. Het
antwoord moet luiden, dat het depar
tement niet effectief werkzaam kan
zijn ten aanzien van de zwarte lonen
in het gehele bouyvbedrijf, omdat het
zich, wat de bouwkosten betreft, be
perkt tot het toezicht op één sector
van de woningproduktie, namelijk
die van de woningwetbouw De aan-
neemsom van complexen volkswo
ningen wordt aan de hand van be
paalde normen beoordeeld. Gaat een
aanneemsom boven die norm uit,
dan wordt de toestemming om het
werk te gunnen geweigerd.
Het departement bemoeit zich ech
ter niet mei de prijsvorming in de
particuliere bouw met gebruikma
king van de premieregeling en in de
vrije sector. Hier kunnen de aanne
mers de zwarte lonen, welke zij
noodgedwongen moeten betalen, in
hun verkoopsprijzen calculeren. De
activiteit van het departement leidt
dan ook tot een afremming van de
volkswoningbouw of indien men
toestemming geeft tot uitvoering van
een volkswoningbouwproject tot
een „uitkleden" jan de woningen,
om maar aan de door het departe
ment gestelde normen te komen. De
particuliere bouw daarentegen on
dervindt deze bemoeienis niet. De
wantoestanden in het bouwbedrijf
komen daar alleen tot uiting in ho
gere prijzen, welke voor nieuwge
bouwde woningen worden gevraagd.
De kring van degenen, die het zich
kunnen veroorloven om met eigen
en of geleend kapitaal zich een wo
ning te verwerven wordt er alleen
door verkleind. Bij de beter gesitu
eerden is de vraag naar woningen
echter nog zó groot, dat ook bij ho
gere prijzen nieuwgebouwde wonin
gen grif van de hand gaan.
Het gevolg hiervan is, dat de aan
nemers zich meer gaan toeleggen op
de bouw van premie-woningen en in
de vrije sector. Het verschijnsel der
zwarte lonen wordt door de departe
mentale controle op de kostprijs der
woningwetwoningen dan ook niet
ernstig bestreden, laat staan onge
daan gemaakt.
Wij geven toe, dat controle op de
bouwkosten van voor de particuliere
sector gebouwde woningen voor het
departement vrijwel onmogelijk is.
Uit sociale overwegingen zal men
echter maatregelen moeten nemen
om te voorkomen, dat de particulie
re bouw (welke, wij zeiden het reeds,
overwegend voor eigenaar-bewoners
geschiedt,) niet een onevenredig deel
van de nationale woningproduktie in
beslag gaat nemen.
In het jaarlijks vast te stellen
bouwplan wordt een zekere ver
houding tussen woningwetbouw
en particuliere woningbouw in acht
genomen. Men zou de boven om
schreven afremming van de volks
woningbouw naar onze mening ge
paard moeten laten gaan met een
evenredige beperking van de premie-
bouw. In verschillende gemeenten
ziet men omvangrijke complexen met
rijkspremie gebouwde woningen ver
rijzen. Deze leggen (met annex het
verschijnsel der zwarte lonen) een
zodanige druk op de arbeidsmarkt,
dat men ter plaatse niet of nauwe
lijks kan komen tot volkswoning
bouw tegen redelijke prijzen. Aanne
mers, die willen deelnemen aan een
aanbesteding van volkswoningen,
plegen dan ook tevoren de situatie
in de bouwwereld ter plaatse op te
nemen.
De door ons 'gesuggereerde ge
dragslijn zal ongetwijfeld leiden tot
vermindering van het aantal in aan
bouw zijnde woningen. Hiermede
gaat echter tevens gepaard een ver
mindering van de spanning op de
arbeidsmarkt en hierdoor zal een
klimaat worden geschapen, dat gun
stig is voor het effect van de maat
regelen tegen de zwarte lonen, waar
over patroons en arbeiders in het
bouwbedrijf zich thans beraden. Des
kundigen verzekerden ons trouwens,
dat opvoering van het bouwtempo
een gevolg zal zijn var. beperking
van het aantal in aanbouw zijnde
woningen, zodat het geenszins on
denkbaar is dat hiermede gepaard
zal gaan een vergroting van
de jaarlijkse woningproduktie. En
op de produktie komt het
maar aan!
Het lage-druksysteem op de oceaan,
dat donderdagochtend ten noorden van
de Azoren was gelegen, heeft zich in
vertraagd tempo naar het oosten ver
plaatst. Het centrum vertoont twee af
zonderlijke lage-drukkeraen waarvan
de noordelijkste nu in de richting van
IJsland koerst, terwijl de zuidelijke zich
in de richting van de Golf van Biscaye
beweegt In verband daarmede, zal de
wind in onze streken uit zuid tot zuid
oost waaien waarbij zachte lucht uit
Frankrijk en zuid-Duitsland wordt aan
gevoerd met geleidelijk meer bewolking
en mogelijk later hier en daar wat re
gen in het zuidwesten van het land.
