Johann Kruse bestrijdt het stüzwijgen
GELOOF AAN HEKSEN TIERT
WELIG IN WEST-DUITSLAND
Winstgevende charlatanerie neemt
criminele vormen aan
E
I
O
F. C. KUIPERS, Naaimachines
VERKOPINGEN
Heilige Vader in 1958
mogelijk naar Lourdes
ONGEVAL OP GROTE MARKT IN
HAARLEM BEHANDELD VOOR
DE RECHTBANK
Bestuurder van wagen plus aanhang
zou roekeloos gereden hebben
MOBRIf^^lOOO
Geen tweede basis
industrie in Zuid-
Kennemerland
Geruchten in het middelpunt van de
belangstelling
mm
mam
v
Betaal geen
weekloon teveel!!
Zelf behangen?
IB
SMYRNA GAAS
SHERRY
Uitnodiging van
president Coty
VRIJDAG 22 MAART 1957
PAGINA 9
Waterstanden
M. Houtstraat 112 - Tel. 11142 - Haarlem
BAKKER5 BEHA
SNELDAMTOERNOOI
Voor zaken en genoegen
De nieuwe
MOLENAAR'S NEDERLANDSE AUTOMOBIELFABRIEKEN
HAARLEM: GARAGE BRINKMANN, Smedestraat 22, Telefoon 11025
Haarlemse fotograaf
bekroond
Bobadlllo
Sherry wordt
geleverd in verschil
lende types en smaken, alle
oude, belegen Sherrywijnen.
Het bezoek van
president Coty
en 66-jarige onderwijzer en folklo
rist in Hamburg-AItona, Johann
Kruse, voert nu al bijna veertig
jaar lang een ware kruistocht tegen
een van de zonderlingste en rampza
ligste verschijnselen in Duitsland: het
moderne heksengeloof. Zo op het eer
ste gezicht lijkt het, alsof Kruse het
slachtoffer is van een of andere dwang
voorstelling. Het geloof aan heksen,
heksenmeesters, „wijze vrouwen" en
wonderdokters, zo meent men, hoort
thuis in een grijs verleden en niet in
deze nuchtere, pragmatische eeuw. Jo
hann Kruse echter getroost zich nog
steeds grote persoonlijke offers om
aan te tonen, dat die mening, althans
voor wat West-Duitsland aangaat, niet
juist is. Hij heeft talloze bijgelovigen
en heksenbezweerders in Noord-Duits-
land ondervraagd, tientallen jaren lang
alle processen, waarin sprake is van
hekserjj, bijgewoond, heksenboeken en
tovermiddelen verzameld en al dat ma
teriaal in 1951 ondergebracht in een
voor het publiek toegankelijk „Archief
ter bestrijding van de moderne heksen
waan". Het heksengeloof in Duitsland
en de praktijken, die erop gebaseerd
Sijn, nemen dikwijls criminele vormen
aan. Toch heeft Kruse de grootste moei
te om het bestaan ervan aantoonbaar
te maken. Dat komt in de eerste plaats,
omdat de betrokkenen er een conspi-
ratief stilzwijgen over bewaren, en
voorts, omdat de Duitse autoriteiten de
hele zaak eigenlijk te absurd vinden
om er zich ernstig mee bezig te hou
den. Maar Kruse maakt vorderingen.
De cultuur-historicus pater Philipp
Schmidt S.J., de jurist H. Wendt en de
criminoloog Herbert Schafer werken
thans nauw met hem samen en begin
december vorig jaar heeft Kruse voor
de rechtbank van gezworenen in Bruns-
wjjk zijn eerste openlijke overwinning
geboekt. De uitgevers van het „Zesde
en Zevende Boek van Mozes", de di
recteur van de uitgeverij Planeet te
Brunswijk, Ferdinand Masuch, en diens
vennoot en typografisch deskundige
Heinrich Schnell werden veroordeeld
tot geldboetes van 9.000 en 1.000 mark.
De aangeklaagden werden schuldig
bevonden aan oneerlijke concurrentie,
herhaald bedrog, het aanzetten tot
het begaan van strafbare handelingen
zoals diefstal en dierenmishandeling,
en het in gevaar brengen van de open
bare zeden.
Naar aanleiding van dit proces wordt
in het maartnummer van de Herder-
Korrespondenz een
-„pr,vatt]T1-. Het geloof aan hekserij,'heksenprocessen en heksenverbranding situeren wij in onze voorstellingen en gedachten bij voor-
ven van het materiaal dat door Kruse keur in het verleden. In Duitsland trachten enkele mannen, met groeiend succes, aan te tonen, dat het geloof aan
ven van het materiaal aat ooor hekxpn hii niet dood is en dat het 00k thans nog een ernstige bedreiging vormt voor samenleving en individu.
en zijn bondgenoten is bijeengebracht, heksen bij lange na niet dood is en dat het ook thans nog een ernstige bedreiging
Het is een verbijsterend overzicht. Om
charlatanerie uiterst winstgevend is.
te beginnen zijn er nu, in de afgelo
pen jaren en maanden, veel meer ge
vallen van heksengeloof bewezen, dan
men voor mogelijk zou houden. Maar
bovendien wordt door zo een enkel feit
het vermoeden gewekt, dat talrijke an
dere gevallen onontdekt blijven.
De Duitse politie meent, dat 99 pet
der gevallen zich in het verborgene
afspeelt („Deutsche Polizei", nr. 12,
1954) en dat vervolging buitengewoon
moeilijk is. In zijn boek „Hexen unter
uns?" (Verlag Hamburgische Büche-
rei 1951) schrijft Kruse, dat het heksen
geloof in de laatste decennia enorm
Is opgebloeid. Hij herinnert in dat
verband aan de „wonderdokter" Grö-
ning, die thans nog door vele Duitsers
wordt bewonderd als de „grootste
heksenbezweerder van alle tijden" en
wiens bolletjes zilverpapier nog van
hand tot hand gaan.
Kaartlegsters, handlezers en astrolo
gen doen in Duitsland beste zaken. Spi
ritistische kringen zijn in alle steden te
vinden („Stimmen der Zeit", november
1955, geeft daar bijzonderheden over).
Het is voor een Duits tijdschrift, dat
weigert horoscopen te publiceren, bij
na niet meer mogelijk een grote op
lage te bereiken.
Nu kan men zeggen, dat dit alles nog
maar een soort bijgelovig spel is. Van
president Roosevelt is bekend, dat hij
steeds een in platina gevat stuk hout
(afkomstig van een „heilige Boeddha
boom" in Indië) als gelukstekentje aan
zijn horloge droeg. Maar het verschil
tussen dit „speelse bijgeloof" en echte
heksenwaan is maar zeer gering. Ook
is het niet juist te menen, dat dit hek
sengeloof een uitsluitend agrarisch-pri-
mitief atavisme is. De heksenmeester
P. uit Rendsburg liet Kruse tal van
erkentelijkheidsbetuigingen lezen van
advocaten, rechters, hoge ambtenaren,
industriëlen en officieren van alle
wapens.
Toen in 1954 de weduwe M. O. in
Hamburg haar tachtigste verjaardag
vierde, werd over haar gemeld, dat zij
in de afgelopen dertien jaar de ziekte
van duizend mensen had „belezen" en
dat zij wegens haar verrassende suc
cessen wijd en zijd bekend was. In Lü-
beck stond in 1953 de huisknecht van een
hotel te Sereetz terecht, die dagelijks
enkele tientallen zieken (van wie er heel
wat in hm eigen auto uit de verre om
trek waren gekomen) met paardemest
en urine had behandeld. Bij alle ont
dekte gevallen is gebleken, dat deze
De honoraria, die gevraagd worden, va
riëren tussen enkele marken en bedra
gen van 100, 300, ja zelfs 800 mark
(een spokenuitdrijfster in de Landkreis
Lempten) per behandeling. Een heksen-
bezweerster in Sulingen bij Bremen ver
diende soms per dag 900 mark.
n vele gevallen leiden de praktijken,
die de heksenbezweerders toepassen,
tot ernstige dierenmishandeling. De
heksenbezwering is des te effectiever,
naarmate men de dieren wreder kwelt.
Als een koe ziek is, betekent dat, dat
een heks bezit van het dier heeft ge
nomen. Op het eiland Fehmarn werd in
zo'n geval een koe tot bloedens toe ge
slagen. Een arbeider in Noord-Fries
land zocht genezing van een buil in zijn
nek door een levende pad in kokend
vet te gooien en, nadat het dier de
dood had gevonden, het geheel met
aardappelpuree vermengd op te eten.
„Toen heeft het wijf (de heks) mij los
gelaten en ik ben mijn buil kwijt ge
raakt" („Hexen unter uns?", blz. 103).
De secretaresse van een vereniging
van plattelandsvrouwen te Hitzacker
(Neder-Saksen), een zekere Freifrau
von B., vroeg enkele maanden geleden
in een gestencilde circulaire om 15 tot
20 levende schapenluizen voor een zwa
re geelzuchtpatiënt. (Volgens de „hek-
sen-recepten" moeten die luizen op een
dikke boterham levend worden gecon
sumeerd.)
Dit soort behandelingen is in vele
gevallen niet alleen weerzinwekkend,
maar ook levensgevaarlijk. In 1954
stierf te Teglingen (Kreis Meppen) de
landarbeider S„ vader van zes kinde
ren, nadat de heksenmeester T. hem
als middel tegen ischias zes met opzet
uitgehongerde regenwormen had inge
geven. Een ander geval met dodelijke
afloop, dat door Kruse wordt genoemd,
is dat van een asthmatisch kind in een
dorp bij Eutin, dat eerst berookt werd
tot het bijna stikte, daarna nadat
het tot bloedens toe slaan van een var
ken niet had geholpen door de ouders
zelf verschrikkelijk werd geslagen en
tenslotte aan longontsteking stierf. Het
verhaal, dat door de moeder zelf onder
tranen werd verteld, is het ontstellend-
ste uit Kruse's boek. „Ach, wat heeft
ze gehuild! Gelooft u, dat ze kwaad
op ons is? Wij meenden het toch zo
goed."
De sociale gevolgen van het heksen
geloof in Duitsland zijn zeer ernstig. Op
dit ogenblik, in de tweede helft van de
twintigste eeuw, zo schrijft Kruse,
heeft elke stad in Duitsland tal van
z.g. „heksen" en bijna ieder dorp zün
„duivelsdienares." Het zijn doorgaans
weerloze, onbeschermde vrouwen, die
worden uitgestoten, vervolgd, vaak mis
handeld en soms zelfs gedood. Duizen
den vrouwen in Duitsland hebben onder
deze waan te lijden.
De folklorist dr. Sauerbrey heeft al
leen voor het gebied van de Lüneburger
heide 82 heksenverdrijvers en 231 als
heks vervolgde vrouwen vastgesteld; 65
procent van de bewoners van dit ge
bied, waaronder leraren en artsen, ge
looft aan heksen („Der Mittag'', Düs-
seldorf 1952). Dit percentage is nog
niet eens hoog. De criminele politie te
Friedrichshafen deelt mede, dat in het
gebied van de Bodensee 95 procent van
de bevolking aan heksen gelooft.
Het een hangt met het ander sa
men. De heksenverdrijvers zeggen op
te treden tegen een reële bron van
kwaad in de omgeving en doorgaans
beschikken zij over talrijke helpers
in de omtrek, die enerzijds tot taak
hebben na te gaan welke vrouwen
zonder veel gevaar als „dienaressen
van de duivel" gebrandmerkt kun
nen worden en die anderzijds zieken
en noodlijdenden moeten suggereren,
dat zij behekst zijn en dat zij zo spoe
dig mogelijk de hulp van een heksen
meester moeten inroepen. Als derge
lijke helpers fungeren vaak kaartleg
sters, tegen provisie uiteraard...
Armoedige of opvallende kleding,
een gebogen rug, stotteren of snel pra
ten, verward haar, scheelkijken, een
rimpelig gezicht, levervlekken, wrat
ten en littekens worden al spoedig als
kenmerken van een heks beschouwd.
Weduwen en alleenstaande mannen en
vrouwen, die zich wat zonderling ge
dragen, komen bijna zeker onder ver
denking. Een door de beruchte heksen
meester Eberling als heks aangeduide
vrouw onderging als gevolg van de
campagne tegen haar een ernstige ze
nuwcrisis (heksenproces Sarzbüttel
1955).
Een duiveluitdrijver in de Kreis Rott-
weil/Neckar, die tevens burgemeester
van zijn gemeente was, suggereerde
een 40-jarige vrouw, dat zij door de dui
vel bezeten was; zij geraakte dermate
buiten zichzelf, dat zij naar een zieken
huis moest worden overgebracht. De
heksenverdrijfster van een dorp in
Oost-Friesland voorspelde mevrouw D„
dat zij moeder zou worden van een jon
gen. Toen de baby een meisje bleek te
zijn, verklaarde de uitdrijfster dat het
kind behekst was. De moeder wierp
zich in 1951 voor de trein en heeft meer
dan een jaar in een hospitaal gelegen
met een geamputeerde arm en volko
men zenuwziek. De verschrikkingen
van het heksengeloof dringen soms
zelfs het gezin binnen, als man en kin
deren zich afwenden van een als heks
bestempelde vrouw.
km onbekende redenen worden al
deze heksenpraktijken en heksen-
recepten verbonden aan de naam
van Mozes. Al in de tijd van Christus
heerste het geloof, dat er behalve de
Pentateuch van het Oude Testament
nog apocriefe boeken van Mozes zou
den bestaan. Vandaar de uitgave van
het „Zesde en Zevende Boek van Mo
zes", waarvan in de aanhef sprake
was, en dat laatstelijk 256 bladzijden
telde. Het geschrift werd alleen verze
geld geleverd, voor de prijs van 10.50
DM. Er waren ook nog twee luxe-uit
gaven, een van 83 DM en een van 111
DM. Het was een „bestseller", waar
aan de uitgevers zeker twee a drie
maal zoveel hebben verdiend als zü
aan boete moesten betalen.
De inhoud bestaat uit de weerzinwek
kende recepten, waarvan wij reeds en
kele hebben genoemd. „Hangt men de
tand, die men een levende muis heeft
uitgetrokken, om de hals, dan ver
dwijnt alle kiespijn." Tegen koorts hel
pen tot stof verbrande mensenbeende
ren, die op drie verschillende kerkho
ven verzameld moeten zijn, en die met
brandewijn geconsumeerd moeten wor
den.
In dit beruchte boek staat ook een
recept, waarin degene, die negen men
sen vermoordt, een groot vermogen
wordt beloofd. In de herfst van 1924 is
een zekere Angerstein, die ter aanzui
vering van enorme verduisteringen
Johann Kruse, onderwijzer en folklorist, heeft nu al veertig jaar van zijn leven naar dit voorschrift handelde, kort
gewijd aan de strijd tegen de heksenwaan in Duitsland. voor zijn negende moord gearresteerd
en als achtvoudige moordenaar ter
dood veroordeeld. Zelfs apothekers
bevorderen het heksengeloof door aller
lei tovermiddelen te verkopen, die een
vaste plaats innemen op het repertoire
van alle heksenverdrijvers: duivels
drek (asa foetida), heksenpoeder (ly-
copodium), bloedsteen (lapis heama-
titis), „mensenvet" (cetaceum) e.a.
Kruse c.s. klagen over de geringe
straffen, die aan de heksenverdrijvers
worden opgelegd. De Duitse justitie is
nauwelijks bereid iemand, die een ander
voor heks uitmaakt, wegens smaad te
vervolgen. Het gewraakte gezegde is
juridisch irrelevant of slaat op een ken
nelijke onmogelijkheid (bijv. dat een
vrouw een verbond met de duivel heeft
gesloten). Kruse heeft wel de toezeg
ging gekregen, dat er bij de samen
stelling van een nieuw Duits Wetboek
van Strafrecht aandacht aan deze ma
terie geschonken zal worden, maar dat
nieuwe wetboek is op zijn vroegst pas
in 1958 te verwachten. In Centraal-
Europa kent alleen Liechtenstein een
wet tegen de hekserij. Verder wordt
drastisch optreden uitsluitend uit de to
talitaire landen gemeld. Een betrekke
lijk onschuldig geval van „heksenban"
in Belzig (Oost-Duitsland) werd in maart
van het vorig jaar bestraft met zes
maanden gevangenis. Een heksenver
drijfster in de Spaanse provincie Ponte-
vedra werd ter plaatse gearresteerd
(A.B.C., 12 december 1956).
De voornaamste remedie zien Kruse
en de zijnen echter niet in juridische
maatregelen. De opleving van al deze
vormen van bijgeloof achten zij een
gevolg van de discrepantie, die is ont
staan tussen de rationele wereldbe
schouwing en de christelijke geloofs
beleving. Er is een vacuum gescha
pen, dat ruimte biedt aan allerlei ma
gisch gedoe. Pater Philipp Schmidt
S.J. concludeert: „Het heksengeloof,
net als trouwens het bijgeloof in het
algemeen, duidt op een diepe psychi
sche verwarring en ontreddering. Tot
de sanering van die toestand is in de
eerste plaats de zielzorg geroepen".
IJMUIDEN
Zaterdag 23 maart
Hoog water: 8.58 u. en 21.35 u.
Laag water: 4.16 u. en 16.51 u.
Maanstand: laatste kwart. 6.04 u.
Advertentie
Deze elektr. FRIDOR naaimachine, ingericht
voor stoppen en borduren, kost slechts 295.
compl. in koffer.
Langdurige garantie Gratis les
Op 3 juni van het vorig jaar stonden
omstreeks negen nur 's morgens tussen
verschillende fietsers twee meisjes met
hun fiets te wachten bü het rode stop
licht op de hoek van de Barteljoris-
straat en de Zijlstraat. Toen het licht
op groen sprong, sprongen de meisjes,
een van 14 en een van 15 jaar, op hun
fiets, maar voor het stadhuis werden
zij ingehaald door een vrachtwagen met
aanhang, totaal 16 meter lang en 2.44
meter breed. De man zou ongelukkig
gemanoeuvreerd hebben en het gevolg
was, dat een der meisjes door de aan
hangwagen werd aangereden. Gelukkig
viel zij naar de rechterkant, waardoor
het ongeval niet ernstiger werd.
De bestuurder, een 51-jarige chauf
feur uit Velsen, reed echter door, maar
kon reeds in de Koningsstraat door
een politie-agent worden aangehouden.
Gistermiddag moest de man voor de
Haarlemse rechtbank terecht staan,
waar de president, mr. N. Reeling Brou
wer, het hem zeer kwalijk nam, dat hij
met zo'n log gevaarte de weg door de
binnenstad had genomen en niet de
randwegen had gekozen. De chauffeur
verklaarde echter, dat hij bij een gara
ge in de binnenstad moest zijn, ofschoon
later ter zitting bleek, dat hij in het ge
heel niet bij de garage geweest was.
Een 24-jarige cassière werd als ge
tuige gehoord. Zij reed achter de meis
jes en had dus gezien, dat de lange wa
gen, die ook haar was gepasseerd, de
meisjes had ingehaald met het boven
vermelde gevolg. Dé twee meisjes ver
klaarden evenzeer, dat de wagen hen
wilde inhalen.
De chauffeur verzekerde, dat hij niet
roekeloos had gereden; hij had zelfs
uiterst links gereden, waardoor hij het
trottoir van de vluchtheuvel tegenover
het stadhuis had geraakt. Twee getui
gen a décharge, onder wie een politie
man uit Velsen, die beiden in de cabine
van de wagen hadden gezeten, wisten
te vertellen, dat de chauffeur een zeer
matige snelheid had.
De officier van justitie mr. G. W. F.
van der Valk Bouman zeide in zijn re
quisitoir, dat de chauffeur met zo'n
enorm gevaarte nooit had moeten pro
beren te passeren in zo'n nauwe door
gang als voor het stadhuis. De zaak was
eerst voor de kantonrechter geweest,
waar de man tót 50 was veroordeeld.
De officier, die ƒ100 geëist had en 6
maanden 'voorwaardelijke ontzegging om
een motorrijtuig te beheersen, was van
dat vonnis in hoger beroep gegaan.
Mr. van der Valk Bouman eiste nu
3 weken hechtenis en 3 jaar ontzegging.
De verdediger noemde dit een te zwa
re eis. Hij voerde aan, dat de man
ruimte genoeg had om te passeren,
maar dat het ongeval zich waarschijn
lijk zó toegedragen had, dat het linkse
meisje, menend, dat de wagen reeds
gepasseerd was, geschrokken was, toen
Advertentie
Wij staan U met raad en
daad ter zijde.
Plaktafel met borstels tegen
geringe vergoeding in bruikleen.
UI
Gen. Cronjéstraat 135 - Haarlem
Telefoon 11657
Op 22 april, tweede Paasdag, zal de
damclub Het Oosten haar traditionele
sneldamtoernooi houden. Dit jaar zal er
gespeeld worden in café restaurant „Het
Hof van Holland" aan de Grote Markt.
De wedstrijden zullen om 2 uur begin
nen en om zes uur eidigen.
Zowel clubspelers als thuisdammers
kunnen deelnemen; men wordt inge
deeld naar speelkracht in groepen van
6. Voor elke groep zijn 2 prijzen be
schikbaar.
Nadere inlichtingen wodrden verstrekt
door de secretaris van Het Oosten, de
heer J. Poppen, Pepijnstraat 5 Haar
lem, alwaar men tot 17 april kan in
schrijven.
Advertentie
Sterker en nóg zuiniger.
Handig in het verkeer.
Gemakkelijk te parkeren.
Comfort voor 4 volwassenen en een kind
Royale kofferruimte.
•s Werelds grootste" en beste kleine wageir.
Agenten door het gehele land
Fabricage afdeling van 1. j. Molenaar'» Automoblelbedrijl N.V. Amersfoort
Coach, Sedan of Toarer
tegen aantrekkelijk
lage prijzen met
medelevering van kachel. I
OPBOD AFSLAG TOTAAL KOPER
Niet geveild.
PERCEEL
Kweektuinstr. 38, Haarlem
Cornelissteeg 13, Haarlem f Niet geveild.
Koediefslaan 30, Heemstede 7000.j 100.7100.H. v. d. Pol qq.
Palamedesstr. 30, Haarlem 12000.f 18000.Opgehouden
Schreveliusstr. 2 zw. en rd. Hrl. 11400.11400.C. Keur qq.
Soutmanstraat 34, Haarlem 3900.3900.J. P. Junge qq.
Soutmanstraat 2. Haarlem 3700.80.3780.J. P. Junge qq.
Wagemakerslaan 3, Haarlem 4000.700.t 4700.C. Hoen Dzn. qq.
Spionkopstraat 20, Haarlem 5400.5.5405.N.N.
Burgwal 8 zw. en rd.. Haarlem 2100.225.2325.N.N.
Oranjestraat 146, Haarlem 6000.t 6000.D. de Vries
Nic. v. d. Laanstr. 1, Haarlem 11200.f 450.12250.E. Bellaart qq.
P. Kiesstraat 74, Haarlem 11600.— 3600.— 15200.— A. J. Overakker qq.
zij de aanhang zag. Zij moet toen zijn
gaan slingeren. De chauffeur bracht
nog naar voren, dat hij door heel Euro
pa pleegt te rijden en dat hem nooit
roekeloosheid is verweten.
De rechtbank bepaalde de uitspraak
op 4 april.
Advertentie
v.a. 50 cm tot 2 meter breed
KAAN „De Wolbaai"
Gen. Cronjéstraat 129 - Haarlem-N.
Ter gelegenheid van het gouden feest
van de Haagse Amateur Fotografen
Vereniging werd een expositie gehou
den in het vroegere paleis aan het
Noordeinde te s-Gravenha'ge. De Haar
lemse fotograaf J. Scholten werd daar
bij bekroond en verwierf een verguld
zilveren medalje.
In het ontwerp-streekplan Zuid-Ken-
nemerland ral naar het Algemeen
Handelsblad weet te berichten geen
rekening meer worden gehouden met de
vestiging van een tweede basisindustrie
ten zuiden van het Noordzeekanaal. Tot
dusver was deze mogelijkheid open ge
houden in het streekplan-ontwerp, maar
de Provinciale Planologische Dienst van
Noord-Holland heeft blijkbaar de be
zwaren hiertegen van de gemeenten
Bloemendaal, Velsen en Haarlem aan
vaard.
De Planologische Dienst van Noord-
Holland wil voorts tegemoet komen aan
de bezwaren van de gemeente Bloemen
daal tegen de aanwijzing in het streek
plan van landgoederen en duingebied in
de gemeente voor de intensieve en ac
tieve recreatie. Dit geldt vooral de
landgoederen Elswout, Duinlust en Ko
ningshof. De begrenzing van het gebied,
dat het streekplan aanwijst voor de in
tensieve recreatie, zal meer naar het
westen, dus in de richting van de grens
met Zandvoort, worden verlegd. De
suggesties van Bloemendaal over de
wegenplannen (plan-De Ranitz) kan de
Planologische Dienst echter niet aan
vaarden.
In beginsel heeft de Dienst geen be
zwaar tegen de wens van Haarlem de
oost-westverbinding niet over het HFC-
terrein, maar door de Spanjaardslaan
te voeren. Het Haarlemse bezwaar te
gen de ontworpen noord-zuidverbinding
beoosten de nieuwe stadswijk Schalk
wijk wordt echter niet geaccepteerd.
Het Handelsblad ontleent deze bijzon
derheden aan het advies, dat de Tech
nische Commissie van de Provinciale
Planologische Dienst van Noord-Hol
land dezer dagen aan de vaste com
missie uit Provinciale Staten heeft uit
gebracht over de bezwaarschriften
achtenvijftig in getal tegen het ont-
werp-streekplan. De vaste commissie
uit de statenleden zal op haar beurt
G.S. van advies dienen, die tenslotte
hun pre-advies uit zullen brengen aan
de Staten. Dit kan over ongeveer an
derhalve maand tegemoet worden ge
zien.
Advertentie
S3**
IMPORTEURS: JACOBUS BOELEN AMSTERDAM
(Van onze Parpse correspondent)
PARIJS, dinsdagavond
Literaard hebben de door onze Ro
meinse correspondent vermelde geruch
ten nopens een mogelijk bezoek van
Paus Pius Xn aan Lourdes ter gele
genheid van het in 1958 te vieren eeuw
feest van de verschijning aan Berna-
dette, ook de aandacht van de Franse
pers. Zo publiceerden gisteravond zowel
de „Monde" als „Paris Presse" uit
voerige aan dit onderwerp gewijde kro
nieken van hun Romeinse correspon-
schouwen dat de Paus het voornemen
denten. Wij ontlenen hieraan het vol
gende. Volgens de correspondent van
de „Monde" is het om te beginnen als
volkomen uit de lucht gegrepen te be-
zou hebben genoemd bezoek te bren
gen. Zijne Heiligheid heeft zulk een
voornemen, als Hij het heeft, zeker aan
niemand kenbaar gemaakt. Het desbe
treffende gerucht is niettemin toch niet
absurd, zegt hij. En hoewel men in
Vaticaanse kringen bedoeld bezoek
voor „uiterst onwaarschijnlijk" houdt,
zijn er toch aanwijzingen die voor de
mogelijkheid pleiten.
De Monde-correspondent somt als
zulke aanwijzingen dan achtereenvol
gens op: ten eerste de bekende grote
devotie van Pius XII voor O. L. Vrouw
van Lourdes, ten tweede: Hij was reeds
als Kardinaal-Legaat in het genade-oord
bü welke gelegenheid Hü de belofte deed
er terug te komen, ten derde: na Zijn
verheffing tot het Pontificaat heeft Pius
XII de wens uitgesproken om „indien
mogelük" zijn eerste bezoek buiten Ita
lië te brengen aan de „oudste dochter
der Kerk", en in 1939 was Hü voorne
mens om zelf het te Nice te houden
Eucharistische Congres te presideren,
het congres dat niet doorging wegens
het uitbreken van de oorlog.
Vervolgens wüst de correspondent op
het beduidend aantal zeer ongewone
Initiatieven dat de huidige Paus in de
loop van Zün Pontificaat reeds heeft
genomen. En, zo voegt hü er aan toe,
het zou zeker geen angst voor novitei
ten zün die Pius XII van een zo spec
taculair initiatief als de bedoelde reis
zou afhouden; noch de ternauwer
nood gemompelde oppositie van de
meerderheid der Curiekardinalen. Ge
zien de Vaticaanse gebruiken komt
echter, aldus de correspondent, ook ge
nerlei betekenis toe aan het feit dat
de onderhavige geruchten ter plaatse
niet ontkend zün.
Vervolgens brengt de Monde-corres
pondent de door de Italiaanse pers ge
debiteerde verzekeringen ter sprake,
als zou President Coty in mei, wan
neer hij in zijn kwaliteit van Staats
hoofd ook Pius XII zal bezoeken, de
ze voor het bezoek aan Lourdes uitnodi
gen Het is vanzelfsprekend uitgeslo
ten," zegt de correspondent, dat de pre
sident der Franse Republiek zelfs ook
maar de „schets van een uitnodiging"
zou presenteren, indien niet tevoren
tussen het pauselük Staatssecretariaat
en de Franse ambassade bü de H. Stoel
overeenstemming was bereikt. De heer
Coty kan zich niet blootstellen aan
een weigering, hoezeer ook in genegen
en warme termen geformuleerd. In de
betrekkingen tussen Staatshoofden vor
men die met het Vaticaan geen uit
zondering op de regel. Op het ogenblik
nu is echter nog generlei onderhande
ling geopend.
Indien ondanks alle onwaarschynRjk-
heid Pius XII de reis toch zou aan
vaarden, aldus de correspondent ver
der, zou Hü gezien Zün hoge leeftüd
deze slechts per trein kunnen verrich
ten. Daarbü is het ondenkbaar dat de
Heilige Vader zou willen of kunnen ont
komen aan de massale huidebetogingen
die het gelovige volk Hem langs de
reisroute in Italië en Frankrük zou wil
len brengen. Maar zulk een reis zou uit
puttend zün zelfs voor een niet bejaar
de man.
's Pausen afwezigheid uit het be
stuurscentrum der katholieke wereld
zou zich voorts over geruime tüd moe
ten uitstrekken; tenminste drie we
ken. Is dit, gezien dat de huidige
Paus de daadwerkehjke leiding van
de bestuursdiensten altüd geheel in
eigen hand heeft gehouden, niet te
veel? En hiermede verklaart de Ro
meinse correspondent van het grote
Parüse avondblad de voornaamste ar
gumenten te hebben opgesomd van
hen die de mogelükheid van de gebeur
tenis uitgesloten acnten. Argumen
ten die, zegt hü, definitief „schü-
nen"
De Romeinse correspondent van „Pa
ris Presse" gewaagt eveneens van te
Rome gegeven verzekeringen aangaan
de een uitnodiging van President Coty
aan de Paus. Kardinaal Feltin, aarts
bisschop van Parüs, zou onlangs de Pre
sident van de Franse Republiek een
desbetreffende wens van het Franse
Episcopaat hebben overgebracht, aldus
het Franse blad. (Inderdaad heeft Kar
dinaal Feltin ongeveer twee weken ge
leden een bezoek aan de Franse Presi
dent gebracht. Hoewel het zeer wel mo
gelük is dat dit bezoek mede verband
hield met Coty's officieel bezoek aan
de Paus in mei aanstaande, wil dit nog
geenszins zeggen dat daarbü de mo
gelükheid van een uitnodiging aan de
Paus voor een bezoek aan Lourdes ter
sprake is geweest.
De uitnodiging van President Co-
ty zou volgens de correspondent krach
tige steun hebben van Kardinaal Tis-
serant, de Franse Kardinaal Deken
van het Heilig College.
Ook de Paris Presse-correspondent
gewaagt van de verreikende gelukkige
gevolgen die een bezoek van Pius XII
aan Lourdes, dus aan Frankrük, voor
het katholicisme in Frankrük zou kun
nen hebben. Hü weegt gezien vanuit
Rome eveneens tegen elkaar af de mo-
gelükheden vóór en de grote onwaar-
schünlükheden tegen. Hü besluit zün
kroniek met deze aan de heer Cesidio
Lolli „een der leken raadsleden" van
de Paus toegeschreven uitlating. „De
mogelükheid van een dergelüke reis is
niet geformuleerd geworden. Het
nieuws is voorbarig. Alles zal afhangen
van de internationale toestand".
