Nieuwe Haarlemsche Courant | 1957 | 4 mei 1957 | pagina 13

-SÜ

peu\ving in de liturgie

iS^g

Hïi}? JL

i

ULnood

„RELIGIEUZE BOEKEN", getuigend

van verheugende kentering
in literaire smaak

r

A

Lichte muziek op
zwarte schijven

Willem Elsschot 75 jaar

ntstaan d

:'o:

ler

rÏSgi&SïïïSi

Herstel van oude diaconaat
verdient rijp beraad

4

.J

Nieuw werk van MERTONen IDA GÖRRES

voegtdegekstedingensamen VELPON

een doel maar middel

W

Geloof

ven

iSS>s2eihet werk

Franse kritiek op
Sovjet-plan

K%S b6

Kk\.

VelSC»k Ü!!1

Admiraal Wright
bracht bezoek aan
ons land

Missiologische Week gesloten

TUSSEN

SCHRIJVER

EN

LEZER

Aft

U dea£ht Crdè Waar°P hU 06

De Nederlandse hulp
aan minder-ont-
wikkelde gebieden

ZATERDAG 4 MEI 1957

PAGINA 13

V> heef?1-in zicb zelf

l uCEknSdige vorm

va"

i»,

het 1
In.

ÏT?ie ken ??®n, onze t«d

Qlietf^h'ikte plaat^
'V h^kledi0*1- een bekel
«D te eer^g' ?nkele die'

ffd

//I

!',W

VgUeJ8 de grote

KS W (if °èfe«en zaten de

ka?is Iiïi »rgie

,S v0°

A Van6l,hebben de

PALM

(1$;

f

,y

V

SS? h%>r ija

*as el

eennl°„dkr?.e.t geweest:

feV hf®

Liturgische weekkalender

Uitstekende jazzmuziek

Plezierig repertoire

Volksmuziek

Nog steeds: bananenboot

Ontwapening

VOfr

pauselijke

k v*r j^et ono e.uw^ chris-

ni te^ven !ertrouwd ge-

'l b b e'n Va vorniQii,

hwV>,«st 8snr.»n w«

Vttó1 die Z .aues echter
u^fde rfn r,nieuw'n8 on-

,?ei" ml m z«n ency-
h te Verti nadruk daar
in, tlHt ?ren> dat het

en U«t dp lHn.»!U~

de""üit,<ie liturgische

S. <j ,herkPnf1sche ceremo-
„heje iihe plechtighe-

iheudcht Ql uhst' hlijven
'S -,.d Van u.P het aankwe-

•deO'

F C van iZ net aankwe-
i,Sthnneer n^et 's dan

ll\ r'rn°als wei 1 t«dvak

NV do o©t yv» eens ge-

tW" ai ^elzorlspreken van

i/t -S h Vp5fv?rnieuwing,
^Sie^hhen erinSen in

v een mt die nu ken"

^niule, een pas-

i him ste priesters, die

Missi

ereizen wjjd-

het sfoPr_

%*VJ^es schreef men
ft. SeCt^el voor, daarna

'oir^oLv eeuw verza-

Vè *-Vahruikelüke gebe*

V'dn®1! achriften in litur-
VCN lde het gebruik

\Nh 'h' a waren n°g al
heersende ge-
i^tiw JJlb öiet verloop van
i. ojniat men zoveel
cw i; en gheid streefde.
ISïl\ Paus Grego-

uSlb ^1 O Ft V) y\ 4- C* vn r-, i 1 i /n

Pt'f IMlAiiien het Concilie
HKSHn^) hebben daartoe
Toen eenmaal
- "geschreven be-
V r Riten (1588)
daarvan le wa-

iH'V ff

(j.sjpoedig nodig de
BLVVh betekenis van al
h, .JttLte te onderzoeken,
I ï^A'.^V^erkiaren.- En zo
|i:, (1% laP ontstaan. De

Bh tVVgo9n«»evveging van de

R 'VW-, n®n door de Fran-
fitSvt lJ v=0m Guéranger
■vVC dBgl"otpn Solesmes heeft

(iNtseenienSj?nt--- De
KVk«)e Benedictijner

de Belgische

A h?13118 Pius X en
Iv V- O^j ^ging krachtig
ciS "pf 'iende officiële
pi909 mag men
dl ip.hPaganda voor
'1 riman en macht
LV!|„ "«t, ",utèio ïaar te Me-
\\S 'itura?h congres ont-
IkN «^(j scbe tüdschrif-

bari Maria-Laach
^erk eerste wereld-
AoAtt dg v Sestejd om de
..'tureip te inte-
Herwe-

'Pti' Kom Case]' Pius

V.V siort"® en pastoor
sdlen een be-

AWV8e p„

Whhir'V' JatiiJ che vernieu-

-?! v (]\K>of®n.aars der li-
V i'v'IJkV) 'a-La internationale

nV^iNl^h te UAgai?o (1953),
V h «k v® Assisië (1956)

k_. hlio'Oflron'an

gen vooral door de H. Eucharistie
viering. Op alle mogelijke manieren
tracht men tegenwoordig de gelovigen
door middel van de liturgie tot Chris
tus te voeren. Altijd zal daarbij voorop
moeten staan een zo goed mogelijk be
grijpen van de diepe betekenis der ver
schillende gebeden en ceremoniën. Dat
eist enige inspanning. Maar die is niet
op te brengen zonder voorafgaande, le
vendige belangstelling.

Dat is nu de reden, waarom de Paus
het Apostolaat des Gebeds ingescha
keld heeft. Hij vraagt de katholieken
van heel de wereld deze maand Gods
verlichting af te smeken voor allen op
dat zjj de noodzaak van een echt litur
gisch leven mogen inzien. Wie goed be
grijpt, wat daarmee gemoeid is, zal dui
delijk beseffen, dat het hier erom gaat
de leden van de Kerk rijp te maken om
hun zending t.o.v. de wereld vruchtbaar
te vervullen. En het gebed tot die inten
tie is echt katholiek, d.w.z. algemeen ge
bed zoals Christus het bedoelde toen Hij
ons leerde „Onze Vader" te zeggen re
gen de Almachtige zonder Wiens gena
de niets goeds tot stand komt.

(Van onze Haagse redacteur)

Luitenant-admiraal Jerauld Wright,
opperbevelhebber van het gebied van
de Atlantische Oceaan van de Noord-
Atlantische Vterdragsorganisatie, is na
een kort bezoek aan Nederland naar
Engeland vertrokken. Admiraal Wright
heeft in ons land besprekingen over
NATO-zaken gevoerd met militaire en
burgerlijke autoriteiten. Hjj heeft o.m.
de minister van defensie, ir. Staf, ont
moet. De hoge gast bracht ook een be
zoek aan Den Helder. In Hotel Witte
Brug in Den Haag werd hem een re
geringsdiner aangeboden.

Op een persconferentie in Den Haag
verklaarde admiraal Wright dat de vol
gens het NATO-verdrag onder zijn be
vel staande zeestrijdkrachten zullen kun
nen beschikken over atoomwapens. De
admiraal zei dat hij blij zou zijn wan
neer het vliegdekschip „Karei Door
man" gemoderniseerd en verbouwd
we'er in gebruik zal kunnen worden ge
nomen en in het oefenschema zal kun
nen worden ingepast. Admiraal Wright
heeft Frankrijk, Engeland en Neder
land bezocht. Hij zal nog besprekingen
voeren in Noorwegen en Portugal.

betel h.Ügedragen
y.v ker|is voor de

W rl.V be

s> bfl de Kerk.

H'^blirtAh rtp reeks her-

de?V e Kturgie,

'«teihY®? Kerk, tot de
veh te bren-

■un -«»te danken,

i'K? een bewe-

Op de derde dag van de Missiologi
sche Week te Nijmegen kwam als eer
ste spreker aan het woord Father 3.
de Reeper, consul-generalis van de
Congregatie van Mill-Hill, die sprak
over de toediening van Doopsel en
Vormsel in de missie. Bij de toedie-
ningning der Sacramenten, zei hij, beho
ren de missionarissen te streven naar
rituele integratie en fusie met plaat
selijke gebruiken. Als parallel en voor
beeld kunnen zij de initiatieplechtighe
den, bij sommige stammen nog in
gebruik, van het stamniveau op het sa
cramentele niveau van het Doopsel
overdragen, daartoe teruggrijpend naar
de oorspronkelijke spreiding van de
voorbereidende plechtigheden bij het
Doopsel over een langere periode.
Daar dit werk zou betekenen voor de
toch reeds zeer drukke missionarissen,
verdient, aldus spreker, het voorstel
om diakens als medehelpers der pries
ters weer in te voeren, rijp beraad. De
Kerk dringt de laatste jaren op le-
kenapostoiaat aan in verband met deel
neming van leken in de apostolische
activiteiten der Kerk. Herstel in de
praktijk van een actieve diaconaats-
stand zou een logische en denkbare
climax vormen en een nuttige over
brugging tussen de zuivere lekenstand
en de priesterstand, aldus father de
Reeper.

Als tweede spreker kwam aan het
woord pater Adelhelm, O.F.M. Cap.,
missionaris van het apostolisch vica
riaat Pontianak op Borneo. Hij sprak
over het sacrament van boetvaardig
heid, de biecht, en de toediening
daarvan onder de heidenen. De prak
tijk v5n de biecht is verschillend voor
de verschillende missiegebieden, aldus
spreker. Veel missiegebieden immers
verschillen onderling meer van elkaar
dan een of,ander gebied verschilt van
Europa. Dit leidt in vërbfind'"met de
kwesties omtrent de aard van hun be
lijdenis, de zwaarte van de op te leggen
penitentie, maar ook voor de uiterlijke
vorm van het sacrament der Biecht.

In Europa heeft men dit sacrament
gedwongen door de omstandigheden en
praktische moeilijkheden van een pu
blieke toediening moeten hervormen
en beperken tot een zuiver private aan
gelegenheid. Het is mogelijk, aldus
spreker, dat in verschillende missiege
bieden, waar het gemeenschapsgevoel
veel sterker is, de liturgie van de
Biecht weer geheel of gedeeltelijk tot
zijn oorspronkelijke vorm kan worden
teruggebracht.

Op de middagvergadering van de
laatste dag der Missiologische Week
te Nijmegen, sprak pater M. van Oss,
C.I.C.M., over de H. Eucharistie in
de missionering. Hij wees op de wen
selijkheid om de woorddienst van de
Mis in de volkstaal te houden, of
schoon hieraan, gezien de moeilijk
heden bij het vertalen der teksten in
talloze talen, ook bezwaren vastzit
ten. Voor de Canon behoude men
het Latijn, ook als manifestatie van
de indentiteit van het Offer, dat over
heel de wereld wordt opgedragen,
aldus spreker.

Als laatste spreker voerde mgr.
Const. Kramer, O.F.M. het woord over
de viering van de zon- en feestdagen
in de missie.

De missionaris wordt nog sterk be
zig gehouden met het ontwerp van
de viering der zon- en feestdagen. De
situatie, waarop zij gebouwd moet
worden, is in vele opzichten niet be
paald gunstig, aldus Mgr. Kramer. De
liturgische vernieuwing van deze tijd
biedt echter aantrekkelijke perspectie
ven voor de zondagviering.

De missie hoopt op verdere hervor
mingen van de kant van de H. Stoel,
maar het eerst nodige en dadelijk
mogelijke is de opvoeding tot en de ver-
trouwdmaking met de eenvoudige
grondgedachten. Intussen kan zij voor
bereidingen treffen, die tot verdere aan
passing door de H. Stoel kunnen lei
den. In missielanden dient voorzien
te worden in een viering zonder pries
ter. Er zijn nieuwe ontwerpen gemaakt
voor het programma hiervan. Voor de
leiding wordt gedacht aan herstel van
het oude diaconaat of lectoraat. Een
zending door de bisschop zou al da
delijk kunnen worden aangewend. Het
slotwoord werd gesproken door de voor
zitter, mgr. prof. dr. Alphons Mulders.

Streng en statisch in romaanse of vroeg-gotische trant, maar alle gelijkelijk op
superieure wijze „het heilige" verbeeldend, staan de reeksen heiligen geschaard
links en rechts van de portalen van de kathedraal van Chartres. Met een afbeel
ding van zulke beelden is de bandomslag van het boek van Ida Görres, „Beelde
naren Gods", dat hiernaast besproken wordt, treffend versierd.

Doral de laatste tijd verschijnen b(j
prominente katholieke uitgevers
allerlei zogenaamde „religieuze
boeken", die voor een kenschets in deze
rubriek in aanmerking komen, al was
het alleen maar vanwege de verheugen
de verandering in literaire smaak welke
uit hun verschijnen spreekt. Het zijn al
lerminst flauwe heiligenlevens of vrome
traetaatjes, waarvoor wij hieronder de
aandacht vragen. Men heeft er enige
goede smaak, letterkundige smaak mo
gen we wel zeggen, voor nodig, als
mede inniger aandacht dan voor de
meeste romans vereist is. Dat deze

boeken, ondanks de hoge eisen welke
zij aan de lezerskring stellen, in zo rijke
verscheidenheid op de Nederlandse boe
kenmarkt kunnen worden gebracht, wijst
zeer in het algemeen op een kentering
der leesbehoefte in de richting van de
„non-fiction". Men verstaat daaronder
alle mogelijke lectuur, die niet recht
streeks aan de verbeelding is ontspro
ten, die geen fictieve inhoud heeft. Reis
verhalen zijn non-fiction; biografieën en
boeken over de natuur, de techniek, het
zieleleven van de mens idem dito.

Al deze boeken worden tegenwoor
dig graag gelezen. Overmatige popu
lariteit van schrijftrant wordt voor dit
soort lectuur heden tea dage veel min
der op prijs gesteld dan vroeger. De
lezers en lezeressen durven wel wat
aan! Ze hebben de drang zich geeste
lijk te ontwikkelen en zijn bereid zich
daarvoor in te spannen. Gevolg van

Advertentie

,deze smaakverandering is, dat tal van
auteurs zich zijn gaan toeleggen op
het schrijven van „non-fiction".

Ze doen dit met een talent dat vroeger
misschien aan de schone letteren zou
zijn besteed. Welnu, dit talent is hier
door niet verspild, integendeel. We ge
loven dat auteurs als Thomas Mer-
ton en Ida Friederike Görres
om meteen maar twee religieuze boe-
kenschrüvers van het eerste plan te noe
men, hun grote literaire talent niet ef-
fektiever hadden kunnen aanwenden.
Het zijn geïnspireerde figuren en ze
richten zich tot de lezer met een direct
heid van zeggingskracht, die men alleen
bij heel grote schrijvers aantreft.

Uw naaste als u zelf

Van eerstgenoemde, Thomas Mer-
ton dus, verscheen onlangs een boek,
dat in het Nederlands tot titel draagt:
„Uw naaste als uzelf". De Amerikaanse
titel is meer op de man af: „No man
is an island", niemand is een eiland.
De bekende schrijver van „Louterings
berg" probeert in dit nieuwe boek de
lezer te betrekken in zijn persoonlijke
overwegingen over de liefde en over de
zelfverwerkelijking van de mens in de
liefde. Persoonlijke overwegingen. Het
gaat hier dus niet om een belering van
de lezer door iemand die meent beter
te weten. Het gaat hier echt om een
zoeken van contact tussen schrijver en
lezer, waarbij de schrijver zichzelf als
het ware ter discussie stelt. Merton
schrijft bijzonder intelligent en tevens
concreet, praktisch en met begrip van
wat er in de existentialistisch voelende
jonge mensen van tegenwoordig om
gaat.

Beeldenaren Gods

Hetzelfde geldt ten aanzien van Ida
Friederike Görres, schrijfster^ van een
modern aansprekende biografie van de
kleine heilige Theresia en thans van
Beeldenaren Gods", een verzameling
meditaties op het grondthema: „Wat is
heiligheid7". Verwacht geen antwoord

i

1hn6n erfeï1*6 ornstandigheden
Vnv bet Sf- een onbeweeglijke

-SMVS 0tk>d r?ln?t in de weg stond,
V M] Jhidtj 1 het o^l„vVnnen nemen, had

6rin aan8<1gegaan. Réval stond
W ve„ de antlere zijde uit te

het

weer, een

Ifl %k°hn^'Sschien'^" en een wind die
?'s Vft„ 17 J

blik

verder

afstandsHet

LV?h zli d°°rboora der' De zeeman

v 'iV ko„ het i!n onder en dat "'f™

en dat aan zijn
.'ti uhtgn7unnen" ?,cSchikten geen en-

V'< aPPen zuüen ze wel vuur-

js hij zou moeten
hieer over te ver
voerders ter

«e 'jeV2Qu%.?rIv(v dat er een
eehedon beperken tot
in een of twee

e«o«-"let een TUKreet geweest:
hj/Jorri Zjjn vergelijke zee zou

kh his>. Zich es'iss;n°x, ,bad zich niet

Vee 6r nietlng bb

•1 h fern! ander» meer 0
l'O ki? (God8ezagv

Ste z°d geve,

„Kapitein."

„Wat is er, Saladini?"

„Alles is voorbereid en in orde. De passagiers we
ten dat we gaan manoeuvreren. Hebt u nog iets
gehoord?"

„Ja, misschien is het schip al gezonken. Het water
drong de ruimen binnen. We moeten alles wat we
hebben buiten boord hangen, touwladders, valreeps-
trappen, netten, fenders."

„Is al gedaan, kapitein. Het schijnt dat de Cano-
pus

„Ja, ze is er dichter bij dan wij. En omdat ze
slechts dwars op de golven behoeft te varen, zal ze
nu wel ter plaatse zijn. Derieu is misschien de enige
kans voor de stakkers."

„Met een goede sloep voor de wind kunnen ze zich
er doorslaan, kapitein, zelfs in zulk een zee. Het is
een vrachtboot en ze hebben alleen maar aan zich-

zelf ^0 ^pnkciii"

„Dat is zo; daarenboven moet het mogelijk zijn
een sloep te water te laten."

Saladini was even stil verdwenen als hij gekomen
was en Vox was even naar de kaartenkamer gegaan
om op de klok te kijken, een blik op de kaart te
werpen en zijn pijp aan te steken. En het was goed
de gezagvoerder van de Virginia te zijn, die uren
lang met hetzelfde ritme voortstoomde, naar het
geluid van zijn machine daar beneden en het steunen
van de wringende huidplaten te luisteren, te weten
dat zich op de brug mannen bevonden als Fetcherin
enRéval (ja, hij is een goed zeeman) en er
gens aan boord Saladini, die nog eens iets nakeek,
te zien met welk een ernst de roerganger met de
handen aan het stuurrad de kompasroos in het oog
hield. Maar het was voldoende dat de schroefas

Plotseling op de brug een uitroep van Fetcherin
en daarna, bij de deur van de stuurhut, het gezicht
van de tweede bootsman Ahmet.

„Een licht op vijftien graden aan stuurboord,
kapitein."

Eén uur. Met de kijker voor het oog had Vox
zich naast zijn tweede officier opgesteld, die ook
met de kijker, zonder die te laten zakken, gezegd
had:

„Een stoomschip, halverwind zeilend met bak-
boords halzen toe."

Hoewel hij er een hekel aan had, had Vox moeten

glimlachen bij deze uitdrukking van de oud-gezag
voerder bij de zeilvaart, maar bad niets geant
woord. De drie bijeenstaande zeelieden (Reval was
er bij gekomen) hadden elkander niats zeggen;
ze hadden dezelfde gedachten, dezelfde vragen, de
zelfde veronderstellingen kwamen by hen op.

„Dat is stellig de Marco Polo niet. Dit schip van
een veel grotere tonnage is in staat te manoeuvreren
en vaart. Allemachtig, wat een zee. Zijn twee top
lichten zijn bijna verdwenen. Het slingert verschrikke
lijk; dat zal alles aan boord loswerken. Dat kan
bn ons ook gebeuren als we van koers veranderen.
Maar het is zo ver niet af! Daar is zijn rode licht
weer. De lucht is ongetwijfeld iets opgeklaard. Vaart
het zijn eigen koers of zoekt het de Marco 2,",
Het is een passagiersschip, zou het de Canopus zijn.

„Fetcherin, heb je hem gepeild? Onnodig, h\j ver
andert van koers. Réval, ga naar de marconist
laat Launay dat schip vragen wie hij is en wat hij

doetAls er nog een bericht is van de Marco

Poloja, dan zou hij me wel getelefoneerd heb-

ben."

„Hij gaat voor de wind over.

„Geen twijfel aan; hij zoekt de Marco Polo

of diens sloepen. Fetcherin, telefoneer aan meneer
Petit dat we gaan manoeuvreren. O, ben je daar,
Saladini. Alle hens aan dek om uit te kijken."

De eerste van de twee vreselijke nachten was
begonnen. Vox had juist geoordeeld, toen hij besloot
nog een kwartier langer dezelfde koers te blijven va
ren, daarop had hij de Virginia naar bakboord laten
opdraaien en het schip meer dan twintig minuten,
van ter zijde gebeukt, dwarszees gehouden. En hoe
wel hij wist dat alle voorzorgen genomen waren om
geen water in de ruimen te krijgen, dat allen aan
boord gewaarschuwd waren voor de schokken die
ze zouden ondervinden, had hij water en bloed ge
zweet bij het zien (want niettegenstaande de duister
nis zag hij die) van de hoge golven die, na de hoge
muur te hebben getroffen, het voorschip van de voor
steven tot de middenbouw overdekten, terwijl brok
ken water op het sloependek neerplensden.

(Wordt vervolgdt

THOMAS MERTON,

naar een foto nog daterend van vóór
zijn intrede in het Trappistenklooster.

in de vorm van een definitie! Omgaan
met heiligen betekent, aldus de schrijf
ster, werkelijk om en om gaan, om hun
mysterie heen. Wij dringen niet door in
het geheim van hun relatie tot God.
Maar wij nemen waar, dat die relatie
reëel is en dat zij met een zeer positieve,
brandende liefde te maken heeft. Over
de protestantse theoloog Walter Nigg,
die een boek over heiligen heeft geschre
ven, merkt Ida Görres op: hij heeft de
heiligen ontdekt, zoals Columbus Ame
rika ontdekt heeft. Zo „ontdekt" ook
Görres voor ons allerlei patroonheiligen
en legendarische figuren, voorts moder
ne geesten als kardinaal Newman en
historische grootheden als Jeanne d'Arc
en Elisabeth van Thüringen.

Beide boeken, „Uw naaste als u-
zelf" en „Beeldenaren Gods", hebben
de actualiteit, die zich moeilijk laat
duidelijk maken, omdat de thema's
die er in aan de orde worden gesteld
zo'n uitgesproken eeuwigheidskarak
ter bezitten. Wij kunnen ons echter
moeilijk voorstellen, dat deze ge
schriften vóór de oorlog werden uit
gegeven. Hun aanspreektoon, hun vi
sie op het leven, hun dialoog met de
lezer is echt van deze tijd. Merton,
de Trappist, is een moderne Ameri
kaan. En Ida Görres wortelt in het
na-oorlogse Duitsland. Beiden hebben
weet van „de dagen der artistieke
vertwijfeling"; ze kennen de filosofie
van het geworpen-zijn in de wereld.
Kortom, ze spreken tot de tijdgenoot.

De uitgever van deze lezenswaar
dige boeken is Het Spectrum te
Utrecht. NICO VERHOEVEN

ZONDAG 5 mei: tweede zondag na Pa
sen; eigen mis: 2 get). H. Pius; credo:
pref. van Pasen; wit.

MAANDAG: H. Joannes, evangelist;
eigen mis; pref. van de apostelen;
rood.

DINSDAG: H. Stanislaus, bisschop-mar
telaar; mis Protexisti: pref. van Pa
sen; rood. Den Bosch en Breda:
H. Domitianus, bisschop-belijder; eigen
mis; 2 geb. H. Stanislaus; pref. van
Pasen; wit.

WOENSDAG: Verschijning van de aarts
engel Michaël; eigen mis; pref. van
Pasen; wit.

DONDERDAG: H. Gregorius van Nazian-
ze, bisschop-belijder-kerkleraar; mis In
medio; credo; pref. van Pasen; wit.

VRIJDAG: H. Antoninus, bisschop-belijder;
mis Statuit; 2 geb. H.H. Gordianus en
Epimachus; pref. van Pasen; wit. Haar
lem: Overbrenging van de H. Bavo; eigen
mis; 2 geb. H. Antoninus; 3 geb. H.H.
Gordianus en Epimachus; pref. van Pa
sen; wit.

ZATERDAG: H.H. Fiüppus en Jacobus,
apostelen; eigen mis; credo; pref. van de
apostelen; rood.

ZONDAG 12 mei: derde zondag na Pa
sen; eigen mis; (2 geb. Utrecht: H. Ans-
fridus; Haarlem: H. Gangulphus; Breda:
H. Nereus; Den Bosch en Roermond: H.
Wiro); credo; pref. van Pasen; wit.

Het jazzmenu is dit keer voor de
fijnproevers bestemd en dan noe
men wij op de eerste plaats de
grootmodel 33 toerenplaat van het merk
Brunswick, nummer 87003 LPBM, die
tot titel draagt „Introduction tot tradi
tional jazz" en niet minder dan twaalf
met zorg gekozen opnamen bevat van
jazzuitvoeringen in de New Orleans, de
Dixieland- en Chicagostijl, gepresen
teerd door befaamde orkesten en en
sembles en achtereenvolgens daterend
tussen de jaren 1926 en 1945. De plaat
heeft een album-uitgave gekregen en is
gesierd met een artistieke hoes, op de
binnen- en achterzijde waarvan op over
zichtelijke wijze en in een heldere be
toogtrant commentaar wordt geleverd
op de jazzmuziek in het algemeen en
op de inhoud van deze plaat in het bij
zonder. Waar twaalf orkesten aan het
werk zijn en ieder orkest of ensemble
nog weer is samengesteld uit jazzmu
sici, die men welhaast stuk voor stuk
weer in hun persoonlijke stijl en voor
dracht zou kunnen beschouwen, is het
duidelijk, dat wij ons slechts kunnen be
palen tot een paar algemene opmerkin
gen, die eigenlijk wel kunnen worden
samengevat tot de slotconclusie, dat de
jazzliefhebber deze plaat niet mag mis
sen. Zij kost een flinke duit, maar men
heeft dan ook een verzameling klassie
ke jazz in huis, die men niet meer kwijt
zou willen. Bijzonder boeiend zijn voor
al de vroegste opnamen, die nog alle
primitieve techniek en improvisatie,
maar ook die heerlijke spontaneïteit la
ten horen, die zulk een speciale sfeer
plachten op te roepen. Elk werkstuk op
deze plaat is overigens interessant om
de stemming ervan, om alle expressies
en impressies, zoals deze door het col
lectieve, maar ook solistische spel wor
den opgeroepen. De plaat is vooral ook
uit studie-overwegingen de moeite van
het bezitten waard. Men kan via deze
langspeler nader en genuanceerd ken
nis maken met de traditionele jazz en
haar beoefenaren.

Een andere indrukwekkende jazz-
publicatie is de Norgran 'plaat, 33 toe
ren nummer MGN-I004, gewjjd aan
het talent Johnny Hodges, de alt-
saxafonist uit de superieurenklasse.
De grote muzikale zorg en de bükans
tastbare toewijding, waarmee Hodges
op deze langspeler een selectie van
EUington-com posities interpreteert,
gaan gepaard met een tot in finesses
beheerste instrumentvoering. Haar-
zuiver en opvloeiend naar de climax
van de eigenlijke melodietonen ont
worstelt Hodges uit zijn saxafoon niet
alleen een weelde aan uitgebalanceer
de klanken, maar schildert hij daar
bij en door middel van vaak zeer sub
tiele intonaties een sfeer, die stil
maakt. Geflankeerd door een keur
van broeders in de jazz-kunst en ze
ker ook mede geïnspireerd door hun
samenspel, beleeft het saxafoonspel
van Johnny Hodges vooral zijn hoog
tepunten in de langzame composities.

De zogenaamde Mainstream-Jazz, in
welke stijl negen nummers zijn gegroefd
in de 33 toeren Nisa-plaat nr. NJL 3
en tot welke school o.a. musici als Ken
ny Baker, Bruce Turner en Don Law-
son beh.oren, zou men typisch Brits
kunnen noemen. Ook in de jazz distan-
ciëren de Britten zich van de meer on
gedwongen, minder gereserveerde, los
sere, bewegingsvrijere en mogelijk ook
meer spontane Amerikaanse mentali
teit. De Mainstream-Jazz heeft een voor
naam, een elegant karakter. Zij loo
chent niet het idioom, het jazzpatroon,
haar associaties met wat men zou kun
nen noemen het „klassiek principe",
maar springt overigens niet al te dy
namisch uit de band. Zij beweegt zich
intussen in de moderne richting, zoekt
naar nieuwe klankkleuren, die nochtans
in een gemakkelijk grijpbare sfeer lig
gen, houdt er een vri) sterke beat op na
en wil gaarne swingen, maar en bij
wijze van spreken dan zij blijft „da
me", die Mainstream-Jazz. Intussen
spelen de vertolkers van deze Britse
jazz in het repertoire op deze Nixa-
plaat zowel individueel als in samen
spel vaak zeer gave soli en leveren ver
scheidene improvisaties bijzonder boei
ende klanken op.

The Modernaires bootsen op Coral
451 nr. 93101 A en B The Platters
na in „The Great Pretender" en in
„Only You", dat wil zeggen: tot aan de
laatste strophe. Dan laten ze in gemengd
gecroon horen, dat ze tocht echt de
Platters niet zijn. Overigens snikken en
hikken ze ook niat zo hartroerend als
de Platters plegen te doen O Het 45 toe-
renplaatje 7 EGH 114 van His Masters

Voice is van harte aan te bevelen. Het
laat het Quartetto Enzo Gallo horen, op
zijn best. Vier Italiaanse liedjes uit de
topklasse van frisse, vrolijke klanken
op een ritme, dat nauwelijks kwieker
kan. Het plaatje vermeldt de nummers:
Aprite le Finestre, O Ciucciariello, Sciu
sciu en de bijzonder grappige en tech
nisch knappe creatie „Conversazione con
la Chitarra" O Het vermaarde vader
landse accordeonduo „The Hodlars" gaat
met verve en vaart door een interna
tionaal en Amsterdams repertoire van
bekende nummers („Paris Canaille" tot
en met „Op de ouwe Lindengracht") en
weet zich daarbij ge steund door een
vaardige ritme-sectie. Dans- en luister
plaatje, dat het merk Columbia en het
nummer SEGH 12 (451) draagt O Bob
Crosby en His Bob Cats'mixen op Coral
45 t nr. 93216 de dixieland- en chicago
stijl in hun uitvoering van de Sousa-
marsen „Stars and Stripes" en „El Ca-
pitain" en laten intussen horen, dat het
wel begrijpelijk is, dat Sousa die eerste
jazzmusici heeft geïnspireerd O Met het
toepasselijke nummer „Fuert los" vangt
de „Rummelplatz-Musik". de kermis»
muziek aan op het 45 t Telefunkenplaatje
DX 1862. De anderé nummers heten La
Matchiche, Bayrische Polka en King
Cotton. Een draai- en een hammond
orgel en het groot-orkest van de ma
nege van Becquart komen er aan te pas.
Gezellig „rummel"ig plaatje; speciaal
voor ruiloften en partijen O Via het
Telefunkenplaatje UX 4720, ook weer
45 toeren, geeft het theater-orkest van
Champs Elysées o.l.v. dirigent Paul Bon-
neau geen brillante, maar toch beslist
wel aanvaardbare uitvoering van „Dans
le jardin d'un Monastére" en „Sur un
marché Persan" van Ketelbey. De koor-
stemmen blijven op de achtergrond; ze
worden door de muziek overstemd O

Volksmuziek van het dromerige en
vurige genre is gegroefd in respec
tievelijk de 33 toerenplaat van
Brunswick nr. 86048 LPB en de Polydor-
langspeler 45527 LPH. De eerstgenoem
de komt voor rekening van Benny Ka-
lama en „The Hawaiian Villahe Sere
nades", die in het langzame en iets
vluggere hula-tempo de zoete schoon
heid van het droom-eiland verklanken.
De plaat bevat een selectie van oor
spronkelijke Hawaiian-melodieën, die
met zorg en met exotische passie wor
den uitgevoerd. De „crying" guitaar
vooral, door Benny-himself met bezie
ling gehanteerd, bepaalt daarbij de sen
timentele sfeer O Doorstrooid met de
peper van de latijns-amerikaanse vurig
heid klinken de Gha-Cha, de Mambo- en
de Haitische Merengue-dansen, die, in
tempo en expressie nog aangezet door
instrumentale growl-effekten en driftige
kalebasgeluiden, met vakmanschap wor
den ten beste gegeven door de orkesten
van Ramon Marquez, Argueso en Dami-
ron. De plaat is uitgekomen in de Fiesta-
serie en draagt dit praedicaat met ere.
Ook de weergave van deze, beide pu-
blikaties, is van uitstekende kwaliteit.

Vanuit de bananenboot wordt, nog
steeds het heimwee naar het va
derland bezongen. Deze week is op
Columbia DB 3891 (78t) de beurt aan
„The Tarriers". Aan de andere kant van
de plaat zingen zij met evenveel gloed
en bij een hijgend ritme de spiritual
„No hidin'place" O De negerzanger Nat
„King" Cole heeft, samen met het or
kest van Nelson Riddle, beslag gelegd
op de 78t-Capitol-plaat nr. 3619. Het
langzame nummer heet „You are my
first love", het vluggere „Ballerina". Nat
„King" Cole in zijn moderne songstijl,
goed maar niet schokkend. Van „Balle
rina" zouden wij een fijner afgewerkt
lied hebben gemaakt. Bij wijze van spre
ken dan O Plezierig-natuurlijk en open
is de stem vr.n de tenor René Carol, die
via Polydor 23388 A en B <78t) te be
luisteren is in de vlugge en met Catill
liaans getwinkei versierde vlugge wals
„Der Godschmied von Toledo" en in de
langzame wals „Lass mich nicht zu lang
allein", die een bekoorlijke melodie
kreeg. Orkest: Adalbert Luczkowski. O
Het „Musikkorps der Schutz-Polizei Ber
lin" onder directie van de „Obermusik-
meister" Heinz Winkel heeft alle poli
tieke zwarigheden in de Duitse hoofd
stad opzij gelegd en komt op Telefunken
A 11893 (78t) voor de dag met een fees
telijke potpourri van fris en kleurrijk
gearrangeerde populaire walsmelodieën,
waarbij de kapel er kennelijk plezier in
heeft om er strak en strikt het ritme in
te houden. Prima dansplaatje tevens. O

FRÉDÉRIC

WILLEM ELSSCHOT

Een woordvoerder van het Franse
ministerie van buitenlandse zaken heeft
de jongste Russische ontwapeningsvoor
stellen gekenschetst als een „lichte
vooruitgang", maar hü voegde hieraan
toe, dat zij toch niet aanvaardbaar zijn.
Hü achtte het vooral onaanvaardbaar,
dat in het Russische plan voor de we
derzijdse luchtverkenning de Amerika
nen moeten goed vinden dat er vlieg
tuigen patrouilleren boven het gehele
gebied, waar zich hun atoomcentrales
bevinden, terwijl zij zelf hoofdzakelijk
slechts boven Oost-Siberië mogen vlie
gen, „waar sinds mensenheugenis nooit
iets is geweest." (Reuter)

Dinsdag 7 mei wordt de Vlaamse
schrijver Willem Elsschot bij de Bur
gerlijke Stand Alfons de Ridder 75
jaar. Ter gelegenheid daarvan verscheen
onlangs bij de uitgever P. N. van Kam
pen en Zoon zijn „Verzameld Werk",
dat de romans Villa des Roses, Een ont
goocheling, De verlossing, Lijmen, Het
been. Kaas, Tsjip, De Leeuwentemmer,
Pensioen, Het tankschip, Het dwaallicht
en zijn verzen bevat. Zijn boeken schij
nen, vanwege de scherp-sarcastische
toon, waarin zij meestal zijn geschreven,
voor sommigen moeilijk te verteren.
Maar degenen, die hem bewonderen
en dat zijn er toch zeer velen doen
dat meestal met grote vurigheid. Feit is,
dat Elsschot sterk de indruk wekt zijn
cynisme nodig te hebben, om zijn diepe
gevoeligheid te kunnen verhullen. Maar
onbetwistbaar is zijn meesterschap over
de taal.

Op de schriftelijke vraag van het
Tweede Kamerlid, de heer Ruygers,
(P.v.d.A.) over de wijze van besteding
van de door de regering toegezegde 25
miljoen gulden ter uitvoering van de
motie-Ruygers c.s. inzake hulpverlening
aan minder ontwikkelde gebieden, heeft
minister Luns, mede namens minister
Hofstra, geantwoord, dat de wijze,
waarop de regering uitvoering denkt te
geven aan deze hulpverlening, binnen
kort aan de Kamer ter goedkeuring zal
worden voorgelegd, in een ontwerp-sup-
pletoir begroting voor het dienstjaar
1957,

Sedert de toez^ging door de regering
tot besteding van een bedrag van 25
miljoen zijn de omstandigheden in dier
voege gewijzigd, dat niet alleen een
vermindering der bestedingen is gebo
den, doch dat tevens het vluchtelingen
vraagstuk nieuwe offers van de rege
ring vraagt. Mede in het licht van de
door de Kamer uitgesproken wens tot
verlaging der overheidsuitgaven zal de
bedoelde suppletoir begroting betrek
king hebben op een bedrag van 20 mil
joen, waarvan ongeveer 13 miljoen te
'bestemmen voor bijdragen in de bijzon
dere nood op het gebied van de vluch
telingen en ongeveer 7 miljoen voor
bijdragen in de hulpverlening aan min
der ontwikkelde gebieden.