De tijd tussen Hemelvaart
en Pinksteren
RENAISSANCE IN MEI
Op de breuklijn van twee tijden
Schip
in nood
Lichte muziek op
zwarte schijven
zijnd °ius* srd&was
«ge* gSSaF! zx^'"£ssr2is£%
I
"•stffiarAr ïss&fr' ss
Definitieve bepaling van het
christelijk leven
Diep geloof nodig
r
de ILSY
Drie
grote boeken in
klein formaat
ELPO
Geloof
en
leven
J
Geen sensatie bij
Pracht handen
Opperpotsenmaker van de Tsaar
bleef liever op de Botermarkt....
lijmtbreukenenbreektsnelheidsrecords yeÉlVon
TUSSEN SCHRIJVER
ZATERDAG 1 JUNI 1957
PAGTNA 13
Liturgische weekkalender
Congres Dierenbescherming
De plicht van de
mens tegenover het
dier
K.N.V.V.L.:
Renaissance betekent letterlijk
wedergeboorte. In de Europese
cultuurgeschiedenis wordt er de
periode mee aangeduid, welke de
schakel vormt tussen middeleeuwen
en nieuwe tijd, grofweg de veer
tiende en vijftiende eeuw. In die tijd
wijzigde zich het wereldbeeld van de
Europese mens ingrijpend, zulks ten
gevolge van een serie grote ontdek
kingen en uitvindingen.
De bolvorm van de aarde kwam
proefondervindelijk vast te staan. De
globe werd in kaart gebracht. Tege
lijkertijd werd de bescheiden plaats
van onze planeet in het zonnestelsel
ontdekt. Niet de aarde maar de zon
bleek het middelpunt te zijn waar
omheen alles draaide. Schokkender
bevinding kan men zich moeilijk
voorstellen voor een mensheid die
eeuwenlang vrede had gehad met een
bijna tweedimensionale voorstelling
van zaken: de aarde een plat vlak,
daarboven de hemel, en, zo men wil,
onder de aarde de hel. Een laagsge
wijs opgebouwde kosmos, religieus
goed doordacht en als zodanig nog
steeds navoelbaar, maar allesbehal
ve natuurwetenschappelijk verant
woord.
Vertaald door
JOHAN NI. PALM
MÊmmm
BlBl JOHNS
Dans- en
amusementsmuziek
Voor moeder....
Pat, Rosemary en
de duke
Lonaer zans guren, tegen een ritme, dat op de ach-
Y5 tergrond zijn swingende, stuwende ef-
Examens
Reeds vaak hebben wij gewezen op
de leerstellige inhoud van de li
turgie. Op zeer bijzondere wijze
komt deze tot uiting op de zondag tus
sen Hemelvaart en Pinksteren. Het
Evangelie om ons daartoe te beper
ken spreekt over de H. Geest en het
martelaarschap der christenen.
Dit lijkt op het eerste gezicht enigs
zins vreemd. Toch ligt hier de kern van
het christelijk leven vervat.
De belofte van de H. Geest, Die de
Trooster, de Helper wordt genoemd van
de christenen, die na de Hemelvaart
van de Verlosser hun tocht naar de
Uiteindelijke voltooiing van het Godsrijk
beginnen, is de eindfase van het god
delijk verlossingswerk, waarbij vanaf
Pinksteren de drie goddelijke Personen
betrokken zijn. De Geest der Waarheid,
Die Ik u van de Vader zal zenden, zegt
Christus, zal van mij getuigen, en wel
door middel van de heilige Kerk. In
haar is alle goddelijke kracht levend,
die de wereld heeft overwonnen. Zij is
het, die het verlossingswerk van Chris
tus moet voortzetten tot aan de jongste
dag. Ondanks alle menselijke feilen en
tekortkomingen van hen, die de Kerk
vormen en dat
ïijn wij allen is
tij als de in Woord
en Sacramenten
onder ons voort
levende Christus
absoluut heilig, de
enige waarheid,
het enige onfeilba
re heilsinstituut
voor heel de
mensheid. Uit de
kracht der sacra
menten leeft de wereld naar de eind-
voltooiing toe, héél de wereld, omdat
Gods heilswil algemeen is, zonder uit
zondering.
De komst van de H. Geest, die
Christus vóór Zijn Hemelvaart beloof
de, vervult in letterlijke zin heel de aar
de en Hij zal Zijn doeleinden bereiken,
hoezeer menselijke zwakheid of boos
heid ook hun medewerking weigeren.
Inderdaad heeft Christus ons niet als
wezen achtergelaten. De kracht van de
Helper maakt ieder, die zich daarvoor
oprecht openstelt, onweerstaanbaar
voor het kwaad. Dat betekent echter
niet, dat ons daardoor de eindoverwin
ning reeds tijdens ons leven op aarde
verzekerd is. Gods plannen zullen eerst
definitief en onbelemmerbaar verwe
zenlijkt worden bij Christus' weder
komst. Ons leven is daarom wezenlijk
gebaseerd op de verwachting van het
komende heil, waaraan wij echter nu
reeds, zij het onvolmaakt, werkelijk deel
hebben. En wel uit kracht van Chris
tus' Hemelvaart, die als eerste volmaak
te mens de hemel is binnengegaan en
deze daardoor heeft opengesteld voor
al Zijn mede-mensen.
Intussen heeft ons leven op aarde een
goddelijke opdracht meegekregen,
die zijn wezen bepaalt. Wij moeten
Christus' getuigen zijn tot aan het ein
de der aarde! Als wij de oorspronkelijke
tekst van deze woorden van Christus
beschouwen, dan zien wij, dat daar
voor getuige het woord „martyr", d.i.
martelaar gebruikt wordt. Getuigen
voor Christus betekent dus, martelaar
Ziin Andere uitspraken van het Evan
gelie hpvestigen dit: Gij zult vervolging
fijden om Mün naam; de wereld ai
haten; de knecht is niet beter dan zijn
Heer, enz. enz.
Wanneer Christus tijdens Zijn leven
een „steen des aanstoots" is geweest.
dan blijft Hij dat in Zijn Kerk, d.i. m ons
tot aan het einde.
Het is niet moeilijk aan te tonen noe
Waar deze voorzegging is. Heel de ge
schiedenis sinds Christus' geboorte is
daar om dit onweerlegbaar te bewij
zen. Ook en misschien vooral in onze
tijd spitst de vijandschap van de wereld
ZONDAG 2 Juni: 6e zondag na Pasen:
eigen mis; 2 geb. H.H. Marcellinus en ge
zellen; 3 geb. voor de missie; credo; pref.
van Hemelvaart; s'wit.
MAANDAG: Mis van Hemelvaart: 2 gen.
voor de missie; pref. van Hemelvaart;
wit Roermond: H. Martinus, bisschop-be
lijder; mis Statuit; 2 geb. voor de missie;
pref. van Hemelvaart; wit.
DINSDAG: H. Franciscus Caracciolo, bell1-
der; eigen mis: 2 geb. voor de missie; pref.
van Hemelvaart; wit.
WOENSDAG; H. Bonifatius, bisschop-mar
telaar; eigen mis; 2 geb. voor de missie:
Gr.; credo; pref. van Hemelvaart;
DONDERDAG: H. Norbertus, bisschop-be
lijder; mis Statuit, 2 geb. voor de missie;
pref. van Hemelvaart; wit.
VRIJDAG: mis van Hemelvaart; 2 geb. voor
de missie; pref. van Hemelvaart: wit.
Roermond: H.H. Valentmus en Candidus.
bisschoppen-belijders; mis Sacerdotes; 2
geb. H. Servatius; 3 geb. voor de missie;
pref. van Hemelvaart; wit.
ZATERDAG: vigilie van Pinksteren; eigen
mis, pref., comm., hanc igitur; rood.
ZONDAG 9 juni: Hoogfeest van Pinksteren;
alles eigen; credo; rood.
tegen christendom en Kerk zich voort
durend toe. Nu zeker op heel wat ge
raffineerder wijze dan ooit in het verle
den. Hoe langer hoe meer komen wij,
katholieken, in de wereld alleen te
staan met ons geloof en levenswijze,
die beide in naam van allerlei mense
lijke verworvenheden worden bestre
den. Dat dit een martelaarschap kan
worden voor hem, die trouw wil blij
ven aan Christus, behoeft, dunkt ons,
geen nader betoog. Men behoeft dan
nog niet eens direct te denken aan het
echte martelaarschap, dat in deze tijd
het lot is van miljoenen mede-gelovi
gen. In een wereld, die leeft van mede
plichtigheid aan de zonde op elk ge
bied, betekent trouw aan Christus: niet
mee kunnen doen, anders denken en
doen dwars tegen alle menselijke opvat
tingen in. Dat is een zware taak, die
vaak bovenmenselijke inspanningen
schijnt te eisen. Dat is inderdaad zo.
Maar wij zijn daartoe ook uitgerust met
bovenmenselijke kracht, de kracht van
de H. Geestt.
Aan deze situatie van het christelijk
leven op aarde valt niets te verande
ren. Zo is eenmaal de verordening van
God. Wij hebben te aanvaarden, dat
heel ons zijn als christen een teken van
tegenspraak in deze wereld is.
En wij moeten zelf kiezen: voor of
tegen Christus. Want men komt er niet
onderuit; in laatste instantie draait al
les hierom. Deze harde werkelijkheid
moeten wij onder de ogen durven zien.
Misschien begrijpen wij dan ook dat an
dere woord van Christus: Ik ben niet de
vrede komen brengen, maar het
zwaard.
Is onze situatie dan hopeloos? Zeer
zeker niet. Vreest niet: Ik heb de we
reld herwonnen, heeft Chrisius gezegd.
Maar om die woorden hun volle bete
kenis in ons leven te geven, is geloof
nodig, echt en waar en diep geloof.
Dat is het kernpunt, van waaruit al
leen de juiste keuze kan geschieden.
(Van onze correspondent)
Volgens de katholieke moraal hebben
de dieren als redeloze wezens geen
rechten en dientengevolge heeft de
mens geen plichten ten opzichte van
de dieren. De mens mag ze gebruiken
tot ieder hem nuttig doel. Wel heeft de
mens plichten aangaande en betreffen
de de dieren. Zonder voldoende reden
en zonder nut voor de mens een dier
Pijn veroorzaken, is onredelijk hande
len en dus onzedelijk, aldus pater A.
van Corstanje O.F.M. uit Brnmmen tij
dens zijn referaat over „Katholicisme
en Dierenbescherming", dat hij vrijdag
hield tHdens het congres van de Neder
landse Vereniging tot Bescherming van
Dieren te Enschede.
Wetten tot bescherming van dieren
zijn gemotiveerd omdat ze de mensen
er toebrengen zich redelijk tegenover
de dieren te gedragen en het gevoel
van medelijden levend houden. Ook
heeft de mens ten aanzien van de rede
loze schepselen de plicht, de door God
gewilde orde te eerbiedigen, bijgevolg
heeft de overheid de plicht voor zover
tegen deze orde wordt gezondigd, tot
inachtneming van deze orde te dwingen
en vergrijpen er tegen, te straffen. Het
bevorderen van het werk der dieren
bescherming is dus op zichzelf goed en
verdient dus alle lof, aldus de pater.
In zijn openingswoord verklaarde
de voorzitter van de congresserende
vereniging, dr. mr. W. Hugenholtz uit
Leiden, alsnog in het onderwerp van
Wet op de Dierenbescherming opge
nomen te willen zien de bepaling, dat
de rechter bevoegd wordt verklaard
bij een vonnis tevens te kunnen be
palen dat de veroordeelde wordt ont
zet van het recht dieren verder te
houden voor bepaalde tijd of voor le
venslang. De bedwelming van de bij
na 5 y, miljoen varkens, welke vorig
jaar in ons land werden geslacht,
achtte hij verre van ideaal. Verder
deelde hij mede, dat voor het ver
voer van vee dit jaar proeven met
aluminium veewagens zullen worden
gehouden.
De vergadering besloot een telegram
te zenden naar de minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen om te
protesteren tegen het voornemen om in
de mijnstreek vinkenconcoursen te hou
den waarbij gebruik wordt gemaakt
van' kleine, nauwe en geblindeerde kooi
tjes.
Finland De afgetreden Finse pre
mier, Karl August Fagerholm, is met
149 van de 163 stemmen gekozen tot
voorzitter van het parlement. Hu volgt
als zodanig Sukselainen op, die thans
premier van Finland is. vur)
Kardinaalsportret van Rafaël uit het Prado te Madrid. Rafaël is een der
meesters van de Italiaanse Renaissance, waarover het hierbij besproken
boekje van Walter Paatz handelt.
Naar aanleiding van de berichten
aangaande de in de gemeenteraad van
Delft geuite bezwaren tegen de „ILSY"
deelt de koninklijke Nederlandse ver
eniging voor luchtvaart het volgende
mede:
„Zowel de K.N.V.V.L. als de met
haar samenwerkende militaire lucht
vaartinstanties, zoals de koninklijke
luchtmacht en de marine luchtvaart
dienst, hebben in het organiseren van
vliegfeesten een jarenlange ervaring,
die een zodanige vliegtechnische lei
ding waarborgt, dat onaanvaardbare
risico's worden uitgesloten. Het gaat er
bij de ILSY niet om sensationele verto
ningen te bieden, doch wel het publiek
door middel van volkomen normale de
monstraties een indruk te geven van
de ontwikkeling der luchtvaarttechniek
in de loop der jaren. De hierbij te ver
tonen verrichtingen, die zich bovendien
niet boven het publiek maar ruim
schoots er vóór zullen afspelen, beho
ren tot het dagelijkse werk der vliegers
en mogen zeer bepaald niet worden ge
zien als uitzonderlijke staaltjes van
acrobatiek.
Het is wel overbodig er op te wijzen,
dat de koninklijke nederlandse vereni
ging voor luchtvaart, alsook de konink
lijke luchtmacht en de gemeente Rijs
wijk zich, mede gezien de aanwezig
heid van de koninklijke familie en het
talrijke publiek terdege van haar ver
antwoordelijkheid bewust zijn. Vliegver-
toningen van deze aard worden trou
wens geregeld overal ter wereld geor
ganiseerd en mogen zeker niet worden
beschouwd als, zoals wel wordt gesug
gereerd, een speculeren op de sensatie
zucht van het publiek. Integendeel,
voortdurend wordt van de zijde van de
organisatoren de nadruk gelegd op het
voorlichtende element van deze demon
straties."
Advertentie
TubeJ^ct^ „Hamea-Gelei
Het Is de Hememells die 't 'm doet
Het beeld van horizontale lagen, trap
pen of sferen, welke de mens op door
tocht naar God verticaal moet door
breken, is eigenlijk zuiver mystiek. Het
staat de gelovigen toe van de aarde naar
de hemel op te stijgen. In zijn godsdien
stig beleven realiseerde de middeleeuwer
om zo te zeggen niet slechts de derde
maar ook de vierde dimensie; doorbrak
hij de tij d-ruimte-problematiek van onze
dagen, zonder dat een en ander proble
matisch voor hem werd. Sinds de natuur
kunde zich van de wetten van het per-
spektief meester maakte, ging voor de
gelovige een subliem stuk bovennatuur
verloren, althans de spontane aan
schouwingsvorm ervan. Wat de mens
Advertentie
won aan uitzicht op de aarde, verloor
hij aan uitzicht op de hemel. Dit proces
zette in met de Renaissance. Het is sinds
dien niet tot staan gekomen. Integendeel.
Het gaat steeds sneller voort. Naar het
schijnt beleven wij er heden de climax
van. Atoomkracht en automatisering
luiden een nieuw tijdperk in; zó nieuw,
zó ongekend, dat wij bang zijn voor de
ingreep in het menselijk bestaan welke
er het gevolg van zal zijn. Wij hebben
in deze ongehoorde situatie behoefte ons
te oriënteren aan de hand van vergelijk
bare situaties in de geschiedenis en wij
komen dan als vanzelf bij de Renaissance
terecht.
Sinds een eeuw ongeveer verheugt de
studie der Renaissance zich in de belang
stelling niet slechts van de historici, maar
van al wie om het verloop van onze cul
tuur bekommerd is. Speciaal dus van de
cultuurfilosofen. De laatste tijd geeft
ook het grote publiek van deze belang
stelling en deze bekommernis blijk.
Van Burckhardt tot Paatz
Een bewijs hiervan is het Prisma-boek
je dat als nummer 250 werd gekozen: „De
kunst der Renaissance in Italië" door
Walter Paatz. De uitgevers van de Pris
mareeks 1) hebben hiermee een bijzon
der instructief boekje tot volksbezit ge
maakt Prof. H. Schulte Nordholt, die
voor de Nederlandse uitgave van het
boekje een inleiding heeft geschreven,
vergelijkt het werk van Walter Paatz
met dat van Jacob Burckhardt. Burck
hardt is de grote Renaissance-kenner van
de vorige eeuw. Het is thans bijna een
eeuw geleden, dat hij, in 1860, het eerste
Europese standaardwerk over de Re
naissance in het licht gaf, een zeer be
roemd geworden boek: „Cultur der Re
naissance in Italiën", hetwelk door de
schrijver slechts als een eerste inleidend
deel van een veel groter werk bedoeld
was, dat echter nooit is klaargekomen.
Burckhardts boek, zo oud als het is, blijft
een verwonderlijk boeiend panorama
bieden van het tijdperk tussen 1300 en
1600. Door zijn eigen ontdekking mee
gesleept vertelt Burckhardt aan de hand
van duizend voorbeelden hoe de Italiaan
se mens zich in die tijd, geleid door de
mythe der stralende Oudheid, losmaakt
uit het vertrouwde verband der middel
eeuwse kerk, hoe hij in de pijnlijke ont
voogding zichzelf tracht te vinden, in
hoogmoed, onzekerheid en angst, maar
Ook in het duizelingwekkend gevoel dat
hij nu op een geheel nieuwe wijze kan
scheppen.
Aan een beschrijving van de resultaten
van dat scheppen is Burckhardt niet
meer toegekomen. Die taak is nu vol-
S3
De pijn had hem er niet volkomen van bevrijd en
enige minuten lang had hij weer een imaalstroom van
gesticulerende lichamen en groene S®?'chten met uit
puilende ogen en vertrokken monden voor ogen
gehad en suisden zijn oren van afschuwelijke kreten.
Toen, nadat hij de bittere smaak van het water had
geproefd en zijn lichaam de koude van de hem om
ringende oceaan had gevoeld, bevond
aan de romp van de Virginia als aan de voet van
een hoge, zwarte klip. Eindelijk werd hp bevrijd.
Hij durfde zich niet meer bewegen, zo hevig en aoor-
dringend was de pijn. Voorzichtig voelde hp met de
linkerhand aan zijn schouder en de ontdekking onder
de pyjama, waarin men hem gestoken had, van net
verband dat het gewricht zo onbeweeglijk mogelijk
hield, doorleefde hij weer het moment toen hp onder
steund werd door Saladini en een matroos („Ik geiooi
zeker, dat het Ganteaume was," mompelde hp) nadat
hij aan die rechterarm uit het water op het achterschip
van de Virginia gehesen was. Hij zou met een enkel
Woord de beide mannen, die hem overeind hielden,
bedankt hebben als hij niet op dat ogenblik, doordat
het schip over bakboord overhelde, heel dichtbp
haen zou gedacht hebben, binnen zijn bereik in
het laatste daglicht de Canopus had zien zinken.
Geheel omringd door de wrakstukken, verlaten vlot
ten, donkere voorwerpen, die wel op hun buik drij
vende lichamen konden zpn, was het passagiersschip,
cpdert de ochtend een soort krachteloos kadaver,
schiinbaar opgeleefd. Het had zich opgericht met een
fvnnrkleuriee draaikolk onder het achterschip.
Uitgeput ontmoedigd, half verdronken, had Godde
het vreemde denkbeeld gehad dat dit verlaten schip
opeens op de wind komen en zich verwijderen zou.
De slaez i was verergerd en binnen twee minuten
der™an Jelus, die naar des^lwtowerf gevo«rd.
T<Nadaf'h^naa^het hospitaal £bS? ontkleed,
gemasseerd en verbonden was een verf rkmg en
een injectie had gekregen, had Godde tegen aeacnter
grond van witte wanden en donkere gangen niets
Ös voor ogen gehad dan opgeblazen en vertrok
ken gezichten. Te bed gebracht en aan:zichzelf over
gelaten, was hij verzonken m een sioort helse wereld
waaraan de levende aanwezigheid van Vox, zo Ie
vend dat hij de ogen geopend had, hem had onttrok
ken.
Deze teruggekeerde herinnering aan Vox. die zien
over hem heen boog en zekere woorden had gespro
ken, bezorgde hem een heel bijzondere angst. De
woorden, die nacht door de gezagvoerder van de
Virginia gesproken, schenen hem toe geladen te zpn
met een jammer, groter nog dan die, welke hem
benauwde. Hij had ze gehoord, zonder er door ge
troffen te zijn, maar langzamerhand hadden ze, als
een vergif dat niet dadelijk werkt, zonder dat hp
zich de zin ervan kon herinneren, zulk een betekenis
gekregen, dat hij er onbewust onder geleden had.
Het was dit lijden, meer dan de physieke ppn
dat hem uit de verdoving had verlost.
„Maar wat heeft hij dan toch gezegd?"
Omgeven door de vertrouwde trillingen van het
schip keek Godde om zich heen. In welke hut van
de Virginia had men hem gebracht? Hij herkende
deze monnikencel niet, met de wanden van blanke,
geklonken platen, zonder patrijspoort, zonder zicht
bare deur, zonder een plank met boeken, voorzien
van een ijzeren wastafel, een smalle kast en twee
stoelen, de een met op een hoop geworpen kleren,
de andere met zijn pet, waarin hij enige papieren
2gg liggen.
God wist echter dat hij aan boord van deze Vir
ginia had rondgedwaald toen hij achtentwintig jaar
geleden (hij was toen zeventien jaar) als stuurmans-
leerling zonder veel ambitie voor de zee, aan boord
was gekomen. ,,Laat hem maar met rust," had ka
pitein Galetti, die met één oogopslag zon onbehol
penheid en zijn verwarring had opgemerkt, gezegd.
„We zullen ons later wel met hem bemoeien.
Joseph Godde had toen een vreselpke angst voor
mannen, die hij tot dan toe ontlopen had, maar
toen de officieren hadden vernomen dat deze stuur
mansleerling de enige zoon was van de kapitein van
een vrachtboot die met man en muis was vergaan,
hadden ze hem meer aandacht geschonken. Op een
ochtend had de eerste officier hem een vraag ge
stelij. (Om hem bij slecht weer niet enige uren in
het buiswater te laten staan, had hp de jonge Godde
in de kaartenkamer aantekeningen over het onder
houd van schepen (voorzover Godde zich herinner
de) in het net laten schrijven). „Waarom heb je, nu
je vader op zee gebleven Is, juist het vak van zee
man gekozen?"
„Mijn moeder was er tegen," had de stuurmans
leerling geantwoord, „maar ik wilde het."
Dat „ik wilde" was tekenend. De wil tekende God
de sterk; men vermoedde het evenwel niet. Vox had
het ook niet vermoed (maar gaf hij zelf niet toe,
dat hij geen intuïtie had?) Godde wendde die wil voor
al tegen zichzelf aan, tegen zijn ontoereikendheid en
tekortkomingen. Tot aan een zeker tijdperk had hij
een werkelijke morele nood te overwinnen gehad
telkens als hij zich had aan te sluiten bij een andere
groep, maar hij had het niet opgegeven.
Hij herinnerde zich de slapeloze nachten, toen hp
als leerling op de zeevaartschool van Sète voor zijn
examen voor stuurmansleerling zat, hij die zo weinig
aanleg had voor wiskunde. En hij zag zichzelf weer,
druipnat, rillend, de mensen vervloekend op de boeg
van de zeesleepboot, aan boord waarvan hij het groot
ste gedeelte van zijn militaire dienst had gevaren.
(Wordt vervolgd)
bracht door de Heidelbergse hoogleraar
Paatz. Met een enthousiasme dat aan de
wetenschappelijkheid geen afbreuk doet
en waardoor de lectuur alleen maar
wordt veraangenaamd, maakt^ Paatz de
artistieke inventaris van het tijdperk op.
Florence is de stad waar hij het best
thuis is. Het is ook de stad waar Hélcne
Nolthenius haar hart aan heeft ver
pand. Daarmee zijn we aan het tweede
boek van vandaag gekomen: „Renaissan
ce in mei" 2).
De componist Francesco Landini
Men kent Hélène Nolthenius als de
schrijfster van ..Duocento, een zwerf
tocht door Italië's late middeleeuwen"
(ook als Prismaboekje uitgekomen). Van
die late middeleeuwen (duocento—der
tiende eeuw!) naar de vroege renaissance
(trecentoveertiende eeuw) is nauwe
lijks een stap. „Renaissance in mei"
maakt ons dit duidelijk. In dit boek
wordt het Florentijnse stadsleven in de
veertiende eeuw beschreven rondom de
figuur van de componist Francesco Lan
dini. Men kent deze musicus tegenwoor
dig niet goed meer, maar in zijn tijd is
hij even groot en baanbrekend geweest
als zijn generatiegenoten, de dichter Pe-
trarca en Boccaccio, de schrijver van de
Decamerone, en als de schilders en
bouwmeesters die samen met hem naar
nieuwe uitdrukkingsvormen zochten. De
blinde Landini zou men de eerste indivi
dualistische muziekschrijver van Europa
kunnen noemen. In acht pittige hoofd
stukken verhaalt Hélène Nolthenius hoe
deze componist leefde en welke geest
hem bezielde. Het is een bijzonder warm.
hartige kunstenaarsbiografie. Men leert
er de vroegrenaissancistische idealen op
zijn mooist uit verstaan.
Rondom Erasmus
Walter Paatz laat ons voornamelijk de
plastische of beeldende idealen van de
Renaissance zien; Héléne Nolthenius de
muzikale vernieuwingsbeweging. In het
derde boekje dat vandaag onze aan
dacht heeft, gaat het speciaal om de li
teraire, de geesteswetenschappelijke of
tewel humanistische kant van de Re
naissance. Dat boekje heet „Erasmus in
zijn tijd"; het werd geschreven door de
Franse theoloog Louis Bouyer en
verscheen eveneens in de Prismareeks
3). Naast Florence speelt Rome een gro
te rol in deze essays over de Renaissance
Het beschreven tijdperk heet het Quat
trocento vijftiende eeuw). De Renais
sance is dan al over haar hoogtepunt
heen en de Europese christengemeen
schap is aan grote scheuringen ten prooi.
In die tijd doen de grote humanisten
zich gelden, onder wie Erasmus. Louis
Bouyer maakt ons duidelijk, dat de pro
blemen welke die oude humanisten aan
sneden door de eeuwen heen aktueel zijn
gebleven en dat het juist heden van be
lang is kennis te nemen van de nieuwe
geest die ruim vijf eeuwen geleden over
de mensheid vaardig werd.
NICO VERHOEVEN
1) Walter Paatz: De kunst der Re
naissance in Italië. Vert. d. J. A. Em-
mens. Ingeleid door prof. dr. H. Schulte
Nordholt. Prismareeks, nr. 250 Uitg.
Het Spectrum, Utrecht.
2) Hélène Nolthenius: Renaissance
in mei. Florentijns leven rond Frances
co Landini. Uitg. Het Spectrum,
Utrecht.
3) Louis BouyerErasmus in zijn
tijd (Autour d'Erasme). Vert. d. dr. J.
A.G. Tans. Prismareeks, nr. 256. Uitg.
Het Spectrum, Utrecht.
Platenfabrikanten zijn slimme lieden,
zo u zulks nog niet wist. Zij hou
den met fijne nauwkeurigheid de
seizoenen, derhalve 's mensen stemmin
gen in de gaten. Alzo: poëtische muziek
in de lente, luchtige toontjes in de
zomer, dromerige melodieën in de
herfst en warm getinte klinken in
de winter. Het vakantieseizoen is dan
nog een seizoen apart. In die dagen is
de brave burger immers bijzonder ge
voelig voor de typische muziek uit
het land zijner vakantiedromen en doen
de platenfabrikanten dus ijverig hun
best aan deze behoefte tegemoet te
komen. Met name is de muziek uit
Italië, Zwitserland. Oostenrijk. Beieren,
Spanje en Portugal er te kust en te
keur. Wij doen slechts een bescheiden
greep uit de overdaad en zouden dan
vooreerst willen wijzen op de prach
tige 33-toerenplaat van Columbia, nr.
HPX 107, die, gehuld in een sugges
tieve „foto-hoes", karakteristieke volks
muziek laat horen uit Portugal. Simpele
melodieën zijn het, doch hier uitge
voerd door Domingos Camarinha en
Santos Moreina op een Spaans-Portu-
gese gitaar en een viola, met een tech
nische virtuositeit en met een bezielde
intonatie en voordracht, die uit iedere
nieuwe beroering van de snaren spreekt,
worden ze tot glanzende muziekwerk
jes, subtiel genuanceerd in alle stem
mingen, die zij uitdragen. Een plaat,
king van het Amerikaanse volkslied,
weet ook met temperamentvolle num-
- _I „nidopnine mers wel raad, getuige de „Dance da
r> Dp vakantiestem- limbo" en het nummer „Sound de fire
naar luisteren zal. O De vaxantiesiem- n
tfoer%lfL°tnThiLhnrS P™ WO tachtig plaat^ Het orkfsthefft fen
R~waarin een achttal Italiaanse liedjes Prima trompettist. O Rosemary Clooney
ïïcraafi* efpmmpn nn 'het metrum van charmante werkjes, op de bekende
begaafde stemmen op het metrum van VTiendelijke wijzeJ door Rosemary ge-
JifJntarfum Het liirhtie liefliike karak- serveerd. De nummers heten „Mangos",
rr/muSWwt eeri Latijns-Amerikaanse creatie, en
gondels, en spaghetti is ookjoor^et ..Peachy P^chy^, ^je^over
merkend.6 Een charmante aanwinst. O ^l!" MenUrosa"
Het Innsbrucker Bergler Trio, het Sal- en ziin v^tgeleed on de Philips 78
venberg Trio en „Die Hal Italer' pre- jms Ook deze tango's ken-
T^tnerenvi'aaii^0 428021 PE° eveneens merken zich weer door een fijnzinnige
binken zo „Das Jagensche Leben n Jan Cord^wener *in vier.
Dirnderl c freut s, D e p kwartsmaat verscheidene populaire me-
rl*f Jri^^h^enuiSndeEsroliZ1Jtê icdieën van de laatste tijd (True love,
uitstekende soli te Thf, great pretender etc) in elkaar laat
beluisteren.
n de afdeling dans- en amusements
muziek is er ook deze week weer
op 45- en 78-toerenplaten een
overvloeien. Beschaafde, maar niet
minder melodieuze en pittige muziek.
r f wee plaatjes, voor moederdag be-
stgmd, doch ook op andere dagen
met evenveel genoegen te be
luisteren als men het genre am-
grote verscheidenheid. Muziek met en luisieren a s mi
zonder zang. Tot de eerste categorie bieert tenminste zyn de 45 Tele
behoren o.a. de volgende platen: Tele-
funkenpublikatie HX 1040 met de kan-
De schoonste feestdag" en het
u.ilircn AH 224 <781) met het bananen- tate "De schoonste feestdag en het
bootliedf iruflueief ^stoombootgeUüdTs, tn
en de ode aan Marian, met exotische tetijd beide werkjes van Vath. van
composities kregen een aantrekkelijk worden uitgevoerd door het Jeugdkoor
arrangement üf Nedlrtandse teksten Inter Nos- dat onder leidin° staat va?
zij n ïfardfg^ Q His MfWter"s Voice EG Booda Emmy van Eden bespeelt
8665 (78 1) met de kittige Bibi Johns, %jleu9valn M~ste?s v0ice nr 7 EGH
het Hansen Quartet en het dansorkest f%at:e
van Eiwin Lehn in de pittige mambo 12Z' r
T^ioïnn Tvramhniina" pii d#» c+rak 2e- moedei tante Leen bij de orkes~
„Kleine Mambolma en de stiaK ge Un Schallig en Tutti Vox haar
houden foxtrot „Das Paradies der Ma- Amsterdamse harty uitzingt over een
trosen Goede t p F oude stoel, de mannen van boven de
S Itt'l L- veertig, dé bloemen voor moeder en
46436 (781), waarbij het j2 over de kindertjes, die achterblijven
sen is op de langzame wals „Die als vader en moeder van elkander
wte "ein IchiffVmet smaak uitgevoerd scheidenU hebt het al wel begrepen
traan-werkjes, uit het van vreugde en
verdriet snikkende hart gegrepen.
Wij menen het eerlijk, wanneer
wij ervan getuigen, dat wij met
- - - genoegen hebben geluisterd naar
kundig begeleidende orkest staat on- de ji^eren-cycius" van Pat Boone op
der directie van Willi Stanke. O Het de Umdon-plaat 33 toeren nr HA-D
gezellige huisvrouwenorkest op Decca 2030 Qmdat Pat Boone een eerlijke zan-
78 toeren nr. M 641 -3 onderstreept met gGr dje zon(jer allerhande kunstjes
huishoudelijke muziek de zang van terwille van commerciële successen,
„De pollepels en de luiwagens in de u;tdraagt wat hem op het hart ligt.
door Die Kihula Hawaiian. De klank
combinatie hawaiiangitaar en xylo
foon klinkt behoorlijk. O De gezusters
Hofmann bezingen het heimwee naar
een eerste liefde in „Es müsste wie
damals sein" een langzame wals
en in „Weisst du noch", een tango, op
de 781 Telefunkenplaat F 46317. De
tweede stem klinkt wat droogjes, al
thans in het eerste nummer. Het vak
twee plezierige liedjes „Was het masu pat jiee^ overigens geen kunstjes no-
zondag" en „Wie is de baas in huis djg 2oals zijn natuurlijke stem is, zo
waarbij het wel duidelijk is, dat in de js 2y goed sympathiek, mannelijk-char-
laatste song de man het loodje legt. mant pat is intussen in alle song-stij-
Pe heldere, fraserende stem van jen en genres thuis. Deze London-lang-
Maria Zamora, geaccentueerd door een speler laat hem terwijl hij door uit-
echokamer en de vurige muziek van stekende orkesten wordt begeleid
„sus Muchachos is op Philips P 17733 zowei jn hlues-, show-, dans- en al die
H (781) te beluisteren in het langzame andere zo-maar-werkjes horen. Weer-
nummer Ay Ay Ay en in het vinnige. gave js prjma. O Een verrassing is ook
met raspntme aangezette werkje E de philips 33-toerenplaat B 07*37 L,
manneroLatijns-Amerikaans plaatje waarbij Rosemary Clooney wordt ge-
van klasse. G Tenslotte zijn er dan nog introduceerd als jazzvocaliste, in het
The Big Four op Philips 429225 BE, gezelschap van niemand en niets min-
451 dit keer: Johnny Ray m -Just der dan pjuhe Ellington en zijn orkest,
walkin' in the ram (bet betere Ray- jjet repertoire vermeldt verscheidene
werk), The John Sisters, smachtend topnummers uit Ellingtons repertoire,
en wel in „I want you, I need you, maar dan met name de composities in
I love you", wat wilt ii meer?, Eileen het langzame tempo, die speciale num-
Rodgers in een mannelijke versie van mers, waarin Ellington en zijn mannen
„Miracleof love" en The Four Lads, een maximum weten te leggen van dia
close-harmony zoals altijd, in „I almost karakteristieke sound, sfeervol ver-
love my mind". vloeiend of plotseling uitschietend ln
ry j felle solistische of collectieve toonfi-
Het instrumentale repertoire is al Jecten niet mist. In dat naarmate het
even gevarieerd. O Harry Moo- twaalftal nummers op deze plaat on-
ten, onze vaderlandse ras-accor- der, de saffier of de diamant van de
deonist, heeft het zich niet gemakke- Pick-up wegdraait, steeds wisselend en
liiir ffemaakt in Hi ene eicen comnosi- steeds interessant patroon van Ellmg-
ties De vlucht van de leeuwerik" en ton-klanken. tekent Rosemary met zorg
de Surinaamse wals „Margalith", doch en met zin voor intonatie en frasering
hij brengt er alle razendvlugge loopjes t vaak fraaie vocale kleuren,
en improvisatorische versierinkjes met ^et „Mood indigo het paradepaardje
een soepele bravour van af. Plaat dTaagt van EIlington, wordt het exclusieve
het merk Telefunken en het nummer repertoire op deze Philipsplaat besloten.
AH 219 (781). O Op Telefunken HX Ook van deze plaat is de weergave van
1002 (45 toeren) voert Harry het „klas- uitstekende kwaliteit.
sieke" accordeonnummer „Orientex-
presse" uit in het repertoire „Muziek
van toen en nu", waaraan verder mee
werken de kwieke Oldtimers in een
honky-Tonk-medley en de hammond
organist Eddy de Jong in een selectie
van ballroom-nummers, en de mond-
harmonicavirtuosen „The Snapshots" in
een fijn-beheerst „You are always in
my heart". O The Norman Luboff
Choir, bekend vooral om zijn vertol-
FRÉDÉRIC
Advertentie
Toen Tetje Roen op verzoek van het
Amsterdams stadsbestuur eens optrad
voor Tsaar Peter de Grote, was deze zo
verrukt, dat hij Tetje Roen de positie van
opperpotsenmaker aan het Tsarenhof
aanbood. Deze voorstelling vond plaats
bij Tsaar Peter's bezoek aan Nederland
in het Herenlogement waar de tsaar ver.
bleet Tot ieders verbazing antwoordde
deze merkwaardigst? aller marktclowns
op dit aanbod, dat hij liever bleef op de
Botermarkt het huidige Rembrandt-
plein. En de geschiedenis heeft Tetje
Roen gelijk gegeven. Want
Lees dit en vele andere kostelijke geschie
denissen in het prachtige circusalbum
„De Bonte Droom van het Circus".
Voor uw ogen ontrolt zich het interes
sante schouwspel van het circus vanaf het
allereerste begin tot groots opgezette
massastukken in drie pistes tegelijk, zoals
bij Barnum Bailey. Het is een boeiend
en afwisselend verhaal met talloze pen
tekeningen en vele kleurenplaten en
plaatjes- geschreven door de circusken
ners bij uitstek J. v. Doveren en Fred
Thomas. U kunt dit boekwerk kopen
voor slechts ƒ2.50 bij uw roomboter-
leverancier of rechtstreeks bestellen per
brief of briefkaart bij Kantoor „Room-
boteralbum", Postbus 47, 's Gravenhage.
U krijgt het album dan per omgaande
toegezonden onder rembours. Vermeld
vooral duidelijk uw naam en volledig
adres. De bijbehorende plaatjes ontvangt
u gratis voor rijksbotermerken. U vindt
zo'n merk op elk pakje roomboter.
Neem een pakje extra voor de zondag!
AMSTERDAM, 28 mei. Gem. Kweek
school. Akte onderwijzer: E. König. P.
A. v. d. Hof, I. A. Grootes, M. P. Em
mer, A. J. Swalve.
AMSTERDAM, 29 mei (G.U.). Bevor
derd tot doctor in de letteren en wijs
begeerte op proefschrift: „Observations
on the tetragrammaton" M. Reisel, geb.
te Amsterdam.
DEN BOSCH. Diploma L.O. (R.-K.
Kweekschool Concordia); L. v. Bergen,
zr. Jean Baptiste, J. Hörmann, M. L.
Jamin, A. Jansen, R. Mathey en E. v. d.
Krogt, allen te Den Bosch; M. v. Beur
den, Goirle; R. en M. Bokel, Ter Apel;
D. Buiting, Doesburg; A. Buys, Haar
steeg; D. Donkers, Erp; B. Greep, Vught;
E. van Kessel, Beesd; J. Keunen, Lies-
sel; W. v. d. Leeden, Zaltbommel; C. v.
Oers, Waalwijk; T. Pijnenburg, Boxtel
(cum laude); W. v. Vroenhoven, Best
(cum laude), G. v. Wees, Waalwijk en
A. v. d. Westelaken, Den Dungen.
ROTTERDAM, 31 mei. Semi-artsexa-
men: P. Westra, Barendrecht; C. W. J.
Beider, Rotterdam; H. W. Frillewitz,
Rotterdam; T. J. B. de Goede, Soester-
berg; H. Tiemersma. Leeuwarden en G.
Darrenboom, Rotterdam. Arts-examen:
mej. R. Blitz, Leiden; J. B. J. Wiegman,
Terheijden (N.B.) en H. O. Slotnik, New
York.
NIJMEGEN, 31 mei. Kand. Frans: de
weleerw. zr. A. M. Groothaert, Nijme
gen. Doet. Frans: pater J. W. L. Niesten
C.I.C.M., Helvoirt en mej.. A. R. M.
Tummers, Den Bosch. Kand. Neder
lands: J. P. M. Eggermont, Roosendaal.
