De natuur
is niet te verbeteren
Vliegen blijft een wonder
Zal Aziatische
griep zich over
gehele wereld
verspreiden
SNELPON
De tragische held van Vaderdag
De skyline van New York
op het eerste gezicht
300 jaar papier
lijmt koppensneller
Ai M
Hongaar ter dood
veroordeeld
Staatsgreep in
Haïti
Maandag weer braaf aan de afwas
Papiermolen in Openluchtmuseum
te Arnhem weer in bedrijf
Wat u ook bewondcft: de eindeloze zee
Ook King pepermunt is n;et te ver
beteren, omdat het bereid is he
weld ,natuurProd"et, dat aan King 2 n
weldadige eigenschappen geeft.
-
^Ppflj
ZATERDAG 15 JUNI 1957 PAGINA 9
Stuk propellor boort
zich door vliegtuig
Wij hadden het welbekende blauwe tasje, dat
men als intercontinentaal reiziger van de
K.L.M. cadeau krijgt, volgestouwd met
boeken, die wij zouden lezen gedurende de reis.
Want éven naar Amerika is toch altijd nog vijftien
Uur vliegen en zo'n zee van tijd moet je benutten.
Het bleek ballast zonder meer: verder dan hooguit
een halve pocket zijn wij niet gekomen. Wij ver
trokken 's avonds laat van Schiphol en waren de
andere morgen half tien in New York, uren ook
tn de lucht bestemd om te verslapen en voor het
ochtendlijk toilet. Dat halftien 's ochtends is natuur
lijk geflatteerd: er is vijf uur tijdsverschil, welke
Uren men evengoed in de lucht zit. Het maakt de
avond, de nacht, de ochtend, net wat men wil,
Zoveel langer. Maar dan blijkt de K.L.M. de beste
gastvrouw ter wereld, die met allerlei kortswijl,
tleine attenties en niet in de laatste plaats haar
rijk voorzien buffet de tijd verdrijft. Het was de
eerste officiële vlucht, die wij meemaakten, van de
eerste D.C. 7C, een der „Seven Seas" van de
K.L.M., ofschoon het er in werkelijkheid tien zullen
zijn. De „Seven Seas" vliegen Amsterdam-New
York in één ruk, al voorziet de dienstregeling
soms nog in een tussenlanding, Shannon of Prest-
wick. In elk geval, de eerste vlucht had iets extra
feestelijks, zo dit bij de verzorging aan boord nog
mogelijk mocht heten. Wanneer wij dus niet
sliepen, zaten wij met een glas in de hand of
hadden ons tafeltje voor de buik, waarop de ene
gang na de ander werd geserveerd, hetzij van
ontbijt, lunch of diner. En voor wie zich dan nog
mocht vervelen, was er een sweepstake met leuke
prijzen, waren er puzzles, afgezien van een keur
van kranten en tijdschriften, en telkens weer een
kleine verrassing als souvenir aan de vlucht.
Voor vergrijp uit 1919
President ruimt
geruisloos het veld
Actie van Frangaise
voor daklozen
Bisschop huldigt haar
streven, rechtbank roept
haar ter verantwoording
De snelste
VELPON
S!rrcr„-°~?ïs
BOVEN HET VLAK
DES OCEAANS
Kort na het vertrek van het Parjjse
vliegveld Orly sloeg gisteren een stuk
van de propeller van een Constellation
van de Amerikaanse luchtvaart maat
schappij T.W.A.. Het vernielde de an
tenne, boorde zich door een niet-bezet
toilet en bleef ten slotte in de staart
steken. De piloot zette onmiddeljjk de
motor af en keerde op drie motoren
naar Orly terug. Zonder ongelukken
zette hij zijn toestel aan de grond. De
74 passagiers, van wie niemand enig
letsel had opgelopen, hebben met een
ander toestel de reis voortgezet.
(UP)
nieuwe wereld steeds dichterbij: 's avonds in Amsterdam, de andere ochtend
in New York.
De bacil van de .nieuwe „Aziatische
griep" is nu ook tot Europa, Austra
lië en waarschijnlijk ook tot Noord-Ame-
rika doorgedrongen, maar hij heeft
hier nog geen epidemieën veroorzaakt,
aldus deelde de wereld-gezondheids-or
ganisatie vrijdag mede.
„Alle berichten door de W.G.O. ont
vangen, leggen er de nadruk op, dat
de ziekte door de bacil veroorzaakt een
milde vorm heeft. Er zijn maar heel
weinig sterfgevallen, door de nieuwe
griep veroorzaakt, wetenschappelijk ge
constateerd en de meeste daarvan be
troffen oudere mensen, die al aan het
een of ander leden".
Een Australische deskundige op het
gebied van virusinfecties, heeft vrijdag
te Sydney verklaard te geloven, dat de
Aziatische griep zich over de gehele
wereld zal verspreiden. Hij had geen
verband kunnen vaststellen tussen
atoomstraling en veranderingen in de
bekende typen van het griep veroorza
kende virus.
Het hoofd van de bio-chemische afde
ling van een proefstation te Rotham-
sted in Groot-Brittannië, dr. Pirie,
schreef daarentegen in een artikel in
het Britse medische blad „Lancet", dat
de Aziatische griep het gevolg kan zijn
van de straling van radio-actief stof
van atoomontploffingen. Volgens hem
kan een virus onder invloed van radio
activiteit van eigenschappen verande
ren.
Het hoofd van de dienst voor volks
gezondheid te Manilla heeft vrijdag be
kendgemaakt, dat er zich in de twee
weken voor 8 juni 417 gevallen van long
ontsteking hebben voorgedaan, waar
van 202 met dodelijke afloop. Aangeno
men wordt, dat de grote toeneming van
het aantal longontstekingsgevallen een
gevolg is van de griepepidemie.
Een rechtbank van Boedapest heeft
gisteren de 69-jarige Hongaarse boer
Mihaly Franczia Kiss ter dood veroor-
deed op beschuldiging van het in 1919
vermoorden van communisten en joden
tijdens de z.g. „witte terreur", nadat
het communistische bewind, onder Be-
la Kun, dat korte tijd de macht in han
den had gehad, omver was geworpen.
Volgens de openbare aanklager was
Kiss in die tijd onder-officier en zou
hij actief aan de „witte terreur" heb
ben deelgenomen. Kiss, die onder een
aangenomen naam leefde, was in 1947
bij verstek ter dood veroordeeld. Hij is
enkele maanden geleden gearresteerd.
Volgens het Hongaarse recht moet in
dergelijke gevallen een nieuw proces
worden gevoerd. Kiss verklaarde niet
schuldig te zijn aan het hem ten laste
gelegde. Hij gaf wel toe een vals iden
titeitsbewijs te hebben gebruikt en wa
pens en ammunitie te hebben verbor
gen.
Een rechtbank te Boedapest heeft
voorts twee Hongaren, Jozsef Nagy en
Imre Farkas, tot de doodstraf veroor
deeld wegens moord en een „aanslag op
het volksdemocratische regime", tij
dens de recente opstand.
(Reuter)
Bij een onbloedige staatsgreep, die
zich gisteren in de prille ochtenduren
op Haïti heeft voltrokken, heeft een
groep van drie militairen president Da
niel Fignole afgezet en de macht aan
zich getrokken. De legerchefstaf, gene
raal Antonio Kebreau, proclameerde de
staat van beleg en kondigde aan dat
een militaire junta van drie man het
land zal regeren tot eerlijke en vrije
verkiezingen" gehouden kunnen wor
den. In de junta hebben zitting gene
raal Kebreau, kolonel Emile Zamor en
luitenant-kolonel Adrien Valville. Gene
raal Kebreau, de bevelhebber van het
leger, heeft kennelijk de leiding van de
staatsgreep. De regering-Fignole is de
vijfde die sedert december van het vo
rig jaar uit het zadel is gestoten. De
staat van beleg is afgekondigd, maar
het is overal rustig in het land.
Morgen, zondag de 16e, is het Va
derdag. Bij de viering van Moederdag
vergeleken blijft het maar een aar
zelende cultus. Lange tijd heeft men
gewankeld tussen twee data: één
richting voor de zomer, een andere
voor de herfst, een zondag in oktober.
Maar in het vaderland zelf van Moe
der- en Vaderdagen is het beslist:
June 16th is Dad's Day and .summer
is his season. En dan maakt men er
ginds geen half werk van: alle Ame
rikaanse pa's staan morgen in het
zonnetje. And Grandpa's too!, haast
zich de reclame er aan toe te voegen.
Pa's en Opa's op de affiche zijn stra
lende verschijningen, blakend en blo
zend, een hemelse glimlach om de
mond, een aureool om het hoofd. En
hoogstens een vleugje grijs aan de
slapen, dat immers zo pikant heet te
zijn. Kinderen en kleinkinderen ver
dringen zich om hen heen: A big Hulo
for Dad! De vrouwen en moeders zien
vertederd toe. Alle zaken, die interes
se hebben aan Pa, doen vlijtig mee:
„For the favorite man in your family,
Dad!" „Remember Dad with his
favorite candies!" Ja, waarom zou
Dad ook niet eens snoepen. „Give him
the happiest millionairelook!" en
wel met Buddy Lee's geschenkbon.
En koop voor Dad in een échte heren
zaak. „Life with father!"
Er bestaat in Amerika een grote
liefhebberij voor felicitatiekaarten, bij
elke mogelijke gelegenheid: geboorte
verloving, huwelijk, promotie en na
tuurlijk ook Vaderdag. Kaarten die
een dochter aan Dad stuurt, of de
zoon, dan wel: „to my Husband". Op
die kaarten wordt Dad in beeld en
tekst pas recht de schertsfiguur, die
hij op zo'n dag onmiskenbaar is. Hij
is er de held, de ridder, de he-man,
de grote favoriet. Maar niet langer
dan vier-en-twintig uur. Daarna keert
'hij terug tot zijn status van slaaf en
sloof, die elk jaar méér moet verdie
nen om in zijn milieu te kunnen mee
doen, en die als hij 's avonds thuis
komt het plastic schortje voorbinden
mag om te koken, af te wassen, stof
te zuigen, de kinderen naar bed te
brengen, kortom, alle huiselijke bezig
heden, waar bij ons onder normale
omstandigheden een echtgenoot en
vader zich zelden mee inlaat. Nee,
de gemiddelde Amerikaanse husband
is niet te benijden, een beetje een
tragische verschijning, en de meeste
vaderdagkaarten laten daar ook geen
twijfel aan. Zij steken een beetje de
draak met Dad, vandaag met een
knipoog gevierd, morgen weer braaf
aan de afwas.
Dad is prima gedresseerd, de Ame
rikaanse vrouwen hebben dat slim
bekeken. Zij zijn de bij uitstek ver
wende sekse. Als wjj in New York
een jongen zagen vrijen, was onwille
keurig onze gedachte: sufferd, moet
je zo nodig afwassen. Maar ja, is het
niet het allerminste, dat men in die
'verzaligde staat ook bij ons bereid is
zijn uitverkorene toe te zeggen. Alleen
de zakelijke Amerikaanse heeft blijk
baar een beter geheugen. Een leven
lang wacht de vaat op husband. Why
did I kiss that girl? En de Amerikaan
se jeugd: zou het beeld van hun als
maar kokende, stofzuigende, afwas
sende pa niet een beetje vertekend
raken? Blijkens de felicitatiekaarten,
die zij hem op vaderdag plegen te
zenden, misschien toch wel. Wij al
thans, zouden ons met zo'n kaart een
beetje opgelaten voelen.
Nu zijn wij toch al niet de rechte
Vaderdag-vierder. Om te beginnen
De DC7C, de jongste aanwinst der
K. L. M., de serie der „Seven Seas",
welke het traject AmsterdamNew
York zonder tussenlanding aflegt.
Ret is niet meer nodig de DC7C met
"?ar wederom grotere snelheid, capa
citeit en comfort bij u te introduceren.
lag de hele overtocht opvallend
bistig in de lucht, geen spoor meer
Sn enige trilling in de cabine. Ver
geld als zij is'in drie compartimenten,
v® men van tijd tot tijd behoorlijk
bonen strekken, een hele wandeling
Jn voor tot achter. Het is allemaal
.vidaag de gewoonste zaak van de
Sfeld, maar als men, zoals wij, zijn
Jiehtreiservaring terugvoeren mag tot
dagen der FVILB, die op 200 meter
'oo» dan blijft het steeds weer met
serwöndering, dat men plaats neemt in
f?'n hypermodern vliegtuig als de
?C7C. Nog als de dag van gisteren
,®rinnert men zich de houten vlerkjes
J'n de FVILB naast zich in de lucht,
?6 raampjes, die nog open konden,
i°rwijl men thans door het glas van
drukcabine spiedt naar de enorme
^rekking der vleugels, de motoren
ïweds verder van de romp, en de
ipnkere delen in de vleugelhuid, die
Ji't titanium bestaan, berekend op de
«footste hitte.
Wij behoren tot de generatie, die
hog in haar prille jeugd Olieslagers
heeft zien vliegen en Canteloup, zich
hit de eerste oorlog de Taube heugt,
van de Elta de Handley Page en
Caproni-driedekker. En later was het
Ons gegeven van dichtbij de evolutie
te volgen van het luchtverkeer. Daar
om is elk nieuw vliegtuig, de altijd
grotere hoogte, de steeds sneller
Overbrugde afstand voör ons een
tvonder gebleven, dat wij bewust on
dergaan. Daarom ook komt er wei-
hig van lezen aan boord, blijft onze
befste bezigheid om uit te kijken:
haar de wereld, die zo klein is ge
worden, naar de strekking der vleu
gels in de oneindigheid, het zonlicht
ih de wenteling der propellors en de
voortglijdende schaduw over beneden
het wolkendek. Wij houden van de
stem der motoren, al dringt die
steeds zwakker door in de cabine,
en van elke, ook de lichtste beweging
van het vliegtuig, het steigeren voor
al, van ingehouden kracht éven voor
de start. En als het donker wordt
is de blauwe vlam aan de uitlaat
der motoren als een fanaal- in de
nacht, beangstigend, maar veel meer
geheimzinnig.
Zo is de oversteek van de Atlantic,
ofschoon allang de gewoonste zaak,
voor ons een belevenis geweest. Wij
ontwaakten in de oneindigheid van wa
ter en lucht, zagen diep onder ons de
blauwe rimpeling van de Atlantische
zeegang. Er dreven pluizige Cirrus
wolken, maar verder was er niets.
René de Clerq kon voor dit moment
hebben gedicht: „Boven het vlak des
Oceaans, boven ruimte, boven tijd....",
stof genoeg tot meditatie als niet reeds
de steward ons ontbijt serveerde:
Breakfast in flight volgens het menu,
met ham en eieren, vlees, haas, mar
melade en fruit. En de ochtendlijke
thee, een gouden damp onder onze
heus, die een ogenblik de Oceaan ver
geten deed. De Oceaan bleef leeg, be
houdens een enkele ijsberg, de lucht
bleef leeg, slechts bijwijlen een wolken
pakket, geen schip, geen vliegtuig, al
leen maar die onafzienbare verlaten
heid. Onze gastheer op de vlucht, Rein
J. Vogels, director public relations van
de K.L.M., trok onmiddellijk de les:
de wereld was nog lang niet „on the
move", het grote verkeer stond pas
in zijn kinderschoenen. Wij in onze
DC7C waren, niet minder dan Lind
bergh, nog altijd pioniers. En dan rea
liseert men zich inderdaad, dat die pro
pellors daarbuiten eigenlijk maar pri
mitief zijn, helemaal van het begin,
dat straks de raket volkomen zal bre
ken met afstand en tud, men vandaag
vertrekt om, westwaarts gaande, giste
ren aan te komen.
De eerste ontmoeting met Amerika
is de lagunenkust van Nantucket, en
dan spiedt men omlaag naar het ge
zicht van de nieuwe wereld, dat,
naarmate men New York nadert, de
trekken vertoont, die men verwach
ten mocht: telkens weer de krake
lingen der circuits, enorme com
plexen precies eendere buitenhuisjes,
de zandgele bunkers van de golf
links. Tot het vliegtuig daalt en ge
hoorzaam op koers gaat liggen. Idle-
wild, vlak aan zee, is bereikt. Als
de DC7C de grond raakt en einde
loos voorttaxiet, kijkt men de bodem
aan: kaal met spichtig, dor gras.
Mannen met baseball-petjes rijden de
staatsietrap voor. En als eerste ziet
men een Nederlands collega, die men
van vroeger kent en die ons verwel
komt. Hij draagt een strooien hoedje
van onbekende snit, een mal hoedje,
vinden wij, die uit Nederland komen.
De collega, lichtelijk onthutst, verde
digt zijn hoedje. Tenslotte woont hij
in Amerika, zegt hij, en waarom zou
hij dus geen Amerikaans hoedje dra
gen. Wij blijven het een gek hoedje
vinden, ons niet bewust, dat wij nog
geen week later ernstig zouden over
wegen zo'n hoedje te gaan dragen
en mee naar huis te nemen.
Het zou onbillijk zijn de grootscheep
se chaos, die Idlewild vertoont, te gaan
hekelen, want er is op korte afstand
een geheel nieuw station in aanbouw,
dat er indrukwekkend uitziet. Bij het
vertrek naar de stad passeren wij op
het terrein een klein, smaakvol ge
bouw, dat een Madonnabeeld aan een
der gevels vertoont: het blijkt de eer
ste luchtvaartkapel te zijn, die wij ooit
hebben ontmoet: Our Lady of the Skies.
En dan zijn het de auto's, het verkeer,
die alle aandacht vragen: uitgestrekte
parkeerterreinen rondom het vliegveld,
brede toegangswegen en auto's, auto's,
auto's. Zij hebben overwegend sepia-
tinten, lichte, zonnige kleuren, zij lijken
allemaal nieuw. De weg naar de stad
voert door buitenwijken met villa'tjes,
allemaal eender met uitgebouwd por
tiek. En plompe woonkazernes van
rode baksteen, monotoon met rijen
kleine vensters en grote brandtrappen
langs de gevel. De eerste sensatie vor
men de kerkhoven, van een onvoorstel
bare uitgestrektheid, paden en wegen
er doorheen berijdbaar voor auto's. De
zerken liggen niet, maar staan alle
overeind, een armée in slagorde .Enke
le gedeelten vertonen slechts de gol
vende grasgrond, maar aan potten of
boeketten bloemen, her en der in de
bodem, herkent men de graven. En
eindelijk verbaast men zich hevig: voor
ee'1, tunnel, in de weg van het vlieg
veld naar de stad, moet tol worden be
taald
Tenslotte het grote ogenblik: de
skyline van Manhattan komt in zicht.
Opeens zien wij haar, recht voor ons
uit, maar nog heel in de verte. Dat
is het dus, zeggen wij tot onszelf, en
wij kijken op ons horloge als voor
een historisch moment. Maar tege
lijk betrappen wij onszelf dat het ons
niets doet. Wij weten nog van de
schok, die het moment ons gaf, dat
wij voor het eerst, in een der straten
van Athene, de Acropolis zagen, in
het verschiet. Een gevoel van teleur
stelling bekruipt ons: wij tuimelen
uit de wolkenkrabber van onze ge
spannen verwachting. Maar wij zijn
nog niet op de plaats zelf. De ont
moeting met New York, met Manhat
tan, begint pas.
Advertentie
Mevrouw Christine Brisset, die giste
ren in de Franse stad Angers voor <"0
veertigste maal terecht heeft gestaan,
omdat zij daklozen met of zonder toe
stemming van de eigenaars in leeg
staande huizen heeft geholpen, heeft
van mgr. Chappoulie, bisschop van
Angers, een schrijven ontvangen, waar
in hij hulde brengt aan haar streven.
„Het is de schuld van onszelf en ons
egoïsme en onze zorgeloosheid, dat er
thans mensen zonder dak boven hun
hoofd moeten leven, aldus de bisschop.
In deze strijd tegen het egoïsme heeft
de christen een eerste-rangsrol te ver
vullen. Het is te begrijpen dat de rech
ters in deze voor een zeer zware en
moeilijke beslissing staan."
In deze dagen herdenkt de papier
fabriek „De Hoop" te Eerbeek op de
Veluwe haar 300-jarig bestaan. Dit
zeldzame jubileum is door de directie
van „De Hoop" aangegrepen om het
ambachtelijke papiermaken te doen
herleven voor haar relaties en deze
tevens een blik te gunnen in de keuken
van een modern geoutilleerde papier
fabriek.
„De Hoop" heeft daartoe haar af
nemers o.a. uitgenodigd voor excur
sies naar het Openluchtmuseum te
Arnhem, waar de na een nauwgezette
reconstructie opgestelde oude papier-
Advertentle
molen in bedrijf zal zijn.
Een groep van het 400 man sterke
personeel van „De Hoop" zal, gesto
ken in 17e eeuwse kledij, deze zomer
op gezette tijden de papierfabrikage
in haar oorspronkelijke vorm in het
Openluchtmuseum laten zien. Op het
sein van een hoorn zal er beweging
komen in de oude papiermolen. Man
nen met kuitbroeken, wambuizen, rode
of groene kousen en met haren tot
op hun schouders groepen op dit
hoornsignaal samen in het hart van
de papiermolen, waar de pers staat
opgesteld. Want het op gang brengen
van de pers moet met vereende
krachtsinspanning geschieden om het
grootste deel van het water uit het
juist geschepte papier te halen. In
hun kleurige kledij zijn er mannen,
die de lompen in kleine stukjes hak
ken en snijden, terwijl anderen papier
scheppen of de vellen papier op dt
zolder te drogen hangen.
De dag na Vaderdag in Amerika
vinden wjj, dat men er als vader in
biologisch opzicht eigenlijk maar zo'n
beetje bijhangt. Veel meer zien wjj
onze kinderen als jongere broertjes
en zusjes, wijzelf de oudste en las
tigste zoon van onze wederhelft, hoog
stens geroepen om af en toe als orde
bewaarder op te treden. Als wjj dan
op zo'n dag als morgen met de neus
op het vaderschap worden gedrukt,
voelen wjj ons lichteljjk onwennig en
heel onserleus. Onze eigen vader,
vroeger, dat was een echte vader, met
hoge boord, een snor als keizer Frans
Joseph, met wjjsheid en gezag. Aan
hem was Vaderdag besteed geweest.
Als wjj echter op dit huiselijk hoogtjj
in de spiegel kijken, kunnen wjj alleen
maar lachen. Een schertsfiguur, nipt
minder dan onze Amerikaanse
lotgenoten, ook al behoeven
wjj dan echt nooit af te was
sen.
Het zijn de Chinezen geweest, die
ruim honderd jaren na Chr. de kunst
van het papiermaken uitvonden en
het bestonden het oude procédé zes
honderd jaar geheim te houden. Na
diverse omzwervingen over de toen
bewoonde wereld werd het procédé
der Chinezen in het begin van de 15e
eeuw ook in ons land bekend. Het
eerste papier moet in ons land in die
tijd gemaakt zijn in een molen te
Gennep. Het duurde vele jaren voor
dat deze papierindustrie zich uit
breidde. In het laatst van de 16e eeuw
kwam hierin vrjj plotseling verande
ring. Onze verbindingen met het zui
den werden toen bedreigd door de val
van Antwerpen. De toevoer van papier
scheen te zullen worden afgesneden.
Om een papiertekort te voorkomen
moest Nederland zelf papier gaan ma
ken. De eerste papiermolens verrezen
omstreeks 1580 in steden als Dordrecht
en Alkmaar. De eerste windmolens ir»
Dordrecht en Alkmaar moeten in 1588
gesticht zijn.
Het was Johan Schoonman, die in
1657 in Eerbeek een papiermolen
stichtte. Het geslacht Schoonman, dat
een eeuw lang een belangrijke rol
speelde in de geschiedenis van deze
papiermolen, was gedurende de 30-
jarige godsdienstoorlog (1618-1648) uit
Duitsland gevlucht. In 1696 bezat
Schoonman reeds twee molens. Om
trent het midden van de 19e eeuw
wordt er gemechaniseerd. Uit de in
1657 opgerichte molen is tenslotte het
moderne bedrijf van „De Hoop" ge
groeid.
In de loop der eeuwen is tenslotte
niet alleen de wjjze van papiermaken
gewijzigd, maar ook de grondstof is
anders. Lompen worden bijvoorbeeld
nog gebruikt voor de vervaardiging
van tekenpapier. Overigens ontstaat
het papier uit cellulose enoud pa
pier.
