m
mmm
Elckerlyc in Prinsenhof
1
stml
Amerika en Engeland aan
bod op het filmfestival
Belangrijk arrest van het
Amsterdamse Hof
kaas
Ook sluipende inflatie voor de
volkswelvaart gevaarlijk
Schip
in nood
Dromers
en zieners
Oude synagoge ontdekt
Schoon en treffend als immer
:&mgr
Haanstra vertelt over eigen werk
Jan Bata weer in het gelijk gesteld
Hongarije wijst
Amerikaanse
attaché uit
Het regent op
Mars
YiaM W
Jaarvergadering Mij. voor Nijverheid en handel
VRIJDAG 21 JUNI 1957
PAGINA 7
met WAARDEBON
CHOCOLADE
Scheepsbotsing voor
Bretagne
Aantal doden tot
veertien gestegen
- -:vv;
Zeepost
Geen audiëntie
De lekkerste
broodbelegging i
Vertaald door
JOHAN M. PALM
Pijpleiding door Sahara
naar Tripolis
Advertentie
NP O
Voor -het achtste
jaar hebben de Elc-
kerlyc-voorstellin
gen een plaats ge
vonden in het rijk
gevarieerde pro
gramma van het
Holland Festival en
het begint er naar
uit te zien, dat als
wij nog eens acht
jaar verder zijn,
deze sfeervolle uit
voeringen naast
die van de Gys-
breght van Amstel
te Amsterdam tot een hecht gewor
telde traditie van onze vaderlandse to
neelrepertoire zijn gaan behoren. Want,
ondanks dat sinds enkele jaren het
aantal voorstellingen is uitgebreid tot
zes, overtreffen de aanvragen nog al
tijd de beschikbare plaatsen. Uiteraard
kan dit in ons aan traditiestukken zo
arme toneel niet anders dan tot ver
heugenis stemmen.
En het moet gezegd worden, telkenjare
raakt men opnieuw geboeid door het
veelkleurig en in de mise-en-scène zo
beweeglijk schouwspel, dat de regis
seur Johan de Meester gemaakt heeft
van deze Spieghel der Salicheit, waar
in de diepste menselijke emoties een
even sobere als pakkende vorm hebben
gekregen.
Behoudens enkele kleine wijzigingen in
de eerste jaren heeft Johan de Meester
met strakke hand en tot in de klein
ste details het spel vastgelegd volgens
zün eigen geprononceerde opvattingen,
en zo ontstond een glanzend geslepen
levensspiegel, waarin de toeschouwers
geboeid blijven kijken tot het einde
toe.
Er zou zeker een meer ingetogen
en meer statische verbeelding van dit
stuk mogelijk zijn, maar het blijft de
vraag of dat op de duur het moderne
publiek zodanig zou vermogen te boei
en als thans h^t geval is.
Wij menen ons na de beschouwing van
voorgaande jaren ontslagen te mogen
achten om over de rijke, geestelijke in
houd en de klankvolle, sublieme ver
zen van de Elckerlyc nog nader te moe
ten uitweiden.
Wat de opvoering zelf betreft kan in
het algemeen gezegd worden, dat de
première van dit jaar ondanks de vrij
koude wind een gave en levendige voor
stelling is geworden, waarin wederom
bijzonder veel viel te waarderen.
De stemmige sfeer op de intieme
binnenplaats van het Prinsenhof. de
groene hof op het podium in de doven
de, milde avondgloed, de met rozen
omkranste put, het was alles als van
ouds simpel, schoon en vertrouwd en
gelukkig stond er dit jaar eindelijk
weer eens een echt kruis mèt een cor
pus eraan. Een prachtig antiek kruis,
dat weer op even stille als onnavolg
bare wijze de hoofdrol vervulde in
dit spel van Gods meedogende barm
hartigheid.
Er is in feite maar één rol in dit
stuk en dat is die van de mens Elcker
lyc, en het grote succes van de op
voeringen moet voor het leeuwendeel
dan ook geschreven worden op naam
van Han Bentz van en Berg, die de
vele fonkelende facetten van deze le
vensspiegel met zijn hartstochtelijke
exclamaties en spontane plastische uit
beeldingen heeft opgeheven tot een der
edelste creaties welke het Nederland
se toneel kent.
Ook gisteravond wist hij zijn tegen
spelenden wederom te bezielen en de
toeschouwers tot aan de laatste claus
te boeien. De inkeer van Elckerlyc,
die aanvangt met het aangrijpende
vers „Heere God, wie zal mij nu be
raden" was een der hoogtepunten van
de avond.
Johan Smitz wist als de Stem van
God nog steeds niet de dwingende en
volle accenten te vinden, die in zijn
sonore verzen liggen besloten, maar in
drukwekkend van klank en beheerst van
gebaar kwam Andree van den Heuvel,
als Die Doot, Elckerlyc aanzeggen om
Advertentie
Het aantal doden als gevolg van de
aanvaring van de Griekse vrachtvaar
der „Ioannis" en de onder Liberiaanse
vlag varende tankboot „Stony Point" is
gisteravond tot veertien gestegen door
het overlijden van een gewonde
matroos van de „Ioannis".
zonder dralen rekening te doen voor
God almachtig. Ook zyn bijrollen als
Biechte en de naproloog kregen een
goede interpretatie.
Kostelijk was ook weer het bonte ta
fereeltje met Allard van der Scheer als
Neve en Johan Fiolet als Maghe, ter
wijl zowel Lous Hensen (Die Deught)
als Sigrid Koetse (Kennisse) in klank
en expressie tot een voortreffelijke ver
tolking kwamen.
Nienke Sikkema, die voor Edy de
Boer moest invallen als de Vijf Sinnen,
schoot tekort in waardigheid en allure,
bovendien leek haar stem te licht voor
de sonore klankenval der drie prachti
ge verzen, die zij moest zeggen.
Henk Rigters gaf opnieuw als 't Goet
een uitstekende scène weg, waarbij
hem ditmaal de buitelingen en het
dansen over het toneel werden be
spaard, hetgeen overigens slechts als
winst kan aangemerkt worden. De
andere kleine rollen waren bij Jan Vree
ken, Bob Goedhart en Yda Andrea in
goede handen en kwamen mede door
de prachtige costuums goed uit de verf.
Wel zullen sommige spelers er goed
aan doen wat luider te spreken, want
een plein is nu eenmaal geen besloten
theaterzaal.
De muzikale omlijsting van Joop
Schouten op het orgel van de voor
malige huiskapel der Oranjes, alsmede
de koorzang onder leiding van Pierre
van Hauwe, was uitstekend te noemen
en accentueerde op passende wijze het
gebeuren op het toneel
J. G.
- - -
-'"I
§iiiS§§l
(Van onze speciale verslaggever)
Donderdag herdacht op de Haagse
Filmweek de Stichting Filmcentrum
haar tienjarig bestaan. Zij deed dat
met een stijlvolle bijeenkomst in het
Haagse Gemeentemuseum, waar ver
scheidene sprekers, onder wie de heer
Heslinga, vertegenwoordiger van de
minister van O. K. en W., en de heer
J. G. J. Bosman, directeur van het bu
reau van de Ned. Bioscoopbond, hun
felicitaties kwamen aanbieden en waar
later Bert Haanstra kwam vertellen
over zijn eigen werk. De Nederlandse
cineast getuigde ervan hoe hij steeds
een zojuist gereedgekomen film „nog
eens over wilde maken en beter" en
hoe de vervaardiging van elk werkstuk
„een gevecht van het begin tot het
einde was". En hij illustreerde zijn
woorden op bijzonder suggestieve wij
ze met de vertoning van enkele van
zün films. „Panta Rhei". een exquis
filmgedicht,, maakte ook nu grote in
druk en „Strijd zonder einde", een in
opdracht van de Shell vervaardigde
rolprent over de insectenbestrijding,
overrompelde ook dit auditorium van
„Filmcentrum" door het, naar onze
smaak, overtuigende meesterschap
waarmede zij werd vervaardigd.
Op het festival zelf waren vandaag
Amerika en Engeland aan bod; en het
waren weer twee vrij sombere films,
die overigens de aandacht wel danig
gaande hielden. In de middagvoorstel
ling in Metropole was de hoofdfilm
„The strange one", een Amerikaan, en
een van die zelfbekentenissen, waarin
Amerika zo sterk is. Jack Garfein ver
telt over een militaire school, waar de
jongelui in de nacht wel eens hun ka
mer uitbreken om ergens anders in het
gebouwencomplex een soort ontgroe
ning toe te passen op nieuwelingen
Een van de sergeants is bijzonder sterk
in het ontgroenen en ontpopt zich als
een sadist, die geen maat weet te hou
den Tot hy de zoon van een kolonel in
zün handen krijgt, die zijn uitspattingen
aan het licht brengt zonder nu bepaald
voor verklikker te spelen. De ellende
ling krügt zijn straf van zijn kamera
den, die hem wel even in de waan la
ten dat hö gelyncht zal worden, maar
hem tenslotte op een trein zetten en uit
hun omgeving verbannen. Een vrij ster
ke film, die een navrante gescniedenis
indrukwekkend vertelt.
Indrukwekkende film
En in het avondprogramma kwam
allereerst een zeer interessante film
over de luchtvaart aan bod: „De weg
door de wolken", waarin John Arm
strong welsprekend een vertoog houdt
over de enorme ontwikkeling van de
luchtvaart, die ervoor zorgt dat de
mensen waar ter wereld ook niet ver
der dan twee dagen reizen van el
kaar wonen. Ais de commentator aan
het eind concludeert dat de tijd niet
zo heel ver meer is, dat de mensen
nog slechts een paar uur van elkaar
zullen wonen, is die conclusie aanne
melijk geworden, zozeer overtuigt de
film, die ons op originele wijze de hele
wereld door meeneemt op reis door
de lucht. De kleuren hebben hun deel
aan de handeling. Deze film is zon-
der meer indrukwekkend.
„High tide at noon" was de hoofd
film, geregisseerd door de Engelsman
Philip Leacock. Niet alleen het verhaal
van deze rolprent is boeiend, maar de
karakteristiek van de mensen even
eens. De film schildert de samenleving
op een eiland aan de kust van Canada,
waar de vissers leven van de kreeften
vangst. Zolang dat duren wil althans,
want er komt een tijd dat de vangsten
onrustbarend verminderen en de jonge
mannen vertrekken naar andere oor
den om daar hun geluk te beproeven.
Voor de eerste pioniers weggaan heb
ben zich een paar drama't]es afge
speeld op het eiland, waar de rust
dreigde verstoord te worden door een
onverlaat die het op een meisje heeft
voorzien, dat echter de jongen van haar
JJkeuze trouwt; daarna haar man teveel
naar de herberg ziet gaan en tenslotte
verliest door de schuld van haar vroe
gere belager. Zij troost zich echter met
de liefde van een andere jongeman, die
allang van haar houdt en na afgere
kend te hebben met de schurk, de jon
ge vrouw voor de rest van haar leven
gelukkig zal kunnen maken. Het ziet
er allemaal niet zo bloedig uit als men
misschien uit deze korte uiteenzetting
zou concluderen. Leacock vertelt het
verhaal beheerst, zonder melodrama-
tiek en op geloofwaardige wijze. Voor
al de atmosfeer van de samenlevin;
het eiland komt voelbaar uit de
te voorschijn.
op
'ilm
Bij Nirim in de landstreek Gaza,
Israël, heeft men een belangrijke oud
heidkundige vondst gedaan, toen werk
lieden een klein deel van een mozaïek
vloer ontdekten. Er werd een 13 by
17 meter grote vloer van een oude
synagoge blootgelegd, waarbij een aan
tal goed geconserveerde en kleurige
mozaïeken zichtbaar werden.
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data, waar
op de correspondentie uiterlijk ter post
moet zijn bezorgd, staan achter de
naam van het schip vermeld: Argen
tinië: ms „Yapayu" (27 juni), Australië
via Engeland (29 juni), Brazilië: ms
Graveland (24 juni). Canada: ms
„Black Condor" (26 juni), ms „Noor-
dam" (27 juni), ss „Groote Beer". (29
juni), Chili: Via New York (27 juni),
Ned. Antillen: ms „Norinda" (24 ju
ni), Nieuw Zeeland: via Engeland (29
juni), Suriname: ms „Bonaire" (26 ju
ni), Unie van Z. Afrika en Z. W. Afri
ka: ms „Bloemfontein" (25 juni), ms
„Carnar von Castle" (29 juni), Brits-
Oost-Afrika via Frankrijk (29 juni).
Inlichtingen betreffende de ver
zendingsdata van postpakketten geven
de postkantoren.
Z.H. Exc. de bisschop van Haarlem
zal woensdag 26 juni geen audiëntie
verlenen.
Het gerechtshof te Amsterdam is
met de president van de rechtbank al
daar van mening, dat de heer Jan Ba
ta, die tot in hoogste gerechtelijke in
stantie in Nederland is aangewezen als
eigenaar van het gehele industriële ver
mogen van wijlen de stichter van het
Bata-concert Thomas Bata sr, moet
worden geacht ook eigenaar te zün ge
bleven van de door de Tsjechische
staat geconfisqueerde aandelen van de
moeder-vennootschap, de naamloze ven
nootschap naar Tsjechisch recht „Bata
A.S. te Zlin".
Twee eveneens in het westen vertoe
vende directeuren dezer N.V. betwisten
de heer Jan Bata, de halfbroer van de
stichter van het concern, het recht
waarop deze aanspraak meent te kunnen
maken om zonder hen voor de N.V. te
kunnen optreden en onder meer een al
gemene vergadering yan aandeelhou
ders te kunnen uitschrijven.
Het hof bekrachtigde in hoger beroep
het vonnis van de president der recht
bank, waarbij was beslist dat de heer
Jan Bata het gelijk aan zijn zijde had.
Het hof acht de heer Jan Bata ge
rechtigd een vergadering van aandeel
houders uit te schrijven, noodzakelijk
door de volledige impasse in de ven
nootschap, ontstaan door een gezagscri
sis in deze onderneming.
Het belang van dit arrest is volgens
juridische deskundigen gelegen in het
feit, dat een hof, voor zover bekend,
voor het eerst in de vrije wereld heeft
beslist, dat rechtsgeldige vergaderin
gen van aandeelhouders kunnen wor
den gehouden buiten het land, waarin
de betrokken vennootschap is geves
tigd, zelfs al is het vermogen dezer
N.V. genationaliseerd en de aandelen
geconfisqueeerd. Het hof heeft hierbij
een beroep gedaan op het noodrecht.
De Hongaarse regering heeft de Ame
rikaanse luchtvaartattaché in Boeda
pest, kolonel Welwyn F. Dallam, gelast
binnen zes dagen Hongarije te verlaten.
De Hongaren beschuldigen hem ervan,
dat hij foto's heeft gemaakt van mili
taire objecten.
Het Hongaarse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft in een nota aan
de Amerikaanse legatie verklaard, dat
Dallams handelingen onverenigbaar
zijn met zijn fynctie. Dallam zou de
gewraakte foto's ook reeds voor en tij
dens de opstand genomen hebben.
Voorts zou 'hij anderen gevraagd heb
ben om inlichtingen over de radar van
de Hongaarse luchtmacht en de reor
ganisatie van het Hongaarse leger.
Dallam is 39 jaar en gehuwd. Hij is
meer dan twee jaar in Hongarije ge
weest. Vier weken geleden eiste de Hon
gaarse regering vermindering van het
personeel van de Amerikaanse legatie
met meer dan een derde. Ook werd
toen de beschuldiging uitgesproken, dat
de legatie „actieve betrekkingen" on
derhield met vijandige elementen, die
trachten de Hongaarse volksdemocratie
omver te werpen.
Op Mars regent het en mogelijk be
staat er ook organisch leven, zij het dan
in een vorm, die wij op aarde niet ken
nen, zo heeft dr. Slipher, voorzitter van
de internationale commissie voor on
derzoek van de planeet Mars verklaard.
De commissie heeft een verslag op
gesteld over de waarnemingen, die
vorig jaar zijn verricht, toen Mars bij
zonder dicht bij de aarde kwam, d.w.z.
tot op een afstand van 56 miljoen ki
lometer.
Dr. Slipher zei, dat de atmosferische
omstandigheden op de rode planeet ge
lijken op die van de aarde, maar dat
de temperatuurschommelingen veel
groter zijn. In het poolgebied van Mars
zijn mineralen, die ook op aarde voor
komen, bedekt door een dikke laag ijs.
Boven het poolgebied zijn witte wolken
waargenomen.
De donkere vlekken, die men soms
op Mars kan waarnemen, worden ver
moedelijk door regen veroorzaakt. Van
tijd tot tijd worden bepaalde stukken
van Mars door een geheimzinnig blauw
schijnsel verlicht, waardoor de waar
nemingen vergemakkelijkt worden.
Advertentie
Tijdens de jaarlijkse algemene ver
gadering van de Nederlandsche Maat
schappij voor Nüverheid en Handel,
donderdag in het concertgebouw te
Haarlem onder zeer grote belangstel
ling gehouden, is als onderwerp aan
de orde gesteld: Gezond geld en de be
tekenis daarvan voor de volkswelvaart.
Onder leiding van prof. S. Posthuma
directeur van de Nederlandsche Bank
hebben verschillende leden der Maat
schappij en leden van een daartoe sa
mengesteld forum bestaande uit de he
ren: dr. J. R. A. Buning, secretaris
Nederlandse Spaarbankbond te Amers
foort, drs. J. H. Derksen, algemeen se
cretaris van de algemene Katholieke
Werkgevers Vereniging te Den Haag,
prof. dr. J. F. ten Doesschate, direc
teur van de Koninklijke Nederlandsche
Hoogovens en Staalfabrieken te IJmui-
den, J. Hasper, gemeente-secretaris te
Rotterdam, drs. W. Hessel, directeur
van het Wetenschappelijk Bureau van
het Nederlands Verbond van Vakver
enigingen te Amsterdam, ir. H. I. Keus,
oud-directeur Heemaf te Den Haag,
mr. H. F. van Leeuwen, oud-directeur
van de Twentsche Bank te Amsterdam,
dr. W. J. van de Woestijne, economisch
adviseur bij een accountantskantoor,
hierover van gedachten gewisseld.
Na uitvoering op het wezen van ge
zond geld te zün ingegaan, dat hierbij
omschreven werd als geld met een
redelijk stabiele koopkracht, te meten
naar de kosten van een pakket goe
deren, noodzakelijk voor het levenson
derhoud of naar de kosten van een pak
ket produktiemiddelen. werden de im
pulsen besproken die er toe kunnen lei
den dat het geld minder- of ongezond
wordt. Terwyl prof. Posthuma tegen het
einde van de zitting, door tijdnood ge
dongen summier, de monetaire aspecten
behandelde.
Prof. Posthuma betoogde dat er
perioden kunnen ontstaan waarin het
evenwicht tussen de geldvraag en de
goederenstroom verbroken raakt, dan
treden spanningen op die onwenselijk
zün en ae vraag doen opkomen hoe
daartegen op te treden. Die perioden
kunnen zün deflatoir (prysdaling, loon
daling, werkloosheid) of inflatoir (prijs
stijging, loonstyging, gespannen arbeids
markt). Beide verschijnselen brengen
teweeg een verstoring van het normale
economische proces. Wij staan thans voor
de vraag de overexpansie te bestrijden
en de oorzaken der verstoring van het
evenwicht weg te nemen.
Door verschillende sprekers werd
met nadruk stelling genomen tegen
de opvatting dat de z.g. creeping in
flation, de sluipende inflatie, niet zo
gevaarlük is. Ook deze inflatie houdt
een groot gevaar in. Prof. Ten Does
schate wees daarbÜ op het gevaar
voor uitholling van de onderneming,
terwyl de heer Van Woestüne op
merkte dat ook bü een geringe infla
tie de prüzen snel 3 tot 4 pet. stügen,
hetgeen volgens ir. Keus ook zeel
ten nadele van de arbeiders werkt.
De ondernemer leeft dan eigenlük in
een renteloze maatschappü, waardoor
wü een investering krügen die niet
meer rationeel is. aangezien voor in
vesteringen geen offers meer behoeven
te worden gebracht, waardoor in de
verkeerde richting geïnvesteerd wordt.
Prof. Posthuma ging dieper in op het
wegbelasten van schünwinsterft hetgeen
kan leiden tot een versterking van so
ciale maatregelen met gevaar voor uit
holling van de produktieve krachten.
Wil men streven naar een gezond geld
wezen, aldus spreker, dan moeten wij
ons hoeden voor termen die van dit
gezonde geldwezen een soort afgod ma
ken. Het gaat er om in de eerste
plaats, dat wij een reële basis aanvaar
den voor het produktie-apparaat.
Van verschillende züden werd er op
aangedrongen dat men in Nederland
gezamenlük moest werken bij de be-
strüding van het ongezonde geld. Waar
voor o.a. door de heer Derksen begrip
by alle daarbij betrokken partüen over
heid, bedrüfsleven en bevolking bepleit
werd en wel begrip voor de feitelüke
huidige situatie, begrip voor elkanders
desiderata en vertrouwen in eikaars
bedoelingen. Ook werd gewezen op de
psychologische werking die van infla
tie uit kan gaan. De mening dat het
goed gaat doet de bestedingen vergro
ten en bü een niet evenredig stijgende
produktie kan ook dit aanleiding zün
tot inflatoire tendenties. Ook de angst
voor deflatie die menigeen zich nog uit
de dertiger jaren herinnert aldus prof.
Van der Valk doet dat men naar de an
dere kant overslaat.
Prof. v.d. Valk betreurde dat te wei
nig verbreid is het besef, dat de ge
hele werkende burgerij in het voorko
men van de ramp der waardevermin
dering van ons geld een belangrijke rol
heeft te spelen. Het is een slechte poli
tiek het aldus voor te ..tellen, dat ram
pen als geldontwaarding, depressie enz.
kunnen worden afgewend door kunst
grepen van enige deskundigen, zonder
dat de burgers daar aan te pas hoeven
te komen. Ook is de indruk verkeerd
V -
in de lucht. Opname uit
de film „De weg door
Armstrong.
wolken" van John
„Er is daar beneden water; niet te verwonderen na
zoveel water te hebben overgekregen! Als ze de pom
pen geklaard hebben, zal dat wel beter worden". Toen
verwüderde hü zich zich weer.
„Als Bertrand niet tegen vier uur tot me gezegd
had: „Ga naar kooi, Dufor", zou ik in elkaar gezakt
zijn. Vijf minuten later liet ik mijn bevroren kleren op
le grond glyden en ging in mün kooi liggen, toege
dekt met alles wat ik aan dekens, kleren en overjas
sen kon vinden en veel had ik niet.
„Vandaag sta ik niet op", dacht ik. „Ik zal voor
komen dat ik ziek word. Ze zullen het twee dagen
zonder mij moeten doen".
Want ik dacht, dat het hiermee uit was, kapitein,
dat we nu onze reis zouden voortzetten en in New
York zouden aankomen. Ik had Godde horen zeggen:
„Ze heeft zich dwars op de zee goed gehouden".
Rouveyere en Bertrand hadden geheel gerustgesteld
geschenen. Het was afgelopen en ik kon ziek zün
zonder het te verbergen.
„Hier schünen de gebeurtenissen zich te herhalen,
kapitein. Evenals in het begin van de nacht zonk ik
in een slaap (ja zonk; ik had het gevoel in de mod
der te zinken en ik kon het niet tegengaan) en later
werd ik door het een of ander van buitenaf er uit
gehaald. Maar wat een verschil! In het begin van de
nacht was ik door hetgeen ik gehoord en gelezen had
in afwachting geweest en het ontwaken was plotseling
gekomen. Op het einde van de nacht, na me goed te
hebben toegedekt, liet ik me gaan met een gevoel van
droefheid (een schip gezonken en mannen verdron
ken) en van verlossing. En ik werd langzaam, beetje
bij beetje, door een soort onbehagen uit mijn verdoving
gehaald. Het een of ander functioneerde niet aan
boord. Maar wat?
„Ik deed de ogen open, maar wist het nog altüd
niet. Misschien is het de koorts, dacht ik. Toen op
eens: De machine, ik hoor de machine niet! Ik luis
terde aandachtig, u weet, kinine maakt wat dovig.
Ik legde de hand tegen het beschot, als iemand, die
een pols voelt. Ze draait, dacht ik, maar langzaam.
Toen ging ik in mün kooi opzitten, schoof het gor-
düntje van de patrü'spoort vlak boven mün hoofd weg
en keek het was volle dag naar geweldige gol
ven met ivoorkleurige strepen, die het schip tot aan
de verschansing met een woelige massa schuim en
stuifwater omgaven. Ik had een lang ogenblik nodig
om goed te zien en goed te begrijpen. Ik moest weer
luisteren en zoeken door het opvangen van de tril
lingen van de telemotor, opletten hoe het schip op
de schokken reageerde. We lagen met de kop op de
zee, maar konden het nauwelijks volhouden. Ontsteld
kwam ik tot de slotsom (hetgeen me weer in het
verleden verplaatste en reden tot vrees gaf nee,
het was nog niet afgelopen!) dat het gevreesde man
kement weer was opgetreden, maar dat het niet zo
ernstig was, nu het niet nodig bleek de machine ge
heel stil te zetten. Niet zo ernstig, dacht ik, met mijn
gezicht tegen het glas door het opspattend schuim
naar het zeegroene water turend. Het is misschien
pas het begin, zoals 4er hoogte van Beachy Head.
En als het rollen sterker wordt!"
Opgestaan en gekleed, omdat hij niet als de vorige
nacht naar de brug wilde gaan zonder iets te weten,
had de jonge officier langs de brede trap de lange
dienstgang bereikt, die boven langs de machineka
mer liep, waar hü sinds Gibraltar steeds tegen de
kale schotten een groepje mensen had aangetroffen,
die daar wat frisse lucht en een beetje meer warmte
opzochten.
De gang was nu leeg en van voor naar achter
klotste er bloedkleurig üskoud water heen en weer,
dat door de deur süpelde, die toegang gaf tot het
voordek, hoewel ze gesloten en goed voorzien was.
Wadend door het stromende water, zich de schouders
stotend tegen de schotten, was Dufor naar voren ge
lopen. Uit deze gang was hü in een andere gekomen,
die droog stond, zonder tegen een der gesloten deu
ren der machinistenhutten te durven kloppen. In dit
deel van het schip, waar het gewoonlijk ook krioelde
van emigranten, was niemand te bekennen, geen ben
de jongens, die als mussen kwetterden, geen man
nen die hun gespijkerde grondwerkersschoenen lieten
klossen, geen vrouwen met fonkelende ogen en vet
tig haar, die met de .matrozen en stokers koketteer
den.
Alleen in de enorme keuken had een chef-kok Du
for aangekeken, alsof hü een geest zag, terwül hü
vloekend en razend en heen en weer gesmeten pro
beerde zonder zich te branden, een schep kolen op het
fornuis te gooien, waarvan de gloed zich over de
vloer verspreidde. Dufor was op het bordes aan de
toegang tot de machinekamer gaan staan en had
zich voorover gebogen. Een dof gerommel, iets als
een verwüderd getrappel vergezelde het langzame be
wegen der drijfstangen. Een vuurdeur werd geopend
en plotseling dichtgesmeten. De officier had luide kre.
ten gehoord, die werden vervormd door de geweldige
afmetingen van de machinekamer met de stalen wan
den en daarop twee mannen achter elkander de steile
ladders zien opkomen; de eerste hees zich met moeite
met één hand op, terwül hü de andere ter hoogte van
zyn gezicht hield alsof hü iets waardevols droeg. De
tweede ondersteunde de voorste.
„Zodra de man binnen mijn bereik kwam, greep
ik hem bij de haren, kapitein, anders geloof ik dat
hij bij de volgende slingering op de bodem van
zijn linker hand waren afgeknepen.
„Wie is het?" vroeg Laurelle me vüf minuten la
ter toen ik hem alleen in een messroom aantrof, waar
hy een dikke biefstuk zat te eten. „Dat weet ik niet;
ik ken büna niemand van het machinekamerperso-
neel. Jean," vroeg ik onze steward, die in de deur
opening geleund naar ons stond te küken, „kun je
mü ook zo'n stuk gebraden vlees bezorgen? Ik sterf
van de honger". (Wordt vervolgd)
dat de overheid in staat is, zonder
zeer bewuste medewerking van de
burgerij, ons voor die rampen te be
hoeden.
In de in de ochtenduren gehouden huis
houdelijke vergadering werd in plaats van
de aftredende voorzitter prof. C. A. Ph.
Weijer tot voorzitter gekozen mr. A. E.
C. de Groot van Embden. directeur van
de Haarlemse Bank voor Hypothecaire Fi
nanciering. Aan prof. Weijer werd als blijk
van waardering voor de door hem ver
richte werkzaamheden de gouden penning
der maatschappij daterende uit 1778 uit
gereikt.
Na afloop van de vergadering heeft da
loco-burgemeester de heer D. J. A. Geluk
de deelnemers aan de vergadering ten stad-
huize ontvangen.
President Soekarno heeft in Madioen
gezegd, dat Indonesië het stadium
van de „geleide democratie" i3
binnengegaan. Het politieke bestel is,
zo meent hü, thans beter aangepast
aan de Indonesische volksaard. In de
plaats van een Westers individualisme,
met alle gevolgen van versplintering
en onderlinge rivaliteit, is nu het ideaal
van de Indonesische „gojong rojong",
de broederlüke samenwerking van al
len, getreden. Hü heeft eraan toege
voegd, dat men niet moet denken, dat
hü nu communist is geworden, maar
hy gaf toe, dat hy bü z«n bezoeken
aan de Sovjet-Unie en communistisch
China enkele nuttige denkbeelden heeft
opgedaan. Het nieuwe regeringssysteem
houdt volgens hem het midden tussen
het Westerse en het communistische stel
sel van regeren. Dat weerhoudt een ge
zaghebbend blad als de „New York Ti-
mes" er overigens niet van om de Na
tionale Raad, die in Indonesië is opge
richt, te betitelen als Soekarno's „Po
litburo". Wat is er nu waar van Soe
karno's beweringen? In de eerste plaats
moet worden vastgesteld, dat hij de „con
ceptie" waarmee hij na zijn terugkeer
uit Moskou en Peking geheimzinnig
en zo verleidelijk heeft gezwaaid, nog
geenszins heeft verwezenlijkt. Het kabi-
net-Djuanda is niet in overeenstemming
met de gedachte van de „gotong ro
jong". De krachtige oppositie van de
religieus getinte partüen heeft het de
president onmogelijk gemaakt officiële
vertegenwoordigers van die partüen
alsook gepatenteerde communisten in
de nieuwe regering op te nemen. Soe
karno zou Soekarno niet zün, als er niet
enkele „medereizigers" in zouden zit
ten, maar belangrijke groepen blijven
in ieder geval buiten het kabinet.
Datzelfde bezwaar geldt ook, zij het
In mindere mate, voor de Natio
nale Raad. Aangezien de leden
van die Raad op functionele gronden
worden benoemd, speelt de afzüdigheid
en zelfs de vijandigheid van enkel gro
te politieke partijen daar een geringere
rol. In zoverrfe omzeilt Soekarno de po
litieke oppositie dus inderdaad wel enigs
zins. Toch neemt dat niet weg, dat de
animo om zitting te nemen in de Natio
nale Raad klein is. Het is ook wel een
merkwaardige figuur, dat premier Dju-
anda in het parlement enerzjjds ver
klaarde, dat het voortbestaan van de
republiek zo ongeveer afhing van de In
stelling van de Nationale Raad, en dat
hij anderzijds de twijfel van velen
trachtte weg te nemen met de verzeke
ring, dat de adviezen van de Raad niet
bindend zullen zün. Tydens de algeme
ne beschouwingen in de Constituante te
Bandung (Indonesië moet nog steeds
een definitieve grondwet krijgen) is het
punt van de Nationale Raad ook ter
sprake gekomen en namens de party
van Soekarno, de P.N.I., bracht toen
Arnold Mononutu (voormalig minister
van propaganda) naar voren, dat in het
kader van de oprichting van instituten
(lembaga's) in Indonesië een ander li
chaam moest bestaan naast de volksver-
tegenwoordi ging.
Het treft telkens weer, dat Soe
karno en zyn medestanders nim
mer in staat zün aan te geven,
wat er in Indonesië nu precies gaat ver
beteren als gevolg van de instelling van
de Nationale Raad. Zy zien in, dat het
onafhankelük'e Indonesië tot dusver aan
effectief regeringsbeleid en economische
opbouw nog maar weinig büzonders te
zien heeft gegeven. Zij voelen, dat In
donesië, ondanks zyn rükdom aan eco
nomische mogelykheden, steeds meer
achterop raakt. En dan wyten zy dat
aan de instituten, de lembaga's, die
overeenkomst vertonen met Westerse
instituten. Hun oplossing bestaat dan
hierin, dat zü vluchten in nieuwe lem
baga's, die weliswaar meer in over
eenstemming zün met de Indonesische
volksaard wat dat ook moge zijn
maar die het wonder evenmin volbren
gen. Nauwelüks is de Nationale Raad
een feit, of zij spreken alweer over een
Nationale Planraad.
WÜ herinneren ons een uitspraak
van Palar uit 1947, In de Haag
se Dierentuin. „Wü eisen het
recht op in vrüheid te modderen", zei
hü toen. Maar als het modderen een
beetje lang blijft aanhouden, tracht men
de situatie blykbaar te verbeteren door
de vrüheid te beknotten. De wortel van
ale kwaad in Indonesië is de chronische
revolutie-zucht van Soekarno en de zü-
nen. De eensgezindheid tydens de re
volutie, die overigens juist in Madioen,
waar de president deze week sprak, zo
abrupt werd verstoord, zweeft hun als
een nostalgisch beeld voor ogen. „Ik be
sef, dat ik door de uitvoering van mün
conceptie een grote verantwoordelijkheid
op mü laad", heeft Soekarno in Madi
oen gezegd. Dat is ook zo. De president
beseft alleen niet, dat hü al lang op het
punt is aangeland, waar hij zijn rol van
charismatische, revolutionaire leider
moet neerleggen, of eenvoudig alle ver-
antwoordelükheid moet afwyzen. Met
dromers en zieners is Indonesië thans
niet meer gebaat.
In Frankrijk zyn orders geplaatst
voor een 16-inch stalen pijp voor de
680 km lange trans-Sahara-pypleiding,
die het Edjele-olieveld by de Libische
grens verbindt met de kust van Tripo
lis. De buisleiding zal 5 miljoen ton
olie per jaar kunnen verwerken.
