Kennedy steunt de actie
Voor onafhankelijkheid
van Algerije
Dulles van mening dat er een
beter doelwit te vinden is
De natuur
is met te verbeteren
Nieuw ontwapeningsvoor
stel van het Westen
Ouderwets vliegtochtje met de
Twin-Pioneer
Niet verwarren!
Senator met grote ambities
beroemde
geneesmiddelen
in 1 tablet
zorgent dat U
Weer met plezier
Uw werk doet
Chefarine lf4'
Ruim 100 doden
in Perzië door
aardbeving
Staat bezuinigt
voor 122 miljoen
Felle brand in
Nijkerk
„Interne situatie
blijft kritiek
Vier boerderijen
uitgebrand
Twee personen
verdronken
tyacht niet te lang
Proef ontploffingen niet langer afhan
kelijk gesteld van een alomvattend
ontwapeningsakkoord
Scherpe scheidslijn
illlllill
H
wmêBêë
Luisterspel over Pompei bekroond
B§§
WOENSDAG 3 JULI 1957
PAGINA 3
Looste zal senator
Van repliek dienen
Kond Kaspische Zee
Ernstige schade in
Japan
Benoemingen in het
aartsbisdom
Indonesië's premier:
Opnieuw bedankje voor
Nationale Raad
met het opgeven van Uw
vakantie-adres. Als U het
tenminste 5 dagen voor Uw
vertrek liefst per duide-
geschreven briefkaart
onder vermelding van
het vaste adres aan ons
opgeeft zult U ons blad
prompt op Uw tijdelijke
adres ontvangen. Indien U
weekabonné is, wilt U dan
het abonnementsgeld over
de periode dat U afwezig
is, vooruit voldoen aan de
bezorger van wie U op Uw
vaste adres ons blad ont
vangt
De administratie
Wat u ook bewondert: de eindeloze zee
wind door de toppen der bomen dé
zon aan de hemel, de sterren in de naéht
t Z"vormcn en kieu.'
het 'is. MtUUr is «oed. z°ais
Nimmer komt bij u de gedachte op
verbeteren^2" °f kun"«
Ook King pepermunt is niet te ver
edele'"' h" bcreid is ui= het
weid ,natUurProducr' du aan King z'n
weldadige e,genschappen geeft
Hi'JI
De charme van het huisje
boompje bruggetje
Holland Festival
Jongen in Ringvaart
verdronken
Jozef Cohen
tor Tni,rr">r''taailse democratische sena-
John
Kennedy, voorzitter van de
»ubco,n
'''"Ben r?'SS'e voor buitenlandse betrek
ke ingèd'Pe" de ®enaa' een resolu-
Bedaan leik''' Waarin een beroep wordt
Bres, <je 'lp'de huizen van het Con-
tigen ymerikaanse regering te mach-
haar invlo" Marokko of Tunesië
nien tot h aan te wenden om te ko-
t'an AigeriT p°"tieke onafhankelijkheid
..^ennedv
i«nxVan een'eu^.'.aarde voorstander te
Noor^.if' blijvende Franse invloed
v„!}-.van rfp „a> maar achtte het berei-
pari)e lanp.„ bbafhankelijkheid van Al-
b eh Tunocv- Wegen waarop Marok-
o. rden e onafhankelijk waren ge-
gedaan ®erste noodzakelijke stap
n „e 40-iari worden.
?o3ltiekp „"^Kennedy, die kennelijk
dag te phi^}bities koestert, heeft zon-
fe^ geen J!' 'Phia verklaard, dat hij
.ahdidaat t ingen zal doen zich in 1960
t'.dentschan aten stellen voor het pre-
de riem3,? de V'S' Mocht zÜn Par"
de kana-j i cratlsche hem echter
eeen neinat"Ur aanbieden, dan zal hij
°P het Am rgen' Kennedy heeft zich
Serynse vraagstuk geworpen
4
Advertentie
Bi,
ten 9rieP ..landerig gevoel doet
•nkel tablet werkelijk wonderen 1
j He zuidkust van de Kaspische Zee
get Perzië is door een aardbeving
men°„£en. die aan meer dan honderd
verScun, het leven heeft gekost. Er zijn
eldets e?dene honderden gewonden. Ook
ï°elu, b perzië zijn de schokken ge
baar jsa- in de hoofdstad Teheran.
12ecllter geen schade aange-
den' dat J^wÜzingen, die er op dui-
nS aan jet epicentrum van de be-
u'kkaan n voet van de uitgedoofde
rgte i arn°vand in het Elboersge-
dellij^g ®B. De dorpjes in de onmid-
?waars. Bevmg van de berg zijn het
ls VolknJ?,6troffen. Het dorp Laridjan
Verscheiaï!en verwoest. Hier kwamen
door laJjit mensen om het leven
berghelling van stenen, die van de
uit o- 8 stortten.
x'e. WoratStar' in het zuiden van Per-
Benielri oljeen vulkanische uitbarsting
kaan v„n rt maandag spuwt een vul-
uur en lava. (AFP-UP)
lahd JapenCenkHken' d'6 °P 23 3uni het ei"
nin„ wa;la °P Japen zijn alle wn.
keertP mgestort. de bevolking bivak-
re ni=nt hutje.? °P het strand. Op ande-
Van i Z1Jn van 10 tot 80 procent
is e,? woningen verwoest en op Seroei
Het hn.eCntS ernstige schade aangericht
jet vtraft hl?r Paalwoningen en hut-
bekei^d bijzonderheden zijn niet
Z.H. Exc. mgr. dr. B. J. Alfrink, aarts-
bissehop van Utrecht, heeft met ingang
van 12 juli op zijn verzoek om gezond
heidsredenen eervol ontslag verleend
aan de zeereerw. heer F. H. J. Stokman
"ls Pastoor te Raalte en benoemd tot
pastoor te Raalte de zeereerw. heer J.
aart ,5?derkerk. Vervolgens heeft dé
ecn Ch°P benoemd tot algemeen
tot m van aartsbisdom en tevens
hep Past°or te Kockengen de zeereerw.
Prefppt' P°e'i' leraar en studie-
aan het seminarie Apeldoorn.
om hiermee in de Senaat een serie re
devoeringen te kunnen beginnen, waar
in hij „de rol van de V.S. zal onderzoe
ken in de permanente strijd voor de on
afhankelijkheid, die in de communis
tische en westelijke wereld wordt ge
voerd tegen de krachten van het im
perialisme"
Zijn bedoeling is kennelijk de repu
blikeinen aan te vallen en invloed te
krijgen in de democratische partij. Zo
als bekend neemt de regering Eisen
hower officieel het standpunt in, dat de
Algerijnse kwestie een Franse binnen
landse aangelegenheid is.
De Franse minister-president in Al
gerije, Lacoste, heeft verklaard dat hij
Kennedy zondag in een rede zal ant
woorden.
Minister Dulles heeft op een pers
conferentie verklaard, dat de Amerika
nen, die zich met het vraagstuk van
het kolonialisme willen bezig houden,
een beter doelwit kunnen vinden dan
de verhouding tussen Frankrijk en Al
gerije. Dulles zei dit in commentaar
op de ontwerp-resolutie van senator
Kennedy. De minister is van mening,
dat men beter het kolonialisme in „de
landen onder het communistische juk"
kan bestrijden. Hij legde er de nadruk
op, dat de Amerikaanse regering het
dienstiger acht, zich niet te mengen in
een probleem, dat met tot haar be
voegdheid behoort. Bovendien achtte
hij het onrechtvaardig, Frankrijk er
van te beschuldigen, dat het reactio
nair op het gebied van koloniale kwes
ties zou zijn, terwijl dit land in de af
gelopen jaren aan vijf landen onafhan
kelijkheid heeft verleend, n.l. Vietnam,
Laos, Cambodja, Tunesië en Marokko.
(Van onze Haagse redactie)
122 miljoen is volgens minister Hof-
stra het bedrag, dat de staat op haar
eigen uitgaven zal bezuinigen als bij
drage in het kader van de bestedings
beperking. De minister noemt dit cijfer
in een brief aan de Tweede Kamer.
Van deze 122 miljoen heeft 52 miljoen
betrekking op consumptieve uitgaven
(in hoofdzaak lonen, salarissen en ma
teriële uitgaven) en 70 miljoen op in
vesteringen. Het belangrijkste aandeel
wordt hier geleverd door weg-en water
bouwkundige werken (25 miljoen) en
cultuurtechnische werken (14 miljoen).
Dinsdagavond is een felle brand uit
gebroken in de montagehal van een con
structiewerkplaats in Nijkerk. Het vuur
greep zo snel om zich heen, dat in een
ogenblik het gebouw, waarin transpor
teurs en broedmachines worden ge
maakt, in lichterlaaie stond. Er was
een enorme rookontwikkeling en een
vonkenregen, hetgeen gevaar opleverde
voor de omgeving.
Een 25-t,al transporteurs en zes broed
machines werden een prooi der vlam
men. De schade wordt geschat op en
kele tienduizenden guldens. Vier zuur-
stofcylinders, die in de hal stonden,
wist men er nog tijdig uit te halen. De
oorzaak van de brand is onbekend. Het
bedrijf is verzekerd.
De Indonesische minister-president
Djuanda Kartawidjaja heeft gisteren
verklaard, dat de binnenlandse stiuatie
in Indonesië nog steeds kritiek is. ,,De
regering wordt onafgebroken gecon
fronteerd met moeilijke problemen,
voornamelijk op militair, politiek en
economisch gebied," aldus de eerste
minister tijdens een receptie in Djakar
ta ter gelegenheid van de „Industrie-
en Handwerkweek".
Naar in Djakarta wordt vernomen,
heeft mevrouw Towliu, die door presi
dent Soekarno als vertegenwoordigster
van Celebes tot lid van de Nationale
Raad was benoemd, haar lidmaatschap
van de hand gewezen. In totaal hebben
tot dusver vier benoemden hun lid
maatschap verworpen. De drie ande
ren zijn de president van de Universi
teit Indonesia, professor Badher Djohan,
als vertegenwoordiger van de groep in
tellectuelen, mevrouw Herawati Diah,
die als vertegenwoordigster van de pers
was gekozen, en de vorst van Bone,
Andi Mapanjukkie, die Celebes had
moeten vertegenwoordigen.
Volgens plan zal de Nationale Raad
volgende week vrijdag worden geïnstal
leerd. (A.N.P.)
Vier boerderijen zijn dinsdagmiddag
geheel uitgebrand, die van de landbou
wer J. de Bijl, gelegen in het Sprokkel-
bos onder Rosmalen, die van G. van
Kessel en de weduwe van de Bighelaar
in Velddriel en de boerderij van de fa
milie Hoekman uit Hardenberg.
Bij de brand in Rosmalen schoot
spoorwegpersoneel, dat in de buurt aan
de bovenleiding werkte, te hulp. Zjj heb
ben vijf kalveren en een aantal varkens
weten te redden. De landbouwinventa-
ris en de inboedel gingen geheel ver
loren. De boerderij was slechts gedeel
telijk verzekerd.
In Velddriel wordt de schade aan bei
de boerderijen op 2'/, ton geschat. Zij
waren verzekerd. 70.000 a 80.000 kg hooi
dat maandag juist was binnengehaald,
is in beide boerderijen verloren gegaan.
In Hardenberg is behalve de boerde
rij een grote schuur waarin de hooi
oogst voor het gehele jaar was opge
tast een prooi der vlammen geworden.
De schade is zeer aanzienlijk. De eige
naar is verzekerd.
De oorzaak van de laatste brand is
vermoedelijk kortsluiting. De brand in
Velddriel is ontstaan door hooibroei.
De oorzaak van de brand in Rosmalen
is niet bekend. De blussing moest in
Rosmalen geschieden met neveltank
wagens, omdat in de buurt van de
boerderij geen waterleiding is. In Har
denberg kon het vuur slechts met drie
stralen worden bestreden door de ge
ringe druk op de waterleiding.
In een van de diepste stroomgaten
van de watersnood van februari 1953
is dinsdagmorgen de 18-jarige E. Be-
kenkamp uit Zierikzee in de Schelp-
hoek onder Serooskerke op Schouwen-
Duiveland verdronken.
De jongeman zou met zijn werkge
ver aan boord gaan van een boot. Daar
bij viel hij echter tussen de aanlegstei
ger en de boot in het water. Pogin
gen om hem te redden zijn mislukt.
Na ongeveer een half uur wist men het
lichaam op het droge te krijgen, doch
kunstmatige ademhaling kon toen niet
meer baten.
Dinsdagavond is de 80-jarige heer R.
Robijn uit Leeuwarden in de Lange-
sloot onder Eernewoude verdronken,
toen hij achterover uit een raceboot
viel Hij verloor zijn evenwicht toen
hij rechtop in de boot ging staan.
Advertentie
mmmm
De Twin Pioneer op Schiphol.
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN, hedenmorgen
Gisteren heeft de Britse minister van
buitenlandse zaken, Selwyn Lloyd,
sprekend namens de vier Westerse mo
gendheden die tezamen met Rusland
deelnemen aan de in maart begonnen
ontwapeningsconferentie, nieuwe voor
stellen aan de vergadering voorgelegd,
voorstellen die in Engeland zelf zeker
op politiek verzet zullen stuiten. Het
voornaamste punt in de nieuwe voor
stellen is dat het staken van de proef-
ontploffingen niet langer afhankelijk
gesteld wordt van een alomvattende
ontwapeningsovereenkomst. In maart,
tijdens hun bijeenkomst op Bermuda,
kwamen president Eisenhower van de
(Van onze luchtvaart
redacteur)
Vale van de aantrekke
lijkheden die vroeger
aan het vliegen ver
bonden waren kent de mo
derne luchtvaart niet meer.
Ze hebben het veld moeten
ruimen voor snelheid en
comfort, zaken waar de pas
sagier tegenwoordig onge
twijfeld meer mee gebaat is.
Als ge vóór in de cabine van
de DC-7C staande, door de
verschillende compartimen
ten van de meer dan dertig
meter lange, moderne lucht
reus van de K.L.M. naar ach
teren kijkt, hebt ge nauwe
lijks meer het gevoel in een
vliegtuig te staan. Het doet
veel meer denken aan een
treinwagon, aan een heel
treinstel zelfs.
Met deze vliegende trein
zit men korte tijd na de start
al ver boven de wolken. Men
vliegt „boven het weer" zo
als de vliegtuigindustrie het
trots formuleert. Met behulp
van moderne navigatie-mid-
delen zet de bemanning de
machine desondanks na eni
ge tijd keurig op de plaats
van bestemming aan de
grond.
Het oude K.L.M.-mopie,
dat Plesman zijn vliegers
verbood hun vliegroutes ge
makshalve langs spoorlijnen
te kiezen, omdat de lucht
reizigers anders zouden mer
ken dat de trein sneller ging
dan het vliegtuig, gaat thans
niet meer op. De concur
rentiestrijd tussen de trein
en het vliegtuig mag dan de
laatste jaren op de korte
trajecten dank zij de activi
teiten van de heer Den Hol
lander wel verscherpt zijn,
de vliegroutes zijn interna
tionaal pijnlijk nauwkeurig
vastgelegd in luchtwegen op
vele duizenden meters hoog
te. Het vliegtuig gaat sinds
jaar en dag zijn eigen weg;
de huisje-boompje-bruggetje-
navigatie behoort cot het ver
leden.
Hieraan moesten we den
ken toen we op uitnodiging
van de K.L.M. een vlucht
maakten met een Twin-
Pioneer, een van die gezel
lige toestelletjes, die de Ne
derlandse luchtvaartmaat
schappij heeft aangekocht
voor het luchtnet van de
Kroonduif op Nieuw-Guinea.
De vlucht, die enkele Neder
landse autoriteiten, onder
wie de ministers Helders en
Staf en de president
directeur van de K.L.M.,
de heer Aler, dinsdag
ook hebben gemaakt, ging op
een hoogte van niet meer
dan 400 meter van Schiphol
over het IJsselmeer naar
Lelystad, over de nog droog
vallende polder Oost-Flevo
land, en langs de Veluwe-
zoom via Hilversum naar de
Amsterdamse luchthaven te
rug. De vlucht had iets van
de charme uit de eerste ja
ren van de Nederlandse
luchtvaart, uit de tijd van de
oude Fokkers. Geen detail
op de grond ging verloren en
het huisje-boompje-bruggetje
navigatie-systeem bewees
nog eenmaal goede diensten.
Bij Hilversum demon
streerde de bemanning, dat
de Twin-Pióneer iets van de
bekende Schotse zuinigheid
van de Scottish Aviation-fa-
briek heeft meegekregen.
Het vliegtuigje, dat in de
korte, vrij brede cabine
plaats biedt aan zestien pas
sagiers, heeft de kilometers
lange betonbanen, waar een
moderne luchthaven tegen
woordig over moet beschik
ken, absoluut niet van node.
Op het grasveld, dat naar de
trotse naam Vliegveld Hil
versum luistert, werd zonder
enige moeite een landing ge
maakt, waarna de beman
ning het vliegtuig tot op en
kele meters van 't landelijke
restaurantje liet taxiën. Met
het toestel wachtend voor de
deur, beleefden we daar de
illusie van een sjieke pick
nick van de een of andere
Amerikaanse sportvlieger.
Bij de start had de Twin-
Pioneer voldoende aan een
kleine honderd meters van
de Hilversumse vliegweide
en daarna steeg het vliegtuig
verrassend steil omhoog. Van
deze eigenschappen zal men
straks in onherbergzame
streken en tussen de bergen
van Nieuw-Guinea bijzonder
veel gemak hebben. De spi-
ralende start uit een door
steile bergen omringd dal,
die allesbehalve plezierig is
voor de passagiers en bij
slechte weersomstandigheden
bovendien niet zonder ge
vaar is, hoeft men met de
Twin-Pioneer niet te maken
Daarmee gaat het in een
steile klim in een keer over
de bergrug heen. Bij vol
doende wind komt het toe
stel zelfs na 25 meter al lo«
van de grond en bij de lan
ding staat het na enkele se
conden stil. Dat bleek over
duidelijk toen we op Schip
hol terugkeerden; de beton
nen baan, waarvan de Twin-
Pioneer kilometers onbenut
liet, maakte een bijna be
lachelijke indruk, toen de
nieuwe aanwinst van de
Kroonduif even voorbij de
„drempel" al het platvorm
op taxiede.
Verenigde Staten en de Britse premier,
Macmillan, overeen dat de proefontplof-
fingen door moesten gaan zolang men
niet kon rekenen op een dergelijke,
alomvattende ontwapeningsovereen
komst. Dit standpunt is nu prijsgegeven
door het Westen onder zekere voor
waarden, welke laatste gisteren uiteen
gezet werden door Selwyn Lloyd. Zij
komen neer op het volgende:
a. Een overeenkomst waarin nauwkeu
rig zal worden vastgesteld voor hoe
lang men zal afzien van proefont-
ploffingen en waar de benodigde
controleposten zullen worden geves
tigd;
b. Een overeenkomst omtrent de eer
ste daadwerkelijke stappen op het
terrein van algemene ontwapening
met betrekking tot conventionele wa
penen en strijdmachten;
c. Een overeenkomst om het fabriceren
van atoommateriaal voor oorlogs
doeleinden te staken onder nader
uit te werken voorwaarden.
De eerste twee voorwaarden bieden
de minste moeilijkheden. Men is het in
feite bijna eens over het maken van
een begin met ontwapening op het ter
rein van convent'onele wapenen en
strijdmachten. En wat betreft de eerste
voorwaarde, het staken van de proef-
ontploffingen gedurende een zekere pe
riode, is waarschijnlijk de voornaamste
moeilijkheid dat Rusland deze ontplof
fingen wil staken voor langere tijd dan
Amerika. De derde voorwaarde biedt
de grootste moeilijkheid, aangezien het
stopzetten van het vervaardigen van
atóommateriaal voor oorlogsdoeleinden
in feite zou neerkomen op de noodzaak
van internationale inspectie van elke
atoomfabriek. Rusland reageerde noch
negatief, noch positief op de nieuwe
voorstellen van het Westen. Het wacht
op meer informatie, en de heer Stassen
is gisteren begonnen met een nadere
uiteenzetting, welke hij vandaag zal
hervatten.
Het is vrijwel zeker dat van Britse
conservatieve zijde zal worden gepro
testeerd tegen het staken van de proef-
ontploffingen in het huidige stadium.
Engeland is ver achter bij Amerika en
Rusland, en door het staken van de
proefontploffingen in dit stadium zou
Brittannië zichzelf ernstig handieappen.
De Britse regering is blijkbaar van me
ning dat het dit risico moet aanvaar
den, zulks om verscheidene redenen,
onder meer omdat eei. spoedige over
eenkomst het lidmaatschap van de
„kernclub" zou beperken tot de huidige
drie leden, Amerika, Rusland en Brit
tannië, en het onmogelijk zou maken
voor Duitsland, Japan, en wellicht som
mige satellietstaten om op eigen hout-
j'e ook kernbommen te gaan fabriceren.
Een andere reden is dat een nieuw en
concreet voorstel nodig was om de ont
wapeningsconferentie, die dreigde dood
te lopen, alsnog te sauveren.
Donderdag 4 Juli
AMSTERDAM:
Stadsschouwburg: Wiener Burgtheater.
Nwe de la Martheater: 8 u.; Studio
Champs Elysées.
DEN HAAG:
Geb. K. en W.: Otello (Ned. Opera).
des
Het besluit van minister Staf om de
Nationale Reserve met dank voor de
bewezen diensten op te heffen heeft
heel wat critielc ondervonden, vooral
omdat het zo nobele vrijwilligersele-
ment door dit besluit niet naar waar
de zou zijn erkend. De Nationale Re
serve is te vergelijken met de „Home
Guard" in Engeland en het zal minis
ter Staf wel welkom zijn, dat in Enge-
land de „Home Guard" ontbonden
i gaat worden om soortgelijke redenen
als waarop hij zijn besluit heeft geba-
i seerd en gehandhaafd. Deze redenen
zijn van militair technische aard en
I houden verband met een tengevolge
van de, atoomstrategie noodzakelijk
geachte reorganisatie van de territo
riale verdediging. De Bescherming
Bevolking, die ten onrechte hier en
daar in de pers en ook door het pu
bliek verward wordt met de Nationale
Reserve en de „Home Guard", staat
hier geheel buiten. De B.B. is geen ge
wapende defensie-dienst, maar een op
basis van vrijwilligheid georganiseer
de organisatie van burgers, die uitslui
tend tot doel heeft de burgerbevolking
zo goed mogelijk tegen de risico's en
de gevolgen van een oorlog te bescher-
men. In Engeland heet de B.B. Civil
j Defence. Deze niet alleen te handha-
ven, maar ook uit te breiden en te
perfectioneren blijft een gebiedende
i eis.
Zoals men weet, heeft prof. Scher-
i merhorn in de Eerste Kamer er
voor gepleit de uiterste consequentie
uit de dirigistische landbouwpolitiek te
trekken door de particuliere eigendom
van landbouwgrond af te schaffen ten
behoeve van de staat, die dan deze
grond weer in erfpacht of pacht zou
kunnen uitgeven aan particulieren.
Zijn partijgenoot minister Mansholt
heeft daarna in een rede verklaard,
dat hij het privé met prof. Schermer-
i horn eens was. Maar de privé-opvat-
1 tingen van een minister, hoe interes-
sant ook, krijgen eerst effectieve be-
tekenis in ons democratische bestel,
wanneer een grote groep in de volks
vertegenwoordiging zich daarmee ver
enigt. Daarom verdient de belijdenis
van ir. Vredeling, partijgenoot van
Schermerhorn en Mansholt, in de
Tweede Kamer, naar wij mogen aan
nemen namens de P.v.d.A. afgelegd,
bijzondere aandacht. Hij zeide o.m.
Socialisatie van de grond is voor de
Partij van de Arbeid geen principe,
maar een kwestie van doelmatigheid.
Als diepingrijpende maatregelen ten
behoeve van de landbouwsanering no
dig zijn, sluit zij het middel van ge
meenschapseigendom geenszins uit".
Met deze nadere verklaring wordt een
scheidsliin aetrokken tussen de P.v.
d. A. en allen die het particuliere
eigendomsrecht zo min mogelijk aan
getast willen zien en de zgn. doel
matigheid van een algehele socialisa
tie van de grond aan de hand van de
achter het IJzeren Gordijn daarmee
opgedane ervaringen ten enenmalè
bestrijden.
Gisteravond omstreeks kwart voor
zeven is de tienjarige P. Glas uit
Abbenes in de Ringvaart van de Haar
lemmermeer verdronken. De jongen
dreef op een luchtgevulde autoband.
Door de golven van een passerend
scheepje viel hij van de band en hij
verdween onmiddellijk in de diepte. Na
zeven minuten werd hij boven gebracht,
maar toen mocht toepassing van kunst
matige ademhaling niet meer baten.
Ofschoon de jongen niet kon zwem
men hadden zijn ouders er geen be
zwaar tegen gemaakt dat hij in net
water speelde.
De Groningse auteur Jozef
Cohen, winnaar van de luister-
speLwedstrijd, die was uitge
schreven door de Nederlandse
Radio Unie en het Belgische Na
tionale Instituut voor Radio
Omroep, is uiteraard verheugd
over het resultaat. Maar het
succes met het hoorspel „Het
staat op de Muren," wil hij
geenszins „van muren en da
ken schreeuwen" en daarom
aarzelt hij enigszins over het
toestaan van een interview. Er
waren in totaal 323 inzendingen:
169 uit Nederland en 154 uit
België. De heer Cohen brengt
hulde aan de Belgische inzen
ders, die beslag hebben weten
te leggen op de 2e en 3e prijs
en twee eervolle vermeldingen.
Nederland kwam slechts met
een prijs uit de bus, al was
het dan ook de hoofdprijs. Het
hoorspel waarmee de auteur
Jozef Cohen de eerste prijs
van f1500 heeft gewonnen is
geïnspireerd op geschriften op
de muren van Pompei, dat ver
woest is in 79 na Christus. Deze
opschriften zijn bewaard geble
ven. De auteur is getroffen door
het feit dat deze opschriften ook
in de moderne tijd zij het met enige wijziging zouden kunnen zijn ge
schreven. Het zijn reclame-opschriften, verkiezingsleuzen met schimpscheu
ten aan het adres van sommige kandidaten, gebeurtenissen van alle dag,
haatgevoelens van de ene mens jegens de andere, liefdebetuigingen. Vijf
gefantaseerde figuren de namen van deze personen zijn niet verzonnen
reageren op het leven van die dagen. De auteur had vooral belangstelling
voor de vraag hoe men op de nadering van een ramp reageert en wie
en waarom van deze vijf personen na de uitbarsting van de Vesuvius
behouden blijft. Vergelijkingen met bijvoorbeeld een dreigend oorlogsgevaar
of een natuurramp in deze tijd, liggen voor de hand. In dit hoorspel is geen
hoofdpersoon, alle vijf figuren hebben een gelijkwaardige rol.
Met diepe belangstelling voor het medium hoorspel heeft Jozef
Cohen er naar gestreefd het gehoorde te laten overvonken, waardoor een
visuele uitwerking wordt bereikt binnen het brein van de mens. Geen
wonder dan ook, dat een van de personen een blinde is. De schrijver kreeg
hierdoor te meer gelegenheid om hetgeen gezien wordt door anderen aan de
blinde te laten vertellen.
Jozef Cohen is op het gebied van het schrijven van luisterspelen geen
onbekende. Via de Regionale Omroep Noord zijn reeds drie luisterspelen
uitgezonden, n.l. „Aofke Bennemao", welk stuk speelt in het Groninger
Westerkwartier; „De omroeper van Midsland", dat gebracht is door de be
woners van Terschelling en „Het oerden vuur", welk hoorspel zich op
Ameland afspeelt. Nog drie hoorspelen zijn in portefeuille en zullen binnen
kort worden uitgevoerd. Ook de K.R.O. heeft eind 1955 een hoorspel van
deze auteur uitgezonden, n.l. „Hegestratos doet wat hij wil". De schrijver
was zeer tevreden over de regie van Willem Tollenaar van dit stuk.
Jozef Cohen is op 2 januari 1886 in Deventer geboren, maar het bleek
ons dat hij meer als mens gehecht is aan zijn geboortegrond dan als kunste
naar. Op onze vraag naar de culturele betrekkingen met Overijssel kregen
we tenminste als ntwoord dat „men daar in Overijssel weinig voor voelt"
en dat „Overijssel zich steeds betoond heeft als een kwade stiefmoeder."
Hoe het zij in 1914 kwam Jozef Cohen al naar Groningen en hier in Gruno's
veste is hij een bekende persoonlijkheid geworden. Hij schreef vele romans
en novellen, die we hier maar niet allemaal gaan opnoemen. Trouwens
Jozef Cohen had er zelf ook geen zin in. In 1939 werd zijn „De eeuwige
droom" bekroond door een toneelwedstrijd-jury onder leiding van pater
Molkenboer. In 1951 verkreeg de auteur de Amsterdamse Novellenprijs
voor zijn „Tocht van de dronken man." In 1952 werd hij benoemd tot «d
van de Maatschappij van Nederlandse Letterkunde en in 1954 kreeg hij de
literaire prijs van de stad Groningen. Genoeg. Het mooie weer lokte. De
schrijver wilde zijn fikse wandeling niet missen, voor geen bekroning.
