Kermis en jaarmarkt anno 1900
1 'oogtij van de kitsch
3
i
Klassieke muziek
op de plaat
Oistrakh in sonaten van
Tartini en Mozart
E
Schrompelhoofdjes als
feestartikel
SPOEL OM die melkfles
Schip
in nood
STEEDS GEEN EIND AAN
HET PACHT-DEBAT
gaat de Kamer over
nieuwe versie oordelen
lrisdag
de
Luch tinspectie
tot aan Oeral?
V
«•"■mi
SI
BENDER
ZATERDAG 6 JULI 1957
PAGINA 9
Euuf1 on^T,Van °ns verbliJf °P Manhattan hebben wij om twaalf
hebben S Square §estaan- op de hoek van 42nd Street. Wij
amusement de lichtJes gekeken> naar de mensen en naar hun
Samenscholii 6 1S waar ook *er wereld om middernacht de grootste
Gen gedran? Van mensen> stromend en kolkend langs elkaar heen,
h°nderdduilnZ?nder weerga. Zijn het er duizenden of zijn het er
o°k de groots? k het was bij' m°geli.ikheid niet te schatten. Het is
"ergens wordt b<rg00cheling, een exuberantie van feestelijk licht, die
n bedrij{) nj geevenaard. En alles langs dit plein blijft heel de nacht
is vJeri"aak mf 0n,bars en bioscopen en alle soort gelegenheden
s men er hèiPna;U ,ook de winkels. De eerste maal, dat men het ziet,
cht, al die mnlaa^ beduusd van, volkomen overweldigd door al dat
v ben wij gec|?Sf? en die drukte. Dit is het hart van de wereld,
aa de nacht een a 's enorm: de metropool der metropolen, die
at'e ter wereld tv maakt en zich vermaakt, de meest welvarende
kleintjes riLile "hgaat, ontspanning zoekt. En men voelt zich
>rcus, allemaaT',^Cjncte aan het Leidseplein of zelfs aan Piccadilly
orgio ]jcht ®ts vergeleken bij dit. Maar als men eenmaal in
blijkt 1(|G8ed°ken, midden tussen het gewoel, wordt het
denkend-
eorgie van licht ie VGrgeleken bij
lm h)an blijkt u °ken> middei
ouwt, aan de weroM meest welvarende natie, die wolkenkrabbers
-com heeft, wel gan? leningen verstrekt en overal een beslissende
l-0^ men het r' ^evreden en weinig verwend. Binnen het kwar-
s 'Grd als een n asc'nerende, overweldigende Times Square ont-
Povere kermis, een jaarmarkt anno 1900.
din2 van'g, e0n
0UwS6S d-ie heel Speciaal
afschuwe]n'^e SChots en scheef'
en -s
"Waar.
pRED THOMAS
sPuiClnen'
ri«uren
gei? konri„„rn,aar d<r juridische probR
?t. n^et a'le worden op
te.
?en s?ccens Jijend" *ewüzigde ont"
«el Weeprd «eVe°£ mr,
een
waar
Z?ïe Van koiflu Wekte aIsof "aar
Belgrado bevestigt:
„Vakantiereis" naar
Khroesjtsjev
Even spoelen, even spuiten
Schoon van binnen en van buiten 1
Vertaald door
JOHAN M. PALM
Tim
es Square is anders
ln de Broadway aatselljke verbre,
beb0,JLhtj- «ezet Je
h e onregelmatige
on! n aan de met grote naakte
Vanaü2ienl^e. sinn)elwand en het rare
New Y0^0elopende gebouw
s w I ïmo..
'opndCeht,S 06
de licht
es. vormt 's avonds
dankbare coulissen,
les branden gaan. De
aUeen r,'" '3^en zich teruggetrok-
volle 2l,, e 'ehtreclames leven,
des woords.
- Jke gevels v, uv
ken, ankebbi
de
Zij
in
verdrin-
Door
ba
,:ierqej,VpSpl'ingen elkaar, bezeten
p'se i, s- bonisseurs van de ouder-
°Versehre„rnis' 'He elkaar trachten te
!n licht, jUV*°n: Allez! Allez!, maar nu
Ptters Vot,n levend, kleurig licht, dat
®n die J111, lettergrepen, hele zinnen,
n en^ar draven
f°nti
laat, eindeloos
°s hetzelfde. Sterren, cas-
melkwegen van licht,
Cade;
rothen n;)J'o sproeien, of alleen maar
B]au r omlaag of zweven in de
a£ eil geel, rood, lila wisselen
dei f: "tongen zich dooreen. En
Verte
2ich
- bewegen zich in de
OhVerrv, r klapwiekt
•SSSfr da" komt
W
ruin»e,
een adelaar,
daar komt een bierbrou-
Nrden draanepreden' een heel span
6r. still en' VOOr" En Johnny Wal
ker strong, stapt kwiek
"«tik d® hoofden- Een reusachtig man-
de! g°Vat in lijsten en guirlan-
(,jt van licht, rookt en rookt en laat
de getuite mond aldoor maar krin-
n,„,es ontsnappen, zo van een meter en
«m0 .doorsnee, driftig als de pufjes
van een schoorsteenbrand.
Het
het biüf. grootsteeds, épatant, maar
a> bit kermis: „alles beweegbaar,
zitls .®n paniek" voor boeren, bur-
laypin8ewn,'tenlu'' De lichtreclames
l'eriHS' h\aAkclde en kostbare instal-
beetj' zondei. ch niet echt fascine-
hieer ,ar,hoedallure' eigenli'k e®h
ken d °eilarnnS cn er8 ouderwets,
Van g aT«eon Wb.1J. wijze van spre-
de A PO°tmoeH« IS nog een beetje
v°eW.erikaan Taar juist dat raakt
t te Plpir onbewust op zijn ge-
Plak- Misschien is het daar-
ïirnel 0n»steii^!1er- geraffineerd. Het
V'orri'i .Square beeld van
aap .do0r .foals dat gevormd
bit dH pleTn het merendeel der
dit v kerm'1" gevestigde bedrijven.
bier ^rSchii Pp ende op, slechts met
z®ken i kramen en spullen
21Jn met spiegelruiten en
veel licht. De rim ram en permanente
uitverkoop-winkels, de overbeladen
kitsch-bazaars wisselen af met de
meest ordinaire schiet- en baltenten
deur aan deur. Daar tussen door zijn
zaakjes met hot dogs en cold drinks,
fruit en candies, Hawaiian- en Toffe-
netti-salades, warme nootjes en mon
sterpizza's, die voor het venster wor
den gekneed, gerold en gebakken, na
dat de hooggemutste kok de enorme
plak deeg als een wagenwiel enkele
malen boven het hoofd heeft gejong
leerd. En alles is terrific, fascina
ting, just divine.
De étages aan dit prominente plein
zijn ontstellend. Uitstalkramen en niet
anders. Overvol met uitverkoop-artike
len en verder de ergste rommel die men
zich denken kan. Naast Giant Tear Ba-
bies, monsterachtig grote poppen. Sie
echt huilen kunnen, Giant Piggy Bank,
een varkensfiguur naast de onvermin
derd populaire Mickey Mouse, die tegen
woordig een hele organisatie van volge.
lingen heeft: de Mousequeteers. Et-
schijnt ook een Mickey Mouse Club te
bestaan, waarvan de leden nauw sluiten
de zwarte kapjes dragen op het hoofd
met uitstaande ronde flappen van mui
zenoren.
Er zat een pracht van een man in een
Times Square het wereldbekende plein, is van afmeting weinig imposant.
Doorkijk vanaf Broadway.
en bijzonder gelukkige uitgave
heeft Columbia gedaan met een
plaat (CX 1415), waarvoor David
Oistrakh met zijn vaste klavierpartner
Wladimir' Yampolsky Tartini's Sona
te in g kl. t. (de ..Duivelstriller") en
Mozarts Sonate in Bes gr. t. K.V. 454
heeft gespeeld. Beide stukken behoren
tot de beste in hun genre, terwijl men
Oistrakh in de volle ontplooiing hoort
van zijn instrumentale en muzikanteske
kwaliteiten. De Mozart-sonate is een
van de latere werken, die de meester
voor de combinatie van viool en piano
geschreven heeft en reeds geheel ont
togen aan de oude manier van sonate
voor klavier met obligate vioolbegelei
ding. Zij is een werkelijke duo-sonate,
waarin de instrumenten als gelijkwaar
dige partners naast elkaar staan en in
een evenwichtig samengaan de muzi
kale organisatie bepalen. Het werk is
van een bijzonder rijpere expressiviteit.
Mozart moet zich zeer geïnspireerd
hebben gevoeld door de geestrijke kwa
liteiten van de violiste, voor wie hq in
april 1784 het stuk geschreven heeft:
Regina Strinasacchi. Het is een werk
van een zelfs voor Mozart nog opval
lend warme toon, zeer behaaglijk mu
sicerend in een volkomen evenwichtig
heid, geiyk zovele stukken doen uit die
jaren van Mozarts leven. Het in intieme
toon gehouden samenspel van Oistrakh
en Yampolsky kan men niet genoeg
waarderen.
Uiteraard treedt de violist in Tar
tini's „Duivelstriller" meer solistisch
op de voorgrond naar de aard van de
oude .Sonata da chiesa", die allengs
tot een solistisch virtuozenstuk was
I uitgegroeid. Toch was Tartini veel meer
dan een leverancier van virtuozenstuk-
ken. Deze sonate is ook muzikaal be-
langrijk om haar fraai welvende melo
dische Hjnen en haar overwogen bouw,
die in het laatste deel zeer intelligent
de geweldige cadens voorbereidt. Wat
die cadens zelf betreft, Oistrakh laat
hier wel het summum van violistiek
horen. Het is adembenemend, omdat
het zo volledig boven de techniek ver
heven is, dat het is of de viool (en
wat voor een viool!) zelf haar stem
laat horen, door een demonische macht
bewogen. Het is nu eindelijk eens dui-
delpk, waarom deze sonate zulk een
romantische bijnaam heeft gekregen.
Het is niet meer gewoon, wat men
hier hoort.
Er valt nog een andere violistische
virtuozen-prestatie te vermelden: Mi
chael Rabin heeft voor de 25 cm Phi
lips Favourite S 06616 R 11 van de 24
caprices op. 1 voor solo-viool van Pa-
ganini gespeeld. Het is een kolossaal
waagstuk en het wordt weinig meer
bedreven, omdat men dit vertoon van
virtuositeit om de virtuositeit voor de
concertzaal uit de mode acht. Het blijft
nochtans de moeite waard voor ieder
een, die zich voor violistiek interesseert
de Caprices te spelen en te horen. Ze
zjjn geen mooie muziek, maar ze zyn
wel vaak boeiend. Michael Rabin speelt
ze ook met veel brille en met de losse
allure, die by dergelijke stukken inzon
derheid vereist wordt, al staat hij niet
op alle momenten even volstrekt boven
de materie uit. Men hoort soms nog
hoe moeiiyk het is; men hoort een en
kele keer ook wel eens onzuivere inter-
valsgrepen, maar over het algemeen
levert hq toch zeer knappe prestaties.
Viola da gamba
In de wereld der strijkers biyvende,
komen we nu bq de viola da gamba
en wel by een nieuwe publicatie in
Philips' „Monumenta Italicae Musi-
cae", waarin ons geleidelijk aan de
schatkamers der oude Italiaanse mu
ziek worden ontsloten. Ditmaal gaat het
om Janos Scholz, die op het clavecim-
bel begeleid door Egida Girodani Sar
tori de Zes sonates voor viola da gamba
en cembalo op. 1 van Benedetto Mar
cello speelt (A 00316 L). Benedetto
Marcello, die in de eerste helft der
achttiende eeuw leefde, was een ama
teur. Hij was geen vekmusicus, maar
hjj was een van die ^nijdenswaardige
kinderen van die gezegende tijden,
waarin men nog van alles te geiyk
DAVID OISTRAKH
open etalage, die zulke Mickey-kapjes
voor wachtende kopers prompt bestik-
lLTC r,1 naam op een van de grote
lust om een overmaat van
vreugde als een getuigenis op de sche
del uit te vieren komt op Times Square
volop aan zijn trek. Men kan er hoofd-
deksels kopen van het meest extrava-
gant fatsoen, schertshoedjes te kust en
te keur, maar ook reusachtige cowboy
hoeden, met ter plaatse naam of initia
len er op geborduurd. In tal van win
kels vindt men collecties „Californian
nudes", Californische blootjes, zouden
wij zeggen: mannetjes met stuiplippen
en enorme buiken, alleen gedekt door
een hoge hoed, en bijpassende creaties
in het vrouwelijk genre. En om de
zoveel meter is er een toonbank aan de
straat, waarop mechanisch speelgoed
zich in chaotische activiteit beweegt:
trommelende beertjes, duikelende
hondjes, springende kikkers. Men kan
er beeldjes en figuurtjes kopen van de
coratief allooi; de ruiterfiguur van „The
Luckey Ranger" is zeer populair, maar
zelfs Generaal Lee uit de Burgeroorlog
is verkrijgbaar, de Zuidelijke strateeg,
de vlag der Geconfedereerden in de hand.
Nu hadden de Geconfedereerden in New
York een sterke „vijfde colonne".
van het ontwerp
biOi?r<Jerd Jj'rl'dag wel een heel eind
'«ei,
name de vraag, hoe men
over dit on-
gA. die Hp artikale,n zal moeten redige-
b-Nbg p schadeloosstelling bij ontei-
H ,j«kevo ®gelen- bleef nc~ ----
h?rd®el <KVP) heefi
vï£nt ineiVhCa ontwerP een amende-
rto?.rkornJi waarmede hy wil
onn Van"p dat de ..werkeiyke waar-
h?, ffgaan verpacht goed invloed zal
kaVj,ken van het al of niet zelf ge-
*(1n n. die" zo'n £°ed- Minister Sam-
lr x,,ambtLzlch berieP °P overleg mei
kènn 'tte 7 „Poot van volkshuisvesting
hiertegen zeer overwe-
rnf,ni tU z0uaren ingebracht. Het amen-
hjnp hi clp o'Rens hem een nieuw ele-
NyVrwog* rechtspraktyk der onteige-
z'1n e? hiera- °e woordvoerder van de
herien "it1 opzd gegaan. Van
0ri.p htl zich op zeer uit-
.iu\«g°koLhGV?raUin,gen die uit de no®
i 'st (jpphicti ii.H' reeds naar voren
d"n aan,? kwam hem voor, dat
?'cHeliAyktwAenheid zou moeten wor-
VerZOej< ,Zc!k(,ru. ?m terzake wat meer
"hdcrsteup'H v0o?ldAe scheppen. Op zijn
'nsdar z'tter dr. Kortenhorst
3 Sp
vendien 0p
Zal de
Kamer hier
wanneer bo-
ersie van het aan
sel
Van Rijckevor-
van h v°Or h»"" u,JIT'eei gevaar
'h rW gr°ndkam°na^fhankelijke positie
kin ze ppii_ mers, daar de reeen'n«
Pen' artikpi",'h}'r|g over zyn voor-
schooi ^ari" naar ce wet te schrap-
vpp„ ar zijn oordeel
kt)k:fe c°llegpjri?rs' daaA de regering
bister at11 Plaat! ambtelijke potte-
inn„ kfanshei. d willen geven Mi-
Snr I aad h„ woest toegeven dat het
ko! het de heHe maar h" ontkende
S de voorzie^1"? was Dp Kamer
Jahsten n rzirhtigste weg. Alleen so-
niet de konden zich
brachten pottekl)ker verenigen. Zij
®n tPzamen echter slechts 38
rechts" plus d«
liberalen voor een stevig overwicht van
77 zorgden, waarmede het artikel uit
de wet verdween.
Er is verder nog vastgesteld, dat de
volkstuinen buiten de pachtwet zullen
blyven. Een amendement-De Ruiter
om ze eronder te brengen en zodoende
qe prysbeheersing die in de, pachtwet
is verwerkt ook voor deze nietrland-
bouwgronden te laten gelden, werd
verworpen.
Een poging om de rechten van de
verpachter wat te verruimen wan
neer de oude pachter een opvolger
aanwyst, die de grondeigenaar liever
met als pachter heeft, mislukte.
Een Joegoslavische regeringswoord
voerder heeft in Belgrado bevestigd,
dat de vice-presidenten Kardelj en
Rankovic, de voornaamste medewer
kers van Tito, een vakantiereis naar
de Sovjet-Unie zullen maken. Men kan
aannemen dat zij Sovjet-leiders zullen
ontmoeten, aldus de woordvoerder. Hij
kon echter niet zeggen of de Joegosla
vische staatslieden officieel door de
Sovjet-regering uitgenodigd zijn. In se-
mi-officiële kringen verklaarde men
gisteren, dat Kardelj en Rankovic
waarschijnlyk de volgende week naar
de Krim zullen gaan, waar Khroesjtsjev
een villa heeft. Khroesjtsjev zou tegen
die tijd van zijn bezoek aan Tsjechoslo-
wakije in de Sovjet-Unie terug kunnen
zyn.
Tot rector van het St. Jeroenconvent
te Delft is, door de provinciaal van de
priesters van het H. Hart, benoemd
pater C. J. H. Went S.C.J. uit Rotter
dam.
Pater H. M. J. A. Finke aan wie
om gezondheidsredenen eervol ontslag
werd verleend, blijft voorlopig in het
St. Jeroenconvent wonen.
Een geheel eigen plaats onder dit al
les nemen de winkels in feestartikelen
in, feestartikelen uiteraard naar Ameri
kaanse smaak.
Terwijl heel Times Square bur
gerlijk netjes is, blijkt onder de scherts-
artikelen sex troef, een exhibitionisti
sche erotiek in de geest van het
Manneke te Brussel, dat overigens nog
functioneel is, terwyl het hier wordt
gezocht in buitenissige toepassingen;
vrouwenfiguurtjes als notenkraker, als
peper- en zoutstel, alles New Gay 1957.
Meer dan levensgrote pin up-girls om
aan de wand te plakken, evengoed als
Sing Sing petjes en drinkglazen met
doodshoofden en de vermelding van
allerlei gift. Its a riot for a party! Keep
your guests laughing! En in die
schertsartikelenwinkels kan men ook
schrompelhoofdjes kopen, shrunken
heads, in dit geval dan namaak, maar
meer suggestief. Indianenstammen, die in
Zuid-Amerika nog in de oerstaat leven,
hebben de gewoonte hun vijanden het
hoofd af te snijden en dit vervolgens
op een geheimzinnige manier te laten
inschrompelen tot het de afmeting
heeft van een flinke sinaasappel. Het
gezicht behoudt daarbij volkomen zijn
uitdrukking. De hoofdjes blyven onbe
paalde tijd goed en men kan zich voor
stellen, dat er lieden zijn, die zo'n shrun
ken head ais rariteit willen bezitten.
Nu, voortreffeiyke imitaties zijn op
Times Square verkrijgbaargave, was
gele of bruine gezichtjes met lange,
gele of zwarte haren en soms een dun
ne, pluizige snor. Ze waren ons net iets
te duur, maar achteraf hebben wij er
spijt van de kans te hebben verzuimd
om zo'n exemplaar mee te nemen. Er
bleken er bij van een lugubere sereni
teit.
Huis aan huis rijen zich de schiet- en
ballententen. Men kan er luchtdoel
mitrailleurs bedienen met bewegend
doel, of zijn rijvaardigheid testen ach
ter een autostuur. Men kan er mikken
op beren, die grommend voorbij schui
ven, op waggelende pinguins en zee
olifanten, die tussen h« ijs opduiken.
Gokautomaten hebben wij niet gezien,
de ballenwerpspelen zijn helemaal be
doeld als behendigheidsproef: twee, drie
en meer personen houden onderling een
wedstrijd met een bescheiden prys als
inzet, meestal een doosje sigaretten In
die tenten vindt men nog allerlei mo
gelijkheden er zijn baby turtles te
koop, schildpadjes uit het Mississippi-
gebied, compleet met een kom van plas
tic, waarin zich in het midden een
eilandje verheft van kleurige steen
tjes en een palmboom van plastic: ver
rukkelijke kitsch. En er is een minia
tuur drukkerij, die gedrukte kranten
in voorraad heeft, sensationeel opge
maakte extra-edities. Alleen de head
lines aan de kop van de pagina kan men
zelf opgeven, een grapje ten aanzien
van deze of gene. De koppen worden
onder het oog van de klant gezet en af
gedrukt en men krijgt voor zijn geld
een aantal exemplaren mee. En er staat
een machine voor als men zich moe
voelt in de benen. Men gaat er op staan
en wordt gedurende enkele minuten zo
hevig geschud en doortrild, dat alle ver
moeidheid eruit vliegt. Enigszins grog
gy van de behandeling, maar als her
boren komt men op de begane grond
terug. Ergens zagen wij een apparaat,
dat defect en buiten gebruik was: Tem-
porarely radioactive, stond er bij. Een
grapje van de spullenbaas, maar dat
ons toch even er aan herinnerde, dat de
atmosfeer ook van deze argeloze ker
mis, de regen die er by tijd en wijlen
valt, een hoeveelheid strontium 90 be
vat, die vandaag al meer dan veertien
maal zo groot is als drie jaar geleden.
Een hoeveelheid, die volgens de ver
klaringen nog niet gevaarlijk mag wor
den geacht voor de bevolking.
Maar evengoed om een schrompel-
hoofd te krijgen, als men er lang over
nadenkt.
Nachtelijk Times Squareeen exuberantie van alle kleuren licht.
Advertentie
.i
WOLFGANG MOZART
kon zyn: dichter en staatsman en ook
musicus. Een ,,bel esprit" uit voorna»
men, eeuwenouden huize, een hoog be
gaafd man, die in Venetië en andera
stad-staten hoge bestuursfuncties ver
vulde, letterkunde beoefende, geleerda
muziektheoretische Verhandelingen
schreef en veel muziek componeerde,
die in hoge mate de smaak van zijn
nobele tijd weerspiegelt. Men hoort het
in deze sonaten weer welk een begaafd
man Benedetto Marcello geweest is,
men hoort het vooral aan de donkere,
warme toon van zyn melodie, die voor
hem het meest karakteristiek is, wan
neer ze een peinzend melancholische
stemming uitdrukt. Zo treft Janos
Scholz deze muziek dan ook op zyn
zeer stylvol bespeelde gamba, subtiel
van toon, zeer gebonden in de lynen,
strak en toch genuanceerd. Dit is nu
echt de manier, waarop de gamba met
haar licht, zangerig timbre bespeeld
moet worden.
We keren terug naar de viool. In de
Mozart Jubileum Editie publiceerde
Philips een plaat, die verschillende
merkwaardige stukken behelst (A 00299
L). In de eerste plaats de Symphonie
Concertante in Es gr. t. K.V. 364 voor
viool en alt, gespeeld door Nap da
Klyn en Paul Godwin met begeleiding
van de Wiener Symphoniker onder lei
ding van Bernhard Paumgartner. Ver
volgens zyn daar dan verschillende los
se stukken voor viool en orkest: het
Adagio in E gr. t. K.V. 261, het Rondo
concertante in Bes gr.t. K.V. 269 en
het Rondo in C gr. t. K.V. 373. Het
Adagio is geschreven in de plaats van
het oorspronkelyke Adagio van het
vioolconcert K.V. 219 op verzoek van
de violist Brunetti, voor wie het con
cert was bestemd. Brunetti vond het
authentieke Adagio te ,,high-brow" en
Mozart was goed genoeg om hem een
simpeler stuk te leveren. Brunetti
heeft meer van die noten op zijn zang
gehad. Ook het Rondo concertante is
op zyn verzoek geschreven als rem
placerende finale voor het concert K.V.
207. Alleen het Rondo in C gr. t. is als
een zelfstandig stuk ontstaan, voor een
huisconcert in Wenen. Het is natuurlijk
in hoge mate de moeite waard te horen
hoe prachtig Mozart schreef als hij de
eenvoudigste oogmerken had. En het is
dus gelukkig, dat deze stukken op deze
manier aan de vergetelheid zyn ont
trokken. Nap de Klyn speelt ze zeer
zuiver van voordracht. Met Godwin sa
men geeft hy de Concertante in een be
wogen vertolking.
Sonaten van Brahms
Tenslotte Ruggiero Ricci en Julius
Katchen, die zeer boeiende vertolkingen
geven van twee van Brahms' sonaten
voor viool en piano, n.l. de tweede in
A gr. t. en de derde in d kl. t. De
combinatie van een violist met een ge
specialiseerd pianosolist is altyd hache
lijk. Katchen is een enorm pianist,
maar hy is niet wezenlyk een ensem
ble-speler. Reeds zyn toon is daarvoor
te geprononceerd. Zyn hele aanpak is
die van een solist. Ricci daarentegen
is een violist, die juist heel wel thuis
Is ln de intimiteit van de kamermu
ziekstijl. Toch zijn ze beiden te grote
muzikanten om beneden hun taak te
blyven, en zy halen prachtige momen
ten te voorschijn uit deze stukken met
hun rjjke inhoud en hun verscheiden
heid van lyrische emoties. (Decca LXT
5270). L.H.
Advertentie
GRAMOFOON-
AFDELING
gespecialiseerd in het
klassieke repertoire
AMSTERDAM
SPUI 12
De westelijke mogendheden zijn over
eengekomen de vredeswil van Rusland,
waar het pas nog opnieuw van getuigd
heeft, op de proef te stellen door de
Sovjets voor te stellen luchtinspectia
toe te staan over heel hun Europees
grondgebied, van Polen tot aan de Oeral.
Als tegenprestatie zouden de Nato-lan-
den dan al hun grondgebied in Europa
openstellen voor inspectie, aldus ver
neemt U.P. van welingelichte kringen
bij de Londense ontwapeningsbesprekin
gen- (U.P.)
m 11mi HL»***
61
Door het overhellen van het schip verloor ik het
evenwicht en toen ik weer was opgestaan en me
op een pas van de beide mannen aan de brugre-
ling vasthield, sprak Bertrand weer over het uit
draaien van de ankers en kettingen.
„Neen, neen," zei Godde. „Dat zou geen nut heb
ben. De Virginia
„Ik begon me aan Godde te ergeren. Vanwaar zulk
een blindheid? Waarom niet naar Bertrand geluis
terd? Wat een koppigheid. Hij zag het niet, hij wil
de het niet, hy weigerde. Het was bijna misdadig.
Wat hinderde het in onze omstandigheden dat de
ankers en kettingen uit de kluizen hingen» als dat
onze dekken enigszins zou beschermen tegen de gol
ven, en het slingeren zou verminderen? Als die
maatregel eerder was genomen, zou Rouveyre mis
schien nu niet dood zijn, Godde wendde zich tot mij.
„Dufor, schrijf het journaal bij. Vermeld de dood
van Rouveyre. Noteer onze telegrammen met de
Virginia. Vergeet niet de tyden nauwkeurig op te
geven en doe daarna opnieuw een ronde".
„Hoe houdt men zich in dergelijke gevallen staan
de? Ik was ik weet niet hoe lang al op de been; ik
had bijna niets gegeten, had alleen een paar koppen
koffie gedronken. Ik werd verteerd door de koorts.
Ik kwam en ging; ik had Rouveyre dood gevonden;
de tijd verstreek zonder dat ik hét bemerkte; er be
stond geen tijd. Ik zette me aan het schrijven met
bevende handen, vermoeide ogen, die de punt van
de pen niet zagen en gehinderd door rillingen. En
toch moest ik leesbaar schrijven, niets vergeten,
nauwkeurig zyn, de tyden nazien en opschryven, de
omstandigheden uiteenzetten, want dat journaal had
bewijskrachtten minste wanneer degeen, die
zich ermee belastte, „voet aan wal zal zetten", om
de uitdrukking van Bertrand te gebruiken.
Achter mij liepen, stonden en praatten mannen;
dat was een teken van wanorde, die ik me niet be
wust was. Toen ik met myn werk Klaar was, stond
ik tegenover de bootsman en de timmerman, die
brood dat hij met een plak cornedbeef belegd had.
„Als de eerste zich er niet" tegen verzet had," zei
de chef der equipage, „zou ik de ankers hebben uit
gevierd". „Je bad net toch moeten doenantwoord
de de timmerman, voordat hy een hap nam van het
broof dat hij met een plak cornedbeef belegd had.
„Ik heb te veel respect voor meneer Bertrand"
voor meneer Bertrand! U begrijpt dat wel, kapi
tein.
Toen ik in het tussendek kwam, een uur later
misschienmaar ik weet de tijd niet meer, alles
warrelt in mijn hooid door elkaarstormde de
jonge Italiaanse op me af en riep: „We dachten dat
je je belofte niet zou kunnen nouden". Ik school
naar opzij en ging naar het jonge meisje toe dat
op een Dundei goed zat, zoals ik naar in oe hut haa
gezien blond haar, heldere ogen, wangen en lip
pen geschminkt, maar glimlachend. De madonna, die
ine gevolgd was en anaere vrouwen stonden om me
neen, pakien me neet en krysten. Ik rukte me los.
„Wat is er aan de hand?" „We dachten allemaal
uat je aood was, maar zy niet". „Dood? Waarom?"
„Een der officieren is dood", ik ging naast het jonge
meisje zitten en greep haar hand.
„Heb je wat gegeten? Neen? Dat moet je toch doen"
„Ik luisterde naar de vrouwen. Een offcier had
op 1^31 dek zelfmoord gepleegd, beweerden ze; zyn
lyk was naar de marcomnut gebracht. „We dachten
dat jij dat was en we hebben voor je gebeden. Maar
zij met, ze wilde het niet, ze zei dat jij niet zou ster
ven". Er was een schip aangekomen, de Virginia de
Heilige Maagd. Allen kenden de naam. Enigen 'van
hen hadden het schip in Napels gezien.
„We zullen op de Virginia overstappen". Ja, alsof
de beide schepen naast elkander zouden liggen 1
Ik kon hen wel verstaan, want in Napels had ik
een verpleegster gehad, die geen woord Frans sprak
ze wisten wat er voorviel door enige van hun
mannen, die door het schip dwaalden, zich op de
dekken waagden, ons in de kaartenkamer en in de
machinekamer bespiedden en deze en gene uithoor
den. „O! Nu zul je je eed niet vergeten!"
Met haar hand in de mijne, keek ik in de ogen van
het jonge meisje dat me glimlachend aanzag haar
moeder gestorven, haar vader in Boston, zij alleen
aan boord van dit schip dat ging zinken. Hoe haar
te redden? „Hoe komt het dat je Frans spreekt?"
„Mijn moeder was een Frangaise".
Kort daarop kwam ik in de messroom. „Jean,
geef me wat goed hete koffie met een kannetje
melk". Er is geen hete koffie meer, menneer, en ook
geen melk. Er is niets warms meer. Neem maar
wat alcohol", antwoordde onze Stewart die, voordat
ik de tyd had gehad te antwoorden, me een glas
in de hand stopte. Ach, waarom niet; misschien was
dat juist wat ik nodig had, sterke drank, en ik nam
een flinke slok. „Gelooft u dat meneer Rouveyre ge
red kar. worden, meneer?" Jean had niets van een
hotelbediende, van die een beetje te goed verzorgde
en gepommadeerde jongens met geaffecteerde ma
nieren, die in de eerste klasse bedienen. Hy was een
buitenman, die gelukkig zo gebleven was, met slor
dig haar, grote rode handen, zwijgzaam en beschei
den, die de messroom, zyn gamelienhut en onze hut
ten even kraakzindelijk hield als de matrozen da
biug, en dag en nacht op de eerste roep present.
„Maar hy is dood," antwoordde ik. „Weet je dat
niet?" „Hij is met de doodzonde gestorven; er is
geen priester aan boord. Ik heb overal gezocht. Ik
liad willen biechten". Opeens zag ik zijn rode ogen
en vochtige lippen, ruKte hem de fles uit de handen
en sloeg die tegen het schot stuk. Hy zou anders
smoordronken zijn geweest als het ogenblik was aan
gebroken. Daarop ging ik weer naar beneden, naar
de tussendekken, eerder gekalmeerd dan opgewon
den door de alcohol die ik gedronken had.
(Wordt vervolgd)
