DE
Het
EERSTE
lot van Andrée s
bleef 33 jaar een mysterie
POOLVLUCHT
ballonexpeditie
De Noordpool bedwingen
vanuit de lucht
Delfshaven in het begin van
de 19e eeuw
LINDBERGH REISBUREAUX
GEZIN op dwaalwegen
in
Bevolking solidair met de tovenarij
POLITIE IN DE
AANVAL
Woningsplitsing
en verhuizing
Hogere ver-
goeding
Katholieke kerken in Amsterdam
tijdens de republiek
Roode Kruis telt
616.408 leden
Glazen
oog in twee uur
Japanse bevolkingspolitiek een vol
slagen mislukking?
1 OOI vei huizing ncmv
kleinere woning
HAARLEMSE BIJDRAGEN
Zandspiering wordt
aan boord
geconserveerd
Sociale week in Bordeaux
Arbitrage in tand
artsenconflict
Vluchtelingen naar
Nederland
Vijftig gezinnen
verwacht
ZATERDAG 20 JULI 1957
H.H. Wijdingen
Pater W. Volker W.P.
bij de H. Vader
Nog enkele plaatsen vrij voor div. uiisiekend
verzorgde hoielreizen, per luxe touringcar.
VRAAGT ONS UITVOERIG PROGRAMMA
T"?
v. E.
Ziekenfondsen onvoor
waardelijk akkoord
Luxemburgse onder
scheidingen
Dezer dagen is het zestig jaar geleden, dat de eer
ste vlucht over de noordelijke poolzee plaats
\°nd. Het was een vlucht met een luchtballon en zij
eindigde onder tragische omstandigheden, die een
k\vamenbleVen en eerst dertig Jaar later aan het ,icht
Deze tragische vlucht is een episode uit het epos van
"?ensen strijd om de verovering van de polen der
aarde, een strijd die vele grote offers heeft gevraagd
n taI van dappere mannen het leven heeft gekost,
een strijd door telkens weer nieuwe vrijwilligers op
genomen en voortgezet, totdat eindelijk de overwin
ning werd behaald.
In de geschiedenis van het poolonderzoek staat deze
Vlucht vermeld als de ballonexpeditie van Andrée. De
leider en initiatiefnemer van deze jammerlyk mislukte
pioniersvlucht was de toen drieënveertigjarige Zweed
se ingenieur Salomon August Andrée.
Het raadselachtige verdwijnen van Andrée en zjjn
metgezellen in de witte oneindigheid van de poolwe-
reld hield zestig jaar geleden de wereld in een ang
stige spanning.
De Noordpool bedwingen van uit de Iuclit, dat was
het stoutmoedige doel, dat Andrée zich stelde in een
tjjd, waarin men de heerschappij in het luchtruim
meende te moeten verwachten van het principe „lichter
dan lucht", dat wil zeggen van de luchtballon.
De mogelijkheid een luchtballon te gebruiken voor
geografische onderzoekingstochten in het poolgebied
was reeds eerder in overweging genomen. Een halve
eeuw eerder zelfs. In 1847 had de Fransman Dupuis-
Delcourt in een rapport aan de Franse minister van
binnenlandse zaken de voordelen van het gebruik van
een ballon voor de noordpoolvorsing naar voren ge
bracht. En inderdaad had men in de jaren 1848-'50
bjj de talrijke hulpexpedities, uitgerust om de pool
reiziger Franklin te ontzetten, kleine ballonnen ge
bruikt om duizenden mededelingen boven het poolge
bied te verspreiden.
Het gedenkteken v0nr
drée en zijn gezeiie£e.
poolvorser An-
in Stockholm.
Te verwachten is, dat de regeling
vrijwillige beschikbaarstelling woon
ruimte binnenkort zal worden verbe
terd in die zin, dat er hogere vergoe
dingen zullen worden gegeven. Dege
nen die woonruimte vrij maken door
naar een kleinere woning te verhuizen
zullen de totale verhuiskosten vergoed
krijgen. Verder zal men in dit geval
een tegemoetkoming ontvangen in een
deel van de inrichtingskosten en de op
slagkosten voor overtollig meubilair.
°m verder de splitsing en verbetering
Van woonruimte ten behoeve van dub
bele bewoning te bevorderen zal de
maximum vergoeding 400 welke daar
voor tot nog toe gold, worden verhoogd
tot 800.
De beschikking waarbij deze verbete
ringen in werking kunnen treden zal
worden uitgevaardigd door de minister
van maatschappelijk werk, mej. dr.
Klompé. De uitvoering van de regeling
blijft in handen van de gemeentebestu
ren.
Plannen voor pooltochten met een
ballon zijn in latere jaren meerdere
malen ontworpen. In 1866 bijvoorbeeld
door de Duitser dr. E. Meissel, in 1872
door de Fransman Sivel, in 1892 door
de Franse ballonvaarders Hermite en
Besancon. Geen van deze plannen werd
echter verwezenlijkt. Andrée's ballon
vaart was de eerste poging om over de
Noordpool te vliegen, de werkelijkheid
werd helaas een tragische werkelijk-
neid.
Waarin verschilde zijn plan van de
daaraan voorafgaande? Vóór alles daar
in, dat zijn ballon een stijgkracht be
zat, welke slechts 25- -30 pet bedroeg van
die van de andere. Dat vond voor een
deel zijn oorzaak in het feit, dat Andrée
gerekend had met slechts drie deelne
mers aan de expeditie, terwijl Meissel
aan 12 deelnemers dacht, Sivel aan 10
en Besan?on aan 5. Verder was zijn uit
rusting veel eenvoudiger dan die bij de
andere plannen.
Andrée, die naast ingenieur ook
luchtschipper was, had zich reeds ja
ren met het plan voor een ballon
vaart in de poolstreken bezig gehou
den. Na een gesprek met de 62 jaar
oude poolvorser Nordenskjöld, de ont
dekker van de noordoostelijke door
vaart, in 1894, neemt zijn plan vaste
vorm aan. De ervaringen welke hij
inmiddels met het besturen van bal
lons heeft opgedaan, komen hem bij
het uitwerken van zijn plannen goed
te stade.
Tijdens verschillende proefvaarten
had hij zeilen en sleeptouwen gebruikt
voor het besturen van een ballon en
daarbij belangrijke successen weten te
boeken. Zij stelden hem zelfs in staat
tot veertig graden van de windrichting
af te wijken.
In een tot op de grond neerhangend
sleeptouw had hij een vernuftig middel
gevonden om zijn ballon een vaste
hoogte te geven. Want dit sleeptouw
stelde een soort automatisme in wer
king. Wanneer gasverlies een be
langrijk punt bij de becijfering van de
plannen de ballon tot dalen noopte,
dan werd het omlaaghangende touw
korter en daardoor lichter en dienten
gevolge kon de ballon weer omhoog
stijgen. Toonde de ballon neiging tot stij
gen, dan werd het touw langer en dus
zwaarder en daardoor werd de stijging
afgeremd.
Meissel was van plan geweest te
starten in Sint Petersburg en Sivel had
zo ver mogelijk noordwaarts willen
gaan met een schip en dap willen star
ten van het dek van het vaartuig. Her
mite en Besanson waren de eersten
geweest, die Spitsbergen als startplaats
hadden voorgesteld, een voorstel, dat
door Andrée werd overgenomen.
De laatste aflevering van het 64e
deel der „Haarlemse Bedragen" is niet
alleen bijzonder omvangrijk, doch ook
bijzonder inhoudsrijk. Een drietal au
teurs van erkende faam in onze ge
schiedvorsing heeft dan ook zijn mede
werking aan het tot stand komen er
van verleend. Prof. Rogier levert een
kostbare aanvulling op zijn „Geschiede
nis van katholiek Delfshaven" (1930)
door nader in te gaan op de sociogra
fie van dit plaatsje in het begin van
de 19e eeuw. Op allerlei wijzen groe
peert hij de weinige beschikbare gege
vens. Het onderzoek naar de families,
öi.e toen de vrij eenvoudige bevolking
M'trnaakten, wijst uit hoezeer immigra-
ue uit Duitsland toentertijde het kulho-
jjeke volksdeel versterkt heeft. Op be-
Pfr.kte schaal zijn de resultaten van dit
^leine onderzoek, zo zegt schr., ook wel
ken*" het geheel van ons land te gebrui-
plaat«eer Noordeloos uit Grootebroek
den laafens alles bijeen, wat zich vin-
Parochiec °Ver de geschiedenis van de
Lutiehwl Bovenkarspel, Grootebroek,
al te v i 611 Hoogkarspel. Het is niet
studie i zegt hÜ zelf: een afgeronde
men to t misschien zelfs nimmer sa-
in arch-ellen. De vele onderzoekingen
ieder - even leveren evenwel voor
Pastno-r. Parochies een vrij volledige
J astoorshjst tot aan de Hervorming,
bpeto' rond 1570. Zulke overzichten
Duhiio11 eI n°K wein'g en de hier ge
publiceerde geven dan ook menig kost-
aar detail. Een achttal bijlagen com
pleteert deze diepgaande studie.
Als derde dient hier genoemd te wor
den dr. Van Eeghen, die „de eigendom
van de katholieke kerken in Amsterdam
ten tijde van de Republiek" uiteenzet
Die eigendomsverhoudingen waren over
het algemeen zeer ingewikkeld. Soms
was de pastoor eigenaar, dan was er
een stroman (soms de bouwer of op
richter, soms zelfs een niet-katholiek),
meermalen ook liepen de verhoudingen
door elkaar. Pas in de 18e eeuw kwam
de mogelijkheid, dat de gemeente zelf
eigenaresse van haar kerkgebouw werd.
Aan deze uiteenzettingen is toegevoegd
een korte geschiedenis van de verschil
lende Amsterdamse kerken, waarvan
doopboeken zijn bewaard.
Tot slot geeft P. Bertilo de Boer
O.F.M. een overzichtje van de notities,
die de Haarlemse stadsrekeningen be
vatten met betrekking tot Karei de
Stoute.
Het gebruikelijk, uitvoerig alfabe
tisch register besluit dit deel.
Mgr. W. Mutsaerts, bisschop van
's-Hertogenbosch, zal 25 juli in de pa
rochiekerk van de H. Dominicus te Nij
megen de volgende H.H. Wijdingen toe
dienen: Diaconaat aan de eerw. he
ren L. Oudejans van het bisdom Kroon
stad in Zuid-Afrika; en M. Jansen van
het bisdom Alexandrië in Louisiana
(U.S.A.) de fraters Chr. Smoorenburg,
C. Rijneveen, J. van Eupen, M. Kabel,
J. Melchers, Th. Derkx, W. van Ree,
A. Rijneveen, H. Penninx, C. Dupont,
J. Mahlmann, R. Vismans, F. Struik,
Th. Veerkamp en Th. Schoof van de
orde der Dominicanen.
H. Priesterschap aan de eerwaarde
heer Th. Lelieveld van het bisdom
Alexandrië in Louisiana (U.S.A.); de
fraters D. Bruijns, E. Remmelswaal,
E. Brenninkmeüer, J. Brenninkmeijer,
H. van Venrooij, W. Reckman, A. Schol
ten. C. Westerhuis, E. Robben, J. Wil-
lemse, J. Goes, J. Kuhlmann en J.
van Dijk van de orde der Dominicanen;
de fraters A. Baas, J. Boumans;
B. Koenen, J. Quée, H. v. Veldhoven
en H. Vonk van de missionarissen van
Scheut-Sparrendaal.
Vrijdag heeft Z.H. de Paus de pas ge
kozen generaal der Witte Paters, pater
W. Volker uit Veghel, in particuliere
audiëntie ontvangen.
Voor zijn plan kreeg hij de financiële
steun van de Zweedse koning en van
de uitvinder van het dynamiet, Alfred
Nobel en zo begon hij in 1896 met het
in gereedheid brengen van zijn ballon
op het Deneneiland bij Spitsbergen.
Het geluk was echter niet met hem,
de weersomstandigheden zaten hem
dermate dwars, dat er in dat jaar van
een opstijging niets kon komen en de
tocht tot 1897 moest worden uitgesteld.
In mei 1897 hervatte hij onverdroten
zijn voorbereidingen. En weer speelen
de wind en de regen hem parten. Het
werd 10 juli des avonds vóór de kan
sen keerden. De laatste voorbereidingen
werden getroffen en in de vroege och
tend van de 11e juli waren Andrée en
zijn tochtgenoten Fraenkel en Strind-
berg startensgereed.
Het was een zondag. Na een gods
dienstoefening aan boord van het oor
logsschip dat hem naar het Denenei
land gebracht had, ging om 13.43 uur
de ballon, die even tevoren „Ornen",
dat is „Adelaar" was gedoopt, de
lucht in. Tot honderd meter zowat
stijgt zij en drijft dan in noordooste
lijke richting weg. Midden boven de
haven wordt zij echter weer naar be
neden gedrukt, zodat de gondel met
een stoot in het water duikt. De lucht
schippers werpen ijlings negen zand
zakken met een gewicht van 207 kg
overboord en weer gaat het omhoog.
Maar het is geen fortuinlijke start:
de touwen zijn door de schok losge
schoten en voor een groot deel ver
spelen zij ze. Met schrik hebben de
toeschouwers op de kanonneerboot dit
alles aanschouwd, maar spoedig is
nu de ballon uit het gezicht verdwe
nen.
Op 22 juli vangt men op een walvis
vaarder een postduif met een bericht
van Andrée, gedateerd 13 juli: „Alles
wel aan boord." Maar op die 22ste juli
is de ballontocht al tot een einde geko
men. Op die dag verlaten de lucht
schippers hun ballon, noodgedwongen
en begeven zich met drie sleden op weg
naar Franz Josefland. Hun proviand is
toereikend voor een tocht van drie
maanden, een zware, inspannende tocht
over het verraderlijke ijs. Een ver
schrikkelijke tocht, een tocht die voert
in de armen van de onzichtbaar wen
kende dood.
Dit alles bleef echter drie en dertig
jaar lang een mysterie. Want eerst toen
voéd Gunnar Horn, een Noorse robben-
jager, met zijn schip de „Bratvaag", de
overblijfselen van Andrée, Strindberg
en Fraenkel en de aantekeningen, door
Andrée gemaakt. Het mysterie werd
daardoor opgehelderd.
Driehonderd kilometer scheidden hen
bij het begin van hun tocht van het vas
teland. Driehonderd kilometer over het
drijfijs, dat even snel van de kust weg
dreef, als zij met moeite Vorderden.
Eindelijk, op 5 oktober 1897 bereiken zij
toch de kust van het Witte Eiland. Wat
echter de redding leek, werd de onder
gang. Geen van drieën zou ontkomen.
En dat, terwijl het Witte Eiland het oos
telijkste van de Spitsbergen-groep was.
Hoe was het drama geëindigd? Het
bleef onbekend. De laatste aantekening
van Andrée dateerde van 17 oktober en
zweeg erover. Zij luidde slechts; „zon
dag. Naar huis 7.05 uur."
De oorzaak van hun dood? Volgens
een medisch rapport zouden zij om het
leven zijn gekomen door koolmonoxyde-
vergiftiging. Zij hadden een primustoe
stel in hun tent. Een Deense medicus
heeft echter een andere hypothese op
gesteld. Hij veronderstelde dat zij de
dood gevonden hebben door het eten
van trichineus ijsberenvlees. Door deze
parasiet schijnen de ijsberen dikwijls
geplaagd te worden.
MR. H. C. M. EDELMAN.
S-
De 424 afdelingen, die het Nederland-
sche Roode Kruis in Nederland telt, had
den zich ten doel gesteld om het geza
menlijk aantal leden vóór de viering
van de negentigste verjaardag der ver
eniging te brengen op 600.000. Dit doel
is meer dan bereikt. In de algemene
vergadering, die vanmorgen in Scheve-
ningen is gehouden, heeft de voorzit
ter ir. F. C. C. baron van Tuyll van
Zuylen medegedeeld, dat het Neder-
landsche Roode Kruis thans 616.408 leden
telt. Met dit ledental is het Rode Kruis
niet alleen de grootste vereniging in den
lande dat was zij reeds enige jaren
maar zij heeft in de loop van haar
bewogen geschiedenis nog nooit zoveel
leden gehad. In verhouding tot de be
volkingscijfers is het Nederlandsche
Roode Kruis ook de grootste Rode Kruis
vereniging ter wereld d.w.z. als men re
kent naar het aantal personen, dat uit
vrije wil zichzelf voor het lidmaat
schap aanmeldt.
De Nederlandse vismeelfabrieken
hebben het conserveren van de zand
spiering aan boord van de kotters ver
plicht gesteld. De vangst wordt nu in
verband met het optreden van oogont
steking in de visruimen bespoten met
natriumnitriet. Men verwacht niet al
leen hiermee de stank te verminderen,
maar ook deze oogontstekingen te voor
komen.
De eerste schippers van de kotters,
die het middel hebben gebruikt, zijn te
vreden over dit conserveringsmiddel,
dat de Noren reeds geruime tijd gebrui
ken. Zandspiering, die niet op deze wij
ze is geconserveerd, zal voortaan niet
meer worden gelost.
Advertentie
AMSTERDAM
TELEF. 49956
HAARLEM
17229
ARNHEM
21662
v
11 juli 1897 vertrok poolonderzoeker Andrée met een expeditie per luchtballon
11 juli 1897 vertrok de poolonderzoeker Andrée met een expeditie per luchtballon
tocht mede nam.
Tijdens de behandeling van de situ
atie, waarin het gezin in onze dagen
verkeert, zijn op de Sociale Week van
Bordeaux verschillende euvels na
drukkelijk naar voren gekomen: de
praktijk der geboortebeperking, de ar
beid der gehuwde vrouw, de valse
huwelijksmystiek en de laïcistische
wetgeving. De drie sprekers, die deze
punten onderscheidenlijk hebben be
handeld, deden zulks niet in louter ne
gatieve zin, doch schetsten ze tegen de
achtergrond van de katholieke huwe
lijksopvatting.
Het probleem van de geboortebe
perking behandelde pater Lestapis
S. J., hoogleraar aan het Institut
Catholique van Parijs. Hij stelde vast,
dat de eerste indrukken, welke men
krijgt van de grote campagnes voor
de geboortebeperking, met name ir Ja
pan, uit demografisch oogpunt belang
rijke resultaten doen vermoeden: de
bevolking van Japan zal van 1990
af constant zijn. Maar bjj diepere
sociologische studie blijkt, dat andere
kwaadaardige gevolgen zich doen ge
voelen: toeneming van de geheime ab
ortus en toeneming ook van het aan
tal echtscheidingen, er blijkt voorts
geen enkele invloed uit te gaan hoe
zeer men ook verbetering had voorzien
op de geestelijke gezondheid der
moeders, de jeugdcriminaliteit, de
zelfmoorden of onwettige geboorten.
En binnen de huwelijken zelf is reeds
-HEKSEN
NAPELS-
gele poeder. Dat er mensen zijn,
die zich van geheimzinnige mid
delen bedienen om hun medemen
sen hetzij verliefd te maken, hetzij
op andere wijze te beschadigen,
was in deze stad natuurlijk allang
bekend. Tovenarij is voor de bur
gers van de hoofdstad van de Mez-
zogiorno geen nieuws onder de zon.
Dat de tovenaars en de heksen
daarbij vooral van poederachtige
substanties gebruik maken was ook
reeds eeuwenlang een publiek ge
heim. Maar nu voor het eerst is
daarmee iets erg ongewoons ge
beurd. Het poeder is namelijk in de
handen der politie gevallen. En het
blijkt, dat het poeder geel is.
Het is wellicht nooit gebeurd, dat
een tovermiddel voorwerp is ge
worden van een nauwgezet che
misch onderzoek. De wetenschappe
lijke afdeling der Napolitaanse re
cherche heeft niet geschroomd het
befaamde poeder in een laborato
rium aan een uitvoerige analyse te
onderwerpen. De aanleiding daar
toe was een opzienbarende gebeur
tenis, die enige weken geleden in
het ziekenhuis Santa Maria della
Grazie te Pozzuoli heeft plaats ge
vonden.
In dit ziekenhuis heeft zich op ze
kere morgen een echte en heuse
muiterij voorgedaan. Tientallen pa
tiënten hebben zich toen met de
kreet: „Er uit met de heksen!" te
gen twee vrouwen gekeerd, deze be
kogeld met kussens en matrassen en
ze bjjna gelyncht, als de politie niet
tussenbeide was gekomen. Toen de
rust was weergekeerd kon men ten
slotte de oorzaak vaststellen: de
twee vrouwen die van hekserij ver
dacht werden, zouden in de bedden
van twee herstellende patiënten, de
52-jarige Adele Vargas en haar 28-
jarige dochter Assunta, een geel
poeder hebben uitgestrooid, dat
moest dienen om een mannelijke
bloedverwant van deze dames ver
liefd te doen worden op de jongste
der „heksen". Hoe belachelijk deze
daad ook wès, toch was de opwin
ding zo groot, dat de bewakers der
orde het raadzaam oordeelden de
twee bepoederde bedden voorlopig
in quarantaine te houden, en het ge
vonden poeder te confisqueren, ten
einde het aan de wetenschappelijke
recherche over te dragen.
Naar alle waarschijnlijkheid zullen
de geleerde mannen van de politie
niets bijzonders aan het gewraakte
poeder ontdekken. Maar de zaak
heeft een andere, belangrijkere zij
de Het is nuttig, dat de Napolitanen
kennis krijgen van de werkelijke be
standdelen van dit tovermiddel.
Wanneer de kranten de ingrediën
ten hebben bekend gemaakt waar
mee men jaloerse zielen voor de
gek kan houden, zullen er velen zijn
die hun geloof in de macht der to
venaressen verliezen. En de perni-
cieuse macht van deze oude dames
zal aanzienlijk gaan verminderen.
Zo althans is de gedachtengang der
politie.
Toch ls de hekserij altijd een on
uitroeibaar fenomeen geweest, voor
al in Zuid-Italië. In de volkswijken
van Napels, zoals de Borgo Sant'An
tonio, de Sanita en Spaccanapoli,
hebben tovenaressen nog groot ge-
zag in aangelegenheden van liefde
en haat. Zij zijn gewoonlijk niet af
komstig uit de stad zelf. Zij komen
uit Benevento een stad die van
oudsher met de zwarte magie is
verbonden geweest en oefenen
haar beroep uit omgeven door de
grootste achting en ontzag. Zij gaan
gekleed in het zwart, zijn meestal
tandeloos en gerimpeld, en bewonen
in hun wijk een achterkamer waar
zij de klanten ontvangen. Tegen prij
zen variërend van 100 tot 1000 lire
(zestig cent tot zes gulden) verko
pen zij de duistere substanties die
nodig zijn om de gewenste uitwer
king te bereiken.
De to<Brwerking kan van tweeër
lei aard zijn. Zij kan dienen om de
liefde te bevorderen, maar ztf kan
ook die van het „boze oog" evena
ren. Het liefdespoeder doet de ge
troffene hopeloos verliefd worden
op een bepaalde persoon, wiens
naam bij de toverhandeling wordt
uitgesproken. Het is een geel poe
der, waarvan nu juist een specimen
door de recherche wordt geanaly
seerd. Het boze oog dient om een
liefde te verbreken, en wordt ge
woonlijk verlangd door een jaloerse
minnaar of echtgenoot. Het bestaat
uit een appel die doorstoken is met
twee naalden, en die gelegd wordt
onder het bed van degene die men
wil treffen. In zware gevallen neemt
men een citroen, waardoor men
vier of meer naalden steekt, mits
het aantal maar even is. Voordat
het poeder of de vrucht ter plaatse
wordt gedeponeerd, zendt de tove
nares een gebed op tot Santa Ele
na, de patrones der heksen, dat be
staat uit onbegrijpelijke formules,
die door de klant op de knieën wor
den aangehoord.
De beroemdste van alle Napoli
taanse heksen, die zich noemt de
dochter van Santa Elena, huist in
een vreemdsoortig onderkomen
aan de Pignasecca, een steeg aan
de noordzijde van de Via Roma,
de grote verkeersader van Na
pels. Net zoals de heksen uit de
sprookjes is zij blind aan één oog
en vreselijk oud; zij telt zeker
meer dan tachtig jaren. Natuur
lijk is zij geboren in Benevento,
maar zij woont al meer dan dertig
jaren in de straat en wordt ge
respecteerd door al haar buurtge
noten. Deze „dochter van Sint
Helena" komt er rond voor uit,
dat zij vier echtgenoten gehad
heeft, en dat zij haar duistere
kunsten geleerd heeft van haar
tante, die ongeveer lt)0 jaar gele
den de duivel heeft ontmoet in de
streek van Benevento. De duivel
was hoffelijk, offreerde haar een
kam en sprak: „Zolang je deze
kam in je haren draagt zal je
heerseres zijn over het goede oog
en over het boze oog." Tevens on
derwees hij haar in de geheime
formules van de bezweringen, en
gaf haar het recept van poeder en
appel. Voordat zij stierf droeg de
tante kam en recept over aan de
dochter van Sint Helena. Volgens
velen die haar kennen, beeft deze
ijverige tovenares enige honder
den huwelijken tot stand doen ko
men en enige andere honderden
in het niets doen opgaan.
Aan deze bedenkelijke activiteit
wil de politie nu een halt toeroe
pen. Het is niet onmogelijk, dat de
analyse van het poeder, dat door
de dames van Pozzuoli in een bed
gestrooid werd, ook de macht van
de dochter van Santa Elena zal aan
tasten. Maar het zal uiterst moeilijk
blijken, om de goedgelovigheid van
sommige lagen der Napolitaanse be
volking in een meer critische hou
ding te doen veranderen. In Napels
hebben de heksen altijd een grote
invloed gehad, zozeer zelfs, dat de
doodstraffen, die in vroeger eeuwen
over haar werden uitgesproken,
haar aanzien eerder vergroot dan
verminderd hebben. Tegenwoordig
wil men de tovenaressen niet meer
tot martelaressen maar tot voor
werpen van spot maken. Of dit suc
ces zal hebben moet men afwach
ten. Er zijn ook nog intellectuelen,
die het voor haar opnemen. De be
kende Napolitaanse dichter Salvato-
re di Giacomo heeft een poëem ge
schreven dat heet ,,A fattura",
hetwelk betekent: de toverwerking.
een dusdanige verwarring aan de dag
getreden, dat men een volkómen mis
lukking van deze praktijk constateert.
Hiertegenover stelde pater Lestapis de
katholiek leer, welke uitgaat van een
andere hiërarchie van waarden, namelijk
de ondergeschiktheid van het menselijk
bestaan aan het eeuwige leven.
Dat brengt ons ertoe allereerst naar
een betere verdeling van de rijkdom
men te streven en voorts te bevorde
ren, dat het menselijk scheppingsver
mogen wordt beheerst door de liefde.
Of er ooit een overbevolking van
de aarde zal komen, behoort tot de
geheimen, die wij niet kunnen vermoe
den, maar de oplossing die van de lou
tere redelijkheid uitgaat, acht de
spreker daarom niet altijd de juiste
Het werken van de gehuwde vrouw
buitenshuis werd ditmaal wat ge
matigder behandeld dan tevoren is
geschied door mevrouw Poinso-Cha-
puis, die deze arbeid nogal rijkelijk
verheerlijkt had. De Fransen gaan
zoals de dames Gérin, Génétay en
de algemeen secretaresse van de ge
zinsunie, Mile Carton, uiteenzetten,
uit van het recht der vrouw, ook de
gehuwde vrouw, in vrijheid haar
werk te kiezen. Zonder dat zou er
geen economische vrijheid heersen,
bovendien eist de Franse economie
op het ogenblik de hulp van de wer
kende vrouwen, die twee miljoen
gehuwde vrouwen omvat op de
4.700.000 werkende vrouwen.
Als de vrijheid eenmaal verwerke
lijkt is, dan dient overal de hiërarchie
der waarden te worden gehandhaafd.
In de praktijk evenwel, zo bleek uit de
uiteenzetting van deze sociale gezins
werksters, staat de gehuwde vrouw
aan zulke conflicten bloot en moet zij
zulke zware offers brengen, dat het ge
zin en het huwelijk door dit werken
buitenshuis enorme risico's lopen.
Twee rechtsgeleerden, prof Salva
tier uit Poitiers en prof. Brèthe de
la Gressaye, hebben zich beiden tegen
de hedendaagse legendenvorming rond
de echtscheiding, het overspel en het
gezag in het gezin gekeerd. Onze wet
gevmg welke er op uit dient te zijn ge
zonde gezinsverhoudingen te schep
pen en te bevorderen, gaat in de mees
te landen van Europa en Amerika uit
van een laïcistische levensopvatting
Concubinaat en overspel, die niet al
leen de natuurlijke onontbindbaarheid
van het huwelijk negeren, doch ook
het geluk van echtgenoten en kinderen
vernietigen, worden gesanctioneerd.
De verplichtingen, bij het sluiten van
een huwelijk voor het leven aanvaard,
worden voorwerp gemaakt van een
contract, dat praktisch naar willekeur
ontbonden kan worden. Prof. Bréthe
hekelde in het bijzonder de moderne
feministen, die er naar streven het ge
zag in het gezin, dat volgens de na
tuurlijke orde bij de man berust, punt
van willekeurige verdeling tussen man
en vrouw te maken.
De ziekenfondsorganisaties, verenigd
in het gemeenschappelijk overleg van
ziekenfondsorganisaties (G.O.Z.) heb
ben na ontvangst van de brief van de
minister van sociale zaken en volksge
zondheid zich over een en ander bera
den en kwamen, na ampele overwegin
gen tot de conclusie, dat de verlening
van tandheelkundige hulp aan de zie
kenfondsverzekerden zo spoedig moge
lijk dient teworden hervat.
De verzekerden zijn door het besluit
van de Mij. tot bevordering van de
tandheelkunde, inhoudende verbreking
van de overeenkomst ziekenfondsen
tandartsen, nu reeds meer dan drie
maanden van hulp van rekening van
het ziekenfonds verstoken.
Het gemeenschappelijk overleg nam
het besluit de minister ee te delen,
dat het zonder opnieuw in discussie te
willen treden over details, onvoor
waardelijk akkoord gaat met de door
de minister gedane voorstellen betref
fende arbitrage. De ziekenfonds
organisaties vertrouwen, dat door het
aanvaarden van de arbitrage de tand
artsen spoedig de werkzaamheden zul
len hervatten.
In haar winkel in Kingston Surrey,
Engeland, maakt mej. Molly Surman
reeds twintig jaar glazen ogen en zij
is de enige vrouw in Engeland, die
zich bezig houdt met de fabrikatie van
dit niet alledaagse produkt. Alhoewel
mej. Surman de eigenschappen van
gekleurd glas in Parijs heeft bestu
deerd, werd de grondslag voor haar
vak gelegd tijdens de schoolvakanties,
toen zij haar vader hielp. Het is een
typische familie-aangelegenheid, want
reeds meer dan 1 eeuw vindt men
in de familie Surman blazers van gla
zen ogen. Zeer gehaaste klanten kun
nen op hun bestelling wachten, want het
maken van een glazen oog duurt
ongeveer twee uur.
(Van onze Haagse redactie)
Nederland zal binnenkort vijftig
vluchtelingengezinnen uit Oosteuropese
landen tot een maximum van 150 perso
nen opnemen. Het betreft hier vluchte
lingen die al jaren in kampen in Oos
tenrijk, Italië en Duitsland leven. De mi
nister van justitie heeft toestemming
gegeven voor de vestiging in Nederland
van een dergelijk aantal. De Nederland
se Federatie voor Vluchtelingenhulp
maakt de komst van de vluchtelingen
mogelijk.
Er zullen voor het Rijk geen financië
le gevolgen aan verbonden zijn. Het
plan om een aantal vluchtelingen als
hier bedoeld naar Nederland te laten
komen bestond al eerder maar is, door
de gebeurtenissen in Hongarije en
de daarmee verbonden vluchtelingen
stroom, op de achtergrond geraakt. De
regionale comité's van de Federatie
voor Vluchtelingenhulp zullen voor de
introductie van de vluchtelingen in de
Nederlandse maatschappij zorgdragen.
Welke vluchtelingen zullen komen is
nog niet bekend. Een aantal werd reeds
in de kampen bezocht. Er zal op korte
termijn worden beslist wie in aanmer
king kómen. De eerste groep vluchte
lingen zal waarschijnlijk in september
arriveren.
De staatssecretaris van economische za
ken dr. G. J. M. Veldkamp, is benoemd
tot grootkruis in de orde van de Eiken
kroon van Luxemburg. De heer Hub. L.
Jansen, algemeen secretaris van de Soci
aal-Economische JRaad en voorzitter van de
raad van beheer van het economisch in
stituut voor de middenstand, is, in het
bijzonder wegens zijn verdiensten in laatst
genoemde functie, benoemd tot comman
deur in de orde van de Eikenkroon.
Een autoverhuurderij in New York
voornemens „vliegtuigen zonder pi
loot te gaan verhuren. Dit najaar nog
zullen gebrevetteerde vliegers in 50 gro
te Amerikaanse steden een vliegtuig
kunnen huren. De huur zal omstreeks
21 dollar per uur bedragen plus 15 cent
voor elke gevlogen mijl.
Er moet voor oudere mensen dik
wijls een grote weerstand te overwin
nen zijn om het huis, dat voor hun uit
gevlogen kinderen het ouderlijk huis
is, te verlaten, te ruilen voor een klei
nere, moderne woning. Men ziet dat
niet zo vaak gebeuren, waarschijnlijk
ook veel minder dan voor de oorlog
Daarvoor zijn enkele redenen te vin
den, zoals de toenemende vergrijzing,
waardoor beide ouders 'op bejaarde
leeftijd nog een zelfstandig huishouden
voeren. Zij zijn daartoe sinds de invoe.
ring van het ouderdomspensioen fi
nancieel ook beter in staat. Bij de psy
chologische weerstand die zulke
ouderparen hebben te overwinnen
komt bovendien nog de overweging,
dat kleine, moderne huizen vaak een
hogere huur doen dan de grotere oude.
LAoor dit alles wordt de doorstroming
van oud naar nieuw, van groot naar
kleiner, natuurlijk minder sterk dan
zy zou kunnen zijn en dan zij voor
een spoedige oplossing van de woning
nood ook mu moeten zijn.
Er staat bij het ministerie van maat
schappelijk werk een beschikking op
stapel waarbij men tegemoetkomingen
kan krijgen bij het verhuizen van
groot naar kleiner en bij splitsing van
de woonruimte voor dubbele bewo
ning. Dat bestaat nu ook wel, maar de
vergoedingen schijnen niet attractief
genoeg te zijn. Of de verhoogde pre
mies dat straks wel zullen zijn, moet
natuurlijk worden afgewacht. Maar
als dat zo is, mag men van deze rege
ling voor de oplossing van de woning
nood wat verwachten, en natuurlijk
steeds meer naarmate het verschil tus
sen de huren van oud en nieuw door
verdere huurverhogingen
Want in dat huurverschil l
lijk de voornaamste oorzai
gebrekkige doorstroming.
echter de taak van minist
op en begint die van min
