DEKEN VELTMAN BOUWDE
EEN BLOEIENDE PAROCHIE
IN HET DRENTSE VEEN
JE GAAT HIER DOOD"
zeiden zijn vrienden
Stormloop op goedkope koffie
Nederlandse expeditie kan
in het voorjaar van 1958
vertrekken
IN ONVRIJHEID HERBOREN
In Rotterdam houdt men het bij textiel
Zielzorger, verveender, planoloog
en maatschappelijk werker
Minder herten op
de Veluwe
Psychopaat schiet
met stengun
Trein in „Wonderland"
In Den Haag en Utrecht
Onderzoek in Sterren- en Antaresgebergte
Overste Venema heeft de weg gebaand
In Eindhoven
Hoofdcommissaris redt
hachelijke situatie
Het eeuwfeest van Rijsenburg, het groot
seminarie van het Aartsbisdom, dat
thans op feestelijke wijze wordt ge
vierd, biedt overvloedige stof tot memoreren
van de vruchten die Zwijgens schepping in
honderd jaar heeft voortgebracht. Men kan
overwegen wat de wetenschappelijke invloed
van het groot-seminarie is geweest. Men
kan ook trachten te beschrijven wat de ziel
zorgelijke betekenis van honderd jaar pries
teropleiding is geweest eh daarbij een beeld
geven van het werk, dat honderden priesters,
groten en onbekenden, hebben verricht. Men
kan dit doen in het algemeen of met een
enkel voorbeeld. Wij kozen het laatste. Ons
uitgangspunt hierbij was de priesterlijke
arbeid op het platteland, onttrokken aan de
schijnwerpers van de grote stad. Een onzer redacteuren bracht
daarom een bezoek aan de zuid-oosthoek van Drente, waar
deken P. J. Veltman sedert vele jaren zijn pastorale ambt
vervult, onopvallend en een beetje vergeten in het Drentse
veengebied. De 72-jarige deken rijdt nog dagelijks op zijn
bromfiets door de parochie, zonder stadse hoed, maar met een
windbestendige muts. Geen streepje paars verraadt, dat hij
erekanunnik van het metropolitaan kapittel van Utrecht en
sedert verleden jaar kanunnik van het Groningse kapittel is.
Teneinde de schade
te beperken
IN HEEMSKERK
VERDRONKEN
Frederico voelt
zich eerst achter
de tralies op zijn
gemak
MAANDAG 22 JULI 19b. PAGINA 5
,eer alleen beheerst door grauwe turfstapels. Steeds meer
nieuwe welvaartsbron.
et aanzicht van Drente niet
oliepompen getuigen er van
/e gaat hier dood, zeiden zijn oud-klasgenoten tegen de jonge pastoor
Veltman, toen hij in 1919 werd geïnstalleerd als herder van de nieuwe
ParocMe Amsterdamsche Veld in de zuid-oosthoek van Drente. Na de
kluit -}ladden de weleerwaarde heren in een vrolijke stemming elkaar met
kerkT °m de 0ren gegooid, hoog op de veenlaag, waarin het nieuwe
ontaL^ dS pastorie verzonken lagen. Inderdaad verzonken. De land-
twee 9Smaatschappij had een stukje grond afgestaan, waarvan het veen
- meter diep werd ajgegraven> in welke kuil het Godshuis en de herders
woning werden neergezet. Rondom rees het grauwe veen omhoog, nauwelijks
een meter van de ramen af; tijdens de installatieplechtigheid keek een
rentse koe door de bovenlichten de kerk binnen. De eenzaamheid en ver
latenheid van de nieuwe pastoor in het armelijke Drentse veen moet op zijn
Vroegere studiemakkers diepe indruk gemaakt hebben. „Je gaat hier dood",
zeiden zijpastoor Veltman, die deze verbanning vrijwillig gekozen had
Meet je wel wat je begint?", had Utrechts grijze bisschop Henricus hem
8evraagd lachte maar eens. Hij lacht nu nog, 38 jaar later. „Je kunt wel
0aan", had de aartsbisschop hem waarschuwend voorgehouden, „maar kom
volgend jaar niet vertellen, dat je het er niet kunt uithouden". Toen acht
iter later mgr. Van de Wetering op een feestelijk versierd turf spoortje
een andere verbinding was niet mogelijk de parochie bezocht, heeft hij
kunnen constateren, dat Pastoor Veltman het er wel kon uithouden. Sedert
dien is de aartsbisschoppelijke zetel driemaal vacant geweest, maar pastoor
Veltman is gebleven. Drente ging over naar het nieuwe bisdom Groningen,
maar de inmiddels vergrijsde herder bleef. Zeer kort geleden mocht hij zijn
uieuwe bisschop verwelkomen in het veen. waar mgr. Nierman een nog wel
arme, maar bloeiende parochie aantrof. Misschien krijgen de kapelaans van
I929 ooit gelijk met hun doodsvoorspelling, maar anders dan zij zich hadden
v°orgesteld.
veenSsen parochies Erica, Klaziena-
tig iaa^1 N,ieuw Schoonebeek lag veer-
viakta t? eden een onafzienbare veen-
meiijk' in vefnbev°lking leefde er ar-
geiten en p gg?nhutten. Een paar
schamele brL! 'e koe waren de
In het centring" Van hun bestaan.
'ag het Amstera^ Van deze veenvlakte
naar enkele An?mscbe Veld, genoemd
net land in pi™ terdamse heren, die
D. Huurdema ndom hadden. Pastoor
heek, de huidf Van Nieuw Schoone-
het aartsbisrinrP vicaris-generaal van
van het 2a& hoe de bevolking
omdat de PI damsche Veld toenam,
de veenLehien'0!0rs van het omringen-
dreven ao°r de ontginning ver-
üge as-rfti, stelde de toenma-
Parochie te voor' een nieuwe
uit in ondralP. en zag vervolgens
een geschikte SLVan utrecht naar
Veltman van de®!0,01;- Kapelaan P. J.
ningen, pas in 1908 ?rtlnus te Gro"
in een vroegtijdig gewijd, zag wel iets
zich beschikbaar past°raat en stelde
Anderhalf jaar trok v
staf door Nederland mi,met de bedel-
laar noemt hem kaneikoer\,aartsbede-
sedert enige f,1?1 Voskuil. die
'gtö&e staat. Toen in img' \'altmarl
aanwezig was, kon all*voldoende
worden. Daarmee be|IS,en
}nne moeilijkheden, want er was geen
hl gelykheid om het bouwmateriaal te
t»stemder plaatse te brengen. Tenslot-
v® bood de Drentse Land-ontginnnings-
t?aatschappij uitkomst; het veldspoor-
ye voor de turf mocht 's nachts ge-
worden voor het materiaalyer-
n?er- Onder regen en sneeuw trokken
Wrden de karretjes naar het bouw-
®rrein. Tenslotte kwam het werk toch
WiLeed en in 1919 kon de kerk toege-
v Jd aan Onze Lieve Vrouw, Koningin
DaPt de Vrede, worden ingewijd. Het
heme &at in het veen kon een aanvang
Veeni,?cbrüven nu 38 jaar later. De
de m J ders z«n n°S "iet verdwenen,
tisCh ®ste Plaggenhutten wel. Systema-
de t het hoogveen afgegraven,
hieters staPels turf ziet men kilo
maan ln .het rond staan. Maar zij
°h va niet meer alleen; een nieuwe
-n haphP welvaart is aangeboord. Dag
a6 boda spuit de aardolie uit de Drent-
u oiio tussen de turfstapels staan
\?ikkóap°inpen onafgebroken te ja-
!,,alsijk' Je Nederlandse Aardolie
ation„ PPij bouwt steeds nieuwe
Vail Kb, Q» va Uo.
Voor de verkoop van koffie tegen in
koopsprijs in een aantal textielwinkels
en zaken in huishoudelijke artikelen be
stond zaterdag in 's Gravenhage in het
algemeen grote belangstelling. Er wa
ren zelfs zaken, die na enkele uren
geen koffie meer aan te bieden had
den. Zo vertelde een der winkeliers, dat
zijn zaak om kwart voor negen al stamp
vol was. Om half tien was bij door de
eerste soort koffie heen. Een uur later
was ook de tweede kwaliteit koffie uit
verkocht.
Naar schatting doen in Den Haag en
kele honderden zaken in textiel en huis
houdelijke artikelen mee aan de actie.
Zij waren nog niet alle bevoorraad, zo
dat vele winkeliers hun klanten moes
ten teleurstellen. In de loop van deze
week zullen de zaken, die zaterdag nog
niet in het bezit van koffie waren wor
den bevoorraad.
De voorlopige indruk in Rotterdam
is, dat daar van enige animo om aan
deze actie mee te doen niets is ge
bleken. De textielhandel in Rotterdam
voelt er naar het schijnt niets voor
en het publiek is met deze actie zo
goed als niet bekend. De textielhan
del wenst zich, zoals werd medege
deeld, geheel op eigen terrein te hou
den.
In Utrecht echter is de belangstelling
voor de goedkope koffie, die manufac
turenzaken, maar ook galanteriezaken
Vatl ei';,' er worden
v?enbèr®fs
nieuwe bewoners
aangetrokken en ook de
-'lijp,. aaiigcu uaacu cu g/vjin Utl
h'eüw t? Ung vindt in de olie een
borden staan. Wegen en rioleringen
2ar>dgrr, ingelegd: op de stevige
graven waarvan het veen is afge-
boUvv Worden moderne woningen ge-
de Nieuwe winkels getuigen van
enernende welvaart.
J:
de:
aren
uers j; geleden was het allemaal an-
jeg r lagen hoogstens enkele paad-
if het veen- die alleen te voet
le~ anbaar waren, 's Winters, wanneer
verm en sneeuw zich met het veen
de relengden een drassige brij, was
afe?a,storie geheel van de buitenwereld
risfo Toen de paters Redempto-
ten er in 1922 een missie preekten,
en de wegen zo slechts, dat geen
ni buurtgeestelijke kans zag bij de
l'ieehtige sluiting aanwezig te zijn.
Jarenlang heeft pastoor Veltman in
pilobroek en met hoge 'aarzen aan
*Un parochie doorkruist; gewapend
Jhet een grote stok baggerde hij door
"et veen. Niet zelden gebeurde het, dat
''J 's avonds Iaat smokkelaars op zijn
Pad ontmoette, die over het veen de
Duitse grens vrij gemakkelijk konden
passeren.
Wanneer deken Veltman over zijn
parochie vertelt, komt binnen vijf mi
nuten de grote gebeurtenis van 1925 ter
sprake, die de arme veenparochie in
het hele land bekend deed worden en
een golf van heilige verontwaardiging
teweegbracht. In de nacht van zondag
3 op maandag 4 mei werd in het kerk
je een heiligschennende tabernakel-
diefstal gepleegd. Toen de pastoor
s morgens de kerk opende, ontdekte
hij de wandaad.
Was het de daders, die men nooit ge
vonden heeft, om de heilige vaten te
doen. Dan waren zij slecht op de oog-
te, want de zeer eenvoudige kelk en ci-
Done vertegenwoordigden een geld
waarde van nauwelijks 25 gulden. Nog
steeds gelooft de deken daarom, dat
de heiligschenners iets anders zochten.
Jarenlang deed ln het veen het hard
nekkige gerucht de ronde, dat de vroe
gere pastoor van Nieuw Schoonebeek,
de buurparochie, gewoon was het pas
ontvangen geld van de bankenpacht in
üp - i
kerhkof met nauwelijks zichtbare honen^ullTfL^h^t^rZ?0^
het tabernakel te bewaren. Herhaalde
lijk is dit ontkend, maar velen bleven
het geloven. Vermoedelijk hebben ook
de inbrekers dit geloofd en daarbij ver
ondersteld, dat de pastoor van Amster-
damsche Veld dit nog wel zou doen.
Het was tenminste wel zeer frappant,
dat de inbraak, geschiedde in de nacht
na de jaarlijkse verpachting van kerk-
plaatsen, toen kon worden aangeno
men, dat de pastoor enig geld in voor
raad had.
De ontsteltenis was groot en alge
meen.
Het hele land leefde mee en volgde m
spanning het verdere verloop. Rondom
de kerk werd het veen afgezocht, want
het was onwaarschijnlijk, dat de da
ders de zware tabernakelkast over een
lange afstand gedragen zouden hebben.
Het was echter het zoeken van een
speld in een hooiberg. Toch gaf de
pastoor niet op en de eerstvolgende
zondag riep hij alle parochianen op
tot een systematische speurtocht over
het veen. Enige honderden mannen en
jongens namen er aan deel.
Twee jongens, het zoeken moe,
ontdekten tenslotte bij toeval het ta
bernakel. Spelenderwijs sprongen
zij heen en weer over een greppel,
waarbij een van hen plotseling op
iets hards stootte. Zij verwijderden
de plaggen en deden hun opzienba
rende vondst. Tot grote vreugde van
de pastoor werden in het opengebro-
hen tabernakel de ciborie met het Al
lerheiligste en de kelk ongeschonden
teruggevonden.
In processie werd het tabernakel op
een baar, haastig versierd met enkele
bloesemtakken, naar de kerk terugge
bracht,^ omstuwd door de ontroerde
parochianen, de bonkige veenarbeiders
op hun klompen.
De belangstelling, waarmee in het
hele land de gebeurtenissen werden ge
volgd, uitte zich in een stroom van g;f-
ten. De grondeigenaars schonken twee
ha. veen, met inbegrip van de vind
plaats, en de pastoor kocht er vier ha.
bij, welke grond nadien onder zijn be
heer hij stond officieel als verveen
der ingeschreven werd afgegraven.
Naast de pastorie verrees een groot
zusterhuis, waarin de zusters Francis
canessen Missionarissen van Maria
haar intrek namen, om de leiding van
de inmiddels ook gebouwde school op
zich te nemen en zich tevens met de
wijkverpleging te belasten. Aan de
overkant werden nadien nog enige
schoollokalen en een parochiehuis ge
bouwd; de deken loopt nog rond met
bouwplannen voor een kleuterschool.
Zo groeide onder dit rijk gezegende
pastoraat de parochie Amsterdamsche
Veld, begonnen in een eenzame veen-
kuil. Pastoor Veltman is weliswaar
niet uit de zorgen de vindplaats ligt
in het uitbreidingsplan en dreigt ont
eigend te worden maar hij heeft er
iets bereikt, meer dan in dit bestek
kan worden weergegeven. De beteke
nis van zijn zielzorgelijke arbeid voor
de maatschappelijke verheffing van de
veenbewoners was hij niet de plano
loog, toen er nog geen planologische
dienst naar de zuid-oosthoek van Dren
te omkeek? is niet in woorden of cij
fers uit te drukken.
Latere historici zullen misschien zeg
gen dat hét de olie is geweest, die de
arme turfgravers uit hun desolate iso
lement heeft opgeheven. Het aandeel
van deken Veltman in de strijd tegen
armoede, plaggenhutten, alcoholisme,
gebrek aan onderwijs en a-hygiënische
toestanden zou wel eens vergeten kun
nen worden. Het deert hem niet. Eer
en aanzien heeft hij nooit gezocht. Zijn
bisschoppen moeten hena ooit een „be
tere" pastoorsplaats hebben aangebo
den- hij heeft het niet gewild. Hij heeft
niets anders willen zijn dan de eenza
me herder, die op het stille veen zijn
schapen weiden zou. „Weet je wel
wat ie begint?", vroeg bisschop Henri
cus 'bijna veertig jaar geleden. Het
antwoord is te vinden m het Amster
damsche Veld. „Je gaat hier dood",
zeiden zijn vrienden. Wanneer zij ooit
gelijk krijgen hopelijk pas over ve-
fe iaren zal daarmee vermoedelijk
de laatste wens vervuld worden van de
priester, die in het veen de vervulling
èn voltooiing van zijn levensroeping
gezocht en gevonden heeft.
Het ziet er naar uit, dat op korte
termijn paal en perk zal worden ge
steld aan de schade welke door het
roodwild op de Veluwe op akkers en
in bosaanplantingen wordt aangericht.
Het aantal herten op de Veluwe zal
zeer waarschijnlijk binnen afzienbare
tijd drastisch worden verminderd. Dit
blijkt uit het antwoord van het college
van B. en W. van Ede op de onlangs
door een der raadsleden gestelde vra
gen.
B. en W. merken in hun antwoord
op dat het getal herten in het vrije
revier veel te groot is. Er worden ech
ter maatregelen getroffen om de stand
van het roodwild belangrijk in te per
ken.
Om de akkers te beschermen zullen
enkele terreinen worden afgezet.
Van het afzien van jachttoezicht wil
len B. en W. van Ede niet weten. Het
zou de betrokken ambtenaren in een
onmogelijke positie plaatsen, doch nog
afgezien daarvan dient stroperij met
alle mogelijke middelen te worden be
streden, al ware het alleen reeds om
de ergerlijke vorm van dierenmishan
deling, die ermede gepaard gaat.
De grote Nederlandse expeditie naar
het Sterren- en Antaresgebergte in Ne
derlands Nieuw Guinea kan in het voor
jaar van 1958 vertrekken. Voor een groot
deel is dit te danken aan de voor-expe
ditie. die de kapitein luitenant ter zee
vlieger G. F. Venema de technische
leider van de eigenlijke expeditie de
afgelopen maanden naar Nieuw Guinea
heeft gemaakt teneinde geschikt terrein
voor de aanleg van een vliegveld te vin
den. Overste Venema heeft deze op
dracht met succes volbracht. Zondag
middag keerde hij met de „Elektron"
van de K.L.M. uit Nieuw Guinea op
Schiphol terug. Hjj deelde mee, dat in
de Sibilvallei, aan de rand van het te
exploreren gebied, thans een vliegveld
wordt aangelegd, waarop Twin Pioneers
kunnen landen en starten.
De stagnatia, die dreigde op te treden
omdat het gouvernement van Nieuw
Guinea op grond van het advies van een
plaatselijke vliegtuigdeskundige de aan
vankelijk uitgezochte plaats niet bruik
baar achtte, blijft door de reis van
overste Venema beperkt tot enkele
maanden. Als oorspronkelijke vertrek
datum van de expeditie was 1 januari
1958 gekozen, maar toen het teleur
stellende bericht van het gouvernement
kwam, had de „Stichting expeditie Ne
derlands Nieuw Guinea" de start een
half jaar uitgesteld.
Toen de voor-expeditie na zeer veel
tegenslag op 16 juni j. 1. begon, bleek,
dat de oorspronkelijk door de gouverne-
ments-ambtenaar Schoorl uitgekozen
plaats weinig afweek, van de plaats,
waarop de definitieve strip thans wordt
aangelegd. Het terrein was zeer moe
rassig en dicht begroeid door 5 meter
hoog riet en bomen. De deskundigen
kwamen tenslotte tot de conclusie, dat
het terrein bruikbaar zou zijn als men
het kon draineren. Dit heeft men dan
ook met kleine stukjes beproefd. In twee
dagen was het probleem opgelost en
werd het duidelijk, dat men hier wel
degelijk een bruikbaar vliegveld kon
aanleggen door de bovenste humuslaag
te verwijderen en die te vervangen door
klei en zand.
Toen overste Venema twee weken ge
leden de Sibilvallei verliet was al een
stuk van 300 meter en 100 meter breed
te schoon gemaakt, terwijl op 1 juli de
aanleg van de strip begonnen was. In
totaal zal de strip 600 meter lang en
30 meter breed worden.
De voor-expeditie heeft behalve
van de autoriteiten en de Koninklijke
Marine veel steun ondervonden van
de plaatselijke bevolking, papoeastam-
men, die nog nooit met blanken in
contact waren geweest. In ruil voor
ijzeren gebruiksvoorwerpen de pa-
poea's gebruikten stenen bijlen e.d.
waren deze merlsen bereid de nodige
werkzaamheden te verrichten. Thans
werken er 200 papoea's aan de strip
onder leiding van twee Europeanen
en vjjf man politie. Door de Koninklij
ke Marine wordt nu 15 ton voorra
den rijst en werktuigen voor de
ze groep afgeworpen. Als de eerste
300 meter van de strip klaar zijn, kun
nen er al Twin Pioneers landen. Deze
zullen grotere werktuigen aanvoeren.
Overste Venema heeft als uitgangs
punt het plaatsje Mindiptana genomen
120 km van de Sibilvallei. Bij het voor
bereiden van zijn expeditie heeft hij ge
bruik gemaakt van o.a. twee hefschroef-
vliegtuigen.
Door een amphibievliegtuig van de
Koninklijke Marine zijn de voorraden
eerst naar Tanah Merah gebracht en
vervolgens met bootjes naar Mindipta
na, van waar ze in de eerste helft van
juni door de hefschroefvliegtuigen naar
boven zijn gevlogen. De Sibilvallei ligt
op een hoogte van 1250 meter.
De „Stichting expeditie Nederlands
ioniTT riinnno'' 4 c? nncroT,ir»Vi'f Hnnr hêt
onderzoek. De gebieden van onderzoek
zijn kartografie, anthropologie, ethno-
logie, taalkunde, geologie, botanie, zoö
logie, geografie en agrogeologie. De we
tenschappelijke staf zal bestaan uit 26
personen Voorts gaan mee een technisch
leider, een arts, een bestuursambtenaar
een cineast, twee personen voor de ad
ministratie, drie vliegers en mecani
ciens en een radiotechnicus. De expe
ditie zal worden begeleid door 40 man
politie. De kosten van de expeditie be
dragen ongeveer 1000.000..
hun klanten te bieden hebben, weer
bijzonder groot.
De federatie van de bij de midden
standsorganisaties aangesloten textiel-
bondën, die voor de bevoorrading van
de koffie zorg draagt, heeft ook tal van
Utrechtse winkeliers nog niet voldoen
de kunnen afleveren, gezien de grote
vraag. De koffie van 2.18 en 1.72 per
half pond. wordt in Utrecht resp. voor
1.60 en f 1.30 verkocht.
Er waren winkeliers die zaterdagoch
tend reeds meer dan 100 pakjes koffie
verkochten, maar er waren er ook, die
de koffieaffaire in de uitverkoopdrukte
te veel rompslomp vinden.
Een uit de psychiatrische inrichting
te Boekei ontsnapte zwakzinnige 37-jari
ge man heeft zaterdagmorgen in alle
vroegte een deel van de Tongelrese-
straat in Eindhoven in grote beroering
gebracht, toen hij omstreeks drie uur
van achter zijn ouderlijke woning en op
straat in het wilde weg met een sten-
gun begon te schieten. De bewoners
van het huis waren reeds in paniek ge
vlucht. Toen de man tenslotte in het
huis verdween, kwam de inmiddels ge
arriveerde politie voor een moeilijke
taak te staan. Zij vreesde dat het bin
nendringen van de woning tot nieuwe
salvo's zou leiden.
De telefoonaansluiting van het huis
bracht redding. De heer des huizes
waagde het weer zijn huis binnen te
gaan, waarna hij onmiddellijk werd op-
gebeid door de hoofdcommissaris van
politie te Eindhoven, die met behulp
van de huisvader de psychopaat aan
het toestel kreeg. De hoofdcommissaris
sprak ruim een half uur met de zwak
zinnige om hem te bewegen de stengun
naar buiten te gooien. Hij slaagde er
tenslotte in de geesteszieke er toe te
brengen het wapen aan zijn vader te
geven, die het weer aan de politie over
handigde. Omstreeks zeven uur in de
morgen was alles weer voorbij. De
zwakzinnige man was juist vrijdagmor
gen naar de psychiatrische inrichting
te Boekei overgebracht, waar hij reeds
eerder was verpleegd. Nog dezelfde dag
wist hij echter te ontsnappen en met een
fiets naar de ouderlijke woning te Eind
hoven terug te keren.
„Wonderland" in Eindhoven heeft zijn poorten voor de jeugd geopend en gedu
rende een maand kunnen jongens en meisjes hier naar hartelust Ronddolen en
zich vermaken met allerlei technische dingen. Een trein, die echt vanzelf rijdt!
Dat is een van de grote attracties. De „Wonderland-Express" had direct al
druk werk!
Nieuw Guinea'" is opgericht door het
koninklijk Nederlands aardrijkskundig
genootschap en de Nederlandse maat
schappij voor natuurwetenschappelijk
Jongens, die zondagmiddag aan het
Heemskerkse strand aan het zwemmen
waren misten plotseling hun zestienja
rige vriend P. Koeleman van de Maar
ten van Heemskerkstraat te Heemskerk.
Strandpolitie werd gealarmeerd, de zee
werd afgezoch', maar zonder resultaat.
Toen na twintig minuten het stoffelijk
o' rschot aanspoelde, heeft men nog ge
ruime tijd pogingen gedaan de levens
geesten op te wekken, echter tevergeefs.
Het slachtoffer kon niet zwemmen.
(Van onze Romeinse
correspondent)
Wanneer in Italië een
gevangene zich
voorbeeldig ge
draagt achter de driewerf
gegrendelde kerkerdeur
kan het gebeuren, dat hij
als beloning zo nu en dan
op vakantie mag. Zulk
een systeem is een mes,
dat aan twee kanten
snijdt: in het gevang loopt
alles beter en vadertje
staat wordt bij tijd en
wijle ontlast van het be
talen van de pension-
prijs voor zijn moreel
wat debiele kinderen.
Maar er bestaat geen
loper, die past op de har
ten van alle mensen.
Neem onze Frederico
Piumati, Frits Pluims,
uit Voghera. Frits heeft
in de 50 jaren van zijn
bestaan herhaaldelijk
blijk gegeven kenner noch
bewonderaar te zijn van
Sofirates' leer over de
hoogheid der landswetten.
Integendeel, hij placht
die wetten geregeld aan
zijn laars te lappen. Zo
komt het, dat politie,
rechter en bajes een rol
van importantie speelden
in zijn eigen halve-eeuw-
se geschiedenis.
Maar eenmaal ln de
kast gedroeg Frits zich
telkens tegen zijn eigen
levensdraad in: hij was
er een voorbeeld van eer
biediging van die hoge
wetten, welke geschreven
staan voor lieden achter
de tralies.
Zo teleurstellend als
zijn gedrag in de wereld
was, zo hoopgevend was
dit achter deze tralies.
Frits, de recidivist, was
iemand, die altijd boven
aan de lijst stond voor
amnestie, voor facilitei
ten en voor vakantie.
Onlangs was het weer
zover. De directeur ver
oordeelde hem tot vier
weken vrijheid. Vijf da
gen heeft Frits daarvan
doorgebracht. Hij bekeek
voor de zoveelste maal de
scheve toren van Pisa
de stad, waar de ver
trouwde gevangenis ligt,
het paleis van de rid
ders van Malta en de
bruggen over de Arno.
Daarop maakte hij ge
bruik van zijn vrij-ver-
voertje naar Voghera, zijn
geboorteplaats, waar hij
de wijnlokaaltjes en zijn
oude vrienden heeft te
rug gezien. Toen is hij
naar de commissaris van
politie gestapt en sprak:
Wijs is de zwakke, die de
temptatiën ontvlucht.
Geef me een spoorkaartje
terug naar Pisa. De toren
van Pisa stond scheef als
altijd, toen hij zich de
zesde dag meldde bij de
wachtcommandant der
gevangenis en „eccome".
daar ben ik, zei.
Beschermd tegen
valkuilen van het be
staan plakt hij weer zak
jes, assisteert in de keu
ken en is de rechterhand
van de aalmoezenier. Zijn
legale tijd loopt onher
roepelijk over zes maan
den af. Frederico is er
niet gelukkig mee, maar
hij blijft optimist. Spero,
verklaarde hij, di rima-
ner fuori solo poco tem
po.
Ik hoop, dat ik er dan
maar kort buiten blijf.
de
