MINIATUURZON OP AARDE
Steil arator nog een Perhapsor?
Verontwaardiging over
Altrinchams kritiek
Na de zondvloed een bloemenorgie
de Italiaanse Alpen
in
N
T
r
v__
Een zoon
Zoetruikende violen geven geur
aan de melk en de kaas
Natuurkunde en techniek moeten doordringen in
het haast ontoegankelijke en tot dusverre ganselijk
niet geëxploreerde oerivoud van de temperaturen
met een onvoorstelbare hoogte van vele miljoenen
graden
r
I
J
DINSDAG 6 AUGUSTUS 1957
PAGINA 4
55
Bij de waterstofbom is de mens er in geslaagd
het vuur van de sterren op aarde te ontsteken.
Maar het is een ruw spelletje, want het is een vuur
als een oergeweld, als bij een bosbrand en de grote
kunst is deze uit zijn boeien bevrijde demon rustig
in een gemoedelijk snorrend kacheltje te krijgen.
Dat is een opgaaf, die de knapste kernfysici ter
wereld wel eens een aantal decennia lang werk zou
kunnen geven.
Zoals wij in een vorig artikel al hebben opge
merkt schuwen zij dit werk niet en de Amerikaanse
Commissie voor de Atoomenergie heeft van het
voorjaar bekend gemaakt, dat zij het plan had een
waterstof-reactor een „Stellarator", zo wenste
zij deze te noemen te gaan bouwen in het For-
restal Research Centrum aan de universiteit van
Princeton. In 1960 of 1961, zo hoopte zij, zou die
„Stellarator" in gebruik kunnen worden genomen
Dat klinkt ongetwijfeld erg veelbelovend, maar
het bekende Amerikaanse vaktijdschrift voor kern
fysica „Nucleonics" achtte het toch geraden door
een glimlach de verwachtingen wat te ontspannen.
Met een licht sarcasme sprak het van de „Perhap
sor", een vluchtige wenk in de richting van het
Engelse woord „perhaps" „misschien".
Miniatuur-zon
Examens
Pastoor A. F. T. Klerk
overleden
Benoemingen bij de
missionarissen van
het H. Hart (M.S.C.)
Missionarissen S.V.D.
Nieuwe provinciaal
benoemd
Ingezonden stukken in Britse bladen:
Nationale bedevaart
naar Lourdes
Negentienhonderd pelgrims
Het ls dus wel duidelijk, dat het
voorbarig zou zijn te menen, dat men
nu de splijtingsreactoren wel rustig
aan de kant zou kunnen zetten, omdat
toch binnenkort de „stellarator" aan
de markt zou komen.
Het is nog een hele weg naar een
commercieel bruikbare „stellarator"
aangenomen, dat er inderdaad een
weg zou zijn en de weg naar een
bruikbare fusie-reactor een „stella
rator" of een andere zal in twee
stadia afgelegd moeten worden. In het
eerste stadium zal men het zó ver
moeten zien te sturen, dat men een
apparaat ontwerpt en construeert, dat
méér energie teruggeeft dan het zelf
verbruikt. Het kan nog jaren duren
vóór dit eerste stadium als afgesloten
zal kunnen worden beschouwd.
In het dan aangebroken stadium zal
het streven er op gericht dienen te zijn
een thermonucleaire reactor te bou
wen, die in staat zal zijn met de ge
wone energiebronnen te concurreren.
Ook daar zullen nog jaren mee ge
moeid kunnen zijn.
De moeilijkheden waarvoor men
staat zijn ongehoord groot, zó groot,
dat men in Amerika bij alle optimis
me toch niet geschroomd heeft ze
„formidabel" te noemen.
Terecht, want zij drongen de na
tuurkunde en de techniek een haast
onbegaanbare weg op. Zij dwingen
hen zo snel mogelijk door te dringen
in het haast ontoegankelijke, tot dus
ver nog ganselijk niet geëxploreerde
oerwoud van de temperaturen met
een onvoorstelbare hoogte van vele
miljoenen graden.
Waarom dat? Omdat men met de
„stellarator" en verwante projecten
een „miniatuur zon" op aarde beoogt
te creëren. Niet uit luxe, maar, naar
het zich laat aanzien, uit bittere nood
zaak.
De kernversmelting voltrekt zich op
massale wijze op de zon en de sterren.
Daar vindt men de enig bekende voor
beelden van het fnsie-proces, de wa
terstofbom buiten beschouwing gela
ten. Men zou de zon gevoeglijk een
gigantische kern versmeltingsreactor
kunnen noemen. Het fusieproces vol
trekt zich op dat hemellichaam elke
seconde met ongeveer 600 miljoen ton
waterstof, die worden omgezet in,
„versmolten" tot, 596 miljoen ton he
lium. Daarbij treedt per seconde dus
een massaverlies op van 4 miljoen ton.
Deze hoeveelheid is equivalent met de
totale hoeveelheid energie, welke de
zon iedere seconde in de vorm van
warmte en straling vrijgeeft.
Maar dit kosmische proces voltrekt
zich daar alleen dank zij de onvoor
stelbaar hoge temperaturen, die in het
binnenste van de zon heersen. In het
inwendige van de zon heersen tempe
raturen, die geschat worden op 20
30 miljoen graden Celsius. Het zijn
juist deze temperaturen, die er de
kernreacties mogelijk maken. Want
slechts deze temperaturen kunnen de
aanwezige kernen van waterstofato
men een snelheid geven, groot genoeg
om een fusie aan te gaan.
Kernen van waterstofatomen toch
van gewone waterstof, van deuterium,
gen dan dank zij deze temperaturen.
Dat betekent, dat zij voor een zee
van moeilijkheden staan. Zij moeten in
de ruimte, waarin zij zich voorstellen
de kernfusie zich te laten afspelen, zo'n
temperatuur van twintig dertig mil-
AMSTERDAM, 5 aug. Engels M.O.
A. de dames: T. M. J. King-Bakker, Den
Haag; A. M. v. Leeuwen, Amsterdam; V.
J. S. Clarke-Robles de Medina, Willem
stad (Curacao)E. M. Euwe, Den Haag;
T. T. Kalsbeek, Den Haag; C. J. M.
Spierings-Den Hartog, Den Haag; R. E.
Suurenbroek, Bussum en de heren W.
K. Hoekstra, Arnhem; C. Slikkerveer,
Den Haag, A. P. Kessler, Den Haag; J.
Montijn, Rotterdam; P. Rietveld, Sche-
veningen; P. H. Klipp, Haarlem. De
examens zijn beëindigd.
AMSTERDAM, 5 aug. Boekhouden
M.O.; G. J. Timpers, Rijssen; M. J. A.
Straver, 's-Hertogenbosch; H. Thijs,
Veenendaal; H. Uilkema, Beekbergen;
W. S. Verbrugge, Den Haag; S. Varwijk,
Nieuwer-Amstel; C. J. Verstraten, Am
sterdam; Th. R. Vodegel Matzen, Am
sterdam; A. G. Verwoerd, Maassluis.
's-GRAVENHAGE, 5 augustus Te
kenen M.O., akte MB: mej. A. J. M.
Schuursma, Amsterdam. De examens
voor de akte MB zijn hiermede geëin
digd.
's-GRAVENHAGE, 5 augustus Ne
derlands M.O. (B): mej. E. Oltmans, Am
sterdam.
's-GRAVENHAGE, 5 augustus Akte
N.C. (Metselen): Th. A. M. Arts, Ooij
(bij Nijmegen), G. J. de Kruijf, Woer
den en J. H. H. Lantink, Winterswijk.
Akte N.X. (Meubeltekenen): J. IJntema,
Culemborg, P. L. Liebrechts, Vlaardin-
gen, J. P. H. Jetten, 's-Gravenhage en A.
P. Verkerk, Heerjansdam.
•s-GRAVENHAGE, 5 aug. Tekenen
M.O. akte MB: mej. E. R. Hellendoorn
Amsterdam; D. Kraaijpoel Amsterdam;
C. Visser Puttershoek en G. Voskamp
Utrecht. Afgewezen twee.
UTRECHT, 5 aug. Frans M.O. (A)
de dames: mevr. A. M. G. Doeff-Kleins-
miede, Leiden; mevr K. Teringa-de
Jonge, Zeist; en mej. A. Haan, Arnhem.
's-GRAVENHAGE, 3 aug. Eerste
gedeelte notarieel examen: P. B. v.
lussen, Utrecht; H. Bergman, Ter
Apel.
UTRECHT, 5 augustus Frans M.O.
(A): J. B. J. F. Flieger, Zuidlaren, B.
H. Fokkelman, Eenrum en M. Huiser,
Den Haag en de dames B. G. M. Don
ders, Eindhoven, mevr. J. A. Joustra-
Rijswijk, Den Haag, G. C. H. v. d. Grint,
Amsterdam, L. H. Groos, Utrecht en
M, Chr, de Jong, Haarlem.
zware waterstof met een tweemaal zo joen graden doen ontstaan, ja hoger
grote massa, en van tritium, zeer zwa- i nog, want de zon gedraagt zich in
re waterstof met een drie maal zo I haar binnenste zo ongeveer als een
grote massa dragen een positieve J hooikist, die de warmte gevangen
electrische lading. Het gevolg daarvan houdt en bijna niet laat ontsnappen.
is, dat zij elkaar afstoten. En wel vol
gens de wetten van Coulomb, wat be
tekent, dat die afstotende kracht gro
ter wordt naarmate die kernen dichter
bij elkaar komen. Men zou dus kunnen
verwachten, dat twee van dergelijke
kernen nooit dicht genoeg bij elkaar
zouden kunnen komen, om een vereni
ging een kernversmelting moge
lijk te maken. Maar de Coulombkracht
is niet de enige kracht die in het rijk
van de atoomkern in het spel is. Ware
dit wel het geval, dan zouden er zelfs
geen atoomkernen kunnen bestaan.
Immers, ook de bouwsteentjes van die
atoomkernen, welke protonen ge
noemd worden, bezitten een positieve
electrische lading en zouden dus on
derling afgestoten worden.
Dat dit niet gebeurt, is te danken
aan de andere krachten, die tussen
kerndeeltjes optreden, de zogenaamde
kernkrachten. Dat zijn krachten, die
een aantrekkende werking uitoefenen.
Op grotere afstand zijn ze slechts ge
ring en dan speelt de Coulombkracht
de eerste viool, maar op zeer geringe
afstand nemen ze toe en overheersen
de afstotende Coulombkracht, in sterke
mate tenslotte. Willen zij in werking
treden, dan dienen de kerndeeltjes of
kernen elkaar zeer dicht te naderen.
Daarvoor is een grote snelheid nood
zakelijk, zij moet de afstoting tenge
volge van de Coulombkracht overwin
nen.
Het zijn deze overwegingen die de
kernfysici en de technici, die zich
met het probleem van de beheersing
der kemversmelting bezig houden,
het haast ontoegankelijke oerwoud
van de allerhoogste temperaturen in
jagen. Zij toch zien vrijwel nog geen
kans de kernfusie tot stand te bren-
een perfectie, waarop zij wel niet zul
len hebben te rekenen. En daarbij zul
len zij moeten zien, dat de genoemde
ruimte die ontzaglijk hoge tempera
tuur ook blijft behouden. Anders is er
van een voortgezette en beheerste fu
siereactie geen sprake, maar dooft
het proces uit.
De prestaties van de moderne na
tuurwetenschap zouden de buitenstaan
der het vertrouwen kunnen geven te
verwachten, dat zij deze moeilijkheden
wel te eniger tijd zal weten te over
winnen. Dóch daarmee zou ze nog niet
aan het eind van haar kruisweg zijn.
Er doet zich namelijk nóg een uiter
mate pikant obstakel voor op haar
weg.
Er bestaat geen materiaal op aarde,
dat een dusdanig hoge temperatuur
zou kunnen doorstaan, er is geen stof
die bij een temperatuur van laten we
zeggen 6000 graden niet zou verdam
pen. En er is dus geen vat bestaan
baar, dat de „miniatuur zon" zou kun
nen herbergen.
Betekent dit het eind van alle ver
wachtingen? Geenszins. Want het heeft
de onderzoekers gebracht tot het stout
moedige voornemen, de miniatuur zon
dan maar te verpakken in een niet-
materieel vat, te omhullen als het ware
door een zeer krachtig magnetisch
veld, een „magnetische fles", die de
bij de fusie ontstane heliumkernen het
ontsnappen beletten moet.
Het is werkelijk niet te veel be
weerd, als men zegt, dat de proble
men „formidabel" zijn. Zij zijn een
ware uitdaging en het is wellicht daar
door dat de onderzoekers er zich niet
van los kunnen maken.
Mr. H. C. M. EDELMAN
In een rusthuis te Montfoort is zater
dag overleden de emeritus pastoor A. F.
T. Klerk in de ouderdom van 75 jaar.
Vanaf 1938 tot 1952 was de overledene
pastoor van de St.-Nicolaasparochie te
Jutfaas, eerder kapelaan te Vinkeveen
en pastoor te Varik. Het stoffelijk over
schot zal woensdag a.s. op het r.-k.
kerkhof te Jutfaas worden begraven.
De Lauden en de plechtige uitvaart zul
len die ochtend plaats hebben in de St.
Nicolaaskerk aldaar.
Pater dr. G. Giem- is voor 3 jaar
herkozen tot provinciaal overste. Be
noemd werden voorts de paters P.
Gommeren tot overste Missiehuis Til
burg; Th. Kouw tot overste Missiehuis
Stein, Lb. (Theologicum)dr. W. Jas
pers overste en novicenmeester te Berg
en Dal; Jac. van Erp tot overste Phi-
losophicum te Brummen, Gld.; dr. Ant.
Vugts tot overste Phllosophicum te
Arnhem; J. Vermelis tot overste (her
benoemd) te Rotterdam; Ant Meuwe-
se tot rector Apostolische School Mis
siehuis Tilburg; H. Arts tot directeur
juvenaat voor Broeders Missiehuis Til
burg; Mar. Kooien tot bouwpastoor te
Tilburg; dr. Nic. Onstenk tot modera
tor school maatschap, werk te Eindho
ven; Nic. Akerboom tot hoofd propa
ganda missiehuis Tilburg; Ad. Jacobs
propaganda Missiehuis Tilburg; W.
Quicken tot leraar Apost. School Til
burg; B. Buur tot leraar Apost. School
Tilburg; Eug. van Vught tot leraar
Apost. School Driehuis; H. Kuypers tot
leraar Apost. School Driehuis; Jac.
Klemann tot provinciaal Secretarie
Tilburg; Fr. Buning, Una Sancta-werk,
Hilversum: E. Kiene una Sancta-werk
Arnhem; Chr. Willekens, Una Sancta-
werk, Eindhoven; J. Raam te Arnhem;
dr. Hub. van Zunderen tot Moraal Pro
fessor te Stein, Lb.; Alph. Kanters, stu
die-opdracht Duits; C. Ëenne te Til
burg.
Voor de missie van Nieuw-Guinea
werden aangewezen de paters H. Kem
per en C. Hendriks; voor de missie
van de Philippijnen de paters P. Ro-
senhart en Andr. __Gijsberts; voor de
missie van Brazilië de paters Ant. Bel-
derok en W. Goossens en voor de mis
sie van Purwokerto pater Paschalis
Hardjasumarta.
Tot opvolger van pater M. Bouwmans als
provinciaal van de Missionarissen van het
Goddelijk Woord (S.V.D.) is door het ge
neraal bestuur benoemd pater J. Drost
uit Amsterdam, tot nu toe rector van het
missiehuis SVD te Deurne. De provinciale
raad zal verder bestaan uit de paters G.
Teeuwen, J. Unkel, H. Maathuis en E.
Francken.
Als rectoren werden aangewezen de pa-
ters N. Rigter in het missiehuis te Tete-
ringen, M. Bouwmans te Deurne, P. van
Enckevort te Soesterberg, H. Maathuis te
Nijmegen, H. van Wees te Heide bij Ant
werpen en J. van Keulen te Overijsche
bij Brussel.
Zaterdag, zondag en maandag (de
unieke nationale vakantiedag van
Groot-Brittannië in augustus) en van
daag in de correspondentiekolommen,
toonde de populaire pers van Groot
Brittannië enorme belangstelling en in
de meeste gevallen grote verontwaar
diging ten aanzien van Lord Altrin-
cham, de conservatieve edelman die
het bestaan heeft in het door hem ge
redigeerde maandblad „The National
and English Review" kritiek te oefe
nen op de Koningin van Engeland en
haar entourage. De Engelsen zijn zeer
sportief en zeer koningsgezind, het
geen verklaart, waarom de populaire
dagbladen kritiek en soms zelfs ern
stige grofheden uitsluitend reserveren
voor buitenlandse vorstenhuizen.
De aanval van Lor Altrincham is vrij-
Het vliegtuig, waarmee Sir Neville
Chamberlain in 1938 naar München is
gevlogen voor zijn besprekingen met
Hitler, is te koop. Het is een viermoto
rige De Havilland DH-86b, die tot voor
kort werd gebruikt voor rondvluchties
boven Blackpool en omgeving. Het
toestel wordt op 30.000 gulden geschat.
LORD ALTRINCHAM
'n de bergen lopen de mensen op
de paadjes van de geiten en de
mieren. Je vergeet buiten je va
kantie altijd weer, hoe verschrikkelijk
veel mieren er op de wereld zijn. Ze
gunnen je nooit een rustige picnic ten
zij je in de Alpen ver boven de boom
grens klimt. De mieren op de mie
renpaadjes zijn het verkeer in minia
tuur, je ontkomt er niet aan. Mieren
volk schijnt precies op mensenvolk te
lijken. Architecten in Amerika, die
winkelruimten ontwerpen, laten in de
proef-maquette een aantal mieren
los om uit de wijze, waarop je het
gebouw in bezit nemen op te nemen,
'dar de winkelende mensen zich in
tuïtief het eerste hee- richten! Maar
als je hoog genoeg het koeienpad
volgt, naar de midzomer-bergwei,
waar de sneeuw nog maar net gesmol
ten is, dan raak je de mieren kwijt.
„Waarom brenger jullie de koeien
toch zo hoog?" hebben wij de herders
en herderinnen gevraagd in ons Ita
liaanse bergdorpje, dat op vijftien
honderd meter ligt en waar je, voor
al na de abondante juni-regen, wet
zo in de sappige van bloemen krioe
lende wei had willen bijten. „L'herbe
est mieux la haut", is het stereotiepe
antwoord 'en met „l'herbe" wordt dan
het hele geurende kleurige tapijt be
doeld van die kleine plateaux, die als
oasen in het rotsige, moeizaam te be
reiken hoogland liggen, nog eens dui
zend meter naar boven. Het mooist
zijn die weidjes in de ruige hoogten
als de koeien er met hun vier lompe
poten de bloemen nog niet achteloos
vertrapt hebben. De grote zoetruiken-
de violen, die als paarse plassen in
het korte gras staan, geven geur aan
de melk en aan de kaas. Iedere voet
stap maakt een kruidig aroma los en
de lage vergeetmijnieten en de klei
ne ster-gentiaantjes zijn blauw, zoals
alleen de bergzon k irt. De primu-
laatjes bij het bruisende water en de
overdaad van grote, witte, gele en
paarse anemonen verrukken de plan
tenliefhebber en zijn de be'~niv n na
dat men urenlang in de brandende
zon het smalle zigzag-pad tegen de
rotsige bergflank is opgeklauterd.
iet altijd is het een moeilijk te
vinden pad in deze streek van
de „Gran Paradiso", waar het
jachtgebied lag van koning Victor
Emmanuel. Hij heeft er muildierpaden
laten aanleggen tot aan de hooggele
gen „rifugio's", die het rotsengebied
toegankelijk maken, waar de gemzen
en steenbokken wonen, die je 's och
tends vroeg in de sneeuw kunt zien
spelen. Onderweg kom je soms een
zwaarbeladen muilezel tegen met een
geborduurd linnen mutsje op tegen
de zon, waar zijn twee oren doorheen
steken.
Na de zondvloedachtlge regen van
de voorzomer, die in het Aosta-dal in
Noord-Italië de bergstromen tot ra
zernij heeft gedreven en de weggesla
gen bruggetjes en een hier en daar
in deze natuur, die dicht bij het para
dijs staat. Maar misschien is de hou
ten Sint Paulus op het Cinzano-kar-
ton in zijn traliehuisje er om de inten
tie toch wel net zo blij mee als met de
verdroogde boeketjes van edelweis
en campanula en klaver, waarmee
voorbij komende toeristen hem gehul
digd hebben.
Je begrijpt trouwens ook niet, hoe
uit die vervallen armoedige huisjes,
waar je door het open gat van de
deur in het donkere hol binnen een
bed, een fles chianti en een kook-
kacheltje ziet staan, zulke verzorgde
keurig geklede meisjes komen en zul
ke prachtige schone, in het wit ga-
stoken kindertjes, 's Avonds bij de
dorpsparade, waar wel eens een onge
hoorzame geit tussendoor loopt en
waar ronkende scooters tussendoor
zwermen verlossing van motor-ka-
baal schijnt er ook de vakanties niet
wel ongehoord. Hjj geeft als zijn me
ning, dat het tijd wordt dat de koningin
van Engeland haar eigen persoonl^k-
heid ontwikkelt en meer behoort te
spreken en handelen op eigen initia
tief. Hjj vraagt opheffing van het de
butantenstelsel dat voorschrijft dat
dochters van de vooraanstaande fami
lies en alleen dergelijke dochters hun
openbaar maatschappelijk leven begin
nen met te worden voorgesteld aan de
koningin.
Hij veroordeelt eveneens de passie van
de koningin voor paardenrennen en
canasta. Hij veroordeelt de adviseurs
aan het hof als behorend tot een ver
ouderd snobistisch regime. Hij veroor
deelt zowel de inhoud als de voor
dracht van de redevoeringen gehouden
door de koningin.
Lord Altrincham is evenwel Engels
genoeg om ook een flinke schop te
geven aan buitenlandse vorstenhuizen,
want hij verklaart, dat de Britse ko
ningin weliswaar dichter bp haar volk
moet staan, maar dat zij niet behoeft
af te dalen „tot het kleinzielig ex
hibitionisme dat sommige monarchen
nodig achten om hun baan te behouden."
Daarmede is aan de Engelse eer vol
daan.
Wat de inhoud van Lord Altrincham's
artikel betreft kan men zeggen en
zulks wordt beaamd door ingezonden
stukken in de pers en door de opinie
van Engelse vrienden en kennissen van
uw correspondent dat er veel ge
rechtvaardigds is in zijn kritiek voor-
al met betrekking tot het ongelofelijk
snobisme van het Engelse hof, maar
men kan niet ontkennen dat de wijze
waarop deze edelman zijn kritiek ge
formuleerd heeft nodeloos grof en
kwetsend is.
De Express van hedenmorgen bericht
dat tweederde van de ontvangen inge
zonden stukken Lord Altrincham ver
oordelen, terwijl eenderde zijn kritiek
steunt. Het veel bravere conservatieve
dagblad The Daily Mail bericht dat 99
pet van zijn lezers Altrincham's optre
den veroordelen. Volgens persberichten
van hedenmorgen zou de corresponden
tie, welke volgens goede Britse gewoon
te in bergen voor Lord Altrincham is
gearriveerd, half voor, half tegen hem
zijn. De Daily Sketch die bijzonder boos
is op Lord Altrincham is hedenmorgen
zo vriendelijk zijn particulier adres be
schikbaar te stellen voor zijn lezers.
Het meest kernachtige immentaar
verscheen in een ingezonden stuk in het
liberale dagblad Tne News Chronicle.
Een abonné schrijft: Lord Altrincham's
Op het feest van O. L. Vrouw ter
Sneeuw, gisteren, is de 63ste natonale
bedevaart van de vereniging tot samen
stelling van Nederlandse bedevaarten
naar Lourdes vertrokken. Kwart voor
een vertrok uit Maastricht een trein
met 200 pelgrims, welke in Schaarbeek
bij Brussel aan de blauwe trein uit Roo
sendaal werd gekoppeld. Na het ver
trek te ongeveer kwart voor drie van
deze blauwe trein heeft de witte trein
met 300 zieken het Roosendaalse sta
tion verlaten. Te kwart voor vijf sloot
de rode trein de rij. Zondag is reeds een
gele trein met 400 Montfortaanse bede
vaartgangers uit Nederland afgereisd.
Zij zullen zich in Lourdes bjj de rest
van de bedevaart aansluiten.
De 63ste nationale bedevaart telt dan
Het verplaatsen van een compleet huis
is tegenwoordig met de beschikbare
technische middelen niet zo'n opzienba
rende gebeurtenis meer. Anders wordt het
echter wanneer een huis door een groep
mannen wordt beetgepakt, zoals onlangs
in Noord-Malakka, waar 200 inboorlin
gen een huis uit Baling overbrachten
naar het vijf kilometer verder gelegen
Kroh. Men ziet hier het wonderlijke
transport bij het passeren van een
hoofdweg.
Omdat ik het mij an
ders toch op een gegeven
moment zou laten ontval
len, deel ik nu maar offi-
mtt met enige nadruk
ik 'nmiddels een
tiequotiënt is, weet ik nog niet; maar
dat zal 'el vrij hoog liggen, want, al
zeg ik het zelf, hij wekt de indruk
van een begaafd manneke te zijn.
Waarschijnlijk wordt hij dirigent,
want niet alleen heeft hij lang, don
ker haar, maar toen hij nauwelijks
een half uur ter wereld was, lag hij
al ritmisch met zijn armpjes te
zwaaien. Ook wendde hij, toen ik hem
op dat moment voor het eerst in de
ogen zag, zijn blik af met de onge
ïnteresseerdheid van iemand, die ken
nelijk dacht: „Daar heb je hem ook"
en „Als alles over is komt dat nog".
Op wie lijkt hij, mijn zoon? Er zijn
mensen die willen beweren, dat mijn
uiterlijk zich in hem weerspiegelt.
In dat geval en in feite in alle
gevallen kan ik alleen nog maar
hopen, dat hij het innerlijk van zijn
moeder heeft geërfd. Overigens, ik
zie haar niet, de uiterlijke gelijkenis.
Ik vind dat zijn profiel iets heeft van
dat van prof. Oud. Wat dan weer
een onweerlegbaar en ietwat ■v«ST-<vnt-
rustend verschijnsel van vroegtijdig»
en verregaande onafhankelijkheidszin
genoemd mag worden, want hij ver
tegenwoordigt daarmee in het geheel
niet mijn politieke richting. Daar
moeten wij het dus nog eens ernstig
over hebben, en prof. Romme is er
ook nog.
Maar voor de rest is het een juweel,
mijn zoon. Tweemaal per dag ga ik
hem bezoeken in het ziekenhuis,
waar hij zijn intrek heeft genomen
en waar hij op één zaaltje ligt met
een, overigens wisselend, aantal van
eveneens zojuist uit de eeuwigheid
gearriveerde mensjes: een soort
tweede kamer, maar dan in het hele
nette. Veiligheidshalve hebben ze alle
babies bijpassende naamkaartjes op
gespeld, want anders kunnen er ram
pen gebeuren. En op het vastgestelde,
supreme, moment komt dan de zuster
om de respectieve borelingskes ach
ter een glazen deur aan de samenge
stroomde belanghebbenden te tonen.
Ik herken hem steeds meteen, mijn
zoon; en ik heb echt dat naamkaartje
op zijn bastje, dat hem de allure van
een bijzonder beneden de maatse
wielrenner geeft, niet nodig. Maar
toen ik gisteren met aan verbijstering
grenzende verbazing, zijn tomeloos
gapen stond waar te nemen, zei een
dame, die naast mij stond en wier
wieg kennelijk stevig op Amster
damse bodem had gestaan, ineens
spontaan en in volkomen vertedering:
„Wat 'n schèt"
meer te zijn) lopen de vaders trots ongeveer 1900 pelgrims, die hun bede-
met hun mooie kindje op de arm. Ita-
En op dat moment kostte het mij
niet de geringste moeite om mijn
evennaaste lief te hebben gelijk mij
zelf.
vaart maken ondr de geestelijke lei
ding van de bisschop van Haarlem,
mgr. J. P. Huibers. De intentie van de
bedevaart luidt: de collectieve christe
lijke vernieuwing.
Van het bestuur der V.N.B. reizen
o.a. mee de voorzitter, mgr. dr. Th.
van der Bom, en jhr. mr. G. Ruijs de
Beerenbrouck.
In de bonte bergweitjes vragen de bloemen om geplukt te warden.
afgebrokkeld wegdek heeft achterge
laten, is de zomer er warmer dan in
honderd jaar is voorgekomen. De re
gen eerst en toen de felle zon hebben
de bloemen, die allemaal tegelijk
bloeien, tot een orgie gemaakt. Je
moet bij iedere stap de wijdopen an-
jertjes vergiffenis vragen dat je op
ze trapt en je kunt het niet helpen,
dat je gaat zitten op de witte paradijs
lelietjes en de lage paarsrose astertjes.
En de zeer begeerde nigritella, de va-
nille-orchis, met zijn zwarte kopje,
dat soms een beetje naar chocola ruikt
en die in Zwitserland „stark ge-
schützt" is, smeekt hier in de onaan
getaste eenzaamheid van kleine,
mysterievolle bergplateaux, om ook
eens gep'ukt te worden. Zelfs de wil
de clematis met fijne paarse bloemen
hangt hier als een exotische liaan in
de lariksen en de azalea, die de berg
flanken rose kleurt, pluk je maar niet
eens meer, er is toch geen beginnen
aan.
wee dingen begrijpen wij niet.
Hoe komt het toch, dat de berg
ruggen er op een afstand altijd
groen en grauw en soms nors uitzien,
terwijl ze van nabij één mozaïek zijn
van bloemen en waarom zetten de
Italianen, die een volk van goede
smaak zijn, bij de heiligen in hun
kapelletjes langs de bergwegen zulke
monsterlijke namaak-bloemen van
schuimplastic. Je gelooft je ogen niet
als je die lelijke kunstbloemen ziet
liaanse kindertjes gaan net zo laat
naar bed als de Franse. Op het eni
ge terrasje van het dorp zitten de
mannen 's avonds te kaarten bij een
glas génépy, likeur, getrokken van
bergkruiden, en het is doodgewoon
dat een van die stoere kerels een
klein kindje op schoot heeft, dat ook
eens aan het glas mag nippen! Als
er maar veel zon is, dan leeft de
mens makkelijker.
Hebben de vrouwen, e nu het
hooi binnendragen, het heus zwaarder
dan de vrouwen in de stad? Man en
vrouw samen, met zeis en sikkel, heb
ben in de bergweiden rondom het
dorpje, waar gras en bloemen schou-
derhoog staan, kleine plekken kaal
geschoren. Als het gras droog is,
wordt het in enorme bundels opgetast
en meestal door de vrouw op het
hoofd naar huis gedragen. Het is
een prachtig gezicht: tegen het décor
van de machtige bergen, die de mens
heel klein maken, al die bewegende
figuurtjes, de grote last balancerend
op het hoofd. De nekspieren doen het
zwaarste werk, want de hooivracht
rust op et., hard kussen, dat in de
nek wordt gelegd, vastgehouden door
een brede band om het voorhoofd.
De kleine meisjes, die meehelpen, lo
pen ook al met miniatuur hooivracht-
jes, de handen over elkaar op de
borst, het hoofd coogen.
Heel kleine hummeltjes gaan ook
mee naar het hooiland als de moeder
ze niet alleen thuis kan achterlaten.
Zoals onze moeders in de stad hun
kinderen moeten meenemen op de
fiets in het verkeer. Maar de kleine
Italiaantjes liggen niet meer stijf in
gebakerd in het mooie uitgesneden
houten wiegje van vroeger. Ze liggen
nu op een dekentje en kijken naar de
vlinders, tot de moeder zi weer eens
op schoot neemt en lekker knuffelt
Italiaanse kindertjes worden altijd
geknuffeld. Groeien er daarom zulke
gelukkige mensen uit? Of is het toch
alleen maar de zon? A. Bgl.
WOENSDAG
HILVERSUM I, 402 m. VARA: 7.00
Nws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00. Nws.
8.18 Gram. 8.50 V. d. vrouw. 9.15 Gram
(9.35-9.40 Waterst.). VPRO: 10.00 Boeken.
VARA: 10.20 Gram. 10.45 Gevar progr
12.00 Gram. 12.30 Land- en tuinb.meded
12.33 V. h. platteland. 12.38 Hawaiianmuz
13.00 Nws. 13.15 Lichte muz. 13.50 Medi
sche kron. 14.00 Omr. ork. 16.00 V. d.
zieken. 16.40 Gram. 16.55 Lichte muz 17.15
Vakantietips. 17.50 Regeringsuitz. 18.C0
Nws. en comm. 18.20 Gram. 18.30 R.V.U
Derde lezing. 19.00 Sport. 19.15 Caus.
VARA: 20.00 Caus. 20.15 Dansmuz 20.50
Hoorsp, 22.05 Pianorecital. 22.45 Caus
23.00 Nws. 23.15 Gram.
HILVERSUM li, 298 m. - NCRV: 7.00
Nws. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00
Nws. en weerber. 8.15 Gram. 8.35 Lichte
muz. 9.00 V. d. zieken. 9.30 Caus. 9.35 Mil
kapel. 10.05 Gram. 11.00 Gram. 12.00 Klan
ken uit Zuid-Amerika. 12.30 Land- en
tuinb.meded. 12.33 Gram. 12.53 Gram en
act. 13.00 Nws. 13.15 Met PIT op pad
13.20 Lichte muz. 13.40 „Matthaus Pas
sion", oratorium 17.15 Gevar. muz 17.40
Beursber. 17.45 Gram. 18.05 Utrechts
Stedelijk Orkest, -koor en sol. 18.20 Inst.
trio. 18.45 Caus. 19.00 Nws. en weerber.
19.10 Orgeicon. 19.30 Buitenl. overz 19.50
Gram. 20.00 Radiokrant. 20.20 Salonork
20.45 Gram 20.55 Muzikale luisterwed
strijd 21.15 Syml ork 22.00 Geestelijke
liederen. 22.30 Gram 23.00 Nws en SOS-
ber 23.15-24.00 Gram.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
NCRV: 17.00-17.30 V. d. kind. KRO:
20.00 „Ze kregen wat ze wilden" blijspel
ENGELAND, BBC Home Service. 330
m: 13.03 Gram. 14.15 Amateursprogr
18.45 Volksdansen. 19.30 Henry Wood
Promenade Cone.: Ork conc. 2100 Nws
21.15 Vervolg ork conc 22.30 Cabaret
23,08-23 13 Koersen.
ENGELAND BBC Light progr. 1500
en 247 m: 11.30 Gevar. muz. 12.15 Jazz-
muz. 12.30 Dansmuz. 13.00 Ork. conc.
14.15 Amateursprogr. 15.45 Lichte muz.
16.30 Klankb. 17.00 Ork. conc. 17.45 Piano
spel 18.00 Gram. 19.00 Nws. 19.30 Koor
zang. 21.00 Gevar. progr. 22.15 Ouderwet
se dansmuz. 23.15 Gram.
NDR/WDR, 309 m: 12.00 Kamermuz.
13.15 Ork. conc. 14.15 Operettemuz. 16.09
Volksmuz. 17.35 Verz. progr. 19.00 Nws.
20.00 Dansmuz. 21.45 Nws. 22.10 Kamer-
conc. 23.15 Muz. uit Griekenland. 0.10-
1.00 Gevar. muz.
FRANKRIJK, Nationaal progr.. 347 m:
12.00 Gram. 14.10 Gram. 19.01 Nieuwe
gram. 20.00 Gram. 20.08 Lichte muz. 20.38
Tristan una Isolde, opera.
BRUSSEL, 324 m: 12.00 Gram 12.34
Gram. 13.11 Gram. 16.00 Koersen 16.02
Gram. 16.10 Ork conc. 17.10 Zang en
Piano. 17.45 Gram. 18.00 Clavecimbelre-
cital 18.30 V d. sold 19.00 Nws 19.40
Gram 21.40 Gram.
484 m: 12.00 Gram. 13.10 Gram 14.00
Verz. progr. 15.00 Omr. koren. 15.15
Gram. 16.05 Lichte muz. 17.10 Lichte muz.
17.30 Gram. 18.55 Gram. 19.03 Nws. 20.00
Gram. 22.00 Nws. 22.10 Lichte muz
BBC. tTITZ. VOOR NEDERLAND
17.45-18.15 Nws. Londens Radiodagboek
en Engelse les v. beginnelingen. (Op 224
en 41 m).
DUITSE TELEVISIEPROGR
14.00 Tentoonstellingsagenda 14.30 V
d. kind. 15.00-15.50 Humor en muz 16.00-
17.45 Cabaret 18.00-19.00 V. d jeugd
19.00-19.30 Journ. 20.00 Idem 20.15 Weer
ber. 20.20 Documentaire. 21.00 T V -spel
FRANS-BELG T.V.-PROGR
19.00 Caus. 19.30 V d. jeugd 20.00 Act
20.40 Film 21.00 Chansons 21.25 Lectures
pour tous 2215 Bloemencorso 22.45 We-
reldnws.
VLAAMS-BELG T V-PROGR
19.30 Nws. 20.00 Das doppelte Lottchen
film. 21.30 Nws. en journ.
