De menselijke maat in de
moderne architectuur
Individu en massa
Gemeenten doen uitgaven
zonder hun toestemming
Nederlandse vlasserij in een
beslissend dieptepunt
Landboiia. wservice
■per sport vliegtuig
Bedrijfstechnische school voor
eenvoudig begaafden
Kanaalrace 1957 brengt
spannende strijd
Deense zwemster ook alle
mannen te snel af?
Chefarine „4'
ERIC DE NOORMAN
HET HEILIGDOM TE SYRACUSE
beroemde
geneesmiddelen
in 1 tablet
doen wonderen!
Burgemeester en Wethouders worden
aansprakelijk gesteld
Tegen Rusland kan niet worden
geconcurreerd
Onder wijs-experiment te Leiden
Gevangenisstraf
en 5 jaar geen
auto rijden
Hoöfdcöriducteur
J. Hamstra ten
grave gedragen
KRUISWOORDRAADSEL
Hoger salaris voor
Utrechtse
Wethouders
Jeugdgevangenis
voor joyriders
Sovjet-oorlogsschepen
op weg naar de
Middellandse Zee
Ook Rusland heeft een
tekort aan ingenieurs
Nieuwe atoomproeven
op Kerstmis-eiland?
Ged. Staten van Noord-Holland beklagen zich:
WORDT DE VLASTEELT STOPGEZET?
Slachtoffer treinramp
Bollenkweker
in appèl
Geschenk van dr. Drees
voor Nehroe
Polen vragen asy7
in Oostenrijk
Meisje verdronken
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1957
PAGINA 2
KAAS ALS BELONING
Oplossing kruiswoordraadsel
van dinsdag
4
Alhoewel het critisch werk over ar
chitectuur niet bijster overvloe
dig is, moeten wij toch toege
ven dat er meer dan ons lief is wordt
gewezen op het feit, dat een andere
tijd andere maatstaven moet aanleg
gen, dat nieuwe materialen nieuwe wet
ten poneren, dat nieuwe (technische)
mogelijkheden nieuwe vormen naar
voren brengen. Wij vinden het ruim
goed zo. Maar wij kunnen ons in geen
opzicht akkoord verklaren met de voor
opgestelde thesis van: nieuwe tijd,
nieuwe maten.
Hoe ook de ervaringen en de moge
lijkheden van het vak evolueren, toch
zal het bouwwerk steeds zijn ontstaan
danken aan de inspanningen (geeste
lijke en andere) van de mens voor de
mens, het zal voldoen aan bepaalde
behoeften, zij het van gewone bescher
ming tegen de natuurelementen,- over
een gehele gamma van andere nood
wendigheden, tot het sacrale beleven
van een levensopvatting en godsdienst.
Mede de verwoestingen van de laatste
oorlog hebben de architekt verplicht
zich, bij de heropbouw en de nieuw
bouw van talloze kerken, te bezinnen
over de bouwkunst als dusdanig en
over de kerkbouw in het bijzonder. De
ze bron van innerlijke verrijking mag
niet zonder meer voorbij worden ge
gaan. Wat ons echter, nu meer in het
bijzonder bij de sacrale bouw, opvalt,
Is de geweldige worsteling om nieuwe
vormen te creëren. Het is enerzijds een
blijk van enorme energie en optimis
me, anderzijds moeten wij ons echter
de vraag stellen: „Deze roep naar het
nog nooit geziene, heeft die wel wat
uit te staan met de bouwkunst zelve?"
Zijn wij niet overtuigd dat er niets
nieuws is onder de zon? Zijn wij niet
te trots op onze geestelijke vermogens?
Waarom dan nog voorop stellen, dat
het beton nieuw is? Waarom dan gelo
ven, dat nieuwe materialen nieuwe vor
men scheppen? Is het wel eerlijk de
maat van onze wereld te willen ver
anderen? Wat winnen wij aan de theo
rieën van Einstein, wanneer de mens er
In verloren gaat? Wanneer de dingen
zó groot worden, dat wij er ons in ver
liezen? Is de maat die wij ervaren
kunnen, met onze zintuigen, niet de
maat, de maat van onze wereld, die
wij beleven kunnen Wij denken hier
bij aan de eenvoudige, eerlijke regels
van dr. Alexis Carrel: „Notre réalité,
ce sont les choses que nous voyons
autour de nous quand nous marchons
dans les rues, dans les foréts et dans
les champs; le monde qui se mesure en
dimensions de même ordre que celles
de notre corps:
Wij geloven dat het géén toeval is
dat juist in de kerk, de gemeenschap
van ons geloof, deze maat zo zorgvul
dig is bewaard gebleven. Waarom zou
den wij het aandurven deze maat,
dit kostbaar bezit, te vergooien aan
onze trots, wanneer wij een tempel
bouwen? Is de ervaring van één toren
van Babel niet genoeg? Laten wij over
wegen dat, wanneer de menselijke
maat in ons leven vergeten, verwaar
loosd of afgewezen wordt, het ook niet
lang meer duren zal met de mense
lijke waardigheid. En waartoe leven
wij dan nog?
Dit zijn enkele overwegingen, die wij
tij onszelf maakten bij Het inzien van
de plannen van de „grand abri" te Lour-
des, en zij kwamen weer in ons op bij
het doorbladeren van enkele publika-
ties naar aanleiding van de wedstrijd,
tot het bekomen van een project voor
een basiliek te Syracuse.
Met alle eerbied voor de Kerkelijke
Overheid en de moeilijke problemen,
die zich voor haar ook stellen in dit
opzicht, wensen wij ons te onthouden
van bedenkingen over het liturgische
en godsdienstig beleven in „kerken"
van dergelijke afmetingen. Ons ligt al
leen het bouwkundig gegeven. In het
licht van hetgeen hierboven is geschre
ven, achten wij echter een opgave om
20.000 mensen te verenigen in één ruim
te, om één sacrificie, eert verkeerd ge
steld probleem. Inderdaad zijn er sport
paleizen, theaters en dergelijke, waar
in een grote massa verzameld komt
om sommige gebeurtenissen te volgen,
maar dan gaat het in hoofdzaak om
demonstraties die beroep doen op onze
direkte zintuigen, op een meer lichame
lijk beleven en medeleven. Maar wjj
durven beweren, dat het herbeleven
van Gods zoenoffer méér eist van ons
dan een aanwezigheid met het lichaam,
dat het méér vraagt dan een gewone
aandacht. Ligt niet daar de volle bete
kenis van ons aardse bestaan en de
wezenheid van ons eeuwig voortleven?
aKn zo een spanning en geladenheid
ervaren en beleefd worden in een ruim
te die alle maat te buiten gaat?
Wij, modernen, hunkeren naar klare,
welomlijnde praemissen in ons leven.
Wij wensen de vormen van ons leven
meetbaar en begrijpelijk te stellen. Kan
cat in massale en onoverzichtelijke bij
eenkomsten; in kolossale en maatloze
gebouwen? Gaat hierin niet verloren de
menselijke waarde, de menselijke om-
schrevenheid van ons bestaan? In dit
opzicht zijn wij heilig overtuigd dat er
méér waarde ligt in het gelukken
naar maat en vorm, van een klem ge
bouw, een kleine sobere parochiekerk,
dan in een gedurfde exhibitie van het
menselijk vernuft op een (te) grote
schaal. In dezelfde geest zijn wij ook de
mening toegedaan, dat de oplossing
van onze moeilijkheden in de eerste
plaats ligt in het individu, en niet in
de „massa".
En in die gedachtensfeer menen wij,
dat het gegeven voor de basiliek te Sy
racuse, hoewel boeiend, toch verkeerd
is gesteld. Architectonisch vinden wij
in het bekroonde ontwerp geen bevre
diging en met spijt in het hart moeten
wij toegeven, dat wij de jury geen
geluk kunnen wensen met haar uitver
kiezing.
Wjj verbazen ons daarenboven over de
zeer vage en algemene beschouwingen
welke de heer Vago, b(j deze gelegen
heid heeft menen ten beste te moeten
geven, beschouwingen zoals wij ze ge
lezen hebben in „Architecture d'Au-
jourd'Hui". Wq menen van een jury
te mogen verlangen, niet dat zij een
richting aangeeft, maar wel dat zjj
een positieve bekroning uitspreekt en
die duidelijk motiveert. Gaat het niet
om één speciaal ontwerp, waarvan men
de realisatie op het oog heeft?
Over het projekt van de architekten
Michel Andrault en Pierre Parat, dat
uitverkozen werd om te worden uitge
voerd, verwijzen wij met nadruk naar
de doordachte en ernstige beschouwin
gen van prof. Granpré Molière, zoals
ze werden gepubliceerd in „Katholiek
Archief", nr. 25, van 21 juni 1957, en
tevens naar de drukbezochte studieda
gen te 's-Hertogenbosch.
Het is niets verwonderlijk, dat de
„reactie" zich kristalliseerde in de Van
Heukelumstichting, waarvan de leden-
architëkten zich reeds jaren inspannen,
een zo zuiver mogelijke vormgeving te
vinderi voor het moderne bedehuis. Zij
gaan uit van de opvatting, dat een ge
bouw, als een werk dat een deel van
de onmetelijke ruimte afscheidt en be
paalt, in een maat moet gesteld worden
die voor de mens waarneembaar en de
finieerbaar is. Dit wil zeggen, dat deze
compositorische arbeid uitgaat van een
totaliteit van drie dimensies, die onaf
scheidbaar van elkaar zijn, en daaren
boven alleen tot hun recht komen door
hun onderlinge verhouding. Op het con
gres te 's-Hertogenbosch wees Dom van
der Laan met klem op de noodzakelijk
heid, de regelen van de bouwkunst in
de menselijke werken te handhaven. Hij
wees naar de drie termen van het bouw
proces: materiaal, vorm en bewoner,
die de drie functies, welke het huis ver
vult, beëindigen, n.l. de materiaalkeu
ze, de techniek en het gebruik. Dit is
ons inziens een naakte formulering van
de meer poëtische uiteenzetting over
„de ontmoetingen" door prof. Granpré
Molière.
Beiden gaan echter uit van hetzelf
de: de noodzakelijkheid der onderlinge
relaties, wat insluit relaties van mense
lijke maat, waarneembaar met onze
menselijke vermogens (zintuigen). Hier
ligt nu ons inziens „The heart of the
matter", ook in verband met het ont
werp voor Syracuse.
Te Syracuse, de eeuwenoude stad op
Sicilië, bakermat van de oude Griekse
beschaving, met zijn vele bewaarde ge
tuigenissen van harmonisch ontwikkel
de bouwkunst, gelegen nabij het hart
van een land, rijk als geen ander aan
traditie in het bouwen, in dit Syracuse
zou thans een „kathedraal" gebouwd
worden waarvan de vormgeving de es
sentie van de kunst (van het bouwen)
ten gronde uit ontkent. Te midden van
dit kerngebied van oude Westerse be
schaving zal de wig-wam van de uitge
storven Indianenstammen verrijzen.
Ons inziens is deze vondst nog primi
tiever (niet om de Indianen!) dan het
dikke-plank-gebouw van de Une te New
York, maar beide komen naar voren
als de exponenten van een vervlakking
van de levens-visie, een vrede bevesti
ging van verloren vormen en verloren
kunde.
Het is niet onze bedoeling geheel het
projekt in de détails te ontleden, eer
stens omdat het ons gaat om de grond
slagen van het bouwen zelf, tweedens
omdat ons nog steeds te weinig gege
vens daartoe ter beschikking staan,
maar wel de nadruk er op te leggen,
dat in het project voor Syracuse, naar
de woorden van prof. Granpré Molière,
er maar één concessie aan het oude be
ginsel van de architektuur is aan te
treffen, namelijk het kruis op de spits.
Bonheiden, België.
FRANS DE BLAUWE
Advertentie
Op 16 augustus 1956 heeft de ge
meenteraad van Utrecht de jaarwedde
van de wethouders vastgesteld op
t 13.500. Thans, een jaar later, bestaat
er, volgens een schrijven van de bur
gemeester aan de raad, aanleiding om
de hoogte van de wethouderssalarissen
op te trekken tot f 15.500. In een uit
voerige motivering stelt de voorzitter
van de gemeenteraad van Utrecht, dat,
krachtens een door de raad vastgestelde
uitkerings- en pensioensverordening,
de wethouderswedde met terugwerkende
kracht tot 1 september 1956 met 3 pro
cent wordt gekort
In de tweede plaats genieten de
wethouders geen compensatie voor de
premie-inhouding ingevolge de ouder
domswet, terwijl voor deze groep ge
meentebestuurders evenmin de alge
mene compensatie voor de sedert
1 augustus 1957 van kracht zijnde
huurverhoging geldt
Volgens de burgemeester van Utrecht
Is er dan ook sprake van een ten
opzichte van 1 augustus 1956 reële te
ruggang en kan er volgens hem ge
sproken worden van een niet langer
juist te achten geldelijke uitdrukking
van taak en verantwoordelijkheid.
Wegens joyriding en diefstal heeft
de rechtbank te Almelo gisteren een
21-jarige hulpwever uit Hulst (Zee
land) veroordeeld tot een jaar jeugd
gevangenis en een 21-jarige vertegen
woordiger uit Leeuwarden tot een jaar
en drie maanden. Beide verdachten
waren uit de jeugdgevangenis te Zut-
phen ontsnapt en hadden in Goor een
auto gestolen. Hiermee reden zij naar
het zuiden van het land. Onderweg
kregen zij geldgebrek. En der verdach
ten had toen een draagbaar radiotoes
tel uit de auto verkocht en de andere
een polshorloge. De wagen hadden zij
onbeheerd in Eindhoven laten stam.
Tegen de wever was een jaar en drie
maanden, tegen de vertegenwoordiger
een jaar en zes maanden geëist.
Radio Moskou heeft gisteren gemeld
dat de Russische kruiser Mikhail Kutu-
zov en de torpedojager Bezu Koriznenny
van de Oostzee onderweg zijn naar de
Middellandse Zee. voor een beleefd
heidsbezoek aan Albanië. De beide sche
pen zijn ingedeeld in de Zwarte Zee-vloot
en zullen waarschijnlijk van de Oostzee
door Noordzee, Atlantische Oceaan en
Middellandse Zee naar hun thuishaven
«rugkeren.
Bij pijn, griep ol „landerig" gevoel zorgt een enkel
tablet dal U wear mei plezier Uw werk kunt doenl
64. Geen geluid, niet het geringste levensteken kunnen ze van de plaats
waar ztj zich bevinden in Vorons vesting ontdekken. „Ze hebben ons zien
komen, wat ik je brom", fluistert Eric. „We kunnen beter terugke.
Eensklaps zwijgt hij en luistert scherp. Een zwak, verward rumoer dringt tot
hen door, maar het komt niet uit de richting van de vesting. „Dat is bij de
b0<Zirn iJ!'tr,Axe uit- "De Zwarte Piraat heeft ons schip gevonden". Met het
zwaar am ae vuist glippen Eric en Axe terug, maar ze hebben nauwelijks
honaera meter afgelegd, als pen grote gestalte, schreeuwend en briesend uit
de struiken opduikt, gevolgd door een tweede. Tevergeefs baHuidt Eric da
lange Sakser stil te zijn, zo dicht in de buurt van Vorons roversnest, maar de
reus is eenvoudig niet tot bedaren te brengen. Kom mee, Noorman!" brult
hij, „we zijn beetgenomen". Naderbij komende, ziet Eric, dat Svein
en hun Deense metgezel behoorlijk gewond zijn, maar voor hij iets zeggen
kan, barst Svein Langtand uit: „Voron sprong ons op de nek. Veertig man
tegen vijf. Er was geen redden aan, Noorman. Dat geboefte is er met onze
boot vandoor en ze hebben je vrouw bij zich"
Kotelnikov, die als hoofd
van de afdeling radio en elektronica van
,mie van wetenschappen
delegatie naar een tentoon
stelling en een congres betreffende de elek
tronica te San Francisco leidt, heeft op
£en-„F ?rentie meegedeeld, dat de
Sovjet-unie tengevolge van een gebrek
aan ingenieurs nog niet de raketten kan
vervaardigen, welke nodig zijn voor het
lanceren van een kunstmaan. Het tekort
aan ingenieurs noemde hij voornamelijk
een gevolg Van de snelle groei van de
Russische elektronische industrie.
Dr. Kotelnikov verklaarde, dat de Sov-
jet-U"1.6 „ii1 tijdens het geofysische jaar,
dat tot eind 1958 duurt, een aardsatelliet
zal lanceren. Het noemen van een datum
hiervoor was echter moeilijk.
Uit officiële bron is gisteren te Lon
den vernomen dat de Engelse regering
bevel heert gegeven de Engelse basis op
Kerstmis-eiland weer in gebruik te ne
men. De bedoeling vaji deze maatregel
is een situatie te scheppen waarin het
mogelijk zal zijn op korte termijn proe
ven uit te voeren met kernwapens.
(U.P.)
Gedeputeerde Staten ran Noord-Hol
land hebben zich bjj de onder hen re-
sorterende gemeentebesturen beklaagd
over het feit, dat verschillende gemeen
ten uitgaven doen, die niet of nog niet
door een begrotingspost worden gedekt,
of die nog niet door G.S. zijn goed
gekeurd. Gedeputeerde Staten dreigen
deze gemeentebesturen met toepassing
van artikel 263 van de gemeentewet,
waarbU burgemeester en wethouders
persoonlijk aansprakelijk worden ge
steld voor ongedekte uitgaven. Namens
de gemeente zal dan een rechtsvor
dering worden ingesteld tegen burge
meester en wethouders.
G. S. van Noord-Holland zijn tot deze
drastische maatregelen gekomen, omdat
verschillende gemeentebesturen in het
gewest zich niets blijken aan te trek
ken van de financiële moeilijkheden,
waarin zich de gemeenten bevinden.
Ieder financieel besluit van een gemeen
teraad moet door Gedeputeerde Staten
worden goedgekeurd, alvorens het mag
worden uitgevoerd. In verband met de
ernstige financiële moeilijkheden geven
Gedeputeerde Staten op het ogenblik
alleen in zeer urgente .gevallen toestem
ming tot het uitgeven van geld.
In een circulaire aan de gemeente
besturen in Noord-Holland delen G.S.
mede, dat door het zelfstandig optre
den van een aantal gemeentebesturen
het door de wet aan Gedeputeerde Sta
ten opgedragen toezicht op de gemeen
tebesturen, in het gedrang komt. Het
College van G.S. kan dit niet goedkeu
ren en zal zo nodig de strengste maat-
regelen nemen tegen gemeentebesturen, aanvoeren zien de Nederlandse vlas
in de Nederlandse vlasserjj wordt
verwacht, dat de Nederlandse federa
tie van vlassersverenigingen, in navol
ging van wat in België reeds is f "-
schied, het advies zal verstrekken de
gehele Nederlandse vlasteelt stop te
zetten in afwachting van betere tliden.
In het eerste halfjaar van 1957 heeft
de Russische vlasserij vijf en v r
procent van de marktaanvoer in West-
Europa „veroverd" met prijzen waar
geen enkel Westeuropees land tegen
kan concurreren. Voor de Nederlandse
vlassers valt er geen droog brood meer
te verdienen. De reeds enkele 'aren du
rende crisis heeft nu een beslissend
dieptepunt bereikt.
In de vlascentra in Zeeland, Zuid-
Holland en West-Brabant zijn nog ruim
tweeduizend personen werkzaam. Al
leen in het Westbrabantse zijn onge
veer tweehonderd bedrijven. Na de Ko-
reahausse in 1953 ging het steeds slech
ter met de vlasprijzen. 1954 h-acht een
misoogst. In 1955 begonnen de Russen
aan te voeren op bescheiden schaal. In
1956, toen er in ons land een slechte
oogst was, bedroeg de Russische aan
voer al vijf en twintig procent.
Rusland verkoopt het vlas in eigen
land en in de landen achter het IJze
ren Gordijn voor ongeveer twee gulden
zestig per kg. Maar in West-Duitsland
is de prils ongeveer een mark tach"
en aan de Engelse en Ierse spinners,
die tot dusver veel Nederlands vlas be
trokken, is vérkocWt voor een gulden
dertig tot een gulden zestig per kg.
Frankrijk verwerkt tachtig p ocent van
de oogst in eigen spinnerijen. Maar
België en vooral Nederland exporteren
in grote hoeveelheden. Na de stroppen
van de voorbije jaren en met het voor
uitzicht dat Rusland steeds meer zal
ventienhonderd gulden voor een her-
tare betalen, waarbij dan nog de kosl
ten van verwerking en vervoer komen.
Die hectare brengt elfhonderd kg lint
op tegen één gulden zestig per kg. Dit
maakt het bijpassen per baal noodzake
lijk om „lonend" te kunnen werken.
In West-Duitsland is de regering er
reeds toe overgegaan de vlasindustrie
te steunen. Het Duitse areaal bedraagt
4000 hectare waarvoor twee en half mil
joen Mark is uitgetrokken. Het Neder
landse areaal bedraagt dertigduizend
hectaren. Wanneer er overheidssteun
zou worden verleend zouden er grote
kapitalen mee gemoeid zijn. De vlas
sers zijn in dit opzicht niet optimistisch
gestemd. Diverse bedrijven zijn reeds
gesloten en er is al personeel ontslagen.
De vlucht uit de vlasserij, welke al eni
ge tijd gaande is, zal nu w>] massaal
worden. In het vlascentrum Str.-.d-
daarbuiten hebben enkele vlassers zich
toegelegd op de champignonteelt. Tuin
bouw is een mogelijkheid voor vlassers
die zelf grond bezitten, maar veel vlas
sers plachten grond te huren. In typi
sche vlasgemeenten, zoals het West
brabantse Standdaardbuiten, moeten he
le gemeenschappen omschakelen naar
andere bronnen van inkomsten.
„Beste Jaap, jij ziet ze vliegen!"
Dat zei, jaren geleden, een oude boer
ergens in het Zeeuwse, tot zijn zoon
toen die als een der eerstd landbou
wers in zijn provincie de aanschaf
van een tractor overwoog. „Groof"
heeft later ronduit het grotr ut van
die moderne machine erkend, maar
met zijn aanvankelijk misprijzende
woorden toch óók gelijk gekregen:
Jaap, die nu zelf ook al grootvader is,
ziet ze inderdaad vliegen en nog met
een zucht van verlichting ook. Wie of
wat die „ze" zijn? Wel, allerlei onder
delen van combines, die in deze tijd
van het jaar overal op de akkers on
der hoogspanning draaien en daardoor
uiteraard wel eens defect kunnen ra
ken. En dan is goede raad duur,
want deze grote mechanisatie-werk-
tuigen van de landbouw kosten .veel
en als ze ln het hoogseizoen een paar
uur noodgedwongen moeten stilstaan
is dat dan ook een lelijke strop Voor
al als die ongewenste rust een dag of
meer beloopt, spreekt de boer te
recht van en ramp, omdat bij deze
mechanisatie-arbeid tijd meer dan
waar ook geld betekent. Wat doe je
er achter aan, als een bepaald onder
deel vervangen moet worden door een
nieuw stuk, dat de dorpssmid niet in
voorraad blijkt te hebben? Tja, de fa
brikant of de importeur van de be
trokken machine is vlug genoeg op
gebeld, maar het verzenden van het
onderdeel kost toch altijd wel enige
uren, soms zelfs de hele dag en in ve
le gevallen is voor de montage boven
dien nog een gespecialiseerde vakman
vereist, die daarvoor dus op reis
moet gaan. Hoeveel tijd vergt dit? En:
hoeveel kosten zijn ermee gemoeid om
een monteur met onderdelen op pad
te sturen? Ziehier twee vragen, die de
Gebroeders Kuiken te Emmeloord,
importeurs van landbouwmachines,
zichzelf en elkaar al dikwijls stelden.
En daar kwam later n6g een vraag
bij: zou het mogelijk zijn om op di
verse plaatsen in het land n inder-
delen-stock te vormen met inbegrip
van de onvermijdelijke bediening n
administratie? Omdat dit veel te duur
zou worden zijn de heren Kuiken ten
slotte op een lumineus idee gekomen:
Zij schakelden een sportvliegtuig in,
waarmee een gedupeerde landbouwer,
waar hij ook in Nederland woont, in
derdaad letterlijk vliegensvlug uit de
moeilijkheden geholpen kan worden.
Met dit idee creëerde de Firma Kui
ken een primeur voor Nederland, die
„na ampele proefnemingen" thans vol
op in praktijk wordt gebracht tot ge
noegen van alle betrokkenen. Het pro
bleem om onderdelen voor zwaardere
werktuigen binnen een minimum aap
tijd door nieuwe te vervangen is op
gelost en vandaar, dat een landbou
wer thans mert vreugde „ze dat wil
zeggen zijn redders in de npod kan
zien vliegen". Soms gaat dit, zoals
we uit eigen ervaring leerden, zó snel,
dat het vliegtuig met monteur en on
derdelen al ter plaatse is als de boer
terugkeert uit het dorp waar hil was
gaan telefoneren. Na het hinnenko-
men van een melding stijgt het vlieg
tuig van de Frima Kuiken namelijk
zo snel mogelijk op en bereikt dan -
rond een uur vanuit de Noordoostpol-
der Zeeland, Brabant en al die andere
plaatsen waar omstreeks deze tijd de
combines, tractoren en stropersen op
volle toeren draaien.
In Emmeloord start men vanaf een
weiland, dat vlak bij de magazijnen
van het bedrijf is gelegen -n t wordt
niet alleen geland op de grotere en
kleinere Nederlandse vliegvelder,
maar ook, dank zij welwillende mede
werking van de militaire autoriteiten,
op de vliegbases Leeuwarden en
Woensdrecht-
Hoewel dit een enorme verbetering
is in de service aan de Nederlandse
landbouwers, zinnen de heren Kuiken
alweer op nieuwe plannen: 'iet toe
passen van parachutes, waarmee on
derdelen kunnen worden neerge' 'en
op de bedrijven waar deze nodig zijn.
Dat zou nóg sneller gaan, maar dan
zullen nog wel ettelijke puzzles oe-
ten worden opgelost. Want voor het
uitwerpen van voorwerpen uif een
vliegtuig moet. overeenkomstig et
telijk voorschrift, telkens 'n schriftelijke
toestemming door de RH' luchtvaart
dienst worden afgegeven. En ga daér
eens op wachten! Dan kun je e. nog
altijd sneller zélf heenvliegen en dat
doét de Frima Kuiken dan ook in af
wachting van nieuwe, nog doeltreffen
der mogelijkheden om het oogstwerk
te dienen.
die zich niet aan de wettelijke bepalin
gen houden.
I sers geen toekomst meer. Zij moet
1 in het Westbrabantse zestien tot
Dinsdagmiddag heeft de inspecteur-
generaal voor het onderwijs, ir. M.
Goote, te Leiden de eerste, en voor
lopig de enige gemeentelijke bedrijfs
technische school voor eenvoudig be
gaafde jongens geopend. Een school,
die blijkens een tijdens een rondgang
door de nieuwe school gegeven toe
lichting, bestemd is voor het grote
percentage leerlingen, die na de leer
plichtige leeftijd de school verlaten en
geen voortgezet onderwijs meer ontvan
gen. Voor hen is veelal geen onder
wijsvorm te vinden, die aan hun ca
paciteiten is aangepast.
Vele jongens, die door gebrek aan in
teresse of om andere redenen de lagere
school niet volbrengen of met moeite
doorworstelen, gaan zo het leger der
ongeschoolden versterken en be oren
later dikwijls tot de ontevredenen der
maatschappij. Vaak ligt hier echter de
oorzaak bij het onderwijs, dat alleen
„Ik wil graag nog een kans hebben",
zo sprak dinsdag een 51-jarige bloem
bollenkweker uit Nieuw Vennep tot de
leden van het gerechtshof te Amster
dam, daarmee zijn appèl argumente
rende tegen zijn derde vonnis wegens
het onder invloed besturen van een
auto: twee maanden gevangenisstraf en
niet minder dan de maximale straf:
tien jaar ontzegging van de rijbevoegd
heid. Dit laatste was mogelijk, omdat
dit delict binnen vijf jaar na de ver
oordeling voor hetzelfde feit was ge
schied. In 1953 heeft de bollenkweker
twee maanden in de gevangenis door
gebracht en het daarna twee jaar zonder
rijbewijs moeten stellen.
„Een geval vap zeer onmatig drank
gebruik", zo zewAe procureur-generaal
in zijn requisitoir. De man is al twee
maal eerder veroordeeld en bovendien
heeft hij ditmaal een ongeval veroor
zaakt. Hij had 11 december van het
vorige jaar vrij veel gedronken. Hij
reed toen in- zijn auto op de Venneper-
weg te Nieuw Vennep een 32-jarige
wielrijder aan die met een hersenschud
ding naar een ziekenhuis moest worden
vervoerd. Het alcoholpercentage in
het bloed van de kweker bleek 1.95 pro
mille te bedragen. De procureur-gene
raal vond de gevangenisstraf op haar
plaats, doch de tien jaar ontzegging
van de rijbevoegdheid achtte hij wat
overdreven. Hij vroeg hiervoor vijf
1 jaar.
rekening houdt met de gemiddelde aan
leg. Men schat het percentage van de
ze leerlingen op 10 tot 15 procent.
Onder hen bevinden zich echter ve
len, die wel interesse hebben in de
handenarbeid, en door hen nu van
deze gezichtshoek uit te benaderen,
moet het mogelijk zijn, meende men
in Leiden, hun een passend onderwijs
te bezorgen met als principe het:
„al doende leert men De school
wil zich aanpassen aan het kind en
het kind za] dus tenslotte b' -alen,
waar men terecht komt. Als voor
waarde is gesteld, dat het onderwijs
zeer sterk individualistisch zal zijn
om een gelegenheid scheppen,
waaraan de leerling op grond van
zijn capaciteiten behoefte heeft.
Tot deze school worden niet alleen
jongens toegelaten, die de z^sde klas
van de lagere school hebben doorlopen
en om de een of andere rsden niet
tot de lagere technische school zijn
toegelaten, maar ook die mngens, die
ergens in de lagere sch ooi zijn ge
strand en voor zij de zesde klas heb»
ben bereikt, twaalf jaar z«n geworden.
Met instemming van het ministerie
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen en de organisaties van werkgevers
en werknemers is men in Leiden het
experiment begonnen. Er is een con
cept-leerplan opgesteld, dat het eerste
jaar de jongens de beginselen van
houtbewerking, metaalbewerking, schil
deren en metselen bijbrengt met het
daarbij aangepast algemeen vormend
onderwijs.
Na dat eerste jaar wordt in over
leg met de leerkrachten een vak ge
kozen, waarin men zich ook het der
de jaar verder bekwaamt. Mogelijk zal
er in de toekomst nog een vierde leer
jaar bijkomen. De directe r van de in
de Medusastraat gevestigde school, de
heer F. C. Mabesoone, de leider van
het team van acht leerkrachten, begint
in september het onderwijs met onge
veer honderd en tien leerlingen.
Aan het gehele personeel van Verblifa
Blikfabrieken te Krommenie zal donder
dag een kaasje worden uitgereikt wegens
het feit, cTat men in het kader van de
thans lopende veiligheidsactie vijf
weken lang zonder een enkel ongeval
heeft gewerkt. Intussen is men alweer
aan een volgende periode begonnen,
die ditmaal zes weken zal duren.
De Nederlandse ambassadeur in tn-
dië heeft premier Nehroe een geschenk
van dr. Drees overhandigd als herin
nering aan het bezoek dat de Indi
sche premier vorige maand aan Neder
land heeft gebracht. Het is een grote
kaart van Azië, die in 1690 is vervaar
digd.
Op de Nieuwe Ooster Begraafplaats
te Amsterdam is gisteren onder zeer
grote belangstelling van de zijde van
het spoorwegpersoneel de 61-jarige
hoofdconducteur J. Hamstra, die bij het
spoorwegongeluk te Woensel ernstig
werd gewond en enkele dagen daarna
in het ziekenhuis te Eindhoven is over
leden, ter aarde besteld. Tien hoofd
conducteurs en conducteurs escorteer
den de lijkwagen, toen deze het kerk
hof opreed, en vormden in de aula de
dodewacht.
Namens de directie der N.S. sprak
in de aula U A. O. Naudin ten Cate,
inspectiebeheerder voor het vervoer in
de inspectie Amsterdam, een woord van
medeleven tot de familie. De heer J. de
Leur, hoofdstationschef van het Centraal
Station te Amsterdam voerde namens
het personeel van het Centraal Station
het woord. .Hij noemde de heer Ham
stra een plichtsgetrouw ambtenaar en
een collega in de ware zin des woords,
die node gemist zal worden Verder
spraken nog namens het hoofdbestuur
en de afdeling van de Nederlandse
Horizontaal: 1. familielid; 3. tandeloo*
ï?£fsdier; 5- meisjesnaam; 7. zwijn;
wap™K;'0' 12. deel v. e. berg; lf
vnw *ib h ln N°orwegen; 17. per*
recht; ¥3 voorg-
toiletartikel; 30. Europeaa7' 03,
bloedvat; 35. windrichting'(afl^ tt.
onbep. vnw. afk>' 38' Ir
Verticaal: 1. wortel; 2. meisjesnaam'-
3. als volgt (afk); 4. beetje; 5. bijb.
naam; 6. de somma van; 7. stofmaat;
8. cilinder; 9. laatst leden (afk); ll-
voegwoord; 13. rivier in Italië; 15. be
teuterd; 16 bid (lat); 19. heiliff® Jdritt';
29. ijzerhoudende aarde; 21 éee 25-
22. kindergroet; 24. meisjesnaam' aat
aanzien; 26. titel (afk); 28. afstaim5 34,
(afk); 29. familielid; 32. anno (afk''
zangnoot.
Horizontaal: 1. protectie; 2. lavabo
naar; 3. etaleren; 4. ton - sepia; 5. linA?.-
noen; 6. bee - spa - lui; 7. L.K. - stl
8. aker - leemte; 9. dar - koerier; 1
geboorte; 11. genoeg - skun.
Verticaal: 1. plek - blad; 2. rat - 1®",
kage; 3. ovatie - eren; 4. talon - sï-
B.O.; 5. ebenist - koe; 6. Cor - epiloog-
7. es - aleer; 8. innen - terts; 9. e.a.
polemiek; 10. adieü - te; 11. jr. - an»'
meren. s
Tot dusver hebben in het huidiff*
vakantieseizoen bijna 1500 Poolse to®*
risten volgens het Oostenrijkse bh»®
„Die Weltpresse" om politiek asy'
Oostenrijk verzocht. (A.F.P'*
De rivierpolitie vond gisteren in
Nieuwe Maas te Rotterdam bij de Oud®
Plantage het stoffelijk overschot va"
een 15-jarige fabrieksarbeidster, die
de De Ruyterstraat te Rotterdam he®
gewoond. Zij werd sedert 15 august"
j.l vermist.
Bond van Vervoerspersoneel de afd®
lingsvoorzitter de heer W. C. Benn®
de treincontroleur J. A. den Hartigh
mens de chef treincontrole en als vrie"
de hoofdconducteur Visser. Na orge
spel werd de door talrijke bloemstukke
gedekte baar door de tien conducteu
uitgedragen.
ln de vroege morgenuren van woens
dag, om tien over vier, is onder het
schijnsel van oranje magnesium-lampen
op het strand van Cap Gris Nez bij Calais
aan vierentwintig zwemmers en zwem
sters het startsein gegeven voor de Ka
naalrace.
Ook de jeugdige Nederlandse zwemster
Maria Meesters uit Bergen op Zoom is
van de partij. Vier van de deelnemers
bleven echter op het strand achter. Het
waren de Britse Brenda Fisher, de Turk
Ismen, de Paraguees Ruiz en de Ier
LcLelland. Laatstgenoemde moest ach
terblijven omdat zijn volgboot een
roeiboot een van de roeiriemen miste,
terwijl de andere drie de weersomstan
digheden niet gunstig genoeg achtten
Later zijn Brenda Fisher en de Turk
Ismen toch nog gestart.
Om tien minuten voor negen, toen on.
geveer zeven mijl gezwommen was, lag
de Brit Wary aan de kop. Zijn felste con
currente was de 30-jarige Deense Greta
Anderson, die met zeventig slagen per
minuut door het water ging. In derde
positie lag Terrell uit Zuid-Afrika, ter
wijl onze landgenote Maria Meesters on.
geveer l'A mijl achter Wary lag en dus
ook bij de kopgroep behoorde.
Toen ongeveer de helft van de afstand
was afgelegd, had Greta Anderson eens
Olympisch kampioene de leiding over
genomen van Wary. De met een Ameri
kaanse gymnastiekleraar gehuwde
zwemster had voor de start aan ieder
een, die het horen wilde, verklaard, dat
zij niet alleen het record van de da
mes 12 uur 42 minuten zou bre
ken, doch ook zou proberen de re
cordtijd van de heren (10 uur 50 mi
nuten) te verbeteren.
Hoewel de wedstrijd in mistig en
regenachtig weer begon, werden de
omstandigheden in de loop van
d»
ochtend beter en ze waren
ideaal, toen de helft van de wedstrU
achter de rug was en de deelnemen
moesten gaan denken aan het moeV
lijkste deel: de torn tegen de str®
mingen langs de witte klippen v»1
Dover. Helicopters vlogen boven
zwemmers en snelboten zorgden vo°'
verbindingen, terwijl de vloot va
vijftig schepen zich langzaam voop.
bewoog. In verband met de tn'6.
vroeg in de ochtend had het Brif°
ministerie van Marine de scheef,
vaart gewaarschuwd op de zwemme»'
te letten.
Op negen mijl van Dover werd L
spanning iin de race bijzonder groL;
Drie zwemmers lagen pal bij elka*y
Greta Anderson, de Engelsman W*'
en de Portugees Da Silva.
Inmiddels hebben vier deelnemers .p
strijd gestaakt: de Indiër Roy, zoon
de vroegere Bengaalse minister
Financiën, de Braziliaan Da Silva, .y
Nieuw-Zeelandse Margareth Swe® t«.
en de Amerikaanse Florence Burof-jic-
De laatste was bepaald onfortui".^i
Toen zij bij de start het water in
inir-4 -.mi rrnnt. -j.irorvymisn.
en juist zou gaan zwemmen.
H»1
haar volgboot in de branding om- vgf'
loods liep daarbij een ernstige
wonding op en moest naar een z* go1"
huis gebracht worden. Mevrouw
dette kon toen ook niet meedoen.
Onafhankelijk van de Ka2?fj h®!
is vanochtend de Engelsman „8®
water ingegaan om te is n
Engeland te zwemmen^ Hnl 1
Engeland te zwemmen. „te 'c
loodgieter uit Oxford. Hij h efl W
12 uur aan de overkant te zl' peb°
van plan onderweg ?°eP' _tr0lc
en perziken te eten. Hij vert
ochtend om vier uur.