THE NEW CLASS I Een boek dat de
woede van Moskou heeft opgewekt
D
Resolutie over Hongarije
in V.N. aanvaard
Rusland scherp veroordeeld
Generaal Hasselman over de
toestand in Sennelager
Gnpa: KNEEDBAAR HOUT van Geta Bever
PIJN EN KOORTS ZIJN NUTTIG
O
Parlement
en industrie
O
Engels jacht voor
IJmuiden ge
zonken
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1957
PAGINA 9
milovan djilas
Djilas, eens Tito's
vriend, nu zijn
gevangene
IN ',,r°r^9e Joegoslavische
J {^-President, Milovan Dji-
T,. eens de grote vriend
var, i no, zit sinds november vo-
rig ]aar in e gevangenis en het
ziet er niet naar uit, dat men hem
'Poedig Vrij zal laten. De man, die
l°t Voor enkele jaren nog tot de
Kopstukken behoorde van de Joe-
Boslavische communistische partij,
Wordt nu in het officiële partij
orgaan „Borba" in de felste be
woordingen verguisd. Naar aanlei
ding van zijn boek „The New Class"
een'Diilas nu uitgemaakt voor
Over het boek van Djilas „The New Class" is
naar aanleiding van de onlangs verschenen
Amerikaanse editie al heel wat te doen
geweest. Ook in de toekomst zal er ongetwijfeld
nog veel over gesproken worden, vooral omdat het
vorige week ook in Engeland is gepubliceerd,
terwijl er nog edities in verscheidene talen op het
programma staan, waaronder een Nederlandse
uitgave. Het is een uiterst belangrijk geschrift,
dat een zeer waardevolle bijdrage levert tot de
ontmaskering van het communisme.
Het boek is, in tegenstelling met de meeste andere
recente publikaties van ontgoochelde ex-commu
nisten, geen autobiografie. Djilas heeft het niet
over zich zelf, maar hij spreekt over een systeem
dat hij goed heeft leren kennen en waarin hij eens
een grote rol speelde. De bijzondere betekenis van
dit werk ligt in het feit, dat het niet zal nalaten
grote indruk te maken op die twijfelende
communisten, die het ter hand zullen nemen. Het
stelt op zakelijke toon het hele stelsel aan de kaak,
en het doet dit in het eigen jargon van het inter
nationale communisme. Het heeft dan ook de
grote verontwaardiging opgewekt van de leiders
in het Kremlin, die onder meer via Tass, een felle
tegenaanval lanceerden. Er bestaan hele biblio
theken vol anti-communistische boeken, maar
waarschijnlijk is er nog nooit een boek verschenen
dat voor Moskou zö gevaarlijk was als het
geruchtmakende werk van Djilas.
In „The New Class" worden onder meer behan
deld: de oorsprong van het communisme, het
karakter van de revolutie, de partij-staat, de
dogmatiek van de Sovjet-economie, de tyrannie
over de geest, en het nationaal-communisme. Maar
de kern van het boek ligt in de uiteenzettingen
over „De nieuwe klasse", een door Djilas gecre-
eerde term. Laten wij beginnen met te vertellen
wat Djilas onder deze term verstaat.
Prins Bernhard erelid
van de R.A.S.
Prof. dr. H. Bru^mans
wordt katholiek
Orgelconcert in
Heeswijk
Zieken volgende week
naar Nederland
De teruggekeerde
kapitein
Burgemeester van
Tilburg geopereerd
Als wij niet werden gewaarschuwd door pijn
temperatuursverhoging zou het ziekte
proces onopgemerkt voortschrijden
en
land ITan' die zÜn beweging en zijn
drmnZ^ verraden", voor „een ge-
wiens f^de en 7-—'-
pn mot Z geschreven
en met a yesc't7 even ts „in de taal
paganda ?,de Pr0"
deze felle reacK Djüa* heeJ}
heeft hem «f~ctle voorzien, maar dit
in h Pt hnit weerhouden zijn boek
ven buitBnl«-nd te laten uitge-
Djilas werd in 1912 geboren. Hij
was
ho„ 200n van een eenvoudige
d?nr Uli Montenegro. Toen de jeug-
nrnto dje al spoedig van
nu rit* lntelll9entie blijk gaf, ging
Roi aan de universiteit van
Belgrado, kwam hij weldra in con
flict met de docenten en met de
toenmalige Joegoslavische regering.
In 1933 werd hij gearresteerd en
gevangen gezet, omdat men een
jonge communist met zulke revolu
tionaire ideeën niet vrijelijk durfde
te laten rondlopen.
Toen de Duitsers in 1941 Joegosla-
binnenvielen, was hij onder de
0 raten, die het gewapend verzet
n Mniseerden. Hij werd Tito's voor-
'bamste medewerker. Na de oorlog
Kwam Djilas meer en meer naar vo
ren, en toen Tito in 1948 met Mos
kou in conflict kwam, was het Dji-
las, die de leiding kreeg over de
anti-Russische propaganda. Maar
geleidelijk aan ging hij denkbeel
den verkondigen, die niet alleen de
heersers in Moskou, maar ook lei
dende communisten in Belgrado on
welgevallig waren. Op Tito werd
door velen van diens naaste mede
werkers een beroep gedaan om Dji
las tot zwijgen te brengen. In 1955
Werd de man, die bijna twintig jaar
ang nauw met de president be-
wlen^ ,™as' tot 18 maanden voor-
Mraelijice gevangenisstraf veroor-
anV ^aar hV stoorde zich niet
deze waarschuwing. In int er-
li ,ne' buitenlandse journalisten
et hij zich uiterst critisch uit over
aet regime. Bijgevolg werd hij in
ae herfst van 1956 veroordeeld tot
dfie jaar, waarvan hij nu nog maar
"en maanden heeft uitgezeten.
Zijn boek „The New Class" was
bijna klaar ten tijde van de grote
Gebeurtenissen in Hongarije en Po-
e". Die evenementen dwongen hem
d°bter zijn werk gedeeltelijk te her-
drijven. Nog net voor zijn arresta-
Xe wist hij het boek het land uit
te Jaten smokkelen. Er zat een bood-
Schap hij voor zijn Amerikaanse
Uitgever het boek zo snel mogelijk
e publiceren, wat ook de conse-
luenties voor Djilas zelf zouden zijn.
De ontwikkeling van het moderne communisme, zo schrijft
Djilas, en de opkomst van de nieuwe klasse kan men
terugvinden in de karakters en in het optreden van de
historische leiders. De methoden van deze leiders, van
Marx tot Khroesjtsjev, veranderden voortdurend. Het kwam
nooit bij Marx op om anderen te beletten hun ideeën te
uiten.
Vrijdagmorgen heeft hr. ms. kruiser
,,De Zeven Provinciën" op de rede
van Den Helder de drie opvarenden van
het Engelse jacht „May Fly", dat don
derdag op de Noordzee ten westen van
IJmuiden In moeilijkheden verkeerde,
per schouw aan land gebracht. Nadat
de bemanning van het jacht, bestaande
uit twee heren en een dame, aan boord
van hr. ms. wachtschip „Neptunus"
met een aperitif ontvangen was en de
maaltijd had gebruikt, is zij naar Am
sterdam doorgereisd om te trachten
van de op deze wijze verkregen Ne
derlandse gastvrijheid nog enige dagen
te profiteren.
Het Engelse jacht, dat aanvankelijk
door de kruiser op sleeptouw was ge
nomen, is ter hoogte van IJmuiden ge
zonken.
De Britse Royal Aeronautical So
ciety" heeft aan Prins Bernhard het
ere-Iidmaatschap verleend, de hoogste
eer die deze vereniging kan bewijzen.
De president van de Society, sir
George Edwardson, verleende dit ere
lidmaatschap in een eenvoudige plech
tigheid in het instituut voor ingenieurs,
nabij de parlementsgebouwen in Londen,
Sir George zei dat de R.A.S. zich zeer
vereerd voelt door de aanvaarding van
dit ere-lidmaatschap door Prins Bern
hard. ,,De meesten onzer kunnen in
staan voor zijn groot begrip en kennis
van de aeronautica," verklaarde hij.
De prins, die in 1340 bij de Britse
luchtmacht te Hatfield heeft leren vlie
gen, heeft ruim 4.000 vlieguren, en hij
heeft solo gevlogen in 96 verschillende
soorten vliegtuigen, waarbij toestellen
met één of meer straalmotoren. Z.K.H.
is houder van het internationale civiele
vliegbrevet en dat van de Verenigde
Staten.
Prf. dr. H. Brugmans, rector van het
Europa-collega te Brugge, zal, naar
vernomen wordt, binnenkort in de Ab
dij Zevenbergen der Benedictijnen te
St.-Andries bij Brugge het H. Doopsel
ontvangen.
In de U.S.S.R. en in de andere com
munistische landen, aldus Djilas, Is het
allemaal anders gelopen dan Lenin,
Stalin, Trotsky en Bukharin het zich
hadden voorgesteld. Zij hadden ver
wacht dat de democratie zou worden
versterkt, maar het tegengestelde ge
beurde. Zij rekenden op een snelle ver
betering van de levensstandaard, maar
er is op dit punt nauwelijks iets ver
anderd en in de onderdrukte Oost-Euro-
pese landen werd het levensniveau zelfs
verlaagd. De grote illusie was dat de
industrialisatie en de collectivisering
van de landbouw in de Sovjet-Unie, ge
paard gaande met de vernietiging van
het kapitalisme, een klasse-loze maat
schappij zouden scheppen. In 1936 maak
te Stalin bekend dat de „uitbuitende
klasse" opgehouden had te bestaan. 'De
zogenaamde kapitalistische kjasse was
in de U.S.S.R. inderdaad uitgeroeid,
maar er was een nieuwe klasse ont
staan, die van de politieke bureaucra
tie. Uit de klasse der uitgebuiten
werd een klasse van uitbuitenden ge
boren. De kern van die klasse wordt in
de communistisch geregeerde staten ge
vormd door de communistische partij,
al vindt men in deze klasse lieden, die
weliswaar geen partij-lid zijn, maar die
met de heersende communisten sa
menwerken.
e schrijver herinnert er vervolgens
aan, dat het Romeinse recht de
eigendom definieert als het ge
bruik van, het genieten van en de be
schikking over materiële goederen. De
communistische politieke bureaucratie
nu, zo redeneert hij, gebruikt, geniet
van en beschikt over genationaliseerd
eigendom. De leden van deze bureau
cratie, of nieuwe bezittende klasse, be
schouwen zich als de eigenaars van de
genationaliseerde materiële goederen.
Zij genieten dan ook een groter inko
men en hebben meer privileges dan de
maatschappij normaal aan staatsfunc-
tionarissen pleegt te gunnen. De nieuwe
klasse heeft zich het exclusieve recht
aangemeten om het nationale inkomen
te verdelen, lonen en salarissen vast te
stellen, de economische ontwikkeling te
leiden en vrijelijk te beschikken over
genationaliseerde en andere eigendom.
In de Sovjet-Unie en in de satellietsta
ten ziet de gewone man de communis
tische functionaris dan ook als een zeer
rijk iemand, die niet hoeft te werken.
In dit verband is het interessant op
te halen wat verteld wordt in een boek
dat in 1951 in Parijs is verschenen:
Stalin au pouvoir." De schrijver, Or-
lov, verklaart namelijk dat in 1935 het
gemiddelde loon van een arbeider in
de U.S.S.R. 1800 roebel per jaar be
droeg terwijl het salaris en de toela-
t'an'tn' ,aid-us Djilas, tolereerde vrije discussie binnen de partij. Hij was niet
be jneninp, dat het partijbestuur, laat staan de partijleider, bij voorbaat moest
♦eo» wat juisteen wat „onjuiste" denkbeelden waren. Stalin daaren-
•on ri spbafte iedere vorm van discussie binnen de partij af. De formulering
71 de ideologie was slechts aan de partijleiding, d.w.z. aan hemzelf, voorbehouden.
gen van de secretaris van een commu
nistische districtscommissie gemiddeld
opliep tot niet minder dan 45000 roebel
per jaar. Voor beide categorieën is de
situatie inmiddels veranderd, maar de
genoemde getalsverhouding is ongeveer
gelijk gebleven. Ook nu is er nog een
ontzaglijk verschil tussen de betaling
van de arbeiders en die van de partij
functionarissen-
Het lidmaatschap van de partij
houdt in dat men behoort tot de be
voorrechte klasse, en in de kern van
die partij vindt men de almachtige
uitbuiters en meesters. De nieuwe
klasse, die feitelijk door Stalin ge
creëerd werd, eigende zich het leeu
wendeel toe van de vruchten van de
economische ontwikkeling, die met de
uiterste inspanning en ten koste van
bittere offers verdiend waren door de
massa van het volk.
De nieuwe klasse heeft zich, volgens
Djilas, in drie stadia ontwikkeld: Het
revolutionaire communisme van Lenin
maakte plaats voor het dogmatische
communisme van Stalin, dat vervol
gens weer vervangen werd door het
huidige niet-dogmatische communisme,
of zogenaamde collectieve leiderschap,
van een groep oligarchen.
p het gebied van industrialisatie
heeft de Sovjet-economie opzien
barende resultaten bereikt, al
moet men niet vragen ten koste van
hreveel menselijk leed dit geschied is.
De landbouwpolitiek van Moskou heeft
echter bepaald gefaald. Uit de beschik
bare gegevens valt op te maken, dat in
de U.S.S.R. de opbrengst per hectare
op het ogenblik niet groter is, dan in
het begin van deze eeuw onder de heer
schappij der Tsaren, terwijl de veesta
pel zelfs minder omvangrijk is dan die
van voor de Revolutie. De collectivise
ring, die economisch zulke schamele re
sultaten opleverde, is overigens, even
als de industrialisatie, gepaard gegaan
met de verbanning naar Siberië en de
opsluiting in concentratie-kampen van
miljoenen arbeidskrachten.
De communistische geleide economie
ziet Djilas als een bijzondere vorm van
anarchie. Ofschoon zij zich geleid noemt
is de communistische economie wel
licht de meest verkwistende in de hele
geschiedenis van de menselijke maat
schappij. De verspilling van grondstof
fen en energie is verbijsterend, en voor
de behoeften van de wereldmarkt en
de productie van andere landen schijnt
Moskou nauwelijks belangstelling te
hebben. Intussen voert het „leidende
socialistische land" een zinloze strijd
om de economisch hoogst-ontwikkelde
naties voorbij te streven. Maar ten kos
te van wat? En met welk doel? Mis
schien kan de U.S.S.R. inderdaad
op bepaalde economische gebieden de
hoogst-ontwikkelde staten de loef afste
ken. Maar dat zal dan gepaard gaan
met de gebruikelijke verspilling van
menselijke arbeid, met lage lonen en
met verwaarlozing van de ontwikkeling
van andere takken van industrie.
Die economische wedloop is trouwens
in zich agressief. Wat denkt de niet-
communistische wereld van het feit, dat
de U.S.S.R. het leidende land wil zijn
op het gebied van de productie van
staal en ruwe olie, zelfs al betekent dit
dat het levensniveau er voorlopig laag
zal moeten blijven. Wat betekenen de
leuzen „coëxistentie" en „vreedzame
samenwerking," zo roept Djilas uit,
„als Moskou de zware industrie tot ie
dere prijs wil opvoeren, om op dit ter
rein alle andere mogendheden te over
vleugelen."
De Joegoslavische politicus is ove
rigens van mening dat de Russische
leiders het Westen niet reëel zien. Hij
^rmnert aan een toespraak van
vishinsky in de V.N. in 1949, een toe-
.sPr®alï:> waarin 'n grote nieuwe crisis
frnerika en in het kapitalistische
«o.-a erJV in het algemeen voorspeld
tun Maar Amerika ging juist een
i,„„vl,an °.ngekende welvaart in, een
L'_n Penod." Het kapitalisme waar-
.iet-leiders denken, bestaat
vorm lang niet meer in de oude
nfn=nieuwe klasse> zo conclu-
eens het toneel van de
geschiedenis verlaat - hetgeen zeker
dai1 za' dit einde minder
be-rT w °rd?n, dan de ondergang
ooit in het verleden van welke klasse
dan ook.
De analyse van het communistische
stelsel die ile wereld hier door Djilas
geboden wordt, is in één woord: ver
nietigend. De critiek van communis
tische Zijde heeft zich tot nog toe dan
ook bepaald tot scheldpartijen op de
schrijver, die kenneljjk met zijn boek
recht in de roos heeft geschoten.
HANS BRONKHORST.
„The New Class: An Analysis of the
ComVnunist System" bij Milovan Djilas.
Published bij Thames and Hudson, Lon
don. Alleen-vertegenwoordiger voor Ne-
derl nd: Jacs. G. Robbers, Amsterdam.
De Algemene Vergadering van de V.N.
heeft vanmorgen met 60 tegen 10 stem
men bij 10 onthoudingen de door 37 lan
den ondertekende resolutie over Honga
rije aanvaard zonder dat er wijzigingen
in werden aangebracht. In de resolutie
wordt Rusland opnieuw veroordeeld voor
de wrede onderdrukking van de Hon
gaarse revolutie van verleden jaar.
Door het aannemen van deze resolutie
heeft een overgrote meerderheid van de
Verenigde Naties zich geplaatst achter
het rapport van de Hongarije-commissie,
waarin de Hongaarse opstand geken
schetst werd als een „spontane nationale
opstand," die werd neergeslagen door
„de gewapende interventie van de Sov-
jet-Vnie op massale schaal."
Voor de resolutie aanvaard werd. had
de afgevaardigde van Ceylon voorge
steld het rapport van de commissie te
„aanvaarden ip.v. te onderschrijven."
Ook werden twee amendementen van
de Burmese afgevaardigde verworpen. In
het eerste werd verzocht het woord
„veroordeelt" in de resolutie te ver
vangen door „betreurt". In het tweede
werd gevraagd de bepaling te schrappen,
waarin de speciale vertegenwoordiger
van de Algemene Vergadering opdracht
wordt gegeven met de commissie voor
Hongarije overleg te plegen.
De Rus Sobolov deed nog een bittere
aanval op Groot-Brittannië, Frankrijk,
de V.S., Nederland en andere lan
den, die de resolutie steunden. Hij zei
dat Groot-Brittannië zijn koloniaal rijk
trachtte te behouden en de volkeren
„tot slavernij te brengen". Er komen
berichten binnen van nieuwe militaire
voorbereidingen tegen Jemen en de
Britse strijdkrachten worden „met spoed"
naar Aden overgebracht, aldus Sobolov.
Tegen de resolutie stemden Albanië,
Bulgarije, Wit-Rusland, Tsjecho-Slo-
wakije, Hongarije, Polen, Roemenië, de
Oekraïne, de Sovjet-Unie en Joegoslavië.
Negen leden van het Afrikaans-Azia
tische blok onthielden zich van stem
ming. Zuid-Afrika was bij de stemming
niet aanwezig. (Rtr-UP)
De vereniging NederlandHongarije
heeft het volgende telegram gestuurd
aan minister Luns in New York: „God
zegene u, Nederland en Hongarije voor
de interventie."
Op zondag 15 sept. om vier uur zal
de stadsorganist van Haarlem, Albert
de Klerk, het voorlaatste orgelconcert
in de serie van dit jaar verzorgen, te
geven in de Abdijkerk van de Norber
tijnen in Heeswijk. Het concert wordt
opgeluisterd door het optreden van de
sopraan Elly Ameling, die „Le miroir
de peine" van Hendrik Andriessen ten
gehore zal brengen.
Verder worden werken uitgevoerd van
César Franck, Marcel Dupré en J. S.
Bach-
Drie Engelse schipbreukelingen, die door Hr. Ms. „Z even Provinciën a a n boord
zijn genomen op de Noordzee, waar zij moeilijkheden met hun jacht hadden»
gefotografeerd aan boord van de kruiser na hun aankomst in Den Helder.
(Vervolg van pagina 1.)
arts C. J. van Belle, internist van het
militair hospitaal „Oog in Al" te
Utrecht, van 10 tot 12 september in
Duitsland geweest. Hij verklaarde gis
teren op dezelfde persconferentie, dat
er zich tot nu toe geen enkele compli
catie heeft voorgedaan. De griep, die
de Nederlandse troepen heeft geteisterd,
heeft een zeer goedaardig karakter en
treedt praktisch alleen op bij mensen
onder de dertig jaar. De toestand on
der de zieken in het kamn Sennelager,
aldus de kapitein Van Belle, is medisch
volkomen verantwoord.
Honderdtwintig zieken zullen van
daag waarschijnlijk in Duitsland ach
terblijven. Dinsdag of woensdag zul
len zij, die genezen zijn, in gesloten
DAF's en zij die nog ziek zijn met
ziekenauto's, in één convooi, naar Ne
derland worden vervoerd. Men zal
moeten afwachten of de verdere uit
geschreven oefeningen van onderde
len van de vierde divisie zullen door
gaan. Dit hangt af van de ontwikke
ling van de A-griep onder de man
schappen van de uit te zenden troe
pen-onderdelen.
Omtrent de kapitein, die uit Sennela
ger naar Nederland terugkeerde en van
uit het hospitaal in Utrecht ontsnapte
om een klachtenrapport over de toe
stand in het Sennelager te kunnen sa
menstellen, verklaarde generaal Has
selman, dat deze officier medisch en
psychiatrisch zal worden onderzocht.
Wanneer hij toerekeningsvatbaar wordt
verklaard, zal hij het rapport, dat hij
aan verschillende autoriteiten heeft
doen toekomen, moeten verklaren en
waarmaken. De klachten, die de kapi
tein heeft geuit, zullen dan worden on
derzocht.
De kapitein, compagniecommandant,
een man van drieëndertig jaar met een
goede staat van dienst, is al eens onder
behandeling van een psychiater ge
weest. Hij had in het begin van deze
maand gemeld, dat hij zich minder goed
voelde. Hij zou tegen oktober worden
belast met een minder zwaar comman
do, In Duitsland is hij dusdanig uit zijn
evenwicht geraakt, dat hij door de divi
sie-arts, luitenant-kolonel van Nouhuys,
naar Utrecht werd gezonden om zich te
laten onderzoeken. Officieren en onder
officieren hadden zich tevoren bij de
bataljonscommandant, onder wiens be
velen de kapitein stond, over diens ge
drag beklaagd.
Intussen heeft het P.v.d.A.-lid van de
Tweede Kamer de heer E. A. Vermeer
aan de minister van oorlog de volgen
de schriftelijke vragen gesteld:
1. Kan de minister mededelen hoe
veel ziektegevallen zich bij de oefenin
gen van Nederlandse legeronderdelen in
West-Duitsland hebben voorgedaan?
2. Is het juist, dat een aantal mili
tairen, dat reeds ziekteverschijnselen
vertoonde op het moment van vertrek
naar Duitsland, toch naar Duitsland is
vervoerd?
3. Kan de minister mededelen of on
der de ziektegevallen van het kamp Sen
nelager ook andere ziekten zijn voorge
komen dan de z.g. A-griep?
4. Kan de minister voorts mededelen
op wiens last de bewuste kapitein in
het militair hospitaal in Utrecht is op
genomen?
5. Kan de minister de Kamer al die
mededelingen verstrekken, die voor een
juist inzicht in de gang van zaken in
Duitsland noodzakelijk zijn?
Advertentie
Advertentie
VOOR DUIZEND
EN ÉÉN
DOELEINDEN
med
Burgemeester mr. C. J. G. Becht van
Tilburg heeft in het St.-Josephziekenhuil
te Kerkrade, in welke stad hij tot ver
leden maand burgemeester was, een
operatie ondergaan. Sedert het begin van
ae week verblijft burgemeester Becht in
het Kerkraadse ziekenhuis. Zijn toe
stand wordt goed genoemd. Burgemees
ter Becht is onder behandeling van de
keel-, neus- en oorarts dokter H. de
Nooy. Verwacht wordt, dat hij over
veertien dagen zijn functie weer kan
uitoefenen.
(Van onze medische medewerker)
p pijn en koorts is
niemand gesteld.
Zij behoren bij
A het begrip lijden en
geen mens wil graag lij
den. tenzij om hogere
motieven.
Pijn zowel als koorts
zijn echter zeer nuttigwij
kunnen er zelfs niet bui
ten. Er zijn enkele, ge
lukkig zeldzame ziekten
waarbij de pijnzin is uit
geschakeld. Mensen die daaraan lij
den voelen niets wanneer zij zich sto
ten of branden. Het gevolg is dat
zij zich ernstig kunnen verwonden
zonder het te bemerken. Als ergens
in het lichaam een ontsteking om
zich heengrijpt, worden wij gewaar
schuwd door de pijn en eventuele
temperaluursverhoging; zou dit niet
gebeuren dan zou het proces de kans
krijgen ongemerkt voort te schrijden.
Niet voor niets spreken wij bij som
mige ziekten, die in het begin vrijwel
symptoomloos verlopen, van sluipen
de ziekten.
Vorige maal hebt u in deze kroniek
gelezen over de in normale omstan
digheden haast feilloze regulatie van
de lichaamstemperatuur, een van de
wonderen bij de warmbloedige wezens
waar wij zelden bij stilstaan. Het
temperatuur- of warmtecentrum in de
hersenen verzorgt het constant hou
den der lichaamstemperatuur. Hoe
deze „thermostaat" precies werkt is
nog niet bekend. Vast staat, dat hij
reageert op de temperatuur van het
bloed dat er door en langs stroomt,
door het zenden van prikkels naar de
zweetklieren en bloedvaten in de huid.
Er is blijkbaar heel wat voor nodig
om het temperatuursevenwicht te ver
storen. Zoals gezegd, temperatuurs-
verhoging is doorgaans op te vatten
als een waarschuwings-, een controle
teken. Koorts betekent: er is iets
mis, bijvoorbeeld er circuleren ziekte
kiemen of gifstoffen in het bloed; da
len van de temperatuur bij een koort
sige zieke laat ons weten dat het
goed gaat. bijvoorbeeld als de ziekte
kiemen zijn overwonnen. Een dalen
van de temperatuur tot normale waar
den betekent evenwel lang niet altijd
dat de zieke al volledig genezen ls.
Aangezien de lichaamstemperatuur
in veel gevallen zo een goede graad
meter is voor het verloop van een
ziekte zult u begrijpen, dat het alleen
in bijzondere gevallen wenselijk is ai-
leen de koorts kunstmatig te doen
dalen zonder dat de ziekte zelf beïn
vloed, respectievelijk genezen. kan
worden. Bij een gewone longontsteking
zullen bepaalde geneesmiddelen, o.e,
penicilline, de bacteriën doden, waar
door de ziekte geneest en de koorts
tevens zal dalen. Zou de longontste
king niet zo goed reageren op deze
geneesmiddelen, dan zou het toch wel
mogelijk zijn de temperatuur te doen
dalen met behulp van medicamenten,
zijn. Bij elke algemene ziekte waar
voor men de dokter roept geldt het
als een bewijs van zorgzaamheid en
begrip voor het werk van de arts
te kunnen meedelen hoe hoog de tem
peratuur is. Bij sommige ziekten is
het van belang het verloop van
de temperatuur na te gaan. Hiertoe
wordt de temperatuur twee maal of
vaker per dag, als de dokter dat
vraagt, gemeten en genoteerd. Dit
kan heel eenvoudig gebeuren door op
een velletje papier drie kolommen te
maken; in de linkerkolom wordt de
datum, in de middelste kolom de och-
tendtemperatuur en in de rechterko
lom de avondtemperatuur ingevuld.
o.a. aspirine. Deze genezen echter
niet de ziekte zelf, zoals heel duidelijk
blijkt bij griep. Een dergelijke tem-
peratuursdaling kan de medicus op
een dwaalspoor brengen, hetgeen voor
de zieke zelfs gevaarlijk kan zijn. Er
bestaan momenteel verschillende uit
nemende geneesmiddelen, zoals A.C.
T.H. en cortison, die bij de behande
ling van meerdere ziekten van grote
betekenis zijn. Zij hebben echter ook
de eigenschap dat zij de ontwikkeling
van de ontstekingsprocessen, die met
de behandelde ziekten niets te maken
hebben, kunnen maskeren, d.w.z. on
opgemerkt doen verlopen, waardoor
patiënt en geneesheer voor merk
waardige en niet altijd aangename
verrassingen kunnen komen te staan.
Dit alles verklaart waarom het toe
passen van deze geneesmiddelen ken
nis en ervaring vereist en vanwege
de noodzakelijke controlemaatregelen
veelal in het ziekenhuis moet gebeu
ren.
Tenslotte nog iets over het opne
men van de lichaamstempera
tuur. Een koorts-thermometer
behoort in elk huisgezin aanwezig te
Het is gewenst om voor het tempe-
ratuuropnemen een vaste tijd aan te
houden, bijvoorbeeld 's morgens na
het wakker worden: 7 of 8 uur en
's middags na de rust of voor het
avondmaal. De avondtemperatuur is
normaliter ruim een halve graad ho
ger dan 's morgens.
Over de plaats waar de temperatuur
gemeten moet worden heerst veel
misverstand en onbegrip. Eenvoudig,
snel en zeker de betrouwbaarste me
thode is de rectale meting. Als er
voor gezorgd wordt, dat de meter in
het midden van de opening zoetjes
naar binnen kan glijden, ongeveer tot
aan de plaats waar het glas breder
wordt, is het volkomen onpijnlijk. Pijn
wordt alleen veroorzaakt door een
ruwe werkwijze. Na drie minuten kan
de meter verwijderd en de tempera
tuur afgelezen worden.
Tegen het meten van de okseltem-
peratuur zijn verschillende bezwaren
aan te voeren: onbetrouwbaar, duurt
langer en mede hierdoor vooral bij
kinderen moeilijk door te voeren.
St.
(Vervolg van pagina 1)
Wat doet het goed om zulke woorden
te horen of op een andere plaats de
steenfabrikant Terwindt een pleidooi te
horen houden voor „een zodanige ver
deling van het inkomen, dat de werk
nemer een situatie van welstand en
bezit zal verkrijgen, waardoor hij wer
kelijk in welke vorm dan ook deel kan
hebben aan het geïnvesteerde bedrijfs
kapitaal".
Was dan alles rozegeur en mane
schijn en zijn we voorgoed de verdedi
gers geworden van alles wat uit on
dernemerskring tot ons zal komen? In
genen dele.
We zouden een tweetal opmerkingen
willen maken die toch wel degelijk als
kritiek bedoeld zijn. Men hoort wel
eens beweren, dat de arbeiders in het
algemeen heel anders praten dan hun
leiders. Daaruit wordt dan ook tot de
onjuiste afstand tussen de massa en
de leiders geconcludeerd, We zijn het
met deze bewering niet oneens, en we
weten dat dit punt een van de ern
stige zorgenkinderen is van de leiders
onzer arbeidersbewegingen. Maar een
bijna volkomen gelijk verschijnsel heb
ben wij tijdens deze industriereis moe
ten vaststellen in de verhouding indi
viduele werkgeverbestuurder van
.een werkgeversorganisatie. Er waren
er maar weinigen die veel méér zagen
dan hun eigen bedrijf of onderneming.
We hebben daar begrip voor elk#
mens is tenslotte zichzelf het naast
maar de toenemende onderlinge afhan
kelijkheid in ons maatschappelijk be
stel dwingt tot een meer rekening hou
den met het geheel. De secretaris van
een der werkgeversverbonden zei ons:
„Zowel de arbeidersvakbeweging als
wij zouden veel meer in onze program
ma's de karaktervorming van onze le
den moeten opnemen". Zou stands-
vakorganisatorische integratie hier
niet bevorderlijk werken? Voorts is ons
opgevallen de geheide overtuiging van
sommige werkgevers, dat zij het ten op
zichte van hun arbeiders zo voortreffelijk
doen en dat alle klachten kunnen wor
den afgedaan met: „Och, ontevreden
elementen zijn er altijd". Dat klinkt
zo ongeveer als wanneer een arbeider
ons zou zeggen (en wel eens zegt):
„Och, er zijn natuurlijk ook wel een
paar goeie werkgevers." Open oog
voor de mogelijkheid van eigen fouten
blijft o.i. gebiedende eis.
Een tweede opmerking geldt een
terrein, dat deze week wel bijzonder
in de belangstelling heeft gestaan, na
melijk dat van de reclame. We hebben
gelezen dat prins Bernhard op het
reclamecongres heeft geadviseerd wat
meer de nadruk te leggen op de voor
lichtende aspecten van de moderne
publiciteit, en niet de mensen te ver
leiden „zoveel mogelijk geld uit te ge
ven", We maakten het in een onder
neming mee, dat de directeur ons ver
telde: „De grote vlucht die ons bedrijf
heeft genomen danken we voorname-
liik aan het feit dat we hebben kunnen
bereiken dat de mode ging meespre
ken. Daardoor komen we nu tweemaal
per jaar met een nieuwe collectie,
vroeger soms maar eens in de twee of
drie jaar. De dames willen graag aan
de mode meedoen, welnu, we zagen
onze omzet zich verdubbelen," Is hier
nu geen sprake van een nodeloos op
schroeven van niet-aanwezige behoef
ten? Hier is een grote mate van zelf
beheersing toch wel op z'n plaats.
Overigens zijn dit maar enkele losse
indrukken van een hoogst interessante
week, waaraan we dankbaar hebben
deelgenomen.
