Velsens tunnelzwemfeest
getorpedeerd
Dertien mille gestolen uit een
geheime bergplaats van een
Nijmeegse fotograaf
m
i
s
LONG RUN
King Size met koelfilter
DE PROBLEMATIEK VAN HET
KATHOLICISME IN POLEN
Zolang Gomulka aan de macht is, zal de vrede
tussen Kerk en regiem wel gehandhaafd blijven
SAN MARINO IN REP EN ROER
l
1
C'
i
Starre houding van K.N.Z.B
Slechts weinig katholieken willen
terug naar de toestanden van 1939
Dat is verkwikking: het gezonde
samenspel van felle zon en koele sneeuw - van
Amerika's zonnige tabakken en Long Run's koelflter.
Rook koel.... rook Long Run.
Duitser bekent reeks
inbraken
VbbtiVMuftj
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 195?
PAG MA 5
het symbool van vertrouwen!
Er bestaat geen Aspirin*) zonder Bayer-kruis
In hoger beroep
Bevestiging van het
vonnis geëist
Tegen vrouw die haar
kind doodde
Geringe belangstelling
voor korps mariniers
Hogere kolenproduktie
Hoger beroep-zaak in Arnhem
Procureur-generaal eist vrijspraak voor een
van de twee verdachten
Tweede Kamer
De behandeling der
rijksbegroting
Politieke beschouwingen
beginnen 15 oktober
M
(Van een redacteur)
omulka, een goede organisa
tor, een hartstochtelijk, moe
dig en onbaatzuchtig patriot,
door zware beproevingen gerijpt
tot een diplomaat, maar tegelijk
een overtuigd communist, die de
binding aan de Sovjet-Unie als
onvermijdelijk ziet - al koestert hij
tegenover de U.S.S.R. geen liefde
rijke gevoelens - deze Gomulka is
voldoende nationalist en realist
om de belangen van de katholie
ken in Polen niet geheel te nege
ren. Hij gaat als communist niet
zover, dat hij de katholieken vol
ledige vrijheid toestaat, maar men
noet bij de beoordeling van de
toestand in Polen billijkheidshalve
TOERISTEN KOMEN VIA POLITIEKE REL
RUIMSCHOOTS AAN HUN TREKKEN
ook laten meespreken, dat de
grenzen van het mogelijke mede
getrokken zijn en worden door
hetgeen zich in Hongarije heeft
afgespeeld. Het gaat er dus voor
de katholieken allereerst om uit
de beperkte mogelijkheden het
beste te halen. Tegen deze achter
grond heeft de Polen-kenner prof.
dr. O. Forst de Battaglia in een
aan het congres „Kirche in Not"
te Königstein gezonden referaat
de problematiek van het katholi
cisme in Polen geschilderd.
136.000 verduisterd
2V<> jaar geëist
Advertentie
GRIEP!
is het snelle en heilzame middel ter bestrijding van
griep. Waag U niet aan experimenten maar neem direct
dit middel dat het bewijs heeft geleverd van zijn weer
galoze eigenschappen en zijn onschadelijkheid. Het
Bayer-kruis op ieder tablet is Uw garantie!
Gedeponeerd handelsmerk
De Koninklijke Nederlandse Zwem
Bond heeft Qeen toestemming gegeven
tot het houden van een door de Velser
Zwem Vereniging te organiseren natio
nale wedstrijd ter gelegenheid van de
°pentng der Velser tunnels De weige-
ng is gegrond op het feit, dat de
hiervoor gekozen datum van 5 oktober
Va-lt in het zgn. gesloten seizoen.
Het gemeentebestuur van Velsen
eeft aan de K.N.Z.B. verzocht in dit
"Peciale geval medewerking te willen
^erlenen door het verstrekken van een
V"lsPensatie. Ook de V.Z.V. en de direc
teur van de gemeentelijke bad-, was-
Zweminrichtingen in Velsen hebben
Keen enkele moeite gespaard om de
In hoger beroep heeft donderdag te
Arnhem voor het gerechtshof een 29-
jarige vrouw uit Oosterbeek terecht ge
staan die wegens moord op haar zoon
tje van drie maanden door de recht
bank te Arnhem was veroordeeld tot
een gevangenisstraf van vijf jaar met
aftrek en voorwaardelijke ter beschik
king stelling van de regering met een
Proeftijd van drie jaar. De procureur
bij het gerechtshof eiste bevestiging van
dit vonnis.
Het misdrijf werd gepleegd op 10
maart 1953. Drie jaar lang bleef de
moord geheim, totdat in maart 1956
de controle van het bevolkingsbureau
■e Oosterbeek zich begon te interes
seren voor de verblijfplaats van het
ï?ngetje. Met medewerking van de poli-
li'ch.kwam toen het misdrijf aan het
De procureur-generaal schilderde de
LF>Pa^ een slecht type Zij had
£5?«or moeten proberen het kindje
tinmen te krijgen in een mrich-
v raadsman vroeg het hof de harm-
S^hgheid niet uit het oog te verhezen.
eze vrouw, volgens de psychiater ver
hunderd toerekeningsvatbaar, had geen
Ustig overzicht van de situatie. Zij ,1S
m zekere zin patiënte. Gevangenis
straf is niet alleen funest voor haar,
noch ook voor haar tweede man en
mnderen, aldus de raadsman die meen
de, dat beperking van gevangenisstraf
®n daarnaast onvoorwaardelijke ter be
schikking stelling van de regering de
Voorkeur verdienen
Uitspraak 3 oktober.
.Generaal H. O. Romswinckel, com-
ï^hdant van het Korps Mariniers,
•jeeft naar aanleiding van de herha-
hgsoefeningen, die thans voor de
Mariniers worden gehouden, een pers
conferentie belegd tijdens welke hq ook
Oproken heeft over de huidige perso^
'^Ismoeüijkheden bij belkorgP|-
giraal zei o.a. dat seae liocr)Pllrpn
gert adige teruggang was t
dep?eltelijk door een sterk
d;n lelijk door een te geringe
S van nieuwe recruten. In l9
h-, plet augustus, hebben 106 beroep-
'niers na het beëindigen van hu
i® contracteerde diensttijd het korps ver-
ni terwijl in deze periode slechts 5b
jjciiwe recruten konden worden aan-
bp ornen- Daar het voor een gezonde
vfpS°neelssituatie noodzakelijk is onge-
js r 2oo man jaarlijks aan te nemen
ookeetï en ander voor de generaal en
v V?0r de gehele marineleiding zeer
roen stend> te meer omdat uit dit be-
Vonr /rsoneel bet noodzakelijke kader
Vorrna toekomst moet worden ge-
die b de 2600 beroepsmariniers
40on korps bij een vredessterkte van
noa; m,an (dienstplichtigen inbegrepen)
jj. dig heeft, kan men thans over 1800
8nn.L beroepspersoneel beschikken, dus
te weinig.
wedstrijden doorgang te doen vinden.
Daarbij is vooral de nadruk gelegd op
de bijzondere gebeurtenis ter gelegen
heid waarvan dit zwemfeest georgani
seerd zou worden, een gebeurtenis,
waarvan het belang ver uitgaat boven
het plaatselijke en zelfs boven het na
tionale.
Niettemin heeft allereerst de sport -
commissie van de K.N.Z.B. tot twee
keer toe de toestemming zonder meer
geweigerd, waarbij deze het feit van
de tunnelopening totaal ne.s
Ook het bondsbestuur weigerde toe
stemming te geven.
Het gesloten seizoen loopt van 9 sep
tember tot 14 oktober. Merkwaardig is
dat wel vier andere wedstrijden in het
gesloten seizoen werden vastgesteld en
goedgekeurd, n.l. op 14 september door
De Meeuwen te Amsterdam, op 15 sep
tember te Eindhoven, op 16 september
door 't Gooi, op 22 september het be-
vrijdingstoernooi van PSV te Eindho
ven, terwijl ook op 13 oktober de uit
wisseling van de Goudse zwemclub
met Gent doorgang kan vinden.
De weigering betekent dat Velsen
zich wedstrijden ziet ontgaan, waarop
topzwemmers en -zwemsters waren
uitgenodigd. Het betekent ook dat
zwemmen de enige sport is die geen
bijdrage kan leveren aan de feestelijk
heden rond de opening van de Velser
tunnels. De wedstrijden waren bedoeld
als eclatant sluitstuk van de „tunnel-
week".
Het wordt in Velsen dan ook zeer
betreurd, dat de K.N.Z.B. zich star aan
de reglementen heeftgehouden en
geen enkele zin voor de realiteit ver
mocht op te brengen. Men heeft de
wedstrijden zonder meer op zichzelf-
beoordeeld en het verband, waarin deze
zouden plaats vinden, eenvoudig gene
geerd. Het grote lichaam van de
K.N.Z.B. is gebleken star te zijn en
onmachtig de werkelijkheid te zien.
De procureur-generaal btf het ge
rechtshof te Arnhem, heeft donderdag
tegen een 38-jarige los-arbeider "ij de
P.T.T. te Nijmegen, een jaar en zes
maanden gevangenisstraf met aftrek
geëist, hetgeen bevestiging betekent
van het vonnis van de rechtbank te
A nhem. Deze Nijmegenaar werd er
van verdacht tijdens het aanleggen van
een telefoonleiding in de woning van
een fotograaf te Nijmegen in oktober
1956 zich een bedrag van 12 a 13.0UU
gulden uit een geheime bergplaats te
hebben toegeëigend. Voor de medever
dachte, een 20-jarige inmiddels ontsla
gen elektricien bij de P.T.T., die er
van beschuldigd werd aan deze dief
stal te hebben medegewerkt, eiste de
procureur-generaal vrijspraak wegens
gebrek aan bewijs. De rechtbank had
deze verdachte veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf voorwaarde
lijk.
De arbeider ontkende iets van de
diefstal af te weten. De andere ver
dachte bekende, dat eerstgenoemde
hem had overgehaald mee te werken
aan de diefstal van de busjes met geld.
De arbeider zou zulk een busje in zijn
zak hebben gestoken en aan zijn jon
gere collega de helft hebben beloofd
Later wilde de jongste niete meer met
dë zaak te maken hebben. Hu bad ech
ter zijn collega niet aangegeven uit me
delijden met diens gezin (12 kinderen)
aldus zijn verklaring voor het hot. Het
geld is nog steeds niet terecht. De ar
beider verklaarde geen busjes te hebben
gezien. Volgens een politieman is het
echter niet mogelijk, dat hu bp het
trekken van kabels door het geheime
kastje de busjes niet zou hebben op
gemerkt.
De procureur-generaal achtte de
schuld van de arbeider wettig en
overtuigend bewezen en beval het hof
aan eens in de woning te gaan kij
ken, dan zou het evenals hp consta
teren, dat deze verdachte met de bus
jes in aanraking had moeten komen
tijdens zijn werkzaamheden Eigen
aardig is ook, dat de arbeider toen
de fotograaf kwam informeren al be
weerde geen filmbusjes te hebben ge
zien, zonder dat er nog over film
busjes was gesproken. De verklarin
gen van de elektricien achtte de pro
cureur-generaal overigens voldoende
betrouwbaar om schuldigverklaring
te kunnen vragen. De elektricien
heeft een blanco strafblad. De arbei
der daarentegen niet.
De procureur-generaal kon niet nala
ten de houding van de elektricien laak-
Advertentie
De 27-jarige Duitser, die maandag
nacht omstreeks drie uur te Heerlen
door een hoofdagent van politie op he
terdaad werd betrapt, toen hij probeer
de de etalage van een juwelierszaak
leeg te roven, heeft bekend tijdens
zijn verblijf in Nederland nog meer in
braken en diefstallen te hebben ge
pleegd.
Nadat hij zaterdag illegaal ons land
was binnengekomen, was hij naar Eind
hoven gereisd, waar hij uit een gepar
keerde wagen een fototoestel stal. Zijn
poging de wagen te starten mislukte
en daarom kroop hij maar achter het
stuur van een andere auto en reed naar
Hilversum, waar hij inbrak in een par
ticuliere woning. Zijn buit bestond hier
uit geld, een gouden ring en een gou
den horloge. Vervolgens reed hp naar
Valkenburg, waar hij de auto verwissel
de tegen een luxueuzer model, dat bij
een garage was geparkeerd. Hiermee
reed hij naar Heerlen, waar hij ten
slotte door een- patrouillerend hoofd
agent werd gearresteerd. Zaterdag za'
de Duitser worden voorgeleid bij de
officier van justitie te Maastricht.
baar te noemen. Ofschoon hij niet ont
kent stilzwijgend met de arbeider te
zijn overeengekomen dat hij de
helft zou ontvangen, kan juridisch me
dedaderschap niet worden bewezen,
weshalve de procureur-generaal niet an
ders kon doen dan vrijspraak require-
ren. De verdediger van de arbeider zei
niet zulk een hoge dunk te hebben^ van
de betrouwbaarheid van de electricien
als de procureur-generaal. Deze had er
alle belang bij de arbeider als dader
aan te wijzen. Volgens pleiter zijn er
teveel twijfelpunten. Het wettig en over
tuigend bewijs ontbreekt. Hij vroeg
vrijspraak en onmiddellijke invrijheid
stelling. Op het laatste verzoek ging het
hof echter niet in.
De raadsman van de jongste ver
dachte, was het met de procureur-ge
neraal eens, dat het tegen de elektri
cien ten lastegelegde niet bewezen kan
worden geacht.
Uitspraak 3 oktober.
De Tweede Kamer heeft donderdag
middag besloten op 15 oktober een aan
vang te maken met de algemene poli
tieke beschouwingen over de rijksbegro
ting. Dit zal geschieden zonder schrif
telijke voorbereiding. De financiële be
schouwingen zullen op 6 november aan
vangen. Deze worden Wel schriftelijk
voorbereid.
De Kamer zal op dinsdag 1 oktober
een aanvang maken met de behande
ling over de ontwerpen inzake Eura
tom en gemeenschappelijke markt.
m
•ff Long Run Fresh Flavor Filte»
Advertentie
is de juichkreet van
snoepend Nederland, Fmittella
is het heerlijk frisse eri...
zachte snoepje waarvan
alléén van Melle
het geheim kent
In 3 smaken
aardbeien - sinaasappel
citroen,
het
li.
blijkens een voorlopige mededeling van
ministerie van Economische Zaken be-
*P de totale kolenproduktie in juli j.l.
3fio 195 ton tegen 866.118 ton in juni, d.i.
930 (37.657) ton per werkdag. Inge-
oerd werden 837.753 (974.859) ton. Vol-
®ns de definitieve cijfers was per einde
ni j.l. in totaal voor binnenlands ge-
beschikbaar 1.486.844 ton.
n de oudste en kleinste re-
publiek ter wereld,hetin
Italië gelegen San Mann
heerst sinds gisteren een
enorme politieke chaos. De 5»
vierkante mijl grote repu
bliek heeft namelijk plotse
ling twee regeringen, men
zou zelfs kunnen spreken van
een communistische greep
naar de nacht, en onder de
ogen van de politiemacht van
22 man wordt er dan ook
lustig gedebatteerd en hier en
daar zonder veel bloed
vergieten wat gevochten.
Een en ander zeer tot ver
maak van de vele toeristen,
die ongestoord aan de café
tafels hun zoete wijn drin
ken terwijl voor hun ogen
honderden inwoners der re
publiek gesticuleren en ruzie
maken.
De 22 politiemannen, in
hun schilderachtige 15e-
eeuwse uniformen, begrijpen
wel, dat ze in een dergelijke
chaos niet veel kunnen be
ginnen en ze houden hun
lange brede zwaarden dan
ook maar in de verzilverde
scheden.
De grote ruzie draait om
het betoog van het commu-
nisitsch-socialistische blok in
de „grote en algemene raad"
van San Marino, dat de
raad ontbonden dient te wor
den. Zij beroepen zich daar
bij op een wet uit 1920, die
bepaalt, dat de raad ontbon
den moet worden wanneer
meer dan de helft van de le
den is afgetreden.
Het communistisch-socialis-
tische blok had tot voor kort
in de raad nog slechts de
klemst mogelijke meerder
heid, en die verkeerde de
zer dagen in een minderheid,
toen een van de communis
tische raadsleden „omzwaai
de".
De raad moest gisteravond
bijeenkomen om twee nieu
we „kapitein-regenten" (de
hoogste ambtsdragers in de
de communistische verkie
zingslijst lieten plaatsen met
de belofte, dat de commu
nisten het gezag over hun
zetels zouden hebben. Dit,
aldus de communisten, gaf
de partij het recht hen nu
ook te laten aftreden. En vol
gens deze redenering was
meer dan de helft van het
aantal leden afgetreden, zo
dat de raad ontbonden moest
worden.
De christen-democratische en
sociaal-democratische meer-
staat) te kiezen en dat zou
den ongetwijfeld niet-com-
munisten geworden zijn.
Daarop traden snel alle le
den van het communistisch-
socialistische blok uit de
raad. Bovendien bedankte
deze groep voor het lidmaat
schap mede namens zes on
afhankelijke raadsleden, die
vroeger pro-communistisch
waren geweest, maar de een
na de ander waren „omge
zwaaid". Dat bedanken ge
schiedde met een beroep op
een verkiezingsafspraak in
1955 gemaakt, toen namelijk
deze onafhankelij ken zich op
derheid van 31 leden, met
inbegrip van de omstreden
onaf hankelij ken, vormde
daarop een executieve raad,
zodat San Marino gister
avond plotseling enerzijds
twee (communistische) „ka
pitein-regenten" had zon
der raad want die was
zo juist door de kapiteins
regenten ontbonden en
een executieve raad zonder
kapitein-regenten.
Van een handgemeen tus
sen pro- en anti-communis
tische raadsleden werd het
rumoer al spoedig een straat
gevecht, waartoe de com
munisten ongeveer 600 sup
porters hadden aangevoerd.
Toen de nacht viel, ver
schanste het communistische
staatsapparaat zich in het
regeringsgebouw, met bed en
bagage, en een optocht van
in het wit geklede kellners
bracht de hongerige regeer
ders en raadslieden dampen
de schotels als proviand ge
durende het „beleg". Het
15e-eeuwse paleis werd voorts
omgeven door een wacht van
twintig getrouwe partijgan
gers teneinde te voorkomen,
dat de „oppositie" onder
bescherming der duisternis
het gebouw zou bezetten.
De wacht kampeerde op
de keien voor het paleis en
liet de chianti-fles vrolijk
rondgaan. Toeschouwers wer
den weggezonden.
Er is ook nog een rege
ringsproclamatie afgekon
digd. Gisteravond om half
elf stak staatssecretaris Do-
menico Morganti het hoofd
uit een van de vensters van
het gebarricadeerde gebouw
en deelde luide mede, dat op
3 november verkiezingen
voor de nieuwe „grote en al
gemene raad" worden ge
houden. Tot dat ogenblik,
zo gaf hij te kennen, zou het
communistisch-socialistische
blok het paleis niet verla
ten.
Zoals bekend genoot Gomulka in de
kritische dagen van het vorig jaar de
sympathie ook van vele geestelijken.
De praktijk heeft uitgewezen, dat zijn
vriendelijke woorden aan het adres
van de katholieken geen loze woorden
zijn. Zo behoeft bijvoorbeeld het Poolse
episcopaat niet meer allerlei slinkse
wegen te bewandelen om in contact te
komen met het Vaticaan.
Wat de onteigende kerkelijke be
zittingen betreft: de Poolse hiërarchie
verlangt niet de integrale teruggave
van al hetgeen haar ontnomen werd;
zij vraagt alleen de middelen om de
geestelijkheid in leven te houden, de
uitoefening van de godsdienst moge
lijk te maken en het charitatieve werk
zijn kans te geven. Deze verlangens
zijn vaak ingewilligd; zo hebben bij
voorbeeld vele kloosters hun bezittin
gen teruggekregen. De amusante noot
ontbreekt hierbij soms niet: een be
delorde riep zich bij haar verzoek
om teruggave uit tot een groep van
model-socialisten, die veel meer dan
enige andere gemeenschap voor goe
de oogsten gezorgd had zonder zich
schuldig te maken aan uitbuiting!
Een probleem ligt er nog op het ge
bied van het onderwijs. Ten princi
pale is het godsdienstonderwijs weer
ingevoerd; de praktijk levert echter
moeilijkheden op met het godsdienst
onderricht tegenwerkende docenten,
met ouderraden, die zich verzetten te
gen de „onwetenschappelijke" beïnvloe
ding van de jeugd enz. Niettemin: onge
veer 95 pet van de leerlingen bezoekt
weer godsdienstlessen.
Zoals reeds opgemerkt kan Gomulka
de ontwikkeling niet geheel haar vrije
loop laten. Derhalve komt men niet
tot vrije verkiezingen. Het is geen
nieuws wanneer we stellen, dat bij wer
kelijk vrije verkiezingen de „Sjem"
een sterke anti-communistische meer
derheid zou krijgen. Men weet echter
ook, dat dit direct zou leiden tot een
ingrijpen van de Sovjets. Dit is de
reden waarom kardinaal Wyszynski Go-
mulka's op andere overwegingen steu
nende opvatting deelt, dat er geen
katholieke partij gevormd moét wor
den, doch dat men zich ertoe moet
beperken een aantal katholieke volks
vertegenwoordigers als „club" bijeen te
brengen.
Deze club, de „Znak" („Teken"),
blijft echter gelet op de gevoelens van
de bevolking een groteske minderheid
in het parlement. Er zijn niet meer
dan negen Znak-mensen en dan nog
drie andere als katholieken aan te
merken afgevaardigden. Winst is ech
ter ook, dat de katholieken in de col
lectieve staatsleiding, de „Rada Panst-
wa" door de dichter Zawieyski verte
genwoordigd zijn era dat katholieke
hoogwaardigheidsbekleders, katholieke
schrijvers, katholieke feesten enz. niet
meer genegeerd worden. De Poolse ge
zant bij het Quiriniaal, Bruto, heeft
kardinaal Wyszymsky zowel bij zijn
aankomst als bij zijn vertrek in Rome
begroet. De primaat is vaak front
pagina-nieuws ook in de niet-katholieke
pers.
Een vraag, die iedere belangstellen
de buitenstaander zich stelt, is wat
men nu eigenlijk moet verstaan onder
en wat men heeft aan de „vooruitstre-
ilii
-
vaak van „prymasow-
die achter de primaat
GOMULKA
spreekt men
cy": mensen,
staan.
Een derde groep wordt gevormd
door katholieken die voorheen met de
Pax"-beweging zijn meegegaan, doch
daartoe nu niet meer behoren zonder
dat zij echter reeds bij de „prymasow-
cy" te rekenen zijn. Er behoren be
langrijke figuren toe zoals het kamer
lid Frankowski, graaf Konstanty Lu-
bienski en Wojciech Ketrzynski, alle
drie mensen die het goede nastreven.
Tenslotte is er dan de „Pax"-groep
met als leider Boleslaw Piasecki. Pia-
secki heeft in de bezettingstijd niet ge
collaboreerd met de Duitsers, hij wilds
echter een illegale strijd voeren tegen
de Russische bevrijders, waarbij hij in
de handen van de NKVD gevallen is.
Waarschijnlijk is hij toen omgedraaid.
Hij ging het weekblad „Vandaag en
morgen" uitgeven en een dagblad, tot
op de dag van vandaag het enige met
een „katholieke" (zij het dan een zeer
bepaalde) signatuur. De financiële
middelen voor de grote Pax-uitgevè-
rij kwamen uit een heel merkwaardi
ge trust, waarvan o.m. een onderne
ming deel uitmaakte, die zich bezig
hield met de handel in schoonheids-
vende" katholieken in Polen. Bij de
beantwoording van deze vraag dient
voorop te staan, dat onder de Poolse
katholieken nog maar heel weinig men
sen gevonden worden, die terug willen
naar de toestanden van 1939. In die
zin is de meerderheid van de Poolse
katholieken als „vooruitstrevend" aan
te merken. Men erkent wel de beteke
nis van de persoonlijke eigendom,
maar meent dat de sociale en econo
mische omwenteling niet helemaal on
gedaan gemaakt kan worden.
Daarnaast heeft men te maken met
groeperingen, die samen te vatten zijn
onder de noemer „passieve activisten".
In de grond van de zaak staan deze
groepen afwijzend tegenover de ideolo
gische basis van het regime. Zij zijn
echter bereid zich niet te verzetten te
gen een marxistische regering als de
ze het land in zijn geheel en het indivi
du een redelijk bestaan biedt en de
Kerk vrijheid geniet. Dit betekent, dat
de „passieve activisten" met de situa
tie, waarin de Kerk thans verkeert,
tevreden zijn. Inmiddels bedienen zij
zich echter wel van de gebruikelijke
communistische terminologie, waarin
termen als socialisme, westelijk impe
rialisme, kolonialisme enz. een zeer
speciale betekenis hebben. Zij willen
zich „vooruitstrevend" voordoen, doch
deze groepen zijn zeker te beschouwen
als werkend in het belang van de
rechten van het geloof, de gewetens
vrijheid enz. Vandaar ook dat het
Poolse episcopaat met nadruk het
stemmen op de officiële kieslijsten heeft
aanbevolen. De aanduiding „passief"
duidt hierop, dat deze groepen niet, zo
als de „Pax"-groepering, wezenlijke
concessies aan het Marxisme willen
doen. In de „Sjem" staan de „pas
sieve activisten" hoog aangeschreven.
Met de Znak-club is buiten het par
lement te vergelijken de Poolse club
van katholieke intellectuelen, waarbij
ook vele priesters zijn aangesloten.
Jammer genoeg heeft men organisaties
van dit genre tot nu toe nog niet tot
stand kunnen brengen voor de midden
stand en de arbeiders. De ideeën van
de „Znak" en wat daar omheen is ge
groeid worden vertolkt door het week
blad „Tygodnik Powszechny" en het
cluborgaan „Dialoog". De Znak is
te zien ais een groepering van men
sen die achter de kardinaal staan, een
groepering die geleid wordt door een
sterke werkelijkheidszin. De Polen zijn
realisten, geworden. In de wandeling
middelen. De Pax-uitgeverij trok voor
aanstaande katholieke schrijvers aan.
Op Pax was ieder aangewezen, die
van zijn literaire of journalistieke werk
geen afstand kon of wilde doen. Pia
secki wordt nog steeds door de com
munisten ondersteund.
Tegen de grondslagen van de vrede
tussen kerk en regiem wordt een be
dekte strijd gevoerd. Een strijd op
het gebied van de discipline in de
kerk, van de wenselijke vereniging van
alle katholieken in de prymasowcy-
groep, van het godsdienstonderricht en
van de christelijke geest in opvoeding
en onderwijs. Zolang Gomulka het
voor het zeggen heeft behoeft men er
niet zo bang voor te zijn dat de vrede
verstoord zal worden. Men vleie zich
echter niet met de illusie dat een te
rugkeer van het oude systeem uitge
sloten is. Als Gomulka de moeilijke
economische situatie niet meer mees
ter zou kunnen blijven en er ongere
geldheden zouden komen in Polen, dan
zal Moskou ingrijpen en gaat al dat
gene wat gewonnen is weer verloren.
Voor de Groninger rechtbank werd
donderdag de zaak behandeld tegen een
53-jarige notarisklerk, uit Wedde, die
bij een notaris aldaar sinds de bevrij
ding in totaal 136.000 heeft verduisterd.
Verdachte bekende deze omvangrijke
fraude onomwonden. De officier van
justitie eiste twee jaar en zes maanden
met aftrek.
Verdachte was al jaren in dienst van
het notariskantoor en werd volkomen
vertrouwd. Hij was een notabele in het
dorp en zat in diverse commissies. Toen
de notaris ontdekte dat er een belang
rijk bedrag aan geld miste, dacht hij
aanvanklijk aan een vergissing, maar
het onderzoek bracht een reeks van
fraudes aan het licht, die gecamoufleerd
werden door valse boekingen en valsa
kwitanties. De fraude was begonnen na
de bevrijding, toen verdachte het beheer
kreeg over NSB-boedels en deze weelde
hem te groot werd. Toen op een avond
een cliënt van de notaris geld bij ver
dachte thuis bracht, bezweek hij voor
de verleiding. Dat was het begin van
een lange reeks verduisteringen. Het
geld werd gebruikt in zijn gezin, voor
de opvoeding van zijn kinderen, hij
leefde voorts op te grote voet-.
Uitspraak 3 oktober.
