Haakon
gekozen
van
de eerste
monarch
Noorwegen
Deense prins werd een
zeer geliefd vorst
MMockl
HEI A HAAKON", zongen de
D
Noorse
kinde
ren
H
ZIEL VAN HET NOORSE VERZET
Behoefte aan bedden voor de
reuma-patiënten slechts voor
25 procent gedekt
7
Vragen over de
misvormde
kikkers
In de Tweede Kamer
Dodelijk ongeval
in Hoofddorp
Ook op kinderen gerekend KLINISCHE BEHANDELING VAAK NODIG
2ktfiesJe*e,hu'"i7
Componist - rijksambtenaar
San Marino:
Adenauer begint
met formatie
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1957
PAGINA 7
heebbnaam °la-
Girobiljet vervalst
Gunstige resultaten bij proeven met
mobiele fysische therapie
HNI'A
socks of standing
KAB-propaganda-
actie
Thailand heeft een
voorlopige premier
Stichting Donemus
viert 2de lustrum
Kees van Baaren
STRIJD GELUWD,
DEBATTEN DUREN
VOORT
Dollard-Eems-kwestie
speelt ook een rol
Syrië stelt overleg
met V.S. voor
Oostduitsers wegens
spionage veroordeeld
«5
Koning Haakon is op 3 augustus 1872
als Prins Christiaan Frederik Carl
George Waldemar Axel van Dene;
parken te Charlottenlund geboren. Hij
*?as de tweede zoon van Frederik VIII.
J?e Deense koning, die op 14 mei 1905
Plotseling te Hamburg overleed. Zijn
•boeder was koningin-weduwe Louise
Xan Denemarken, geboren prinses van
zweden en Noorwegen, een dochter van
«oning Karei XV van Zweden. Prins
zoals hij genoemd werd, behoorde
tot de gezamenlijke huizen Slees-
^ijk -Holstein -Sonderburg -Glucksburg.
°mdat hij een van de jongere prinsen
J^as, werd hij opgeleid voor de Deense
ïjarine. In juli 1896 trouwde hij 0p
■Buckingham Palace met de toen 26-ja-
ï'ge prinses Charlotte Mary Victoria
"laud van Groot-Brittannië en Ierland
«e derde dochter van koning Edward
VII en koningin Alexandra, welke laat
je weer een zuster was van koning
Prederik VIII. Uit dit huwelijk werd
Slechts een zoon geboren, prins
Alexander, die op 2 juli 1903 in Appleton
House, Sandringham, het levenslicht
Zag en die later, als Noorse kroonprins
fle naam Olav aannam,
isi? eden en Noorwegen, die sinds
1814 door een personele unie waren ver
bonden, hadden de nimmer geheel ge
ëindigde unie-twisten in het jaar 1905
J?t een laatste, definitieve crisis geleid.
~e laatste unie-koning, Oscar II, noch
ue als regent in Noorwegen optredende
kroonprins Gustaaf slaagden er tenslot
te meer in een kabinet tot stand te
brengen. Toen verklaarde het Noorse
Parlement, het Storting, op 7 juni 1905,
dén vereniging met Zweden onder
nine heéftS ten ei"de is en dat de ko
ning te fung0ePrlnh°Uden als Noorse ko'
Minister Michélsen
Van een provisionele reeerinc nn zirh
en verzocht koning Oslar uit naam
van het Storting een prins van zijn huis
toe te staan de Noorse kroon aan te lie
den. Op 13 augustus .stemden 368 000
"ioren voor en slechts 184 tegen de
scheiding. Koning Oscar protesteerde
togen deze gang van zaken en wees ook
uc aanbieding van de Noorse kroon aan
vU* van de prinsen van zijn huis van de
der kwam tenslotte tot onderhan-
dio ngen tussen Zweden en Noorwegen,
don ,nadat tal van kritieke fazen waren
On o,eeJd' t>ij het Verdrag van Karlstad
43 september 1905 tot een vreedza-
e- maar definitieve scheiding leidden.
U Noorwegen was intussen een cam
pagne begonnen voor de vestiging
d,. van een republiek. Bij het referen-
yj,?1 van 13 november 1905, toen de
t ®ag werd gesteld of de regering de
vJi°b moest aanbieden aan prins Carl
foA Denemarken of niet, vulden ech-
SnJ'N N?,reJ ..Ja" in en slechts
Daarop koos het Stor-
ting op 18 november met eenparigheid
van stemmen de prins tot koning. Nog
diezelfde dag liet de prins telegrafisch
Van zijn bereidwilligheid tot het aan
vaarden van zijn nieuwe verantwoorde
lijkheid blijken.
Op het Deense schip „Danebrog," ge
ëscorteerd door Engelse en Duitse oor
logsbodems, kwam de prins, die zich nu
koning Haakon VII noemde, op 25 no
vember 1905 in Oslo (toen nog Christia-
v1.1.3 geheten) aan. Twee dagen later legde
Ha u eed op de £ron(lwet af. De naam
»_aakon is nauw verbonden met de
l^oorse geschiedenis, evenals trouwens
In de Middeleeuwen
bben Noorse koningen geheerst over
lauaenljnd' IJsland, de Faröer, de Shet-
eil ds, de Orkneys, de Hebriden, het
•and Man en het koninkrijk Dublin,
jtn de volgende decaden, toen het in
tjO°rWegen tot een werkelijke democra
at®'1 tot het begin van een „welfare-
mte" kwam, heeft de constitutionele
'onarchie zich niet alleen gehandhaafd
«aar zelfs versterkt. Dat er heden ten
ba?e 'n Noorwegen geen republikeinse
jVWeging meer is, valt in de eerste
Jjjaats toe te schrijven aan de persoon
let e'genschappen van de thans over
zeil" drager van de Noorse kroon: een
eidzaam vermogen om zich in te le-
Vn in het Noorse denken en voelen en
Gn?ral zijn onwankelbare trouw aan de
Restitutie Tot de delegatie van het
ké ting. die hem in 1905 mededeling
tip P1 doen van het feit, dat hij eenpa-
kfl tot koning was gekozen, zei hij, dat
niet zijn taak was te verdelen,
aar te verenigen en aan dat koninklij-
woord heeft hij zich zijn hele leven
£.?°uden. Geen enkele partij, geen en-
ia politicus heeft zich in Noorwegen
toén V00r ei&en doeleinden kunnen be-
H-jPCb op een koninklijk woord. Dat
on met weg, dat hij enkele malen
tiekoe^vPersooaliike wÜze in het poli-
fcpm.r 7nUrn Jn ziin land heeft inge-
foegeschreve^é dat eLaan Zijn
Zijn eerste m 1928
ring kreeg. m°cratische rege-
e persoonlijke levensstijl van de
koning en van zijn familie Jé
TV/ToiiH ic in nrv.»KO-
1938
de Noorse koninklijke familie een rustig
en onbekommerd bestaan. De kroon
prins trad op 21 maart 1929 in het hu
welijk met prinses Martha van Zweden,
die b®m twee dochters en de erfprins
Harald schonk. Toen echter kwam de
oorlog, die de koning zij het onder
tragische omstandigheid tot een his
torische persoonlijkheid vormde.
Voor de eerste keer in zijn langdu
rige regeringsperiode nam koning
Haakon VII op 9 april 1940, na
de Duitse overval, een besluit zonder
eerst zijn regering te raadplegen. Hij
verklaarde afstand van de troon te zul
len doen, indien de regering zou toege
ven aan de Duitse verlangens, gefor
muleerd door ambassadeur dr. Bauer,
en plaats zou willen maken voor Quis
ling. Daardoor werd koning Haakon de
verpersoonlijking van het Noorse ver
zet. Geen wonder, dat de Duitse lucht
macht de koning en zijn gevolg dag en
nacht achtervolde naar Nyborgsund
en Tromsö. De 67-jarige monarch leg
de een moed en een uithoudingsver
mogen aan de dag, die hem ver
hieven tot het plan van de nationale
held. Toen de militaire situatie hem op
7 juni noopte het land te verlaten en
samen met Kroonprins Olav, de voor
zitter van het Storting, Hambrö, en tal
rijke ambtenaren en militairen naar
Londen te gaan, werd dit besluit door
het Noorse volk niet verkeerd begrepen.
Midden in de oorlog, omstreeks Kerst
mis, deed het gerucht de ronde dat een
Noorse duikboot uit Engeland was over
gestoken en erin was geslaagd voor de
in ballingschap levende vorst een Kerst
boom van Noorse bodem op te halen.
In Londen bleef de koning, net als ko
ningin Wilhelmina, door zijn voorbeeld
en zijn radio-toespraken de ziel van het
verzet. Hoe groot zijn populariteit was
bleek overduidelijk, toen de koning op
de dag af vijf jaar na zijn vertrek weer
voet aan wal zette in Oslo. Het
enthousiasme van de bevolking kende
geen grenzen. De toetreding van Noor
wegen tot de westelijke defensiegemeen
schap is stellig met instemming van de
koning geschied, al heeft hij er persoon
lijk geen invloed op uitgeoefend. In
maart 1952 bezegelde bovendien het
bezoek van Gustaaf Adolf VI aan Oslo
het herstel van de goede verstandhou
ding tussen Noorwegen en Zweden.
Het lid van de Tweede Kamer, de
heer Lamberts (P.v.d.A.) heeft de mi
nister van Sociale Zaken en Volksge
zondheid de volgende schriftelijke vra
gen gesteld:
1. Is het juist, dat radio-actief mate
riaal, afkomstig van kernsplitsing, in
een sloot te Amsterdam wordt geloosd?
2. Indien de eerste vraag bevestigend
wordt beantwoord, kan de minister dan
meedelen of men zich bij deze lozing
aan internationaal aanvaarde normen
houdt?
3. Kan de minister meedelen of mis
vormingen bij kikkers zijn geconstateerd
en of deze in oorzakelijk verband staan
met de lozing van radio-actief mate
riaal?
4. Indien de minister de derde vraag
niet in ontkennende zin kan beant
woorden, is de minister dan bereid naar
een eventueel bestaand verband een
onderzoek te doen instellen?
5. Welke voorzieningen beoogt de
minister, indien daartoe aanleiding
blijkt te bestaan, in het belang van de
volksgezondheid in deze aangelegen
heid te treffen?
De tienjarige jongen Th. M. van Scha-
gen, wonende aan de Spieringweg in
Hoofddorp, werd gisteren om een uur
bij een aanrijding op het kruispunt
Kruisweg-Spieringweg zo A?'
wond, dat hij 's-avonds om half acht is
overleden.
De jongen reed op de Spieringweg op
zijn fiets. Het kruispunt stak hij zonder
voldoende op het verkeer te letten
over. Het gevolg was, dat hij door een
personenauto, die op de Kruisweg m de
richting Hoofddorp reed, werd geschept
en tegen het wegdek werd geslingerd.
Hij werd met diverse in- en uitwendige
verwondingen naar de Mariastichting
overgebracht.
Een handelaar in rijplaten deed on-
lanes bii Gen Rotterdamse firma een
besfelling tot een bedrag van ƒ25 000
aan materialen, welke mt het buiten
land moesten worden ingevoerd. Na
enige tiid kwam de Rotterdamse han-
delaar bij zijn Delftse opdrachtgever
met een stortingsbewijs van 2.037,75
een bedrag, dat hij als invoerrechten
zou hebben betaald. Hij verzocht hem
dit bedrag vast als voorschot
aaraan de Delftenaar voldeed Toen
echter de zending aan materialen uit
bleef kreeg de Delftse handelaar arg-
waan Hij waarschuwde de politie.
Een onderzoek wees uit, dat de Rot
terdammer slechts 75 cent had gegi
reerd en aan het stortingsbewijs
2037,- had toegevoegd. Hij is aange
houden en zei bij zijn verhoor finan
ciële moeilijkheden te hebben gehad.
Hii dacht het geld te gebruiken om zijn
schuldeisers tevreden te stellen.
De zelfbedieningswinkel, waarin ook op de kleuters gerekend is.
Advertentie
Advertentie
Dadyaerm-zeep
T*xtl«liabri«ken Emil« Lockefeer N.V. Huift (Z)
Maandag start de nieuwe propagan-
da-campagne van de K.A.B. Het 40.000
man tellende kader is aangespoord tot
hernieuwde activiteit op het gebied
van de ledenwerving, waarbij de cen
trale propaganda-dienst van de K.A.B.
weer de nodige steun gaat verlenen.
De eerste actie onder het motto:
,,We drukken weer op de bel" loopt
tot 1 november. Vlak daarop een tweede
actie, onder het motto: „Wees een Sint
voor een kind". De opzet daarvan is,
dat de propagandisten bij het opgeven
van nieuwe leden tevens de naam n
het adres kunnen insturen van een ziek,
arm of gebrekkig kind uit hun eigen
omgeving. Deze kinderen ontvangen
dan op Sinterklaasdag van de centrale
propaganda dienst een pakketje met wat
speelgoed en snoep.
Met januari volgt de derde actie on
der het motto: „Op stap voor de K.A.B."
De propagandisten ontvangen dan voor
nieuw aangeworven leden een voor hun
gezin waardevolle attractie.
Vervolgens liggen er 500.000 propagan-
da-brieven gereed, bedoeld ter voorbe
reiding en ondersteuning van het huis
bezoek. In totaal zullen elf radiouit
zendingen door de K.A.B. worden ver
zorgd.
De voorlopige nationale vergadering
van Thailand heeft Nai Pote Sarasin tot
voorlopige premier benoemd. De be
noeming geldt voor drie maanden. Dan
worden er nieuwe verkiezingen ge
houden.
Sarasin is secretaris-generaal van de
Z.O.A.V.O. en oud-ambassadeur in
Washington. Hij staat als pro.Ameri-
kaans bekend. (A.F.P.)
Het Koninklijk Nederlands Zan
gersverbond zal zaterdag 5 oktober in
het restaurant van de Brabant-Hal in
Den Bosch de algemene jaarvergade
ring houden.
In ons land zjjn plus minus 60.000
reuma-patiënten, die een of meer ma
len (vaak gedurende vele maanden) op
genomen moeten worden voor behande
ling. Om deze behoefte aan klinische
behandelingsmogelijkheden te dekken
zijn 2 a 3000 bedden in reuma-afdelin
gen noodzakelijk. Nederland beschikt
slechts over plus niinus 500 van deze
bedden, nog geen 25 procent van het
benodigde aantal. Dit schrijft dr. J. J.
de Blecourt, provinciaal reumatoloog te
Groningen, in het maandblad van het
groene en witte kruis.
Volgens dr. De Blecourt moet reuma
tiek in al haar verschillende vormen
als een ware volksziekte worden be
schouwd vanwege het veelvuldig voor
komen, de vaak lange ziekteduur en de
tijdelijke en helaas niet zelden blijven
de invaliditeit, welke zij veroorzaakt.
In de behandelingsmethode van de pa
tiënten moet, volgens deze reumatoloog
nog een grote achterstand worden inge
haald. Voor de meest gevreesde vorm
van reumatiek: de chronisch reuma
tische gewrichtsontsteking is in 50 tot
70 procent een korter of langer verblijf
in een reuma-afdeling van een zieken
huis of reuma-sanatorium noodzakelijk
Het tekort aan bedden betekent,
volgens dr. De Blecourt. dat zeer vele
patiënten niet optimaal kunnen wor
den behandeld, veel te lang moeten
wachten of helemaal niet worden op
genomen, ernstig invalide worden en
blijven, hetgeen, volgens hem, voorko
men had kunnen worden
Het platteland is hierbij duidelijk
achtergesteld hij de stad. Polikli
nische behandeling met b.v. injecties
en fysische therapie (een vaak be
langrijk onderdeel van de reuma-be
handeling) kan in de stad veel gemak
kelijker verwezenlijkt worden.
Reumabestrijdingsdiensten en ook de
vrij gevestigde specialisten kennen vele
ernstige reumapatiënten, die thuis min
of meer verkommeren en waaraan
eigenlijk niets meer wordt gedaan
Daarnaast zijn er de groep welke op op
name ligt te wachten en ondertussen
verergert en de groep patiënten welke
na ontslag weer naar huis terugkeert.
Wat deze laatste groep betreft, meent
dr. De Blecourt, dat de overgang zie
kenhuis-huis vaak veel te groot is. De
beschermende omgeving met intensieve
behandeling en verzorging valt eens
klaps weg, thuis faalt de verzorging
vaak en van behandeling is niet zelden
geen sprake meer. Nabehandeling en
aanpassing thuis behoren, volgens dr.
Blecourt, ook nog tot het behandelings
schema en daaraan ontbreekt, volgens
hem, nog veel.
Het bestuur van de Nederlandse ver
eniging tot reumatiekbestrijding besloot
ook het lot van de thuisverpleegden pa>
ningin Maud is in novembe,
Overleden paste zich volkomen aan
de democratische gezindheid van
Noorse volk.
Van een pralerig hof was bepaald
sprake. Onder de persoonlijke lei-
dlflg van de koning werd de kroonprins
^gevoed in het teken van kameraad-
V^appelijke en sportieve omgang met
V^tijdsgenoten. Is de kroonprins een
kS'o.ed beoefenaar van de skisport,
g-Sg Haakon heeft altijd bijzonder
bp?ag mogen zeilen. Verder was hij een
tp^aam pianist, een goed schilder en
groot talenkenner. Jarenlang leidde
°P 17
fceledi
oktober a.s. zal het 10 jaar
®n zijn, dat de stichting Donemus
v haar werkzaamheden ten behoeve
n de hedendaagse Nederlandse schep-
nde toonkunst een aanvang kon
lüstn>n' Ter gelegenheid van dit 2e
e urn zal aan de stichting Donemus
1 drietal concerten aangeboden wor-
resp' °P 16 oktober (U.S.O. o.l.v.
lanri Hupperts), 22 oktober (Neder-
*h Iiamerkoor o.l.v. Felix de Nobel)
la 9 °ktober (Alma Musica en Hol-
fiov, S Striikkwartet) in het Concert-
Bebouw te Amsterdam.
•habopi-fé z?i een uitgebreid program-
4ien w Jaar Don™us" het licht
trer<sL„aarm naast de programma's, een
"PfenL°Veru('e afgelopen tien jaar is
helen ™en» benevens een aantal arti-
^bponTsten Donemus aangesloten
De droefheid van de No
ren over de dood van
hun Haakon zal even
diepgevoeld en persoonlijk
zijn als de aanhankelijke lief
de, die zij de bejaarde vorst
toedroegen. Waar gebeurt het,
dat de omstanders hun ko
ning, die zij in dit democra-
tische land gewoon op straat
tegenkomen in de residentie
stad Oslo, bij zijn voornaam
noemen en toejuichen als
„Haakon". Tweeenvijftig jaar
geleden heeft het Noorse
volk zijn onafhankelijkheid
gekregen en deze Deense
prins tot zijn koning gekozen.
Met zijn innemende goedheid,
zijn tact en humor en zijn
aanpassingsvermogen hij
spreekt uitstekend Noors
heeft hij onmiddellijk de har
ten gewonnen van de onge
kunstelde, oprechte drie mil
joen Noren, die wijd ver
spreid wonen in het Nooid-
Europese langgerekte land
met de boeiende ongetemde
natuur. Ook als het goot van
de regen en het buiten strie
mend koud was, vertoonde nij
zich op zijn reizen aan ver
afgelegen dorpsbewoners in
6en open auto. „De mensen
zouden zo teleurgesteld zijn
als ze de koning niet konden
zleJ} meende hij.
T°en bij in 1905 als gloed-
hfuing voet aan wal
zette op de kade van de Os
lofjord, werd hij stormach
tig toegejuicht door een en-
tnousiast mensenmassa en een
zee^ klnc*eren zwaaiende
met Noorse vlaggetjes Dat
von dhet toen tweejarige
prinsje Olav (die nu koning
wordt) zo mooi, dat hij on
middellijk ook zo'n vlaggetje
wilde hebben, wat zijn vader
dadelijk toestond. Hoeveel
malen is de koning in zijn
lange leven door kinderen
met papieren vlaggetjes toe
gezwaaid? Wij hebben vóór
de oorlog in Oslo eens de
grote feestdag van de Noren,
de Onafhankelijkheidsdag op
de 17e mei meegemaakt, als
een eindeloze rij feestelijk
geklede kinderen in de lan
ge, brede, Karl Johann Allee
tussen de voorjaarsberken op
trekt naar het hoog gelegen
witte paleis. Naar de koning,
die op het balkon staat en
glimlachend en teruggroe
tend urenlang het jonge spon
tane enthousiasme in ont
vangst neemt van het vreug
devol zwaaien en juichend
roepen en zingen van verre
ah „hela Haakon, heia, heia»
heia Haakon".
Voor het laatst hebben wij
koning Haakon gezien bij zijn
bezoek aan Amsterdam in
augustus 1954. Iedereen voel
de, dat een afscheidsbezoek
was van de vijfentachtig ja
rige vorst, die nog zo stram
en rijzig, een minzame, fiere
figuur, naast koningin Ju
liana zat in het open rijtuig.
Het motregende een beetje,
het was miezerig weer en
het publiek, dat in een dich
te haag het versierde Dam
rak omzoomde om de langs
rijdende koninklijke stoet te
zien, was spaarzaam met zijn
ovaties. Misschien was het
wel een zekere deernis met
de oude, wat eenzame ko
ning, die toen kortgeleden
zijn schoondochter, kroon
prinses Martha, van wie hij
hield als van zijn eigen kind,
verloren had. Maar ineens
klonk een doordringend „heia
Haakon" over het aarzelende
„amrak. Het waren een
groepje hier wonende Noren,
oét TeL9e vertrouwde roep,
h.éé 0 hees van emotie
bun koning groetten.
e! dagelijks leven van
koning had voor
Noren, die hem
ténsH héiL, hun midden
gehad hebben be
halve de trieste jaren van
de bezetting geen enkel
geheim. Na de dood van ko
ning Maud vond hij veel
troost in het kroonprinselijk
gezin, waar prins Harald zijn
lieveling was. Er was een
heel innige band tussen groot
vader en kleinzoon. Ook het
overgrootvaderschap was aan
deze beminnelijke bejaarde
vorst besteed. Tot aan zijn
val die hem binnenshuis
hield, heeft hij als frère en
compagnon tussen de Os-
loërs gewoond. En de talloze
anecdotes, die over hem ver
teld zijn, zoals van het blin
de oude dametje, dat in pa
niek de weg vroeg aan een
voorbijganger en zonder het
te weten, aan de arm van
de koning haar huis terug
vond, bewijzen de hartelijke
verhouding tussen de soeve
rein en degenen met wie hij
in aanraking kwam.
Typerend voor zijn „levens
kunst" is een „sprookje", dat
hij tijdens de bezetting als
balling in Engeland, aan een
groepje Noorse soldaten ver
telde. „Op een avond waren
er twee kikkers binnenge
drongen in een stal", zo be-
In 1954 bracht de Noorse koning een officieel bezoek aan
Nederland. Men ziet hem hier bij zijn aankomst te Amster
dam in gezelschap van prins Bernhard.
gon hij, „een optimistische en
een pessimistische. Ze namen
alle twee een sprong en
kwamen pardoes terecht in
een gevulde melkemmer. De
pessimistische kikker schrok,
probeerde tegen de gladde
wand op te kruipen, zwom
wanhopig rond en verdronk.
De optimist keek ook naar de
metalen wand om zich heen,
maar toen raapte hij al zijn
moed bijeen en begon te
zwemmen. Hij zwom en zwom,
de hele nacht door, trapte
nu en dan eens water in
dit geval om op adem te
komen. En toen het dag
werd.... zat het dier op een
kluit boter. Hij had de melk
zelf gekarnd". De moraal is.
dat de aanhouder wint. De
soldaten hadden de bemoedi
ging begrepen.
Pasgeleden op 3 augustus
hebben de Noren de vijfen
tachtigste verjaardag van hun
koning op hun eigen harte
lijke wijze gevierd, met in
ieder gezin feest-eten alsof
er een familielid jarig was.
Nu is de rouw in elk huis
binnengekomen. Hun Haakon,
als koning het symbool van
hun hartstochtelijk verdedig
de historische vrijheid, als
mens het symbool van goed
heid, beminnelijkheid en
trouw, is niet meer.
A. Bgl.
De directeurskamer van het
Utrechts Conservatorium is licht
en modern. Misschien dat Kees
van Baaren wel eens met eni
ge weemoed aan dit plezierige
vertrek zal terugdenken, wan
neer hij het na 1 januari 1958
zal hebben verwisseld met de
directeurskamer van het Rijks
conservatorium in Den Haag.
De componist Van Baaren als
rijksambtenaar, voor insiders
heeft dat iets verrassends. Voor
hem zelf wellicht ook. Onnodig
hem te interpelleren over zijn
reputatie als dodekafonist. Hij
begint onmiddellijk zelf met
de verzekering, dat hij dit
slechts voor vijftig procent is
en dat lijkt ons dan bijzonder
exact aangegeven. De twaalf
toonstechniek brengt hij in
toepassing wanneer hij be
hoefte gevoelt zich van het
harnas van de tonale func
ties" te bevrijden. En die be
hoefte is te begrijpen bij een
man, die zich in alles wat naar
een harnas zweemt ietwat onge
makkelijk moet voelen.
De vraag of dat harnas ook
niet dreigt bij de dodekafoni-
sche componeertechniek, ont
ketent het volgende referaatje:
„Het woord dodekafonie heeft
op de meeste Nederlanders dezelfde uitwerking als de naam van een of
andere afschuwelijke ziekte. Men heeft dan ook geen erg duidelijk beeld
van wat dodekafonie in werkelijkheid is, te weten een technisch procédé
zonder meer. Een procédé overigens, dat evenveel varianten biedt als er
componisten zyn die het bezigen. Bega niet de jout de dodekajonie te
associëren met andere dan zuiver technische zaken, zoals gevoelsinhoud,
stijl en dergelijken, want dan kom je in drijfzand terecht. Een twaalf
toonstuk kan romantisch, neoclassistisch, impressionistisch en expressio
nistisch, zijn en het kan iedere graad van dissonantie dan wel van conso
nance vertonen. In principe is de dodekafonische techniek dan ook even
bruikbaar als bijvoorbeeld die van Bach, Wagner of Dave Brubeck.
Wie wil, kan deze theorie toetsen aan de praktijk door kennis te
namen van Van Baarens muziek. Zo gaf de Avro nog een week geleden een
uitzending van de cantate voor solisten, koor en orkest „The Hollow Men",
op tekst van T. S. Eliot. Radicale dodekafonie is te vinden in het „Septet",
maar in de Partita voor Harmonieorkest ontbreekt zij weer volledig, met
uitzondering dan van één akkoord. Het eerstgenoemde stuk kreeg in 1950
de regeringsprijs, de laatste twee schreef Van Baaren in opdracht van de
gemeente Amsterdam. Het vertrouwen van de hoofdstedelijke overheid
bleek ongeschokt, getuige het verstrekken van een derde opdracht. De
voltooiing van deze „Sinfonia" is van recente datum, wat overigens niet
de reden behoeft te zijn, waarom Van Baaren het als zijn beste werk
beschouwt.
Kan er van een componist, die uitgaat van de stelregel „geen dogma's
alleen muziek" nog worden verwacht, dat hij in het muziekonderwijs
een voorstander zou zijn van vaste schema's en ijzeren systemen? De for
mulering geschiedt zeer bedachtzaam: „Als ik er over nadenk dan lijkt
mij de taak van de muziekpedagoog in de eerste plaats het behouden
van de specifieke eigenschappen van de leerling". Het individuele contact
dat Kees Van Baaren met alle conservatoriumleden onderhoudt (ik moet
soms ontzaglijk denken over een naam, maar de rest is me bekend",
heeft in ieder geval tot resultaat gehad, dat zij hem daar in Utrecht
zoals dat heet op de handen dragen. Zij zullen dat krantenbericht over
de Haagse benoeming dan ook wel niet zo leuk hebben gevondenNog
benarder is de situatie wellicht voor de jonge dodekafonisten. die in
Utrecht compositie gingen studeren, omdat Van Baaren daar doceerde.
Want het is een vergissing te veronderstellen, dat jonge talenten als Jan
van Vlijmen en Peter Schat hun namen kwamen onlangs in het nieuws
tijdens de Muziekweek te Bilthoven dodekafonist werden, omdat zij
nu eenmaal bij Van Baaren werken. Misschien dat :ij, tot plotselinge
zelfstandigheid gedwongen, hun kracht gaan zoeken in samenwerking en
zich met vroegere leerlingen als de twaalftoonscomponisten Theo Bruins
en Jan Wisse nog eens verbinden tot een groep, die men als de „Utrechtse
School" zou kunnen aanduiden.
Maar, om na deze speelse toekomstbeelden betreffende het geestelijke
nakroost van Kees van Baaren te besluiten met enige realiteiten uit
diens eigen verleden: Hij ging als 17-jarige jongen van dnsehede naar
Berlijn, om daar aan het Sternchen-Conservatorium piano te studeren bij
Breithaupt en om zich aan de Staatliche Hochschule für Mus ik in het
componeren te bekwamen bij Friedrich E. Koch. Deze Koch was toen
maals een ware beroemdheid in zijn vak. Een man als Boris Blacher is
bij hem in de leer geweest. Kees van Baaren heeft later jaren lang bij
Pijper gewerkt en hij was met deze scherpzinnige man ook zeer bevriend
Nadat hij zes jaar aan het Amsterdamse muzieklyceum als leraar verbon
den was geweest, begon hij aan deze instelling in 1948 zijn eerste direc
teurschap. Het tweede volgde vijf jaar later en dat was Utrecht. En nu
is het dus Den Haag. Indien Haagse conservatoriumstudenten geen be
zwaar hebben tegen een directeur, die men onmogelijk voor het lapje
kan houden vanwege een toevalligerwijze bijzonder scherp ontwikkeld
gevoel voor oprechtheid van iemands bedoelingen, indien dus deze studen
ten tegen zulk een directeur geen bezwaren koesteren en waarom zou
den zij dat? dan mogen zij zich in Den Haag met deze benoeming zonder
enig voorbehoud gelukwensen.
t'iënten te verzachten. Ingevoerd werd
een voor Nederland geheel nieuwe ver
strekking, nl. de mobiele fysische the
rapie. In Engeland kent men deze vorm
van thuisbehandeling reeds enkele ja
ren. Een masseur of masseuse met „rij
dende apparatuur" bezoekt en behan
delt de patiënt aan huis.
De Nederlandse vereniging tot reuma
tiekbestrijding heeft gemeend deze mo
biele fysische therapie in Nederland bij
wijze van proef te moeten invoeren.
De proef wordt momenteel genomen
in de provincies Groningen en Zeeland.
Hier zijn betrekkelijk weinig masseurs
gevestigd, zün vele reuma-patiënten be
kend en bestaat een sterk tekort aan
behandelingsmogelijkheden. Twee klei
ne bestel-autootjes werden aangeschaft,
uitgerust met een zeer eenvoudig ge
houden apparatuur bestaande uit een
opvouwbare massagebank, eenvoudige
oefenapparatuur, loopwagentje, infra-
rood-bestralingsapparatuur en nog en
kele kleinigheden. Bemand met twee
bekwame en enthousiaste masseurs be
gonnen deze autootjes in januari te rij
den. Zij trokken al dadelijk veel belang
stelling.
De behandeling van op opname wach
tende patiënten en de nabehandeling
van opgenomen geweest zijnde patiën
ten genieten voorrang. Maar daarnaast
komen ook patiënten in aanmerking, die
reeds lang invalide thuis zitten en die
niet zelden met deskundig gegeven oefe
ningstherapie en massage van het bed
weer op de stoel en verder komen.
De eerste resultaten Hjken zeer gun
stig, aldus dr. De Blecourt. die het niet
uitgesloten acht, dat dit initiatief ver
der zal uitgroeien en mogelijk ook an
dere groepen patiënten zal aantrekken.
In de regeringscrisis in het in Italië
gelegen republiekje San Marino is nog
weinig verandering gekomen. De com
munistische leden van de voormalige
grote en algemene raad, thans door hen
ontbonden, bezetten nog steeds de 15de
eeuwse regeringsgebouwen. Vijftien
man politie, goed gewapend doch in
verschillende uniformen gestoken, zor
gen voor hun veiligheid. De strijd is
geluwd, de debatten duren voort.
Op een andere, geheim gehouden
plaats vergaderen de christen-democra
ten. Zij beschuldigen de communisten
van onwettig optreden in het ontbinden
der raden, maar laten zich, uit angst
voor arrestatie, niet in het openbaar
zien. De vijftig man politie en de gen
darmerie zijn namelijk op de hand van
de communisten.
Kort na het middaguur verlieten
twee van de vier communistische lei
ders voor het eerst sinds 24 uur het
regeringsgebouw. De minister van bui
tenlandse zaken, Gino Giacomo, ver
klaarde zijn tanden te willen poetsen
Zijn partijgenoten hadden hem van al
les voorzien, maar een tandenborstel
vergeten. Een der twee communisti
sche kapiteins-regenten, Primo Maria-
ni, ging eveneens naar huis, waarschijn,
lijk om wat te slapen. Op een inder-
haast_ bijeengeroepen persconferentie
had hu een buzonder onuitgeslapen in
druk gemaakt.
(Van onze correspondent in Bonn)
Bonn, hedenmorgen
Bondskanselier dr Adenauer dia
vóór de constituerende vergadering van
de derde Bondsdag op 15 oktober a.s.
in Berlijn nog een korte welverdiende
vakantie op Bühlerhöhe in het Zwarte
Woud wil nemen is gisteren begonnen
met de formatie van zijn nieuwe re
gering. Hij had een onderhoud met da
voorzitter van de Deutsche Partei,
de Nedersaksische premier Heinrich
Hellwege, wiens partij hij uitnodigde
ook aan de derde Adenauer-regering
deel te nemen, hetgeen door Hellwege
in principe werd aanvaard. Een D.P.-
commissie zou hierover dezer dagen
onderhandelingen met de bondskanse
lier beginnen.
Het is in dit verband zeer wel moge
lijk, dat in deze coalitie-onderhande
lingen ook de Dollard-Eems kwestie
nog een zij het ondergeschikte rol
zal spelen. De Deutsche Partei ontleent
namelijk haar kracht grotendeels aan
de kiezers in Nedersaksen, de West-
duitse deelstaat die zich tot dusverre
met kracht heeft verzet tegen een op
lossing van de Dollard-Eems kwestie
zoals het federale ministerie van Buiten
landse Zaken in Bonn die voorstaat.
Over deze kwestie wordt nu al sinds
maart j.l. met vertegenwoordigers van
de Nederlandse regering (i.c! de re
geringsgemachtigde voor Duitse aan
gelegenheden) onderhandeld.
E>e Syrische minister van defensie,
Khaled El Azem heeft directe bespre
kingen tussen de Verenigde Staten en
zij regering voorgesteld ..ter oplossing
van de moeilijkheden" tussen beide
landen. ..Wanneer de Verenigde Staten
bereid zijn in direct contact te treden
met de regering van Syrië, om met
goede intenties de waarheid omtrent de
Syrische politiek te vernemen, dan
kunnen de moeilijkheden worden opge
lost", zo zeide hij. Azem zeide voorts
dat de kusten van Syrië openstaan
voor elke buitenlandse vloot, „ook die
der Verenigde Staten", vooropgesteld dat
zij beleefdheidsbezoeken brengen.
(UP)
Het Oostduitse Opperste Gerechts
hof heeft vijf Oostduitsers, onder wie
een vrouw, beschuldigd van militaire
en economische spionage en het orga
niseren van contra-revolutionaire groe
pen ten behoeve van de Amerikaanse in
lichtingendienst tot straffen, variërend
van twaalf jaar tot levenslang veroor
deeld. (UP)
