Tienduizend docenten al
naar Westen uitgeweken
Nieuw element in de opvoeding: de haat
Leerkrachten worden zelf
opnieuw geschoold
Twee jaar geëist tegen
majoor wegens het
aannemen van giften
Radio en TV"
Verdachte„Ik heb mijn eed als
officier niet gebroken
Een weekeind lichte kost
MAANDAG 7 OKTOBER 1957
PAGINA 11
SCHOOL EN JEUGD IN OOST-DUITSLAND
(Bijzondere correspondentie)
Hoewel in materieel opzicht de positie van de
onderwijskrachten in de Duitse Democra
tische Republiek er op vooruit gegaan is,
hebben in de jaren 1952 tot en met 1956 rond
10.000 onderwijzers en leraren de vlucht genomen
uit Oost-Duitsland. Het is duidelijk: de bona fide
docenten komen voor ernstige gewetensconflicten
te staan, wanneer zij moeten voldoen aan de eisen,
die het regime aan hen stelt. Bij die eisen geldt
volgens een officiële bepaling als punt één, dat
de leerkrachten als functionarissen van de arbei
ders- en boerenmacht een hoog „democratisch"
staatsbewustzijn moeten ontwikkelen. Bleef het
slechts bij dergelijke officiële uitspraken, dan
zouden de mensen van het onderwijs zich er nog
wel uit kunnen redden. Men kan zich voorstellen,
dat de man of vrouw voor de klas, zelfs bij de in
ons vorig artikel beschreven dwaasheden en on
waarheden van de leerboekjes, toch nog wel hun
eigen ideeën op de jeugd kunnen overbrengen. De
leerstof moge dan doordrongen zijn van het
„Diamat", het dialectisch materialisme, maar men
kan bepaalde punten duidelijk laten uitkomen,
andere wat naar achteren schuiven enz. Dit wordt
dan ook door vele onderwijzers en leraren dage
lijks geprobeerd. Het laten doorwerken van de
goede opvattingen is op de duur echter te riskant,
omdat de communistische machtshebbers niet
alleen de leerstof, doch het gehele schoolwezen
met allerlei maatregelen hebben ingekapseld.
Alle docenten hebben nieuwe cursussen moeten
volgen. Wie zich daarvan distancieerde moest
ontslagen worden; gewezen leerkrachten vinden
allerlei belemmeringen op hun weg als zij proberen
over te stappen in een andere baan. Het nieuwe
leraarsexamen moet op de allereerste plaats uit
wijzen of de kandidaat in en buiten de school de
strijd voor de Duitse eenheid, voor de „vrede" en
voor de vriendschap der vredelievende krachten
onder leiding van de Sovjet-Unie ondersteunt.
Punt twee klinkt na het vorenstaande nogal over
bodig, doch het wordt toch nog maar eens duidelijk
gezegd: de kandidaat moet blijk geven een over
tuigd vriend van de Sovjet-Unie te zijn. Punt drie
van de eisen vraagt een pak van vrijwel hetzelfde
laken en punt vier luidt, dat de kandidaat over
een gedegen kennis van het marxisme en leninisme
moet beschikken alsmede over kennis van de
Sovjet-pedagogie (belichaamd in de theorieën
Jessipow-Gontscharow)zijnde de vooruitstrevend
ste pedagogie van de hele wereld. Wie bij het
laatste onderdeel een onvoldoende haalt, zakt voor
het hele examen.
Van de andere kant heeft men tot meerdere eer en
glorie van het communistische onderwijs een soort
heldendom in het leven geroepen: wie zijn leerlin
gen tot goede communisten weet op te voeden,
kan de eretitel krijgen van „Verdienstelijke volks
docent". Voorwaarde voor het verkrijgen van deze
titel is, dat men zich minstens een keer als
„aktivist" onderscheiden heeft ofwel de verplich
tingen, die men op zich genomen heeft, op voor
beeldige wijze weet te volbrengen.
-
Preventieve taak van
het M.O.B.
Europese Federalisten
Prof. dr. H. Brugmans
erelid
Zangersverbond
Plannen voor 21ste
lustrum
Golf van stakingen
over Argentinië
Na arrestaties van
vakbondsleiders
Jacob Hendrik Pierneef
overleden
MARKTBERICHTEN
Vanavond
V
veel ,fi+ haalt natuurlijk nog met zo-
wordth tIïlaar ook in de school zelf
liik PBTviV? de leerkrachten zeer moei-
documen®kt_ Het leerplan is een staats
plan wordenlfwykingen van het leer-
Voorts kri.j^halve ernstig genomen
een DedaerSi e docent te maken met
wijs controleeihe„raad' die..het °n^"
een netelig punt H'ermee zyn we aan
is duidelijk dm- gekomen. Immers, het
na fide leerkraVm" gezelschap van bo-
ouders nog wel f! tezamen met dito
gen kan bewandel tüd lang eigen w®"
sche raad triden e*ï?; In de Pedagogl-
Uit de corr,-m,vf ^ter functionarissen
jeugdbewS SÜSChe Part« e" uit de
niet kan r.™ naar v°ren, die men
sJftuut van^le^ó, JerdeJ er het
praktijk uitwifst metrwe1nL: gevtarliik
omdat het bijzond-er moeilijk is te voor
komen. dat ook in deze raden de com
munisten de eerste viool spelen. De
kern van de kwestie is, dat weliswaar
de grote meerderheid van ouders en
onderwijzers niet van het nieuwe sys
teem gediend is, doch dat de kleine
minderheid, die er wel van gediend is
de sleutelposities bezet. Vooral de Pio
nferleiders" van de communistische
jeugdbeweging, die gelijke rechten en
verplichtingen hebben a's^e 'eerkrach-
tpn rypfenen m de scholen een oeaen
keUik? invloed uit. Tenslotte wordt
uiteraard de verzetsgeest van het per
soneel aan een school verz^a^'„Za£e
neer er ook maar een communistische
onderwijzer in de rij binnentreedt.
Dat men desondanks nog op tal van
wijzen de communistische activiteiten
poogt af te remmen kan blijken uit de
geschiedenis met het schoolreglement,
dat medio 1954 werd ingevoerd. Dit
reglement is niet zo maar een sa
menvatting van zekere ordevoorschrif-
ten, doch zoals iedere activiteit van
communistische zijde een welbewust
opgezet onderdeel van het gehele sys
teem. In een publicatie van het peda
gogisch instituut te Dresden is letter
lijk gezegd, dat „es sich bei den
Schülerregeln nicht um eine ge-
normte Hausordnung handelt, sondern
dasz die Schülerregeln die Forderun-
gen an die Schüler sind, die sich aus
dem allgemeinen Erziehungs- und Bil-
dungsziel der deutschen demokrati-
schen Schule ergeben". Uit meer dan
een publicatie in de communistische
onderwijspers is in de afgelopen ja
ren echter gebleken, dat er aan de
handhaving van het schoolreglement
op menige school nogal wat haper
de. De Duitser is ook in de school
niet wars van een flinke discipline,
maar men vindt het toch wel wat
al te gortig worden als men voor
gehouden krijgt, dat een schoolregle
ment niet deugt wanneer het alleen
maar aangeeft, dat de leerlingen di
rect naar het sportterrein dienen te
gaan, doch dat in plaats daarvan
moet worden aangegeven: om 10.40
u. gaan de leerlingen naar de gar
derobe, om 10.45 u. marcheren zij in
de rij naar het sportveld en om 10.50
U. begint de sportles. Het gaat hier
welbeschouwd maar om een kleinig
heid, doch de moeilijkheden, die zich
met de schoolreglementen hebben
voorgedaan, zijn tekenend voor de
sfeer: in de onmogelijkheid verke
rend tegen de communistische beïn
vloeding in haar geheel stelling te
hemen, pogen de leerkrachten zich
°P detailpunten staande te houden.
Het behoeft geen betoog, dat de
ouders met het bedorven onderwijs ook
heel wat te stellen hebben. De strijd
gaat In Oost-Duitsland om de jeugd en
die strijd speelt zich voor een belang
rijk deel af in de gezinnen. Hierbü
dient in het oog te worden gehouden,
dat de ouders van de schoolgaande
jeugd voor een belangrijk deel zelf zijn
opgegroeid onder het nationaal-socialis-
me, dat hun ongetwijfeld een hevige af
keer van het communisme heeft bijge
bracht, doch hun geen positieve waar
den heeft meegegeven. Een ander punt
is, dat gesteld al, dat ouders de com
munistische school tegenspel kunnen en
durven bieden, het dan nog voor hen
vrijwel geen doen is hun kinderen dp
waarheid bij te brengen: men komt een
voudig op een avond tijd te kort om
alles recht te zetten wat de school over
dag verkeerd geleerd heeft: men weet
trouwens niet eens wat er allemaal aan
vergif wordt ingespoten. Dat de ouders
inmiddels naar vermogen tegenspel le
veren staat buiten twijfel alleen al door
de vele uitlatingen van communistische
zyde, welke spreken over de tegenwer
king van de ouders, over de noodzaak
hun „das notwendige Grundwissen über
schulpolitischen und Erziehungsfragen"
bij te brengen enz. Vele ouders heb
ben zich niet minder dan heldhaftig
gedragen in hun trouw aan de kerkge
nootschappen bij het afwijzen van de
communistische „Jugendweihe". Het
grote probleem is en blijft echter, dat
men te weinig uitzicht heeft op een ver
mindering van de druk. Men kan van
daag hier „neen" zeggen en morgen
daar, maar men kan daarmee niet jaar
in jaar uit voortgaan. Een veelzeggend
verhaal is de geschiedenis, die eens
werd opgedist in een verslag be
treffende de „Oberschul-e" in Malchin-
Mecklenburg. Het verslag maakte mel
ding van een directrice, die constateer
de, dat een zekere leerling uit z'n
doen was. De oorzaak hiervan naspeu
rend kwam deze communistische ijver
aarster tot de bevinding, dat d-e jongen
zeer ontvankelijk was voor hetgeen
school en jeugdbeweging hem bijbrach
ten, doch dat hij daarvoor thuis geen
begrip vond. Hij wist met dit geeste
lijke conflict geen weg meer. De direc
trice bezocht de ouders en wist hen er
van te overtuigen, dat de jongen de
mogelijkheid van een „ongestoorde"
ontwikkeling geboden moest worden.
De knaap kwam „met toestemming
van de ouders" op een internaat, waar
hü „ein klares Weltbild gewann".
Commentaar overbodig.
Hiermee zijn we gekomen aan het
laatste en belangrijkste punt: hoe ver
werkt de jeugd zelf het grondige be
derf, waaraan zy is blootgesteld? Het
zojuist geschetste geval is zeker niet
zonder meer representatief. Er zijn
kinderen en jongeren, die verrassend
goed staande blijven. Een zeer sterk
voorbeeld is wel het geval van de
hoogste klasse van een Oberschule in
Storkow-Mark Brandenburg, welke klas
het vorig jaar Kerstmis vrijwel in haar
geheel uitweek naar West-Berlijn. Deze
iornre mensen hadden na het Russische
optreden in Budapest in de school vyi
minuten stilte in acht genomen en wa
ren deswege wekenlang door allerlei
autoriteiten, onder wie zelfs minister
Lange, verhoord. Daarnaast valt ech
ter niét te ontkennen, dat de nu al zo
veel jaren durende communistische be
ïnvloeding helaas ook zeer kwalijke re
sultaten boekt. Een kind kan wel goed
reageren als het een opstel moet ma-
ken over het gemeen gekozen onder
werp „Waarover mijn ouders s avonds
praten" en het kan ook een meester
worden in het huichelen, maar het is
voor de jeugdigen onmogelijk alle on
waarheden, die ze voorgeschoteld kjy-
gen, als zodanig te onderkennen. Men
ziet dan ook, dat kinderen van onge
veer tien tot veertien jaar toch wel
sterk communistisch denken en hande
len.
Gelukkig treedt met de puberteit
doorgaans een critischer instelling te
genover het regime en zijn methodes
in, maar dit neemt niet weg, s'.at er in
de jeugd heel wat bedorven wordt, wat
zich slechts uiterst moeizaam (en wan
neer?) zal laten herstellen. Men kan
niet verwachten, dat het helemaal zon
der invloed blijft wanneer een kind op
de kleuterschool al vertrouwd is ge
maakt met de leuze „Wir fordern Euer
Ja gegen die Remilitairisierung" en
wanneer men „Jonge Pioniers" (kin
deren beneden de veertien) laat „zwe
ren". dat ze al hun krachten zullen in
zetten voor de z.g. vredesstrijd. De
jeugd wordt veel te vroeg oud ge
maakt; het communisme Iaat haar
zelfs in haar spel niet met rust, ge
tuige bijvoorbeeld het vervangen van
„Rover en R.eiziger" door „Uitbuiter
e" Arbeider".in deze opzet past
ook, dat men in het systeem opgevoede
jongeren over het paard tilt; zij behoe
ven niet meer van de oudere, burger
lijke generatie te (eren, want zij weten
het immers veel beter.
Het trieste is, dat deze jongeren
zuiver zakelijk bezien helemaal niet
zoveel weten. Zij leerden op de la
gere school al briefjes schrijven,
waarin zy aan andere kinderen moes
ten vertellen, dat ze hun prestaties
zouden opvoeren, maar intussen is
de ganse schooltijd door enorm veel
tijd verknoeid aan allerlei politieke
scholing. Voeg daarbij, dat de beste
docenten veelal uit de school verdwe
nen zijn en dat men het personeels
tekort onder meer heeft trachten te
bestrijden door „Produktionsarbei-
ter" na een tweejarige opleiding
voor de klas te zetten. Voeg daarbij
een menigmaal nerveuze stemming
in de school en de overwaardering
van het technische element in het
onderwijs. En voeg daarbij ook nog,
President Pieck van Oost-Duitsland.
dat bij de toelating tot het voortgezet
onderwijs kinderen van arbeiders en
boeren de voorrang genieten en dat
bij diverse examens politieke facto
ren dominerenDit alles komt het
onderwijs bppaald niet ten goede.
Het is veelzeggend, dat bij het oor
deel over een examencandidaat mee
telt het rapport, dat over betrokkene
is uitgebracht van de zijde der „Freie
Deutsche Jugend". Het is ontstellend
wanneer men ziet hoe de examen
opgaven zelf politiek bedorven zyn
en het is ronduit verbijsterend wan
neer we onder de voorwaarden voor
toekenning van de z.g. Lessing-me-
daille een ereteken voor de beste
scholieren lezen, dat „die schrift-
lichen Arbeiten müssen zeigen. dass
die Schüler fahig sind ein Thema
selbstandig, umfassend und partei-
lich im Sinne des gesellschaftlichen
Fortschritts ohne objektivistische
Einstellungen zu behandeln."
Dit is de harde realiteit van dit ogen
blik in Oost-Duitsland: dat ouders, die
hun kinderen geestelijke tegenstand
meegeven, het moeten aanzien, dat d'ie
kinderen, hoe begaafd ook, omdat ze
te weinig communistisch zyn, voor
examens stralen en daarmee hun toe
komst verknoeien, terwijl andere, dom
mere, maar beter by de party passen
de kinderen verder kunnen studeren en
aldus vooruit komen. Behalve een stuk
individueel leed betekent dit tevens
een uit algemeen maatschappelijk oog
punt zeer bedenkelijke ontwikkeling.
Het communistische opvoedingssys
teem is bezig Oost-Duitsland in zyn in
tellect aan te tasten. Nog altijd wordt
er veel geestelijk verzet gepleegd,
maar de geestelijke nood van ouders,
opvoeders en kinderen is groot.
Het gaat bij deze aantasting mede
om een ondermijnen van de christe-
lijk-humanistische denkwereld, van een
stuk westelijke beschaving. Niets illus
treert dit duidelijker dan dat nieuwe
element, dat in de opvoeding is bin
nengedrongen, het element van de
haat. De minister van Volksontwikke
ling heeft het zelf verdedigd: „Onze
jeugd moet vervuld zijn van haat te
gen de vijanden van ons opbouwwerk
voor de vrede. Er zijn onderwijsmen
sen, die nog vreemd staan tegenover
de gedachte, dat men de jeugd moet
opvoeden tot haten. Zij dienen echter
in te zien, dat de haat de keerzijde van
de medaille der liefde is. Onze haat
richt zich tegen de krachten der reac
tie en de krachten van de oorlog, te
gen de imperialisten en hun helpers."
Vandaar dus in het Oostduitse jeugd
tijdschrift „Die Schulpost" een versje,
waarin Lenins haat bezongen wordt:
„Lernt von Lenin! Er konnte hassen."
En vandaar voor het achtste leerjaar
dit couplet uit een gedicht vol bruut
heid van Erich Weinert:
„Den Raubern an den Hals
gesprungen,
und Tod der Mörderdiktatur!
Es kampft die stolze Front der Jungen
für ihre eigne Freiheit nur."
Het „Centrum katholieke medisch op
voedkundige bureaus" zal zijn jaarlijkse
studiedagen voor aan „M.O.B.'s" ver
bonden medewerkers houden op 22 en
23 november a.s. in het conferentiecen
trum Drakenburgh te Baarn. Voor deze
studiedagen werd als thema gekozen:
„De preventieve taak van het M.O.B."
Over dit thema zullen inleidingen wor
den gehouden door C. J. B. J. Trimbos
en drs. W. J. Berger. Prof. dr. F. J. J.
Buytendijk zal spreken over lichame
lijke opvoeding, als factor in de gees
telijke gezondheidszorg": prof. dr. H.
Fortmann zal een beschouwing houden
over de wil.
(Van onze Haagse redactie)
De krijgsraad te velde west heeft
zaterdag het proces tegen de majoor
van de koninklijke landmacht, die er
van wordt verdacht voor een bedrag
van 22.500 aan giften te hebben aan
genomen van enige agenten van En
gelse firma's voortgezet. Bijna vijf uur
duurde de behandeling. De majoor ont
kende heftig en beslist zich aan de
ieniastegelegde feiten te hebben schul
dig gemaakt. De auditeur-militair eis
te evenwel een gevangenisstraf van
twee jaar met aftrek en ontslag uit de
dienst zonder dntzetting uit de be
voegdheid by de gewapende macht te
dienen. „Ik ben ervan overtuigd dat
deze man onschuldig is", zo zei de
raadsman, mr. W. J. van Es na een
urenlang pleidooi. Hy achtte het be
wijs niet geleverd. De majoor zei in
zijn laatste woord: „Mijn eed als of
ficier is mij heilig. Ik heb deze niet
gebroken.
In zijn functie van officier-toege
voegd aan het hoofd van de sectie
aankoop buitenland van de Afdeling
commerciële zaken van het directoraat
materieel landmacht was de majoor
regelmatig op dienstreis naar het
buitenland. Hij was onder meer vaak
in Londen, Parijs en Heidelberg. „Ik
heb dit beslist niet gedaan", zo zei de
vijfenveertig-jarige majoor toen de pre
sident hem vroeg of hij bleef ontkennen.
De raadsman kwam hierna met een
getuige. Deze was in dienst by de Ne
derlandse firma van de heer D., een
der agenten van wie de beklaagde gif
ten zou hebben aangenomen. Deze ge
tuige, een eenenvijftig-jarige kantoor
bediende, deelde mede, dat hij drie of
vier maal een enveloppe met 500 naar
het huis van de majoor heeft gebracht.
Dit deed hij in opdracht van de heer
D. Hy zei de enveloppen aan een
vrouw, kennelijk de vrouw des huizes,
te hebben gegeven. De raadsman deel
de mede, dat de officier-commissaris
de kantoorbediende een foto van de
echtgenote van de majoor had laten
zien. De kantoorbediende herkende de
vrouw niet. De raadsman had de man
geconfronteerd met de echtgenote van
de majoor en een kinderjuffrouw. Ter
zitting van de krijgsraad zei de kan
toorbediende een betrouwbare ge
tuige volgens de president zowel als de
verdediger beide vrouwen nooit eer
der in zijn leven te hebben gezien. Deze
verklaring werd opgenomen in een pro
ces-verbaal. Aan wie de man dan de
enveloppen met geld heeft afgegeven,
werd niet duidelijk.
De auditeur-militair zei in zyn requi
sitoir van mening te zyn, dat de ge
tuigen v. B. en D., de handels-agenten
van wie de majoor giften zou hebben
aangenomen, de waarheid hebben ge
sproken. Volgens de auditeur-militair
had de getuige D. de majoor eerst
zo maar geld gegeven en later een
derde deel van zijn commissie. De be
talingen gingen van hand tot hand.
Twee personeelsleden van D. hadden
de majoor enkele malen geld gebracht.
De getuige v. B. werkte als inkoper
voor de minister van oorlog. Hij had
een contract dat hem veertig pond per
week opleverde en waarin een clausule,
dat hii geen nevenwerkzaamheden
mocht doen, ontbrak. Hij werkte samen
met D. in een „lege" n.v. in Enge
land Bovendien fungeerde hy als
agent voor verscheidene Engelse fir
ma's en kreeg daarvoor tien procent
provisie. Een vierde hiervan zou hi1
de majoor hebben gegeven.
De auditeur-militair ging diep in
op een transactie met bepaalde on
derdelen. De majoor had de voorberei
dingen voor deze transactie getroffen.
Èr was verzocht om vier offertes.
Er kwamen er twee uit Engeland
binnen. Dit zou de majoor niet aan
zijn chef hebben gemeld. De auditeur
militair beschuldigde de majoor er
van feiten aan zijn chef te hebben ver
zwegen. Hierdoor zou v. B., als agent
van de firma die de order kreeg, heb
ben geprofiteerd.
De auditeur achtte het bewijs gele
verd Hij vroeg de krijgsraad de be
klaagde schuldig te verklaren aan de
beide tenlastegelegde feiten; als amb
tenaar giften aannemen en als mili
tair opzettelijk nalaten een dienstvoor
schrift op te volgen. Volgens de ten
lastelegging zou de majoor 7.500 heb
ben aangenomen van v. B. en J 15.000
van D.
De raadsman, mr. W. J. van Es,
wees op onregelmatigheden in het on
derzoek door de marechaussee. De met.
het onderzoek belaste hoofdofficier zou
volgens hem niet correct hebben ge
handeld. Als leidraad voor het dos
sier en als richtlijn voor het proces
verbaal was een anonieme brief ge
bruikt. Deze brief was de aanleiding
tot het onderzoek. „Wc zijn niet kin
derlijk, maar kinds als we die brief
geloven," aldus mr. van Es.
„Een van de getuigen liegt, of alle
bei doen dat," zo zei de raadsman.
.Dat blijkt wanneer men de getuigen
verklaringen met elkaar vergelijkt", D.
en Van B. beschuldigen elkaar. De ge
tuige J. S., de getuige die maandag is
opgedoken en die woensdag en don
derdag door de officier-commissaris
werd gehoord, verklaarde dat hij het
uitgesloten acht dat Van B. en D. aan
wie dan ook giften kunnen hebben ge
daan tot bedragen die worden genoemd
in de tenlastelegging. Zij waren voort
durend in geldnood. Beiden leenden
geld.
De majoor leefde normaal, zelfs be
scheiden, aldus de verdediger. Hij ver
kocht in de periode, waarin hij de gif
ten zou hebben aangenomen, een huis.
„Dat is nogal vreemd als hy zo een
groot bedrag aan steekpenningen zou
hebben gekregen".
Mr. v. Es kwam tot de conclusie dat
niet wettig noch overtuigend was bewe
zen dat de majoor giften zou hebben
aangenomen.
De majoor, in zijn laatste woord,
wees het verwijt van de hand dat hij
bepaalde inlichtingen niet aan - zijn
chef had doorgegeven. Terwijl hij in
Engeland was, kwam nog een brief
binnen over een offerte voor onder
delen. Zijn chef had nagelaten hem
van de komst van deze brief te ver
wittigen toen hij uit Engeland terug
kwam. „Ik meen alles gedaan te heb
ben, wat een goed officier behoort te
doen", zo zei de beklaagde.
Hij had aanvankelijk gemeend dat v.
B., ais officieel inkoper van het minis
terie van oorlog, volkomen betrouw
baar was. Later merkte hy dat Van B.
valse gegevens doorgaf, in totaal der
tien maal. „Deze Van B. heeft het di
rectoraat materieel landmacht, maar
ook mij bedrogen."
Nadat de majoor zijn verklaring van
rond een uur had beëindigd, bepaalde
de president de uitspraak op woens
dag.
Tijdens het buitengewone congres van de Beweging van Europese Federalisten, dat zaterdag in de Ridderzaal in
Den Haag werd gehouden, werd prof. dr. H. Brugmans, voorzitter van de B.EF. en rector van het Europacollege
te Brugge, benoemd tot erelid. Nadat de benoeming was geschied, overhandigde de algemeen voorzitter, mr. H. R. Nord
(rechts), prof. Brugmans de voorzittershamer om het congres te sluiten.
Prof. dr. H. Brugmans is zaterdag
ter gelegenheid van het tienjarig be
staan van de Beweging van Europese
Federalisten benoemd tot erelid.
De talrijke aanwezigen onder wie zich
naast de eerste minister ook bevonden
de voorzitter van de Eerste Kamer, de
ministers van buitenlandse zaken, land
bouw en justitie, de president van de
Hoge Raad, alsmede vele leden van de
Raad van State, van de beide Kamers
en van het Haagse gemeentebestuur,
hebben prof. Brugmans hartelijk toege
juicht.
Met vier mannenkoor-manifestaties
op hoog niveau zal het Kon. Nederlands
Zangersverbond in 1959 zijn 21ste lus
trum gaan vieren. Dit werd meege
deeld op de jaarvergadering van het
verhond, die zaterdag in het restaurant
van de veemarkt te Den Bosch werd
gehouden. Het ligt in de bedoeling om
zowel een centrale viering in vier steden
in het westen als afzonderlijke regio
nale vieringen door de gewesten van
htverbond te doen organiseren. De
centrale viering zal in de periode 8-
12 mei 1959 achtereenvolgens plaats
hebben in Den Haag, Rotterdam, Haar
lem n Amsterdam. Daar zullen groot-
sche pse mannenkoor-concerten worden
gegeven die door een der plaatselijke
koren alsmede die uit de omgeving
zullen meewerken. Het ligt in de be
doeling van het verbondsbestuur om,
evenals bij het eeuwfeest, aan Neder
landse componisten opdrachten voor
mannenkoor-composities te verstrek
ken.
Ter vergadering hebben zowel de
voorzitter, de heer C. Honig uit Rotter
dam als de heer H. Heydendaal na
mens de muziekcommissie aandacht
besteed aan de hedendaagse proble
matiek van de manenzang. Vooral
toevoer van Jonge krachten zal nodig
zijn om het voortbestaan van de man
nenkoren te verzekeren. In het hoofd-
estuur werden gekozen de heer G.
Hoitink uit Winterswijk namens het
gewest Gelderland en K. Vermeeren uit
Eindhoven namens het gewest Brabant-
Zeeland. In de muziekcommissie werd
de heer Jos Vranken herkozen.
Heel veel kijkers, maar daarnaast
ook handelaren in en fabrikanten van
TV-toestellen, zullen wel bijzonder te
vreden zijn over het afgelopen week
einde. Het was allemaal lichte kost, die
goed gepresenteerd werd bovendien:
zaterdagavond een voortreffelijk jour
naal met veel documentatie over de
aardsatelliet, daarna een geslaagd ont
spanningsprogramma, besloten met een
ijsshow uit Parijs, en zondag paarden
rennen uit Frankrijk en een zeer spec
taculair circus uit Brussel. Wat kan
men nog meer wensen?
Enige opmerkingen blijven echter
wel te maken. Zo begon het VARA-
programma met een modeshow, ge
geven door een gezelschap schoonheids
koninginnen. Dat men daarbij met
naam en toenaam reclame maakte, is
n' t in de haak.
Het vraag- en antwoordspel „Weet
wel wat je waagt" werd in dezelfde
zaal gespeeld, waar de modeshow ge-
aden was. Wedstrijdleider Theo
Eerdmans had veel last van het pu
bliek, hij maakte enige malen een op-
-rkin over rumoer en was geïrri-
t erd. Tot tweemaal toe suggereerde
hij een deelnemer een bepaalde inzet
te doen en tweemaai ging het ver
keerd. Voortaan Eerdmans dus maar
in ->en rustiger omgeving, zodat hij
even streng voor zichzelf kan zijn als
hij voor zijn kandidaten is. De mede
werking van een band deed overigens
nogal potsierlijk aan, vooral omdat er
7.r opmerkelijk slecht werd gezongen.
Direct een succes vonden wij „Pen
sion Hommeles" van Annie Schmidt
c der regie van Erik de Vries. Het
heeft niets met de Familie Doorsnee
maken, maar het zat vol met aller
lei rare, penibele situaties die ieder
doorsneemens kunnen overkomen. Ook
de liedjes waren geslaagd. Veel bewon
dering hebben wij voor Jeanne Ver-
straete, die nogal onverwacht de rol
van de pensionhoudster op zich moest
nemen. Het werd een prima creatie.
Pension Hommeles kan een zeer aan
trekkelijke uitzending worden.
De ijsrevue „Holliday on ice", die in
het Palais des Sports in Parijs werd
uitgezonden, bevatte verschillende
fraai geschaatste balletten en dansso-
li en een fantastische schaatser op
stelten. Het optreden van de zeer mu
zikale clowns was bijzonder knap. Van
het circus Althoff viel vooral het op
treden met zeer grote groepen dieren
op. Het werken met 48 paarden was
heel bijzonder.
J. v. S.
Serenade nr. 9. de Posthoornserenade,
en de Symfonie nr. 41, de Jupitersym-
fonie, van Mozart. (Draadomroep "lijn
3, 18-20 uur).
Voor de VARA is vanavond weer
voor de eerste maal het optreden van
de Familie Doorsnee te beluisteren.
(298 m - 20.05 uur).
Voor het Franse Nat. Progr. wordt
e<-.. uitvoering gegeven van Le Triomfe
de Jeanne o.l.v. de componist Henri
Tomasi. Dit lyrische werk werd ge
schreven voor de feesten in Rouaan.
(347 i i - 20.05 uur).
Het grote orkest van radio Luxem
burg geeft o.i.v. Henri Pensis een ope
raconcert m.m.v. de sopraan Berthe
Monmart. Uitgevoerd worden fragmen
ten van Othello van Verdi, Louise van
Carpentier en Coq d'Or van Rimsky
Korsakoff. (1293 m - 21.15 uur).
De arbeiders in de Argentijnse slacht
huizen zullen vandaag voor onbepaal
de tijd in staking gaan om te trachten
de vrijlating af te dwingen van zeven
van hun vakbondsleiders, die tot de 270
arb^idersleiders Lehoren, die door de
Argentijnse politie in hechtenis zyn ge
nomen. De bond van bankpersoneel zal
vandaag een half uur staken uit pro
test tegen de arrestaties. Reeds in sta
king zyn arbeiders in de sigarettenin
dustrie, het personeel van brouwerijen,
metselaars en telegraaf- en telefoonbe
ambten. De regering heeft overwogen
het telegraafpersoneel op grond van
de krijgswet voor hun werk op te roe
pen, maar zij heeft tot dusver nog geen
besluit hierover genomen.
Van betrouwbare zijde te Buenos Ai
res is vernomen, dat president Aram-
buru de staat van beleg heeft afgekon
digd, nadat hij door het leger voor een
voldongen feit is geplaatst. Het leger
heeft namelijk als voorzorgsmaatregel
een aantal vakbondsleiders in hechtenis
genomen in verband met berichten over
een aanstaande golf van sabotage, op
roer en staking. Daar deze maatregel
in strijd was met de grondwet, zag
de president zich genoodzaakt de staat
van beleg af te kondigen om de arres
taties te legaliseren, zo werd van ge
noemde zijde vernomen. Volgens inlich
tingen van het leger, zouden de ge
welddaden zaterdag beginnen. Er is
echter geen melding gemaakt van in
cidenten. (Reuter)
De Zuidafrikaanse landschapsschilder
Jacob Hendrik Pierneef is in Pretoria
op 71-jarige leeftijd gestorven.
Pierneef, die op 13 augustus 1886 in
Pretoria werd geboren, is wel „de
vader van de moderne Zuidafrikaanse
schilderkunst" genoemd. Na gedurende
twee jaar tekenlessen aan de acade
mie voor beeldende kunsten in Rotter
dam te hebben gevolgd, werd Pierneef
in Pretoria leerling van de Neder
landse schilder Frans Oerder.
Zijn werk is vooral beïnvloed door de
primitieve rotsschilderkunst in Zuid-
Afrika (de z.g. „Boesmankuns") en
door het feit dat hij in 1924 een studie
reis naar Europa maakte, waardoor hij
enige tijd kon werken onder Willem
van Konijnenburg.
Pierneefs creatiefste periode ligt tus
sen 1926 en de tweede wereldoorlog.
KATOENNOTERING ROTTERDAM, 5
okt. U.S.A. strict middling 1-1/32 Inch
staple f 2.80^4 (onv.J; Mexicaanse strict
middling 1-1/32 inch f 2.78% (onv.) per kg.
Pluimveemarkt 's-Hertogenbosch, 5 okt.
Aangevoerd 28.350 stuks. Prijzen: wite kip
pen f 1.70-1.75, gekleurde kippen f 1.65-
1.75, slachtkuikens f 1.85-1.95 per kg. lev.
gew. Oude hanen f 2.75-4.25 per stuk, tam
me konijnen f 4.50-9.per stuk.
Veemarkt Utrecht, 5 okt. Aangevoerd
3271 dieren, De prijzen waren voor: Melk
en kalikoeien f 1150 tot t 750, kal/vaarzen
f 925 tot f 690, vare koeien f 825 tot f 600,
pinken f 580 tot f 400, stieren f 675 tot
475, graskalv. 400 tot f 250, nucht. kaiv.
90 tot i 50, schapen f 110 tot 90, lam
meren f 95 tot f 60, drachtige zeugen f 300
tot 190, lopers f 90 tot 50, Londense
varkens 105 tot f 75, biggen f 43 tot 28,
bokken of geiten f 40 tot f 10, vette koeien
per kg. gesl. gew. 1ste kw. 2.90 tot f 3.05,
2de kw. f 2.65 tot f 2.85, 3de kw. f 2.50
tot f 2.70, vette kaiv. per. kg. lev. gew.
2.70 tot f 2.95 1ste kw., 2de kw. 2.50
tot f 2.70, 3de kw. f 2.20 tot 2.45, nucht.
kaiv. per kg. lev. gew. 1ste kw. f 1.85, 3de
kw. f 1.55, zware varkens per kg. lev. gew.
lste kw. f 1.45, 3de kw. 1.52, slachtzeugen
lste kw. f 1.35 tot f 1.45 per kg. lev. gew.
2de kw. f 1.45 tot f 1.53, zouters per Kg.
lev. gew. f 1.58 tot f 1.50 lste kw., 1.50
3de kw.
MAÏSTERMIJNMARKT ROTTERDAM,
okt. Alle noteringen onveranderd.
GRAANMARKT AMSTERDAM, 5 okt.
Granen. Gedurende de afgelopen week be
stond er wat meer belangstelling voor bui
tenlandse granen en was de markt over
de gehele linie goed prijshoudend. Plata-
maïs werd door de late hand tamelijk ho
ger geoffreerd. Disponibel Rotterdam
werd gelaten voor f 28.10, terwijl en
kele stomende partijen verhandeld wer
den tegen f 27.70. Op aflading kon men
kopen voor f 28. Amerikaanse No. 2 maïs
disponibel en aflading oktober werd aan
geboden voor f 25, aflading november voor
f 25.05 en december voor f 25.20. Milo-
corn had een rustige markt. Stomend werd
geoffreerd voor f 22, aflading okt. no
teerde f 22.55, nov. f 22.65 en dec. f 22.75.
Russische gerst afgeladen on Amsterdam
werd aangeboden voor f 26.25. Voor Ame
rikaanse no. 3 gerst werd op okt. af
scheep f 25.80 gevraagd en op aflading
dec. f 25.90. Haver trok tamelijk weinig
belangstelling. No. 3 witte Amerikaanse
36 pounds haver kon men kopen op af
lading okt./nov. en nov./dec. voor f 24.25,
terwijl No. 3 Amerikaanse 35 pounds haver
op dezelfde posities f 24.20 noteerde. In
Platarogge ging iets om. Voor stomende
partijtjes werd f 21.40 betaald, terwijl
disponibel f 21.60 noteerde. Inlandse ge
punte 55/56 kg haver werd per directe le
vering aangeboden voor f 25, terwijl in
landse rogge per directe levering aan de
markt was voor f 19.85. Inlandse zomer-
gerst noteerde al naar kwaliteit van
f 25.50 tot f 26.50, directe levering.
Fijne zaden. De vraag naar karwijzaad
bleef matig en hoewel het aanbod niet
groot was, liepen de prijzen toch ca f 2
terug. Blauwmaanzaad met kalme han
del, waardoor de prijzen ca f 7 daalden,
ondanks het feit, dat de export over sep
tember alleszins bevredigend te noemen
is. Geel mosterdzaad met stille handel en
vrijwel onveranderde prijzen. Kopers zo
wel als verkopers van kanariezaad hielden
zich terughoudend, waardoor de prijzen
onveranderd bleven.
Peulvruchten. Groene erwten liepen ca
L j>In pr^s terug, terwijl de handel in
hoofdzaak beperkt bleef tot afdoeningen
°P monster. Schokkererwten werden enige
guldens lager geoffreerd, doch de kooplust
bleef beperkt. Van bruine bonen op mon
ster werden enkele partijen tegen iets
betere prijs verkocht. De beste kwalitei
ten capucijners werden tegen enige gul
dens hogere prijs afgedaan.
Het grammofoonplatenprogramma
van de draadomroep brengt o.m. de
DINSDAG
HILVERSUM I, 402 m. KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed en
liturg, kal. 8.00 Nws. en weerber. 8.15
Gram. 8.50 V. d. vrouw. 9.35 Waterst. 9 40
Gram. 9.45 Caus. 10.15 Gram. 10.50 Gram.
11.00 V. d. vrouw. 11.50 Caus. 12.00 Mid
dagklok-noodklok. 12.03 Gram. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Gram. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nws. en kath. nws.
13.20 Gram. 13.25 Amus. muz. 14.30 V. d.
vrouwen v. h. platteland. 14.40 Gevar.
progr. 16.00 V. d. zieken. 16.30 Ziekenlof.
17.40 Beursber. 17.45 Regeringsuitz. 18.00
Lichte muz. 18.20 Sportpraatje. 18.30
R.V.U.: Caus. 19.00 Nws. 19.10 Commen
taar op het nieuws. 19.15 Gram. 20.20
Katechismus. 20.30 Act. 20.45 De gewone
man. 20.50 Hoorsp. 22.00 Omr. ork. 22.35
Caus. 22.45 Avondgebed en liturg, kal
23.00 Nws. en weerber. 23.15-24.00 Gram.
HILVERSUM II, 298 m. AVRO: 7 00
Nws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. VPRO: 750
Dagopening. AVRO: 8.00 Nws. 8.15 Gram.
9.00 Gymn. v. d. huisvr. 9.10 V. d huisvr
9.15 Gram. 10.00 Gram. 11.00 Metropole-
ork. en koor. 12.00 Orgel en zang. 12 30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Theaterork
en solist. 13.00 Nws. 13.15 Meded en
gram. 13.25 Lichte muz. 13.55 Beursber
14.00 Gram. 14.40 Schoolradio. 15.00 Sopr
«T Pia"°' 15-30 V. d. zieken. 17.20 Caus.
17.30 Walsmuz. 18.00 Nws. 18.15 Act. 18/10
Amateursprogr. 18.55 Paris vous parle.
i? Y' kind. 19.05 Meisjeskoor. 19.20
Strijkkwart. 20.00 Nws. 20.05 Gevar
P„r°Kr- 22.15 Gram. 22.55 Caus. 23.00 Nws
23.15 Koersen te New York. 23.16 Caus
23.21-24.00 Gram.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
VPRO: 20.30 Journ. en weerber. 20.45
Gesprek aan de schrijftafel, caus. 20.55-
22.00 Twee toneelstukken en een film.
ENGELAND, BBC Home Service, 330
m: 13.00 Ork. conc. 16.00 Mil. ork. 17.15
Ork. conc. 19.45 Bas en piano. 20.00
Gram. 22.45 Strijkkwart. 0.08-0.13 Koer
sen.
ENGELAND, BBC Light progr., 1500
??aa4J. 12,31 0rgelspel. 13.00 Gram.
14.00 Lichte muz. 14.31 Gevar. muz. 16.00
Mil. ork. 16.32 Gevar. muz. 17.45 Gevar.
muz. 18.31 Gevar. muz. 19.31 Gevar. muz.
20.31 Gevar. progr. 21.21 Lichte muz. 23.00
Lichte muz. 0.31 Lichte muz.
NDR/WDR, 309 m: 12.00 Omr. ork. 13.15
Operamuz. 15.00 Omr. ork. 16.00 Kamer-
muz. 17.20 Pianorecital. 17.45 Amus. muz.
19.15 Amus. muz. 21.15 Gram. 23.40 Symf.
ork. 0.10 Dansmuz.
FRANKRIJK, Nationaal progr., 347 m:
12.30 Kamermuz. 13.55 Gram. 14.05 Zang.
18.35 Kamermuz. 20.05 Kamerork. en
koor. 22.30 Gram.
BRUSSEL, 324 m: 12.00 Gram. 12.15
Pianospel. 12.34 Pianospel. 12.50 Gram.
13.15 Klassieke muz. 15.45 Gram. 16.02
Gram. 16.30 Vlaamse muz. 17.10 Gram.
18.30 V. d. sold 19.40 Gram. 21.00 Omr.
irk. en sol. 22.40 Gram.
484 m: 12.00 Gram. 13.10 Gram. 14.15
Ork.conc. 15.34 Gram. 16.05 Ork. conc.
17.10 Gram. 18.30 Discographie. 20.00 Ork.
:onc. 21.30 Gram.
DUITSE TELEVISIEFROGR.
17.00 V. d. jeugd. 17.40 V. d. vrouw.
18.00-18.10 Opsp. dienst. 20.00 Journ. 20.15
r.V.-spel, lichte muz. en quizprogr. 21.20
Caus
VLAAMS-BELG. TELEVISIEFROGR.
19.00 De socialistische gedachte en ak-
tie, caus. 19.30 Nws. 20.00 Speelfilm. 21.45
Literair progr. 22.15 Nws. en Journ.
