Nieuwe Haarlemsche Courant | 1957 | 7 oktober 1957 | pagina 5

Kunstmaan opent
de weg naar de
sterren

Mensdom tot op drempel
van ruimtevaart gebracht

Dohmen valt collecte van

rijksbemiddelaars aan

—Gouden politiehond—i

VALDA

Wetenschap en
strategie

Kunstmaan

Signalen reden
van bestaan

Katholieke mijnwerkers berusten niet
in regeringsbeslissing

Zeeman beneden de zeespiegel-

„Groot beraad" bij de mijnwerkers

Snelste typiste van
Nederland

Minister Cals opent
Lastu-'57

Rechtvaardige
inkomensverdeling

Tijdig aan de nood
rem getrokken

17 missiekruizen

De emigratie naar
Zuid-Afrika

uitgereikt

Dies Natalis
r.-k. Universiteit

P. C. J. Rombouts

Tienduizendste

Bergenaar

„Indonesisch leger wil
West-Irian bevrijden"

MAANDAG 7 OKTOBER 1957

PAGINA -

ilfe

O

452 aanslagen per minuut

Resolutie van het N.V.V

TEGEN GRIEPHOEST

Overheidsbijdragen in de
overt ochtskosten

Twee jeugdige inbrekers
aangehouden

Zwitserse schilderes
overleden

Attaché in Peking:

Vrijdag 4 oktober 1957 is de weg naar de sterren geopend. Bereids meer
dan twee etmalen lang gonst de wereld van de berichten over de eerste
kunstmatige aardsatelliet, welke vrijdag j.l. door de Russen is gelan
ceerd. En reeds hebben miljoenen mensen op aarde de stem van de kunst
maan, het eentonige onafgebroken fluitsignaal, gehoord van het kunstwerk
dat daar in de haast luchtledige ruimte, op ongeveer 900 km boven het
aardoppervlak, zijn gesloten baan om onze planeet beschrijft.

De weg naar de sterren is geopend. Dat mag misschien wat hoogdravend
klinken, toch zal in de toekomst blijken, dat die dag van vrijdag een his
torische dag is geweest, een dag, waarop wetenschap en techniek een
grootse, ja unieke overwinning mochten boeken en waarop een nieuw tijd
perk in de mensheidshistorie werd ingeluid, een tijdperk, dat men het satel
lietentijdperk, of het ruimtevaart-tijdperk zou kunnen noemen. Want het
laat geen twijfel, dat de kunstmatige satelliet het mensdom gebracht heeft
tot op de drempel van de ruimtevaart.

De ruimtevaart een mogelijkheid van de toekomst en daarom alleen
al voor velen nog een hersenschimmige nieuwigheid.

Een nieuwigheid? Ja en nee.

„Het woord astronautica ruimte-
Vaart alleen al suggereert de ge
dachte aan fantastische tochten door de
duizelingwekkende diepten van het
Wereldruim, onder omstandigheden, even
beangstigend voor het menselijk orga
nisme als gelegen buitöh zijn natuurlijk

milieu

Toch hadden sinds het begin van de
ze eeuw de fundamentele principes,
waarop de ruimtevaart zou moeten
worden gegrondvest, reeds een heldere
en logische formulering gevonden: men
zag de mogelijkheid in om aan de aan
trekking van de aarde te ontsnappen
door aan een bewegend voorwerp een
voldoend grote versnelling te geven en
men preciseerde, dat deze versnelling
verkregen zou kunnen worden door het
gebruik van een raket."

j£o typeerde de H. Vader volgens de
kr i»ÏÏaï01 Romano" van 22 septem-
aan het 5f.situatie voor de deelnemers
En Hh ^"Ptevaart-Gongres te Rjme.
gen omdat HiM T AP°stolische Ze-
vloeiséTzaP hun streven een uit

te onderwerpen de °Pdracht de aarde

Het lanceren van de hinti™
een indrukwekkende triomf van dfmo-
derne wetenschap, die in
hemellichaam aan het zonnestelsel toe
te voegen en de maan der aarde een
metgezel in het wereldruim aarae e®
Maar daarnaast is 2ü Jf te geven,
maning tot bescheirlcVu f°rse aan-
weegt 74 triljoen h^d" De maan
83,6 kilogram Do J? de kunstmaan
bellijn van 3500 W.aan -heeft een mid-
van 58 centimeter. tV de kunstmaan
haar baan nr ll maan beschrijft

km van de ^iarde a ?tai?d van 40°-000
Maar^beide °sS!m 6

dplane"t

Aarde heen lopen. pianeet

Het lanceren van de eerste kunstsa-
telliet is een triomf voor de moderne
wetenschap in het algemeen, die één
heet en onverdeeld, een wereldbroeder
schap Het is ontegenzeglijk ook een
triomf voor de Russische wetenschap.
Niet omdat de Amerikanen tot een
dergelijke prestatie niet in staat zullen
blijken te zijn - integendeel zy zullen
nu minder dan ooit langer dan nood
zakelijk is in gebreke blijven ook van
hun kant een aardsatelliet in het we
reldruim te zenden. Maar omdat de
Russen de gigantische wedloop om de
eerste kunstmaan breeduit gewonnen
hebben, die wedloop, waarop wij op 17
maart 1956 al eens in dit blad gewe
zen hebben, toen wij de vraag aan de
orde stelden: „Wordt de eerste kunst
maan rood?"

Een vreedzame, wetenschappelijke
Wedloop die geëncadreerd werd in de
plannen voor het Internationale Geofy
sische Jaar, een vreedzame internatio
nale onderneming bij uitstek.

Maar toch een vreedzame wedloop,
die zo ontzaglijk nauw gelieerd is
met allerminst vredelievende, militaire
activiteiten op het terrein van raket-
tenontwikkeling en tenslotte van we-
neldbeheersing, dat de consequenties
Van deze historische gebeurtenis, op Tt
terrein zeker in de psychologische
sector, die uitvloeit in het terrein van
de wereldpolitiek nauwelijks zullen
kunnen uitblijven.

Een nietig bolletje, door mensenhan
den gemaakt, cirkelt nu etmaal in et
maal uit onafgebroken rondom de aar
de, op de grens van dampkring en we
reldruim. Niet op te merken tegen het
felle blauw van de daghemel, mis
schien even zichtbaar in de korte sche
mering, die de dag scheidt van de
nacht en de nacht van de dag, maar
dan snel wegschietend uit het blikveld
van de kijker, die voor de waarneming
onmisbaar is. In nog geen anderhalf
uur om de aarde heen, alleen merk
baar aan het terugkeren van onesthe
tisch gepiep, waarmee het zich meldt.

De schorre radiosignalen welke de
kunstsatelliet uitzendt, vormen de re
den van zijn bestaan. Niet de eendere
puntsignalen, maar de af en toe uitge
zonden gecodeerde cijfertjes, die nu en
dan op te vangen zijn. Zij brengen de
geleerden van de Sovjet-Unie gegevens
over, welke de satelliet tijdens zijn tocht
verzamelt. Gegevens, op de eerste
plaats ongetwijfeld, over de hogere,
meest ijle luchtlagen, waar de kunst
manen hu., levensmilieu hebben en die
ook het uur van hun dood hun uit
eindelijke lot bepalen. Over de tem
peratuur, de dichtheid, de iinisatie, enz.

Een andere reden van zijn bestaan is
gelegen in de toekomst: in de belofte
van nog veel fantastischer onderne
mingen, welke de kunstsatellieten mo
gelijk zullen maken en waarvan deze
eerste kunstmaan slechts de voorbode
is. Zeer zinvol hebben de Amerikanen
uit deze overweging destijds hun kunst
maanproject het project Vanguard
dat is voortrekker gedoopt.

Intussen is de eerste voortrekker op
de drempel van het heelal gearriveerd
en heeft op aarde een nieuw tijdperk in
geluid. En deze eersteling is een Rus
sische.

Twee memorabele feiten, waar de
wereld in de komende periode nog heel
wat over te horen zal krijgen.

MR. H. C. M. EDELMAN

r

r -v v -

v v

Advertentie

Zaterdagmiddag vond in de Rotonde van de Houtrusthallen in Den Haag de
prijsuitreiking plaats van de op 28 september j.l. gehouden nationale wedstrijd in
machineschrijven. Kampioen van Nederland werd mevrouw Ellen PolmanDes-
sauvagie uit Den Haag. Hier ziet men de kampioene met linten bloemen en

de Babylonwisselbeker.

Mevrouw E. Polman-Dessauvagie uit
's-Gravenhage is dit jaar kampioene
machineschrijven van Nederland gewor
den. Zij sloeg in een half uur tijds 13791
maal op de toetsen van haar schrijf
machine. Zij maakte daarbij 23 fouten
en behaalde daarom netto 13561 aan
slagen of gemiddeld 452 aanslagen per
minuut. Bovendien-verwierf zij daarbij
nu voor de vijfde maal de accura-
tesseprijs. Mevrouw Polman ,die ook al
le voorgaande zes wedstrijden heeft
deelgenomen, behaalde verleden jaar
de tweede plaats met netto 431 aan
slagen.

Zij krijgt nu de Babylonwisselbeker
voor een jaar in haar bezit.

r

Met een lastechnisch grapje het
d- irbranden van een bolstaande gesol
deerde ketting heeft de minister van
O- K. en W., mr. J. Th. L. M. Cals,
zaterdagmorgen in de Margriethal van
de Jaarbeurs te Utrecht de Lastu-57
geop-nd, de tweejaarlijkse tentoonstel
ling op het gebied van lassen en snijden,
georganiseerd door de Nederlandse Ver
eniging voor Lastechniek. Gewapend
met een brandend lasapparaat, maakte
de minister korte metten met de ket-
ï?ng> die de toegang tot de tentoonstel-
bng afsloot. Hij hoefde daarbij geen
gebruik te maken van de fraaie groene
bril, die de voorzitter van de vereni-
SIng, prof, ir. H. E. Jaeger, de mims-
w. tev°re'n als herinnering had aange-
md®n- -Ik heb geen donkere bril no-
dig, zei mr. Cals. „Men zegt, dat de
egering cle zaken toch al donker ge-
Loeg ziet."

De voorzitter wees er in zijn welkomst
woord op, dat het lassen zich na 1935
n Nederland ontwikkeld heeft tot een
methode van revolutionaire omvang,
waaraan gehele produktiemethoden ten
offer zijn gevallen. Enige maanden ge
leden heeft de vereniging het duizendste
lasexamln afgenomen. In totaal werden
10.7"0 kandidaten geëxamineerd; van
hen werden er 6400 als gediplomeerde
bissers aan de industrie toegevoegd.
De laatste vijf jaar slaagde 69 pet. welk
Percentage „op de door uwe Excel
lentie met zoveel zorg en toewijding ge-
dirigeerde instelling van technisch ho
ger onderwijs nog nimmer behaald is,"
aldus de Deltse hoogleraar, die er de
minister op attent maakte, dat deze
oxamens zonder subsidie van O. K. en
W. worden afgenomen. De vereniging
Verzorgt ook de examens voor de op
leiding tot leraar-lassen.

Mr. Cals bleek grote waardering te
hebben voor de u aiding, die de ver
eniging biedt, en verheugde zich zeer
°ver de ontwikkeling van de lastech
niek, die sinds enige jaren ook toepas
sing vindt in de moderne kunst.

Jordanië Te Amman is officieel
bekendgemaakt, dat een tweede zen-
hing Amerikaanse wapens zaterdag
avond in de Jordaanse havenstad Akaba
Is aangekomen. Deze zending omvat
onder meer Patton-tanks en mortieren
Van vijftien centimeter.

hebben H. M. Koningin Juliana en H. K. H. Prinses Marijke in

Zoteraagmicl g eenteujke sportpark demonstraties bijgewoond, die waren
het Hilverswns g Koninklijke Nederlandse Politiehondenvereniging ter ge-
Seordtmiseerd 50.iarjo bestaan van deze organisatie- Na aankomst begaven de
tegenheid «an het 50-jmg oes^ h ucm Jhr. A. D. La man Trip, U.-kolonel

Zntlaussee bd. efe-voorzitter van de KN.P.V., en burgemeester
J? J. G°Boot«fln ^Jtraties'1met°^hun ^honden Ta? T tribune™™ m

„Daar gaat de bouvier Leo van de
heer Roij akkers uit MierloHout;
Leo is een pracht van een hond, een
moedige Vlaamse veedrijver. Zo'n
dier loopt met een snelheid van 37
km. per uur en springt als een pan
ter". Nauwelijks waren deze woorden
van adjudant E. H. van Dijk van de
Rotterdamse politie, via de geluid
versterkers, over de gehele dravers-
baan van het Hilversumse Sportpark
gesproken of alle halzen rekten zich
om de lenige en moedige Leo over de
grasmat te zien snellen en met één
sprong een man, die voor deze gele
genheid in een zwaar leren pak was
gestoken, van zijn fiets te sleuren.
Leo gaf, tezamen met nog tien andere
honden een demonstratie waartoe zi)
als politiehonden in staat zijn. Dit ter
ere van het gouden feest van de Ko
ninklijke Nederlandse Politiehond
Vereniging; een feest dat zaterdag
middag bijzondere luister werd bijge
zet door de aanwezigheid van de ko
ningin en prinses Marijke.

Aan het programma namen de
hoofdagenten van politie te Rotter
dam deel, de heren P. Huysmans,
met de Belgische herder Nero, T. P.
de Wit, met de Hollandse herder Wil-
lv J H Pruim met de Hollandse her
dér Lion G. v.d. Linden met de Duit
se herder Nero, H. Brughout met de
Franse herder Mentor, H. J. Maas
met de Hollandse herder Aster, als
mede de heren J. van Kaam, Kon.
Marechaussee eerste klasse te Bergen
op Zoom met bouvier Breston, H.
Vossen, douane-ambtenaar te Weert
met de bouvier Lion, B. M. de Wys,
wachtmeester van de rijkspolitie te
Zundert, H. Jacobs jachtopziener te
Bennekom met de Belgische herder
Presto en Jos Roijakkers, particulier
te Mierlo-Hout met de bouvier Leo.

Een demonstratie van het volgen
van de honden aan de lijn, het volgen
zonder lijn, het volgen bij rijwiel,
werd afgewisseld met het springen
over hagen en schuttingen. Daarna
kreeg het publiek staaltjes te zien van
dressuur, zoals het blijven liggen ter
wijl de „bazen" zich verwijderen, het
weigeren van voedsel en het bewaren
van voorwerpen.

Een hartelijk applaus van de veie
toeschouwers beloonde het werk van
de dresseurs en de verrichtingen van
de honden. Een en ander was op het
Hilversumse Sportpark nogal realis
tisch voorgesteld; er was een com
pleet kippenhok gebouwd, met de be
doeling dat één van de kippendieven,
die zijn pet had verloren en een wan
deling over de draversbaan maakte,
latei door de speurhond Astor als de
schuldige werd aangewezen, terwijl ae
man zich gemengd had onder de ar
beiders op het veld. De arrestatie van
stroopers en van rjjwieldieven trok
veel bekijks; de honden speelden er
bepaald niet mee en het is maar
goed dat er bij dergelijke oefeningen
van zware leren kleding gebruikt,
wordt gemaakt door de „verdachten
anders zou het wel eens minder on
schuldig kunnen aflopen.

De leden van het algemeen bestuur
met de voorzitter mr. F. W. van
Ketwich Verschuur aan het hoold,
recipieerden 's middags in het restau
rant van de tribune. Zij waren wat
in hun nopjes met het fraaie geschenk
van de afdelingen; een blauwe vlag
met in het midden een witte cirkel
waarop de initialen van de vereniging
K.N.P.V. geborduurd met daarboven
een kroon. De heer C. van Hoek van
de afdeling Brabant bood het geschenk
aan.

Aan het slot van een dit weekeinde
in Utrecht gehouden buitengewoon
congres van het Nederlands Verbond
van Vakverenigingen, dat gewijd was
aan de door het wetenschappelijk bu
reau van het N.V.V. samengestelde stu
die over de inkomens- en vermogens
verdeling „Wenkend Perspectief", is
een resolutie aangenomen, waarin het
congres tot uiting brengt dat de inhoud
van deze studie uitgangspunt dient te
zijn voor de sociaal-economische poli
tiek van het N.V.V.

Deze politiek, aldus de motie, dient
mede gericht te zijn op een zo recht
var dig en doelmatig mogelijke inko
mens- en vermogensverdeling.

In de resolutie wordt het verbonds-
bestuur van het N.V.V. opgedragen, om
als uitvloeisel van de mede-verantwoor-
de.-jkheid van het verbond voor het wel
zijn i de welvaart van het Nederland
se volk op basis van de inhoud van de
verdelingsstudie met kracht te streven
naar een rechtsorde zonder enige dis
criminatie ten aanzien van hen, die
thans nog in het maatschappelijk bestel
ten achter zijn gesteld.

Tenslotte spreekt hei congres in de
rest tie in het bijzonder zijn veront
rusting uit over de ontwikkeling van
het welvaartspeil der lagere inkomen
trekkers.

Zaterdagavond heeft een treinconduc
teur door tijdig aan de noodrem te trek
ken zo goed als zeker het leven kunnen
redden van de 38-jarige assistent-chirurg
J C van Schelven uit Rotterdam. Van
S was op het station Hofplein even in
een op vertrek staande trein gestapt
om iemand weg te brengen. Eerst toen
de trein reeds aan het rijden was, wilde
hü uitstappen, maar kwam tussen het
perron en de trein terecht. De hoofd
conducteur, die het ongeval zag, wist
door aan de noodrem te trekken de
trein bijna onmiddellijk tot stilstand te
b engen Nu is Van S. er met een diepe
snijwond aan het hoofd en vermoede-
liik een hersenschudding afgekomen.
Hij is in het ziekenhuis Bergweg opge-
nomen.

Wij zijn bereid te bewijzen, dat het
college van rijksbemiddelaars niet ob
jectief heeft gestaan tegen over de pre
mieregeling voor het mijnbedrijf. Dit
college is er slechts op uit geweest een
ongunstig advies aan de regering uit
te brengen. Enkele heren in dit college
hebben de nationale loonpolitiek aan de
partijpolitiek opgehangen. De vraag
rijst of het niet tijd wordt de heren uit
het college te verwijderen. Dit zei de
voorzitter van de Nederlandse Katho
lieke Mijnwerkersbond, de heer Frans
Dohmen, zondagmorgen tijdens een bij
eenkomst in Terwinselen bij Heerlen.

De bondsvoorzitter wees erop, dat de
eerste afwijzing van de premieregeling
door de regering, op grond waarvan de
Mijnindustrie raad verzocht werd de
vaststelling van de premieregeling op
te schorten, gebaseerd was op een ad
vies van het college van rijksbemidde
laars waarbij dezen er van uit gingen
dat de gemiddelde bovengrondse lonen
in het mijnbedrijf anderhalve cent ho
ger lagen dan in vergelijkbare bedrijfs
takken. „Maar later hebben de rijksbe
middelaars moeten toegeven" aldus
bondsvoorzitter Dohmen, „dat er spra
ke was van een gemiddelde achter
stand van de bovengrondse lonen van
vier tot vijf cent. De grote grief tegen
deze loonsvergelijkingen is, dat de toe
stand bij de bovengrondse mijnarbei
ders steeds zo rooskleurig mogelijk en
die bij de arbeiders der vergeleken be
drijfstakken steeds zo ongunstig moge
lijk werd voorgesteld."

„Maar" zei de heer Dohmen „de door
de Mijnindustrieraad, door werkgevers
en werknemers ontworpen regeling
mocht het nu eenmaal niet halen.'
Voor hen is de regeringsbeslissing een
politiek compromis geworden. Van de
kant der katholieke federatie is alles
geprobeerd om een afkeuring te voor
komen. Onze bond en de Katholieke
Vereniging van Mynbeambten zullen
hier niet in berusten en de strijd tegen
de regeringsopvattingen over de gelel
de loonpolitiek en het mijnbedrijf voort
zetten. Over de vorm van deze strijd
is nog geen beslissing genomen."

Intussen verzekerde de heer Dohmen
dat de Mijnindustrieraad het onderste
uit de kan zal proberen te halen met
betrekking tot de regeringsbeslissing.
De heer Dohmen keerde zich fel tegen
de socialisten, die alles gedaan hebben
om de premieregeling in haar geheel
afgekeurd te krijgen. „Wanneer de heer
Voskuil zaterdagavond via de radio
heeft beweerd dat de socialisten altijd
voorstanders zijn geweest van een goe
de verhoging der ondergrondse mijn-
werkerslonen" r.ldus de heer Dohmen,
,dan heeft hij vergeten erbij te vertel
len, dat hun vertegenwoordigers m de
stichting van de arbeid de ondergrond
se mijnwerkers wilden afschepen met
een loonsverhoging van zegge en schrij
ve drie gulden per week." Zoals men
weet gaan zij nu krachtens de premie
regeling per week negen gulden meer
krijgen. „De Mijnindustrieraad heeft de
premieregeling afgestemd tegen de
achtergrond van de regeringsbeslis
sing van maart 1956, waardoor nieuwe
loonronden onmogelijk werden, en heeft
dus rekening gehouden met de algeme-

Adverentie

PASTI LLES

DESINFECTEERT VERZACHT

ne loonpolitiek van de regering, maar
ook en voor alles met de werkelijke
belangen van het mijnbedrijf en wel
naar analogie van de Duitse Bergbau"
verzekerde de heer Dohmen, die open
oog heeft voor de onrust onder de mijn
werkers. Maar zij weten nog niet wat
zich achter de schermen heeft afge
speeld.

Dat zullen zij te weten komen tij
dens het „groot beraad," dat de ka
tholieke federatie nu ter hand heeft ge
nomen. Wat de uiteindelijke houding
van de Nederlandse Katholieke Mijn
werkersbond en de Katholieke Vereni
ging van Mijnbeambten t.o.v. de rege
ringsbeslissing betreft, zal na dit groot
beraad een definitief standpunt worden
bepaald. „Maar het staat vast, dé strijd
is niet ten einde," verzekerde de heer
Dohmen.

De regeringscommissaris voor de
emigratie deelt mee, dat tussen de
minister van sociale zaken en volksge
zondheid en de minister van binnen
landse zaken van de Unie van Zuid-
Afrika een regeling is getroffen met
betrekking tot de financiering van de
emigratie vanuit Nederland naar de
Unie. Op grond van deze regeling zal
het Unie-departement van binnenland
se zaken bijdragen in de overtochts-
kosten van Nederlandse emigranten,
die als werknemers door de Unie-over-
heids- en semi-overheidsdiensten en
-bedrijven in Nederland zijn aange
worven, en in 1957 in de Unie zullen
zijn aangekomen. Werkgevers, die Ne
derlandse emigranten in hun dienst
laten overkomen, zullen door bemid
deling van genoemd Unie-departement
op gelijke wijze in de emigratiekosten
bijdragen.

Als gevolg van de thans getroffen
regeling zal de in de emigratie bijslag
regeling genoemde eigen bijdrage van
de emigrant op gelijk niveau worden
gebracht met de bijdragen, die gelden
voor landen, waarmee een emigratie
overeenkomst is gesloten.

De Eindhovense politie heeft twee
jongelui aangehouden, die zich aan een
lange reeks inbraken hebben schuldig
gemaakt. De 21-jarige C. H. blijkt het
meest op zijn kerfstok te hebben. Hij
werd des nachts op heterdaad betrapt
bij een poging tot inbraak. De jonge
man bekende zich aan een tiental in
braken te Eindhoven in de stadsdelen
Woensel en Strijp te hebben schuldig
gemaakt. Het geld, dat hij hierbij had
buitgemaakt, was niet onaanzienlijk en
stelde hem in staat goede sier te ma:
ken. Bij een deel der inbraken is hij
geholpen door de 18-jarige J. van B„
die al eens eerder met de politie m
aanraking is geweest.

De Zwitserse portret-schilderes me
vrouw Dora Hauth-Trachseler is vrij
dag in de leeftijd van 82 jaar overle
den. Zij maakte o.m. een portret van
professor Albert Einstein.

In de kloosterkerk van de paters Fran
ciscanen te Weert werd zondag een in
drukwekkende plechtigheid gehouden
de jitreiking van het missiekruis en
de zendingsbrief aan zeventien missio
narissen, paters, broeders, zusters en
leken De plechtigheden werden ver
richt'door de hoogeerw. pater Castulus
van den Eijnden, provinciaal van de pa
ters Franciscanen in Nederland. In de
loop van deze of de volgende maand
zullen naar Brazilië vertrekken: de pa
ters Godeberto Crijns uit Heerlen; Ce-
lestino van de Kerkhof uit Weert; Egi-
dio Söntjes uit Weert en Diederik-Ruigt
uit Den Haag; naar Pakistan: de pa
ters Walfried Kertzman uit Maastricht
en Gustavo Driessen uit Weert; de
zusters Anna Reijn uit Hilversum en
Gertrudis Lemmens uit Oostrum, als
mede de dames Chr. Broers uit Arn
hem' J Claessens uit Leunen-Ven-
rav 'en C Ebskamp uit Harmeien;
naar Nederlands Nieuw-Guinea: pater
Marcellus Stevens uit Stramproy; broe
der Godfried Blom uit Oudewater en
de dames L. Frederix uit Heyen en L.
Schelling uit Duivendrecht; naar Ja
pan' pater Wilgisus Creemers uit Ven-
lo en naar Ceylon: pater Dionysius
Boers uit Weert.

Ter gelegenheid van de 34-ste Dies
Na< lis van de r.-k. universiteit te Nij
megen op 17 oktober, zal op die dag
's-morgens te tien uur in de St. Jozef
kerk aan het Keizer Karelplein te Nij-
n gen een pontificale H. Mis worden
opgedragen door mgr. D. Huurdeman,
lid van het bestuur der Sint Radboud-
stichting.

Al de vliegtuigpassagiers, die
in de loop der jaren op Schip
hol landden of er van vertrok
ken, zijn niet alleen door de
bemanning-voor-op-de-bok door
het Nederlandse luchtruim ge
loodst: met onzichtbare banden
bleven ze verbonden met de
verkeerstoren op de Amster
damse luchthaven. Ze vlogen
door nauwkeurig aangegeven
luchtwegen, via een ingenieus
stelsel van radio-bakens en ze
werden op de voet gevolgd door
het alziend oog van de radar. En
tot ver buiten onze landsgrenzen,
waar ze zich ook bevonden in
Europa, bleven ze langs radio-
telefonische weg verzekerd van
de koesterende zorgen van de
Rijksluchtvaartdienst op Schip
hol. De laatste twaalf jaar ge
beurde dit alles onder leiding
en algehele verantwoordelijkheid
van de chef van het station der
luchtverkeersbeveiliging, de heer
P. C. J. Rombouts.

Van achter zijn' bureau op de
eerste verdieping van de ver
keerstoren, maar nog net iets
beneden de zeespiegel waar
Schiphol een flink aantal meters
onder ligt heeft de heer Rom
bouts al die jaren een weids uit
zicht gehad over het platform
en het uitgebreide start banen
stelsel. Misschien dat zijn blik daardoor iets gekregen heeft van de „far-away-
look", die de oudere vliegers eigen is. Hij is dan ook al sinds 1934 in de
luchtvaart. Ik ben er min of meer per ongeluk in verzeild geraakt, zo ver
telt hij.

Hij had eigenlijk zeeman willen worden. Na de H.B.S. en de zeevaart
school in Delfzijl heeft hij inderdaad nóg een aantal jaren als derde stuurman
gevaren, maar toen werd hij afgekeurd voor zijn ogen. De heer Rombouts
is niet het type da.t bij de pakken neer gaat zitten. Hij zette zich weer aan
de studie en haalde zijn middelbare acte zeevaartkunde, doch toen hij
eenmaal zo ver was ging ons land gebukt onder de crisisjaren en kon hij
geen emplooi vinden als leraar op een zeevaartschool. Via De Bilt raakte
hij toe',!, aanvankelijk als meteoroloog op Schiphol en in de luchtvaart ver
zeild; een zeeman beneden de zeespiegel.

De functie van chef van het luchtverkeersbeveiligingsstation legt hij
een dezer dagen neer. Aan het einde van de maand vertrekt hij naar Nieuw-
Guinea, waar hij is benoemd tot hoofd van de burgerluchtvaart. De heer
Rombouts, die via de zee- en de luchtvaart al verscheidene werelddelen
heeft gezien, is nog nooit in het Verre Oosten geweest. Nieuw Guinea is dus
onbekend gebied voor hem en hij heeft bovendien nog slechts een vaag idee
van de taak die hem daar wacht in zijn functie, die aanzienlijk meer omvat
dan zijn huidige. Maar hij verwacht dat het de moeite waard zal zijn. „Ik
houd van werk dat de moeite waard is en ik heb er plezier in problemen op
te lossen." Voorzichtigheidshalve heeft hij echter een verbandacte voor
slechts drie jaar getekend. „Is het niet de moeite waard, dan kom ik onher
roepelijk terug". Dat zal echter wel meevallen, want er ligt in Nieuw-Guinea
heel wat werk te wachten, nu Biak straks eindpunt wordt van de K.L.M.-
route over de Pool, het vliegveld ingericht wordt voor straalverkeersvlieg-
tuigen en de binnenlandse luchtvaart een steeds belangrijker plaats gaat
innemen op Nieuw-Guinea.

Zijn echtgenote en achttienjarige dochter Kitty gaan mee en zijn bij
zonder ingenomen met de plotselinge verandering. Het is niet de eerste keer
dat ze voor een paar jaar naar het buitenland gaan, want de lieer Rombouts
is na de oorlog gedurende drie jaar als luchtvaarttechnisch adviseur in Perzië
en Libanon gestationeerd geweest. Kitty heeft toen kans gezien via een
Franse en een Armeense school toch nog haar H.B.S.-diploma te behalen. De
twintigjarige zoon Hans gaat niet mee. Hij studeert aan de Amsterdamse
universiteit en kan nu uiteraard niet, zoals in zijn H.B.S.-tijd in het Midden-
Oosten, trachten met schriftelijke cursussen uit Nederland op peil te blijven.

De heer Rombouts werd vrijdag 48 jaar en bij thuiskomst verraste
de vriendin van zijn dochter hem met een cadeau, een keurig ingepakte
zakdoek. „Het is dit keer een hele grote," zei hij waarderend, „het lijkt wel
een tafelkleed. Kan ik in Nieuw-Guinea goed gebruiken om me het zweet
van het voorhoofd te wissen. Ik bewaar hem voor de zondag." „Of voor als
je op visite gaat bij de gouverneur," zei Kitty.

De mens heeft de ingeboren neiging
kolossale fenomenen, die hij op
zijn weg ontmoet, net zo lang te
bagatelliseren, totdat hij ze met zijn
verbeelding kan omvatten en ze kan
onderbrengen in een van de comparti
menten van zijn geest. Voor Amerika
als geheel was het zes weken geleden
een kolossaal fenomeen, dat de Russen
op een van de essentiële nummers van
de internationale bewapeningswedloop
de eerste prijs hadden behaald: zij had
den als eersten een intercontinentaal
ballistisch projectiel (I.B.M.) gelanceerd.
De aankondiging uit Moskou was voor
de Amerikanen aanvankelijk een onver
teerbare brok. Maar officiële woord
voerders slaagden er vrij spoedig in het
nieuws te omwikkelen met sceptische
uitlatingen, betuigingen van twijfel aan
de juistheid van het bericht en aan de
waarde van de Russische overwinning.
Nu de Russische kunstmaan elke 95
minuten rond onze aardbol cirkelt,
wordt opnieuw de neiging merkbaar de
ze onmiskenbare Sovjet-prestatie in het
kleed der onschuld te steken. De Ame
rikaan, die kort na de bekendmaking
over het lanceren van de Russische
kunstmaan sprak over „een waarde
loos stuk ijzer, dat praktisch iedereen
het luchtruim zou kunnen inslingeren",
heeft in zijn zelfbedrog gelukkig geen
navolgers gevonden. Maar nu wordt
vooral de aandacht gevestigd op het
louter wetenschappelijke aspect van de
Russische onderneming.

Natuurlijk is de rusteloze cirkel
gang, die de „spoetnik", de
Russische benaming voor de
aardsatelliet, thans onderneemt, in
de eerste plaats een triomf voor
de Russische wetenschap. Maar dat
betekent geenszins, dat het mili
taire aspect niet aanwezig is of te
verwaarlozen valt. In de eerste plaats
moet alleen al het lanceren van de
kunstmaan als een bevestiging worden
gezien van de Russische bewering, dat
men in de Sovjet-Unie in staat is inter
continentale ballistische projectielen
met goed gevolg af te vuren. De Rus
sische kunstmaan is vele malen zwaar
der dan de „Vanguard", de satelliet die
de Amerikanen komend voorjaar willen
lanceren. De „spoetnik" kan alleen vein
een intercontinentaal ballistisch projec
tiel zijn aanvangssnelheid hebben ge
kregen. Voor iedere extra kilo, die aan
het gewicht van de satelliet wordt toe
gevoegd, moet duizend kilo worden toe
gevoegd aan het gewicht van het voort
stuwende ballistische projectiel, zo staat
in de berichten van hedenmorgen. Als
dat waar is, moeten ook de Amerikaan
se sceptici toegeven, dat de Russen de
techniek van de I.B.M. al vrij aardig
beheersen. Dat is echter nog niet alles.

De Russische maatschappij is in ho
ge mate doelgericht. Alles en
iedereen wordt ondergeschikt ge
maakt aan de verwezenlijking van de
doeleinden, die door de communistische
theoretici worden opgesteld, of, zoals
zij het zelf zouden uitdrukken, onder
kend. Het voornaamste doelwit van de
heersers in het Kremlin is de over
heersing van de wereld, en zeer zeker
niet het behalen van gouden medaljes
op internationale wetenschappelijke
congressen. Het kan niet anders, of ook
de rode kunstmaan, die boven onze
hoofden zweeft, is dienstbaar gemaakt
aan het communistische imperialisme.
Indien al de tactische waarde van de
„spoetnik" gering is, de strategische
waarde is dat bepaald niet. Het is im
mers ook al lang erkend, dat de mo
derne wetenschap niet meer met haar
boekjes in een hoekje kan gaan zit
ten. De politici, en zeker de politici in
het Kremlin, hebben geleerd de weten
schap te zien als bondgenoot of vijand.
Het feit alleen al, dat de gegevens, die
de Russische kunstmaan uitzendt, on
danks Sovjet-beloften van het tegendeel,
in een totnogtoe ongebroken code zijn
gesteld, is veelzeggend. De wedloop tus
sen oogst en west wordt niet alleen be
slist op de proefterreinen voor geleide
projectielen, maar ook in de laborato
ria. De Russische kunstmaan zou voor
het westen een groot goed kunnen wor
den, als de bondgenoten daardoor zou
den besluiten tot een ruimere onder
linge uitwisseling van wetenschappelijke
gegevens en tot een doelmatiger taak
verdeling bij de research. De achter
stand van Amerika moet ons eerder
met schrik dan met leedvermaak ver
vullen als het dan maar een heil
zame schrik is.

In Bergen (N.H.) is zaterdagmorgen
de 10.000ste inwoner ingeschreven. De
gelukkige vader, de heer Piet Kramer,
die zijn eerste zoon kwam aangeven,
werd met gejuich op het raadhuis ont
vangen, waar al een groot boeket bloe
men klaar stond. Zondag kwam burge
meester dr. W. Huygens mevr. Kramer-
Spaans namens het gemeentebestuur
gelukwensen, waarbij hij voor de
10.000ste Bergenaar een spaarbankboekje
met 100 overhandigde, zijnde dus een.
cent per inwoner.

Door Jacob Jan Kramer's komst zal
het aantal raadsleden in Bergen van 13
tot 15 worden uitgebreid.

De Indonesische militaire attaché in
Peking, kolonel Warouw, heeft zaterdag,
volgens radio Peking, meegedeeld dat
het „altijd de vastbesloten wil van de
strijdkrachten van zijn land is geweest,
West-Irian van de Nederlandse kolonia-
listische-imperialistische heerschappij
te bevrijden." Kolonel Warouw legde de
verklaring af in een rede op een receptie
die hij gaf ter gelegenheid van .de
twaalfde verjaardag van de oprichting
van de Indonesische strijdkrachten.

Nu er een Sovjet-kunst
maan begonnen is door het
heelal te vliegen, worden de
zaken précair, dunkt mij.
Straks komt er natuurlijk
een Amerikaanse kunst
maan bij en dan heb je de
poppen aan het dansen.
Ruzie in het universum,
voorwaar een prettig voor
uitzicht. En ik mag beslist niet denken
aan de toekomstige kunstzonnen en
kunststerren. Nee, ze hadden bij de
kunstgebitten op moeten houden, vind
ik.

Ik heb haar overigens nog met
gezien, de kunstmaan. Ik ben wei
meteen zaterdagavond gaan kijken,
maar ik kon alleen maar de echte ont
dekken. Tenzij het toch de valse is ge
weest, want met die Sovjets moet je
altijd oppassen, heb ik vernomen.

En dat liedje moet nu ook veran
derd worden natuurlijk; dat zal voort
aan „Au clair de la lune d'art heten-

Zou je ook kunnen vrijen by ae
kunstmaan? Ik denk dat

alleen voor kunstpaartjes is weggelegd.